Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 07
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
શાજુનો વા ૬।૪।૧૬।।
પ્રથમાન્ત વિક્રેયાર્થંક શાહુ નામને ષઠ્યર્થમાં વિકલ્પથી રૂર્ (ફળ) પ્રત્યય થાય છે. શાછુ પથમસ્યાઃ આ અર્થમાં શાજુ નામને આ સૂત્રથી ફર્ પ્રત્યય. ‘ઋવર્ગો૦ ૭-૪-99’ થી રૂ ના રૂ નો લોપ. શાહુ નામને ‘ગળગે૦ ૨-૪-૨૦’ થી જ્ઞ પ્રત્યય વગેરે કાર્ય થવાથી શત્રુી આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી રૂર્ પ્રત્યય ન થાય ત્યારે ‘તવT૦ ૬૪-૧૪’ થી [ પ્રત્યય. ‘વૃત્તિઃ૦ ૭-૪-૧’ થી આઘસ્તર ઝૂ ને વૃદ્ધિ આ આદેશ... વગેરે કાર્ય ઉપર જણાવ્યા મુજબ થવાથી જ્ઞાાનુળી આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ- શલાલુ- સુગંધિદ્રવ્ય વેચનારી. IIFI
शिल्पम् ६।४।५७ ॥
શિલ્પ (કલા, કૌશલ, વિજ્ઞાનનો પ્રકર્ષ) અર્થ છે જેનો એવા પ્રથમાન્ત નામને ષઠ્યર્થમાં બ્લ્યૂ પ્રત્યય થાય છે. વૃત્ત શિલ્પમસ્ય આ અર્થમાં વૃત્ત નામને આ સૂત્રથી [ પ્રત્યય. ‘વૃદ્ધિઃ૦ ૭-૪-૧’.થી આઘસ્વર ઋને વૃદ્ધિ બાર્ આદેશ. ‘ઝવñ૦ ૭-૪-૬૮' થી અન્ય જ્ઞ નો લોપ,વગેરે કાર્ય થવાથી નાર્ત્તિ: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ- નૃત્યનો કુશલ કલાકાર. બળા
મહુડુ- કર્રારાનું વાળુ ૬|૪|૧૮/
શિલ્પાર્થક પ્રથમાન્ત મક્કુ અને જ્ઞńા નામને ષછ્યર્થમાં અદ્ પ્રત્યય વિકલ્પથી થાય છે. મક્કુ વાવનું શિલ્પમસ્ય અને જ્ઞńરવાવનું શિલ્પમસ્ય આ અર્થમાં મ અને જ્ઞńર નામને આ સૂત્રથી બળૂ પ્રત્યય. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી જ્ઞ પ્રત્યય ન.થાય ત્યારે ‘શિલ્પમ્ ૬-૪-૧૭’ થી રૂર્ પ્રત્યય. બંન્ને સ્થાને ‘વૃદ્ધિ:૦ ૭-૪-૧' થી આઘસ્વર ૩ ને વૃદ્ધિ આ આદેશ. ‘અવળૅ૦ ૭-૪-૬૮' થી અન્ય જ્ઞ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી માડુ :,
૨૬૦
