Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 07
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
પ્રયોગ થાય છે. અર્થ- પર્ષદાનું અંગ બને છે. II૪૭।।
सेनाया वा ६ | ४|४८||
દ્વિતીયાન્ત સેના નામને સમવેત અર્થમાં જ પ્રત્યય વિકલ્પથી થાય છે. તેનાં સમવૈતિ આ અર્થમાં સેના નામને આ સૂત્રથી ખ્વ પ્રત્યય. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી ખ્ય પ્રત્યય ન થાય ત્યારે ‘સમૂહ।૦ ૬-૪-૪૬’ થી [પ્રત્યય. ‘વૃત્તિ: ૦ ૭-૪-૧’ થી આઘસ્વર ! ને વૃદ્ધિ છે આદેશ. ‘ઝવñ૦ ૭-૪-૬૮' થી અન્ય આ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી સૈન્યઃ અને સૈનિષ્ઠઃ આવો પ્રયોગ થાય છે.અર્થસેનાનું અંગ થાય છે . ।।૪૮ના
धर्माधर्माच्चरति ६ |४ |४९ ॥
દ્વિતીયાન્ત ધર્મ અને અધર્મ નામને પતિ અર્થમાં ફળ્ પ્રત્યય થાય છે. ધર્મ પતિ અને અધર્મ વૃત્તિ આ અર્થમાં ધર્મ અને અધર્મ નામને આ સૂત્રથી ફળ્ પ્રત્યય. ‘વૃધિ:૦ ૭-૪-૧' થી આઘસ્વર ગ ને વૃદ્ધિ આ આદેશ. ‘ગવર્ષે૦ ૭-૪-૬૮' થી અન્ય નો લોપ...વગેરે કાર્ય થવાથી ધાર્મિ અને આધર્મિષ્ઠઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ- ધર્મ કરનાર. અધર્મ કરનાર. ||૪||
षष्ठ्या धर्म्ये ६|४|५० ॥
ષદ્યન્ત નામને ધર્મ્સ અર્થમાં ફણ્ (ફ) પ્રત્યય થાય છે. ન્યાયથી યુક્ત અથવા પરંપરાથી પ્રાપ્ત આચારને ધર્મ કહેવાય છે; અને તેનાથી યુક્ત વ્યવહારને ઘર્ષ કહેવાય છે. શુશાાવા ધર્રમ્ આ અર્થમાં ગુગા નામને આ સૂત્રથી ફળ્ પ્રત્યય. ‘વૃદ્ધિઃ૦ ૭-૪-૧’ થી આઘસ્વર ૩ ને વૃદ્ધિ ઔ આદેશ. ‘અવર્ષે ૭-૪-૬૮' થી અન્ય બા નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી
૨૫૭
