Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 07
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
૬૮’ થી અન્ય જ્ઞ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી વૈવવત્તઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ- દેવદત્તનો સેવક . ગલેશેત્યાવિ વિમ્ ? = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ દેશકાલવાચક તાદૃશ નામને મતિ અર્થમાં ફળ્યુ (ફ) પ્રત્યય થતો નથી; તેથી મુર્ખ મઽતિ અને હેમમાં મતિ અહીં દેશવાચક વ્રુઘ્ન અને કાલવાચક હેમન્ત નામને આ સૂત્રથી ફળ્ પ્રત્યય ન થવાથી ‘મતિ ૬-૩૨૦૪' ની સહાયથી સુન નામને ‘પ્રાપ્ નિ૦ ૬-૧-૧૩’ થી બર્ પ્રત્યયાદિ કાર્ય ઉપર જણાવ્યા મુજબ થવાથી અને હેમન્ત નામને હેમન્તાલૢ૦ ૬-૩-૧૧’. થી અદ્ પ્રત્યયાદિ કાર્ય (જાઓ પૂ.નં. ૬-૩-૧૧) થવાથી સૌનઃ અને જૈમન આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ- સુઘ્ધદેશનો સેવક. હેમન્ત કાલનું સેવન કરનાર. II૨૦૬॥
ચાલુવેવા 5 નુંનાવવા ૬/૩/૨૦૭||
દ્વિતીયાન્ત વાસુવેવ અને અર્જુન નામને ‘મગતિ’ અર્થમાં સંપ્રત્યય થાય છે. વાયુવેવું મતિ અને અર્જુન મતિ આ અર્થમાં વાતુટેવ અને ગર્જુન નામને આ સૂત્રથી બળ પ્રત્યય. ‘વર્ષે૦ ૦-૪-૬૮' થી અન્ય ગ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી વાતુવેવ: અને અર્જુનઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃવાસુદેવનો સેવક. અર્જુનનો સેવક. ।।૨૦।।
गोत्र-क्षत्रियेभ्योऽञ् प्रायः ६ । ३ । २०८ ॥
ગોત્ર પ્રત્યયાન્ત અને ક્ષત્રિયાર્થક દ્વિતીયાન્ત નામને ‘મતિ’ અર્થમાં પ્રાયઃ બર્ પ્રત્યય થાય છે. ગૌપાä મતિ અને નવુ ં મતિ આ અર્થમાં સૌપાવ અને નજીબ નામને આ સૂત્રથી બગ્ (બ) પ્રત્યય. ‘વૃત્તિ:૦ ૭૪-૧’ થી આધસ્વર – ને વૃદ્ધિ ના આદેશ. ‘લવર્ગે૦ ૭-૪-૬૮' થી અન્ય ૪ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી ગૌપાવઃ અને નઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ- ઔપગતનો (ઉપગુના અપત્યનો) સેવક. નકુલનો સેવક.
૨૩૨
