Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 07
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
૫–મ-શિક્ષા-મીમાંસા-સાનો દ્વારા૧૨૬॥
દ્વિતીયાન્ત પલ મ શિક્ષા મીમાંસા અને સામન્ નામને વેત્તિ અને ગંથીતે અર્થમાં ગજ પ્રત્યય થાય છે. પવું મં શિક્ષાં મીમાંસાં સામ ૬ વેત્યથીતે વા આ અર્થમાં આ સૂત્રથી પર્વે મ શિક્ષા મીમાંતા અને સામન્ નામને આ સૂત્રથી ઞ પ્રત્યય. ‘ઞવર્ષે ૭-૪-૬૮' થી અન્ય ૬ તથા આ નો લોપ. ‘નોડ૬૦ ૭-૪-૬૧' થી સામન્ ના અન્ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી પવઃ મઃ શિક્ષજ: મીમાંસજઃ અને સામ: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ- પદનો જાણનાર અથવા ભણનાર. ક્રમનો જાણકાર અથવા ભણનાર. શિક્ષાનો જાણકાર અથવા ભણનાર,મીમાંસાનો જાણકાર અથવા ભણનાર. સામવેદનો જાણનાર અથવા ભણનાર. 9૨૬॥
स- सर्वपूर्वा लुप् ६।२।१२७॥
સ અને સર્વ છે પૂર્વપદ જેનું એવા દ્વિતીયાન્ત નામને વેત્તિ અને બધીતે અર્થમાં વિહિત પ્રત્યયનો લોપ (છુપુ) થાય છે. સવાત્તિ સર્વવેવાંશ્ચ વેત્તિ ગથીતે વા આ અર્થમાં સાત્તિ અને સર્વવેવ નામને ‘તવું વૈજ્યથીતે ૬-૨૧૧૭’ ની સહાયથી વિહિત બળુ પ્રત્યયનો આ સૂત્રથી લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી સાત્તિજ: અને સર્વવેવ: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ- વાર્નિકસહિત (વ્યાકરણાદિ)નો જાણકાર અથવા ભણનાર. સર્વવેદોનો જાણકાર અથવા
CHBL-UR. 1192011
सङ्ख्याका सूत्रे ६।२।१२८॥
સખ્યાવાચક નામથી પરમાં વિહિત જે હ્ર પ્રત્યય; તદન્ત સૂત્રાર્થક દ્વિતીયાન્ત નામથી વેત્તિ અને અધીતે અર્થમાં વિહિત પ્રત્યયનો લોપ થાય છે.
૧૩૭
