Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 07
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
રૂ૦’ ની સહાયથી ‘I] નિ૦ ૬-૧-૧રૂ' થી અદ્ પ્રત્યય. ‘વૃદ્ધિ:૦૭૪-૧’ થી આદ્ય સ્વર ૩, લો અને લ ને અનુક્રમે વૃદ્ધિ સૌ; ઞૌ અને ગા આદેશ, ‘સ્રવર્ષે૦ ૭-૪-૬૮' થી અન્ય ૬ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી દ્રૌવયં હણ્ડમુ; ગૌમયં ભસ્મ અને વિઘો રસઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃદ્રવ્યનો ખંડ. ગાયના છાણાની રાખ. કોઠાના ઝાડના ફળનો 221. 118911
पितृ-मातुर्व्य-डुलं भ्रातरि ६ २२६.२॥
ભ્રાતૃ અર્થમાં ષઠ્યન્ત પિતૃ અને માતૃ નામને અનુક્રમે વ્ય અને પુત (ડ) પ્રત્યય થાય છે. પિતુર્માતા અને માતુńતા આ અર્થમાં પિત્ત નામને અને માતૃ નામને આ સૂત્રથી અનુક્રમે વ્ય અને કુશ પ્રત્યય. “હિત્યન્ત ૨-૧-૧૧૪’ થી માતૃ નામના ઋનો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી પિતૃવ્યૂઃ અને માતુન: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ-કાકા. મામા. ॥૬॥
પિત્રો ર્ડામહર્ દ્દાર।૬૩॥
પિતા અને માતા અર્થમાં ષષ્યન્ત પિતૃ અને मातृ નામને ડામહર્ (ગામહ) પ્રત્યય થાય છે. પિતુઃ પિતા માતા વા, માતુ: પિતા માતા વા આ અર્થમાં પિતૃ અને માતૃ નામને આ સૂત્રથી ડામહદ્ (ગામહ) પ્રત્યય. ‘હિત્યન્ય૦ ૨-૧-૧૧૪’ થી અન્ય ઋનો લોપ. સ્ત્રીલિંગમાં (માતા અર્થમાં) પિતામહ અને માતામહ નામને ‘ગળગે૦ ૨-૪-૨૦' થી કી પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી પિતામહ: પિતામહી અને માતામહ: માતામદી આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ- પિતાના પિતા. પિતાની માતા. માતાના પિતા. માતાની માતા. II૬૨||
૧૧૦
