Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 07
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
૧૮ થી ચિત્ર નામને બાપુ (લા) પ્રત્યય. વતવ ૨-૪-ર૬ થી રેવત અને હિબ નામને કી પ્રત્યય વગેરે કાર્ય થવાથી પિત્રા સ્ત્રી, રેવતી અને રોહિળી
વો પ્રયોગ થાય છે.અર્થ-ચિત્રા રેવતી અને રોહિણી નક્ષત્રમાં જન્મેલી સ્ત્રી. //9૦૮.
बहुलमन्येभ्यः ६।३।१०९॥
વિઝા વગેરે (ફૂ.. --૧૦૧ થી ૧૦૮ સુધીના ચાર સૂત્રોમાં જણાવેલ) નક્ષત્રવાચક નામોને છોડીને બીજા નક્ષત્રવાચક સપ્તમ્યન્ત નામોને જાત અર્થમાં વિહિત અનુપ્રત્યયનો સંજ્ઞાના વિષયમાં બહુલતયા (મોટાભાગ) લોપ (લુપુ) થાય છે. નિતિ નશ્વયુનિ વા નાત: આ અર્થમાં નિતું, અને અશ્વયુનું નામને “મસ્કુલ ૬-રૂ-૮૨ થી વધુ પ્રત્યય. આ સૂત્રથી
| નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી નત અને શ્વયુ આવો પ્રયોગ થાય છે. આ સૂત્રથી બહુલતયા લોપ થતો હોવાથી વિકલ્પપક્ષમાં [ પ્રત્યયનો લોપ ન થાય ત્યારે વૃ૦િ ૭-૪-૧' થી આઘા સ્વર અને વૃદ્ધિ ના આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી માનતા અને શ્વયુગ: આવો પ્રોગ થાય છે. ઉપર જણાવ્યા મુજબ બહુલતયા આ સૂત્રથી લોપ થતો હોવાથી કોઈ સ્થાને નિત્યલોપ થાય છે અને કોઈ સ્થાને લોપ થતો નથી. તેથી શ્યનીષ નાતઃ અહીં શ્વિની નામને ઉપર જણાવ્યા મુજબ વિહિત [પ્રત્યયનો આં સૂત્રથી લોપ (લુપુ) થવાથી “ચાર-૪-૨૦” થી કી પ્રત્યયની નિવૃત્તિ ... વગેરે કાર્ય થવાથી ઈશ્વન: આવો પ્રયોગ થાય છે. અને માનું ગાતઃ આ અર્થમાં કયા નામને ઉપર જણાવ્યા મુજબ વિહિત [ પ્રત્યયનો આ સૂત્રથી લોપ થતો નથી. તેથી મા+જુ આ અવસ્થામાં “વૃધિઃ૦ -૪-૧' થી આદ્ય સ્વર ૪ ને વૃદ્ધિ ના આદેશ. ‘સવળું, ૭-૪-૬૮ થી અન્ય જ્ઞા નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી માપ: આવો પ્રયોગ થાય છે.અર્થ-અભિજિત્ અશ્વયુજ્જુ અશ્વિની અથવા મઘા નક્ષત્રમાં ઉત્પન્ન છોકરો. ૭૦૧
૧૮૯
