Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 07
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
૪-૧' થી આદ્યસ્વર માં ને વૃદ્ધિ મા આદેશ... વગેરે કાર્ય થવાથી કાયમ્ આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી યગુ (૧) પ્રત્યય ન થાય ત્યારે ૩૦ ૬-ર-૪૮' થી મધ્ય પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી મૂવમ્ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ- પાણીનો વિકાર. અદ્દા
तुम् बहुलं पुष्प-मूले ६।२।५७॥
વિકાર અને અવયવાર્થ પુષ્પ અથવા મૂરું સ્વરૂપ હોય તો, વિકાર અને અવયવાર્થમાં વિહિત પ્રત્યયનો બહુલતયા લોપ થાય છે. મન્ટિવાયા विकारोऽवयवो वा पुष्पम् भने विदार्या अवयवो मूलम् ॥ अथम मल्लिका અને વિલી નામને “સમસ્યા દૂર-૪૬’ થી વિહિત મયપ્રત્યયનો; તેમ જ તેના વિકલ્પપક્ષમાં “પ્રા| નિડે ૬-૧-રૂ” થી વિહિત અન્ પ્રત્યયનો આ સૂત્રથી લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી મલ્ટિ પુષ્ય અને વિવાદ મૂત્રમ્ આવો પ્રયોગ થાય છે. (અહીં યાદ રાખવું કે મયદ્ અને સન્ પ્રત્યયનો લોપ થયા બાદ અનુક્રમે બાપુ અને છ પ્રત્યયની “ . ર-૪-૨૫ થી નિવૃત્તિ થયા બાદ ફરીથી મા અને કી પ્રત્યય થાય છે.) અર્થ ક્રમશઃમલ્લિકાનું ફૂલ. વિદારીનું મૂળ.
લઘુત્તતિ વિમ્ ?= આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ પુષ્પ અને મૂળ સ્વરૂપ વિકાર અથવા અવયવાર્થમાં વિહિત પ્રત્યયનો બહુલતયા જ લોપ થાય છે. તેથી વાસ્થ(વિવાદ) અને (વિજારો) મૂન” આ અર્થમાં વન અને પર: નામને “બાષ્પષ૦ ૬-ર-રૂ' ની સહાયથી પ્રભુ નિ ૬-૭-૧૩ થી ગળુ પ્રત્યય. “વૃદિઃ૦ ૭-૪-૧ થી આદ્ય સ્વર માં અને ગુને વૃદ્ધિ મા અને તે આદેશ. . ૪-૬૮' થી અન્ય નો લોપ .. વગેરે કાર્ય થવાથી વારપુખ અને ઘરનું મૂનમુ આવો પ્રયોગ થાય છે. આ સૂત્રથી અહીં મળુ નો લોપ થતો નથી. અર્થ ક્રમશઃ વરણનું ફૂલ. એરડિયાનું મૂલ. પછવા
૧૦૭
