Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 07
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
સ્વર ગો ને વૃદ્ધિનો નિષેધ વગેરે કાર્ય થવાથી ન્યોતિષનું આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ- જ્યોતિષ ગ્રન્થ. 9૬૬॥
शिशुक्रन्दादिभ्य ईयः ६ | ३ |२००॥
શિશુòન્વાવિ ગણપાઠમાંનાં દ્વિતીયાન્ત શિશુન્દ વગેરે નામને અધિકૃત્ય કૃત ગ્રન્થ અર્થમાં વ પ્રત્યય થાય છે. શિશુન્વમ્ યમતમાં વાડધિત્વ તો પ્રગ્ન્ય: આ અર્થમાં આ સૂત્રથી શિશુત્વ અને યમસના નામને આ સૂત્રથી ડ્વ પ્રત્યય. ‘ઞવર્ષે૦ ૦-૪-૬૮’ થી અન્ય ૬ અને બા નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી શિશુન્દ્રીયઃ અને યમસમીયો પ્રગ્ન્યઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃછોકરાઓના રુદનને આશ્રયીને બનાવેલ ગ્રન્થ. યમસભાને ઉદ્દેશીને બનાવેલ ગ્રન્થ. IR૦૦||
द्वन्द्वात् प्रायः ६।३।२०१॥
દ્વિતીયાન્ત દ્વન્દ્વ સમાસને અધિકૃત્ય કૃત ગ્રન્થ અર્થમાં પ્રાયઃ ડ્વ પ્રત્યય થાય છે. વાયવવમંધિત્વ તો પ્રન્યઃ આ અર્થમાં વાવ્યપવ નામને આ સૂત્રથી ડ્વ પ્રત્યય. ‘અવળૅ૦ ૭-૪-૬૮' થી અન્ય જ્ઞ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી વાયવલીયમ્ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ- વાક્ય અને પદને ઉદ્દેશીને બનાવેલ ગ્રંથ. પ્રાય કૃતિ વિમ્?= આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ દ્વિતીયાન્ત દ્વન્દ્વસમાસને અધિકૃત્ય કૃત ગ્રન્થ અર્થમાં પ્રાયઃ ડ્વ પ્રત્યય થાય છે. તેથી ક્વચિત્ ર્ડ્સ પ્રત્યય થતો નથી. જેથી વૈવાસુરમધિત્વ છૂતો પ્રત્યઃ આ અર્થમાં રેવાતુ નામને આ સૂત્રથી ડ્વ પ્રત્યય ન થવાથી ‘અમો૦ ૬-૩૧૬૮' ની સહાયથી ‘પ્રાપ્ નિ૦ ૬-૧-૧રૂ' થી બળુ પ્રત્યય. વૃત્તિ:૦ ૭૪-૧’ થી આદ્ય સ્વર ! ને વૃદ્ધિ હૈ આદેશ. ‘ઝવ′′૦ ૭-૪-૬૮' થી અન્ય ઞ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી વૈવાસુરમ્ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ- દેવ અને અસુરને ઉદ્દેશીને બનાવેલ ગ્રન્થ. IR૦૧॥
૨૨૯
