Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ses pUjyapAdapanyAsajIdAdA zrImaNivijayajIgaNi mahArAjanA praziSya munizrI lakSmIvijayajInA racelA. OM zrIprazrottara pradIpa, paryuSaNASTAnhikAvyAkhyAna, paMcajinastuti, e nAmanA traNa graMtho. chapAvI prasiddha karanAra. zrI amadAvAda nivAsI, saMghavI. bhogIlAla kALIdAsa. The. hAjApaTelanI poLamAM pAcchAnI poLa. saMvata 1965. - amadAvAda. dhI " sITI " prInTIMga presa - The. DhAlagaravADA. prathama AvRtti. mata. 1000. sana 1909. kiMmata ru.0 -12-0
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI zAMticandra sevA samAja zrI pustakAlaya hAjA paTelanI pALa-amadAvAda. pustakanI purepurI saMbhALa rAkhazA, pAnAM vaLI na jAya tenI kALajI rAkhaze| ane pensIlathI, zAhIthI ke bIjA kazAthI emAM nAMdha ke 'lITIo karaze nahi. pustaka bIjA cauda divasa mATe rAkhavuM hAya tA tArIkha karI nAMdhAvI javAthI tema karI zakAze. paNa jo kAI khIjA sabhya tarathI mAMgaNI thai haze teA e bIjIvAra maLaro niha.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA. he sujJajano A pRthvItalane pAvana karanAra bhAsvaravarakAtasvarasamAna kAntimAn covIzamA tIrthaMkara zrImAn : dIrasvAminA A vidyamAna zAsanamAM zrIgaNadharAdika mahAnpUrvAcAryoe racelA sUtrAdikazAstrone anusAre A "zrIpraznottarapradIpa" nAmano grantha racAyelo che. tenA pAMca prakAza rAkhelA che, temA pahelA prakAzamA 73 prazno che, bIjA prakAzamA 71 prazno che, trIjA prakAzamA 82 prazno che, cothA prakAzamA 45 prazno che, ane pAMcamA prakAzamAM 67 prazno che, pAMce prakAzanA maLI kula 338 prazno che, ane te prazno vividha prakAranA che. temaja paraspara ekabIjAnI sAthe pAye saMbaMdha rAkhe tevAM te prazno che, ane te praznonI anukramaNikA pAMcavAthI samajAze. vaLI te praznonA pratyuttaro te dareka praznonI sAthe zAstronA purAvA sahita ApelA che. tathA zrIparyuSaNAparvamA vizeSe karIne Avaka zrAvikAone karavA yogya kRtyone darzAvanAra "paryuSaNASTAnhikAvyAkhyAna" nAmano bIjo grantha tathA vaLI pAMcamI gatinA dAtAra pAMcajinezvaronI stutivALo trIjo grantha, ema e traNe grantho saMvata 1959 mAM zrIkapaDavaNajamAM pUjyapAdapanyAsanI zrI maNivijayajIgaNi mahArAjanA laghuziSya paM0 zrIzubhavijayajInA ziSya munizrI lakSmIvijayajIe bhUrizrama lei racelA che, te traNe grantho suzrAvaka zA. maganalAla umedacaMdanA vAcavAmAM AvelA che, ane te granthopara lokone ruci thavAthI saMghavI. bhogIlAla kAlIdAsa sAMkaLacaMde chapAvI bahAra pADelA che. ane tenI kiMmata paNa ghaNI juja rAkhelI che. mATe A amUlya granthono sujJa bhavyajIvoe
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 4 ) lAbha levA cukavuM nahI, ane A granyo ghaNI kALajI rAkhI chApavAmAM AvelA che. chatAM kAM bhUla rahI gaI hoya to sujJa bhavyajIvo sudhArI vAMcaj. eja vinaMti. saMvata 1965 dIpAlikA divase. } lI0 saMghavI, bhogIlAla kALIdAsa. amadAvAda.
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIpraznottarapradIpagranthAnukramaNikA. prathamaHprakAzaH mar ar ar .... praznAGka. pRSTAGka 1 zrIjainamatamAMjane deva mAnela che te zrIarhandeva kevA che ? 1 2 uktazrI ahaMndeve keTalAM karmo kahelA che ? .... 1 3 kono nAza thavAthI mokSa thAya ane te kevo thAya te kaho 2 4 uparanA praznottaramA pradarzita je mokSa tenAM nAma darzAvo. 5 mokSa pAmavAno upAya kayo te kaho .... .... 6 samyagjJAna, darzana, cAritranuM kizcitsvarUpa batAvo. 7 bhavAntaramAM sadgati konI thAyache ? 8 kayA mANasano janma saphaLa thAyache ? .... 9 devAMzI mANasa koNa jANavo ? .... 4 10 gRhasthone hamezAM cha kAryo karavAnAM kayAM ...... 11 jainasAdhuo je bhAvarUpa ATha uttama puSpoe karI zrIdevA ghidevanI niravadya pUjA kareche te ATha puSpo kayAM ? .... 5 12 koi gurumahArAje daMDaprahAre mAryo thako koi ziSya tatkAla kevaLajJAnane pAmyo che? .... .... 13 tIrthayAtrA samaye vivekI puNyAtmA mANasa kevo hoya 14 A jagatamAM kayA pAMca zakAro durlabha jANavA .... 6 15 pUchavA lAyaka koNa? 16 paNDita kone kahIe ? .... 17 zrIjinabhavana baMdhAvavA kayo mANasa adhikArI che ? .... 18 anyAyathI upArjana karelu dravya kyAMsudhI raheche ? .... 9 >> >> >>r sur or 9 v
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ "2222222 19 A capaLa lakSmInuM phaLa zuM te kaho. 20 tapa kevo karavo te pharamAvo. .... .... 10 21 tapathI nikAcita karmano nAza thAya ? 22 parigraha kone kahelo cha ? 23 lobhanuM durlabhapaNuM zAstramA zI rIte varNaveluM che te kaho. 11 24 bhoganuM tathA upabhoganuM svarUpa samajAvo. 25 prANionuM aMtaraMga mana zI rIte jaNAya ? 26 kono pAra pAmI zakAyache ane kono pAra pAmI zakAto nathI te kaho. .... .... .... .... 13 27 A saMsAramA strIrUpI pAza koNe mAMDayo che ? .... 13 28 konI tejavRddhi thAyache ane konA rUpano nAza thAyache te ___ dRSTAntapUrvaka kahI batAvo. .... 13 29 mAvApanI bhakti karanAra mANasanuM varNana karo .... 13 30 puNyAnubaMdhi puNyakayu kahevAyake jethI prANImanuSyarUpI sArA bhavamAthI nIkaLIne tethI vadhAresArAevA devabhavamA jAyache ? 14 31 " saMsAradAvA "0 e nAmanI stuti koNe karI che ?.... 14 32 udyotapaMcamI stutimA "devAdhidevAgama" dazamo sudhA kuMDa che ema jo kahAM che to bIjA nava sudhAkuMDa kyAM cha? 14 33 zrIyazovijayakRta navapadanI pUjA vIgeremA AjakAlanA keTalAka loko " aththamie jinasUraja kevaLavaMde je ja gadIvo" Ama boleche te kharuM che ke kema ? .... 15 34 jema munimahArAjo koi pratye kahe che ke amuka mANa sane dharmalAbha kahejo tema tIrthaGkara bhagavAn kahe ? .... 16 35 24 tIrthaGkara kyAM mokSe gayA ane te kevA Asane rahyA thakA mokSe gayA ?
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 7 ) 36 keTalA tIrthaGkarane upasarga thayA ane keTalAne te nathI thayA ? 17 37 24 tIrthaGkarane devadRSya vastra kyAM sudhI rahyaM ? 38 keTalA tIrthaGkara Arya, anArya dezamAM ane kelA tI0 17 .... Arya dezamAM vicaryA che ? .... .... B00 39 Aryadeza tathA anArya deza kyAM hoya ? 40 A bharata kSetranA 25 / / Arya dezanAM nAma tathA temAM zrI **** .... 21 tIrthaGkara, cakravarttyAdika mahA puruSono janma hoya tema darzAvo. 19 41 31974 || anArya deza che temAMthI keTalAekanAM nAma tathA tyAMnA anArya manuSyonI ajJatA nivedana karo. 42 nikAcita jinanAma karma kai gatimAM koNa zuM kRtya karavA vaDe karIne upArjana kare te pharamAvo. 22 43 rasodayanI apekSAe jinAma karmano udaya kyA thAya che ? 22 44 jinanAma karmano abAdhAkAla anta muhUrttano kahyo che te ka apekSA te kaho. 23 45 vaimAnika tathA Aya naraka trika sIvAya bIjA sthAnathI AvI koi tIrthaGkara thAya che ? .... 23 46 jema A bharatakSetramAM 20 tIrthaGkara sameta zikharane viSe siddhi varyA tema airavata kSetramA 20 tIrthaGkara kyAM siddhi varyA ? 23 47 zrI tIrthaGkara vItarAga devone 18 doSa na hoya te kayA ? 24 48 zrI suvidhinAthathI zrI zAntinAtha paryanta ATha tIrthaGkaro - nAsAta AMtarAma tIrthano vyavaccheda kAla keTalo .... 24 49 zrI tIrthaGkara bhagavAnane prathamanI traNa samiti hoya ityAdi ? 25 50 sAmAnya kevalI tIrthaGkarane namaskAra na kare evo ullekha 25 kyAMi che ? 51 tarthaGkarane arthe kareluM hoya te vIjA sAdhuone kalpe ?.... 27 .... .... .... 18 18 ....
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 8 ) 28 52 tIrthaGkarane arthe devoekareluM samavasaraNatIrthaGkara kema bhogaveche ? 28 53 kai jagyo devatA samavasaraNanI racanA kare ? 54 samavasaraNamAMbAreparSadA besIneprabhunI dezanAsAMbhaleke kema. 28 55 samavasaraNamAM prabhunA vizrAmArthe devatAo devacchaMdAnI ra 29 canA kyA kare ? 56 bhagavAnanI pahelA pahoranI dezanA pUrNa thayA pachI bIje pahore gaNadhara mahArAja kyA besI dezanA de ? 29 57 zrI RSabhadevanA prathamagaNadharanuMnAmapuMDarIka cheke RSabhasena che ? 30 58 zrIRSabhadevasvAmine prathamapAraNekeTalA se laDIrasanAghaDAka0 30 59 jo dIkSA divasathI ( caitra vada 8 thI ) pAraNAnA divasa sudhI (vaizAkha sudIja sudhI ) gaNIe to, ityAdi ? 30 60 zrI neminAthane keTalA gaNadhara kahyA che ? 31 61 zrI neminAthanI aparAjita vimAnamAM keTalI sthiti hatI ? 31 62 vijayAdi cAra vimAnamAM devonI jaghanya tathA utkRSTa sthiti keTalI nivedana karelI che ? 63 paMDita zrI vIravijaya gaNi varyakRta paMcakalyANaka pUjAmAM " devadUSpa indrediyuMre raheze varSa cattatIsa namo0 " Ama kahAM che tyAM "cattatIsa" zabde karI kedralAM varSa jANavAM ? 32 64 zrIvIraprabhunA mAtApitA kae devaloke gayA te kaho 65 jema pahelA chelA tIrthaGkaranA zarIramAna viSe bheda che tema baLa viSe bheda kema nahIM ? 66 zrImahAvIrasvAminA tIrthamAM kayA nava jIvoe tIrthaGkaranAma karma upArjana karya te kaho 33 33 **** .... .... .... .... .... .... .... 1000 .... **** 67 padmanAbhAdi 24 tIrthaGkara kyAM mokSe jaze ..... 68 keTalAka kahe che ke rAvaNa AvatI covIsImAM tIrthaGkara thavAnA che te vAta kharI che ? .... .... 32 34 35 36
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ 69 uttamapiNIkALamAMchellA tIrthadharanutIrtha kyAMsudhI cAlaze? 36 70 mahAvidehavijayamAM eka kevagijina athavA chamastha jina vicaratA hoya tyAre anya tIrthaDuronA janmAdi hoya ? 36 71 zrIkalpanA nava vyAkhyAnavaDe vaMcAya che te zuM paraMparAthI ke koi zAstrAdhArathI? .... .... .... 37 72. zrIkalpasUtramA sarve 72 svapna kahyAM che tenAM judAM nAmo .. kyAi ho ? .... .... .... .... 37 73 zrItIrthaGkarabhagavAn kevaLisamudaghAta kare ke kama ? .... 37 dvitIyaHprakAzaH 1 gRhavAse rahelA tIrthaGkaradeva koino dIkSAmahotsava kare ? 38 2 zrIajitanAthabhagavAnanA pitAzrI dIkSA pALI kyAM gayA ? 38 3 siddhazilA tathA siddhanA jIvo kyA che ? 4 nirjarA ane mokSamA zo vizeSa che ? .... .... 5 dazamakAranA prANa kayAM ? ..... .... .... 6 ukta dravya 10 pANane mokSanA jovo ghAraNa nathI karatA chatAM temane jIva kema kaho cho? ... .... 40 7 manuSyagatithI Avela koine kyAi cakravartipaNuM kaDaMche ? 40 8 subhUmacakravarttine kevI rIte cakraratna utpanna thaela che ? 40 9 vaitADhayaparvatanI timizrAnAmanI guphAmAM cakravarttinA karelA mAMDalA keTalAM kayAM che ? .... 41 10 guphAmAM cakravartinA karelAM mAMDalAM kyAMsudhI raheche ?.... 41 11 cakravartiSaTkhaMDano digvijayakareche temAM ahama keTelAkare? 41 12 gaGgAdevI sAthe bharatacakrino bhogavilAsa kyAMmudhI rahyo? 42
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 10 ) 13 cakravarttiyonA asthione devatAo grahaNa kareche ke kema 143 14 nathI tyAga karyo rAjyano jeoe evA cakravarttio ma nekyAM jAyache ? 15 cakravattionI 16000 devo sevA kareche tema arddhacakravartta vAsudevonI 8000 devo sevA kare ke kema ? 16 vAsudevo kyAMnA AvyA thAya che ? 17 vAsudevane keTalI strIyo kahI che ? 98 prativAsudevanI mAtA keTalA svapna dekhe ? 19 rAmastrI sItAsatI kayA mahArAjAnI putrI che ? 20 draupadI mahAsatI kAlakarIne kyAM gaI te kaho. 21 yudhiSThira vigere pAMca pAMDavone draupadI pAse javAnA vA .... rAhatA ke kema .... .... ..... .... .... **** .... .... .... 43 ? 22 nAradamuni samyagdRSTi ke mithyAdRSTi 23 padmottara rAjA potAnA mitra devatA pAse draupadIharaNa karAvyaM te deva kanikAyano hato ? 24 bhISmapitA kae ThekANe konI pAse cAritra leDa kyoM gayA ! 47 25 pAMDavovIzakaDImunisAthai zrIsiddhAcalapara siddhivaryAche. e 47 ThekANe "koDI" eTale vIzaema keTalA eka bole chetenuMkema ? 48 26 devatAo zrIjinezvara bhagavAnanIdADhA vigereleijaibhuMkare che ? 48 27 sarve devono zrI jinadAdAdi grahaNa karavAmAM abhiprAya sarakho haze ke kema ? .... 43 44 44 46 46 46 47 47 49 28 jenuM cittadharmane viSe asthira che teno AtmA kevo jANavo ? 49 29 kono saMsAramA pracAra na hoya ? 52 30 vidyAgrahaNa karavAnA keTalA upAya ke ? 52. 31 je gurura upakArabuddhithI jene bhajAvela hoya te jo te gurune gurUpaNe na mAne to te kevo jANatro ? 52
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ (11) 32 jambUdvIpanA mahAvidehamAM 96 mAgadhAdi tIrtha kyAM che ane| tenesAdhatAM tyAMnA cakravarjio kyAMbANa nAkhechete kaho ? 53 33 kevalI bhagavAn paDilehaNA kare ke nahIM ?.... .... 53 34 A amuka jIva AThakarmano anta karaze, ema kevalI jAge che. tema chamastha jANe ke nahIM ?... ..... .... 53 35 jJAna ane pramANamAM zo vizeSa che ? .... .... 54 36 cArapramANa chatAM pUrvokta praznottaramA be pramANa kema kahyA ? 54 37 Aja kAle A bharatakSetramA jAtismaraNa ane avadhijJAna ___pAmIe ke nahIM ? .... .... .... 54 38 jAtismaraNa jJAnavAlo potAnA keTalA pAchalA bhava dekhe ? 54 39 " paJcAGgI" kone kahIe ? .... 40 6 cheda sUtranA nAma kaho. .... .... .... 55 41 " vyAkhyAprajJapti " e kornu nAma che ? .... 42 zrI bhagabatImUtramA 41 zata (zataka) che. tyA zatazabde karI zuM kahevAya ? .... .... .... 55 43 zrI bhagavatIsUtranA 84000 ke 288000 pada cha ?.... 55 44 sUtranA ekapada- keTalaM pramANa hoya te kaho. .... 56 45 dRSTivAdanA keTalA bhedache. ane kayA bhedamA 14 pUrva jANavAM 46 kAlika, utkAlika, sUtra kone kahoe ? .... 57 47 beghaDInA parimANavALI akAla sandhyA keTalI che ? .... 58 48 ukta cAra akAla sandhyA samaye zAmATe svAdhyAya na karAya 59 49 TIppaNAmAM rAhunI mastaka mAtra ane ketunI kabaMdha (ghaDa) ____ mAtra AkRti che tenuM zuM kAraNa ? .... 50 AyaMbIlamAM " hiMga" kalpe ke kema ? .... 51 " pazcasaugandhika " tAnmUla kone kahIe ?
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ (12) 52 strIratnanI saMkhAvartIyonimAM jIvo garbhapaNe upaje cha, ___ paNa niSpanna thatA nathI tenuM zuM,kAraNa ? ..... .... 61 53 audArika zarIravALI strIne koi devatA bhogave to te strI___ garbha dhare ke kema ? .... .... .... 62 54 strIne garbhotpatti kyAre thAyache, ane teno keTalo kALa koThe?62 55 potAnI mAtAnA udaramA jIva garbhapaNe vadhAremAM vadhAre kyAMsudhI rahe te kaho. .... 56 garbhamA rahelo jIva, ojaAhAra kare ke lomaAhAra ke / prakSepaAhAra kare ? 57 cauvihAra paJcakhkhANa strI sAthe saMyoga kastAM bhAMge ke kema ? 63 58 muktAphaLa (motI) sacitta che ke aMcitta che ? .... 64 59 muktAphaLanI ( motInI) utpatti kyoM thatI haMze ? .... 64 60 utAvaLathI cAlanAra ghoDAnA peTamAM "khabaraka khabaraka" * zabda thAyache. te zuM pANIno zabda haze ? .... 64 61 eka samaye vAyunA vaikriya zarIra keTalA hoya ? .... 65 62 bhASAnuM saMsthAna keve AkAre hoya ? .... .... 63 garbhaja tiryazcapaJcendriya jIvonI tathA manuSya paJcendriya ___jIvonI mizrAyoni kema kahI? ... .... 65 64 haMsa, udakaMmizritakSIrane judaM karIne pIeche te zAthI ? 66 65 sAdhu, asAdhunI, koinIpaNa niMdA na karavI ane meM kare / te bhavAntaramAM kevA avatAra pAme te kaho ? .... 69 66 durjana mUrkhamANasane paNDitapuruSo potAnI sobatamA le dharmopadeza dei sudhAre to te zuM na sudhare ? .... 67 zrIjinapratimAne viSa AcAryavAsakSepa kare ? ....
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 13 ) 68 dIkSAdi avasare vAsakSepa nAkhavAno rIvAja kyAMthI saru thayo haze ! 71 72 .69 jyotiSka jinAlayonuM mAna kevI rIte samajavuM ? 70 zrIjinamandiramAM caityavandanA kayAM besIne thAya te kaho ? 72 71 iriyAvahipakimIne caityavandanA thAya ke kema ? 72 .... tRtIyaH prakAzaH 1 zrIjainamArgamAM jIvanA keTalA bhedache ? 2 saMsArI jIva, ane mokSanA jIva kayA samajavA ? 3 saMsArIjIvanA ane mokSajIvanA anantajJAnAdika bhAva .... 9400 .... .... .... **** prANamAM taphAvata haze ? 4 jIvone karmasaMyoga kyAre thayo te kaho. 5 pravAhanI apekSAe karIne paNa jIvone karmasaMyogasAdi che ema ApaNe mAnIe to kema ? 74 6 jIvone karmasaMyoga jo anAdikALayI che to te karmano biyoga pAcho zAthI thAyache ? 7 sarva jIva AzrI karmasaMyoga anAdisAMta che ke kema ? 8 jo bhavyajIva Azri karmasaMyoga anAdisAMtache to sarvabhavyajIvo mokSe javAthI kALe karI bhavyajIvarahita Alokathaze ? 76 9 nigoda kone kahIe ? 77 10 A lokamAM abhavyajIvo keTalA che ? 77 11 abhravyajIvo koi kALe ochAvadhatA thatA haze ? **** .... .... **** 74 74 **** 78 78 12 bhavya, abhavyajIvanuM lakSaNa zuM ? 13 abhavyajIva bhAvadhI " pAdapopagamana " anazana kare ? 78 .... 74 74 75 75
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ . (14) 14 abhavjIva cAritragrahaNa kare ? ...... .... 15 abhavya jIvanA pratibodhelA bhavyajIvo mokSe jAya ? 16 prasiddha thaelA abhavya jIvo keTalA che ? / 17 koi abhavyajIba vargAdi sukhanI icchAvaDe dravya cAritra ne pAmIne bhaNe to keTalaM zruta pAme ? .... .... 18 abhavya jIvo zrI siddhAcala tIrthanI sparzanA na kare evA. ___akSaro kyAi che ? .... .... .... 19 zrIjina bhagavAnanI dezanA abhavyone tanva jaNAvanArI kema nathI thatI? .... 20 paramAdhAmi jIvo bhavya che ke abhavya che ? . .... 21 paramAdhAmi jIvo koNa che ? .... .... 22 paramAdhAmi jIvonI karelI vedanAo keTalI thvIone viSe che ? 23 maraNa avasare jIvane zarIramAMthI nIkaLavAno kayo mArga prabhue prarUpyo haze? ... .... 24 ukta pAMca prakAre jIva zarIramAMthI nIkaLato thako kai gatine pAme ? .... .... .... .... 25 strIe prArthanA karelo puruSa kevo hoya ? ........ 26 zuklapAkSika, ane kRSNapAkSika, jIvokone kahIe ?.... 27 kRSNapAkSika jIvo kai dizAe upaje che ? .... 84 28 munimahArAjo kai dizA sanmukha rahI Avazyaka kriyA kare? 85 29 munimahArAjoe ke. kaMdorobAMdhavo kayA zAstramA kahelo che? 85 30 sAdhuone bhikSArthe zayyAtarane ghare jaq kalpe ke kema ? 85 31 keTalA kozathI ANelo azanAdika AhAra sAdhuone kalpe ? 85 32 pahele pahore lAveluM azanAdi, te munione cothe pahore bhojana karavAne kalpe? ... .... .... 86
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 15 ) 66 87 33 saMkhaDI pratye bhikSArthe sAdhune januM na kalpe tyAM " saMkhaDI eTale zuM. ane tenI kevI rIte vyutpatti thAya che te pharamAvo? 86 34 parihAravizuddhikamunimahArAjone nidrA hoya? 35 agItArtha muni ekAkIpaNe vicare ? 36 sthavirakalpikamunimaMDalIma " vRSabha " kone kahela che ? 87 37 saMvegI chatA paNa jo te agItArtha hoya to tenI pAse A loyaNA levI ke kema ? 87 87 .... .... 89 38 koi lajjAdi kAraNathI guru pAse karela pApakarmanI A loyaNA na leto te ArAdhaka kahevAya ke kema ? 39 AhArakalabdhivaMta cauda pUrvadhara muni bhavabhramaNa kare !.... 89 40 sAdhvIne nava kalpavihAra hoya ? 89 90 90 91 41 sAdhuoM tathA sAdhvIo rAtrie vastidvAra baMdha kare ke nahIM? 90 42 munimahArAjo paraspara keTalaM aMtara rAkhI zayana kare ? 43 munimahArAjo pAtrAMthI keTale dUrazayana kare ? 44 mahAvidehakSetramAM kelAM cAritra pAmIe ? 45 munione brIhipalAla kalpe ? 46 munio carmapAdukA pahere ? 47 kANA mANasane dIkSA apAya ke kema ? 48 keTalAka kache ke sAdhunA guNanI parIkSA karIneja sAdhune vAMdavA, anyathA na vAMdavA tenuM kema ? 91 91 92 49 ziSyakasthApanAkalpa kone kahIe ? .... .... 50 dIkSAvasare nUtananAma sthApanAnA akSaro kyAMI haze ? 51 kharAM kSamatakSAmaNA koNe karyA ? 52 chadamasthaguru kevaLa jJAnavALIsAdhvIne vAMde ke kema ? 53 netrAsana pramukha Asanapara munio bese? **** .... .... d... .... 92 92 93 93 93 94
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ (16) 54 snAtakamuninA je pAMcabheda kahyA che te zuM saMbhave ? 94 55 zrIsthUlabhadrajInI pAMcamI benanuM nAma zuM ? .... 94 56 zrIpannavaNAsUtranA kartA zrIzyAmAcAryajI zrIsudharmAsvAmi thI keTalAme pATeche ? .... .... .... 95 57 zrIzyAmAcAryajI kayA mahArAjAnA ziSya jANavA 95 58 zrIdevagiNi kSamAzramaNa pUrve koNa hatA ?.... .... 59 ajIvasaMyama, tathA ajIvaasaMyama te zuM ?.... .... 96 60 ajIrUpa pustakAdikanA grahaNa paribhogathI AraMbha sAmAraM___ bhAdi doSo lAgatA haze? .... .... .... 96 61 pustakAdika to dharmanA upakaraNa che, ema kahIne mamattvA di bhAvathI jeo pustakAdikono saMgraha paribhoga kareche, teone parigrahadoSa lAgato haze ke kema ? 62 mananA daMbhano tyAga karyo nathI ne tapa, saMyama, keza lo cAdi dharmakarma kare to te phaLe ? .... .... 97 63 anukrame zuddha evI adhyAtmayoga kriyA keTaleguNaThANe hoya ? 98 64 kayA jIvanI kriyA adhyAtmaguNavairiNI jANavI ? .... 98 65 bhavAbhinaMdI jIva kevo hoya ? :.... .... 66 kayA jIvanI kriyA adhyAtmaguNane vRddhi karanArI jANavI? 99 67 samUchi matiryazcapaJcendriya jIvone chellu eka saMhanana ane ____saMsthAna hoya ke kema ? .... 68 devatAone dAMta tathA keza hoya ? 69 meruparvatanA cothA paNDaka vanamA vyantaranA AvAsA hoya 100 70 anuttaravimAnanA devo zrIzatrujayatIrthanI trikaraNa yo___ gathI sevAbhakti kare ? . .... .... 100 71 devatAone pAMca paryApti kahI tenuM zuM kAraNa ? .... 101
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ (17) 72 svargamA vanakhaNDAdi je kahuM che te pRthvIpariNAmarUpe ke vanaspatipariNAmarUpe samajavu ? .... .... 101 73 svargamA puSkaraNI (vAva) vIgere sthale macchAdika, je, kahyA che, te jIvapariNAmarUpa che, ke te AkAramAtra dharanArAo che. .... .... .... 101 74 deva, devIsAthe mUlazarIre karI, ke uttaravaikriyazarIre ___karI bhogakarma kare. ..... .... ... 102 75 vijayarAjadhAnIno kIllo keTalo uMco kahyo che. 102 76 aNapanIya, paNapanIya, Adi ATha vyantaravizeSanikAya kyAM vase che. .... .... 102 77 ekAvatArI devone cha mAsa AyuSya bAkI rahe chate cyavana cinho upane? ___..... 104 78 lavasaptamadevatA kayA samajavA ? .... .... 105 79 covIzamabhunA covIza laMchana kaho. ..... .... 105 80 zrIRSabhAdi covIza jinanA varNa kaho. .... 106 81 zrIRSabhAdi covIza jina kayA kuLamAM utpanna thayA ? 106 82 paramArtha jANyA vinA artha kahe te kevo jANavo ? .... 107 .... caturthaHprakAzaH 1 sarvasaMvararUpacAritra kaeguNaThANe hoya ? .... 109 2 tAmalItApasane kyAre samakitanI prApti thai ? .... 109 3 vigrahagatine pAmelo koi jIva agnikAya madhyethI jato thako dajhAya ke kema ? .... .... .... 109 4 vaikriyazarIravALo jIva anikAyamadhyethI jatoyakodajhAya? 109 5 pRthvI vIgere pAMca sthAvarakAyane svAmio ize ? .... 110
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ .... 111 (18) 6 jema bAdarapRthvyAdipAMcasthAvarakAyaneviSe pratyeke eka paryAtakanIvanizrAe bIjA asaMkhyAtA aparyAptakajIvo kahyA che tema pUkSma pAMca sthAvarakAyane viSe eja rIte ke kema ? 110 vikalendriyajIvomanuSyamAMAvyAthakAmanaparyAyajJAnanepAme? 111 8 jIvavicAra prakaraNamA je "grAhA" jIvo kahyA che te / svarUpe kevA hoya ? .... . .... 111 . 9 zrI prajJApanAsUtramA prathamapadaviSe " zizumArA" jIvo kahyA che te kayA ? .... .... 111 10 kukaDA, tathA moranA mastakamadhyarehalIzikhAsacitta che ke| . acitta cha, ke mizra che ? ... 11 agni viSe uMdaranI utpatti haze ? .... .... 112 12 uMdaranA lomarnu ratnakaMbalavastra baneche te vAta kharI haze ? 112 13 napuMsakamAsamAM je uttamavanaspatiche te phaLe ke kama ? 113 14 cUDelI (jIvavizeSaH) dvIndriya jIvache ke trIndriya jIvache ? 113 15 atisnigdhapaNAne lIdhe trIne ArepaNa bAdaraagnino abhAva .. kahyo che to RSabhadevajInA samayamAM tenI utpatti zAthI 1113 16 ema saMbhaLAya che ke koinA udaramA "gRhakokilA" utpanna / _ thAya che tenuM zuM kAraNa ? .... .... .... 113 17 motIne pRthvikAyapaNuM saMbhave ?..... .... .... 114 18 sarpa, "pavanabhakSI" nAmache te a'pavanane bhakSaNa karato haze 1114 19 eka sIghoDAmA keTalA jIvo kahyAche ? .... .... 114 20 "kudRmita" zabda strIonA kevA vilAsabhedamAM joDAyache ? 114 21 strIonA mAyAkapaTathI puruSa ThagAya ke ? .... 115 22 laukikazAstramA cAra Azrama kahyAche te kayA ane te kyAre . ... kone hoya ? ..... .... . .... 116
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ .... 23 laukikamate sItA potAnuM satyapaNuMjaNAvI kyAM gayA haze 1117 24 sUryanA kiraNonI vadhaghaTa thatI haze? .... .... 117 25 batrIsa lakSaNo puruSa kayo samajavo ? ........ 119 26 laukika 18 purANanA nAma darzAvo ? .... .... 120 27 cauda vidyA guNajANa kone kahIe ? .... .... 121 28 keTalAM nakSatro jJAnavRddhi karanArA haze ?.... .... 122 29 candrAdigraho cAravizeSe karI prANione sukhaduHkha vipA kanA hetuo che ke nahIM? ..... .... .... 123 30 viSavyAptaannane joi cakora vIgere jIvonekaMithatuMhaze? 126 31 svInA aMga viSe kayA divase kyA kyA kAma rahecha ?.... 127 32 "kutrikApaNa" eTale zuM ? ......... .... 129 33 "gorasa" zabdanI kevI rIte vyutpatti thAyache ? ane. ...kyAM tenI pravRtti hoya che ? .... .... 129 34 apakagorasamA kaThola jamavU jema jainazAstramA vayu che tama. . . .. - laukikazAstramA vajyu haze? .... .... .... 130 35 anyadarzanamAM rAtribhojana nahIM niSedhelaM hoya ? . .... 130 36 anyadarzananA zAstramA kaMdamUla khAvAnI manA karIche ? 135 37 brAhmaNone rAjapratigraha grAhya che ?. ..... .... 137 38 anyadarzanamAM devatAone prasanna karavA ATha puSpothI pUjA - kahI che te ATha puSpo kayAM jANavAM ? ......... 138 39 anyadarzanamA kAM che ke paNDitoe cha vastuo na levI .. ...tema koine na devI te cha vastuo kai jANavI ? .... 139 40 18 bhAra vanaspati kahI 2 te zrIjanamataapekSAe ke anya - mataapekSAe ane te kevIrIne ityAdi savistara vAta kaho ? 139 41 "pANini " nAmanA AcArya svabhAvI ke koinAthI .. mRtyu pAmelA che ? ................... 140
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ (20) 42 ".divAkIrti" zabde zuM samajavu ? .... ... 140 43 " yakSamaIma" kone kahIra ? .... 44 "karNIratha " eTale zuM ? .... .... .... 141 45 saucadharmAdhikArione atyantamalinadehaAtmAnuM nirmala paNupotAnIbuddhiekalpelatIrthAdijalasnAnakaronejathAyache ?142 paJcamaHprakAzaH 1 rAtrie devapUjAdi zubhakArya thAya ? .... .... 147 2 martyalokano durgadha uMco kyAM sudhI jato haze? .... 147 3 mAnuSottaraparvata abhyantarapuSkaravaradvIpanA arddhamAM che, ke vAhya puSkaravara dvIpanA arddhamAM che. ke benI madhye che ?.... 148 4 jambUdvIpapaTTAdikamAMmahAhibhavAnavarSadharaparvatapItavarNazAthIche? 148 5 paMcazata yojana pahoLA gajadaMta giripara sahasra yojana paho lo sahasrakuTa zIrIte rahyo ? .... .... 149 6 pAMcamA ArAne aMte vaitADhayaparvatapara vidyAdharo aneteonA nagaro raheze ke kema ? .... .... 149 7 jambUdvIpanI jagatIno " gavAkSavalaya " jagatInI bhIta madhyagata che ke jagatInA upara che ? .... .... 150 8 auSadha, ane bheSanA kaMDa taphAvata haze? .... 150 9 zrAvaka konIkonI sAthe vyApAra na kare te kaho ?.... 151 10 muniAzri cAra prakAranA zrAvaka kahyA che te kayA?.... 151 11 gRhasthane pAMca bhUnA doSa kahyA che te kayA ? ane sU. nA zabde karI zuM samajaQ ? .... .... .... 153 12 jema koine gRhasthavaSe kevalajJAna upaje che tema manaHparyA yajJAna upaje ke kema? .... ......... 151
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 21 ) i 13 bAra vratanI pUMjAmAM " cAra dizA vimalA tamAre " tyAdika0 tyAM " vimalAtamA " eTale zuM ? 155 153 14 pauSadhamadhye bhojana karAya evA akSaro kyAMi che ?.... 154 15 AyabIlamAM haladara kalpe ke kema ? 154 16 zaMbUkAvartta phoDavAMnahIM tyAM" zaMbUkAvartta " zabde zuMsamajanuM ? 154 17 cakSuhIna mANasane kevalajJAna upaje ? 155 18 hAlamAM sudharela keTalAka zrAvako zrI derAsaramAM paNa utarAsaMga nathI rAkhatA tenuM zuM kAraNa ? 19 traNa ubharAvaDe acitta thapalaM uSNajala gaLyAvinA pIvuM kalpe ke kama ? 20 koi gRhastha ekAzanAdi tapa karyA vinA unuM pANI pIe che te pANasanA AgAra le ? ..... 155 21 comAsAnI aThThAio kyAMthI kyAM sudhI jANavI ?.... 155 22 acakSudarzanamAM svapradarzanano antarabhAva thAya ? 23 saMpratikAle jIva UrdhvagatimAM tathA adhogatimAM jAya to 155 155 0908 .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... kyAM sudhI jAya ? 24 lezyA kayA karma madhye gaNavI ? 25 kArmaNazarIranuM svarUpa kevI rIte samajavuM ? 26 kayA AcAryanI sAthai pUrvano vyava cheda thayo ? 27. zrI hemacandrasUrijIno janmAdikAla kayo ? 28 saMkSepasAmAyikanuM svarUpa dRSTAnta sAtha kaho ? 29 prANavAyu vIgere pAMca vAyu zarIramAM kyoM rahe che ?.... 30 nava prakAre rogotpatti thAya che te nava prakAra kayA ? 31 uttama vaidya kevA lakSaNavALo hoya ! 32 dhanvantarisamAna hoya to paNa pAMca baiyana zobhe te kayA ? 162 160 161 .... .... .... .... .... .... **** 156 156 157 157 157 157 159
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 23 ) 99 163 33 aDhAra dravyadizA tathA aDhArabhAva dizA kevIrIte jANavI ? 162 34 zreNikarAjAnuM " bhaMbhAsAra nAma zAthI ? 35 adholokamAM eka samaye keTalA siddha thAya ? 36 14 pUrvanA pramANamAM 16383 hAthI kahyAche te hAthI 164 .... **** kayA kSetranA levA ? 164 .... 37 bhavya, abhavyAdi sarva jIvanI mULabhUmikA kai samajavI ? 164 38 gozALe mahAvIrasvAmi upara tejolezyA melI te tejole .... zyAmI zakti kevI hatI ? 165 39 sAkAra tathA nirAkAra upayogano kALa keTalo ? 165 40 vIsAtamI narakapRthvI viSe tathA sarvArthasiddha viSe jAya ? 166 41 dareka mANase vyAkhyAna kevI rIte sAMbhaLavu ? 167 42 jamA linA pitAnuM nAma koipaNa zAstramAM dekhAtuM nathI ema keTalAka kache tenuM kema ? .... 0.00 **** .... .... .... 43 yuddhamAM " mahAratha " kone kahIe ? 44 zreyAMsakumAra kayA mahArAjAnA putra jANavA ? 45 paMcamIdevavaMdanavidhiyAM " nidrAsvapna jAgaradazA 0 ityAdi AvI eka gAthA che teno zo bhAvArtha che ? .... .... 169 169 46 " varavarNinI strI kai jANavI ? 47 " nyagrodhaparimaMDalA" zabda kevAlakSaNavALInArIviSejANavo 169 48 akSauhiNI tathA mahAkSauhiNInuM zuM pramANa che ? 49 styAnarddhinidrAvALAne vAmudevanA baLathI arddha baLa je ka che te bala AjakAle hoya ke na hoya ? 170 50 nAraka jIvone mehasattA hoya ke ? .... .... 51 kaH khebhAti 0 ityAdi A kAvyathI bhuM samajAya che ! 51 eka samayamAM ve kriyA hoya ? 167 168 168 .... 171 171 172 174
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 23 ) 53 rajoharaNa zabdano zo artha che .... .... 54 kone pAmIne sappaviSarahita thAya che ? 55 je chaMdanA dareka caraNamAM pelo, bIjo, cotho, AThamo, agIyAramo, teramo, ane caudamo, e sAta akSara guruhoya. ane te sIvAyanA bIjA sAta akSara hrasva hoya. to te chaMda kayo jANavo ? 56 chaMdazAstramAM keTalA gaNa che ane te dareka gaNa keTalA akSavALo hoya che ? 175 .... ' .... ...P .... 176 57 " dvandvazvamANitUryasenAGgAnAM " e sUtravaDe karI eka vajhAmayAyache, tokalpakiraNALImAM tathAdIpikAmAM "prati rNAnAM pANipAdAnAM" evo prayoga kema rAkhyo haze 1.... 178 58 kevalA palyopame eka sAgaropama thAya ? 59 AhAraka zarIra kone kahIe ? 179 179 179 60 dravyazruta ane bhAvazruta kone kahIe ! 61 guNahetu tathA bhavahetu avadhijJAna kone thAya ? 62 jJAna ane darzanamAM zo bheda che ! 180 63 prajJApariSaha, ane ajJAnapariSahanuM svarUpa kaho. 64 manuSyalokamAM candra tathA sUrya keTalA che ? ... 65 dhAtakIkhaNDa puSkarArddhanA cAra meru kevaDA che ? 66 pAMca anuttaravimAna kai dizAe jANavAM 1 67 zrIjinabhavana, pauSadhazALA, ane jJAnabhaMDAra, bIgere koNe koNe karAvyAM te viSe thoDo adhikAra kaho ? .... 0.0 ... ... ... 174 174 "... 180 180 181 182 182 182
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 24) zrIparyuSaNASTanhikAvyAkhyAnagrantha viSayAnukramaNikA. viSayAGka. - pRSTAGka 1 AdhamAM bezlokavaDe maGgaLa vigere cAra bAbato jaNAvelIche. 1 2 zrIparyuSaNAparvane sarvotkRSTaparva kahelache. .... .... 1 3 pUrvoktaparvaAvechateindrAdikadevonuMzrInaMdIzvaradvIpaviSegamanaka0 1 4 zrAvakavarge manuSyabhavAdisAmagrIpAmI uktaparvamA dharmaviSe : zIghrameva vizeSa prayatna karavo ka. .... .... 2 5 kemadharmaviSezIghrameva prayatnakaravo tevIkarelI zaGkAnusamAdhAna.3 6 pramAdavazejedharmanathI sevatAtekevA jANavA teviSesadRSTAntavarNana.4 7 hamezAM zrIjinamandira jaq e vigere varNana..... .... 4 8 zrIjinapUjAmAhAtmya. .... .... .... 4 9 zrIjinapUjAphaLamAptiviSe dRSTAnta. ... 10 nityaguruvandananimitteupAzraye javU, temanA mukhathI bhAva - sahita vyAkhyAna sAMbhaLag, vigere varNana..... .... 5 11 bhAvavinA vyAkhyAna sAMbhaLe tene kAi lAbhathAya evIka- relI zaGkAnuM samAdhAna. 12 zrIkalpasutragharepadharAvavA vigere vaNana. .... 13 zrIkalpasUtrazravaNavidhi. .... 14 zrIkalpasUtrazravaNaphaLa. .... 15 munidAna, tathA glAnamuni pramukhanI paricaryA, ane dAnaphaLamAptiviSe dRSTAnto ka0.... 16 sAdharmikavAtsalya, teupara bharatacakravarttinuMdRSTAnta. .... r wr 1
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 25 ) .... 17 sAtakSetre dhana vAparavA saMbadhi adhikAra. 18 zrIjinazAsanaviSe prabhAvanA karavI ka0 19 zrIjinazAsananI prabhAvanAthI thatA guNo ka0 20 kRSaNatA na karavA viSe sadRSTAnta varNana. 21 zIlavatavarNana, te upara sItA satInuM dRSTAnta. 22 sAtavyasana tajavA saMbaMdhi savistara varNana. 23 tapavarNana. .... .... .... 11 11 12. 13 13 24 tapamAhAtmya. 25 tapa karavAupara zrImahAvIrasvAmIpramukhanA dRSTAnto. 13. 26 mAsakSapaNAdi tapa avasaresaMghabhakti, jJAnabhaktipaNakaravI ka014 27 hamezAM bebakhata pratikraNa karavA saMbaMdhi adhikAra. 28 zubhabhAvanA bhAvavA saMbaMdhi varNana. 29 zubhabhAvanA zA mATe bhAvavI tevI karelI zaGkAnuH sadRSTAnta .... .... .... .... .... .... .... .... .... ok. .... samadhAna...... 30 bhAvanAphaLaprAptiviSe bharatacakrI pramukhonAM dRSTAnto. 31 zrAvakavarge uktaparvamAM suvastrAbharaNadharavAM temaja manavacana .... .... .... .... kAyAnI zuddhi karavI ka0 33 zrIparyuSaNASTAnhikA AvyApahelAM piSTAdikRtyo karavAM . vigere utsamApavAda ka0 33 kasAI vigere hiMsakaprANIonA mahAraMbha baMdha tathA temanI sAtha vyApAra paNa nahIM karado ka '34 kvIkhAnA choDAvA. .... ... 0.06 .... karAvavA **** 35 amArI paDavagaDAvavo ka0 36 sarve AraMbhana kAma karmayAM (jivadayA pALavI ) 37 jema zrIjainadharma viSe tema anya dharmo viSe paNa jibadayA kahelI che te saMbaMdhi savistara varNana. .... .... .... 10+ .... 10. 14. 14: 14 15. 15. 16. 17. 17 17. 17.
