________________
વર્ષા અડાલજા
એ ટૂંકી વાર્તા હોય કે જે માટે એ પ્રથમ પંક્તિના સર્જક ગણાતાં તે નવલકથા હોય, પ્રવાસનિબંધ કે ચિંતનલેખો, લેખિનીમાં સ્વામી. શરૂઆતની થોડી નવલિકાઓ સાભાર પરત આવેલી ત્યારે એમણે કહેલું કે જોજે નીલુ ! થોડાં જ વર્ષોમાં હું ગુજરાતી સાહિત્યમાં મારું નામ ગાજતું કરીશ પછી અનુવાદો થકી બીજી ભાષાઓમાં ફૂલની સુગંધની જેમ જ્યાં જઈશ ત્યાં મહેંકી ઊઠીશ, એટલે જ તો ઉપનામ રાખ્યું હતું કુસુમ, પણ એમાં પૌરુષતા ક્યાં? એટલે “કુસુમરજ' નામથી લખવાનું શરૂ કર્યું. સતત વાંચન, અભ્યાસ અને લેખન. ફરી ફરી લેખન, મઠારવાનું, મરોડદાર અક્ષરે લખવાના વ્યાયામનો એક યજ્ઞ જ કર્યો.
નિલાએ ચોતરફ નજર ફેરવી. બધું જ બરાબર યોગ્ય રીતે ગોઠવાયેલું પોતપોતાની જગ્યાએ. પરિતોષને ઘરમાં વસ્તુઓ વેરણછેરણ હોય તે બિલકુલ ન ગમતું. અત્યંત સંવેદનશીલ સ્વભાવ. સૌંદર્યાનુરાગી. ગુરુમંત્ર હતો એ પરિતોષનો.
આજે લગ્નના પચીસમે વર્ષેય બધું વ્યવસ્થિત હતું. આજે તો સવારથી નીલા લાગી પડેલી. સવારનાં અખબારો ઘડી કરીને ટિપોઈની નીચે, લાઇબ્રેરીનો કબાટ હૉલમાં જ હતો. પુસ્તકો આડાંઅવળાં થઈ ગયાં હતાં. અઠવાડિયાથી પરિતોષ, એમના સન્માનસમારંભનું પ્રવચન તૈયાર કરી રહ્યા હતા. કબાટમાંથી પુસ્તકો લે અને ખોસી દે. અડધી રાત સુધી એ કસરત ચાલતી. મોડી સવારે ચાનો ઘૂંટ ભરતાં પહેલી નજર કબાટ તરફ. સ્પષ્ટ રીતે નારાજ થઈ જાય, નીલુ ! આ શું ? કોઈ જુએ તો કહેશે, આવી અરાજક્તા?
એણે કહેલું, તમારું પ્રવચન તૈયાર થઈ જાય પછી ગોઠવીશ. અરાજકતામાંથી સૌંદર્ય પ્રગટાવતી તમારી સર્જકતા કંઈ કમ છે
અને એણે આજે પૂરા ત્રણ કલાકે કબાટ ગોઠવ્યો હતો. વિવેચનનાં, કવિતાનાં એમ પુસ્તકો છુટ્ટાં પાડતાં જ કલાક પછી તેની યોગ્ય જગ્યાએ ગોઠવણી. શરૂઆતમાં તો ભાડાના એક બેડરૂમમાં જગ્યાની ખૂબ સંકડાશ પડતી. પહેલાં મલ્હાર પછી સ્વાતિ (આ નામ જુનવાણી નથી ? – છે. સ્વાતિ શુભ નક્ષત્ર, છીપમાં મોતી પાકે ખરું ને !) આખો દિવસ બેંકમાં નોકરી કરી સાંજે ઘરભેગા થતાં પરિતોષ લોથપોથ. સાથે ભણતાં, કવિતાઓ વાંચતાં, સર્જક બનવાનાં કેવાં સપનાં જોયેલાં ! એ બાળકો સાચવે, રસોઈ- ઘરસંસારની પળોજણમાં ગૂંથાય. પરિતોષ અગાસીમાં વાંચે, લખે. બાળકો ઊંઘી જાય પછી જ નીચે ઊતરે. ઘરનું ઘર તો એક સપનું જ. ઓવરટાઇમ કરવાનો પરિતોષને સમય જ ક્યાં હતો !
આખરે પપ્પાએ પહેલાં બે બેડરૂમનો ફ્લેટ પછી તો આ બંગલો જ જમાઈ માટે ખરીદ્યો. આગળ નાનો બગીચો, મોટી પોર્ચમાં હીંચકો, બંગલામાં ખાસ પરિતોષ માટે અલાયદો ખંડ ને પાછળ નાના બે રૂમનું આઉટહાઉસ.
નીલાએ નજર ભરીને ઘર જોયું. બધું જ હતું...
