Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 45

भगवतीसूत्रे अन्यूनाधिकमेतस्य, पदं प्रत्येकमुत्तमम् ।
न हि न्यूनाधिकं तेजः, सहस्रांशोः प्रजायते॥२०॥ अन्वयार्थ—(यद्वा) अथवा (प्रत्यक्षरान्यस्य ) आत्माके गुण जो सम्यग्दर्शन आदिक हैं उनकी (अचिन्त्यमहिमावल्या) अचिन्त्यमहिमासे यह भगवतीसूत्र (भविनाम् ) भव्य जीवोंकी (इष्टपूर्तये ) इष्टपूर्ति करनेके लिये (चित्रचिन्तामणीयते) अद्भुत चिन्तामणिके जैसा है।
विशेषार्थ-चिन्तामणि रत्न अपनी अचिन्त्यमहिमाके प्रभावसे हरएक याचक जनकी प्रत्येक अभिलाषाकी पूर्ति कर देता है, ऐसी जगतमें प्रसिद्धि है, परन्तु इतना होने पर भी उसमें यह शक्ति नहीं है कि वह जीवोंको मोक्षकी प्राप्ति भी करा देवे, किन्तु यह भगवतीसूत्र ऐसा है कि इसके प्रभावसे प्रत्यक्ष आत्मामें सम्यग्दर्शन, सम्यग्ज्ञान और सम्यक्चारित्र आदि मोक्षसाधक सद्गुण उत्पन्न हो जाते हैं, और उनके अचिन्त्य प्रभावसे आत्मा अपने इष्ट अर्थकी-मुक्तिकी-प्राप्ति कर लेता है, अतः प्रसिद्ध चिन्तामणिकी अपेक्षा यह भगवतीसूत्र एक प्रकारका अद्भुत चिन्तामणि है ॥१९॥
अन्वयार्थ (एतस्य) इस भगवतीसूत्रका (प्रत्येकं पदं ) प्रत्येक पद् (उत्तमम् ) निर्दोष है और (अन्यूनाधिकम् ) न्यूनता और अधिकताके
मन्वयार्थ (यद्वा) अने. वणी. (प्रत्यक्षराल्यस्य) मात्मा सभ्य शन वगेरे गुण छे तेनी (अचिन्त्यमहिमावल्या) २५४८प्य भडिभी मर्या मा मातीसूत्र (भविनामू) भव्य वानी (इष्टपूर्तये) सव २छा पूरा ४२वा भाटे (चित्रचिन्तामणीयते) महमुत वितामणिस्१३५ छे.
વિશેષાર્થ–ચિન્તામણિ રત્ન પિતાના અચિજ્ય મહિમાના પ્રભાવ વડે દરેક યાચક ગણ પ્રત્યેક અભિલાષા પૂર્ણ કરે છે એવી જગતમાં તેની પ્રસિદ્ધિ છે. પણ આટલે પ્રભાવ હોવા છતાં એનામાં એ શકિત નથી કે તે જીવાત્માઓની મેક્ષની અભિલાષા પૂરી શકે; ભગવતીસૂત્ર એવું છે કે જેના પ્રભાવથી આત્મામાં સમ્યગ્દર્શન, સમ્યફજ્ઞાન અને સમ્મચારિત્ર આદિ મોક્ષસાધક સગુણો ઉત્પન્ન થાય છે. અને તેના અદૂભુત પ્રભાવથી પોતાની ઈષ્ટ વસ્તુની–મેક્ષની–પ્રાપ્તિ થાય છે. એમ પ્રસિદ્ધ ચિંતામણિ રત્નની અપેક્ષાએ આ ભગવતીસૂત્ર એક પ્રકારના અદ્ભુત ચિન્તામણિ છે. ૧૯
अन्वयार्थ -(एतस्य) मा मातीसूत्रना (प्रत्येकं पद) प्रत्ये ५४ (उत्तम) उत्तम-निषि छ. (अन्यूनाधिकम् ) माछापा तेम अधि
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