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 26 ) F38 pANIhAru, culo, ghaNTI, khANDaNI, sAvaraNI e pAMca - sthAnake sArI jayaNA rAkhavI ka0 .... .... 18 39 zrIjinapUjAdiarthe gRhasthe kevI rIte snAna karavU te . saMbaMdhi savistara varNana ....... .... .... 4. kevaLa dravya snAnathI deha zuddhi nathI thatI te upara svapara - zAstranA purAvA ApelA che . ..... .... . .... 41 krodhAdi cAra kaSAya na karavA viSe varNana.......... 20 42 zrIdevaguryAdika koinI paga niMdA na karavI ka0 .... :43 zrIdevagurvAdikanI niMdA karanArAo bhavAMtaramA mahAduHkhone pAme che. .... . .... .... .... .... 20 44 durjana mANasono saMga na karavA viSenuM varNana. .... 20 45 devAdidravyane bhakSaNa, upekSaNAdi karanArAo nAnAvidha azubha karmanA bhogavanArA thAya che tevU svaparazAstramA kahelasavistaravarNana .... .... .... 21 46 jesAdhudevAdikadravyanIrakSAnimatte upadezanI upekSaNA kare to te sAdhune paNa ananta saMsArI kahyo che. .... 23 47 devAdidravyathIdUSita thayela gRhasthanA gharanuM annAdi sAdhune temaja zrAvakavargane na kalpavA viSenuM varNana. .... 24 48 devAdi dravyanI rakSA karanArAone ubhaya lokamAM satphala prApti viSaya varNana. .... ......... .... 24 49 AtmahitArthioe sAta vikathA na karavI ka0 .... 25 5. sAta vikayA karanAra rAgadveSavALo hovAthI hitAhitane / .. nahIjANato bhavarUpaaTavImA punaHpunaparibhramaNakare evaM ka0.25 51 uktarite zrIparyuSaNAparva- ArAdhana karavAvaDe bhavyajivo... 'ne mokSaprApti thAya che evaM chevaTamA darzAvela che....... 25 52 granthakAMnI prazasti .. .... .......... 25
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ (27) zrI paJcajina stuti. anukramaNikA. pRSTAka. .... viSayAGka. 1 zrIAdijinastuti. 2 zrIzAntijinastuti. 3 zrInemijinastuti. 4 zrIpArthajinastuti. 5 zrIvIrajinastuti.
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( OM namaHsiddhaM ) ||shriiprshnottrprdiipgrnthpraarNbhH|| prathamaHprakAzaH shriimtpaarshvjinNntvaasvpkhodhsiddhye||prshnottrnndiipoyNkriyteNtstmophH||1|| sajanAHsantusapiprasannamanasaHsadA // mamopariyatastehyamatsariNaH svbhaavtH||2|| 1 prazna-zrIjainamatamA jene deva mAnela che. te zrIaIndeva kevA che ? uttara-sarvajJa evA, ane vaLI jityAche rAgAdika doSo jeNe evA, tathA traNelokathI pUjAelA, temaja yathAsthita arthane kahenArA evA, paramaIzvara zrIarhandeva che. yaduktaM zrIhemacaMdrAcAryakRtazrIyogazAstre. "sarvajJojitarAgAdidoSastrailokyapUjitaH // yathAsthitArthavAdIca devorhan paramezvaraH // 1 // " 2 prazna-uktazrIarhanadeve keTalAM karmo kahelAM che ? uttara-jhAnAvaraNAdika ATha karmo kahelAM che, teno vistAra zrI devendrasarikRtakarmagranthathI jANavo.
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) zrIpraznottarapradIpe. 3 prazna-kono nAza thavAthI mokSa thAya ane te kevo thAya te kaho? uttara-pUrvokta AThe karmano nAza thavAthI, janmamaraNAdikathI rhi| ta, tathA sarva ApadAo vinAno, ane ekAnta sukha saGgamavAloevo mokSa thAya che. ityAdi. yaduktam. zrIharibhadrAcAryakRtasiddhasvarUpASTake. " kRtsnakarmakSayAnmokSojanmamRtyAdivarjitaH // sarvabAdhAvinirmuktaekAntasukhasaGgataH // 1 // " 4 prazna-uparanA praznottaramA pradarzita je mokSa tenAM nAmo darzAvo. uttara-mahAnanda, amRta, siddhi, kaivalya, apunarbhava, ziva, niHzre yasa, zreyaza, nirvANa, brahma, nirdRti, mahodaya, sarvaduHkha kSaya, niryANa, akSara, mukti, mokSa ane, apavarga, e uktanAmo sarve mokSanAM jANavAM. yaduktam. zrIhemacaMdrAcAryakRtAbhidhAnacintAmaNau. "mahAnandomRtasiddhiH kaivalyamapunarbhavaH // zivaMniHzreyasaMzreyonirvANabrahmanivRtiH // 1 // mahodayaH sarvaduHkhakSayoniryANamakSaram / / muktirmokSopavargotha " 5 prazna-mokSa pAmavAno upAya kayo te kaho. uttara-samyagjJAna,darzana,cAritrAtmaka je yoga, te mokSa pAmavAno upAya jANavo.
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathama prakAzaH yaduktam. .. zrIhemacaMdraviracitAbhidhAnacintAmaNau. " mokSopAyoyogojJAnazraddhAnacaraNAtmakaH" 6 prazna-samyag jJAna, darzana, cAritranu kizcitsvarUpa batAvo. ? uttara-yathAvasthitajIvAdikanavatakhono saMkSepathI, athavA to vi stArathI je avabodha (jJAna) tene paNDita puruSo samyam jJAna kahe che, tathA zrIjinezvarakathitajIvAdikanavatattvone viSe je ruci thavI te samyag darzana kahevAya, ane te svAbhAvika rIte athavA gurUpadezathI utpanna thAya che, temA je svAbhAvika rIte thAya che, te nisarga samyag darzana kahevAya che. ane je gurUpadezathI thAya che, te adhigama samyag darzana kahevAya che. tathA sarvasAvadhayogono jJAnadarzanapUrvaka tyAga karavo, te samyag cAritra kahevAya ane te cAritra ahiMsAdivratabhedovaDe karIne pAMca prakAranuM che. . yaduktaMzrIyogazAstre. "yathAsthitatattvAnAMsaMkSepAvistareNavA // yovabodhastamatrAhuHsamyag jJAnamanASiNaH // 1 // rucirjinoktatattveSusamyazraddhAnamucyate // jAyatetannisargeNaguroradhigamenavA // 2 // sarvasAvadyayogAnAMtyAgazcAritramiSyate // kIrtitaMtadahiMsAdivatabhedenapaJcadhA // 3 // " A samyagjJAna, darzana cAritrarUpa ratnatrayI,vizeSa svarUpa zrIyogazAstrAdikathI jANavU.
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIpraznottarapadIpe. 7 prazna-bhavAntaramA sadgatikonI thAyache ? uttara-je mANasa maraNa samaye paJcaparameSTi namaskArarUpa pAMcaranone potAnA mukhamAM dhAraNa kareche, te mANasanI bhavAntaramA sadgati thAyache. yataH proktam , "paJcatAyAHkSaNepaJca ratnAniparameSTinAm // AsyedadhAtiyastasyasadgatiHsyAdbhavAntare // 1 // " 8 prazna-kayA mANasano janma saphala thAyache ? uttara-je mANasa bhAvathI, bhojana, vastrAdikovaDe karIne sAdharmika __ bhAionuM vAtsalyakareche, te mANasano janma saphala thAyache, ___ yataH proktam , "saadhrmikaannaaNvaatslyNbhojnaacchaadnaadibhiH|| yastanotinarobhAvAttajjanmasaphalaMbhavet // 1 // " 9 prazna-devAMzI mANasa koNa jANavo ? uttara-jenIpAse cha "dakAro" che te devAMzI mANasa jANavo ane te "dakAro" nIce mujaba jANavA-devapUjA, dayA, dAna, dAkSiNatA, dama, ane dakSatA. " devapUjAdayAdAnaMdAkSiNyaMdamadakSate // yasyaiteSaDadakArAHsyuHmadevAMzInaraHsmRtaH // 1 // "
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 5 ) prathamaH prakAzaH 10 prazna - gRhasthone hamazAM cha kAryokaravAnAM kayAM ? uttara - devapUjA, gurusevA, svAdhyAya, saMyama, tapa, ane dAna, e cha kAryo gRhasthone hamezAM karavAnAM. yaduktam. " devapUjAgurUpAstiHsvAdhyAyaH saMyamastapaH // dAnaJcetigRhasthAnAMSada kAryANidinedine // 1 // " 11 prazna - jainasAdhuo je bhAvarUpa ATha uttama puSpoe karI zrIdevAdhidevanI niravadyapUjA kare che, te ATha puSpo kayAM ? uttara-- paheluM ahiMsArUpabhAvapuSpa. bIjuM satyarUpabhAva puSpa. trIjuM asteya (corIno abhAva ) te rUpabhAva puSpa. cothuM brahmacarya - rUpabhAvapuSpa. pAMcamuM asaGgatA (parigrahano tyAga ) te rUpabhAva puSpa. chaTuM gurubhaktirUpabhAvapuSpa. sAtamuM taparUpabhAvapuSpa. ane AThamuM jJAnarUpabhAvapuSpa e bhAvarUpa ATha uttama puSpo jANavAM. yaduktaMpUjASTake ahiMsA satyamasteyaM brahmacaryamasaGgatA // gurubhaktistapojJAnaMsatpuSpANicacakSate // 1 // " 12 prazna - koI gurumahArAje daNDamahAre mAryo thako koI ziSya tatkALa kevaLaMjJAna pAmyo che ? uttara - hA, caNDarudrAcArya nAmanA gurue daNDaprahAre tAr3anA karyo
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 6 ) zrIpraznottarapradIpe. thako navadIkSita temano ziSya zubhalezyAe kevaLajJAna pAmyo che. yaduktaMzrIdevendrasUrikRtabhAvakulake " siricaMDaruddaguruNAtADijjaM tovidaMDaghAehiM || takkAlaMtassIsosuhaleso kevala jAo // 1 // " tenI vistAravAta zrIuttarAdhyayana sUtranI TIkAthI jANavI. 13 prazna - tIrtha yAtrA samaye vivekI puNyAtmA mANasa kevo hoya ? uttara - eka bakhata bhojana karanAro hoya, pRthvIpara saMthAro karanA se hoya, pagecAlanArohoya, zuddhasamyaktvane dharanAro hoya sarvasacittano pariharanAro hoya, tathA brahmacArI hoya. taduktam 'ekAhArI bhUmisaMstArakArI padbhyAMcA rIzuddhasamyaktvadhArI // yAtrAkAlesarvasacin2ahArIpuNyAtmAsyAdatrahmacArIvivekI // 1 // " 14 prazna - A jagatamAM kayA pAMca zakAro durlabha jANavA ? uttara - zatruJjayatIrtha, zivapura, zatruJjayanAmA nadI, zAntinAtha - svAmI, zamio ( munio) ne dAna, e pAMca zakAro durlabha jANavA. yataH proktam "zatruJjayaH zivapuraMnadIzatruJjayAbhidhA || zrIzAntiHzaminAMdAnaMzakArAH paJcadurlabhAH || 1||"
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathamaH prakAzaH 15 prazna pUchavA lAyaka koNa, 1 uttara - je paNDitoche, teja pUchavA lAyakache, ( 7 ) yataH / "jepaMDiyAte khalupUcchiyavvA" itizrI gautama kulaka vacanAt // atra dRSTAnta tarIke zrIpArzvanAtha svAminA saMtAnIyA - sthavirabhagavAna, jeke jAtikulAdisampanna aneka guNagaNAlaGkRta evA, te grAmAnugrAma vicaratA pRthvIne pAvana karatA jyAM dhanadhAnyAdika RddhivRddhi sahita ati ramaNika tuMgIyA nAme nagarIche, te nagarInI bahAra IzAna khuNe suzobhita puSpavatI nAme udyAnache, tyAM padhAratAhavA yathA pratirupa avagraha grahIne saMyama tapasyAne viSe AtmAne bhAvatAthakA vicareche te vakhate tuMgoyA nagarImA ekadizAe arrots vandanArthe jatAMdekhI tuMgIyA nagarInA zramaNopAsakone ( zrAvakone ) jANa thavAthI paraspara ekabIjAne DAvI bhegAthai mAMhomAMhI emakahetAhavA he devAnupriyo zrI pArzvanAtha svAminA apatyasthavirabhagavAna sarvavAte yogyatAne pAmelA atre puSpavatI udyAnamAM padhAryA che. he devAnupriyo tathA rUpasthavirabhagavAnanA jo nAma gotrasAMbhalIeto mahAphalathAya, to valI sAmAjaie, vaMdanAkarIe namaskAra karI, praznapUchie, arthagrahIe, sevAkarIe, tenAphalanuM to kaheja. mATe he devAnumiyo ApaNe jaie bandanAka rIe, namaskAra karIe, yAvat sevAkarIe, te ApaNane
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ (8) zrImazrottaramadIpe. A bhavane viSe parabhavane viSe kalyANakArI, yAvat sAthe AvanAra thaze. ema paraspara vAta kabula karI potapotAne gheragayA. pachI ghera jai nhAi, dhoi, potAnA ghara derAsara devapUjA pramukhakarI guruvandanAe paheravA yogya evAM maMgalakArI suvasvAbharaNa paherI potapotAnA gharamAMthI nIkalI ekaThA maLI page cAlatA thakA anukrame puSpavatI udyAnane viSe AvI sacittavastuno tyAga kare, acittavastu pAse rAkhe, ekasADI uttarAsaMga kare, sthavirabhagavAnane najare dIThAM hAtha ve joDI aMjali grahaNa kare, mananI ekAgratA kare, ema pAMca abhigama sAcavatA sthavira bhagavaMtapAse Ave. traNa pradakSiNA dei vAMdI pUjI yathAyogya sthAne besatA havA. tyAra pachI sthavirabhagavAne te tuMgI. yAnagarInA zramaNopAsakone (zrAvakone) cAra mahAvratarUpadharmadezanAdIdhI tyAre te zramaNopAsako (zrAvako) te dharmadezanA sAMbhaLI harSa pAmyA. punaH traNa pradakSiNA deine vinayapUrvaka prazna pUchatA havA. tenA yathArtha uttara sthavirabhagavAna paNa detA havA. te sAMbhaLI ghaNo harSa saMtoSa pAmyAthakA sthavirabhagavAnane vaMdanA namaskAra karI prazna pUchI arthagrahI sevA karI potapotAne ghera jatA havA. sthavirabhagavAna paNa bIjA dezane viSe vihAra karatA havA. atravistAravAta zrIbhagavatIsUtrathI jANavI mATe je paNDito che teja pUchavA lAyaka che. ityalam. 16 prazna-paNDita kone kahIe ? uttara-je virodhI nivRtta thayA, te paNDito jANavA.
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathamaHprakAza yataH "tepaMDiyAjevirayAvirohe" itizrIgautamakulakavacanAt // A vacanaparathI ema paNa siddhatA thAya che ke je paraspara virodha karanArA che, te tattvathI paNDito na jANavA. 17 prazna-zrI jinabhavana baMdhAvavA kayo mANasa adhikArI che ? uttara--je mANase nyAyathI dhana upArjana kareluM che, tema je buddhimAna che, manohara AzayavAlo che, sadAcArI cha, tathA je gurvAdikathI anumata thaelo che, teja mANasa zrIjinabhavana - dhAravAne adhikArI che. "nyAyopArjitavittomatimAn sphItAzayaH sdaacaarH|| gurvAdimatojinabhavanakArakaH sodhikArIsyAt // 1 // " 18 prabha-anyAyathI upArjana karelu dravya kyA sudhI rahe che ? uttara--tevu dravya phakta daza varSo sudhIja rahe che. paNa zolamuM varSa Avate chate te mUla sahita nAza pAme che.. __ tathAcoktam. " anyAyopArjitaMvittaM dazavarSANitiSThati // SoDazamevarSeprApte samUlaJcavinazyati // 1 // " 19 prazna-A capaLa lakSmInuM phaLa zuM te kaho.
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ (10) zrIpraznottara pradIpe. uttara -- zrI jinamandiro jIrNa thayAM hoya temano uddhAra karavo, zrI jina siddhAntonA parimalayI sugaMdhI AtmAvAlA evA supAtra viSe hamezAM dAna devaM zrIjinezvara bhagavAnanI hamezAM bhAvabhakti karavI, ane dIna, anAtha, evA mANasono uddhAra karavo. samasta jagatanivAsi prANi upara upakAra karavo, tathA ekendriyAdi jIvonuM rakSaNa karayuM, eja A capala lakSmInuM phala che. uktaJca. "jIrNoddhAraH zrutaparimalAmoditAtmanyajasraM // pAtredAnaM bhagavatijinAdhIzvare nityabhaktiH // dInAnAthoddharaNamanizaM vizvavizvopakAraH || prANitrANaM phalamidamahocaJcalAyAH zriyosyAH || 1 || " 20 prazna - tapa kevo karavo te pharamAvo. uttara -- je tapathI manane asamAdhi na thAya, je tapathI indriyonI, tathA mana, vacana, ane kAyAnA yogonI hANI na thAya, vo tapa karavo. yaduktaM zrImaduttarAdhyayana sUtraTIkAyAm // sotokAya vajeNamaNImaMgulaMnaciMtei // jeNanaiMdiyahANIjeNayajogAnahAryaMti // 1 // " 66 21 prazna - tapathI nikAcita karmano nAza thAya ? - uttara - hA, nikAcitakarmano paNa nAza thAya.
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathamaH prakAzaH yaduktaMzrIdevendrasUrikRtatapakulake aniANassavihI etavassataviyassakiMpasaMsAmo || kijjaijeNaviNAsonikAiyANaMpikammANaM // 1 // " 22 prazna - parigraha kone kahelo che ? uttara - mUrchAne parigraha kahelo che, kAraNa ke mUrchA che teja parigraha che. mUrcchA vinAno parigraha nathI. "" ( 11 ) tathAcoktaMzrIdazavaikAlikasUtre nasopariggahovuttonAyaputtreNatAiNA || mucchApariggahovuttoiivuttaMmahesiNA // 1 // 55 23 prazna -lobhanuM durjayapaNuM zAstramAM zI rIte varNaveluM che te kaho. uttara- dhanahIna mANasa ekasone icche che, ane so male tyAre so vAlo hajArane icche che, tathA hajAra male tyAre hajAravA - lo lAkhane icche che, tathA lAkha male tyAre lakSAdhipati kroDane icche che, kroDa male tyAre kroDapati rAjApaNAne icche che, tathA rAjA thAya tyAre rAjA cakravartipaNAne icche che, tathA cakravarti thAya tyAre te devapaNAne icche che, tathA devapaNuM maLe tyAre te indrapaNAne icche che, baLI indrapazuM maLe chate paNa icchA jyAre nivRtta thatI nathI tyAre te lobha kuMbhAranA cAkaDApara rahela zarAvalAnI peThe mUlamAM nAno pachI vRddhi pAmato jAya che. evo durjaya lobha che, yaduktaMzrIyogazAstre . dhanahInazatamekaM sahasraMzatavAnapi // 66
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 12) zrIpraznottarapradIpe. sahasrAdhipatirlakSaM koTilakSezvaropica // 1 // koTIzvaronarendratvaMnarendrazcakravartitAm // cakravartIdevatvaMdevopIndratvamicchati // 2 // indratvepihisamprApteyadIcchAnanivarttate // mUlelaghIyAMstallobhaH zarAvaivavarddhate // 3 // " evA durjaya lobhane vaza thaelA ghaNA jIvo nAnA prakAranA pApakarma karI durgatine pAmyA che. mATe dhikkAraho tevA lobhane. 24 prazna-bhoganuM tathA upabhoganuM svarUpa samajAvo. uttara-ana, tathA puSpamALA vIgere je ekajavAra bhogavAya che, te bhoga kahevAya. ane strIAdika je vAraMvAra bhogavAya cha, te upabhoga kahevAya. tathAcaproktaMzrIyogazAstre. . " sakRdevabhujyateyaHsabhogonnatragAdikaH // punaH punaH punarnogyaupabhogoMganAdikaH // 1 // " 25 prazna-prANio antaraGga mana zI rIte jaNAya ? uttara-AkAra, igita, gati, ceSTA, vacana, ane netra tathA mukhanA vikArayI mANionuM antaraGga mana jaNAya che, taduktam. "AkariGgitairgatyAceSTayAbhASaNenaca // netravaRvikAraizca lakSateMtargatamanaH // 1 // "
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathama:prakAzaH (13 ) 26prazna-konopArapAmI zakAyache ane konopAmI zaMkAtonayI tekaho. uttara-apAra evA samudrano pArato pAmI zakAyache paNa svabhAvathIja vakra evIstrIonA durAcaraNano pArapAmI zakAtonathI. taduktaJcazrIyogazAstre / "prAptuMpAramapArasya pArAvArasyapAryate // strINAMprakRtivakrANAM dushcritrsynopunH||1||" 27 prazna-A saMsAramA strIrUpIpAza koNe mAMDayoche.. uttara-hata brahmAe mAMDayocha, ke je pAzamAM jJAnio ane ajJAnio paNa phasAi jAyache. taduktam / "hayavihiNAsaMsAre mahilArUveNamaMDiaMpAsaM // bajhjhaMtijANamANA ayANamANAvivajhjhaMti // 1 // " 28 prazna-konI teja vRddhithAyache ane konA rUpano nAza thAyache te dRSTAnta pUrvaka kahI batAvo. uttara- uttama mANasanA mArge cAlanAra mANasanI sUryanI peThe tejanI vRddhithAyache. ane svecchAcAre pravartanAra mANasanA rUpanonAza vAyunI peThe thAyache. tthaahi| "satApathApravRttasya tejovRddhIdekhi // yadRcchayApravRttasya rUpanAzostivAyuvat // 1 // " 29 prazna-mA bApanI bhaktikaranAra mANasanuM varNanakaro.
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ (14) zrIpraznottarapradIpe. uttara-je mANasa mA bApanI bhaktikareche, te mANasa AlokamAM kRtajJache, tathA te mANasa potAnA dharmagurune pUjanAroche, tathA te zuddha dharmane bhajanAroche. yadAhuHpitRbhaktyaSTakepUjyapAdazrIharibhadrasUrayaH / "sakRtajJaHpumAnloke sadharmagurupUjakaH // sazuddhadharmabhAnacaiva yaetaupratipadyate // 1 // " 30 prazna-puNyAnuvandhipuNyakayuM kahevAya ke jethI prANI manuSyarUpI . sArA bhavamAMthI nIkalIne tethI vadhAre sArAevA devabhavamAM jAyache te kaho. uttara- ekendriyAdi jIvoneviSe dayA, vairAgya, tathA zraddhAsatkA rAdikavidhipUrvakabhaktapAnAdikathI gurupUjana, tathA hiMsAdipaJcAzravatyAgarUpazuddhatti, te puNyAnuvandhi puNya kahevAya. yaduktaM zrIharibhadrAcAryakRtacaturviMzatitamASTake / "dayAbhUteSuvairAgyaM vidhivadgurupUjanam // vizuddhAzilavRttizca puNyaMpuNyAnubandhyadaH // 1 // " 31 prazna-"saMsAradAvA" e nAmanI stuti koNekarIche. uttara-"saMsAradAvA" stutinA antamAM virahazabdache, tethI e stu ti zrIharibhadrasUrie karIche ema samajAyache, zArthAke te mahArAjAnA karelA paJcAzakAdi je granthoche, te sarvemAye virahazabdalAMchitavAlAche, jovAthI pakkI khAtarI thaze. 32 prazna-udyotapazcamIstutimAM " devAdhidevAgama" dazamo sudhAkuNDa ___ che, emajo kahUMche, to bIjA navasudhAkuNDa kyAMche ?
