Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 07

Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan

Page 210

शिक्षादेश्चाणु ६।३।१४८||
^ ષઠ્યન્ત અને સપ્તમ્યન્ત ગ્રન્થાર્થક-શિક્ષાદિ ગણપાઠમાંનાં શિક્ષા વગેરે નામને અને ઇન્વસ્ નામને અનુક્રમે વ્યાખ્યાન અર્થમાં અને ભવાર્થમાં અન્ પ્રત્યય થાય છે. શિક્ષાયા ઝાવનત્ય અન્વતો વા વ્યાધ્યાનઃ અને શિક્ષાવાનું સાયને ઇન્વતિ વા મવઃ આ અર્થમાં શિક્ષા ઝાયન અને ઇન્દ્રક્ષ્ નામને આ સૂત્રથી બળુ પ્રત્યય. ‘વૃદ્ધિ:૦ ૭-૪-૧’ થી આઘ સ્વર રૂ અને ઞ ને અનુક્રમે વૃદ્ધિ છે ત્ અને આ આદેશ. ‘અવળેં૦ ૭-૪-૬૮' થી અન્ય ગ નો તથા અ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી શૈક્ષ:; ઞર્શયન: અને છાન્દસ: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ શિક્ષાગ્રન્થનું વ્યાખ્યાન, શિક્ષા ગ્રન્થમાં રહેનાર. ૠગયનગ્રન્થનું વ્યાખ્યાન, ૠગયનગ્રંથમાં રહેનાર. છન્દસગ્રન્થનું વ્યાખ્યાન, છન્દસગ્રન્થમાં રહેનાર, ૧૪૮॥
तत आगते ६ | ३ | १४९॥
પશ્ચમ્યન નામને આગત અર્થમાં યથાવિહિત અન્ યત્ વગેરે પ્રત્યય થાય છે. યુઘ્નાવાત: ગોરાત: નઘા બાતઃ અને પ્રામાવત: આ અર્થમાં આ સૂત્રની સહાયથી; ક્રુઘ્ન નામને ‘પ્રાપ્ řિ૦ ૬-૧-૧રૂ’ થી અદ્ પ્રત્યય. જો નામને શોઃ સ્વરે ય: ૬-૧-૨૭' થી ય પ્રત્યય. નવી નામને ‘નધા૦ ૬રૂ-૨' થી યભૂ પ્રત્યય અને ગ્રામ નામને ‘ગ્રામારી૦ ૬-૩-૧' થી ય પ્રત્યયાદિ કાર્ય (તે તે સૂત્ર જાઓ) થવાથી દ્રૌન:; વ્ય:; નારેયઃ; અને પ્રામ્યઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ-ત્રુઘ્ન દેશથી, ગાયથી, નદીથી, ગામથી આવેલો.
||૧૪૬॥
विद्या-योनिसम्बन्धादकञ् ६।३।१५०॥
વિદ્યા અથવા યોનિના કારણે સંબંધ જેમને છે તેના વાચક પચમ્યન્ત
૨૦૭