Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 07
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
વત્તાઃ દાવા9૪રા
વારિ ગણપાઠમાંનાં ઉત્તર વગેરે નામથી પરમાં રહેલા યુવાપત્યાર્થક પ્રત્યયનો લોપ થાય છે. ઉત્તસ્થાપત્યં યુવા અને શાનપર્યં યુવા આ અર્થમાં વિત્ત નામને ‘દ્વિવલણઃ ૬-૧-૧૦૨' થી સાયનિનું પ્રત્યય અને શાસ્તવિક નામને “ગગઃ ૬--૧૪ થી ગાયન પ્રત્યય. આ સૂત્રથી ગાનિસ્ અને ગાયન પ્રત્યયનો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી વત્તા અને શાસ્તવિઆવો પ્રયોગ થાય છે. વરાયા પત્યમ્ આ અર્થમાં વીરા નામને “વતા-સાત્વાં૬--૬૮' થી [ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી અને શોરપત્યમ્ આ અર્થમાં શ૭ નામને “શાત્રી ૬-૧-રૂ૭’ થી રૂનું પ્રત્યયાદિના નિપાતનથી ક્રમશઃ ૪ અને શાસ્તવિક નામ બને છે. અર્થ ક્રમશ- દૈલનું યુવાપત્ય. શાલકિનું યુવાપત્ય. વારિ નામો બામણવાચક હોવાથી અને પ્રાચ્યગોત્રાર્થક ન હોવાથી પૂર્વ (૬-૭9૪૧)અને ઉત્તર (૬-૭-૪૩) સૂત્રથી વારિ નામથી પરમાં રહેલા યુવા પ્રત્યયના લોપની પ્રાપ્તિ ન હતી. તેથી આ સૂત્રનું પ્રણયન છે. II9૪રા.
પ્રાચેગોડતીત્વ ત્યારે દાળ9૪રૂા
તૌસ્વારિ ગણપાઠમાંનાં તત્ત્વરિ વગેરે નામને છોડીને અન્ય; પ્રાધ્યાત્રિાર્થ ફૂગ પ્રત્યયાન્ત નામથી પરમાં રહેલા યુવાપત્યાર્થ પ્રત્યયનો લોપ થાય છે. નીરસ્ય ત્રાપત્યમ્ આ અર્થમાં પુના નામને મત ફુગ ૬-૧-રૂ9' થી ફુગુ પ્રત્યયાદિ કાર્યથી નિષ્પન પાના નામને પનારસ્થાપત્ય યુવા આ અર્થમાં “ગગ: ૬-૧-૧૪' થી સાયન" પ્રત્યય. તેનો આ સૂત્રથી લોપ.. વગેરે કાર્ય થવાથી પનારિ. આવો પ્રયોગ થાય છે. આવી જ રીતે સ્થળસ્થાપત્યમ્ આ અર્થમાં ઉપર જણાવ્યા મુજબ રૂનું પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી નિષ્પન્ન નામને
૭૮
-
