Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 07
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
व्यस्त - व्यत्यस्तात् ६|३|७॥
પારાવાર નામના વ્યસ્ત અને વ્યત્યસ્ત નામને અર્થાત્ પર સવાર (આ બંન્ને વ્યસ્ત) અને લવારપાર (વ્યત્યસ્ત) નામને ન પ્રત્યય થાય છે. પારે ગવારે ગવારારે વા નાતઃ આ અર્થમાં પાર અવાર અને અવારપાર નામને આ સૂત્રથી ના પ્રત્યય. ‘વર્ષોં૦ ૭-૪-૬૮’ થી અન્ય ૪ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી પારીળઃ સવારીળઃ અને લવારપારીળઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ-નદી વગેરેના કિનારા ઉપર ઉત્પન્ન. સમુદ્રમાં ઉત્પન્ન. સમુદ્રના તટમાં ઉત્પન્ન. |
મુન્દ્રા પાનુવ ્ - પ્રતીષો યઃ દ્દારા
અવ્યય અથવા અનવ્યય સ્વરૂપ વિવુ પ્રાર્, બપાર્ ર્ અને પ્રત્યવ્ નામને શેષ અર્થમાં ય પ્રત્યય થાય છે. વિવિ પ્રાથિ ગાષિ વીષિ પ્રતીવિ વા ખાતઃ આ અર્થમાં અનુક્રમે વિવુ પ્રાપ્ ઞપાવું વીર્ અને પ્રતીપ્ નામને તેમ જ પ્રાળુ બપાળુ હવઘુ પ્રત્યગ્ વા ખાતઃ આ અર્થમાં અનુક્રમે પ્રાપ્ ઞપાર્ નવીર્ અને પ્રતીવ્ર નામને આ સૂત્રથી ય પ્રત્યય. વ૬૦ ૨-૧-૧૦રૂ' થી ઉદ્દઘુ ને હવીર્ આદેશ. પ્રાપ્ પ્રત્યય્ અને પ્રતીપ્ ના ઝવું ને,‘બન્દ્॰ ૨-૧૧૦૪' થી ર્ આદેશ અને પૂર્વના જ્ઞ તથા ૐ ને દીર્ઘ ા તથા ફ્ આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી વિવ્યમ્ પ્રાત્ત્વમ્ અપાવ્યમ્ ઉદ્દી—મ્ અને પ્રતીત્ત્વમ્ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ- સ્વર્ગમાં થયેલું. પૂર્વમાં થયેલું. અધોદિશામાં થયેલું. ઉત્તરમાં થયેલું. પશ્ચિમમાં થયેલું. અહીં પ્રાગ્ વગેરે નામો દેશાર્થક વિવક્ષિત છે. ॥૮॥
૧૪૮