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathama:prakAzaH (15 ) uttara-nAgalokAdhiSTitanavasudhAkuNDapAtAlamAMche. tathAhitaTTIkAyAm / "pAtAlenavAmRtakuNDAnisantinAgakulairadhiSTitAnItizrutiH // idantubhagavadAgamarUpaMdazamAmRtakuNDam " tathA zrIhemacandrAcAryakRtazrIRSabhacaritrathI paNa samajAyache ke navasudhAkuNDa pAtAlamAMche. tatpAThoyathA / "vApikUpasarolakSaiH sudhaasodrvaaribhiH|| nAgalokaMnavasudhA kuNDaMpavibhUvasA // 1 // " ukta banne pATha anya darzananI apekSA rAkhanArA che. 33 prazna-zrIyazovijayakRtanavapadapUjAvIgeremAM AjakAlanA keTa lAeka loko "aththamiye jinasUraja kevalavaMde je jagadIvo" Ama boleche te kharuMche ke kema ? uttara-nA, te kharaM nathI. "athyamiye jinasUraja kevalicaMde je ja gadIvo" Ama jo bole to te kharaM kahevAya. zAthI ke teno kharo artha nIce pramANe thAyache. zrItIrthaDuradevarUpasUrya, ane sAmAnyakevalIrUpacandrapaNa astapAmechate je AcArya che te. AjagatamA dIpaka samAnache vIgere. yaduktaMzrIpAlacaritre. "adhyamiejiNasurekevalicaMdevijepaIva // payaDaMtiihapayaththeteAyarienamaMsAmi // 1 // "
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImaznottarapradIpe. etad gAthAyAvyAkhyA. jinorhannevasUraHsUryastasminnastamitestaMgate sati punaH kevalIsAmAnyakevalIsaevacandrastasminnapyastamitesatipradIpaivacayaihaloke padArthAnprakaTayantiprakaTIkurvanti tAnAcAryAnnamasyAmi . "" 34 prazna - jema munimahArAjo koi pratye kahe che ke amuka mANasane dharmalAbha kahejo tema tIrthakara bhagavAna kahe ? ( 16 ) 66 uttara - hA tema kahe, dRSTAnta tarIke zrImahAvIrasvAmie aMbaDa te kahAM che, ke sulasAne dharmalAbha kahejo ane te vAtane siddha karanAra evo pATha paNa zrIdevendrasUrikRtazIlakulakamAMche. tadyathA. "sikhiddhamANapahuNAsudhammalAbhuttijIipaThavio || sAjayaujaesulasAsArayasasivimalasIlaguNA // 1 // " aMbaDa sAthai dharmalAbha kahevarAvyo tevo pATha lokaprakAzamAM che. 35 prazna - 24 tIrthaGkara kyAM mokSe gayA ? ane te kevA Asane rahyA thakA mokSe gayA ? uttara - zrI RSabhadeva aSTApadane viSe, zrImahAvIra apApApurIne viSe, zrI vAsupUjya caMpAnagarIne viSe, zrIneminAtha raivatALane viSe, ane bAkInA 20 tIrthaGkara sametazikharane viSe mokSe gayA. temAM zrI neminAtha, mahAvIrasvAmI, ane RSabhadeva, etraNa tIrthaGkara padmAsane rahyAthakA ane zeSa
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ methamaH prakAzaH ( 17 ) bIjA 21 tIrthaGkara kAyotsargAsane ( kAusagga Asane ) rahyAthakA mokSe gayA. yaduktaMzrI lokaprakAze "nAbheyoSTApadevIro pApAyAMpurinirvRtaH // vAsupUjyazcacampAyAM nemI raivatakAcale // 1 // anyesametazikhare paryaGkAsanasaMsthitAH zrInemivIravRSabhAH kAyotsargAsanAH pare / / 2 / / " " 36 prazna - keTalA tIrthaGkarane upasarga thayA ane keTalAne te nathI. thayA ? uttara--24 mA tathA 23 mA e ve tIrthaGkarane upasarga thayA. temAM paNa 24 mA tIrthaGkarane ghaNA thayA ane 23 mA tIrthaGkarane thoDA thA zeSa 22 tIrthaGkarane nathI thayA. taduktaMzrIlokaprakAze 46 zrIneturbhUyAMsaH zrIpArzvasyacatelpakAH dvAviMzatezvazeSANAmupasargAnajajJire // 1 // " 37 prazna - 24 tIrthaMkarane devadUSya vastra kyAM sudhIra ? uttara - zrIjambUdvIpaprajJaptisUtramAM zrIRSabhadevane, ane zrIkalpasUtrama zrImahAvIrasvAmine, sAdhikamAsa adhika eka varSa radhuM ema kahuM che. tathA saptatizata sthAnamAMto zrIvIrane sAdhikamAsa adhika eka varSa rahuM ane te sIvAyanA zeSa 2.3 3
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIpraznottara pradIpe. tIrthaGkarane te devadUSya vastra sadaiva ( yAvajjIva sudhI ) ratuM ema kanuM che. ( 18 ) taduktaMzrI lokaprakAze. zrIjambUddIpaprajJaptisUtre zrIvRSabhadevasya zrI kalpasUtreca zrI mahAvIrasya sAdhikaM varSadevadRSya sthitiruktA zrI saptatizatasthAnagranthe ||skoylrkmuulNsurd saMvaIsa va jiNakhaMdhe vIrassava risama hiMaMsayA visesANatassa ThiI / / ityuktamitijJeyam. " "" 38 prazna - keTalA tIrthaGkara Arya, anArya dezamAM ane keTalA tIrthaMkara AryadezamAM vicaryA che ? uttara - zrImahAvIrasvAmI, RSabhadeva, neminAtha, ane pArzvanAtha, e cAra tIrthaGkara chadmastha avasthAmAM Arya, anAryadezamAM vicaryA che. ane te sIvAyanA vIza tIrthaGkara to sadAya AryadezamAMja vicaryA che. tathAcoktaMzrI lokaprakAze. abhignahAnimAnpazcAbhigRhyaparamezvaraH // AryAnAryeSu dezeSu vijahArakSamA nidhiH // 1 // evaMvijaharvRSabha nemipArzvajinezvarAH || AryAnAryeSu zeSAstusa dAryeSvevaviMzatiH // 2 // " (6 39 prazra - Aryadeza tathA anArya deza kyAM hoya ? uttara - paMdara karmabhUmimAM hoya.
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathama:prakAzaH (19) 40 prazna-A bharatakSetranA 25 // Arya dezanAM nAma tathA temAM zrI tIrthaGkara cakravartyAdi mahApuruSono janma hoya tema darzAco. uttara-je prakhyAta mukhya nagarovaDe karI upalakSita. 25 // Arya deza che te nagaronAM nAma tathA 25 // AryadezanAM nAma A pramANe che. 1 rAjagraha nagara ne magadhadeza. 2 campApurI ne aGgadeza. 3 tAmraliptI nagarI ne vaGgadeza. 4 vANArasI nagarI ne kAzideza. 5 kAJcanapurI ne kaliGgadeza. 6 sAketa (ayodhyA) na0 ne kozaladeza. 7 gajapura nagara ne kurU deza. 8 sauryapura ne kuzArtakadeza. 9 kAmpIlya nagara ne paJcAladeza. 10 ahicchatra nagara ne jaGgala deza. 11 mithilApurI ne videha deza. 12 dvArakA nagarI ne saurASTra (soraTha) deza. 13 kauzAmbIpurI ne vatsa deza. 14 bhadIlapura ne malaya deza. 15 nAndipurane sandarbha deza. 16 ucchApurI ne varuNadeza. 17 vairATa nagara ne matsadeza. 18 zuktimatipurI ne cedi deza. .. - 19 mRttikAvatIpurI ne dazArNa deza.
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImaznottarapradIpe. 20 vItabhayapura ne sindhudeza. 21 mathurApurI ne sauvIra deza. 22 apApApurI ne zUrasena deza. 23 bhaGgIpurI ne mAsapurIvartta deza. 24 zrAvastInagarI ne kuNAla deza. 25 koTIvarSa nagara ne lATadeza. 25|| svetambI nagarI ne ketaka ( kekaya ) arddhadeza. ukta 25 // AryadezamAM zrI tIrthaGkara cakravartyAdi mahApuruSono janma hoya. ( 20 ) yaduktaMzrItriSaSTizalA kApuruSacaritre. 66 ' te cAryadezAnAgairairupalakSyAi meyathA // rAjagRheNa magadhA aGgadezastucampayA || 666 / / vaGgAH punastAmraliptyA vANArasyAcakAzayaH / kAJcanapuryAkaliGgAH sAketenacakausalAH / / 667 / / kurakhogajapureNasauryeNacakuzArtakAH / kAmpIlyenacapaJcAlAahicchatreNajAGgalAH // 668 // videhAstumithilayAddArAvatyAsurASTrakAH // vatsAzca kauzAmbI puryAmalayA bhadrilena / / 669 / / nAndipureNasandarbhAvaruNAH punarucchayA || vairATenapunarmatsAH zuktimatyAcacedayaH / / 670 // dazArNAmRttikAvatyA - vItabhayenasindhavaH // sauvIrAstumadhurayAzUrasenAsvapApayA // 679 // bhaMgyAmAsapurIvartAH zrAvastyAca kuNA
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathamaH prakAzaH ( . 21 ) lakAH // koTI varSeNalATAzca zvetamyA ketakArddhakAH 672 AryadezAamI ebhirnagarairupalakSitAH / tIrthakRccakrabhRtkRSNAbalAnAMjanmayeSuhi // 673 // " 41 prazna- 31974 // anArya deza che. temAMthI keTalAekanA nAma tathA tyAMnA anArya manuSyonI ajJAtA nivedana karo. uttara--zakadeza, yavanadeza, zavaradeza, barbaradeza, kAyadeza, muruDadeza, uDradeza, goDradeza, patkaNadeza, arapAkadeza, hUNadeza, romakadeza, pArasadeza, khasadeza, khAsikadeza, Daumbilikadeza, lakusadeza, bhilladeza, andhradeza bukkasadeza, pulinda deza, krauJcakadeza, bhamarutadeza, kuJcadeza, cInadeza, vazukadeza, mAlavadeza draviDadeza, kulakSadeza, kirAtadeza, kekayadeza, hayamukhadeza, gajamukhadeza, turagAjamukha deza, hayakarNadeza, gajakarNadeza, e sIvAya bIjA paNa anArya dezo che. ukta anArya dezomAnA anAryamanuSyo dharma evA akSarone paNa jANatA nathI. yaduktaMzrItriSaSTizalAkApuruSacaritre. "mlecchAstuzAkAyavanAHzavarAvarvarAapi // kAyAmuruMDAuDrAzcagodrAH patkaNakAapi // 679 || arapAkAzcahUNAzvaromakAH pArasAapi // khasAzcakhAsikADau mbilikAzcalakusAapi // 680 // bhillAandhAbukkasAzcapulindAH krauJcakAapi // bhamararutA kuzcAzcacI navakamAlavAH 681
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 22.) zrIpraznottarapradIpe. draviDAzcakulakSAzcakirAtA kaikayAapi // hayamukhAgajamukhAsturagAjamukhAapi // 682 // hayakarNAgajakarNAanAryAaparepihi // malyeSunajAnantidharmaityakSarANyapi // 684" 42 prazna-nikAcita jinanAmakarmane kaigatimAM koNa zuM kRtya karavA - vaDekarIne upArjana kare te pharamAvo. uttara-manuSyagatimA puruSa, strI, athavA napuMsaka, jezrIarihaMtA dika vIzapadache temAMthIeka, be, traNaityAdi yAvat vIze padanIzAstrokta vidhipUrvaka ArAdhanA karavAvaDekarI nikAcita jinanAmakarmane upArjana kareche ityAdi lokaprakAza granthamA kapuMche. tathAcatadgranthaH " ekaditrAdibhiHsthAnaHsarvairvAsevitairbhRzam // jinanAmArjayenmartyaHpumAnastrIvAnapuMsakaH // 1 // ityAdi" 43 prazna-rasodayanI apekSAye jinanAma karmano udaya kyA thAyache ? uttara-kevali avasthAmAM thAyache, eq navatattvanI avacUrImA ka..thanache. tadyathA. "kevalyavasthAyAMtasyodayaHsyAt " tathaivakarmavRttI atra prasaGgopAta lakhIe chIeke je vakhate zrItIrthakara bhagavAnane 1 jinanAmakarmaNaH
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathamaHprakAzaH (23.) kevalajJAna utpannathAya che tevakhate cAra nikAyanA devatAo samavasaraNanI racanA kareche tyAM prabhujI pUrvadizA sanmukha ratnamaya siMhAsanapara besI dharmadezanA dai ghaNA bhavyajIvone pratibodhI caturvidha saMghanI sthApanA kareche e vIgere ghaNo AdhikAra che, te zrIAvazyakasUtrAdithI jANavo. 44 prazna-jinanAmakarmano abAdhAkAla antarmuhUrttano kahyochete kai apekSAye te kaho. uttara-pradezodayanI apekSAye kahyoche. itikarmagranthavRttI, 45 prazna-vaimAnika tathA Adya naraka trika sIvAya bIjAsthAnIA vI koi tIrthakara thayAche ! uttara-vasudeva caritramA punaH nAga kumAranA paNa udharyA AMtarA rahita A avasarpiNI kAlane viSe airavatakSetramA covI zamA tIrthaGkara thayA darzAvela che. paNa te arthamAM tattvazuMche te kevalimahArAjo jANe ema zrImajJApanA sUtranI TIkAmAM kahela che. tathAcataTTIkA. " vasudevacaritrepunaHnAgakumArebhyopyuTTatonantaramaikhatakSetresyAmevAvasarpiNyAMcaturviMzatitamastIrthaGkaraupada-- rzitastadarthatattvaMkevalinovidanti" 46 prazna-jema A bharatakSetramA 20 tIrthakara sametazikharane viSe si ' dvivaryA tema airavatakSetramA 20 tIrthakara kyAM siddhi varyA ? uttara-supatiSTagirine viSe siddhi varyA.
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ (24) zrIpraznottarapradIpe. yaduktaMzrItIrthodgAraprakIrNake. "smeyNmijinnNdaaviisNprinivvuyaabhrhvaase|| erakhaesupaiThevIsaMmuNipuMgavAsiddhA // 1 // " 47 prazna-zrI tIrthakara vItarAgadevone 18 doSa na hoya te kayA ? uttara-1 dAnAntarAya. 7 rati. 13 mithyAtva. 2 lAbhAnArAya. 8 arati. 14 ajJAna. 3 vIryAntarAya. 9 bhaya, 15 nidrA. 4 bhogAntarAya. 10 'jugupsA. 16 avirati. 5 upabhogAntarAya. 11 zoka. 17 rAga. 6 hAsa. 12 kAma. 18 dveSa. ra ukta 18 doSa jANavA. te zrI tIrthakaradevone na hoya. ____uktaJcAbhidhAnacintAmaNau. "antarAyAdAnalAbhavIryabhogopabhogagAH // hAsoratyaratIbhItirjugupsAzokaevaca // 1 // kaamomithyaatvmjnyaanNnidraacaavirtistthaa|| rAgoddeSazvanodoSAsteSAmaSTAdazApyamI // 2 // " 48 prazna-zrI suvidhinAthathI zrI zAntinAtha paryanta ATha tIrthakaromA __ sAta AMtarAmAM tIrthano vyavaccheda kAla keTalo ? uttara-sAteno bhelo thaI poNAtraNa palyopama jANavo. 1 kharAba vastu dekhI nAka macakoDavU te jugupsA kahevAya. 2 tIrthakarANAm
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 'prathamaH prakAzaH yataH caubhAgo 1 caubhAgo 2 tiNiyacaubhAgA 3 paliyaca bhAgo 4 tiNevayacaubhAgA 5 cauththabhAgoya 6 caubhAgo 7 // 1 // " itivacanAt ( 25 ) 49 prazna - zrI tIrthaMkara bhagavAnane prathamanI traNa samiti hoya paNa challI ve samiti na hoya kAraNa ke temane bhAMDopakaraNa nAzikAmala vIgereno abhAva che chatAM zrI kalpasUtramAM paJcasamiti kema kahI che ? uttara - zrI tIrthakara bhagavAnane bhAMDopakaraNa nAzikAmala vIgereno asaMbhava chatAM paJcasamiti nAma khaNDita nahI thavA mATe chelI be samiti kahI che ema zrI kalpadIpikAmAM nivedana karela che ane teja kAraNathI zrI kalpasUtramAM paJcasamitino pATha che. 66 tathAcataddIpikA. 'etaccAntyasamitidvayaM bhagavato bhANDasiGghAnAdyasaMbhavepinAmAkhaNDanArthamiththamuktam " 50 prazna - sAmAnya kevalI tIrthaMkarane namaskAra na kare evo ullekha kyAMi che ? uttara - sAmAnya kevala mahArAjo tIrthakara mahArAjone namaskAra na kare ityAdi vAtano ullekha lokaprakAzamAM che.
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 26 ) zrIpraznottarapradIpe. tadyathA. " munayaH kevalajJAnazAlinothajinezvarAn // trizcapradakSiNIkRtyakRtvAtIrthanamaskRtim // 1 // yathAkramaniviSTAnAMpRSTatogaNadhAriNAm // niSIdantipadasthAnAMrakSantogauvaMsthiteH // 2 // kRtyakRtyatayAtAdRkkalpatvAccajinezvarAnanamasyantitIrthantunamantyahannamaskRtam // 3 // " ___ tathA sAmAnya kevalI tIrthakarane na vAMde evA bhAvane sUcavanArI eka gAthA zrIdhanapAlakavikRtazrIRSabhapazcAzikAmAMche. . tadyathA. "hohImohaccheotuhasevAedhuvattiniMdAmi // jaMpuNanavaMdiabotaththatumaMteNajhijhAmi // 1 // " ___ tathAtra zrI bAhubaLa kevalinuM dRSTAnta paNa che jemake zrI bAhubaLa kevalI zrI RSabhadeva bhagavAnane phakta pradakSiNA karIneja kevalinI parSadAmA veThA che paNa bhagavAnane vAMdyA nathIM A vAta, zrI zatruJjaya mAhAtmyayAM che.. / tadyathA. " samprApyaveSaMtinAmunIzodivyAvarajJAnavizuddha tattvaH // pradakSiNIkRtyajinaMsaMdakSaHsaMjJAninAMparSadamAsasAda // 1 // " 1 dhanapAla, zobhanAcAryanA saMsArI bhAijANavA. 2 bAhubalakevalI.
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathama prakAzaH (27) tathA bIjaM dRSTAnta 1500 tApasa kevali mahArAjonuM che. je. make tepaNa zrIvIrabhagavAnane vAMdyA vinA phakta tIrthaneja praNAma karI kevalinI parSadAmAM beThA che ityAdi vAtano ullekha zrIbhagavatImUvanI TIkAmAM paNa che. tathAcataTTIkA. "kilabhagavatAgautamenacaityavandanAyASTApadaMgatvApratyAgacchatApaJcadazatApasazatAnipravAjitAnisamutpannakevalAnicazrImanmahAvIrasamavasaraNamAnItAnitIrthapraNAmakaraNasamanantaraJcakevaliparSadisamupaviSTAni gautamenacAviditatatkevalotpAdavyatikareNAbhihitAniyathAbhosAdhavobhagavantaMvaMdadhvamitijinanAyakenacagautamobhihitoya-- thAgautamamAkevalinAmAzAtanAkArSIstatogautamomithyAduSkRtamadAdityAdi" kimbahunetyalaMvistareNa. 51 prazna-tIrthakarane arthe karelaM hoya te bIjA sAdhuone kalpe ? uttara-jema tIrthakarane arthe devoe kareluM samavasaraNa bIjA sAdhu one kalpe che tema zAstroktayuktivaDe yukta evaM bIjaM je kaMi hoya to tepaNa kalpe. e, piNDavizuddhinI avacUrimAM kartuM che. tathAcatadavacUriH " tIrthakarArthadevaiHsamavasaraNaMkRtaMyatInAMyathAkalpatetathAparamapi "
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 28) zrImaznottarabhadIpe. 52 prazna-tIrthaGkarane arthe devoe kareluM samavasaraNa tIrthaGkara kama bho gave che ? uttara-tIrthaGkaranAmakarmanA vipAkodayane e prakAre vedavAmA A veche. mATe emAM doSa nathI. ema piNDavizuddhinI avacUrimAM kayuM che. ___tathAcatadavacUriH "yadhyesarvajJArthadevaiHsamavasaraNaMkRtaMkathamamAvupabhuGkteucyatetIrthakaranAmavipAkasyeyaMvedyamAnatvAnnadoSaH" 53 prazna-kai jagyoe devatA samavasaraNanI racanA kare. ? uttara-je jagyoe pUrve koi vakhata samavasaraNa nathIthayu, tyAM ane __ je jagyoe koi indrAdika maharddhika devatA bhagavAnane bAMdavA Ave, tyAM avazya devatA samavasaraNanI racanA kare. ___ yaduktaMzrIsamavasaraNastave. "puvamajAyajaththaujaththeisuromahidvimaghavAi / tathyosaraNaMniyamAseyayaMpuNapADiherAiM // 1 // " 54 prazna-samavasaraNamA bAreparSadA besIne prabhunI dezanA sAMbhale ke kema. ? uttara-nA, bAraparSadA besIne sAMbhalatI nathI, kintu cAraprakAranI devIo ane sAdhvIo e pAMcaparSadAo ubhI rahIyakI sAMbhale tathA cAra prakAranA devatA, nara, nArI ane sAdhu o e sAtaparSadAo besIne sAMbhale, evo zrIAvazyakasutra1 yatraivi 2 satataM punaH prAtihAryANi ,
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathamaH prakAzaH ( 29 ) tino abhiprAya che ane zrI AvazyakacUrNino abhiprAya to, evo che ke sAdhuo utkaTikAsane ( ukaDu Asane ) sAMbhale. vaimAnika devIo, ane sAdhvIo, ubhIrahIne sAMbhale. zeSa nava parSadA, besIne prabhunI dezanA sAMbhale. tathAcoktaMzrIsamavasaraNastave caude visamaNiuddhaThiyA nividvAna riththisurasamaNA || iyapaNa sagaparisasuNaM tidesaNaMpaDhamavaMto // 1 // iyaAvassaya vittIvRttaMcunnI ipuNamuNiniviThThA // vemANaNisamaNI douDhAsesaThiyAunava // 2 // " << 55 prazna - samavasaraNamAM prabhunA vizrAmArthe devatAo devacchandAnI racanA kyA kare ? uttara--- madhyagaDhamAM IzAna khuNe kare . yaduktaMzrItriSaSTizalAkApuruSacaritre. prAkAremadhyamepUrvodIcyAM dizidivaukasaH // devaicchandaMvidadhiresvAmivizrAmahetave // 1 // " 56 prazna - bhagavAnanI pahelA pahoranI dezanA pUrNa thayA pachI bIje pahore gaNadhara mahArAjA kyAM besI dezanA de ? "" uttara - rAjAnA lAvela siMhAsanane viSe besI, athavA bhagavAnanA pAdapIThane viSe besI dezanA de. 1 aizAnyAm 2 devAH 3 madhuvizrAmasthAnam.
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIpraznottaramadIpe. yaduktaMzrIlokaprakAze "tatodvitIyapauruSyAmAdyonyovAgaNAdhipaH // siMhAsanenupAnItepAdapIThethavArhatAm // 1 // " 57 prazna-zrI RSabhadevanA prathama gaNadharanuM nAma puNDarIka che ke R Sabhasena che ? uttara-puNDarIka kaho, athavA RSabhasena kaho e ekaja che. kA. .. raNa ke RSabhasena e puNDarIkanuM nAmAntara cha. . ... tathAhizrIlokaprakAze. "kalpasUtrecaprathamagaNadharaRSabhasenaityabhidhIyatepuNDarIkasyaivanAmAntaramidamityanye" 58 prazna-zrI RSabhadevasvAmine prathama pAraNe keTalA selaDIrasanA ghaDA kahyA cha ? uttara-zrI AvazyakacUrNimAM eka selaDIrasano ghaDo kayo che ane zrIpanAnandakAvya, haimaRSabhacaritramAM to selaDIrasanA ghaDA ghaNA kahyA che. ... tathAcoktaMlokaprakAze. "atracAvazyakacUrNAvekaikSurasaghaTauktaHpadmAnandakAvyahaimaRSabhacaritrayostubahavauktAsantItijJeyam " 59 prazna-jo dIkSA divasathI ( caitaravada 8 thI ) pAraNAnA divasa sudhI (vaizAkha suda bIja sudhI) gaNIe to varSa uparAMta
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathamaH prakAzaH ( 31 ) sAdhika mAsa thAya che. tema chatAM zrI RSabhadeva bhagavAne varSAMpAraNaM karyu ema kema kahevAya che ? uttara - kaMka adhikanI vivakSA karI nathI ema saMbhAvanA thAya che ema zrIlokaprakAzamAM khulAsA karelo che. 60 prazna - zrI neminAthane keTalA gaNadhara kahyA che ? uttara - zrIkalpasUtramA 18 ane zrIpravacanasAroddhAramAM 11 kA che, te matAntara che mATe bahuzruta kahe te kharaM. 61 prazna - zrI neminAthanI aparAjitavimAnamA keTalI sthiti hatI ? uttara - zrI kalpasUtrane anusAre batrIsa sAgaropamanI sthiti hatI. tathAcatatsUtram. 66 aparAjiAo mahAvimANAovattIsasAgarova maThiAoityAdi " 88 ane zrI kalpakaraNAvalI tathA kalpadIpikAmAM to e ThekANe evo pATha che ke kyAMka tetrIsa sAgaropama paNa dekhAya che mATe e pAThane anusAre karI tetrIsa sAgaropamanI sthiti hatI ema paNa samajAya che. tathAcatatpAThaH battIsattIkvacittrayastriMzatsAgaropamANyapidRzyante " baLI zrI zIlopadezamALAmAM tathA zrI neminAthanA rAsamAM, tetrIsa sAgaropamanI sthiti kahI che| ane zrI kalpasUtramAM kahelI aare sAgaropamanI sthitine matAntarapaNe pratipAdana karelI che. vAste A ThekANe bahuzrutamahArAjAo kahe te pramANa.
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 32 ) zrImaznottaramadIpe. 62 prazna - vijayAdi cAra vimAnamAM devonI jaghanya tathA utkRSTa sthiti kelI nivedana karelI che ? uttara - zrI prajJApanAsUtramAM jaghanya 31 sAgaropamanI ane utkRSTa 33 sAgaropamanI sthiti nivedana karelI che. tathA zrI samavAyAGgasUtramAM to jaghanya 32 sAgaropamanI ane utkRSTa 33 sAgaropamanI sthiti nivedana karelI che. tathAcoktaMzrIlokaprakAze. ekatriMzaddAridhayazcaturSuvijayAdiSu / sthitirjaghanyotkRSTazatutrayastriMzatpayodhayaH // 1 // itiprajJApanAbhiprAyaHsamavAyAGgetuvijayavejayaMtajayaMtaaparAjiyANaMbhaMtedevANaM kevaiyaMkAlaMTiIpaM. goyamAjahanneNaMbattIsaMsAgarovamAiMukkoseNaMtettI saMsAgarovamAI " 63 prazna - paNDitazrIvIravijayagaNivaryakRtapaJcakalyANakapUjAmAM "devadUSya indrediyuMre raheze varSacattatIsa namo0 " Ama kAM che. tyAM " cattatIsa " zabde karI kaiTalAM varSa jANavAM ? "" uttara - catta eTale 40 ane tIsa eTale 30 banne maLI 70 varSa jANavAM kAraNa ke zrIpArzvanAtha bhagavAnanuM 100 varSanuM AyuSa che, mAthI 30 varSa gharamA vasyA te bAda karatAM bAkI 70 varSa rahyAM te ahIM dIkSA avasare indre dIghela devadRSya vakhanI sthitiAzri jANavAM atra devadRSya vastranI sthiti paNa zrI kalpasubodhikAmAM darzAvela sadAya sacelakapaNAnI apekSAe teTalIja che, AvI pragaTa bAta
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathama:prakAzaH (33 ) chatAM " cattatIsa " eTale 34 varSa jANavAM Ama bolanArAone to sAkSAt aMdhAre kuTAvA jevU thAya che te moTI kheda bharelI vAta che. hA, jo, ihAM " cautIsa" zabda hoya ane tema bolatA hoya, to te ThIka che, paNa ihAM to te zabdano bIlakula saMbhavaja nathI, kintu "cattatIsa" e zabdanoja saMbhava che. ane te zabde karI upara lakhyA mujaba 70 varSaja jANavAM. arthAt indre dIdhelaM devadUSya vastra zrIpArzvanAthasvAmi pAse 70 varSa raheze. kahevAno e tAtparyArtha che. 64 prazna-zrI vIraprabhunA mAtApitA kae devaloke gayAM te kaho. uttara-zrI AcArAgasUtramAM, bArame devaloke gayAM ane zrI pravacana sAroddhAramAM, cothe devaloke gayAM pratipAdana karelAM che. paNa teno nirNaya kevaligamya che. yaduktaMzrIhIraprazne. " zrImahAvIrasyamAtApitarAvAcArAGgamadhyedvAdazedevalokepravanasArodArecaturthegatopratipAditaustastannirNayastukevaligamyaH " 65 prazna-jema pahelA chellA tIrthakaranA zarIramAna viSe bheda che, tema baLa viSe bheda kema nahIM ? uttara-zarIramAna viSe bheda chatAM paNa baLa viSe bheda na hoya zAthI ke aparimita baLavALA (avizeSa anaMtabaLavAlA) sarva tIrthakara kahyA che. "aparimiyabalAjiNavariMdA" ityAgamaprAmAeyAt
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 34 ) zrIpraznottara pradIpe. 66 prazna - zrImahAvIrasvAminA tIrthamAM kayA nava jIvoe tIrthaGkaranAma karma upArjana karyaM te kaho. uttara- 1 zreNika 4 poTTilaaNagAra. 7 zataka. 8 mulasA. 2 supArzva 5 dRDhAyu. 3 udAyI. 6 zaMkha. 9 revatI. A upara lakhyAmujaba navajIva samajavA. taduktaM zrIsthAnAMgasUtre. "samaNassa bhagavaomahAvIrassatithyaMminavahiMjI vehiMtithyayarana / magoya kamme nivittietaM jahAse NieNasupAseNaudAiNApuTTa leNaM aNagAreNa daDhAuNAsaMkherNasayaeNaMsulasAesAviyA revaIe' "" pUrvokta navajIva je nAme jeTalAmA tIrthakara thazeteka 0zreNikate mahApadmanAme pahelA tIrthakara thaze. supArzva te suradeva nAme bIjA tIrthakara thaze. udAyI te supArzvaka nAme trIjA tIrthaMkara thaze. poTTi - la aNagAra - te svayaMprabhanAme cothA tIrthakara thaze. dRDhAyu-te sarvAnu bhUtinAme pAMcamA tIrthakara thaze, zaGkha-te udaya nAme sAtamA tIrthakara thaze. zataka - te zatakIrtti nAme dazamA tIrthakara thaze, sulasA - tecitra guptanAme 16 mA tIrthakara thaze. revatI - te samAdhi nAme 17 mA tIrthaMkara thaze A prAsaMgika hakIkata zrIsamavAyAMgasUtra ne anusAre lakhI che. tathAcatatsUtram. 'mahApaume 1, surAdeve 2, supAseya 3 sayaMpa 1 " padmanAma " evuMpaNa nAma che. 66
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathama:prakAzaH (35) 4 savANubhUI 5 arahAdevassueya 6 horakaI // 1 // udae 7 peDhAlaputteya 8 poTTile 9 sayaeiya 10 muNisuvaeya 11 arahAsavabhAvaviUjiNe // 2 // amame 12 NikasAeya 13 nippulAeya 14 nimmame 15 cittagutte 16 samAhIya 17 AgamisseNahorakaI // 3 // saMvare 18 aNiaTThIya 19 vijaye 20 vimaleiya 21 devovavAe 22 arahAaNaMtavirie 23 bhadeviya 24 // 4 // " iti mahApadmAdInAMnAmakramaH // tatpUrvabhavanAmakramastvevam // "seNiya 1 supAsa 2 udae 3 poTTilaaNagAra4 tahadaDhAuya 5 kattia 6 saMkheya 7 tahAnaMda 8 sunaMdeya 9 sayaeya 10 // 1 // bodhavAdevai 11 cevasaccai 12 sahavAsudeva 13 baladeve 14 rohiNI 15 sulasA 16 cevatatokhalurevatI 17 ceva // 2 // tatohavaisayAlI 18 bodhavekhalutahAbhayAlIya 19 dIvAyaNeya 20 kaNNe 21 tatokhalunArae 22 ceva // 3 // aMbaDea 23 tahAsAibu. ddheya 24 hoibodhaveussappiNIAgamessAetiththayarANaMtupUrvabhavA // 5 // " atra vAsudeva jIva 13 mA tIrthakara kahA. parantu zrIaMtagaDadazAsUtramA to 12 mA tIrthakara kayA che. tattvanI vAta jJAnI jANe. 65 prazna-padmanAbhAda 24 tIrthaGkara kyA mokSe jaze ? - A ..
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIpraznottarapadIpe. uttara-zrIravatagirine viSe mokSe jaze. ema paM0 zrIvIravijayagaNi kRtadevavaMdanamAM ka0 68 prazna-keTalAka kahe che ke rAvaNa AvatI covIzImAM tIrthaGkara thavAnA che te vAta kharI che ? uttara-zrIsamavAyAGgasUtrAdikamAM jyAM zrI padmanAbhAdika 24 tIrthakaranA pUrva bhava saMbaMdhI nAmo darzAvela che, tyAM "rAvaNa" e, nAma bIlakula AvatuM nathI mATe pUrvokta vAta kharI nathI. kharI vAta to e che ke rAvaNa ane lakSmaNa banne caudame bhave tIrthakara thai mokSe jaze. A ThekANe ghaNI vistAra vAta che, te zrIhemacandrAcAryakRtazrIjainarAmAyaNathI jANavI. 69 prazna-utsarpiNI kAlamAM chellA tIrthakaranuM tIrtha kyAM sudhI cAlaze ? uttara-zrI RSabhadeva bhagavAnano eka hajAra varSe nyuna eka lAkha pUrvano kevalajJAnaparyAya kahyo che tevA saMkhyAtA jJAnaparyAya sudhI cAlaze. ema zrI pravacanasAroddhAramA kayuM che zrIbhagavatIsUtravRttimAM paNa temaja kahuM che. ___ yaduktaMzrIpravacanasAroddhAre. "ussappiNIaMtimajiNatithyaMsiririsahanANapajjAyAsaMkhijjAjAvaIyAtAvayamANaMdhuvaMbhavihI // 1 // " zrIbhagavatIsUtravRttAvapitathaivaproktam 70 prazna-mahAvidehavijayamAM eka kevalijina, athavA chadmasthajina .. vicaratA hoya tyAre anya tIrthakarono janmAdi hoya ?
