Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 07
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
સ્ત્રીલિગને છોડીને બીજે લોપ થાય છે. યસ્ય પોત્રાપાનિ અને હસ્ય પોત્રાપત્યાનિ આ અર્થમાં યહ્ર અને રુઠ્ય નામને ‘શિવાàરણ્ ૬૧-૬૦' થી ગળું પ્રત્યય. તેનો આ સૂત્રથી લોપ... વગેરે કાર્ય થવાથી યા અને હ્રાઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ- યસ્કના ગોાપત્યો. લક્ષ્યના ગોત્રાપત્યો. ગોત્ર કૃતિ વિમ્ ?= આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ યહ્રાતિ ગણપાઠમાંનાં યહ્ર વગેરે નામથી વિહિત જે બહુત્વવિશિષ્યર્થક ગોત્ર પ્રત્યય જ (પ્રત્યયમાત્ર નહિ.); તદન્ત ય વગેરે નામોના પ્રત્યયનો સ્ત્રીલિઙ્ગને છોડીને અન્યત્ર લોપ થાય છે. તેથી વસ્ચમે આ અર્થમાં યહ્ર નામને પ્રાપ્ řિ૦ ૬-૧-૧રૂ' થી વિહિત દ્ગ પ્રત્યયનો લોપ આ સૂત્રથી થતો નથી. જેથી આઘસ્વર મૈં ને ‘વૃદ્ધિ:૦ ૭-૪-૧’ થી વૃદ્ધિ જ્ઞ આદેશ. અન્ય ૩૬ નો ‘વર્ષે૦ ૭૪-૬૮' થી લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી યાાઃ છાત્રા: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ- યસ્કના શિષ્યો. ।।૧૨।
यञञोश्यापर्णान्त-गोपवनादेः ६/१/१२६ ।।
બહુત્વવિશિષ્ટ- ગોત્રાર્થક યગ્ અને અગ્ પ્રત્યયાન્ત નામના પ્રત્યયનો સ્ત્રીલિંગને છોડીને અન્યત્ર લોપ થાય છે. પરન્તુ તે પ્રત્યય; ગોપવન શબ્દથી માંડીને શ્યાપń શબ્દ સુધીના શબ્દથી વિહિત ન હોવો જોઈએ. गर्गस्य गोत्रापत्यानि खने विदस्य गोत्रापत्यानि ख अर्थमा गर्ग ने विद નામને અનુક્રમે “વિ૦ ૬-૧-૪૨' થી અને ‘વિવારે ૬-૧-૪૧' થી યંત્ર અને ઋક્ પ્રત્યય. આ સૂત્રથી ઞઞ અને યગ્ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી : અને વિવા: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ- ગર્ગના ગોત્રાપત્યો. વિદના ગોત્રાપત્યો. ઝયાપર્વોત્યાીતિ વિમ્ ?= આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ ગોપવન થી આરંભીને શ્યાપળ સુધીના નામોથી ભિન્ન જ -બહુત્વવિશિષ્ટગોત્રાર્થક યગ્ અને અગ્ પ્રત્યયાન્ત નામના
૬૬
