________________
સોનચંપાનું ફૂલ
કુસુમને પહેલાં આવું હોતું થતું. છેલ્લા કેટલાક સમયથી વિચિત્ર અનુભવો થાય છે. આજકાલ તો ઘરમાં કોઈ અદ્રશ્યપણે ફરતું હોય એવું સતત લાગ્યા કરે છે. આટલું ઓછું હોય એમ મનના અતળ તળિયે, છેલ્લાં વીસ-પચીસ વર્ષોમાં, જાણે અજાણે ભંડારાતું રહેલું વિશ્વ, ઘેરો ઘાલતું હતું. એ અતલની ઘણી ઘણી વિગતોને ક્યારેક અડી લેવા મન લોભાતું. એ અજાણતાં જ ત્યાં સરી જતી.... વર્તમાન અને વ્યતીત વચ્ચેની ભેદરેખા ભૂંસાઈ જતી. બાપુજી અને પ્રોફેસર ભટ્ટસાહેબ બેઉની બાબતે, ત્યારે મનમાં બધું અવળાઈ-સવળાઈ જતું હતું એમસ્તો ! બાપુજી સાથેનો એ બાળપણનો નેડો યુવાનીમાં મૈત્રીમાં, નિકટતમ ચાહનામાં બદલાઈ ગયેલો. બાપુજી વિના એ ન્હોતી રહી શકતી. યજમાનોમાં ગયેલા બાપુજીને પાછા આવતાં રાત પડી જતી તોપણ એ વ્યગ્ર થઈ ઊઠતી. બાપુજી પણ આવીને તરત કુસુમ સાથે હીંચકે બેસે, બેઉ અડોઅડ અને વાતોમાં તલ્લીન. બા ઘણી વાર ટોકતી અને અકળાતી પણ ખરી. પણ એ વ્હેલાં ગુજરી ગઈ ને ભાઈ ભણવા વાસ્તે બહારગામ, પછી તો એની નોકરીય શહેરમાં. વતનગામ પણ મોટું - તાલુકાસ્થળ. ત્યાં કુસુમ અને બાપુજી એકલાં. એ કૉલેજમાં ભણવા ગઈ અને યુવાન ભટ્ટસાહેબ એને ગમી ગયેલા. એના ભણતરની એ કાળજી લેવા લાગેલા. તળાવપાળે સાંજે કુસુમ ને બાપુજી બેઉ ફરવા નીકળ્યાં હોય ને ભટ્ટસાહેબ મળી જાય. ત્રણેની વાતો ચાલે. ભટ્ટસાહેબ ઘરે આવતા-જતા થયેલા. કુસુમના ચિત્તમાં એમનો ભાવ હતો. ભટ્ટસાહેબની સ્નેહાર્દ્રતા, એમનું ભળીમળી જતું વ્યક્તિત્વ, બોલવાની રીતભાત, દરેક વાતમાં ઊંડી નિસબત, પ્રસન્ન મુદ્રા – કુસુમને ઘેરી વળતાં, બાપુજીને બદલે જાણે હીંચકા ઉપર સાથે ભટ્ટસાહેબ બેઠા છે એવી ભ્રાંતિવાળી સાંજોય આવી ગયેલી.
મણિલાલ હ. પટેલ