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathamaH prakAzaH uttara -- nA, anya tIrthakarono janmAdi na hoya. yaduktaM zrIhIraprabhe. mahAvideha vijayeSu viharatsukevalijine puchadmastheSuvAnyeSAMjinAnAMjanmAdinasyAditi " 71 prazna - zrI kalpasUtra nava vyAkhyAnavaDe paMcAya che te zuM paramparAthI hats zAstrAdhArathI ? uttara -- paramparAthI, temaja antarvAcyazAstrAdhArathI paNa zrI kalpasUtra nava vyAkhyAnavaDe paMcAya che. yaduktaMzrIhIraprazre. 'navakSaNaiHzrI kalpasUtraMvAcyate paramparA toMtarvAcyama dhye navakSaNavidhAnAkSarasadbhAvAcca " 72 prazna - zrI kalpasUtramAM sarve 72 svapna kahAM che tenAM judA nAmo kyA haze ? uttara - hA, zrIpraznacintAmaNigranthamAM che ane te grantha paNDita zrI vIravijayajI mahArAjano karelo che. << ( 37 ) 73 prazna - zrI tIrthaMkara bhagavAn kevali samudghAta kare ke kema ? uttara - karmagranthavRttimAM tathA paNDita zrI rUpavijayajI mahArAjanI karelI paJcakalyANakanI pajAmAM zrItIrthakarakevalibhagavAn kevalasamudghAta kare evo lekha che. iti zrImatapAgacchenekaguruguNagaNAlaGkRtapaNDita zrImadrUpavijayagaNivaryyaziSyapaNDitazrIkIrttivijayagaNiziSyapaNDitazrIkastUravijayagaNiziSyapaNDitazrImaNivijayagaNi ziSya paM0 zrI zubhavijayagaNiziSyamu0 zrIlakSmIvijayenaviracitezrIpraznottarapradIpe prathamaH prakAzaH
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIpraznottara pradIpe. atha dvitIyaH prakAzaH praNamya zrI mahAvIraM siddhArthanRpanandanam // granthasyAsya prakAzoyaM dvitIyothavitanyate // 1 // ( 38 ) 1 prazna - gRhavAse rahelA tIrthaGkara deva koino dIkSA mahotsava kare ? uttara - hA, kare dRSTAnta tarIke zrI ajitanAtha bhagavAne potAnA pitAzrIno karelo che. yaduktaMzrItriSaSTizalAkA puruSacaritre. 'zrImAnajitanAthopijitazatrostadaivahi || RdhyAmahatyA vidhivaccakre niSkramaNotsavam // 1 // " 2 prazna - zrI ajitanAtha bhagavAnanA pitAzrI dIkSApAlI kyAMgayA ? uttara - mokSegayA. emazrItriSaSTizalAkA puruSacaritramAMkasuMche, tathAcatacca strim. "" 1 66 utpanna kevalajJAnaH zailezI dhyAnamAsthitaH || kSINASTakamasaMprApakrameNaparamaM padam // 1 // " ane zrIpravacanasArodvAranA vAramA dvAramAMto bIje devaloke gayA ema kalu tattvanI vAta zrIsImaMdharasvAmI jANe. 3 prazna - siddhazilA tathA siddhanA jovo kyAMche ? uttara - sarvArthasiddhavimAnathI bAra yojana upara pIstAlIsa lAkha yojana lAMbI paholI siddhazilA che ane te siddhazilA 1 jitazatrurAjarSiH
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyaHprakAzaH (39) upara traNakosa pachI cothAkosanA chelA chaThA bhAgamA lokAntaparyanta siddhanA jIvo rahe che. yaduktaMzrItriSaSTizalAkApuruSacaritre. "tatoddAdazayojanyAUrdhvasiddazilAstitu // pajvacatvAriMzallakSayojanAyAmavistRtA // 1 // tatopyupariMgavyUtatritayAtsamanantaram // turyagavyUtaSaSThAMzesiddhAlokAgratAvadhi // 2 // " 4 prazna nirjarA ane mokSamAM zovizeSache ! uttara-dezathI karmano kSayathAyate nirjarA, ane sarvathI karmano kSaya thAyate mokSa, e vizeSache. yaduktaMzrIsthAnAGgasUtravRttau. " nanunirjarAmokSayoHkaHprativizeSaHucyatedezataH karmakSayonirjarAsarvatastumokSaiti " 5 prazna-daza prakAranA prANa kayAM ? uttara-pAMcaindriya ( sparzendriya, rasanendriya, ghrANendriya, cakSuri ndriya, karNendriya, ) traNa prakAraceM bala ( manobala, vacanabala, kAyabala,) zvAsocchavAsa, ane AyuSa, e daza prANa bhagavaMte kahelAMche. te prANono vijoga karavo (te prANothI jIvanerahita karavo ) te hiMsA kahevAya che. yadAhanavatattvAvacUriH " paJcendriyANitrividhaMbalaJcaucchvAsaniHzvAsama
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ (40) zrIpraznottarapadIpe. thAnyadAyuH // prANAdazaitebhagavadbhiruktAsteSAviyojIkaraNantuhiMsA // 1 // " 6 prazna-ukta dravya 10 prANane mokSanA jIvo dhAraNa nathI karatA chatAM temane jIva kema kahocho ? uttara-mokSanA jIvo ananta jJAnAdika bhAvaprANane dhAraNa kareche te apekSAe temane paNa jIva kahevAya. ema zrIpajJApanA sUtra vRttimAM ka0 7 prazna-manuSyagatithI Avela koine kyAMi cakravartipaNuM kA che. uttara-zrIAvazyakaniyuktimAM manuSyagatithI Avelane paNa zrIvIrane pAchale bhave cakravartipaNuM kartuMche. yaduktaMzrIlokaprakAze. "zrIAvazyakaniyuktautumanuSyagaterAgatasyApinI vIrasyaprAgbhavecakritvamuktamityAdi " 8 prazna-subhUma cakravartine kevI rIte cakraratna utpanna thaela che ? uttara-pazurAmehaNelakSatriyonI dADhAothI bharela sthAla hato teja sthAla subhUmacakravartine cakraratnapaNe pariNamyo che. ema zrIjambUdvIpaprajJaptisUtravRttimAM kahela che. vistAravAta tenI kathAthI jANavI. yaduktaMzrIjambUddIpaprajJaptisUtravRttI. "subhUmacakravartinaHpazurAmahatakSatriyadADhAbhRtasthAlamevacakraratnatayApariNatam " vistavA tatkathAnakAdavaseyA
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyaHprakAzaH (41 ) 9 prazna-baitAhayaparvatanI timizrA nAmanI guphAmAM cakravartinA ka relAM mAMDalA keTalAM kahyAM che ? uttara-AcAryazrImalayagirimahArAjakRtakSetravicArahavRttipramukha zAstronA abhiprAya pramANe 98 mAMDalAM kahyAM che. ane zrIAvazakasUtrahavRtti, zrIpravacanasAroddhArahavRtti vIgere zAstronA abhiprAya pramANe to 49 mAMDalAM kahyAM che. te saMbaMdhI vistAra zrIlokaprakAzathI jANavo. 10 prazna-guphAmAM cakravartinA karelAM mAMDalAM kyAMsudhI rahecha ? uttara-jyAMsudhI cakravarttinuM rAjya hoya tyAMmudhI mAMDalA vIgere raheche. A zrIpravacanasAroddhArattino abhiprAya che. ane zrItriSaSTizalAkApuruSacaritramA to jyAMsudhI cakravartijIve tyAMsudhI mAMDalA vIgere raheche, ema kartuM che ema jANavU. yaduktaMzrIlokaprakAze"syAdyAvacakriNorAjyaMtAvattiSTantisantatam ||mnnddlaanicpdyecguhaamaarggtaagte||1||ayNshriiprvcnsaaroddhaarvRttybhipraaystrissssttishlaakaapurusscritretu-udghaattitNguhaadaarNguhaantmnnddlaanic // tAvattAnyapitiSTantiyAvajjIvaticakrabhRt // 1 // ityuktamitijJeyam " 11 prazna-cakravartI pakhaMDano digvijaya kareche temAM ahama keTalAkare ? uttara-tera aTThama kare te nIce lakhyA pramANe jANavA. ___3 mAgadha, baradAma, ane prabhAsa, e traNa tIrthadevanA traNa a0 2 sindhu, ane gaGgA, e be devInA be a.. 6
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImaznottarapradIpe. 1. vaitADhya parvatanA devano eka a0 2 timizrA, ane khaNDaprapAtA, e ve guphAnA adhipati kRtamAla, ane nATyamAla, e ve devanA ve a0 1 lahimavAna parvatanA devano eka a0 1 vaitADhya parvatanA vidyAdhara mahArAjAno eka a0 1 navanidhAnanA devano eka a0 1 rAjadhAnI devIno eka a0 1 rAjyAbhiSeka avasare eka a0 ( 42 ) yaduktaMzrI lokaprakAze. (6 'tIrthatrayesindhu gaGgAdevyorvaitAdayanAkinaH // guhezayoH kRtamAlanATyamAlakasaMjJayoH ||1|| himavadbhiridevasyavidyAdharamahIbhRtAm // nidhInAMrAjadhAnyAzcAbhiSekAvasarepica // 2 // trayodazASTamA evaM nirdiSTAzcakravarttinAm // " 12 prazna - gaGgAdevIsAthe bharatacakrino bhogavilAsa kyAM sudhIrahyo ? uttara - eka hajAravarSa sudhI rahyo. yaduktaMpUjyapAda zrI bhadrabAhu svAmikRtazrI Avazyaka niryuktau bharahogaMgA esaddhiMvA sasahassaMbhogaMbhuMjatitti 66 "" tathA zrIdhanezvarasUrikRta zrIzatruJjayamAhAtmyamAM kachuche ke gaMgAdevIsAthe vividha prakAranA bhogone bhogavatAMthakAM bharatacakravarttie ekadIvasanI peThe eka hajAravarSo nirgamana karyA anevaLI temaja zrImaRSabhacaritramAM paNa kache.
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyaH prakAzaH yaduktaM zrIzatruJjayamAhAtmye. 'bhuJjAnovividhAnbhogA~statracakIrtayAsaha // ekAhamivavarSANAMsahasraMsotyavAhayat // 1 // " tathaiva zrI hai - maRSabhacaritrepi 13 prazna - cakravarttiyonA asthione devatAo grahaNa karecheke kema ? uttara - hA, yogadhAraNa karanAra cakravarttionA asthione paNa devatAo grahaNa kareche. (i (83) tathAhizrIlokaprakAze. surAAdadatesthIniyogabhRccakriNAmapi // " tathA zrIzAnticandragaNimahopAdhyAyanI karelI zrIjambUdvIpa prajJaptisUtranI TIkA che. temAM cAritrayuktazrIbharatacakravarttinA athione devoe grahaNa karyAno adhikAra che te tyAMthI joilevo. 14 prazna - nathI tyAgakaryo rAjyano jeoe evA cakravarttio marIne kyAM jAyache ? (( uttara - zrIbhagavatIsUtranI TIkAne anusAre sAte narakapRthvIoviSe utkRSTasthitapaNe upaje che. ane zrIharibhadrasUrikRtazrIdazavekAlikaTIkA, zrIhaimavIracaritramamukhazAstrone anusAre to sAtamInarakamathvIeja jAya che, ema paNa jANavuM. 15 prazna - jema cakravarttionI soLahajAradevo sevA kareche, tema arddha cakravarttivAsudevonI AThahajAra devo sevA kare ke kema ? 1. gaGgayA.
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 44 ) zrIpazrottarapadIpe. uttara-zrIprajJApanAsUtravRttimAM cakravartI, vAsudeva pramukha manuSyone paNa keTalAka vyantara devo nokaranI mAphaka seve che ema kayuM che. ___ tathAcatatpAThaH " manuSpAnapicakravartivAsudevaprabhRtinbhRtyavaMdupacarantikecidvyantarAH" tathA zrItIrthodgAraprakIrNakamAM vAsudevanA saghaLA kAmamA AThahajAra abhiyogadevo (sevakadevo) kahyAche. tathAcatatpAThaH " aThThayadevasahassAabhiyogAsabakajjesuityAdi " ___ ukta banne pAThaparathI siddha thAyache ke vAsudevonI AThahajAra devo sevA kareche. 16 prazna-vAsudevo kyAMnA AvyA thAya che. uttara-pahelI, ane bIjI naraka pRthvInA AvyA tathA vAradeva loka, navagraiveyakanA AvyA vAsudevo thAyache. evo saMgrahaNImamukhazAstrano abhiprAyache. ane zrImahAnizIthasUtranA pAMcamA adhyayanamA kuvalayaprabhAcAryanA vyantarAdikabhava gaNAvyA che temAM chaTho bhava manuSyano ane sAtamobhava vA- sudevanoM gaNAvyo che, te matAntara che. ...... 17 prazna-vAsudevane keTalI svIo kahI che. uttara-zrIantakRtadazA tathA praznavyAkaraNasUtramA zrIkRSNamahArAjane rukmiNIpramukha 16000 strIo kahelIche, temaja zrIa
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyaHprakAzaH (45) jitaprabhAcAryakRtazrIzAMtinAthacaritramA tripRSTavAsudevane paNa khayaMprabhApramukha 16000 svIo kahelI che. . tathAhi. " rUppiNIpAmorakANaMsolasaNhaMdevIsahassANaM " itizrIantakRtadazAsUtre " solasadevIsahassavaranayaNahiyayadaIyA " itizrIpaznavyAkaraNasUtre. " yayaunijapuraMsothatasyacAtyantavallabhA // SoDazastrIsahasrANAMmukhyAsAbhUtsvayaMprabhA // 1 // " itizrIajitaprabhAcAryakRtazrIzAnticaritre. ane zrIjJAtAdharmakathAsUtra tathA zrIkalpakiraNAvalI vIgere mAM zrIkRSNavAsudevane rukmiNI Adi 32000 strIo kahI che, paNa te arddhacakravartipaNAnI apekSAe kahI haze atratattvanI vAta bahu zrutamahArAjo jANe. tathAhi. "rUppiNIpAmorakANabattIsAemahilAsAhasINaM" itizrIjJAtAdharmakathAsUtre.. "tathAyatobhrAtAtesamarthoyathAsmAkaMdAtriMzatsahasrasaMkhyAkAnAMnirvAhaMkurutetathetyAdi" itizrIkalpakiraNAvalyAm. atratattvantu bahuzrutA jAnanti
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 46 ) zrImaznottarapradIpe. 15 prazna - mativAsudevanI mAtA keTalAM svapna dekhe. uttara - zrIsomatilakasUrikRtasaptatizatasthAnagranthamAM traNa svapna dekhe ema kaM che. tathAcatadugranthaH jiNacakkINayajaNaNI niyaMticaudazagayAIvarasuviNe / sagacauti NiigAIharikhalapa DiharimaMDaliyamAyA ?" tathA zrI ajitaprabhasUrikRtazrIzAntinAthacaritramAM mahAvidehamAM thala damitArimativAsudevanI mAtAe traNa svapna dIThAM ema kaheluM che. 64 ane zrIhemAcAryakRta zrIjainarAmAyaNamAM rAvaNanI mAtA " kaikasI " siMhane dekhatI havI ema ekaja svapna kahuM che. tadyathA. anyadAkaikasIsvanevizantaMsvamukhenizi // kuMbhikuMbhasthalI bhedaprazaktasiMhamaikSata // 1 // " 19 prazna - rAmastrIsItA satI kayA mahArAjAnI putrIche ? uttara - padmacaritrane anusAre mithilApati janakarAjAnI putrIche. ane vasudevahiMDIne anusAre laGkApatirAvaNamahArAjAnI putrIche. evI rIte vicAraratnAkaragranthamAM kahuche. 66 20 prazna- draupadI mahAsatI kALakarIne kyAM gaI te kaho. uttara - analpa puNyane dhAraNa karanArI draupadI brahmadevalokane pAmatIhavI. evaM zrIzatruJjayamAhAtmyamAM tathA zrIjJAtAdha
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyaH prakAzaH ( 47 ) rmakathAsUtrAdikamAM kaheluMche. ane zrIuttarAdhyayana sUtravRtimAM acyutadevaloke gaI emakaheluMche. te matAntarache. * 21 prazna - yudhiSTira vigere 'pAMcapAMDavAne draupadI pAse javAnA vArA hatA ke kama ? uttara - hA, vArAhatA anete maryAdA nAradamunie batAvIhatI atra vizeSAdhikAra pANDavacaritrAdikathI jANavo. 22 prazna - nAradamuni samyagdRSTiche, ke midhyAdRSTiche ? uttara - zrIpadmacaritrAdizAstrone anusAre samyagdRSTi aNuvratadhArIche, ema samajAyache ane zrIjJAtadharmakathAsUtra, praznavyAkaraNasUtravRtti vIgere zAstrAne anusAre te mithyAdRSTi che ema samajAya che. 23 prazna - padmottara rAjAe potAnA mitra devapAse draupadItuM haraNa karAvya te deva kai nikAyano hato ? uttara--bhuvanapatinikAyano hato ema zrIpAMDavacaritrathI samajAyache 24 prazna - bhISma pitA kaeThekANe konIpAse cAritra lei kyAM gayA ? uttara -- brahmacaryavratadhAraka, gaGgAputra, bhISmapitAmaha, kurukSetranI najIkama rahela koi parvatanI guphAmAM zrImunicandrasUrinA ' 1 yudhiSThira, bhImasena, arjuna, sahadeva, ane nakula, e pAMcapAMDurAjAnAputra tethI pAMDava jANavA. temAM prathamanA mukhya traNa putra kuMtIrANIthI ane te sIvAyanA ve putra mAdrI rANIthI utpanna thalA che. ema jANavuM. 2 kurukSetra, eTale je ThekANe kaurava ane pAMDavonu yuddhathayu te eka moDuM raNamedAna ke jene hAla pANipata kache.
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ (48) zrIpraznottarapradIpe. ziSyazrIbhadraguptAcAryanI pAse cAritra lei anazanakarI * acyutadevaloke gayA. A vAta paNa pAMDavacaritramA che. 25 prazna-pAMDavo vIzakoDI munisAthe zrIsiddhAcalapara siddhivaryAche. e ThekANe " koDi" eTale vIza ema keTalAeka bolecha tenuM kema ? uttara-zrIhIrapraznamA e saMbaMdhI eka praznache tenA pratyuttaravacanA (r)sAre karI eThekANe " koDi " eTale " koTi " ane te solAkharUpa jANavI paNa vIzarUpa na jANavI Ama pragaTa samajAya che. tathAcatatpAThaH "tathAzrIzatruJjayasyoparipaJcapANDavaiHsamaMsAdhUnAMvizatikoTyaHsiddhAitizrIzatruJjayamAhAtmyAdauproktamastisAkoTiviMzatirUpAzatalakSarUpAveti / atrazatalakSarUpAkoTiravasIyatenatuviMzatirUpetibodhyam. __ pUrvoktazrIhIrapraznanuM pramANa chatAM e ThekANe " koDi" eTale vIza ema volanArAone navamA sAmAyika vratanI pUjAmAM " lAkha ogaNasATha bANu koDi pacavIza sahasa navaseM joDI pacavIsa palyopama jhAjhero te bAMdhe Ayusurakero he0 // 5 // " AvI rIte kAMche tyAM tathA jagaciMtAmaNinI gAthAomA temaja bIjeThekANe paNa vAMdho Avaze vicArIjojo. kimbahunetyalam. 26 prazna-devatAo zrIjinezvara bhagavAnanI dADhAvIgere leijai zuMka reche ?
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyaHprakAzaH ( 49 ) uttara-potapotAvI sudharma sabhAmAM mANavaka nAmA caityastaMbhane viSe vajraratnamaya golakRta DAbaDAche temAM sthApeche. bhAvabhaktithI pUjA vandanAdika kareche temanI AzAtanA na thavAmATe mudharma sabhAmAM potAnI indrANIyo sAthe hAsyavinoda viSayAdi sukhane sevatA nathI, ane jyAre vimAnAdika kAraNe devatAone paraspara moTA yuddha thAyache tyAre mahattara devatAo temanuM namaNajala chAMTI tene upazamAveche. ityAdi ghaNo adhikArache parantu te atrenahiM lakhatAM zAstrAntarothI jANavo. 27 prazna-sarvedevono zrIjinadADhAdi grahaNa karavAmAM abhiprAya sara kho haze ke kema ? uttara-nA, keTalAka devo zrIjinabhaktithI, keTalAka devojita ( AcAra )thI, ane keTalAka devo dharmabuddhithI, ema judA judA abhiprAyathI zrIjinadADhAdika grahaNa kareche. adhika viSaya zrIjambUdvIpaprajJaptisUtranI TIkAthI jANavo. 28 prazna-jenuM citta dharmane viSe asthira che teno AtmA kevo jANavo. * uttara-vastutattvane nahI samajanAro temaja vastutattvane nahIM mAna nAro gaGgApAThakanI peThe duSTAtmA jANavo gaGgApAThakanI kathA A pramANe lATadezane viSe bharuaJcanagaramAM gaMgAnAmanA pAThake ghagAbALakanizALiyAone bhaNAvI gaNAvIne ghaNuM dhana ekahu~ karyu. pachI vRddhAvasthAe paraNyo te strI taruNa hovAthI tene viSaya samAvavo viSama thai paDayo. tethI narmadAnadIne sAmekAMThe koika puruSa sAthe raMgANI che tethI nirantara rAtrie ghaDAe karI narmadAnadI utarIne pAra
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 50 )... zrIpraznottarapadIpe. jAya tyAM managamato viSaya sevIne pAchI Ave. ghaNI mAyA keLavIne bUDhA bhartAra- mana rIjhave. divase kAgaDAne baLi nAkhavA jAya tyAre bUDhA bhartArane kahe ke, huM kAgaDAthI bIhuMchaM. hRdayaphuTa bUDho bharttAra paNa satya mAnato tenI rakSA karavA potAnA chAtrone mokale. koika avasare tene tenA bUDhA bhartAre kayu ke amuka manuSyane amuka kArya mATe hamezAM teDI Avaje, strIe kahyu ke huM puruSa sAthe bolI jANuM nahIM. tyAre bApaDo pAThaka pote bolAvI lAve. te dekhI eka chAtre vicAryu, ke e saraLanA lakSaNa nahIM kintu kUTakapaTanA lakSaNa che. yataH "atyAcAramanAcAramatyArjavamanArjavam // atizaucamazaucaJcaSaividhaMkUTalakSaNam // 1 // " ema vicArIne enAM strIcaritro jovA lAgyo, te jotAM jotAM rAtriyeM narmadAnadI utaratI dIThI. evAmA sAmo Avato cora kutIrthe ( unmArge ) utaryo, te corane magare pakaDyo te dekhI strI bolI kutIrthe (unmArge) zuM karavA utaryo ? topaNa bhaluthayu. haju kai gayuM navI. tuM e magaramacchanI AMkho DhAMka eTale te choDIdeze ema kardA te caritra jonAra chAtre sAMbhalIne vicAyu ke, aho juo strI- sAhasapaNuM keQ che. yata. "anRtaMsAhasaMmAyAmUrkhatvamatilobhatA // azaucaMnirdayatvaJca striinnaaNdossaaHsvbhaavjaaH||1||"
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyaHprakAzaH ( 51 ) vaLI ekadivase balinAkhavAavasare kAgaDAthI rakSA karavAmATe pAThakanA AdezathI tena chAtra strInIsAthe Avyo che. balinAkhatAte chAtra bolyo. yataH "diyAkAgANavIhesiratitarisinammayaM // kutiththANiyajAgAsiacchINaMDhaMkaNANiya // 1 // " te sAMbhalIne strIe vicAryuke, mahArI vAta e jANato dekhAyache tevAre bolIke lokasvabhAva evoja dekhAya che. mATe maunakaro. AjathI narmadA uttara, mUkyuM. tyArapachI caMcalapaNe karI teja chAtra sAthe saMyogathayo. ekadivase dezAntara javAmATe teja chAtrane gharamalAvI pAThaka dezAntara gayA pAchaLathI gharamAM ekamRtakalevaralAvI rAte agnilagADIne te chAtrasAthe strI nIkalIgai. prAtaHkAle pAThaka ghera Avyo gharabalyuM te saMbaMdhI sarva svarUpa jANyu. tyAre hA priye marI gai, ema ghaNo kheda karato mRtakArya karI te svInA hADakAM leine gaGgAbhaNI mArge cAlyo jAya che. te strIne paNa cha mAsa paryanta chAtra sAthe ramyA pachI koika vAtane lIdhe rusaNuM thayuM che. tyAre te strIne pazcAttApa upanyo ke bhAra mUkIne huM ihAM kyA AvI ? evaM potAnuM sarva svarUpa bhAra tyAM AvI pahoMcyo, tene ko, tyAre pAThaka bolyo. tuM mahArI strIsarakhI dekhAya che kharI, paNa teto tu nathI tenA asthito A mahArI gAMThe bAMdhyAM che. tyAre strIya tene pUrvanI aneka prakArano nizAnIyo batAvI, topaNa te hADakA batAve paNa mAne nahIM. tyAre strIya chAtra
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ (52) zrIpraznottarapradIpe. dekhAiyo, tene joi pAThake kayu ke, e mahArA chAtrasarakho dekhAya che. paNa te strInA hADakA to mahArI pAse che. tyAre te strI kheda pAmIne bhartArane tajatI havI. evA pAThakasarakhA puruSa koineM kaDaM sAMbhale nahIM dharmane viSe ujamAla thAya nahIM teno AtmA durAtmA jANavo. e kathA zrIAvazyakaniyu tyAdigranthomAM che. 29 prazna-kono saMsAramA pracAra na hoya ? uttara-pUjA, paccakhANa, paDikamaNa, pauSadha, ane paropakAra e ukta pAMca pakAra jene che, teno saMsAramA pracAra na hoya. yataHproktam. " pUApaJcakhANaMpaDikamaNaMposahoparovayAroapaMcapayArAjassaunapayArotassasaMsAre // 1 // " 30 prazna-vidyA grahaNa karavAnA keTalA upAya che ? uttara-vinayavaDe karIne vidyAgrahaNa karAya che, ghaNuM dravya Apa vAvaDe karIne vidyAgrahaNa karAya che, ane vidyAvaDe karIne paNa vidyAgrahaNa karAya che. e traNa upAya che. paNa cotho upAya nathI. kayuM che ke yataH "vinayenavidyAgrAhyApuSkalenadhanenavA // athavAvidyayAvidyAnAnyopAyazcaturthakaH // 1 // " 31 prazna-je gurue upakArabuddhithI jene bhaNAvela. hoya te jo te gurune gurupaNe na mAne to te kevo jANavo ? uttara-pakko kRtaghna jANavo. temaja te eka jAtano ninhava jA
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyaH prakAzaH ( 53 . ) Navo. zuM ghaNuM kahIe ekaakSaranA paNa dAtAragurune jo na mAne to te sovAra kutarAnI yonimAM utpanna thaine eTale kutarAnA 100 bhava karIne pachI cANDAlonA kuLomAM paNa te utpanna thAya che. kahAM che ke. yataH ekAkSarapradAtAraMyoguruMnAbhimanyate // zvAnayornizataM gatvA cANDAleSvapijAyate // 1 // " 66 32 prazna - jambUdvIpanA mahAvidehamAM 96 mAgadhAdi tIrtha kyAM che, ane tene sAdhatAM tyAMnA cakravarttio kyAM bANa nAkhe che te kaho. uttara - pUrvamahAvidehamAM 16 vijayanA 48 tIrtha sItAnadImAM che. temaja pazcimamahAvidehamAM 16 vijayanA 48 tIrtha sItodAnadImAM che mATe tene sAdhatAM tyAMnA cakravarttio tyAM bANa nAkhe che. e adhikAra zrIjambUdvIpaprajJaptisUtravRttimAM tathA kSetrasamAsavRttimAM che, 33 prazna - kevalI bhagavAn paDilehaNA kare ke nahIM ? uttara - jo jIva saMsaktavastrAdi hoya, to paDilehaNA kare anyathA na kare ema zrIbhadrabAhu svAmie zrI oghaniryuktimA kazuM che. 34 prazna - A amuka jIva ATha karmano anta karaze, ema kevalI jANe che tema chadmastha jANe ke nahIM ? uttara-- jema kevalI jANe tema chadmastha na jANe parantu kevalamakhanA vacana sAMbhaLIne athavA pramANathI jANe. vizeSa vAta zrIbhagavatIsUtrI jANavI.
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ (54) zrIpraznottarapradIpe. 35 prazna-jJAna ane pramANamAM zo vizeSa che ? uttara-kaMi vizeSa nathI zAthI ke je svaparavastune nizcaya kara nAraM jJAna teja pramANa. yaduktaMzrIvAdidevamUrikRtapramANanayatattvAlokAlaGkAre " svaparavyavasAyijJAnaMpramANam" iti ane te pramANa pratyakSa, ane parokSa, evA be bhedavALaM che. temAM je pratyakSa, te anindriyajanya evA avadhi, manaHparyAya, ane kevala, e traNa jJAnarUpa che. temAM paNa avadhi, ane manaHparyAya, e be jJAna dezapratyakSa che. ane kevalajJAna te sakalapratyakSa che. have bIjo bheda je parokSa, te indriyajanya evAM mati, ane zruta, e ve jJAnarUpa che. vaLI koi ThekANe mati, ane zruta, e be jJAnane vyavahArathI pratyakSa vyapadeza paNa mAnelo che. A ThekANe bhAre vistAra che, te zrInandIsUtra,tattvArthavRtti,ratnAkarAvatArikAdigranthothI samajavo. 36 prazna-cAra pramANa chatAM pUrvokta praznottaramAM be pramANa kema kayAM ? uttara-anumAna, upamAna, ane Agama, e traNa pramANano parokSa . pramANamA antarbhAva karIne be pramANa kahyAM che. 37 prazna-AjakAle A bharatakSetramA jAtismaraNa, ane avadhijJAna __ pAmIe ke nahIM ? uttara-tevA guNa nahiM vyavaccheda thavAthI koi vakhate pAmIra paNa kharA ema zrIlokaprakAzapramukhazAstrothI samajAya che. 38 prazna-jAtismaraNajJAnavAlo potAnA keTalA pAchalA bhavadekhe ?
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyaHprakAzaH uttara-saMkhyAtAbhavane dekhe ema zrIAcArAgasUtranIbRhadRttithI samajAya che. ane zrIcandrAcAryakRtayogavidhithI eka, be, traNa, yAvat navabhava dekhe ema samajAya che. tathAhi. "jAtismaraNantuniyamataHsaMkhyeyAnabhavAnapazyati" 39 prazna-" paJcAGgI" konekahaei ? uttara-sUtra, niyukti, bhASya, cUrNi, ane TIkA, uktasUtrAdika pAM __ cane " paJcAGgI" kahIe. anetebhavabhIrujIvonepramANache. 40 prazna-6 chedasUtranAM nAmakaho.. uttara-nizItha, mahAnizItha, dazAzrutaskandha, vRhatkalpa, vyavahAra, ane paJcakalpa, e 6 chedasUtranAM nAmajANavA. 41 prazna-" vyAkhyAprajJapti " ekonAmache ? uttara-zrIbhagavatIsUtranAmache. "granthAntaraparibhASayAdhyayanamucyate " 43 prazna-zrIbhagavatIsUtranAmAntabhAgamAM tathA zrIsamavAyAGgasUtramA zrIbhagavatIsUtranA 84000 pada kayAM che. ane zrInandImUtramA zrIbhagavatImUtranA 288000 pada kayAM che tenu kema ? uttara-tejaThekANe zrIsamavAyAGgasUtranI TIkAmAM kAM che ke zrI AcArAGgasUtranA 18000 pada che tyAMthI ThANabamaNAgaNatAM zrIbhagavatIsUtranA 288000 pada thAya che te matAntara che.
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ (56) zrIpaznottarapadIpe. tathAcatatpAThaH " matAntareNatvaSTAdazapadasahasraparimANatvAdAcArasyaetaddiguNadviguNatvAcazeSAGgAnAMvyAkhyAprajJapteHlaze aSTAzItisahasrANipadAnAMbhavanti " / 44 prazna-sUtranA ekapadanu keTaluM pramANa hoya te kaho. . uttara-pada che te viziSTasampadAyagamya che. ema zrIbhagavatIsUtranI TIkAmAM kartuM che. tathAcatatpAThaH " padAnicaviziSTasampradAyagamyAni " tathA zrIsamavAyAnasUtra, ane nandIsUtranI TIkAmAM kayuM che ke jyAM arthanI prApti, (samApti) thAya te pada kahevAya. tathAcatatpAThaH " yatrArthopalabdhistatpadam " . tathA karmagranthanI TIkAmA kayuM che ke hAlamAM tathAvidhAmnAya (sampradAya )nA abhAvayI padanuM pramANa jANavAmAM nathI. tathAcatatpAThaH " padasyatathAvidhAmnAyAbhAvAtpramANanajJAyate " ane zrIvicAraratnasAragranthamAM to eka padanA "510884621 // " ATalA zloka thAya che ema kaheluM che.
