Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 07
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
गोरथ ने वात નામને સમૂહ અર્થમાં ન્ય (5) પ્રત્યય થાય છે. પાશાનાં મુળાનાં થવાં થાનાં વાતાનાગ્ન સમૂહ: આ અર્થમાં પાશ તૃળ જો રથ અને વાત નામને આ સૂત્રથી ત્ય પ્રત્યય. પાશ વગેરે નામના અન્ય ૬ નો ‘અવર્ષે૦ ૭-૪-૬૮’ થી લોપ. ‘ધ્વન્યે ૧-૨-૨' થી ગો નામના સૌ ને નવુ આદેશ. પાશ્ય તૃખ્ય વ્ય રથ્ય અને વાત્ય નામને સ્ત્રીલિંગમાં ‘માત્ ૨-૪-૧૮' થી બાપૂ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી પશ્યા, તૃળ્યા,વ્યા, થ્યા અને વાત્યા આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ- પાશોનો સમુદાય. તૃણોનો સમુદાય. ગાયોનો સમુદાય. રથોનો સમુદાય. વાતસમુદાય. IRI
સ્વાતિથ્યોઝ્ દ્દારારા
સ્વાતિ ગણપાઠમાંનાં ષછ્યન્ત શ્વનૢ વગેરે નામને સમૂહ અર્થમાં ઋગ્ (૪) પ્રત્યય થાય છે. શૂનાં સમૂહ: અને અનાં સમૂહ: આ અર્થમાં श्वन् અને अहन् નામને આ સૂત્રથી અગ્ (બ) પ્રત્યય. ‘દ્વારાà: ૭-૪-૬' થી શ્વત્તુ ના વૃ ની પૂર્વે ગૌ. મોડપ૬૦ ૭-૪-૬૬' થી સ્વન્ ના અન્ નો લોપ. ‘વૃદ્ધિ:૦ ૭-૪-૧’ થી બન્ નામના આદ્યસ્વર ૩ ને વૃદ્ધિ ઞા આદેશ. ઉપાત્ત્વ ઞ નો ‘ગનીના૦ ૭-૪-૬૬' થી લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી શીવમ્ અને જ્ઞાનમ્ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ- કૂતરાઓનો સમુદાય. દિવસોનો સમુદાય. IRFI
खलाऽऽदिभ्यो लिन् ६।२।२७॥
દ્વત્તાવિ ગણપાઠમાંનાં વત્ત વગેરે ષઠ્યન્ત નામને સમૂહાર્થમાં હિન્ (ન) પ્રત્યય થાય છે. વત્તાનાં સમૂહઃ અને ાનાં સમૂહઃ આ અર્થમાં વ્રુત્ત અને નામને આ સૂત્રથી ફત્તુ પ્રત્યય. ‘બTM૦ ૭-૪-૬૮’ થી અન્ય ગ નો લોપ. વ્રુત્તિન્ અને વિન્ નામને ‘શ્રિયાં૦ ૨-૪-૬' થી
૯૩
