Book Title: Gujarati Bhashanu Bruhad Vyakaran
Author(s): Ravbahadur Kamlashankar Pranshankar Trivedi
Publisher: Macmilan and Company Limited
View full book text
________________
મરમાર
મૂળ
પાડ
માર
મરાવ
ધાતુ પ્રકારાદિ
૨૭ સાધિત ધાતુ–મૂળ ધાતુ ઉપરથી ગુજરાતીમાં પ્રેરવું એ અર્થમાં સાધિત ધાતુ બને છે, જેમકે, મૂળ સાધિત
મૂળ સાબિત પડ-પાડ
લખ–લખાવ
બેસ–બેસાડ કર–કરાવ
ઉછર–ઉછેર આ દૈતીયિક ધાતુ છે. તીયિક સાધિત ધાતુ પરથી પણ પુનઃ સાધિત ધાતુ બને છે તે તાતક સાધિત ધાતુ છે, જેમકે,
તીથિક તાતયિક પડ
પડાવ મર ઉછેર
ઉછેરાવ બેસાડ ઊંઘ ઉંઘાડ
ઉંઘાડાવ તપ
તપાવ સાધિત ધાતુ કેવી રીતે બને છે?—મૂળ ધાતુ ઉપરથી સાધિત ધાતુ થતાં નીચે પ્રમાણે ફેરફાર થાય છે. સાધિત ધાતુમાં પ્રેરણાને અર્થ છે, માટે એ પ્રેરક–પ્રોજક ધાતુ કહેવાય છે. મૂળ ધાતુ અકર્મક છે ને સાધિત સકર્મક થાય છે.
(૧) આદિ સ્વર દીર્ઘ થાય છે
પડ-પાડ; ઠેર–ઠાર; મર--માર; તર–તાર; સર–સાર; બળબાળ; વળ–વાળ; દબ-દાબ હર-હાર; ગળ–ગાળ; ચરચાર
(૨) આદિ સ્વરને ગુણ થાય છે – ફૂટ-ફેડ; છૂટ-છેડતૂટતેડફ ખૂલ-ખેલ
ઉછર
બેસ
બેસાડાવે
તાપ