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya prakAzaH (57) tathAcatatpAThaH "ekAvannakoDiolaskAaThevasahassaculasihiMsayachakasADhAekavIsapayagaMthA // 1 // " .. tattvantukevalinojAnanti. 45 prazna-dRSTivAdanA keTalA bhedache. ane kA bhedamA 14 pUrvajANavA ? uttara-parikarma, sUtra, pUrvagata, anuyoga, ane cUlikA, e pAMca bheda dRSTivAdanA kahyAche. temAM " pUrvagata " nAmanA trIjA bhedamA 14 pUrva jANavAM. yaduktaMzrIsamavAyAGgasUtrenandIsUtreca. "sekiMtaMdiThivAediThivAeNaMsavabhAvaparUvaNayAAghavijjatisesamAsaopaMcavihepataMparikammaMsuttAiMputvagayaMaNuogocUliyAityAdiyAvatsettaMsutAI / sekiMtaMpuvagayaMpuvagayaMcauddasavihepataM uppAyapuvaMityAdi " 46 prazna-kAlika, utkAlika, sUtra kone kahIe ? uttara-divasanA ane rAtrinA pahelAchellAbepahoramAMja je bhaNAya te zrIuttarAdhyayana vIgere kAlikasUtro jANavAM. ane kAlavelA varjIne je bhaNAya te zrI daizavakAlika vIgere utkAlikasUtro jANavAM. yaduktaMzrInandImUtravRttau. " yadivasanizAprathamapazcimapauruSIdayaevapaThyatetatkAlikakAlenanirvRttaMkAlikamitivyuptatteHyatpunaHkA
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIpraznottarapradIpe. lavelAvarjjapaThyatetadUrdhvakAlikAdityutkAlikaM // AhacacUrNikRt-taththakAliyaMjaMdiNarAiNapaDhamaporisI supadi - jjaijaMpuNakAlavelAvajjaMpaDhijjaitaM ukkAliyaM " iti athavA AgADhAyogasAdhyaje che, te kAlikasUtro jArai. ane anAgADhAyoga sAdhyaje che, te utkAlikasUtro jANava (58) 88 yadAhazrIsiddhAntAgamastavAvacUriH kAlika mAgADhAyogasAdhyamutkAlika manAgADhA yogasAdhyamiti 47 prazna - be ghaDInA parimANavAlI akAlasandhyA keTalI che ? uttara- dinarAtanI be ghaDInA parimANavAlI akAlasandhyA cAra che, te nIce pramANe-- "" prathamAsandhyA - ke je sUryodaya pahelAnI, pazcimAsandhyA - ke je sUryAstasamayanI, zrIjI madhyAnhasandhyA, cothI arddharAtrasandhyA, edivasarAtanIcA rasandhyAe sAdhu sAdhvIe svAdhyAya ( sajjhAyadhyAna ) karavo na kalpe. taduktaMzrIsthAnAGgasUtre. (" 'noka paiNiggaMthANavANiggaMthINavAcauhiMsaMjjhAhiMsajjhAyaMkarettaetaM 0 paDhamAe 1 pecchimAe 2 majjhanhe 3 addharate 4 " * AgADhAyoga, anADhAyoganuM svarUpa gurugamathI jANaM. 1 prathamAsaMdhyAnudite sUrye 2 pazcimA saMdhyA sUryAstamaya samaye itita TIkAyAm.
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyaHprakAzaH (59) ane vaLI ejapUrvoktacAra sandhyAe svAdhyAya na karAya ema kharataragacchIyazrIjinadattamarikRtasandehadolAvalIsUtramA paNa kayuM che. tathAcatatpAThaH " cauporasiodivasodiNamajhateadunnighaDiAo / evaMrayaNImajjheaMtaMmiatAocattAri // 1 // " (tAzcatasraH) prastAvAdetAsucatasraSvapisandhyAsusvAdhyAyonakriyataityatratAtparyArthaH 18 prazna-uktacAraakAlasandhyAsamaye zAmATe svAdhyAya na karAya? ucara-" suyanANamiabhatti" e gAthAe karI zrIAvazyaka sUtranI zrItilakAcAryakRtaTIkAmAM akAle bhaNatAM ghaNA doSo batAvelAche. vaLI anyadarzanamAM paNa akAlasandhyAe - bhaNavU niSedhelaM che. yataH " sandhyAkAlecasamprAptekarmacatvAvirjayet ||aahaarNmaithunnidraaNsvaadhyaaynyccturthkm // 1 // AhArAjjAyatevyAdhimaithunAcakulakSayaH // daridratAcanidrAyAMsvAdhyAyAnmaraNaMbhavet // 2 // " yaddA "bhUtapIDAnidrayAsyAsvAdhyAyAbuddhihInatA" ityapikvacidvitIyazlokapazvA pAThaH
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 60 ) zrIpraznottarapadIpe. 49 prazna-TIppaNAmAM rAhunI mastakamAtra ane ketunIkabaMdha (dhaDa) mAtra AkRtiche tenuM zuM kAraNa ? uttara-amRtatuM pAnakaravA vakhate devapaktimA devarUpe besIne amRtanuM pAna karato evo je rAhu tene dekhIne viSNu tenA mastakane chedatA havA. tyArathI mastakabhAgamArAhu, ane kabaMdha (dhaDa ) bhAgamAM ketu ema berUpa tenA jANavAM ane tethIja TIppaNAmAM paNa rAhunI mastakamAtra ane ketunI kabaMdha (ghaDa) mAtra AkRtiche. A vAta laukikapUrANanI apekSAe jANavI. nahiMto rAhu sampUrNasakalazarIranA avayavAdivizeSazobhAsahita evo eka maharddhika grahache. taduktaMzrIlokaprakAze. " smpuurnnsrvaavyviivishissttaalngkaarmolyaambrrmyruupH|| maharddhikorAjatirAhureSalokaprasiddhonanumaulimAtram // 1 // " te rAhuno vizeSa adhikAra zrIbhagavatImUtrathI jANavo. 50 prazna-AyaMbIlamAM " hiMga " kalpe ke kema ? uttara-zrIcandramarikRtazrIlaghumavacanasAroddhAramAM kapuche ke Aya bIlamA "hiMga" pAe na kalpe zAthI ke temAM kRtadoSaprasaGga rayoche, teno pATha nIcemujaba.. tathAhi. _ "pAyaMhiMgunakappaikayadosappasaMgaojamhA " 51 mana-" paJcasaugandhika " tAmbUla kone kahIe ?
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyaHprakAzaH (61 ) uttara--jemAM elAyacI, lavaMga, kapUra, kaMkola, ane jAyaphaLa, e pAMca sugaMdhI vastuo Ave te paMcasaugaMdhika tAMbUla kahevAya. ane tevo tAMbUla AnaMdazrAvake mukhavAsamA mokaLo rAkhyo hato te vAta zrIupAsakadazAGgasUtravRttimAM che. tathAcatatsUtram. " tayANaMtaraMcagaMmuhavAsavihiparimANakareiNaNNaththapaMcasogaMdhieNataMboleNaMavazeSamuhavAsavihiMpaJcakhAmi" tatsUtravRttiryathA. " paMcasaugaMdhieNaMtipaMcabhirelAlavaMgakarpUrakaMkolajAtiphalalakSaNaiHsugaMdhibhirdravyairabhisaMskRtapaMcasaugaMdhikam" 52 prazna-strIratnanIsaMkhAvartAyonimAM jIvo garbhapaNe upajeche, paNa niSpannathatAnathI tenuM zuM kAraNa ? uttara-atiprabalakAmAgninA paritApathI vidhvaMzapaNAne pAme che. ema zrIpannavaNAsUtranI vRttimAM kayuM che. tathAcatatsUtravRttiH "atipravalakAmAmiparitApatodhvaMsagamanAditivRddhavAdaH" tathA zrIhIramaznottaramA paNa kahyu le ke strIratnanA sparzathI lohapuruSatuM paNa galana thai jAya ityAdi. tatpAThoyathA. "strIratnasparzAllohapuruSagalanamutkRSTAtizayitakAmavikArajanitaprabaloSNatAvizeSAta "
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 62 ) zrIpraznottarapradIpe. 53 prazna-audArikazarIravALI strIne koi devatA bhogave to te strI garbha dhare ke kema ? uttara-nA, te svIgarbha na dhare devatAnuM vaikriyazarIrache mATe anai je cakravartinA vaikriyazarIrathI bIjI strIo garbha dhare cha teto cakravarttine sattAe audArikazarIranA pudgala che. mATe garbha dhare che. A adhikAra paM0 zrIdevavijayagaNikRtaprAkRtabhASArUpazrIpraznottarasamuccayagranthamAMche. temaja A vAta zrIsaMgrahaNIsUtranA bAlAvavodhamAM kAMika judA rUpamA che.. 54 prazna-strIne garbhotpatti kyAre thAya che, ane teno keTalo kALa kahyo che ? uttara-RtusamayasnAna karyApachI puruSanA saMyoge strIne garbhotpa tti thAya che. ane teno kALa bAra muhUrta sudhIno kahyo che. zAthI ke tyAMsudhI zukrazoNita avidhvastapaNe rahe che pachI bidhvastapaNAne pAme che. yaduktaMzrIpravacanasArodAre. " riusamayaNhAyanArInarovabhogeNagapbhasaMbhUI // bArasamuhuttamajjhejAyaiuvaripuNoneya // 1 // " 55 prazna-potAnI mAtAnA udaramA jIva garbhapaNe vadhAremAMvadhAre kyA sudhI rahe te kaho. - uttara-tIryacaAzri koi jIva AThavarSa sudhI rahe tyArapachI ma. sava thAya. athavA kharI paDe. manuSyaAzri koi mahApApI 1 strIne mAsamAsane AMtare yonidvArathI praNadivasasudhI nirantarapaNe lohI zroche tyArapachI te zuddhine arthe snAna kareche tene RtusamayasnAna kahIe.
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya:prakAzaH jIva vAtapittAdikaroganA kAraNathI, athavA maMtrAdika prayogathI thaMbhANo thako siddharAjajayasiMhanIpeThe 12 varSa sudhI rahe. vaLI koi jIva 12 varSa sudhI rahI kAla karI phera karmavaze tyAMja AvIne upaje bIjAM 12 varSa rahe. ema 24 varSa sudhI paNa rahe. yataHproktaMzrIpravacanasAroddhAre. "ukitthaagbhtthiiitiriyaannNhoiatthvrisaaiN|| gabhaThiImaNussINukkiThAhoivarisabArasagaM // 1 // gapbhassakAyaThiInarANacauvIsavarisAiM // " 56 prazna-garbhamA rahelo jIva ojaAhAra kare ke lomaAhAra kare ke prakSepaAhAra kare ? uttara-pahele samaye jIva ojaAhAra kare kAraNa ke aparyApto cha paryApto thayApachI lomaAhAra kare ane prakSepaAhAranI bhajanA ( kare athavA na kare.) taduktaMzrIpravacanasAroddhAre. "oyAhArAjIvAsaveapajjattagAmuNeyavA // pajjatAuNalomeparakevehu~tibhaIyavA // 1 // " 57 prazna-cauvihArapaJcakhANa; strIsAthe saMyoga karatAM bhAMge ke kema ? 1siddharAjajayasiMhane zokyamAtAe maMtre karI 12 varSa sudhI thaMbhI rAkhyo pachI eka siddhayogie upAya karI chuTakabAro karyo ane tethI tenuM " siddharAjajayasiMha " eq nAma rAkhyu.
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 64 ) zrIpaznottaramadIpe. uttara--nabhAMge, paNa mukhacuMbanakaratAM bhAMge. mATe caturvidhAhAra pratyAkhyAnakaranAra puruSe upayoga rAkhavo, A adhikAra zrAddhavidhigranthanI vidhikaumudInAmanI TIkAmAM che. 58 prazna-muktAphala sacittache ke acittache ? uttara--utpattisthAnamA sacittache ane tyAMthI nIkalyApachI vidhe lAM athavA na vidhelAM muktAphala acittache. zAthIke zrIanuyogadvArasUtramA acittaparigrahamAM gaNAvelache. yaduktaMzrIhIraprazne. "tathAmauktAnisacittAnyacittAnivAkutrakathitAnisantIti / atramauktikAnividdhAnyaviddhAnivAcittAnijJeyAniyataHzrIanuyogaddArasUtremauktikaratnAdInyacittaparigrahamadhyekathitAnisantIti" 59 prazna-muktAphalanI utpatti kyAM thatI haze ? uttara--samudranI chIpamA, hastinAmastakadantamAM ityAdi ghaNeThekANe motinI utpatti kahI che. yataH " hstimstkdntautudNssttraashunvraahyoH|| meghobhujnggmovennumtsyomauktikyonyH||1||" - iti vacanAt // 60 prazna-utAvaLathI cAlanAra ghoDAnA peTamA "khabaraka khabaraka" zabda thAyache. tezuM pANIno zabda haze ?
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya prakAza uttara-ghoDAnI dakSiNakukSimAM "kakaDa" nAmano vAyu hoyache. te utAvaLathI cAlatAM athavA doDatAM evo zabdathAyache. e vAta zrIbhagavatImUtranA dazamAzatakanA trIjA uddezAmAMche 61 prazna-ekasamayevAyunA vaikriyazarIra keTalA hoya ? uttara-palyopamane asaMkhyAtamabhAge jeTalA samaya teTalAM vAyukA yanA vaikriyazarIra hoya ema zrIprajJApanAsUtravRttimAM kaheluMche 62 prazna-bhASAnuM saMsthAna keve AkAre hoya ? / usara--vajrAkAre hoya. zAthIke bhASAnA pudgala lokAntamudhI jAya __ che. A vAta zrIprajJApanAsUtramA tathA nayacakramAMche. 63 prazna-garbhajatiryaJcapaJcendriyajIvonI tathAmanuSyapazcandriyajIvonI mizrAyoni kemakahI haze? uttara-je zukrazoNitapudgalone yonie grahaNako che, te sacitta . jANavAM ane je grahaNa nathIko te acitta jANavA. ema sacitta acittanA yogekarI temanI mizrAyonikahIM che. AThekANe keTalAka AcAryono evopaNa matache, ke zoNita che te sacittache ane zukrache te acittache tethI mizrAyoni kahIe. tyArevaLI bIjA AcAryo emakahecha, ke zukra, zoNita, be acittache ane yonipradeza sacittache tethI lemanI mizrAyoni kahIe. tathAhizrIlokaprakAze. " scittaacittruupaatumishraayoniHprkiirtitaa|| nRtirshcaaythaayonaushukrshonnitpudglaaH||1||aatmsaahihitaayesyustescittaaprenythaa||scittaacittyogenyonermi
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 66 ) zrIpraznottarapradIpe. zratvamAhitam // 2 // yugmam yoSitAMkilanAbheradhastAcchirAdayaMpuSpamAlAvekSakAkAramastitasyAdhastAdadhomukhasaMsthitakozAkArAyonistasyAzcabahizzUtakalikAkRtayomAMsamaJjaryojAyantetAH kilAsRkspanditvAhatausravantitatrakecidasRjolavAH kozAkArakAMyonimanupravizyasantiSTantepazcAcchukrasaMmizrAstAnAhArayajIvastatrotpadya - tetatrayeyonyAtmasAtkRtAstesacittAyetunasvarUpatAmApAditAstecittAH // aparevarNayantyasRksacettanaMzukramacettanamiti // anyebruvatezukrazoNitamacittaMyonipradezAH sacittAityatomizretitutattvArthavRttaudvitIyAdhyAye" 64 prazna-haMsa, udakamizritakSIrane judUM karIne pIe che, te zAthI ? uttara-haMsanI jIbhamAM eka jAtano khaTAza guNa rahyo che, ke nethI __ dudha kUcArUpa thai juTUM thAya che eTale pANIne varjIne kevala dudhaneja te pIe che. taduktaMzrInandIsUtravRttI. "amlattaNeNajIhAekUciyAhoikhIramudayaMmihaMso-. mottRNajalaMAviyaipayaM" atra prasaGgopAtalakhIechIe ke jemahaMso, kSIranIra ekaThAMchate nIrane tajIne nirmalakSIrane grahaNa kare che. tema satpuruSo paNa paranA guNadoSa ekaThAchate doSane tajIne guNone-: ja grahaNa kare che.
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyaH prakAzaH yataH proktam guNadoSasamAhAreguNAnugRnhantisAdhavaH kSIranIrasamAhArehaMsAH kSIramivAmalam // 1 // " ane tethI te satpuruSo A jagatamAM zlAghA karavAlAyaka che. mATe he uttamajIvo. he bhavyo tame tevA satpuruSonI sobata karazo. satpuruSonI sobata kalpavallInI peThe hamezAM zuM zuM uttamakArya nathI karatI arthAt sarva uttamakAryo kare che. juo ke te kIrttinuM mUla nAkhe che, pApane dalI nAkhe che, AnaMdane upajAve che, parizramane roke che, buddhinA vibhavane utpanna kare che, zatruone nAza kare che, kalyANane ekahuM kare che, manohara buddhine Ape che temaja balI bhayane AcchAdita kare che, ema pUrvokta sarva kArya kare che. yataH kIrttikandalayatyaghaMdalayatiprAlhAda mullAsaya tyAyAsaMniruNaddhibuddhivibhavaMsUtenizitaripUn / / zreyaHsaJcinutecabandhuradhiyaMdhattepidhattebhayaM kiMkiMkalpalatevanaivatanutesadyaH satAMsaGgatiH // 1 // " parantu he sajjano he sabhyoparanA guNone tajIne chatA achatA doSoneja grahaNa karanArA evA je durjanamANaso hoya tenI sobata nahIM karazo. durjanamANaso kAgaDAnA jevA svabhAvatrALA hoya che. jemake kAgaDo sarva vastunuM bhakSaNa kare, paNa viSTAnuM bhakSaNa karyAvinA tRpti na pAye tema durjana 64 ( 67 ) "
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIpraznottarapradIpe. mANase paNa paranA avarNavAda bolyA vinA harSa na pAme. arthAtparanA avarNavAda bole tyAreja harSa pAme. aho zuM ghaNuM kahI karaso dudhedhoyothako paNa dholo na thAya rAjahaMsapaNAne na pAye tema durjanamANasa satkArakaryothako paNa sajjanapaNAne na pAme. ulaTo sajjanamANasonA prate anekaprakAre klezane devAvALo thAya che. ( 68 ) yataH proktam "navinAparikhAdenahRSTobhavatidurjanaH // kAkaHsarvarasAnpItvAvinAmedhyaMnatRpyati // 1 // khalaHsatkriyamANopidadAtirkalahaMsatAm // dugdhadhautopikiMyAtivAyasokalahaMsatAm // 2 // " kimbahunA arthAt tevA durjananIcamANasonI sobata na karavI eja uttama bhavya jIvone zreyakArI che. juoke haMse nIcakAgaDAnI sobatakarI to ante mRtyune pAmyo tenI kathA nIce mujaba . eka divase koi ekarAjAe jhADanI heThe potAno ghoDo ubhorAkhyo, anepotepaNa ubhorahyo ravAmAM teja jhADanI upara ekarAjahaMsa tathA eka kAgaDo e banne pakSio beThA - hatA temAM kAgaDAe rAjAnA ujvalavastra dekhIne tenIupara viSTAnAkhI, tenAthI vastra kharAba thayAM, te joi rAjAne rIsacaDI te vAre dhanuSapara vANa caDAvI pheMkyuM, tevakhate kAgaDo uDIgayo ane te bAMNa haMsane vAgyuM, tethI te haMsa tara - 1 klezam 2 kAkaH 3 rAjahaMsatvam .
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyaH prakAzaH ( 69 ) phaDato nIce rAjAnI AgaLa AvI paDyo. tenA sAmuM jo ine rAjA bolyo ke Avo ujjvalakAgaDo meM koidivasa joyonathI. e apUrvaAzcaryakArIvAta dekhAya che. tyAre jamIna upara paDelo haMsa kaheche, ke huM kAgaDo nathI, huMto ujjvalahaMsakuM. paNa A nIcakAgaDAnA saGgathI mRtyune pAmyochaM. kAMche ke. nAhaMkA ko mahArAja haMso haMvimalejale || nIca saMgaprasaMgenamRtyurevana saMzayaH // 1 // " iti 65 prazna - sAdhu, asAdhunI, koinI paNa niMdA na karavI, ane je kare te bhavAntaramAM kevA avatAra pAme te kaho. uttara- '' TuMTAmuMgA aMdhAdAriddAghoradurakabAhullA sUlAbhinnasarIrAsAhuasAhuNaniMdA // 1 // " e gAthAmA pradarzita TuMTA, muMgA, AMdhaLA, vIgare avatArane pAme che. vaLI je bAhyakriyA batAvI bhoLA jIvone Thage che. paranA avarNavAda bole che. potAnA AtmAnI prazaMsA kare che. tevA jIvone kyAMthI bodhi ( dharmanI prApti ) hoya. paNa tevA jIvoto ulaTA potAnA AtmAne A saMsArarUpa samudramAM boLe che. " yataH "paravaMcaNeNarattAparApavAeNaappasaMsaNaya | tANaMM kattobohiparamappANayAcabolei // 1 // " A ThekANe pUjyapAdamahopAdhyAyazrIyazovijayajI ma
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 70 ) zrIpraznottarapradIpe. hArAjanI karelI paraparivAdanAmanA 16 mAM pApasthAnakI sajjhAya vAMcavAthI vadhAre samajavAmAM Avaze ke paraniMdA karanArane kevo kahyo che. ane tenAM karelAM tapa, japa, kriyA kevAM kahyAM che ityAdi, mATe bhavabhIrUpANiye koi paNa jIvanI niMdA na karavI. ane karavI to potAnA AtmAnI karavI. 66 prazna-durjanamUrkhamANasane paNDitapuruSo potAnI sobatamA lei __dharmopadeza dei sudhAre to te zuM na sudhare ? uttara-nA, te na sudhare. kayuM che ke candananA vRkSa viSe jherI sarpa hamezAM viMTAyo rahe cha tathApi potAnAmA rahela jherane choDato nathI. tathA selaDIno gAMTho sadAya selaDIsAthe vaLagyo rahe che paNa potAnI khArAsa melato nathI. ane vaLI kastUrIthI arcela lasaNa te paNa potAnA duSTagaMdhane tajatuM nathI ityAdi ghaNA dRSTAntoche. tema paNDitapuruSonI sobatathI paNa durjanamUrkhamANasa potAnAmAM svAbhAvika rahela durjanapaNAne tajato nathI. ane tethIna te sudharato nathI. vaLI evA durjanamANasane paNDitapuruSono je upadeza te paNa zAMtine mAde nathI thato paNa krodhane mATe thAya che. sarpane pAyelaM dudha amRtane mAde na thAya kintukevalaviSaneja vadhAranAru thAya che. yataH " upadezohimUrkhANAMprakopAyanazAntaye // payaHpAnaMbhujaGgAnAMkevalaMviSavarddhanam // 1 // " vaLI jale karI agnine, chatre karI sUryanA AtApane, tikSaNaaMkuze karI madonmattahAthIne, daMDe karI baLada tathA garda -
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya prakAzaH bhane, auSadhanA saMgrahe karI vyAdhine, ane nAnAprakAranA maM. aprayoge karI viSanevArI zakAyache. ityAdi zAstrakathitasayatuM auSadha che. paNa eka durjanamUrkhamANasanu auSadha nathI. . arthAt pUrvoktaagnipramukhanivAravAne yathAyogyasarvaupAyache. paNa durjanamUrkhamANasanI mUrkhatAne dUrakaravAne pAye koi tevo upAya nathI. yadAhazrIrAjarSibhartRhariH "zakyovArayituMjalenahutabhukachatreNasUryAtaponAgendonizitAGkuzenasamadodaNDenagogarddhabhau // vyAdhirmeSajasaMgrahaizvavividhairmatraprayogairviSaMsarvasyauSadhamastizAstravihitamUrkhasyanAstyauSadham // 1 // " ityalam. 67 prazna-zrIjinapratimAne viSe AcArya vAsakSepakare ? uttara-hA, pratiSTAsamaye kare. "gandhA~zcacUrNavAsA~zcacakrecikSepacakrabhRt // pratimAyAmivAcArya prtissttaasmyesvym||1||" itizrIhemacandrAcAryakRtazrItriSaSTizalAkApuruSacaritrokta tvAttathaivapratiSTAkalpAdAvuktatvAcceti. 68 prazna-dIkSAdiavasare vAsakSepanAkhavAno rIvAja kyAthI saru thayo haze ? .
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ (72) zrIpraznottarapadIpe. uttara--zrIRSabhadevasvAmIthI mAMDI AjasudhI tevakhate vAsakSepa nakhAyache ane tevAta zrIjainazAstramA ghaNe ThekANe che. 69 prazna-jyotiSka jinAlayonuM mAna kevIrIte samajavu ? uttara--zrIlokaprakAzamAM zrIvinayavijayopAdhyAyajI kahe che ke jyotiSkajinAlayonuM mAna prAye koipaNa jinAgamamAM upalabdha thatuMnathI tethI amoepaNa kadhunathI. tepATha nIcepamANe che. . tathAcatatpAThaH "jyotiSkagatacaityAnAMnamAnamupalabhyate // praayHkvaapyaagmetsmaadsmaabhirpinoditm||1||" 70 prazna-zrIjinamandiramA caityavandanA kyAMbesIne thAya te kaho. uttara--jepuruSavargache, te zrIjinapratimAnI jamaNIbAju utkRSTathI 60 hAtha, jaghanyathI 9 hAtha vegaLo besI caityavandanA kare. zAthIke zvAsocchvAsAdikanA kAraNathI utpanna thatI AzAtanAne durakaravA mATe evIrIte strIvarga Azri vAtajANavI. phaktavizeSa eTaloke strIvargache te zrIjinamatimAnI DAbIvAceM bese. ityAdi vAta zrIpravacanasAroddhAravRttimAM che. tenI mUlagAthA A pramANeche. tathAcatadgAthA "dAhiNavAmaMgaThionaranAriMgaNAbhivaMdaedeve ukkiThasaThihaththuggahejahanneNaMkaranavage // 1 // "
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyaH prakAzaH ( 73 ) 71 prazna+iriyAvahipaDikamIne caityavandanA thAya ke kema ? uttara-----je utkRSTacaityavandanAche, te iriyAvahipaDikamIne thAya ane je jaghanya, madhyama caityavandanA che, te iriyAvahipaDikamyA vinApaNa thAya. yaduktaMzrIpravacanasAroddhAvRttau . "utkRSTAcaityavandanairyApathikIpratikramaNapUrvikaivabhavatijaghanyamadhyametucaityavandaneairyApathikIpratikramaNamanta reNApibhavataH iti zrImatapAgaccheneka guruguNagaNAlaGkRtapaNDitazrImadrUpavijayagaNivaryyaziSyapaNDitazrIkIrttivijayagaNiziSyapaNDitazrIkastUravijayagaNiziSyapaNDitazrImaNivijayagaNiziSyapaM0 zrI zubha vijayagaNiziSyamu0 zrIlakSmIvijayenavira citezrIpraznottarapradIpedvitIyaH prakAzaH ""
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 74 ) zrIpraznottarapradIpe. // atha tRtrIyaH prakAzaH // namaskRtya jagannAthaM jagatpUjyaM jinezvaram // granthasyAsvaprakAza tRtIyaJcatanomyaham // 1 // 1 prazna - zrIjainamArgamAM jIvanA keTalA bheda che ? . uttara - be. saMsArI jIva, ane mokSanA jIva. 12 prazna - saMsArI jIva, ane mokSanA jIva, kayA samajavA ? uttara - cAra gatirUpa saMsAramAM je rahyA che, te saMsArI jIva jANavA, ane te anantAnanta che. ane cAragatirUpa saMsAramAMthI nIkaLI pAMcamI mokSagatine je pAmyA che, te mokSanA jIva jANavA. te eka nigodane anantame bhAge anantA che. 3 - saMsArIjIvanA ane mokSajIvanA anantajJAnAdika bhAvaprANamAM taphAvata haze ? uttara - hA, saMsArI jIva karSasahita che, tethI senA bhAvamANamalinache nirmala nathI, ane mokSajIva karmarahita che. tethI tenA bhAvaprANa atyanta nirmala che. 4 prazna - jIvone karmasaMyoga kyAre thayo te kaho ? uttara - pravAhanI apekSAe karI jIvone karmasaMjoga anAdikALano che. " aNAiyaMtaMpavAheNa " iti va0 navo saMyoga nathI ke dit Adi kahIe. 5 prazna - pravAhanI apekSAe karIne paNa jIvone karmasaMyogasAdi che ema ApaNe mAnIe to kema ?
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIyaHprakAzaH ( 75 ) uttara-nA, ema na mAna. ema mAnIe to pUrve jIvo karmarahita nirma la hatA pAchaLathI karmakaryAthI karmasaMyogane pAmyA che, ema ApaNe mAnavu joize. ane ema mAnavAthI karmarahitanirmalamuktajIvone paNa karmasaMyogano saMbhava thaze. ane tema thavA. thI mukta jIvone amuktatA prApta thaze. mATe evI rIte mAnavU te yogya na gaNAya, kintu pravAhanI apekSAe karI jIvone karmasaMyoga anAdikALano che, navo saMyoga nathI ema mA navU eja yogya gaNAya. 6 prazna-jIvone karmasaMyoga jo anAdikALathI che, to te karmano viyoga pAcho zAthI thAya che ? uttara-jema kAMcana ane upalano saMyoga anAdikALathI che topaNa agni pramukha sAmagrIvaDe karI upalano viyoga thAya che. tema jIvone paNa samyag jJAnadarzanacAritranI prabaLatArUpa a. gnie karIkarmarUpa malano viyoga thAya che. yadAhamahAbhASyakArazrIjinabhadragaNikSamAzramaNaH " jahaihayakaMcaNovalasaMjogoNAisaMtaigaovi // vucchijjaisovAyaMtahajogojIvakammANaM // 1 // " 7 prazna-sarva jIva Azri karmasaMyoga anAdisAnta che ke kema ? uttara-nA, bhavyajIva Azri anAdisAnta che. abhavya jIva Azri " AtmAkAzayogavat " anAdyananta che. 1 pASANa ( pRthvIkAyano eka bheda.)
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ (76) zrImazrottarapadope. 8 prazna-jo bhavyajIva AzrikarmasaMyoga anAdisAnta che to sarva bhavyajIvo mokSe javAthI kAle karI bhavyajIva rahita A loka thaze? uttara-nA, zAthI ke ananta evA atItakALe anantA bhavyajIvo siddhivaryA che topaNa te sarve eka nigodane anantame bhAge jANavA temaja ananta evA anAgatakAle paNa anantA vIjA bhavyajIvo siddhi gharase te paNa samudita sarve eka nigodane anantame bhAgeja jANavA. ane tethI have evo koi kAla nathI ke je kAle siddhanA jIvo vRddhi pAmyA thakA eka nigodanA anantamA bhAgathI adhikA thAya. jyAre zrI jina bhagavAn pAse koi te saMbadhi prazna kare tyAre zrIjInabhagavAn usara evoja Ape ke eka nigodano anantamobhAga siddhi varyo che. mATe koi kALe bhanyajIva rahita A loka nahiM thAya. ___ tathAhizrIlokaprakAze. "anntenaapikaalenyaavntHsyuHshivNgtaaH||srvepyeknigodaikaanntbhaagmitaahite||1|| kaalenbhaavinaapyevmnntaamuktigaaminH|| cintyntetaiHsmuditaastthaapinaadhikaasttH||2|| evaJca // natAdRgbhavitAkAlaH siddhAHsopacayAapi // yatrAdhikAbhavantyekanigodAnantabhAgataH // 3 // tathAhuHjaiyAhoIpUcchAjiNANamaggaMmiuttaraMtaiyA // ikkssnigoassyannNtbhaagosiddhigo|| 4 // "
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIyaHprakAzaH (77) tathAdhyAtmasArepi. " bhavyocchedonacaivaMsyAdgurvAnantyAnabhoMzavat / / pratimAdalavatvApiphalabhAvepiyogataH // 1 // naitavayaMvadAmoyadbhavyaHsarvopisidhyati // yastusidhyatisovazyaMbhavyaevetinomatam // 2 // " vistAravAta zrIbhagavatIsUtramA jyAM jayaMtIzrAvikAno a dhikAra che tyAMthI jANavI. 9 prazna-nigodakone kahIe ? uttara--anantA jIvonA eka sAdhAraNa zarIrane nigoda kahIe. tevA asaMkhyAtA nigodanA samudAyane eka golokahIe, ane tevAgoLA AlokamAM lokAkAzapradeza pramANe asaMkhyAtA che. - yaduktaMzrIsaMgrahaNIsUtre. "golAyaasaMkhijjAasaMkhaniggoyaohavaigoloikikaMminigoeaNaMtajIvAmuNeyavA // 1 // " .... atra vizeSa viSaya zrIprajJApanA, lokaprakAzAdiyI jANavo. 10 prazna-AlokamAM abhavya jIvo keTalAche ? 1 nigodanA be bhedache sUkSma ane bAdara, temAM carmacakSue karIje adRzya che te sUkSma ane je dRzyache te bAdara ke, je kaMda vIgere anaMta kAya vanaspatiche te, ...
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 78 ) zrImaznottaramadIpe. uttara -- jaghanyayuktacothe anante kahyA che. tethIte abhavya jIvo anantA che. ane jaghanyayuktAnantanu svarUpa cothA karmagranthabI athavA lokaprakAzathI jANavuM. 11 prazna - abhavyajIvo koikAle ochAvadhatA thatA haze ? uttara -- nA, kAraNake je abhavyajIvoche te bhavya na thAya, ane je bhavya jIvoche te abhavya na thAya topachI abhavya jIvone ochA baghatAnI kyAM vAtarahI. 12 prazna- bhavya, abhavya jIvanuM lakSaNazuM ? uttara -- huM bhavyachaM athavA abhavyarcha. ema potAnA antaHkaraNamAM je jANe te niyamAbhavya jIvajANavo kAraNake abhavyajIbane evI zaGkAhotInathI vaza ejabhavya abhavyajIvanuM lakSaNa jANavuM. yaduktaMzrIAcArAGgasUtrabRhadvRttau . abhavyasyahibhavyA bhavyatvazaGkAyAabhAvAt 13 prazna - abhavyajIva bhAvathI " pAdapopagamana " anazana kare ? uttara - dravyathI kare bhAvathI na kare. 14 prazna - abhavyajIva cAritra grahaNa kare ? uttara -- hA, dravyathI anaMtI vAra grahaNa kare. parantu mokSe na jAya phakta kriyAbale karI navamAyaiveyaka sudhIjAya. 15 prazna - abhavyajIvanA pratibodhelA bhavyajIvo mokSe jAya ? 66 "" 1 pRthvIupara chedAipaDelavRkSanI mAphaka atyanta sthirapaNe jemAM rahevAyache te " pAdapopagamana " anazana jANavuM.
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIya prakAzaH ( 79 ) uttara--hA, bhavyajIvanA pratibodhelAmokSajAya tenAthI abhavyajIvanA / pratibodhelA anantaguNA mokSe jAya. e adhikAra nayacakramAMche. 16 prazna-prasiddhathaelA abhavyajIvo keTalAche ? . uttara--" saMgama 1 kAlayasUri 2 kapilA 3 aMgAra 4 pAlayAdovi 6 e satta abhavvA udAyI nivamArao 7 ceva // 1 // euktagAthAmAM kahelA evA A covIzImAM prasiddhathaelA abhavyajIvo sAta che, te nIcepramANe, 1 lo-saMgamodevake jeNe eka rAtrimA zrImahAvIrasvAmine vIza __ upasargakaryA te. 2 jo-kAlakasUrIo kasAI ke je rAjagRhI nagarImA rahI dararoja 500 pADAno vadhakarato hato te, 3 jI-kapilAdAsI ke je zreNika mahArAjAnA kahevAthI paNa po tAne hAthe munidAna devAnuM nasvIkAratIhavI te. 4 tho-aGgAramardakAcArya ke jene 500 ziSyohatA te. 5 mo-pAlakapApIke jeNe zrImunisuvratasvAminA ziSya zrIskanda kAcAryanA 499 ziSyone temaja skandakAcAryane ghANImA ghAlI pIlInAkhyA te. 6 Tho-pAlakakumAra zrIkRSNamahArAjAno putra ke jeNe ghoDAnI lAlace pradyumnakumAra pahelAM zrIneminAtha bhagavAnane dravya vandana kayu te. 7 mo-udAyIrAjAne mAranAra " vinayaratnasAdhu " A ukta sAta prasiddhaabhavyajIvonI vistAra vAta zAstrAntarothI jANavI...
