Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 07
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
વિહિત ટુ સંશક üપુત્ર નામને આ સૂત્રથી બાયનિક્ પ્રત્યય. ‘ઞવર્ષે ૭-૪-૬૮' થી અન્ય જ્ઞ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી ગાńપુત્રાળિ: આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી ગાયનિક્ પ્રત્યય ન થાય ત્યારે ‘ઝત ગ્ ૬-૧-૩૧' થી ગ્ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી mÍપુત્રિ: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ- ગાર્ગીના પુત્રનું અપત્ય. ગાર્નપુત્રાન્તિ: અહીં યપિ સૂ.નં. ૬-૧-૧૬૦ થી ઞાયર્નિંગ્ પ્રત્યય સિદ્ધ હોવા છતાં આ સૂત્રનું પ્રણયન; સૂ.નં. ૬-૧-૧૧૨ થી નો આગમ ન થાય- એ માટે છે. આ સૂત્રના વિકલ્પપક્ષમાં સૂ. નં. ૬-૧૧૧૨ થી ૢ આગમ થાય ત્યારે Íપુત્રાયળિઃ આવો ત્રીજો પ્રયોગ પણ થાય છે.... ઈત્યાદિ બૃહવૃત્તિથી સમજી લેવું.... ||999||
ધર્મિ-વર્મિ-ગારેટ-વાય-વાવ-કૂવા-વાવિનાબ્વે कश्चान्तो ऽन्त्यस्वरात् ६।१।११२ ॥
चर्मिन् वर्मिन् गारेट कार्कट्य काक लड़का ने वाकिन नामने તેમજ ‘પુત્ર' શબ્દ છે અન્તમાં જેના એવા પુત્રાન્ત પુતંજ્ઞજ નામને અપત્યાર્થમાં વિકલ્પથી ગાયનિગ્ પ્રત્યય થાય છે. અને ગાયનિગ્ પ્રત્યયના યોગમાં નામના અન્યસ્વરની પરમાં ૢ નો આગમ થાય છે. चर्मिणोऽपत्यम्; वर्मिणोऽपत्यम्; गारेटस्यापत्यम्; कार्कट्यस्यापत्यम्; काकस्यापत्यम्; लङ्काया अपत्यम्; वाकिनस्यापत्यम् अने गार्गीपुत्रस्यापत्यम्; આ અર્થમાં અનુક્રમે ર્મિ, વર્મિન, પેટ, વ્હાટ્ય, વ્યા, હા અને યાનિ નામને તેમ જ Řપુત્ર નામને (પૂ.નં. ૬-૧-૮ થી વિહિત તુસંજ્ઞષ્ઠ નામને) આ સૂત્રથી આયનિઞ (આયનિ) પ્રત્યય; તેમ જ વર્મિન વગેરે નામના અન્ત્યસ્વરની પરમાં જૂનો આગમ. ‘વૃત્તિ:૦ ૭-૪-૧’ થી આઘસ્વર મૈં ને વૃદ્ધિ ના આદેશ. વર્મિનું અને મિન્ ના ૬ નો “નૌડ૫૬૦ ૭-૪-૬૬' થી લોપ.. વગેરે કાર્ય થવાથી અનુક્રમે
૫૬
