________________
દેવી
હતો તેનાથી એકદમ ઊલટું થવા લાગ્યું. ઉમાપ્રસાદ સમજી ગયો કે પત્ની જાગી ગઈ છે. તેણે તેને મૃદુ સ્વરે બોલાવી, ‘દયા...’
દયા બોલી, ‘શું છે ?’ – ‘શું' ખૂબ લંબાવીને બોલી હતી.
‘શું તું જાગતી છું ?'
દયા થોડું ખમચાઈને બોલી, ‘ના, ઊંઘતી હતી.'
ઉમાપ્રસાદે પત્નીને ભાવપૂર્વક પોતા તરફ ખેંચી અને બોલ્યો, ‘ઊંઘતી હતી તો જવાબ કેવી રીતે આપ્યો?’
તે વખતે દયા પોતાની ભૂલ સમજી થોડી છોભીલી પડી.
તેણે કહ્યું, ‘પહેલાં ઊંઘતી હતી, પછી જાગી ગઈ હતી.’
ઉમાપ્રસાદે પૂછ્યું; ‘પછી એટલે ક્યારે ? બરાબર ક્યારે ?' ઉમાપ્રસાદ મજાકખોર, નટખટ
હતો.
15
‘કયે વખતે,વળી ? – એ તો ત્યારે !'
‘ક્યારે ?’
જાઓ – મને ખંબર નથી.’ એમ કહી દયાએ પતિના બાહુપાશમાંથી મુક્ત થવા ફોગટ પ્રયત્ન
કર્યો.
બરાબર ક્યારે જાગી ગઈ હતી તે દયા કેમે કરી બોલતી નથી ને તેનો પતિ કેમે કરી વાત છોડતો નથી! કેટલીક ક્ષણે માન-અભિમાન કર્યા પછી દયા હારી ગઈ. જવાબ આપ્યો, ‘તે વખતે, જ્યારે તમે.' આટલું બોલી તે અટકી ગઈ.
‘મેં શું કર્યું હતું ?’
દયા એકદમ જલદી જલદી બોલી ગઈ, ‘પેલું, જ્યારે તમે મારા મુખ પર ચૂમી ભરી – થઈ ગયું! બસ કરો હવે ! એ જાણો !'
ત્યારે પણ, રાત્રિનો એક પ્રહર બાકી છે. બંનેએ કેટકેટલી વાતો શરૂ કરી ! મોટા ભાગની વાતોને નથી મુખ કે નથી માથું. અરે, સો વર્ષ પહેલાં આપણાં પ્રપિતામહગણના તરુણવયના માતાપિતાગણમાં અસાર કહેવાય એવી તથ્યહીન, આપણા જેવી જ ‘આવી ચંચલ મતિ-ગતિ’ હતી. આટલા મોટા શાક્ત પરિવારના સંતાન હોઈને પણ ઉમાપ્રસાદે ત્યાં સુધી એક દિવસ પણ પત્ની આગળ મુદ્રાપ્રકરણ કે માતૃકા-ન્યાસના કોઈ પ્રસંગને ઉપાડી વાત કરી નહોતી; યમનિયમ વગેરે વિશે પણ તેણીને સંપૂર્ણ અ-જ્ઞ રાખી હતી.
જાતજાતની વાતો પછી ઉમાપ્રસાદ બોલ્યો, ‘જો, હું પશ્ચિમ તરફ નોકરી કરવા નીકળી
જઈશ.’
