Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 07
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
તત્ર કૃત-
અંત-સમૂતે ધારાશા
• સપ્તમ્મન નામને કૃત સભ્ય શ્રીત અને સદ્ભૂત અર્થમાં યથાવિહિત સળ વગેરે પ્રત્યય થાય છે. આશય એ છે કે સામાન્યથી | નિતાર્થમાં (ફૂ.નં.૬૪-ર સુધીના અર્થમાં) નામમાત્રને ‘પ્રાનિતા૬-૧-૧રૂ' થી સન્ પ્રત્યય તો વિહિત જ છે.તેથી તતિ અથમાં, જે નામોને [પ્રત્યયના અપવાદભૂત પ્રત્યયનું વિધાન નથી તે નામોને તો સનુપ્રત્યય જ થાય છે. પરંતુ જે નામોને
[પ્રત્યયના અપવાદભૂત પ્રત્યયનું વિધાન છે. તે નામોને તો [પ્રત્યયના અપવાદભૂત પ્રત્યયવિશેષ જ થાય છે. સુને તો : શતઃ સમૂતો વા. આ અર્થમાં સુખ નામને આ સૂત્રની સહાયથી “ઘ' નિતા. ૬-૧-૧રૂ' થી [ પ્રત્યય. “વૃદ્ધિ:- ૭-૪-૧' થી આઘ સ્વર ૩ ને વૃદ્ધિ શ્રી આદેશ.
વર્ષે ૭-૪-૬૮' થી અન્ય સ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી સ્ત્રીન: આવો પ્રયોગ થાય છે. આવી જ રીતે રસ્તે વદિ નધાં રાષ્ટ્ર વા કૃતી ત: શ્રોત: સમૂતો વા આ અર્થમાં આ સૂત્રની સહાયથી કસ નામને “ઉત્સા દ્ર--૧૨ થી સગુ પ્રત્યય વદિ નામને “વષ૦ ૬-૧-૧૬ થી () પ્રત્યય. નવી નામને “નાદેવ દ્ર-રૂ-૨’ થી યક્ પ્રત્યય અને રાષ્ટ્ર નામને “રાષ્ટ્ર ૬રૂ-રૂ' થી ય પ્રત્યય. આદ્ય સ્વર ૩ અને મ ને વૃદ્ધિ મી અને આદેશ. ‘લવ૭-૪-૬૮' થી અન્ય મ અને રૂં નો લોપ. ‘બાયોડ૦૦ ૭-૪-૬૬ થી વહિ ના સુ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી મીત્ય: વાય: નાય: અને રાષ્ટ્રિય: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ- સુબમાં ઉત્સમાં બહાર નદીમાં અથવા રાષ્ટ્રમાં કરેલો પ્રાપ્ત ખરીદેલો અથવા સંભવિતમાઈ શકે તેવો. અહીં યાદ રાખવું કે પનોત્સાહિત કૃતમ્ યહૂ પ્રતિપ્રાતિના પરં ત વ્ય मूल्येन स्वीकृतं तक्रीतम् । यत् सम्भाव्यते संमाति वा तत् सम्भूतम् ।।९४॥
कुशले ६।३।९५॥
..વગેરે પ્રત્યય
સપ્તમ્યન્ત નામને કુશન અર્થમાં યથાવિહિત અન્ય
૧૮૩
