________________
10
રજનીકુમાર પંડ્યા
એકદમ શૂન્યમનસ્ક બની ગઈ. છેવટે વણધાભાઈ અને પોતાને ગામ ગરધર, જે માધવપુરથી નવ કિલોમીટર દૂર છે ત્યાં, લઈ આવ્યા.
ગમે તેમ પણ એ પોતાની ઓળખ ભૂલી ગયેલી, (આઇડેન્ટિટી) ગુમાવી બેઠેલી પ્રૌઢા વણધાભાઈને “મામા', “મામા' કહેવા માંડી અને ત્યાં જ રહી પડી.
આ વેરાવળ-પોરબંદર કોસ્ટલ (દરિયાઈ કાંઠાનો) હાઈવે છે. જેવું ભેજનું, તેવું જ વેરાવળનું - ટ્રેનનું છેલ્લું સ્ટેશન ! ક્યાંયથી પણ ગાડીમાં ચડી બેઠેલા અહીં છેલ્લે ઊતરી પડે. ભારતભરમાંથી પોતાની આઇડેન્ટિટી ગુમાવી ચૂકેલા ગાંડાઓ અહીં ઊતરી પડે ને કિનારે કિનારે ચાલતાં ચાલતાં અહીં માધવરાયજીના મંદિર એટલે કે માંગરોળ નજીકના માધવપુર સુધી આવી પહોંચે, ને પછી વણધાભાઈની આ ઝૂંપડી જેવી જગ્યા જુએ એટલે આશરો પામે. આવા ગાંડાઓ આ પ્રૌઢા પછીનો પહેલો પાગલ આવ્યો તે જીવરાજ નામનો એક હરિજન. સાવરકુંડલાનો હતો. થોડા દિવસ રહ્યો, રોટલા-પાણી ને આશરો મળ્યો, માથે હાથ ફેરવનારો વણધોભાઈ મળ્યા – એટલે ધીરે ધીરે એના ઉન્માદમાં ઠારકો આવ્યો. ફાટી ગયેલા જૂના કાગળના ટુકડાના સાંધા કરો અને કાગળ કંઈક ઊકલે, એમ એની ઓળખ ઊકલી, તો મૂળ મુકામ સાવરકુંડલા ઉપરાંત ઠામઠેકાણું પણ મળ્યું. વણધાભાઈ ટ્રકમાં એને ત્યાં જઈને મૂકી આવ્યા.
ધીરે ધીરે આજુબાજુનાં ગામોમાં ખબર પ્રસરવા માંડી કે આ વણધાભાઈ પરમાર નામનો એક ટ્રક-ડ્રાઇવર – જેનાં બે છોકરાં સામાન્ય ખેતી કરે છે, તે પોતાના ગુરુ વિરમદાના બે લીટીના ગુરુમંત્રનું આ રીતે પાલન કરે છે ત્યારે લોકોના મનમાં એ “રજિસ્ટર્ડ થવા માંડ્યું. મૂળ માંગરોળના, પણ મુંબઈ રહેતા વેપારી જયંતીભાઈ શાહ અને બીજા એવા જ એમના જેવા જં શ્રેષ્ઠીઓ, કે જેમનાં માંગરોળમાં થોડાં સેવાકાર્યોનાં ટ્રસ્ટો ચાલે છે. એમણે દરિયાકિનારાની આ જગ્યા ઉપર આ આશ્રમને લાયક બાંધકામ કરાવી આપ્યું.
આ વાત ધીરે ધીરે પહોંચી દૂરદર્શન સુધી. દૂરદર્શને જૂનાગઢ વિસ્તારના એમના પ્રતિનિધિ દિવ્યેશકુમારને આનો વૃત્તાંત આપવાની કામગીરી સોંપી. દિવ્યેશકુમારના દોસ્ત જૂનાગઢના સાઇકિયાટ્રિસ્ટ ડૉક્ટર બકુલ બૂચ. એ પણ એમની સાથે ત્યાં ગયા, ને વણધાભાઈને જોયા. ઓગણીસ ગાંડાઓને ત્યાં જોયા ને પૂછ્યું, “આ લોકોને તમે કેવી રીતે સાચવો છો ?' જવાબ મળ્યો, “રોટલાપાણી દઈએ, એમને બને તેટલા સાફ-સુથરા રાખીએ, એમના ઉધામા જરાય ગરમ થયા વગર સહન કરી લઈએ – બીજું શું ?” (એક આડવાત ! આજે અહીં પચાસ જેટલાં સ્ત્રી-પુરુષ દર્દીઓ છે.) ડૉક્ટર બૂચે કહ્યું, “જુઓ, આ બધા જ નરાતાર ગાંડા (ઇન્સેઇન) નથી. કેટલાક માનસિક અવિકસિત, કેટલાક સ્કિઝોફ્રેનિક, તો કેટલાક સાવ પાગલ છે. એમને સાચવી લેવા એ તો લૂગડાંને મેલાંના મેલાં કબાટમાં ડૂચાની જેમ ઘાલી રાખવા જેવું છે. એને ધૂઓ તો એ પહેરવાલાયક બને, નહિ તો આપણને માત્ર એને સંઘરી રાખ્યાનો સંતોષ મળે. – ચાલો, એક કામ કરો, આજથી એ લોકોનાં નિદાનની અને દવા-સારવારની જવાબદારી મારી. હું એના રૂપિયાની જોગવાઈ મારા સર્કલમાંથી કરી લઈશ.' ને ખરેખર એમણે બોલ્યું પાળ્યું. બધું જ કરી આપ્યું. આ વાત સાલ ૨૦૦૩ની.
