Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 07
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
पद-व -लक्षणा -क्रत्वाख्यानाऽऽख्यायिकात् ६।२।११९ ॥
પ૬ ૫ અને ક્ષળ શબ્દ અન્તમાં છે જેના એવા દ્વિતીયાન્ત નામને, તેમ જ ઋતુ બાહ્વાન અને બાલ્ટ્રાયિા વાચક દ્વિતીયાન્ત નામને વેત્તિ અને બધીતે અર્થમાં ગ્ (જ) પ્રત્યય થાય છે. પૂર્વપમ્ માતૃત્વનું ગોળક્ષામ્ अग्निष्टोमम् यवक्रीतम् वासवदत्तञ्च वेत्त्यधीते वा २ अर्थ पूर्वपद માતૃત્વ ગૌતક્ષળ અનિષ્ટોમ યવળીત અને વાસવવત્ત નામને આ સૂત્રથી જ્ પ્રત્યય. ‘વૃદ્ધિ:૦.૭-૪-૧’ થી આદ્ય સ્વર ૐ ગૌ અને ઞ ને વૃદ્ધિ ગૌ ગૌ અને બા આદેશ. ‘ઞવર્ષે૦ ૭-૪-૬૮’ થી અન્ય ૬ નો લોપ વગેરે अर्थ थवाथी पौर्वपदिकः मातृकल्पिकः गौलक्षणिकः आग्निष्टोमिकः यावक्रीतिकः અને વાત્તવત્તિઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ- પૂર્વપદનો જાણકાર અથવા ભણનાર. માતૃકલ્પનો જાણનાર અથવા ભણનાર. ગોલક્ષણનો જાણકાર અથવા ભણનાર. અગ્નિષ્ટોમનો જાણકાર અથવા ભણનાર. યવક્રીતનો જાણનાર અથવા ભણનાર. વાસવદત્તનો જાણકાર અથવા ભણનાર. 995||
अकल्पात् सूत्रात् ६।२।१२०॥
લ્પ નામથી ભિન્ન એવા અન્ય નામથી પરમાં રહેલો સૂત્ર શબ્દ છે અન્તમાં જેના એવા દ્વિતીયાન્ત નામને વેત્તિ અને અધીતે અર્થમાં ભુ પ્રત્યય થાય છે. વૃત્તિસૂત્રે વૈત્ત્વધીતે વા આ અર્થમાં વૃત્તિસૂત્ર નામને આ સૂત્રથી ફ પ્રત્યય. ‘વૃદ્ધિ:૦ ૭-૪-૧’.થી ઋ ને વૃદ્ધિ ગર્ આદેશ. ‘ઞવર્ષે૦ ૭-૪૬૮' થી અન્ય ઞ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી વાર્નિસૂત્રિઃ આવો પ્રયોગ થાય છે, અર્થ- વૃત્તિસહિત સૂત્રનો જાણકાર અથવા ભણનાર. અપાવિતિ વિમ્ ?= આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ ન્ન ભિન્ન જ નામથી પરમાં રહેલ જ સૂત્ર નામ છે અન્તમાં જેના એવા દ્વિતીયાન્ત નામને વેત્તિ અને ગ્રથીતે
૧૩૩