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ (80) zrIpraznottarapadIpe. 17 prazna-koi abhavyajIva svargAdi sukhanI icchAvaDe dravyacAritrane __.. pAmIne bhaNeto keTalaM zrutapAme ? uttara--zrIvizeSAvazyakasUtravRttimAM ajJAnarUpe agIyAra aMga kahyAM... che vaLI kharataragacchIyazrIkSamAkalyANakRtapraznottarasArddhaza takamAM aGgAramardakAcAryAdine pUrvadharalabdhivinA sUtrapATha mAtra navapUrvAntazrutakaheluMche. vaLI koi granthamAM abhavyajIvo pUrvadharalabdhivinA paNa bhinnadazapurvAntazrutane pAmeche. emapaNa kaheluche. tattvanIvAta kevaLI jANe. 18 prazna-abhavyajIvo zrIsiddhAcalatIrthanI sparzanA na kare evA akSaro kyAMiche ? uttara--hA, zrIdhanezvarasUriviracitazrIzatruJjayamAhAtmyamAM che. tadyathA. " abhavyA pApinojIvAnAmuMpazyantiparvatam // labhyatecApirAjyAdinedaMtIrthahilabhyate // 1 // " parantu dravyathI ke bhAvathI sparzanA na kare. e vAta je sa majavAnIche, te bahuzrutane hAtha che. 19 prazna-zrIjinabhagavAnanI dezanA abhavyone tattva jaNAvanArI kema nathI thatI ? uttara--abhavyone viSe zrIjinabhagavAnanI te dezanA jIvAdika nava tattvone jaNAvanArI je nathIthatI, temAMte abhavyoja durguNapaNuM che, paNa temAM bhagavAnano kaMi doSanathI dRSTAntatarIke sUryano udayathae chate prakRtithIja duSTakarmovAlA
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIyaH prakAzaH ( 81 ) ghuvaDone prakAza nahIM thato, jamAelo che, tenI peThe ahIM paNa jANIlevu. yaduktaMdezanASTake. abhavyeSuca bhUtArthAyadasau nopapadyate // tatteSAmeva daurguNyaM jJeyaM bhagavatonatu // 1 // dRSTazvAbhyudayebhAnoH prakRtyAklISTakarmaNAm // aprakAzohyulUkAnAMtaddadatrApibhAvyatAm // 2 // " 66 vaLI abhavyajIvone vandhyAstrI samAna kahyAche jemake vandhyA strIne puruSanoyoga ne chate paNa putrotpatti na thAya. tema abhavyajIbone zrIjinabhagavAnanI dezanAno yogabane chate paNa tattva bodha na thAya. 20 prazna - paramAdhAmi jIvo bhavyache ke abhavya che ? uttara -- zrIhIra praznamAM paramAdhAmi jIvobanne prakAranA kahyA che. vaLI ( 62 ) mArgaNAyaMtramAMpaNa abhavyamArgaNAmAM paramAdhAmi jIvanA bheda vikalpe gaNAvelAche. ane abhabhyakulakama abhavya jIvo paramAdhAmipaNe na upaje ema kahuM che. mATe tavanIvAta bahuzruta jANe. 21 prazna - paramAdhAmi jIvo koNache ? uttara- bhavanapativizeSaasurakumAramAM rahevA vALA eka jAtanA devo che. ane te nArakI jIvone vividhaprakAranI mahA mahA tIvravedanAo upajAve che. 11
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 82 ) zrImaznottara pradIpe. 22 prazna - paramAdhAmi jIvonI karelI vedanAo keTalInaraka pRthvIo ne viSe che ! uttara-- pahelI traNa narakapRthvIone viSeche, ema saMgrahaNIsUtrapramu khagranthomAM nivedana kareluM che. ane zrIhemacandrasUriviracitatriSaSTizalAkA puruSacaritramAM cothI narakapRthvIne viSepaNa paramAdhAmikRtavedanA kahIche ema jANavuM. 23 prazna - maraNa avasare jIvane zarIramAMthI nIkaLavAno kayo sArga prabhu bhayo ? uttara - te vakhate kAyAmAMthI nIkaLavAno pAMca prakAre mArga prarUpyo che. te A pramANe - pagathI nIkale, sAthalathI nIkale, hRdaart nIkale, mastakathI nIkale, ane sarvAGgathI nIkale. tathoktaMzrIsthAnAGgasUtre 'paMcavihejI vassaNijjANamaggepaNNattetaMjahApAehiM 1 urUhiM 2 ure 3 sireNaM 4 savaMgehiM 5 // " 24 prazna - ukta pAMca prakAre jIva zarIramAMthI nIkalato thako kai gatine pAme ? 66 uttara - pagathI nIkalato thako jIva narakagatine pAme, sAthalathI fined as fra faryaggatine pAme, hRdayathI nIkalato thako jIva manuSyagatine pAme, mastakathI nIkalato thako jIva devagatine pAme, ane sarvAGgathI nIkalato thako jIva siddhigatine pAme. tathoktaM pUrvoktasUtre 66 " pAehiM NijjAgamA genirayagAmI bhavai 1 urUhiMNi
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ vatIya:prakAzaH (83) jjANamANe tiriyagAmI bhavai 2 ureNaMNijjANa mANemaNuyagAmI bhavai 3 sireNaMNijjANamANe deva gAmI bhavai 4 savaMgehiNijANamANesiddhigatipajja vasANe 5 paNNatte" 25 prazna-strIe prArthanA karelo puruSa kevo jANavo ? uttara-na karavAnuM paNa kare tevo jANavo. atra rAjA bhoja tathA kAlidAsakavituM dRSTAnta jANavU ane te dRSTAnta nIce mujaba-dhArA nagarIne viSe eka atirUpavatI vezyA rahetI hatI temAM te nagarIno rAjA bhoja tathA kAlidAsakavi e be ghaNA Asakta thayA hatA. eka samaye kAlidAsanA kahevAthI te vezyA, evI haThamAM AvI ke bhojarAjAne kayu ke, Ajato mArUM kahAM karavU paDaze ke tamo gadheDAnIpeThe cAre page thaine tamArA upara huM besuM tyAre tamAre A gharanA cokamAM bhramaNa karatAM jaq ne ghoDAnIpeThe khuMkhArA karavA. tema karazo toja mArA aMgano saMga thaze. pachI rAjAe paNa A kAlidAsanuM kAma cha ema svIhaTha jANI tema kabUla thai te vAta karI. pachI rAjAe vezyAne zIkhavyu ke jyAre kAlidAsakavi tArI pAse Ave tyAre DADhI mucho muMDAvI tAro saMga kare te vAta kabUla thAya toto mAre koi prakArano zoka na rahe. pachI te vAta teNIe kabUla karI. pachI jyAre kAlidAsa AvyA tyAre vezyAe te vAta kabUla karAvI, kAlidAse DADhI mucho muMDAvI vezyAne prasanna karI. pachI kAlidAsa jyAre rAjasabhAmAM AvyA tyAre bhojarAjAe kavinI maskarI karI ke, he
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ (84) zrIpaznottarapradIpe. kavizreSTha kAlidAsa tamoe kayA parvamAM muMDana karAvyuM tyAre kAlidAse kayuM ke je tIrthakSetramA je parvamAM gadheDA, ghoDAnIpeThe khuMkhAratA hatA te tIrthakSetramA teja parvamAM amAru muMDana thayuM che. evo uttara zlokamA Apyo. te zloka A pramANe"kAlidAsa kavizreSTa kutra parvaNi muMDanam / / anazvA yatra heSante tatra parvaNi muMDanam // 1 // " mATe strInI prArthanAthI na karavAnuM paNa puruSo kare che. vistAravAta bhojaprabaMdhamAM che. 26 prazna-zuklapAkSika, ane kRSNapAkSika jIvokone kahIe ? uttara-kaMi nyUnaarddhapudgalaparAvarttasaMsAra che bAkI je jIvAne te zuklapAkSika jANavA ane tenAthI adhikasaMsAravAlA je jIvo che, te kRSNapAkSika jANavA. uktaJcatadevazrIprajJApanAvRttau. " jesimavaTThopuggalapariyaTTosesaoyasaMsAro // tesukprikyaakhluahiepunnknnhpriko||1||" __ A ThekANe pAThAntaravAta ghaNI che, te paNDitazrIvIra vijayagaNikRtazrIpaznacintAmaNigranthathI jANavI. 27 prabha-kRSNapAkSika jIvo kai dizAe upaje che ? . uttara-ghaNukarIne dakSiNa dizAe upaje che.... tathAhizrIprajJApanAsUtravRttau. "kRSNapAkSikAzcaprAcuryeNadakSiNasyAdizisamutpadya1 pulaparAvarttasvarUpa karmagranthAdikathI jANavU.
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ sRtIyaHprakAzaH (85) ntenazeSAsudikSutathAsvAbhAvyAttacatathAsvAbhAvyaMpUrvAcApairevaMyuktibhirupAtetadyathAkRSNapAkSikAdIrghatarasaMsAra-- bhAjinaucyantedIrghatarasaMsArabhAjinazcabahupApodayAdbhava-- ntibahupApodayAzcakrUrakarmANaHkrUrakarmANazcaprAyastathAsvA. bhAvAttadbhavasiddhikAapidakSiNasyAMdizisamutpadyantenazeSAsudikSuyataHuktaMpAyamihakUrakammAbhavasiddhiyAvidAhiNa llesuneraiyatiriyamaNuyAsurAiThANemugacchaMti // 1 // " 28 prazna-munimahArAjo kai dizA sanmukha rahI Avazyaka kriyA kare? uttara-pUrvadizA athavA uttaradizA sanmukha rahI pratikramaNa kare. yataHproktam. "puvAbhimuhAuttarAbhimuhAAvassayaMpakuvaMti" iti sAdhudinakRtyetathaivazrIsthAnAGgaditIyasthAnepi 29 prazna-munimahArAjoe keDe kaMdorobAMdhavo kayA zAstramA kahelo cha ? uttara-zrIAvazyakavRtti, dharmaratnaprakaraNatti, zrIuttarAdhyaya navRtti, vIgeremAM kahUMche ke zrIAryarakSitamUrie, sAdhu thaelA evA potAnA pitAzrIne kaMdoro bAMdhyo che te AcaraNAe karI hAlamAM paNa munimahArAjo keDe kaMdoro bAMdhe che evo vRddhavAda che. 30 prazna-sAdhuone bhikSArthe zayyAtarane ghare javU kalpe ke kema ? uttara-utsargamArgaAzri na kalpe parantu "duvihe gelannaMmI0" e gAthAmAM kahela tathAvidha kAraNono sadbhAva chatAM kalpe ? 31 prazna-keTalA kozathI ANelo azanAdika AhAra sAdhuone kalpe ? uttara-be kozamadhyethI ANelo azanAdika AhAra sAdhuone ka lpe, paNa be kozauparAMtathI ANelo na kalpe. kAraNa ke te mArgAtIta thavAthI akalpanIya che,
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ (86) zrIpraznottarapradIpe. yaduktaMzrIpravacanasAroddhAre. " asaNAiyaMkappaikosadugabhaMtarAoANeuM / / paraoANijjataMmaggAIyaMtamakappaM // 1 // " 32 prazna-pahele pahore lAvelaM je azanAdi, te munione cothe pahore - bhojana karavAne kalpe ? uttara-traNa pahora sudhI bhojana karavAne kalpe pachI kAlAtikrAnta thavAthI cothe pahore bhojana karavAne na kalpe. ___yaduktaMzrIpravacanasAroddhAre. - "pddhmpphraanniiyNasnnaaijiikppebhottuN|| ... jAvatijAmetijAmeuTuMtamakappaMkAlaikattaM // 1 // " tathaiva zrI bhagavatIsUtrepi. 33 prazna-saMkhaDi pratye bhikSArthe sAdhune jaq na kalpe tyAM "saMkhaDI" . eTale zuM. ane tenI kevI rIte vyutpatti thAya che te pharamAvo. uttara-odanapAkarUpa, athavA jemAM ghaNA mANasa jamanAra hoya evA jamaNavArarUpa "saMkhaDi" jANavI. itizrI kalpavRtyAdau. .. . tadyathA. .. "odanapAkarUpAjanasaMkulajemanavArAdirUpAvA-- saMkhaDiH " vizeSotrazrIkalpavRttyAdibhyovaseyaH "saMkhaMDathatevirAdhyateprANinoyatrasAsaMkhaDiH" itizrIAcArAGga sUtrahavRttau. ... jemA ghaNA prANiono nAza thAya te " saMkhaDi" ArvItenI yyutpatti zrIAcAraGgasUtranI TIkAmAM karIche. mATe hebhavyo mAtA,
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIyaHprakAzaH (87). pitAdi puDhe saMkhaDi ( jamaNavAra) na karAya toja zreSTa kahevAya kimbahunetyalam. 34 prazna-parihAravizuddhikamunimahArAjone nidrAhoya ? uttara-te munimahArAjo prAye alpanidrAvAlA hoya yataH "pAya appAnidA" iti vacanAt. 35 prazna-agItArthamuni ekAkIpaNe vicare ? uttara-zrIjainazAstramA gItArthamunino tathA gItArthamuninizrAe agItArthamunino vihAra kahyoche paNa kevalaagItArthamunino bihArakahyo nathI zAthIke kevalaagItArthamunivihAramA zrItIrthaDUra gaNadhara bhagavAne aneka doSa kahyAche. mATe be prakAranA vihAra sivAya trIjo vi0 nathI ka0 yataH proktam "gIyathyoyavihArobIogIyaththamIsioceva // ittotajhyavihAroNAgunnAojiNavarehiM // 1 // " pAThAntare "gIyaththanIsiobhaNio" iti 36 prazna-sthavirakalpikamunimaNDalImAM " vRSabha " kone kahelache ? uttara-zrImavacanasAroddhAravRttimAM gItArthane " vRSabha " kahelache. 337 prazna-saMvegI chatApaNa jote agItArtha hoyato tenIpAse AloyaNA lebIke kema ? uttara-nA, nalevI. kAraNake te syAdvAdamArgano ajANa hovAthI yathArtha cAritranI zuddhine jANe nahIM, tethI nyUnAdhika AloyaNA Ape, jethI te potAne tathA AloyaNA lenArane ulaTA saMsAramA pADe.
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ (48) zrIpazrauttarapradIpe. yataH proktam "agIyathyonavijANaisohiMcaraNassadeiUNAhi // to appANaM AloyagaMcapADeisaMsAre // 1 // " zi0--tyAre konIpAse AloyagA levI ? gu0-potAnA gacchanA AcAryAdika pAse levI. temane abhAve eka sAmAcArIvAlA bIjA gacchanA AcAryAdika pAsele vI. temanA abhAve anya sAmAcArIvAlA saMvegIgacchanA AcAryAdika pAselevI. temane abhAve gItArthapArthasthanI pAselevI. teno abhAva hoyato gItArtha sArUpika ( sveta vastra dhAraNa karanAra, mastake kezanahIM rAkhanAra, kAchaDI na hiM vAlanAra, rajoharaNa tathA brahmacarya vinAno, temaja strI vagarano, ane bhikSAgrAhI ) tenI Agala levI. tenopaNa abhAvahoya to pazcAtkRtapAse (gItArthacArItratajIne thaelA gRhasthanI pAse ) AloyaNA levI. tene abhAve rAjagRhI vIgere nagarIonI bahAra guNazilAdisthAnamA jyAM arhanta, gaNadharAdikoe ghaNIvAra prAyazcitta ApalaM je devatAe jANelaMhoya, te ThekANe jai, te samyag dRSTi devatAne, amAdi tapa ArAdhana vaDe pratyakSa karI tenI AgaLa AloyaNA levI. kadI jo te devatA cavI jaine bIjo utpanna thayo haze, to te mahAvideha vIgere kSetramA arhantabhagavAnane pUchI AvIne prAyazcita Apaze. jo teno paNa abhAva hoya to ahaMtyatimAnI AgaLa AloyaNA karIne potAnI meLe prAyazcita aGgIkAra kara. have jo teno paNa abhAva hoyato pUrva, athavA uttaradizA tarapha mukha rAkhI arhantasiddhonI samakSa paNa AloyaNA levI.
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIyaprakAzaH (89) yataHproktam "aayriaaisgcchesNbhoiaiargiiyththpaasthyo| sAkhvIpachAkaDadevayapaDimAarihasiddho // 1 // " atra vizeSavistarArthione zrIzrAddhajItakalpavRttivIgere grantho jovAthI ghaNIja vadhAre vAta samajavAmAM Avaze. 38 prazna-koi lajjAdi kAraNathI guru pAse karela pApakarmanI A loyaNA na le to te ArAdhaka kahevAya ke kama ? uttara-nA, te ArAdhaka na kahevAya. salyasahitane ArAdhakapaNuM nathI kAM. yataH "lajjAigAraveNaMbahussuamaeNavAducariyaM // jonakaheigurugaMna soaaraahgobhnnio||1||" itizAstravacanAt 39 prazna-AhArakalabdhivaMta cauda pUrvadhara muni bhavabhramaNa kare ? uttara-hA, pramAdaparavazathayA thakA bhavabhramaNa kare. yataH "cudsohiiaahaargaavimnnnaannviiyraagaavi|| huMlipamAyaparavasAtayaNaMtaramevacaugaiyA // 1 // " itivacanAt. 40 prazna-sAdhvIne navakalpavihAra hoya? . uttara-paJcakalpavihAra hoya zAthI ke cAra mAsa pramANavALo eka
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIma zrottarapradIpe. varSAkalpa, ane bIjA cArakalpa, sAdhvIne bemAsavaDe eka kalpa gaNAya. ema zrIvRhatkalpa, paJcakalpacUrNimAM ka0 tathAcatatpAThaH ajjANaMpuNapaMcavasahIoghetavAokamhAjamhA ( 90 ) "" tAsiMdumAsaMkappoityAdi " 41 prazna - sAdhuoM tathA sAdhvIo rAtrie vasatidvAra baMdha kare ke nahI ? uttara - sAdhvI oe rAtrie avazya kamADa pramukhavaDe karI vasatidvAra baMdha kara ane jo bastidvAra baMdha na kare to pratvanIka, caura, zvApada, pAradArika, ityAdi duSTa jIvono praveza thavAthI prAyazcita Ave, ema kaheluM che. have je jinakalpika sAdhuo che, te sarvathA vasatidvAra baMdha na kare, zAthI ke te nirapavAdAnuSTAna viSe tatpara che. vaLI zrIjinabhagavAnanI temane viSe tevI AjJA che. ane je sthavirakalpika sAdhuo che, te to kAraNa chate yatanAvaDe karI vasatidvAra baMdha kare. ityAdyadhikaM zrIvRhatkalpabhASyavRtyordvitIyakhaNDekathitamastI - tijJeyam. 42 prazna - munimahArAjo paraspara keTaluM antara rAkhI zayana kare ? uttara - utkRSTathI ve hAthanuM paraspara antara rAkhI zayana kare, ema jo na kare to aneka prakAranA doSanI saMbhava thAya che ityAdi. 43 prazna - munimahArAjo pAtrAMthI keTale dUra zayana kare ? uttara - uMdara vIgere jIvone nivAraNa karavA vIza aMgula dUra zayana kare tethI adhika dUra zayana na kare A ThekANe ghaNo vistAra che te zrIbhadrabAhusvAmikRta odhaniyuktIthI jANavo.
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIyaH prakAzaH 44 prazna + mahAvidehakSetramAM kedalAM cAritra pAmIe ? uttara--Na cAritra ( sAmAyika, sUkSma samparAya, ane yathAkhyAta) pAmIe, parantu bIjuM chedo pasthApanIya, ane trIjuM parihAra vizuddhika, e ve cAritra na pAmIe. yataH "tinniyacAritAiMbAvIsajiNANaekha ebhara he // tahapaMcavide subIyaM taIyaMna vihoi // 1 // " itivacanAt. ( 91 ) 45 prazna - munione vrIhipalAla kalpe ? uttara - hA, kAraNe yatanApUrvaka sAlipramukhadhAnyapalAla ( tRNa vizeSa ) kalpe. yataH " taNapaNagaMpuNabhaNiyaMjiNehiMjiyarAgadoSamohehiM sAlI vIhiyakoddavarAlayaraNNetaNAIca // 1 // " itivacanAt. dRSTAnta tarIke zrIkesIgaNadhare zrIgautamagaNadharane palAla Asanapara besAryA che ema zrIuttarAdhyayanasUtranI TIkAmAM zuM che. 46 prazna - munio dharma pAdukA pahere ? uttara - nA, na pahere " zramaNAanupAnaJcaraNAH " itivacanAt. paNa tathAvidhakAraNe lugaDAnA mojAM pahere che. ane zrImavaca
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImaznottaramadIpe. nasAroddhAraparathI to ema paNa samajAya che ke dharmapAdukA paNa pahere. 47 prazna - kANA mANasane dIkSA apAya ke kema ? uttara- " kvacitkANobhavetsAdhuH kvacitkhalvATanirdhanaH // dIrghadantaHkvacinmUrkhaHkvacidgAnavatI satI // 1 // punaH SaSTirvAmana ke doSAazI tirmadhupiGgale // zataJca TuMTamuMTeSukANesaMkhyAnavidyate // 1 // " ema zAstroktavacanapramANathI kANoM mANasa doSanidhAna, temaja zAsananiMdA karAvanAra lajjAmaNo gaNAya che. tethI tene va che. vAste dIkSA na apAya. e vinA bIjA paNa dIkSAne ayogya ghaNA che. te vAta zrIpravacanasArodAranI TIkAthI jANavI. ( 92 ) "" 48 prazna - keTalAka kahe che ke sAdhunA guNanI parIkSA karIneja sAdhune vAMdavA, anyathA na vAMdavA tenuM kema ? uttara - zrI jainazAstramAM evo ekAnta niyama nathI. vAste je evI te bolanArA che te vividha zrI jainazAkhanA anabhijJa jANavA. arthAt zrIjainasyAdvAdamatanA je jANakAra puruSo che te ema nathI bolatA parantu je ajJAni jIvo che teja ema bole che, iti rahasyArthaH 49 prazna - " ziSyaka sthApanA kalpa " kone kahIe ? uttara - jeNe piNDaniryuktipramukha zAstrAbhyAsa karyo nathI, te AhAranA doSane (42 doSane ) na jANe, tevA navA ziSye 1 jene mAthe TAla hoya te khalvATa kahevAya.
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIyaH prakAzaH ( 93 ) lAvelo AhAra bIjA sAdhuone na kalpe te " ziSyaka sthApanA kalpa " kahevAya. 66 yaduktaMzrIdazavaikAlikadIpikAyAm. ye navIna ziSpeNa piNDaniryucyA dipaThitaM nAstisaAhAradoSAnnajAnAtitenAnIta AhAra piNDograhItuMsA-dhUnAma kalpaH saziSpa kasthApanA kalpaiti 50 prazna - dikSAvasare nUtana nAma sthApavAnA akSaro kyAMI haze ? uttara -- hA, zrIvicAraratnAkaragraMthamAM, temaja zrIharibhadasUrikRta paMcavastugraMthamAM che jovAthI samajAze. 51 prazna - kharAM kSamatakSAmaNA koNe karyA ? "" uttara - mRgAvatIjIe karyA ke jetrikaraNazuddhe iriyAvahi paDikamatAM iriyAvahinA 1824120 micchAmidukkaDa detAM kevalajJAnane pAmyAM. te iriyAvahinA 1824120 micchAmidukaDanA bheda kevI rIte thAya te nIce pramANe -- sarve jIvanA 563 bheda jANavA. tene " abhihayA " sanmukha AvatAM haNyA, ityAdi dazapadasAthe guNatAM 5630 bheda thAya, tene rAgadveSa sAthai guNatAM 11260 bheda thAya tene mana, vacana, kAyA, sAthe guNatAM 33780 bheda thAya, tene punaH karaNa, karAvaNa, anumodana sAthe guNatAM 101340 bheda thAya, tene atIta, anAgata, varttamAnakAla sAye: guNatAM 304020 bheda thAya, tene arihaMta, siddha, sAdhu, deva, guru, ane AtmA, e chanI sAthe guNatAM 1824120 micchAmidukkaDanA bheda thAya. ema bIjAe paNa e rIte sarva jIvanI sAthe kSamatakSAmaNA karavAM itirahasyam 52 prazna - chadmasthaguru, kevala jJAnavALI sAdhvIne vAMde ke kema ?
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 94 ) zrIpraznottarapadIpe. uttara-zrIanyakAsutAcArya, potAnI pAse vaiyAvacca nimite rahe nArI puSpacUlA mahAsatIsAdhvIne kevalajJAnanI utpatti jANe chate paNa vaMdanA karI nathI ema zrIAvazyakasUtraha ttiparathI samajAya che. mATe chadmasthaguru kevalajJAnavALI sAdhvIne na vAMde. 53 prazna-netrAsanapramukhaAsanapara munio bese? uttara-dharmakathAdinimitte rAjakuLAdisthAne pratilekhanAdipUrvaka beze. ___ema zrIdazavaikAlikaTIkAparathI samajI zakAya che. ityAdi. 54 prazna-snAtakamuninA je pAMca bheda kahyA che te zuM saMbhave ? uttara-zrIbhagavatIsUtramA snAtakamuninA je pAMca bheda kahyA che te zabdanayanI apekSAe kahyA che. dRSTAntatarIke zakra, puraMdara, zabdanI peThe, mATe e ThekANe saMdeha karavA jevU nathI. hA, jo avasthAbhedabhedapADayAhoyato saMdeha karavA jeI rahe. paNa tema to bheda pADelA cheja nahIM ane te saMbaMdhI khulAso syAMja tenI dIkAmAM karelo che. te nIce pramANe. tadyathA. "ihacAvasthAbhedenabhedonakenacivRttikRtehAnyatracanthevyAkhyAtastatazcevaMsaMbhAvayAmaHzabdanayApekSayaivaleSAM bhedobhAvanIyaHzakrapuraMdarakhaditi" 55 prazna-zrIsthUlabhadrajInI pAMcamI benanuM nAma zuM ? uttara-seNA, athavA eNA, evaM nAma che.. yaduktaMzrIkalpakiraNAvalyAma. "seNAveNetyAdaukacitseNAsthAnaeNetyapi"
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIya:prakAza ( 95 ) 56 prazna-zrIpannavaNAsUtranA kartA zrIzyAmAcAryajI zrIsudharmAsvAmi thI keTalAme pATe che ? | uttara-23 me pATe che. ema zrIpannavaNAstramA kahelaM che. _____ tathAcatatsUtram. "vaaygvkhNsaaoteviisimenndhiirpurisenn|| duddharadhareNamuNiNApuvamuyasamiddhabuddhINaM // 1 // " etatsUtravRttyekadezoyathA. "trayoviMzatitamenatathAcasudharmasvAminaArabhya bhagavAnAryazyAmastrayoviMzatitamaeva " 57 prazna-zrIzyAmAcAryajI kayA mahArAjAnA ziSya jANavA ? uttara-zrInandIsUtra tathA tapagacchapaTTAvalIvRttinA anusAre tatvA rthAdigranthonA kartA zrIumAsvAtivAcakamahArAjanAziSya jANavA anete zrIvIrabhagavAnathI 376 varSe svarge gayAche. yaduktaM zrInandIsUtre " elAvaccasagottavaMdAmimahAgirimuhatthiMca // tattokosiyagottaMbahulassabalissahaM vaMde // 1 // " hAriyagottaMsAiMcavaMdimohAriyaMcasAmajjaM // vaMdekosiyagottasaMDillaMajjajjIyadharaM // 2 // " vistarastutaTTIkAyAm. yaduktaMzrItapagacchapaTTAvalIvRttau. "zrIAryamahAgiriziSyaubahulabalissahoyamalabhrAtarau .
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIpraznottarapadIpe. tatrabalissahasyaziSyastattvArthAdigranthakRtsvAtistasyA piziSyaH zyAmAryaHprajJApanAkRtsacavIrAcchatatrayAdhika SaTsaptativarSeHsvargabhAktacchiSyopijItamaryAdAkatsANDilpaH " iti. 58 prazna-zrIdevarddhigaNikSamAzramaNapUrve koNahatA ? uttara-zrImanmahAvIrasvAminuM saMharaNa karanAra. saudharmendranA padAtikaTakanA adhipati, " hariNaigameSI " evenAme deva hatA, te tyAMthIcavI zrIvIrazAsanamAM zrIdevarddhigaNikSamAzramaNathayA, ke jemaNe zrImahAvIranirvANathI 980 varSe pAThAntare 993 varSe pusvakArUDha ko. te saMbaMdhI vistAra vAta zrIkalpakiraNAvalI, zrIkalpasuboddhikA, vIgere TIkA omAM che. 59 prazna-ajIvasaMyama tathA ajIvaasaMyama tezuM ! uttara-ajIvakAya evAM jepustakAdikonA grahaNaparibhoganI niva titeajIvasaMyama ane tenAthIviparita te ajIvaasaMyama ema zrIThANAMgasUtranI TIkAmAM kahelche. ane zrIpravacanasAroddhAranI TIkAmAM to ajIvarUpapustakAdikone paNa duHSamAkAladoSathI tathAvidhaprajJA, Ayu, zraddhA, saMvega, udyama, anebala, ityAdi vaDe hIna AjakAlanA ziSyajanonA anugrahArthe pratilekhanApramArjanapUrvakayatanAvaDe dhAraNa karavAthI ajIva saMyama kahyoche. 60 prazna-ajIvarUpapustakAdikanA grahaNa paribhogathI AraMbha, samA raMbhAdidoSo lAgatA haze ?
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIyaHprakAzaH (97 ) uttara-hA, kAraNake ajIvarUpapustakAdikane viSe je Azrita jIvo hoya, te jIvo Azri AraMbhasamAraMbhAdidoSo lAge che. vizeSArthioe zrIThANAMga sUtranI TIkA jovI. 61 prazna-pustakAdika to dharmanA upakaraNa che, ema kahIne mamatvAdi bhAvathI jeo pustakAdikono saMgraha paribhoga kare che, te one parigrahadoSa lAgato haze ke kama ? / uttara-hA, dharmopakaraNanA chalathI mamatvAdi bhAve pustakAdikone jeo grahaNa karanArA che, tevAone uddesI parigraha vIgere ghaNA doSo zrImunisuMdaramarikRtazrIadhyAtmakalpadrumagranthamA kahelA che. te vAMcavAthI barobara samajavAmAM Avaze. 62 prazna-mananA daMbhano tyAga karyo nathI ne tapa, saMyama, kezalocA didharmakarmakare to te phale ? uttara-mA, te na phale. evaM mahopAdhyAyazrIyazovijayagaNikRta zrIadhyAtmasAragranthamA kathana che. tathAcatadgranthaH " kiMvatenatapobhirvAdaMbhazcennanirAkRtaH // kimAdarzanakiMdIpairyadyAndhyaMnadRzorgatam // 1 // " kezalocadharAzayyAbhikSAbrahmavatAdikam // . daMbhenaduSyatesarvatrAsenevamahAmaNiH // 2 // sutyajarasalAMpaTyaMsutyajaMdehabhUSaNam // sutyajAHkAmabhogAdyAdustyajaMdaMbhasevanam // 3 // ityAdi"
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIma zrocarapradIpe. atra dRSTAnta tarIke lakSmaNA sAdhvIe ghaNo tapa karyo. paNa te tapa phaLIbhUta na thayo zAthI ke tenA manano daMbha gayo nahato, vaLI daMbhI mANasaM potAnA. AtmAnI prazaMsA karato thako paranI niMdAmAM tatpara thai mahA kaThina karmane bAMdhe che. ane bIjA bhoLA lokone potAne viSe mamatvabuddhi ( 98 ) dhAvI matAMdhakarI aneka duHkhamayabhavarUpasamudramAM gothAM khavarAve che. mATe AtmArthijIvoe anarthanibaMdhanadabhano teja bAhyatyAgI bhImANasano paNa tyAga karavo. atra kavAno eja tAtparyArtha che. 63 prazna - anukrame zuddha evI adhyAtmayogakriyA keTale guNaThANe hoya ? uttara - cothA guNaThANAthI mAMDI yAvat caudamA guNaThANA sudhI hoya. tathoktaMzrIadhyAtmasAragranthe.. apunarbaMdhakAdyAvadguNasthAnaMcaturddazam // kramazuddhimatI tAvatkriyAdhyAtmamayImatA // 1 // " "" 64 prazna - kayA jIvanI kriyA adhyAtmaguNavairiNI jANavI ? uttara - bhavAbhinaMdI jIvanI .. yaduktaMzrIadhyAtmasAragranthe. AhAropadhipUjarddhigauravapratibaMdhataH // bhavAbhinaMdIyAMkuryAtakriyAMsAdhyAtmavairiNI || 1 || " (6 65 prazna - bhavAbhinaMdIjIva kevo hoya ?
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIyaprakAzaH (99) uttara-"kSudrolobharatirdInomatsarIbhayavAzaThaH // a jnyobhvaabhinndiisyaanissphlaarNbhsNgtH||1||" itizrIadhyAtmasAra zlokoktalakSaNavAlo bhavAminadIjIva . jANavo. 66 prazna-kayA jIvanI kriyA adhyAtmaguNane vRddhikaranArI jANavI ? uttara-" shaantodaantHsdaaguptomokssaarthiivishvvtslH|| nirdabhAyAMkriyAMkuryAtsAdhyAtmaguNavRddhaye // 1 // ' itizrIadhyAtmasArazlokoktalakSaNavALAjIvanI kriyA adhyAtmaguNane vadhAranArI che ityAdi. 68 prazna-samUrchimatiryazcapaJcendriyajIvone chellu eka saMhanana ane saMsthAna hoya ke kema? uttara-zrIjIvAbhigamasUtranA abhiprAye karIne eka chellu saMhanana ane saMsthAna jANavU ane chaThA karmagranthanA abhiprAye . . . karIne to chae saMhanana ane saMsthAna jANavAM. 68 prazna-devatAone dAMta tathA keza hoya ? uttara-zrIuvavAiyasUtramA devatAone dAnta tathA keza kahelA che. tathAcatattpAThaH " paMDurasasisakalavimalaNimmalasaMkhagokhIrapheNadagarayamuNAliyAdhavaladaMtaseDhI // tathAaMjaNaghaNakasiNaruyagaramaNIyaNiddhakesA " iti. ane zrI saMgrahaNI sUtramA nathI kahyA.
