Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 07
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
‘ક્રિો૦ ૬-૧-૨૪’ થી બળુ પ્રત્યયના લોપની પ્રાપ્તિ હતી. પરન્તુ એમ કરવું હોત તો આ સૂત્રથી તેનું વિધાન જ ન કરત. તેથી વિધાનસામર્થ્યથી જ તે સૂત્રથી પ્રાપ્ત પણ અદ્ પ્રત્યયનો લોપ થતો નથી. ૧૩૩॥
યન્ને અઃ ૬||૧૩૪॥
સપ્તમ્યન્ત ચતુર્માસ નામને યશ સ્વરૂપ ભવાર્થમાં ગ્વ (૧) પ્રત્યય થાય છે. ચતુર્ણ માહેષુ મવાઃ આ અર્થમાં દિનુ સમાસાદિ કાર્યથી નિષ્પન્ન વતુર્માસ નામને આ સૂત્રથી ૪ (૫) પ્રત્યય. ‘વૃદ્ધિઃ૦ ૭-૪-૧’ થી આદ્ય સ્વર ગ ને વૃદ્ધિ બા આદેશ. ‘અવળૅ૦ ૭-૪-૬૮' થી અન્ય મૈં નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી ચાતુર્માસ્યા યજ્ઞા: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ-ચોમાસામાં થનાર યજ્ઞો. ||૧૩૪||
શમ્મી-પક્વપન-નહિ હૈવત્ દારૂ/૧ લી
સપ્તમ્યન્ત શમીર પન્ગ્વનન હિતુ અને રેવ નામને ભવાર્થમાં ગ્વ (યુ) પ્રત્યય થાય છે. ામમીરે પશ્વનનેષુ વહિ ્ àવે વા મત: આ અર્થમાં ગમ્ભીર પગ્વનન વહિત્ અને તેવ નામને આ સૂત્રથી ગ્વ પ્રત્યય. “વૃત્તિ:૦ ૭-૪9' થી આઘસ્તર જ્ઞ અને ૬ ને વૃદ્ધિ ઞા અને તે આદેશ. ‘અવળૅ૦ ૭-૪૬૮’ થી અન્ય જ્ઞ નો લોપ. ‘પ્રાયોઽવ્યવસ્ય ૭-૪-૬’ થી વહિમ્ ના હસ્ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી ગમ્ભીર્ય: પાગ્વનન્ય: વાહ્યઃ અને સૈવ્યઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ- ગંભીરમાં રહેનાર. પચ્ચજનમાં રહેનાર. બહાર રહેનાર. દેવમાં રહેનાર. ॥૧૩॥
परिमुखादेव्ययीभावात् ६।३।१३६ ॥
પતિમુલાધિ ગણપાઠમાંના વિરમુદ્ધ વગેરે અવ્યયીભાવ સમાસને ભવાર્થમાં
૨૦૦
