Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 07
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
ગોમતી શૂરસેન વાહીળ તેમજ અને પટવ્વર નામને આ સૂત્રથી લગ્ (ગ) પ્રત્યય. ‘વૃત્તિ:૦ ૭-૪-૧’ થી આઘ સ્વર ો અને ૐ ને વૃદ્ધિ સૌ આદેશ; ન ને વૃદ્ધિ ના આદેશ. ‘અર્જે૦ ૭-૪-૬૮' થી અન્ય તથા ગ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી અનુક્રમે ગૌષ્ઠ:; તેજ; નૈત, ગૌમત, શૌસેનઃ; વાહી; રૌમઃ અને પાટવ્વરઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ-ગૌષ્ઠીમાં (ગોષ્ઠમાં થનારીમાં) થનાર અથવા ઉત્પન્ન. પૈકીમાં (તિક-ૠષિવિશેષ દેવતા છે જેણીના, તેણીમાં થનારીમાં) થનાર અથવા ઉત્પન્ન. નૈકેતીમાં (એકાન્ત વાતમાં) થનાર અથવા ઉત્પન્ન. ગોમતી નદીમાં થનાર અથવા ઉત્પન્ન. શૂરસેન નામના દેશમાં થનાર અથવા ઉત્પન્ન. વાહીક નામના દેશમાં થનાર અથવા ઉત્પન્ન. રોમક નામના ગામમાં થનાર અથવા ઉત્પન્ન. જીર્ણવસ્ત્રમાં થનાર અથવા ઉત્પન્ન. રદ્દી
શત્તાકે યંત્રઃ દ્દારૂારા
યઙ્ગ (૫) પ્રત્યયાન્ત શાહિ ગણપાઠમાંનાં શત્ત (શાજ્ય) વગેરે નામને શેષ અર્થમાં ત્રર્ (અ) પ્રત્યય થાય છે. શાર્વસ્વ છાત્રાઃ અને ાવ્યસ્ય છાત્રા: આ અર્થમાં શાજ્ય અને વાવ્ય નામને આ સૂત્રથી લગ્ પ્રત્યય. ‘ગવર્ષે૦ ૭-૪-૬૮’ થી અન્ય ગનો લોપ. ‘તવૃધિત૦ ૨-૪-૧૨’ થી ય્ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી શાતા અને ાવાઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ-શકલના વૃદ્ધાપત્યના છાત્રો. કણ્વના વૃદ્ધાપત્યના છાત્રો. (શાસ્ય વસ્થ વા વૃથાપત્યમ્ આ અર્થમાં ‘હિ૦ ૬-૧-૪૨' થી યગ્ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી શાત્મ્ય અને હ્રાવ્ય નામ બને છે.) રા
નૃપેનઃ ।૩।૨૮
વૃદ્ધાપત્યાર્થમાં વિહિત રૂ-પ્રત્યયાન્ત નામને શેષ અર્થમાં ગર્ (૧) પ્રત્યય થાય છે. ક્ષેષ્ઠાત્રા: આ અર્થમાં ક્ષિ નામને (ક્ષમ્ય વૃધાપત્યમ્
૧૫૬