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ (100) zrIpraznottaraprIpe. tathAcatatpAThaH " kesaThimaMsanaharomarahiyA " iti. ane valI zrIjIvAbhigamamUtranI vRttimAM to devatAone dAMta tathA keza hoya, paNa te vaikriya rUpe hoya. svAbhAvika rUpe na hoya. zAthI ke temanu zarIra vaikriya che. ema kaheluche. tathAcatatsUtravRttipAThaH "dantAHkezAzvAmISAM vaikriyAdRSTavyAnasvAbhAvikAvaikriyazarIratvAditi" 69 prazna-merU parvatanA cothA paNDakavanamA vyantaranA AvAso haze ? uttara-hA, tyAM paNa temanA AvAso che.. yaduktaMzrIprajJApanAvRttauprathamapadevyantarazabdavyutpattyavasare. " AvAsAHtriSvapilokeSutataUrdhvalokepaNDakavanAdau " 70 prazna-anuttaravimAnanA devo zrIzatruJjayatIrthanI trikaraNayogayI sevAbhaktikare ? uttara-potAnA vimAnamA rahyA thakA manekarI bhAvabhaktikare. yaduktaM zrIzatruJjayamAhAtmye. " aveyakAnuttarasthAmanasAtridivaukasaH // / sevanteyaMsadAtIrtharAjaMtasmainamonamaH // 1 // " . vaLI te devo zrItIrthaDuradevanA pAMca kalyANaka avasare paNa atrenaAne tyAM rahyA bhAvabhakti kare ityAdi.
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIyaHbhakAzaH (101) 71 prazna-devatAone pAMca paryApti kahI tenuMzuM kAraNa ? uttara-bhASAparyApti ane manaHparyAptinA samAptikAlAntarane pAye zeSaparyAptinA samAptikAlAntaranI apekSAye alpapaNuM che tethI e be paryAptine ekapaNe gaNI che te kAraNayI devatAone pAMca paryApti kahIche. ema zrIrAjamaznIya (rAyappaseNIya ) mUtrattimA AcAryazrImalayagirijI mahArAja pharamAveche. tadyathA. " ihabhASAmanaHparyAptayoHsamAptikAlAntarasyaprAyaH zeSaparyAptikAlAntarApekSayAstokatvAdekatvenavivakSaNamitipaMcavihAepajjattiepajjattibhAvaMgacchaiityuktamiti " 72 prazna-svargamA vanakhaNDa vRkSa puSpa phalAdika je kaDuMche te pRthvI pariNAmarUpe ke vanaspatipariNAmarUpe samajabuM ? uttara-banne pariNAmarUpe samajavu. 73 prazna-svargamA puSkaraNI (vAva) vIgere sthalemacchAdika, je, kavALe, te jIvapariNAmarUpe che, ke te AkAramAtragharanArAo che ? uttara-pRthvIpariNAmarUpe AkAramAtragharanArAoche ema samajA. yache zAmATe ke devalokanI vAvaDIomAM macchAdi jala carajIvo kahyA nathI. yataH " suraloavAvimajhjhemacchAinathijalayarAjIvA " itivacanAt.
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ (102 ) zrIpraznottarapadIpe. 74 prazna-deva, devIsAthe mUlazarIre karI, ke uttara vaikriyazarIrekarI bhogakarma kare? .. uttara-jevI potAnI icchA te pramANe kare arthAt mUlazarIre paNa bhogakarmakare ane uttaravaikriyazarIre paNa bhogakarma kare ema zrIbhagavatyAdijainazAstromAM kAche. tadyathA. " yathecchayobhayathApibhogobhavati " itizrIbhagavatyAdijainazAstreSu. 75 prazna-vijayarAjadhAnIno kIllo keTalo uMco kahyo che ? - uttara-zrIjIvAbhigamasUtramA 37 // yojana uMco kahyo che. ane zrI-samavAyAMgasUtramA 37 yojana uMco kahyo che. yaduktaMzrIjIvAbhigamasUtre. "sepAgAresattatIsaMjoyaNAiMaddhajoyaNaMcauhu~u-- batteNaMpa0" iti yaduktaMzrIsamavAyAGgasUtre. "savAsuNavijayavejayaMtajayaMtaaparAjiyAsurAya-- hANIsupAgArAsattatIsaMsattatIsaMjoyaNAiMuTuMuccateNepa0" alpapaNAnI vivakSA nahI karI 37 yojana kahAM haze ema saMbhave che tattvantutattvavidojAnanti... 76 prazna-aNapannIya, paNapannIya, Adi ATha vyantaravizeSanikAya kyAM vase che ?
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIya:prakAzaH (103 ) uttaraH ratnaprabhApRthvIuparanA je ekahajAra yojana che senA upa- . rathI temaja nIcethI so so yojana dUra karIne madhye AThaso yojanamA jema pisAcAdi ATha ni0 vase che tema te paNa aNapanIya, paNapanIya, Adi ATha nikAya vase che ema zrIpanavaNAsUtramA kaheluM che. tathAcatatsUtram. " kahiNaMbhaMtevAgamaMtarANaMdevANaMpajjattApajjattANaMThANApaNNattAkahiNaMbhaMtevAgamaMtarAdevApakhisaMtigoyamAimIserayaNappabhAepuDhavIerayaNamayassakaMDassajoyaNasahassa bAhallassauvariegaMjoyaNasayaMuggAhittAhiyaviegaMjoya-- NasayaMvajjittAmajheaThThasujoyaNapaesueththaNavANamaMtarANaMdevAgaMtiriyamasaMkhejjAobhomejjAoNagavAsasayasahassAhavaMtItimarakAyaMtegaMityAdi / taththagaMbahavevANamaMtarAdevApakhisaMtitaMjahApisAyabhUyAjarakAyAvataNapanIyapatrIyaityAdi" ane zrIsaMgrahaNImUtramAM to ratnamamA pRthvI uparanA prathama zatayojana madhye aNa0 paNa. Adi AThani0 vaseche ema kaheluM che. tathAcatatpAThaH " iyapaDhamajoyaNasayerayaNAeaThThavaMtarAavare // tesuihasolasiMdAruyagaahodAhiNuttarao // 1 // "
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 104 ) zrIpraznottarapradIpe. valI zrIyogazAstravRttimA temaja zrIajitanAthacaritramAMto ratnaprabhA pRthvI uparanA je soyojanache tenA uparathI temaja nIcethI dazadaza yojana mukIne ezI yojana madhye aNa0 paNa0 Adi AThani0 vaseche ema kAMche. ... yaduktaMzrIyogazAstravRttau. " ratnaprabhAyAmevaprathamazatakasyAdhauparicadazadazayojanAnimuktvAmadhyezItIyojaneSuaNapannIyapaNapanIya0 iti yaduktaMzrIajitanAthacaritre " ratnaprabhAyAHprathameyojanAnAMzatetathA // yojanAniparityajyadazAdhodazacopari // 1 // sNtyshiitauyojnessuvyntraassttnikaaykaaH|| ttraaprjnyptikHpnycprjnyptirrussivaaditH||2||ityaadi" atrApitattvaMtattvavidojAnanti 77 prazna-ekAvatArI devone cha mAsa AyuSya vAkI rahe chate cyavana cinho upaje? uttara-nA, na upaje. kintu ulaTo sAtodaya jANavo. jUo zrIpariziSTaparvaNigranthamAM tathA zrIsUyagaDAMgasUtravRttimA | lakhyuM che. tathAhizrIhemacandrAcAryaviracitazrIpariziSTaparvaNigranthe. " rojanekAvatArANAmantakAlepinAkinAm // 1 zreNikanRpaMprati zrIvIravAkyamiti.
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIyaH prakAzaH ( 105 ) tejaHkSayAdicyavanaliGgAnyAvirbhavantina // 1 // " tathAzrIsUtrakRtAGgasUtravRttAvapi. "vipacyamAna tIrthakaranAmnodevasyacyavana kAleSaemA sayAvadatyantaMsA todaya evetyAdi 27 vizeSAdhikAra zrIlokaprakAza kalpadIpikAdithIjANavato. 78 prazna - lavasaptamadevatA kayA samajavA ? uttara - sarvArthasiddhavimAnanA devatA samajavA, teo sAta lavapramANa manuSyAyuSka ochuhovAthI zIvamArganA visAmA tarIke tyAMutpanna thAya che. jo sAtalavapramANamanuSyAyuSka vadhAre hota to chaThatapakarmathI jeTalaM karma kSayathAya teTalaM zeSaraheluM karma teTalI vakhatamA kSayakarI mokSe jAta ititAtparyArthaH vizeSa bAta zrIbhagavatIsUtrathI samajavI. 79 prazna - covIza prabhunA covIza laMchana kaho ? uttara - zrI RSabhAdi covIzajinanA nIce lakhyA mujaba anukrame covIza laMchana jANavataM. 1 vRSabha. 9 magaramaccha, 2 hastI. 10 zrIvatsa. 3. ghoDo. 11 gaiMDo. 12 mahiSa. 4 vAnara. 5 krauMcapakSI 13 varAha. 6 padmakamala 14 sIcANo. 7 svastika. 15 vajra. 16. hariNa. 8 candra. 14 17 bakaro. 18 naMdyAvartta. 19 kalaza. 20 kUrma. 21 nIlotpalakamala. 22 zaMkha. 23 sarpa. 24 siMha.
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 106 ) zrIpraznottarapradIpe. : yaduktaMzrIabhidhAnacintAmaNau. " vRSogajozvaHplavagaHkrauJcobjaMsvastikaHzazI // makaraHzrIvatsaHkhaGgImahiSaHzUkarastathA // 1 // zyenovajramRga chaagonNdyaavtoghttopic // kUrmonIlotpalaMzaMkhaHphaNIsiMhorhatAdhvajAH // 2 // " ukta coviza laMchana jANavAthI covIza prabhujInI pratimA one olakhI zakAyache atra e rahasyArtha che. 80 prazna-zrIRSabhAdi covIza jinanA varNa kaho ? uttara-zrIpadmaprabha, vAsupUjya, e ve tIrthaGkara raktavarNA. zrIcandraprabha, suvidhinAtha, e be tIrthaGkara ujvalavarNA. zrImunisuvrata, neminAtha, e ve tIrthaGkara kRSNavarNA. zrImallinAtha, pArthanAtha, e ve tIrthaGkara nIlavarNA. ane te sIvAyanA 16 tIrthaGkara kAJcanavarNA (pItavarNA) jANavA. ___ yaduktaMzrIabhidhAnacintAmaNau. "raktaucapadmaprabhavAsupUjyauzuklaucacandraprabhapuSpadantau // kRssnnaupunrnemimuniiviniilaushriimllipaashciiknktvissony|1|" 81 prazna-zrIRSabhAdi covIza jina kayA kuLamAM utpanna thayA ? uttara-bAvIza tIrthaGkara zrIikSvAku kuLamAM utpanna thayA. ane zrI munisuvrata, neminAtha, e be tIrthaGkara harivaMzakuLamAM u tpanna thayA. 1 nemimunisuvratau.
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIyaH prakAzaH yaduktaMzrIabhidhAnacintAmaNaiau. ikSvAkukulasaMbhUtAsyAdvAviMzatirarhatAm // munisuvratanemItuharivaMzasamudbhavaiau // 1 // " 66 ( 107 ) 82 prazna - paramArtha jANyA vinA artha kahe te kevo jANavo ? uttara - eka gAmaDIyA mUrkha puruSanI peThe hasavA yogya jANavo tenI kathA nIce lakhyA pramANe jANavI. koika gAmane viSe koika mUrkhahato te daivayoge samasta rAgarAgiNInI jANa evI kanyAparaNyo. pachI te strIne ANu karavAgayo. tyAMsAsare te mUrkhanA sALA hatA, temaNe vicArakaryo ke. ApaNe prabhAte paMcama rAga karIbhuM ne tene pUchIbhuM. te vicAra tenI bahene sAMbhalyo. teNIeM bhattarine kachuke, tamane mArAbhAio rAganI bAta pUche tyAre kahejoke e paMcama rAgathayo pachI prabhAte sALAe temaja pUchayuM, tyAre mUrkhe ke e paMcama rAga che. te sAMbhaLI sALAe manamAM - vicArthI ke, eto zRGga pUcha vinAno pazu che, paNa kAMika gharano bheda maLyo jaNAya che ema ciMtavI nagara bahAra jaine cAre kAne vicAra karyo ke, ApaNe prAtaHkALe dhanyAzrI rAga karavo. yataH 'SaTkarNobhidyatemaMtrazcatuSkarNona bhidyate // dvikarNasyatumaMtrasyabrahmApyantaMnagacchati // 1 // " 66
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIpraznottarapradIpe. ema karI prAtaHkALe dhanyAzrI rAga karIne pUchayuM ke, e kayo rAga ? te vAre mUrkha bolyo e chaTho rAga. te sAMbhaLI sALA tALI deine mAMhomAMhI hasavA lAgyA. mUrkha bolyo. re mUrkho hasocho zuM ? kAle tame paMcamarAga karyo hato. mATe Aja chaThoja rAga yukta che. je kAraNe pAMca pachI cha ema to bAlagopALa paNa jANe che te sAMbhaLI vaLI sALA ghaNuMja hasavA lAgyA tyAre tenI strIpa jaNAvavA mATe dhAnyanI tolaDI dekhADI. te dekhI mUrkha bolyo. jANyuM jANyaM e to laDa rAga che. tyAre vaLI atyanta hAMsI yogya thayo mATe paramArtha jANyA vinA artha kare te tenA jevo jANavo iti rahasyam. ( 108 ) itizrImattapAgacchenekaguruguNagaNAlaGkata paNDitazrI madrUpavijayagaNivaziSyapaNDitazrIkIrttivijayagaNiziSyapaNDitazrI kastUravijaya gaNiziSyapaNDitazrImaNivijayagaNiziSyapaM0 zrIbhubhavi - jayagaNiziSyamu0 zrIlakSmI vijayena viracitezrIprazno tarapradIpe tRtIyaH prakAzaH
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturthaH prakAzaH atha caturthaHprakAzaH OM namaH zrI sarvajJa jinaMnamyaguruJcagaNadhAriNam // granthasyAsyacaturthaJcaprakAzaMprakaromyaham // 1 // 1 prazna - sarva saMvararUpa caritraka guNaThANe hoya ? uttara - 14 me ayogi kevala guNaThANe hoya. 2 prazna - tAmali tApasane kyAre samakitanI prApti thai ? ( 109 ) uttara - tAmali tApasa, antakALa vakhate sAdhuonA darzanathI samakita pAmyo che. evo praghoSa zrIjinezvarasUrikRta kathA ratnakozamAM che. ane zrIbhagavatIsUtramAM to izAneMdra thai pachIthI samakita pAmyo ema kahAM che. 3 prazna - vigrahagatine pAmelo koi jIva agnikAya madhyethI jato thako dazAya ke kema ? 66 uttara--na dajhAya. zAthI ke te kArmaNa zarIravALo che, ane tethI te sUkSma che, mATe tyAM agni vIgere zastra na saMkrame. yaduktaMzrIbhagavatIvRttau. nadhmAyateya tovigrahagatisamApannohikArmaNazarIratvenasUkSmaHsUkSmatvAccatatrAganyAdikaMzastraMnakrAmati 4 prazna - vaikriya zarIravALo jIva agni madhyethI jato thako dajhAya ? uttara - vaikriya zarIranA sUkSmapaNAthI temaja tenI gatinA zIghrapaNAthI te na dajhAya, ""
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 110 ) zrIpazrottarapradIpe. yaduktaMzrIbhagavatIvRttau. "namAyatesUkSmatvAdai kriyazarIrasyazInatvAcatadgateH " 5 prazna-pRthvI vIgere pAMca sthAvarakAyane svAmIo haze ? uttara-jema dizAone indra, agni, Adika nakSatrone azvi, yama, dahana, Adika dakSiNa tathA uttara lokArddhane zakra, izAna, svAmio kahyA che. tema pAMca sthAvarakAyane paNa nIce lakhyA mujaba anukrame pAMca svAmio zrIThAMNAMgajImAM kahyA che. indra, brahma, zilpa, saMmati, ane prAjApatya, tatsUtrapAThoyathA. "paMcathAvarakAyAhivaIpataM iMdethAvarakAyAhivaI--- jAvapayAvaethAvarakAyAhivaI " vistarastaTTikAyAm. 6 prazna-jema vAdarapRthvyAdi pAMca sthAvarakAyane viSe pratyeke ekaparyAptakajIvanizrAe bIjA asaMkhyAtA aparyAptakajIvo kahyAche tema sUkSma pAMca sthAvarakAyane viSe eja rIte ke kema ? uttara-sUkSma pAMca sthAvarakAyane viSe to pratyeke ekaaparyAptaka nizrAe paryAptaka jIvo kahyA che. ane te paNa zrIpanavaNAsUtra vIgerenA anusAre saMkhyAtA jANavA ane zrIAcArAGgasUtra vRhadRttine anusAre to asaMkhyAtA jANavA. tathAcatatpAThaH " aparyAptakanizrayAparyAptakAHsamutpadyantetatra-- koparyAptakastatraniyamAdasaMkhyeyAHparyAptakAHsyuH" ityAcArAGgahavRttau
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturthabhakAzaH (111 ) 7 prazna-vikalendriya jIvo manuSyamA AvyA thakA manaHparyAya jJA nane pAme ? uttara-keTalAka pAme. paNa antakriyA pratye na kare AvI rIte zrIjainAgamamAM kayuM che. A ThekANe tAtparyArtha e che ke RjumatimanaHparyAyajJAnane pAme paNa vipulamatimanaHparyAyajJAnane na pAme zAthI ke vipulamatimanaHparyAyajJAnavALAne tadbhava-. siddhi kahI che. 8 prazna-jIvavicAra prakaraNamA je "grAhA" jIvo kahyA che te svarUpe kevA hoya ? uttara-soyanA dorA jevA pAtaLA temaja lAMbA hoya che ke jo te jIvo pANI madhye hAthInA page vaLage to hAthIne paNa pANIthI bahAra nIkaLag muskala thai paDe. lokamAM te jIvo ne " tAMtUA" kahe che. 9 prazna zrIprajJApanAsUtramA prathamapadaviSe "zizumArA" jIvo kahyA che te kayA ? uttara-te jIvo jaLanA kAcabA jANavA. athavA pADA jevA moTA jANavA. yaduktaMjIvavicAravRttau. " shishumaaraajlkuurmaaydaahuHshraahemcndrpaadaaHshishumaarstvmbukuurmH|| yahApAnIyamadhyemahiSasadRzAbhavantitezizumArAmahAkAyAH " 10 prazna-kukaDA tathA moranA mastaka madhye rahelI zikhA sacitta che, acitta cha, ke mizra che ?
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 112 ) zrIpaznottaramadIpe. uttara-kukaDAnI cUDA sacitta che. moranI cUDA mizra che. ema zrI . AcArAGgasUtravRtti madhye kaheluM che. / tathAcatatsUtravRttiH " sacittAcUDAkukkuTasyamizrAcUDAmayUrasya " .11 prazna-agni viSe uMdaranI utpatti ho ? uttara-hA, iTanA nIMbhADA vIgere agnimAM uMdaro utpanna thAya che ema zrIanuyogadvAravRttimAM kayuM che. vaLI keTalAka jIvo sacitta agni pramukhamA uMdara pramukhapaNe upaje che ema zrIsyagaDAMgasUtranA bIjA zrutaskaMdhanA trIjA adhyayananI vRttimAM kAM che. ___ yaduktaMzrIanuyogaddAravRttI. "iSTakApAkAdyamidRSikAvAsaityucyatetabrahmamaukilamUSikAHsamUrcchantIti" ___yaduktaMzrIsUtrakRtAGgamUtravRttau. " aparetujIvAHsacittetejaHkAyAdaumUSikAditve-- notpadyante " iti 12 uMdaranA lomarnu ratnakaMbalavastra bane che te vAta kharI haze ? uttara-hA, te vAta kharI che. yataH " mUSakaromajavastram" itizrIsthA nAGgasUtrapaJcamasthAnattivacanAt. ane vaLI e ratnakaMbala vastra jyAre meluM thAya che tyAre agnimAM nAkhavAthI te zuddha thAya che kAraNa ke agnimAM utpanna thaela uMdaronA lomarnu te vastra banelaM che ityAdi eka zAstralekha che.
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturthaH prakAzaH ( 113 ) 13 prazna - napuMsakamAsamAM je uttama vanaspati che te phaLe ke kema ? uttara--nA, naphale. kintu napuMsaka mAsane tajIne bIje mAseja phale ema zrI Avazyaka niryuktimAM zrIbhadrabAhusvAmIjI kahe che. yataH " jaiphullAkaNiAraDA0 " ityAdi gAthA vacanAt atrarahasyArtha echeke, acetanA evI vanaspati te paNa jo napuMsaka mAsane tajI bIjA mAsane gaNatImAM leche, to pachI paNDito te pramANe varatanuM temAM zI navAI che. e viSaya, vadhAre vivAdabhara vyAkhyAna vAloche. ane te zrIkalpa kiraNAvalpAdizrI jaina granthomAMche. te jovAthI barobara samajAze. 14 prazna - cUDelI (jIvavizeSaH ) dvIndriyajIvache ke trIndriyajIvache ? uttara - zrI ArAdhanapatAkAmAM trIndriyajIvagaNelo che. ane jIvavicAra mAM dvIndriyajIvagaNelo che. tasvanIvAta kevalI jANe. 15 prazna - atisnigdhapaNAne lIdhe trIjeAre paNa bAdaraagnino abhAva kahyoche to zrIRSabhadevajInA samayamAM tenI utpatti zAthI kahI ? uttara--trIjA ArAnA prAntabhAgamAM zrIRSabhadevajInA samayamAM agninI utpatti kahIche te ThekANe kaI bAdhA AvatI nathI zAthI ke tyAM alpakAlanI vibakSA karInathI iti tattvam. 16 prazna - ema saMbhalAyache ke koikanA udaramAM " gRhekokilA " utpanna thAya che tenuM thuMkAraNa ? 1 adhikamAsamAM. 2 bhujaparisarpavizeSaH loketu " garolI " itinAmnAprasiddhA. 15
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 ) zrIpraznottarapradIpe. uttara-udaramA gRhagodhikA utpattinuM kAraNa zrInizIthacUrNimA ___kahelche. te nIce pramANe ___ yaduktaMzrInizIthacUrNI. "gihakoilaavayavasaMmisseNabhutteNapoTekilagihakoilAsamucchaMtitti" sulabhArtha 17 prazna-motIne pRthvIkAyapaNuM saMbhave ? uttara-hA, nAnAvidhatrasasthAvaranA zarIromAM utpattino saMbhava chatAM paNa motIne pRthvIkAyapaNuMja saMbhavache. ema zrIsUtrakatAGgasUtranI TIkA parathI siddhathAyache ane te jovAthI ke TalIka vadhAre vAta samajAya temache. 18 prazna-saparnu "pavanabhakSI" nAmache te zuM pavanane bhakSaNa karato haze ? uttara-hA, pavanane paNa bhakSaNa karecha. zAthIke teno jAtipratyaya te AhArache. yataH "sappAH pibanti pavanaM naca durbalAste" itivacanAt valI zrIsUtrakRtAGgamUtranA vIjA zrutaskandhanA trIjA adhyayananI TIkAmAM paNa kapuche ke sarpovAyuno paNa ahAra kareche ane teonI teja jAtipratyaya AhAra vaDe karIne vRddhi thAyache jemake dudha pramukha vaDe karIne iti 19 prazna-eka zrRMgATaka phalamAM ( sIghoDAmAM ) keTalAjIvo kahyAche ? uttara-bejIvo kahyAche. yataH " doNiyajIvAphalebhaNiyA" iti zrIprajJApanAvacanAt 20 prazna-" kudRmita " zabdastrIonA kevA vilAsa bhedamA joDAyache? uttara-puruSa jyAre vyAmohathI strIonA kezane tathA stanane ane vaLI adhara bIgere aMgone yathocita grahaNa kareche. tyAre strIone
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturthaH prakAzaH ( 115 ) ghaNo harSathAyache chatAM paNa saMbhrama pUrvaka mastaka ceSTAthI temaja hastaceSTAthI tema nahIM karavA puruSane jaNAveche arthAt ghaNA harSI utpanna thala sukhane ThekANe paNa duHkhano upacAra kareche. tevA eka strIonA vilAsa bhedane paNDito "kudRmita" kache mATe " kuhamita " zabda strIonA tevAeka vilAsa bhedamAM joDAyache iti rahasyArthaH yataH 44 ' kezastanAdharAdInAM graheharSepisaMbhramAt // prAhuHkuTTamitaMnAma ziraH karavidhunanam // 1 // " itizabdastomamahA nidhigatazlokavacanAt. zrI abhidhAnacintAmaNikoSamAM strIonA svAbhAvika evA lIlA vIgere daza alaGkAra kathAle temAM A " kudRmita " sAtamo alaGkArale tenuM lakSaNa tenA TIppanamAM arddhazlokavaDe karIne batAvela te nIce pramANe. duHkhopacAraHsaukhyepiharSAtkudRmitaMmatam // " artha upara pramANeja jANavo. 21 prazna - strIonAmAyAkapaTathI puruSa ugAya ke ? uttara - hA, zaMkara jevA ugAyAle zaMkaranI kathA A pramANe eka divasa mahAdevajI potAnI strIgaGgA ane pArvatI pAse kahevA lAgyA ke huM saMsAramArgathI udvigna thai gayelochu mATe havethI mahAre tamArI behunI sAthe kAMr3a kAmanathI huMto have tapaja karazi. ema kahIne zaMkara kailAsaparvatamatye gayA, tyAM te parvatanI guphAmAM padmAsana vALIne dhyAnamAM ""
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIpraznottarapadIpe. beThA, pArvatIe jANyu jezivajI tapasyAmAM beThAche. paNa te saMsArathI udvignahuMchaM ema kahIgayAche, mATe tenA tapano hu~ bhaMgakarUM, ema dhArIne pote bhillaDIno veSa dharIne tyAMjai zaMkara pAse rahIne nAnA prakAranA hAva bhAva kaTAkSa vIgere vilAsa karavA mAMDayA, tevAre dhyAna mUkIne zivajI te bhiluDInI prArthanA karavA lAgyA. ke he bhadre tuM mahArI strIyA tyAre bhillaDI bolIke mahAro svAmIto bhillache. te pachavADe cAlyo Aveche. mATe jo tema huM karUM to te bhilla mane ane tamane behune zikSA Ape tyAre zivajI kahevA lAgyA ke he suMdarI meM tripurAsura jevA lakSa daityone mArInAkhyA to tahAro svAmI bIcAro zI gaNatImAMche tyAre bhillaDI kahecha. ke jo emahoyato tamo mahArI pAse nAgA thai nAco to hu~ tamArI strIthAuM tyAre te bhillaDIne vaza paDelA mahAdeve nagna thai nAcavA mAMDayuM te joi pArvatIne hAsya AvyuM tyAre zivajI samajI gayA ke Ato pArvatIche emajANIne lajjita thai manamA khedapAmyAje are A zuM thayuM huM kaheto hato ke huM saMsArathI virakta chaM ane mane mAyA kapaTe karI eNIe chalyo tethI huM paravaza thai gayo ema samajI lajjA pAmyA. juo ema zaMkara paNa ThagAyA mATe strIonA mAyA kapaTamAM na phasAtAM teNIono tyAga karavo eja zreSTa che. 22 prazna-laukikazAstramA cAra Azrama kahyA che te kayA ane te kyAre kone hoya ? uttara-1 pahelo brahmacaryAzrama-te vAlyAvasthAmAM vedavedAGgAdirUpa vidyAbhyAsione jANavo.
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturthaHprakAzaH (117 ) 2 bIjo gRhasthAzrama-te yauvanAvasthAmA bhogAbhilASione jANavo. 3 trIjo vAnaprasthAzrama-te vRddhAvasthAmAM munivRttivAlAone jANavo. 4 cotho bhikSvAzrama-te antAvasthAmAM paramAtmadhyAnavaDede hatyAgione jANavo. ema raghuvaMzanI TIkAthI jANIe chIe. 23prazna-laukikamate sItA potAnuM satyapaNuM jaNAvI kyAM gayAM haze ? uttara-pAtALamAM gayAM che arthAtpRthvIdevI pragaTa thai sItAne pAtALamAM lei gayAM che. evI laukikamate vAta che. yaduktaM kAlidAsakavikRtaraghuvaMze. "athvaalmiikishissyennpunnymaavrjitNpyH|| aacmyodiiryaamaassiitaastyaaNsrsvtiim||8|| vAGmanaHkarmabhiHpatyauvyabhicAroyathAname // tathAvizvabharedevimAmAntardhAtumarhasi // 1 // evamuktetathAsAcyAraMdhrAtsadyobhavAdbhuvaH // zAtahRdamivajyotiHprabhAmaNDalamudyayau // 82 // tatranAgaphaNotakSiptasiMhAsananiSeduSI // samudrarasanAsAkSAtprAdurAsIdasuMdharA // 83 // sAsItAmaGkamAropyabhartRpraNihitaikSaNam // mAmetivyAharatyevatasminpAtAlamabhyagAt // 8 // " 24 prazna-sUryanA kiraNonI vadhaghaTa thatI haze ?
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 118 ) zrIpraznottarapradIpe. uttara-zrIkalpasUtranI dIpikAmAM laukikazAstranI apekSAe vadhaghaTa kahI che. te nIce lakhyA pramANe. caitramAsamAM sUryanA kiraNo 1200 vaizAkhamAsamAM mUryanA ki0 1300 jyeSTamAsamAM sUryanA ki0 1400 zrAvaNamAsamAM sUryanA 1400 bhAdrapadamAsamAM mUryanA ki0 1400 ASADhamAsamAM mUryanA ki0 1500 AzvinamAsamAM mUryanA ki0 1600 kArtikamAsamAM mUryanA ki0 - 1100 mAghamAsamAM sUryanA ki0 1100 mArgazIrSamAsamAM sUryanA ki0 1050 phAlgunamAsamAM sUryanA ki0 1050 pauSamAsamAM sUryanA kiraNo 1000 ukta rIte vadhaghaTa jANavI. yadvyADiH " zatAnihAdazamaMdhautrayodazaivAMdhave // caturdazapunaryeSTenabhonabhasyayostathA // 1 // paJcadazaivatvASADheSoDazaivaMtathAzvine // kArtikatvekAdazacazatAnyevaMtapasyapi // 2 // mArgetudazasA nizatAnyevaMcaphAlgune // pauSaevaparaMmAsisaMhanaMkiraNArakheH // 3 // " iti 1 caitre 2 vaizAkhe. 3 zrAvaNabhAdrapadayoH 4 mAghepi
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturthaH prakAzaH 25 prazna - batrIsa lakSaNo puruSa kayo samajavo ? uttara --- zAstroktavatrIsa lakSaNa jene viSe pAmIra te batrIsa lakSaNo puruSa jANavo. te 32 lakSaNa A pramANe che. ( 119 ) chatra, kamala, dhanuSa, ratha, vajra, kAco, aMkuza, vAva, svastika, toraNa, sarovara, siMha, vRkSa, cakra, zaMkha, hastI, samudra, kalaza, prAsAda, matsya, java, ( dhAnya vizeSa ). yajJastaMbha, stUpa, (sthubha) kamaNDalu, (saMnyAsInuM jaLapAtra) parvata, cAmara, darpaNa, vRSabha, dhvajA, zrI, mAlA, ane ma yUra, e vatrIsa lakSaNa pUrvakRtapuNyoe karIne moTA puNyavaMta prANionA hAtha pagane taLIe hoya, ema paNDita puruSo kahe che. yaduktaM zrIkalpadIpikAyAm. chatraMtAmarasaMgha nUrathavarodaMbholikUrmA kuzAvApIsvastikatoraNAnicasaraH paMcAnanaH pAdapaH // cakrezaMkhagajausamudrakalazauprAsAdamatsyauyavAgrUpastUpakamaMDalUnyavanibhRsaJcAmaraudarpaNaH // 1 // 66 ukSApatAkA kamalAbhiSekA sudAma ke kI ghanapuNyabhAjAm | purAkRtaiH puNyagaNairamUnisa lakSaNAnItivadantidhIrAH // 2 // " valI bIjI rIte paNa vatrIsa lakSaNo puruSa kahyo che.nakha, paga, hAtha, jIbha, hoTha, tAlabuM, ane AMkhanA khuNA, e sAta jenA rAtAM hoya. tathA kAkha, hRdaya, koTa, nAka, nakha, ane mukha, e cha jenA UMcA hoya. tathA dAMta, cAmaDI, keza, AMgalInA parva, ane nakha, e pAMca jenA sUkSma 19
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 120 ) zrIpraznottarapadIpe. hoya. tathA netra, hRdaya, nAka haDapacI, ane bhujA, e pAMca jenA lAMbA hoya. tathA lalATa, hRdaya, ane mukha, e traNa jenA paholAM hoya, tathA grIvA, jaMdhA, ane liMga, e traNa jenA TuMkA hoya. tathA svara, nAbhi, ane satva, e traNa jenA gaMbhIra hoya. te batrIsa lakSaNo puruSa jANavo. yaduktaMzrIkalpadIpikAyAm. " ihbhvtisptrktHssddunntHpnycsuukssmdiirghshc|| trivipulalaghugaMbhIrodAtriMzallakSaNaHsapumAn // 1 // " atra dRSTAnta tarIke zrIzrIpAlanarendra, zrIvikramanarendra, ityAdi ghaNA batrIsa lakSaNA puruSo thai gayA che. 26 prazna-laukika 18 purANanA nAma darzAvo ? uttara-brahmapurANa 1 padmapurANa 2 viSNupurANa 3 vAyupurANa 4 bhAgavatapurANa 5 nAradapurANa 6 mArkaDeyapurANa 7 AgneyapurANa 8 bhaviSyapurANa 9 brahmavivartapurANa 10 liMgapurANa 11 varAhapurANa 12 skandapurANa 13 vAmanapurANa 14 matsyapurANa 15 kUrmapurANa 16 garuDapurANa 17 brahmAMDapurANa 18 evI rIte zAstrokta 18 purANanA nAma jANavAM. yaduktaMzrIkalpadIpikAyAm. " brahmAMbhoruhaviSNuvAyubhagavatsaMjJatatonAradamAkaiDeyamathAmidaivatamitiproktaMbhaviSyaMtathA // tasmAdbrahmavivatasaMjJamuditaMliMgaMvarAhasmRtaMskAMdavAmanamatsyakUrmagaruDaMbapAMDamaSTAdaza // 1 // "
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturtha:prakAzaH (121 ). 27 prazna-cauda vidyA guNa jANa kone kahIe ? uttara-je cauda vidyA jANe te cauda vidyA guNa jANa samajavo. ane te cauda vidyA nIce lakhyA mujaba jANavI Rgveda 1 yayurveda 2 sAmaveda 3 atharvaveda 4 zikSA 5 kalpa 6 vyAkaraNa 7 chaMda 8 jyotiSa 9 nirukti 10 mImAMsA 11 AnvIkSikI 12 dharmazAstra 13 purANa 14 tathAcoktaMzrIabhidhAnacintAmaNau. " paMDagIvedAzcatvAromImAMsAnvIkSikItathAdharmazAsaMpurANaJcavidyAetAzcaturdaza // 1 // " valI viSNupurANamAM to Ayurveda 1 dhanurveda 2 gAMdharva 3 ane arthazAstra 4 e cAra upaveda sahita 18 vidyA kahI che. tadyathA. . "aGgAnivedAzcatvAromImAMsAnyAyavistaraH // dharmazAstraM purANaJcavidyAhyetAzcaturdaza // 1 // AyurvedodhanurvedogAndharvaJcArthazAstrakam // cturmiretaiHsNyuktaaHsyurssttaadshtaaHpunH||2||" atra dRSTAnta tarIke indrabhUti, agnibhUti, vAyubhUti, vIgere cauda vidyAguNa jANa hatA ema zrIkalpasubodhikAmAM gaNadharavAdavyAkhyAvasare kahela che. 1 pUrvokta zikSA vIgare 6 aMga. 2 tarkavidyA. 3 sargazcapatisargazca vaMzomanvantarANica // vaMzAnuvaMzacaritaMpurANapazcalakSaNam // 1 // 4 vaidyakazAstram 5 saMgItazAstram 6 nItizAstram.
