Gujarati Bhashanu Bruhad Vyakaran

Author(s): Ravbahadur Kamlashankar Pranshankar Trivedi
Publisher: Macmilan and Company Limited

Page 140

, વાતા
દાઢ
આગ
ખાણ
૧૧૮ ગુજરાતી ભાષાનું બૃહદ્ વ્યાકરણ અકારાન્ત નામમાં પ્રથમાને બહુવચનમાં પ્રત્યય લેપાઈ અન્ય ૩ દીધું થઈ ગયા થાય છે, જેમકે,
૪. p. , . . .
रामो रामा અગાઉ દર્શાવ્યા પ્રમાણે બધી આર્ય દેશી ભાષાઓમાં સ્વરભારને એક સામાન્ય નિયમ એ જણાય છે કે ભાર ઉપાત્ય સ્વર પર પડે છે. આથી સંસ્કૃત ને પ્રાકૃત શબ્દોમાંના અન્ય ૫, ૬, ૨, ૩, ૪ લોપાય છે અને તેને બદલે અનુચ્ચરિત માં થાય છે. सं. शय्या છે.
| ગુ. સેજ - રં , અગ્નિ
છે અરજી
खाणी महिषी महिसी
ભેંસ अस्थि अट्ठी
, હાડ भइणी
બેન रजनी
रयणी रात्रि
रत्ती | সুস্থ » સQ
, સાસુ , વિષ્ણુ
, વીજળી) » રમશું
- મસ્કૂ પરંતુ પ્રાકૃત રૂપમાં અન્ય સ્વરની પહેલાં વ્યંજનને બદલે સ્વર હોય તે અન્ય સ્વર લપાઈ, ઉપાત્ય સ્વર દીર્ધ થઈ અન્ય બને છે. मौक्तिकं मोत्ति
મેતી वाटिका वाडिआ
વાડી, मक्षिका मक्खि
માખી આ સ્થળે પ્રાકૃત રૂપને અન્ય સ્વર લેપાય નહિ તે તેની પૂર્વે અને સવર્ણ સ્વર હેવાથી તેને અન્તઃસ્થ થાય, પરંતુ તેના પર સ્વરભાર પડે છે તેથી તેમાં ફેરફાર થવા પામતો નથી અને સ્વરભાર વિનાને અન્ય સ્વર લેપાઈ એ સ્વર દીર્ધ થાય છે. પણ જ્યાં બે સ્વર એવા આવે કે તેનો એક ઉચ્ચાર થઈ શકે ત્યાં અન્ય સ્વર લોપાત નથી; જેમકે, વોટર-પ્રા. ઘોડો; અપ. ઘોડ;
भगिनी
, રાત