________________
નિરંજન રાજ્યગુરુ
નિચ્ચે સકલ વિનાશી; એવી ધાર ધારણા ગુરુગમ,
અનુભવ મારગ પાસી.. જ્ઞાન કળા.. મેં મેરા એ મોહજનિત જસ,
એસી બુદ્ધિ પ્રકાશી, તે નિઃસંગ પગ મોહ શિશ દે,
નિચ્ચે શિવપુર જીસી...જ્ઞાન કળા.. સુમતા ભઈ સુખી ઈમ સુન કે,
કુમતા ભઈ ઉદાસી; ચિદાનંદ આનંદ લહ્યો ઈમ,
| તોર કરમ કી પાસી... જ્ઞાન કળા... જેના પિંડમાં જ્ઞાનકળાનો ઉદય થાય છે અને શરીરનો કે સંપત્તિનો કશો જ મોહ નથી રહેતો. એક જ ક્ષણમાં ઉદાસી-વિરક્ત બની જાય. આ જગત ક્ષણિક છે, વિનાશી છે અને મારો આત્મા અવિનાશી છે. એવી ધારણા સદ્ગુરુની કૃપાથી પ્રગટે અને અનુભવમાર્ગે તે આત્માનુભવ તથા બ્રહ્માનુભવ કરતા રહે. હું ને મારું એ માયા તથા મોતનું કારણ છે. જ્યારે આત્મજ્ઞાનનો સૂર્ય ઝળહળી ઊઠે ત્યારે પોતે વિરક્ત થઈ મોહના માથા ઉપર પગ દઈને ડગલાં માંડે અને મોક્ષપુરીમાં પહોંચી જાય. કર્મનાં બંધનોથી મુક્ત થઈ ગયેલા અવધૂતની સુમતિ, સતુવૃત્તિઓ આનંદિત થઈ જાય અને કુમતિકુષ્ટ બુદ્ધિ ઉદાસ બની જાય છે. ચિદાનંદજી કહે છે કે મેં ભાગ તમામ કર્મબંધનો કાપી નાખ્યાં છે અને અવિનાશી-અહર્નિશ આનંદ પ્રાપ્ત કર્યો છે.
અબ હમ ઐસી મન મેં જાણી, પરમારથ પંથ, સમજ વિના નર, વેદ પુરાણ કહાણી
અબ હમ ઐસી મનમેં જાણી. અંતર લક્ષ વિગત ઉપરથી, કષ્ટ કરત બહુ પ્રાણી; કોટિ યતન કર તુપ લહત નહીં, મથતાં નિશદિન પાણી.
અબ હમ ઐસી મનમેં જાણી. લવણ પૂતળી થાહ લેણ હું, સાગરમાંહી સમાણી; તા મેં મિલ ભદ્રુપ ભઈ તે, પલટ કહે કોણ વાણી..,
અબ હમ ઐસી મનમેં જાણી. ખટ મત મિલ માતંગ લખ, યુક્તિ બહુત વખાણી; ચિદાનંદ સરસ્વંગ વિલોકી, તત્ત્વારથ લ્યો તાલી.
અબ હમ ઐસી મનમેં જાણી. આજ મને ખાતરી થઈ ગઈ છે કે પરમાર્થના પંથની સમજણ વિનાના નર માટે વેદ-પુરાણશાસ્ત્રો માત્ર વાતો જ છે. આત્મસ્વરૂપની ઓળખાણ ન થાય, અંતર્લક્ષી દૃષ્ટિ ન સાંપડે ત્યાં સુધી
