Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 07
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
सौवीरेषु कूलात् ६॥३॥४७॥
સૌવીર દેશાર્થક જૂન નામને શેષાર્થમાં ગુપ્રત્યય થાય છે. જૂ પવઃ આ અર્થમાં જૂના નામને આ સૂત્રથી સન્ પ્રત્યય વગેરે કાર્ય થવાથી (જાઓ પૂ. નં. ૬-૨-૪૬) શ્રીનવી: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ-કૂલ નામના સૌવીર દેશમાં થનાર. જા.
समुद्रान्नृ-नावोः ६॥३॥४८॥
દેશર્થક સમુદ્ર નામને શેષ અર્થમાં તધિત પ્રત્યયાર્થ માણસ અથવા નૌકા હોય તો સગ (ક) પ્રત્યય થાય છે. સમુદ્ર વો ના અને સમુદ્ર પવા નીઃ આ અર્થમાં સમુદ્ર નામને આ સૂત્રથી પ્રત્યય. “વૃ૦િ ૭-૪9' થી આદ્ય સ્વર માં ને વૃદ્ધિ મા આદેશ. “મવર્ષે ૪-૬૮' થી અન્ય સનો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી સામુ જા અને સામુાિની (સામુદ્ર નામને સાત ર-૪-૧૮' થી બાપુ પ્રત્યય. “સયા ર-૪-999' થી જૂની પૂર્વેના
ને રૂ આદેશ વગેરે કાર્ય) આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ- સમુદ્રમાં થનાર માણસ. સમુદ્રમાં રહેનારી નૌકા. સમુદ્રમચ= તદ્ધિત પ્રત્યયાર્થ માણસ અથવા નૌકાથી ભિન્ન હોય તો આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ દેશવાચક સમુદ્ર નામને જગુ પ્રત્યય થતો નથી. પરંતુ મને ૬-રૂ-૨૨૩'
ની સહાયથી પ્ર| નિ૬-૧-રૂ' થી [ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થાય છે. અર્થ, સમુદ્રમાં રહેનાર માણસ અને નૌકાથી ભિન્ન) રત્નાદિ. ૪૮
नगरात् कुत्सा-दाक्ष्ये ६॥३॥४९॥
દેશાર્થક નર નામને શેષ અર્થમાં કુત્સા અને દાક્ય (નિપુણતા) અર્થ ગમ્યમાન હોય તો ગુપ્રત્યય થાય છે. બવા: આ અર્થમાં ના નામને આ સૂત્રથી સન્ગ (બ) પ્રત્યય. વૃધ:- ૭-૪-૧ થી આદ્ય સ્વર માં ને
૧૬૫
