________________
મોતીશાહ શેઠ
135
નીકળતા. નીકળતી વખતે અનાજથી ભરેલો એક મોટો પિત્તળનો વાડકો અને તેમાં એક રૂપિયો રોકડો મૂકી જે કોઈ બ્રાહ્મણ અથવા ભિક્ષુક પહેલાં મળે તેને ઓટલા પરથી આપી દેતા અને ત્યારપછી કામ પર જતા.
તેમને ગોડીજી પાર્શ્વનાથ ઉપર ખૂબ શ્રદ્ધા હતી. એ પોતાના ચોપડામાં દરરોજ ગોડીજી મહારાજનું નામ – “શ્રી ગોડીજી પારસનાથજીની કરપા હોજો” અથવા “શ્રી ગોડીજી પારસનાથજી સાહેબની મંગલ હોજો' લખીને પછી જ કાર્ય ચાલુ કરતા. પોતાના વસિયતનામામાં પણ એ પ્રમાણે જ એમણે આરંભમાં લખેલું હતું. તેમનું વારંવાર સ્મરણ કરતા અને દરરોજ તેમનાં દર્શને જતા. કોઈ સાધુમહારાજ મુંબઈમાં હોય તો વ્યાખ્યાન શ્રવણ કરતા અને ત્યારબાદ પેઢીએ આંટો મારી પોતાને ઘેર જતા. જમીને બપોરે બંદર પર અથવા જ્યાં કામ હોય ત્યાં જતા અને વેપારીઓ તથા મિત્રોને મળતા. તે એટલા ચીવટવાળા હતા કે પોતે સ્થાપેલી કે પોષેલી ધર્મસંસ્થાઓની વારંવાર મુલાકાત લેતા હતા. જિનમંદિરે પૂજા-સેવા કરીને જ બહાર નીકળવાનો નિયમ હોઈ બહારગામ હોય તોપણ પૂજા કરવાનું ચૂકતા નહીં. તેથી તેમણે અગાશી બંદરે દેરાસર પણ બંધાવ્યું હતું.
આ સમયે મુંબઈમાં ધર્મક્રિયા માટે કોઈ જિનમંદિર કે બીજી સગવડ નહોતી. તેમના મોટા ભાઈ નેમચંદભાઈએ કોટ વિસ્તારમાં શાંતિનાથ ભગવાનનું દેરાસર બંધાવ્યું. પછી તો કોટ બહારના વિસ્તારમાં પણ બીજા શ્રેષ્ઠીઓના સહકારથી ચિંતામણિ પાર્શ્વનાથ, શાંતિનાથ દાદા, ગોડીજી પાર્શ્વનાથ, પાયધુનીના ખૂણા પર આદીશ્વર ભગવાનનાં વગેરે દેરાસરો બંધાવવામાં શેઠ મોતીશાહે મુખ્ય ફાળો આપ્યો છે.
શાંતિનું સ્થાન અને ભક્તિનું નિવાસસ્થાન; શેઠ મોતીશાહનું ચિરસ્મરણીય સ્મારક અને જૈન ભક્તિનું કેન્દ્ર એટલે મુંબઈમાં ભાયખલામાં મોતીશાહે શત્રુંજયની ટૂક સમાન પોતાની વાડીમાં બંધાવેલ આદીશ્વરદાદાનું દેરાસર ! આ એક ઐતિહાસિક ઘટના છે. સં. ૧૮૮૮માં પંડિત શ્રી વીરવિજયજી મહારાજે લખેલા “ભાયખલાના ઢાળિયા પ્રમાણે દેવે સ્વપ્નમાં આવીને મોતીશાહ શેઠને ભાયખલાના પોતાના બાગમાં દેરાસર કરવા તથા અમદાવાદથી ઋષભદેવ ભગવાનના પ્રતિમાજી મંગાવી તેની અહીં પ્રતિષ્ઠા કરવા સૂચન કર્યું હતું. આમ પણ શેઠને શત્રુંજયની યાત્રામાં ઘણી શ્રદ્ધા હોવાથી તે વારંવાર ત્યાં જતા. વળી મુંબઈમાં પણ લોકો નવ્વાણુની યાત્રા કરી શકે તે માટે દેરાસરની સામે પુંડરિક ગણધરની સ્થાપના, પાછળ રાયણ પગલાં અને તેની પાછળ સૂરજકુંડ પણ કર્યો. વળી ત્યાં વિશાળ ચોક રાખી કાર્તકી અને ચૈત્રી પૂનમે શ્રી સિદ્ધગિરિનો પટ્ટ ખુલ્લો મૂકવાની યોજના કરી. આ આખા પ્રસંગને સામૈયા, જળયાત્રા, સંઘજમણ વગેરે કરી ધામધૂમથી ઊજવવામાં આવ્યો. બહારની બાજુ ધર્મશાળા કરવામાં આવી. વળી પોતે બંગલામાં બેઠા બેઠા પ્રતિમાજીનાં, શિખરનાં અને ધજાનાં દર્શન કરી શકે તેવી વ્યવસ્થા કરવામાં આવી હતી. એ વિશાળ જિનાલય સાથે સંકળાયેલ “મોતીશાહ શેઠ લેન' ખ્યાત-પ્રખ્યાત છે.
મોતીશાહ શેઠે પોતાના પિતાશ્રી અમીચંદ સાકરચંદની યાદગીરીમાં રૂ. ૮૬,000/- ખર્ચીને પાલિતાણામાં એક વિશાળ ધર્મશાળા બાંધી હતી. સાધુ-સાધ્વીને સંઘની માલિકીનું ઘર હોય તેથી
