________________
દેવી
21
દયા ઊંચા અવાજે બોલી ઊઠી, “ક્યારે ? ક્યારે? જલદીથી નક્કી કરો – નહીં તો હું વધારે દિવસો જીવીશ નહીં, મારો પ્રાણ તાળવે આવી ગયો છે. જો મૃત્યુ પણ નહીં થાય, તો હું પાગલ થઈ જઈશ.”
ઉમાપ્રસાદે સાંત્વના દેતાં કહ્યું, “ના દયા ! તું કોઈ ચિંતા, વિચારો કરીશ નહીં. સાત દિવસ તું ધીરજ રાખ. આજે શનિવાર છે. આવતા શનિવારે રાત્રે હું ફરીથી તારી પાસે આવીશ. તને સાથે લઈ ગૃહત્યાગ કરીશ..આ સાત દિવસ તું આશાપૂર્વક હૃદય મજબૂત રાખી પસાર કરી દે – લક્ષ્મી મારી! સુવર્ણ મારું !”
દયાએ કહ્યું, “સારું.'
ઉમાપ્રસાદે કહ્યું, “તો હવે હું જાઉં; કદાચ કોઈ આવી ના ચઢે, આટલું કહી તેણે પત્નીને ગાઢ આલિંગન દઈ વિદાય લીધી.
***
બીજા દિવસે સવારે જ્યારે દયામયીની પૂજા લગભગ પૂરી થવા આવી છે ત્યારે ૮૦ વર્ષની ઉંમરના એક વૃદ્ધજન લાકડીનો ટેકો લઈને હાજર થયા. ઊંડી ઊતરેલી તેમની આંખોમાંથી અજસપણે આંસુની ધારા વહી રહી છે. આવતાં જ દયામયીને જોઈ એકદમ નમ્રતા દાખવી અને ઘૂંટણિયે પડી યોગ્ય રીતે બોલવા લાગ્યા,
“મા, હું દીર્ઘ સમયથી તારી પૂજા કરતો આવ્યો છું. મા, આજે હું ઘણી મોટી વિપત્તિમાં આવી પડ્યો છું. આજે ભક્તની રક્ષા કરો.”
દયામયી વૃદ્ધ તરફ મૂંઝવણભરી નજરે જોઈ રહી. પુરોહિત બોલ્યા, “શા માટે દાદા ? તમારા પર શી મુશ્કેલી આવી છે ?”
વૃદ્ધ જણાવ્યું, “મારો પૌત્ર કેટલાક દિવસોથી તાવમાં સપડાયો છે. આજે સવારે જાણે કે સ્મશાનભૂમિ ઉત્તર દઈ ગઈ છે. તે ના આવે તો અમારા વંશનો લોપ થશે; અમારા પૂર્વજોનાં ઘર સુધ્ધાં આપનાર બીજું કોઈ રહેશે નહીં. તેથી મા પાસે તેની પ્રાણભિક્ષા માગવા આવ્યો છું.”
કાલીકિંકર ચંડીપાઠ કરતા હતા. તે વૃદ્ધના દુઃખે ખૂબ દુઃખિત થયા અને દયામયીના મુખ તરફ જોઈ બોલ્યા, “મા રે ! વૃદ્ધના પૌત્રને જિવાડવો પડશે, મા!”
પછી વૃદ્ધને તેમણે કહ્યું, ‘દાદા ! તમારા પૌત્રને લાવીને માના ચરણો પાસે મૂકી દો; યમના બાપાને માટે પણ અહીંથી તેને લઈ જવાનું શક્ય બનશે નહીં.”
આ વાત સાંભળી વૃદ્ધ બહુ આશ્વસ્ત થયો. લાકડીને ટેકો દઈ ઘર તરફ એકદમ ઊપડ્યો.
થોડા જ સમયમાં વિધવા પુત્રવધૂના ખોળામાં પૌત્ર સહિત વૃદ્ધ પાછા આવ્યા. દયામયીનાં ચરણોમાં પાથરણું પાથરી મૃતપ્રાય શિશુને મૂકવામાં આવ્યું. માત્ર વચ્ચે-વચ્ચે પુરોહિત ચરણામૃતના પાત્રમાંથી આચમની ભરી જરા જરા ચરણામૃત શિશુના મુખમાં મૂકવા લાગ્યા.
