________________
કવિ લબ્ધિસૂરિજીનું જીવન અને કવન
123
દિલમેં જપ જપ ગુણ ગહત હૈ. અબ તેરે સિવ કૌન મેરા જિનજી દિલારા બતાવે મેરી કિસ્તી કો પ્રભુ કૌન કિનારા. આજ શાન્તિજિન દર્શન કરકે યહ હમને પોકારા હૈ દૂર હટો દૂર હટો દૂર હટો. તુમ માયાવાલે ધાર્મિકભાવ હમારા મૂકીને વાતો એ પાપની
રાખજો ભવભયની થોડીસી બીક. ઉપરોક્ત પંક્તિઓ કવિનાં ગીતોના નમૂના રૂપે છે. અહીં એમના ચિત્તમાં રહેલી પ્રભુભક્તિનો પરિચય થાય છે.
કવિએ ગઝલના રોગમાં સંસ્કૃત ભાષામાં ચંદ્રપ્રભુસ્વામી, સુવિધિનાથ, પાર્શ્વનાથ અને મહાવીર સ્વામીનાં સ્તવન રચ્યાં છે.
જૈન સાહિત્યમાં ગુરુસ્તુતિ માટે ગહુલીઓ રચાઈ છે. વ્યાખ્યાનમાં ગહુંલી ગાવાનો રિવાજ પ્રચલિત છે. જૈન ધર્મના ગ્રંથોનો મહિમા, ગુરુભગવંતનું આગમન, વિહાર, તીર્થયાત્રા, મહોત્સવ વગેરેના પ્રસંગોમાં વ્યાખ્યાન વખતે ગહુલી ગવાય છે. કવિએ વિજયાનંદસૂરીશ્વરજીની ગહુલીની રચના કરી છે. નમૂના રૂપે પંક્તિઓ નીચે મુજબ છેઃ
નિત્ય વો આતમ રૂપમેં રમતે અનુભવ સુખભંડાર સે II
નિજ સમ પરકો નિત્ય સમઝતે નીતિનિગુણ થે ઉદાર સે રા/ ગુરુ કમલસૂરિજી, લક્ષ્મીવિજયજી પર્યુષણ વિહારની ગહેલીનો સમાવેશ થાય છે. - ' કવિએ ગુજરાતી ભાષામાં પૂજાસ્તવન, ગીત, ગહુલી, સક્ઝાય, સ્નાત્રપૂજા વગેરેની રચના કરીને સાહિત્યને સમૃદ્ધ કર્યું છે. તદુપરાંત કવિનું સંસ્કૃતનું જ્ઞાન ઉચ્ચકોટિનું હતું. એમણે સંસ્કૃત ભાષામાં કલમ ચલાવીને સાહિત્યસર્જન કર્યું છે.
મેરૂત્રદશી કથા, વૈરાગ્યમંજરી, ચૈત્યવંદન, ચતુર્વિશતિકા, શકરાજ કથા. સન્મતિ તર્ક અને તેની તત્ત્વબોધિવૃદ્ધિનું સંક્ષિપ્તકરણ, દ્વાદશાનિયચક્ર અને તેની વૃત્તિ - કવિનું સંસ્કૃત સાહિત્ય એમના ભાષાપ્રભુત્વનું પ્રતીક છે. તેમાં કથાનુયોગ, ભક્તિયોગ અને તત્ત્વજ્ઞાનનો ત્રિવેણીસંગમ છે.
કવિએ હિંદી ભાષામાં સાહિત્યસર્જન કર્યું છે.
આ રીતે કવિ લબ્ધિસૂરિજીનું સાહિત્યસર્જન ગુજરાતી, સંસ્કૃત અને હિંદી ભાષામાં પ્રાપ્ત થાય છે. તે ઉપરથી એમનું ભાષાજ્ઞાન, કવિત્વશક્તિ અને તત્ત્વજ્ઞાનનો પરિચય થાય છે. એમના ચિત્તમાં જ્ઞાન, ભક્તિ અને વૈરાગ્યનો સાગર લહેરાતો હતો. એમની વાણીમાં રણશૂરા રજપૂતનું વીરત્વ હતું. શ્રોતાઓ પ્રવચન સંભાળીને મંત્રમુગ્ધ થઈ જતા અને પ્રવચનના વિચારોમાં લીન બની જતા. તેમને અપાયેલ વ્યાખ્યાન વાચસ્પતિનું બિરુદ પણ ખરેખર ઉચિત હતું. કવિએ છંદ, શાસ્ત્રીય રાગ,
