________________
૨૦૪ ગુજરાતી ભાષાનું બૃહદ્ વ્યાકરણ | ડૉ. ટેસિટોરિ છે. ચોત્યતે પરથી એ રૂ૫ ઉપજાવે છે. વોચતે અ૫૦ નોફિન્ન. જૂ. ગુ. ઈયઈ-જોઈ જઈ.
મારે તે જોઈએ છે (તેની જરૂર છે, કર્મણિ, “તે એ કર્મ છે એને અર્થ ઉક્ત છે માટે પ્રાતિપદિકર્થે પ્રથમા છે; “મારે–ચતુર્થી કર્તાના અર્થમાં)
તમારે આમ કરવું ન જોઈએ (કર્મણિ, “કરવું અભિહિત કર્મ, નામાર્થે પ્રથમ. સકર્મક કૃદન્ત છે, માટે તમારે એને કર્તા છે ને “આમ એ કર્મ છે. “કરવું” પણ કર્મણિ છે, માટે “આમ” મૂળ અવ્યય, નામ તરીકે વપરાયું છે. પ્રાતિપદિકર્થે પ્રથમા)
જોઈએ; જોઈએ; જોઈએ છે જોઈતું હોય; જોઈતું હતું જોઈતું હત; જોઈતું હશે; જોઈશે; જોઈતું નથી–આટલાં રૂપ વપરાય છે.
giદમરાઠીમાં એજ અર્થનું અપૂર્ણ ક્રિયાપદ વાલ્ફિને છે, તે દ– -ઉપર કર્મણિ ન આવી થયું છે. પાદિને એ રૂપ કર્મણિ વર્તમાન કાળના ત્રીજા પુરુષનું એકવચન છે. એનાં વર્તમાન કાળનાંજ રૂ૫ વપરાય છે. એને અર્થ “–ની જરૂર છે એ છે.
તેં પુત માં પાહિ મા–તે પુસ્તક મારે જોઈએ છે અપેક્ષિત છે.
રામાનેં વિવર રામાત્રા બાગ હૈં પુરતા વાવર્લ્ડ વાહિનેરામે કે રામને આજ એ પુસ્તક વાંચવું જોઈએ. (કર્મણિ પ્રયોગ છે)
ત્યાં વિવા તુરા મેન્ડે પાફિઝે (ક્રિયાપદ અકર્મક છે; માટે ભાવે પ્રયોગ છે)
-
~
પ્રકરણ ૧ભું
ધાતુ: પ્રકારાદિ ધાતુ-ધાતુ એ ક્રિયાપદનું ટૂંકામાં ટૂંકું રૂપ કે મૂળ છે. સંસ્કૃત વૈયાકરણે આસરે ૧,૭૦૦ ધાતુ આપે છે. એ મૂળ સ્વરૂપ છે અને એનાથી ટૂંકાં રૂપ થઈ શકતાં નથી એવું તેમનું મત છે.
પાશ્ચાત્ય મત–ભાષાશાસ્ત્રીઓએ ભાષાઓને મુકાબલે કરી તે ધાતુઓનાં મૂળ પ૦૦માં આપ્યાં છે. એથી પણ સૂમ