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 122) zrIpraznottarapradIpe. 28 prazna-keTalAM nakSatro jJAnavRddhi karanArAM haze? . uttara-daza, te nIce pramANe-mRgazira 1 ArdrA 2 puSya 3 pUrvAkA lgunI 4 pUrvASADhA 6 pUrvAbhAdrapada 6 mULa 7 azlezA 8 hasta 9 ane citrA 10 e ukta daza nakSatrAMnI sAthe candramAno yoga Ave chate jo zrutajJAnanA uddezAdi karAya che to jJAnadine pAme che, tathA nirvighnapaNe bhaNAya che, saMbhaLAya che, vyAkhyAna karAya che, dharAya che, zAthI ke je kALa vizeSa che te paNa tathAvidhakAryaviSe kSayopazamAdibhAvano hetubhUta che. yaduktaMzrIsthAnAGgasUtre.. " dasanakhattANANassaviddhikarApaNNanAtaMjahA. migasiraadApUsotiniyapuvAimUlamassesA // hathocittAyatahAdasavidikarAiMgANassa // 1 // " taTTIkA. _ " viddhikraaiNti|| etannakSatrayuktacandramasisatijJAnasyazrutajJAnasyoddezAdiryadAkriyatetadAjJAnaMsamRddhimupapayAtyavighnenAdhIyatezrUyatevyAkhyAyatedhAryatecetibhavaticakAlavizeSastathAvidhakAryeSukAraNaMkSayopazamAdihetutvAtasyayadAhaudayarakayakhaovasamovasamAjaMcakammaNobhaNi yaadvkhettkaalNbhaavNcbhvNcsNppptti||1||" tathaivasaMskRtAryApibhavati
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturthaHprakAzaH . ( 123 ) tathAhizrIajitanAthacaritre. " udayakSayakSayopazamopazamAHkarmaNAMbhavantyatra / / dravyaM kSetrakAlaMbhAvaJcabhavaJcasamprApya // 1 // " iti 29 prazna-nanucandrAdayograhAcAravizeSeNa prANinAM sukhaHdukhavipAka hetavo bhavantikiMvAnetipraznaH uttara-ucyate prAyaste prANinAM sukhaduHkhavipAkahetavo bhavantiparaM vizeSavistarArthinAtvatra zrIlokaprakAzagranthovilokanIyaH sacagranthoyam. " etecandrAdayaHprAyaHprANinAMprasavakSaNe // tattatkAryopakramevAvarSamAsAdyupakrame // 84 // anukUlAHsukhaMkuryustattadrAzimupAgatAH // pratikUlAHpunaHpIDAMprathayantiprathIyasIm // 85 // nanuduHkhasukhAnisyuHkarmAyattAnidehinAm // tataHkimebhizcandrAdyairanukUlairutetaraiH // 86 // AnukUlyaMprAtikUlyamAgatAapyamIkimu // zubhAzubhAnikarmANivyatItyakartumIzate // 87 // tatomudhAstAmaparenimranthAniHspRhAapi // jyotiHzAstrAnusAreNamuhUrtekSaNatatparAH // 8 // pravAjanAdikRtyeSupravartantezubhAzayAH // khAmImeghakumArAdidIkSaNetatkimaikSata // 89 // caturbhiHkalApakam
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 124 ) zrIpraznottaramadIpe. atrocyateparicitazrutopaniSadAmayam // anAghnAtaguruparamparANAMvAkyaviplavaH // 90 // zrUyatAmatrasiddhAntarahasyAmRzotalam // anuttaramurArAdhyaMpAraMparyAptamuttaram // 91 // vipAkahetavaHpaJcasyuHzubhAzubhakarmaNAm // dravyakSetraJcakAlazvabhAvobhavazvapaJcamaH // 92 // tathAcoktam-udayarakayakhaovasamovasamAjaMca / / kmmnnobhnniyaadvkhettNkaalNbhaavNcmvNcsNppp||13|| yathAvipacyatesAtaMdravyaMsrakcandanAdikam // gRhArAmAdikaMkSetramanukUlagrahAdikam // 94 // varSAvasantAdikaMvAkAlaMbhAvaM mukhAvaham // varNagandhAdikaMprApyabhavedevanarAdikam // 95 // yugmama. vipacyatesAtamapidravyaMkhaGgaviSAdikam // kSetrakArAdikaMkAlaMpratikUlaMgrahAdikam // 96 // bhAvamaprazastavarNagandhasparzarasAdikam / / bhvnyctirygnrkaadikNpraapyetidRshyte||97|| yugmam. zubhAnAMkarmaNAMtatradravyakSetrAdayazubhAH vipAkahetavaHprAyozubhAnAJcatatonyathA // 98 // 1 guptigRhAdikam. --
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 125 ) caturthaH prakAzaH tatoyeSAMyadAjanmanakSatrAdivirodhamA || cArazcandrAryamAdInAMjyotiHzAstroditobhavet // 99 // prAyasteSAM tadA kamrmANyazubhAnitathAvidhAm / / labdhvA vipAkasAmagrI vipacyante tathAtathA // 200 // yugmam vipakkA nicatAnyevaM duHkhaMdadyurmahIspRzAm // AdhivyAdhidravyahAni kalahotpAdanAdibhiH // 1 // yadAtuyeSAMjanmarkSAdyanukUlo bhavedayam // grahacArastadAteSAMzubhaMkarmmavipacyate // 2 // tathAvipakaMtaddatteGginAMdhanAGganAdijam // ArogyatuSTipuSTISTasamAgamAdijaMsukham // 3 // evaMkAryAdilamepitattadbhAvagatAgrahAH // sukhaduHkhaparipAkeprANinAMyAntihetutAm // 4 // tathAhabhagavAJjIvAbhigamaH syaNiyara diNayarANaMnakhattANaMmahaggahANaMca // cAraviseseNabhave suhaduhavimaNussANaM // 5 // ataevamahIyAMsoviveko jvalacetasaH // prayojanaMsvalama piracayanti zubhekSaNe // 6 // jyotiHzAstrAnusAreNakAryapravAjanAdikam // zubhamuhUrttekurvantitataevarSayopihi // 7 //
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 126 ) zrIpraznottarapradIpe. iththmevaavrttaajnyaasvaaminaamrhtaampi|| adhikRtyazubhaMkRtyaMpAThapravrAjanAdikam // 8 // sukSetrezubhatithyAdaupUrvottarAdisaMmukham / / pravrAjanavatAropAdikaMkAryavicakSaNaiH // 9 // tathoktaMpaJcavastuke-esAjiNANamANAkhettAiyAyakammaNomaNiyA // udayAikAraNaMjaMtamhAsavaththajaiyatvaM 10 ahaMdAdyAHsAtizayajJAnAyetumahAzayAH // tetujJAnavale naivajJAtvAkAryagatAgatim // 11 // avighnAMvAsavighnAMvApravartanteyathAzubham // nApekSantenyajanavanmuhUrttAdinirIkSaNam // 12 // . yugmam taddicintyApareSAntutathAnaucityamaJcati // mattebhasparddhayAMvInAmivAghAtomahAdruSu // 13 // ; . idamarthatojIvAbhigamavRttAviti." 30 prazna-viSavyAptaannane joi cakora vIgere jIvone kaMi thatuhaze ? uttara-hA, vividha vilakSaNa svabhAva samutpanathAyache. te A pramA Ne viSasahita evA annane dekhIne cakora pakSI cakSuviSe virAgane dhareche. arthAt jheravAluM anna dekhIne cakora pakSI AMkho mIMceche, haMsa zabda kareche, menA vamana kareche, popaTa satata pokAra kareche, vAnara viSTAne kareche, kokila kSaNa 1 pakSiNAm.
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ - caturthaHprakAzaH (127 ) vAramA maraNa pratye pAmeche, krauzvapakSI nAce mAce che, nolIo rAjI thAyache, ane kAgaDo harSane dhareche, yaduktam. " dRSTvAnasavipaMcakoravihagodhattevirAgaMdRzorhasaHkuatisArikAcavamatikozatyajasraMzukaHviSTAMmuJcatimarkaTaH parabhRtaHprApnotimRtyukSaNAtakrauJcomAdyatiharSavA~zvanakulaHprItiJcadhattedikaH // 1 // " atra dRSTAnta tarIke eka divasa zrIzobhanAcAryajI zrIujjayinIpurImAM potAnA saMsAro bhAi dhanapAla paMNDitane gharevahoravA nimitte gayAche. teja divase dhanapAlanA gharamAM tenA vairie modakamAM jheranakhAveluche. te jheravAlA modaka lei ApavAmAMDayA tyAre AcAryajIe kahyuke amane e modaka nahIMkalpe. dhanapAle kAMke modakamAM zuM jheravAlelaMche ? AcAryajIe kayuke hA, emodakamAM jherajache. pachI paramparAe pUchavAthI emAM jherache evo nirNaya thayo tyAra pachI jIvitadAna ApanAra zrIzobhanAcAryajIne pUchayuke Ape zAthI jANyuMke AmAM jherache. uttara ApatAM jaNAvyuMke, A pAMjarAmA rahelA cakorapakSIe A modakone dekhIne AMkhomIcIdIdhI tethI ame vicAyuke AmodakamA kharekhara jherache. vaLIzAstrapramANa ApavA pUrvoktakAvya kahI batAvyo te sAMbhalI dhanapAla ajAeba thayo ityAdi. 31 prazna-svInA aMga viSe kayA kathA divase kyA kyA kAma rahecha ? uttara-zuklapakSamAM paDave paganA aMguThe, vIjeM paMjAe, trIjeM paganI
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 128) zrIpaznottaramadIpe. ghuTIe, cotheM DhIMcaNe, pAMcame jaghane ( keDanA AgalA bhAge ) chaThe nAbhIe, sAtameM stane, AThameM bagalamAM, nomeM gale, dazameM gAloe, agIyArase dAMte, bArase mukhe, teraseM netroe, caudazeM kezapAse, ane punameM mastake, kRSNapakSamA paDave mAthe, bIjeMkeze, ema anukrameM vadamA utaravU ane zudamAM caDhavu evIrIte strIonA ekeka aMge ekeka divasa kAmano vAso jANavo. yataH " aMguSTepadagulphajAnujaghanenAbhaucavakSasthalekakSA-- kNtthkpoldNtvdnenetrelkemuurddhni||shuklaashuklvibhaagtomRgdRshaamNgessvnNgsthitimaa'dhogmnenvaampdgaapkss-- dvayelakSayet // 1 // " itivacanAt. atra rahasyArtha echeke, je divase je aMge anaMgano vAso hoyate divase te aMgane yathocita mardana karavAthI strI vaza thAyache iti. uktarIte zrIpuranagaramAM zrIpati nAmanA parama zrAvaka zeThane kamala nAmano putrahato ane te sarve kaLAomAM nipuNa hato tenI pAse zrIsarvajJamUrijIe kaheluche. ane te vAta zrIvijayalakSmIrijIe upadezamAsAdagranthamA dAkhala karIche, vaLI paMDitazrIvIravijayajI mahArAje paNa pUrvoktavAta zrIsthUlabhadrazIlavelamAM goThavelIche. zAstra vyAkhyA naivarasamaya hoyache. mATe zrRMgArarasayuktavyAkhyA 1 zrRMgArarasa, vIrarasa, karuNArasa, hAsyarasa, raudrarasa, bIbhatsarasa, bhayarasa, adbhUtarasa, ane zAMtarasa, enavarasa jANavA.
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturthaH:prakAzaH . . . . ( 129 ) vAMcI vairAgyavAna paMDita puruSe vyAmoha na karavo. 32 prazna-" kutrikApaNa" eTalezuM ? uttara-pUrve moTImoTInagarIomAM evA nAmanI devAdhiSTita dukAnahatI ke, jyAMthI traNabhuvanamAhenI je vastu mAgo te malIzake te viSa zrIuttarAdhyayanaTIkArnu pramANa nIcemujaba. tathAcoktaMzrImaduttarAdhyayanasUtraTIkAyAm. " haTTohidevasaMbaMdhIkutrikApaNaucyate // sadbhAvAnakhilA~statrapradatteprArthitaHsuraH // 1 // " vaLI zrIbhagavatIsUtravRttimA "kutrikApaNa" zabdanI vyutpatti karIche. tepaNa purvoktavAtane maLatIche. ane te nIce pramANe. tathAcatavRttiH " kuttiyAvaNattikutrikaMsvargamartyapAtAlalakSaNaMbhUtrayaMtatsaMbhavivastvapikutrikaMtatsaMpAdakoyaApagohaDodevA dhiSTitatvenAsaukutrikApaNaH " iti 33 prazna-"gorasa" zabdanI kevI rIte vyutpatti thAya che ? ane kyAM tenI pravRtti hoya che ? uttara-" gavArasogorasaH" gAyono rasa te gorasa, e tenI vyu tpatti jANavI, ane gorasazabdanI pravRttito " mahiSyAdI nAmapidugdhAdirUperase" asavIgerenA paNa dudha, dahI, ghI, ane chAsa, rUparasane viSe jANavI ema zrIgaNAMgasUunI TI0 ka0
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 130 ) zrImaznottarapradIpe. tathAcataTTIkA "gavArasogorasovyutpattireveyaMpravRttistumahiNyAdInAmapidugdhAdirUperase " iti 34 prazna-apakagorasamAM kaThola jama, jema jainazAstramA vayu che tema laukikazAstramA vajryu haze ? - uttara-hA, laukikazAstramA paNa vajelaM che teno dAkhalo nIce pra0 zrIviSNubhagavAn kahe che ke, he yudhiSThira aDada, maga, vIgere kaThola annamAM gorasa (kAcaM dudha, dahI, ane chAsa) ekaLu melavI jamavU te nIce karI mAMsa samAna che. yaduktaMmahAbhArate "gorasaMmASamadhyetumudgAdiSutathaivaca // bhuJcamAnaMbhavennUnamAMsatulyaMyudhiSThira // 1 // " iti. prastAvane lIdhe A ThekANe amAre kahe, paDe che ke, svazAstraparazAsranA ajANa bApaDA DhuMDhIyA loko kAcAM dudha, dahI, chAsamAM kaThola khAya che te ghaNI sakhedAzcaryavAtache. 35 prazna-anyadarzanamA rAtrIbhojana nahIM niSedhelaM hoya ? uttara-patnapurANamAM rAtribhojanano niSedha karelo che te nIce pramANe je mANaso madya, mAMsa, anekandamUlanuM bhakSaNa kare che, tathA rAtribhojana kare che. te mANasonI tIrthayAtrA, japa, tapa, ekAdazIvrata, viSNujAgaraNa, vogere dharmakriyA vRthA jANavI. Ama kahevAthI madya, mAMsa, rAtribhojana, ane kanda. mUlano niSedha karyo samajavo.
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturthaHprakAzaH (131 ) yaduktam. " madyamAsAzanaMrAtrIbhojanakandabhakSaNam // yekurvantivRthAteSAMtIrthayAtrAjapastapaH // 1 // vRthaacaikaadshiiproktaavRthaajaagrnnNhreH|| vRthAcapauSkarIyAtrAvRthAcAndrAyaNaMtapaH // 2 // " valI purANomAM kahuM che ke, he yudhiSTira dayA, satya, asteya, (corI nahIM karavIte) brahmacarya, aparigraha, madya, mAMsa, ane madhano tyAga, tathA rAtribhojanano tyAga e sarve dharmanA aMgo che, je uttamabuddhivAlA mANaso rAtrine viSe hamezA AhArano tyAga kareche. teone eka mAsamAM paMdara divasanA upavAsanuM phala thAyache. je dhanyamANasa hamezAM rAtribhojanamate viratine kareche. te nIce karI puruSanA ardhA AyuSyanA upavAsavALo hoya eTale ke, puruSane potAnA ardha AyuSya jeTalA upavAsa, phala male che. heyudhiSTirasvajanamAtrapaNa maraNa pAme chate jyAre nIce karI sUtaka thAya che tyAre sUrya asta pAme chate bhojana kama karAya. he yudhiSTira A dunIyAmAM rAtrine viSe to pANI paNa nahIM pIvu ane temAM paNa tapasvie ane vivekI evA gRhasthe to vizeSe karI nahIM pI. valIRga, yayuH, sAma, lakSaNa traNa veda teornu je teja te sUrya cha " AdityaH trayItanuH" evaM sUryanuM nAma che. e pramANe vedone jANanArA, jANe che, te sUryanA kiraNoe karI pavitra thaela sarva zubhakarmone kare arthAt jyAre sUrya na hoya tyAre zubhakarmoM kare nahIM. te zubhakarmoM nIcelakhyAmujabajANavA. Ahuti, (agnimAMghRtAdikahutadravyaprakSepa
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 132 ) zrIpraznottaramadIpe. karate ) snAna, zrAddha, (pitRkarma ) devapUjA, dAna, ane bhojanato vizeSe karI naja karavU. ATalAM zubhakarmo rAtrie naja karavAM. prabhAtamAM devatAo bhojana kare che. madhyAnhe RSio bhojana kare che. divasanA pAchalA bhAgamA pitRo bhojana kare che sAyAnhe arthAt vikAlavelAe daitya, dAnavo, bhojana kare che ane saMdhyAvelAe yakSa, rAkSaso, bhojana kare che. ema sarvadevatAonA bhojanavakhatane ullaMghIne he kulodaha (yudhiSThira ) rAtrie je khAvu te abhakSya che ityAdikathanavaDe anyadarzanamA rAtribhojanano pragaTa niSedha karelo che topaNa jeo rAtribhojana kare che teo eka ghaNAkAlathI paDela khoTA pravAhanI apekSAthI kare che. ema samajAya che. yaduktam. "ahiMsAsatyamasteyaMbrahmacaryamasaJcayaH // madyamAMsamadhutyAgorAtribhojanavarjanam // 1 // yeraatrausrvdaahaarNvrjyntisumedhsH|| teSAMpakSopavAsasyaphalaMmAsenajAyate // 2 // karotiviratidhanyoyaHsadAnizibhojanam // sorddhapuruSAyuSasyasyAdavasyamupoSitaH // 3 // mRtesvajanamAtrepisUtakaMjAyatedhruvam // astaMgatedivAnAbhojanaMkriyatekatham // 4 // nodakamapipAtavyaMrAtrAvatrayudhiSThira // tapasvinAvizeSeNagRhasthenavivekinA // 5 //
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturthaHprakAzaH (133 ) tryiitejomyobhaanuritivedvidoviduH|| tatkaraiHpUtamakhilaMzubhakarmasamAcarat // 6 // naivAhutirnacanAnanazrAddhaMdevatArcanam // dAnavAvihitaMrAtrIbhojanazcavizeSataH // 7 // devaistubhuktaMpUrvAnhemadhyAnheRSibhistathA // aparAnhetupitRbhiHsAyAnhedaityadAnavaiH // 8 // sandhyAyAMyakSarakSobhiHsadAbhuktaMkulodaha // sarvavelAMvyatikramyarAtrIbhuktamabhojanam // 9 // yugmam. ityAdi" vaLI Ayurveda je vaidyakazAstrache temAM paNa rAtribhojanano niSedha kareloche. te A pramANe-A zarIramAM ve kamalache. eka hRdayapadma te adhomukhache. bIjuM nAbhipana te Urdhvamukha che A banne kamalo sUrya asta thavAthI rAtrie saMkocAi jAyache. te kAraNathI rAtrie na khAvU joie vaLI rAtrie sUkSmajIvo khAvAmAM AvavAthI anekaprakAranA roga utpanna thAyache. yaduktam " hnnaabhipdmsngkocshcnnddrocirpaaytH|| atonaktaMnabhoktavyaMsUkSmajIvAdanAdapi // 1 // " iti have sarvalokone dekhavAmAM AvatA rAtribhojananA doSo batAvIe chIe-annAdikamAM kIDI khAvAmAM Ave to buddhi nAMza thAyache, ju, khAvAmAM AvI jAyato jalodara thAyache,
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ (114) zrIpaznottarapadIpe. mAkhI vamana karAve che, ane karolIyo kuSTaroga utpanna kare che. kAMTo athavA lAkaDAno nAno khaMDa khAvAmAM AvI jAyato galAmA vyAdhine utpanna kare che, zAkanI aMdara paDelo viMchI tALa, viMdhI nAkhe che, ane gaLAmAM valagelo vAlasvarabhaMgane mATe thAya che, ityAdi dRSTadoSo rAtribhojana karavAmAM sarve lokone dekhavAmAM Ave che, mATe rAtribhojanano tyAga karavo eja zreSTamArga che. yaduktam"medhAMpipIlikAhantiyUkAkuryAjjalodaram // kurutemakSikAvAntikuSTarogaJcakolikaH // 1 // kaNTakodArukhaNDaJcavitanotigalavyathAm // vyaJjanAntarnipatitastAluvidhyativRzcikaH // 2 // vilagnazcagalevAlaHsvarabhaGgAyajAyate // ityAdayodRSTadoSAHsarveSAMnizibhojane // 3 // " vaLI rAtri bhojana karavAthI ghuvaDa vIgere tiryaMconA bhava karavApaDecha. tepaNa A pramANe-ghuvaDa, kAga, mArjAra, gIdhapakSI, zaMbara, (mRgavizeSa) sUara, sarpa, viMchI, anegho, ityAdi tiryaMcayonimAM rAtribhojanakaranArAo marIne jAyache. yaduktam " uluukkaakmaarjaargRdhrshmbrshuukraaH|| ahivRzcikagodhAzvajAyanterAtribhojanAt // 1 // " vistAravAtapUjyapAdazrIhemacaMdrAcAryakRtazrIyogazAstrathI jANavI.
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ svaturtha: prakAzaH ( 235 ) 36 prazna - anya darzananA zAstramAM kaMdamUla khAvAnI manA karIche ? uttara - hA, padmapurANamAM manAkarIche ane te vAta uparanA praznottaramAM lakhAi gaiche ahIMto phakta teno mUlapATha lakhIe chIe te nIce ma0 66 madyamAMsAzanaMrAtraubhojanaMkandabhakSaNam // yekurvantivRthAteSAMtIrthayAtrAjapastapaH // 1 // vRthAcaikAdazIproktAvRthAjAgaraNaMhareH // vRthAcapauSkarIyAtrAvRthAcAndrAyaNaMtapaH / / 2 / / " tathA zivapurANamAM paNa kaMdamUla khAvAnI manAkarIche te hakIkata A pramANe - je gharamAM mANasoe hamezAM annArthe kaMdamUla pakAvAyache te ghara zmazAna tulya jANabuM. ane te ghara pioe paNa varjeluMche. vaLI je adhama mANasa kaMdamUla sAthai annanuM bhojana kareche tenI zuddhi seMkaDo cAMdrAyaNa tape karIne paNa na thAya. vaLI ziva pArvatImatye kache ke. he priye je mANasa tAka, kAliMgaDAM, kaMdamUla, ane alAbu ( tuMbaDI) ne bhakSaNa karanAroche te mUDhamANasa antakAle mArApratye smaraNa nahIMkare arthAt mane nahIM saMbhAre. baLI jeNe kaMdamUlanuM bhakSaNa kartuM teNe hAlAhala ( ekaviSa) khAdhuM. temaja teNe abhakSyavastunuM tathA mAMsanuM bhakSaNa kIdhuM majAvaM. vaLI je mANasa gaLInA kSetrane vAveche tathA kaMdamUlanaM bhakSaNa kareche te mANasa caMdrasUryanI sthiti sudhI narakathI nIkalI zakato nathI ityAdi kaMdamUlabhakSaNanA duSaNo dAkhala karavAthI siddha thAyache ke kaMdamUla khAvAnI ukta purANamAM manAka0
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIpraznottara pradIpe. yaduktam "yasmingRhesadAnnArthamUlakaH pacyatejanaiH // zmazAnatulyaMtaddezmapitRbhiHparivarjitam // 1 // mUlakenasamaMcAnnaMyastubhuMktenarAdhamaH // tasyazuddhirnavidyetacAndrAyaNazatairapi // 2 // ( 116 ) yastuvRntAkakAliGgamUlakAlAbubhakSakaH // antakAlesamUDhAtmAnasmariSyatimAMpriye // 3 // bhuktaMhAlAhalaMtenakRtaJcAbhakSyabhakSaNam // tenakravyAdanaMyenakRtaMmUlakabhakSaNam // 4 // nIlI kSetraMvapedyastumUlakaMyastubhakSayet // natasyanarakottAroyAvaccandradivAkarau // 5 // " tathA prabhAsapurANamAM paNa uktavastukhAvAnI nIce lakhyA mujaba manA karIche zrIviSNu bhagavAn yudhiSThiranA pratye kaheche ke heyudhiSThira putranuM mAMsa khAvuM sAraM, paNa kaMdamUlanuM bhakSaNa karavuM te sArUM nahIM zAthI ke kaMdamUlanA bhakSaNathI mANaso naraka pratye jAyache ane tene varjavAthI svargane pAmeche, hedeva meM ajANapaNe kaMdamULanuM bhakSaNakaryu paNa have te saMbaMdhI je pApa mane lAgyaM te hegoviMda hegoviMda ema tamArA kIrttanathI jAo ityAdi kahevAthI prabhAsapurANamAM paNa kaMdamULa khAvAnI manAkarIche ema atre pragaTa samajAyache. 1 mAMsabhakSaNam. 2 gaLInuM kSetra.
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturthaH prakAzaH yaduktam. ( 137 ) " 'varaM bhuktaMputramAsaMnatu mUlakabhakSaNam // bhakSaNAnnarakaMyAntivarjanAtsvargamApnuyAt // 1 // ajJAnenakRtaMdevamayAmUlakabhakSaNam // tatpApaMyAtugoviMdagoviMdaitikIrttanAt // 2 // " vaLI gauDIyasmRtimAM hamezAM mAghamAsamAM kaMdamUla khAnuM te madirAsamAna kaheluMche. te nIce pramANe tathAcatatpAThaH " sadAmAghe mUlakaMmadirAsamam " iti ema sarvatra niSedha karelache chatAM kaMdamULa khAvuM te anyamatAvalaMbione zaramAvA jevuMche ityalam. 37 prazna - brAhmaNone rAjapratigraha grAhya che ? uttara - mahAbhAratanA zAMtiparvamAM grAhya kahyo nathI kintu agrAhya kahyo che. te ApramANe - daza kasAikhAnA sarakho eka cakrI che, ane daza cakrI sarakho eka kalAlache, ane daza kalAla sarakhI eka vezyA che, ane daza vezyA sarakho eka rAjA che, rAjAno pratigraha ( dAna levuM te) prathamato madhanA svAda sarakho che paNa aMte viSasamAna bhayaMkara che, mATe putratuM mAMsa khAvuM sAruM paNa brAhmaNe rAjAnuM dAna levuM nahIM sArUM, valI he yudhiSTira rAjAnA pratigrahathI dagdhathaelA evA je brAhmaNo teono dagdhathaelA bIjonIpeThe punarjanma paNa hoto nathI ityAdi. 18
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ / ( 138) zrIpraznottarapradIpe. yaduktam. " dazasUnAsamazcakrIdazacakrisamodhvajaH // dazadhvajasamAvezyAdazavezyAsamonRpaH // 1 // raajprtigrhoghoromdhusvaadovissopmH|| putramAMsaMvaraMbhuktaMnaturAjapratigrahaH // 2 // rAjasatigrahadagdhAnAMbAjhagAnAyudhiSThira // dagdhAnA mavabIjAnAMpunarjanmanavidyate // 3 // " iti 38 prazna-anyadarzanamAM devatAone prasanna karavA ATha puSpothI pUjA kahI che te ATha puSpo kayAM jANavAM ? uttara-pahelaM puSpa ahiMsA, bIjuM puSpa paMcaindriyano nigraha, trIjeM puSpa sarva prANiopara dayA, cothaM puSpa vizeSe karIne kSamA, pAMcamu puSpa dhyAna, chaThaM puSpa tapa, sAtamuM puSpajJAna, ane AThamuM puSpa satya che, evI rItanA ukta ATha puSpovaDe pU. jana karavAthI devatAo prasanna thAya che. yaduktam. "ahiNsaaprthmNpusspNpusspmindriynigrhH|| srvbhuutdyaapusspNkssmaapusspNvishesstH||1|| dhyAnapuSpaMtapaHpuSpaMjJAnapuSpaMcasaptamam // satyaMcaivASTamaMpuSpaMtenatuSpantidevatAH // 2 // "
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturthaHmakAzaH atra tAtparyArtha e che ke, je ajJaloko bIjI madyamAMsAdikharAbacIjovaDepUjanakarI devatAone prasatra karavA icchA / rAkhe che te dhuMADAnA bAcakA bharavA je che kimbahunetyalam 39 prazna-anyadarzanamAM kartuM che ke paMDitoe cha vastuo na levI tema koine na devI te cha vastuo kai jANavI ? uttara-" ngraahyaannindeyaanissvstuunivpnndditaiH|| amirmadhuviSaMzastraMmadyamAMsaMtathaivaca // 1 // " sugamArthaH atra zlokanA pazcArddhabhAgamAM kahelI cha vastuo na levI tema koine na devI ema kahevAnuM tAtparyArtha sarvanA samaja vAmAM Ave tema che mATe lakhavAnI jarura nathI ityalam. 40 prabha-18 bhAra vanaspati kahI che te zrIjainamataapekSAe ke anyamataapekSAe ane te kevIrIte ityAdi savistara vAta kaho. uttara- -laukikazAstranI apakSAe 18 bhAra vanaspati kahIche ane te kevIrIte kahIche. ityAdi savistara vAta nIce pramANe381172970 magano eka bhAra kayo che. pAThAntare38111170 magano bhArapaNa kahyo . A ThekANe ema samajavAnuMche ke vanaspatinI ekaka jAtinaM ekeka patra layAgI eTalemaNe eka bhAra thAyache, ane nevA bhAra banaspAtanA 18 jANavA. havete aThAra bhAra vanaspatino vaicaga nocepramANe phulajAtinI vanaspatinA cAra bhAra, phalaphulajAtinI: vanaspatinA AThabhAra, ane velajAtinI vanaspatinA cha bhAra evIrIte 18 bhAra vanaspati kahI.che.
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 140 ) zrImaznAttarapradIpe. yaduktam. zUnyasaptAGkahastAzvasUryenduvasuvanhayaH // etatsaMkhyAGkanirddiSTovanabhAraH prakI rttitaH / 1 / pAThAntare rAmAzcavasavazcandraHsUryobhUmistathaivaca // muniHzUnyaMsamAdiSTAbhArasaMkhyA nigadyate // 2 // ekaikajA tirekaikapatrapracayatobhavet // proktasaMkhyairmaNairbhArastetvaSTAdazabhUruhAm // 3 // catvAraH puSpakAbhArAH aSTaucaphalapuSpitAH // syurvallI nAcaSaDbhArAH zeSanAgenabhASitam ||4|| " iti << 41 prazna - " pANini " nAmanA AcArya svabhAvathI ke koinAthI mRtyu pAmelAche ? 66 uttara - zAlAturagrAmanIvAsI, dAkSIputra, aSTAdhyAyIvyAkaraNAdigranthakarttA, " pANini " nAmanA AcArya siMhathI mRtyu pAmelAche, " yaduktaMpaJcatantre. siMhovyAkaraNasya kartturaharatprANAnpriyAnpANineH 42 prazna - " divAkIrtti " zabdebhuM samajavuM ? uttara - nApita, samajavo. ""
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturtha-makAzaH . (141 ) yataH " divaivakIrtiHkRtyaMyasyasatraukSurakarmaniSedhAtsadivAkIrtiH(nApitaH) itivacanAt." / prastAvane lidhe kahevU paDecheke keTalAka ajJAnIloko rAtrie muMDana karAveche paNa te na karAvaQ joie. 43 prazna-" yakSakardama " kone kahIe ? uttara-samabhAgamizrita kesara, agaru, kastUrI karpUra, ane caMdana, epAMca sugaMdhidravyavaDe yakSakardama niSpanna thAyache. tathAcAhadhanvantariH "kuzmAgarukastUrIkarpUraMcandanaMtathAmahAsugandhirityuktaMnAmatoyakSakardamaH // 1 // " vyADirapitathaiva. 44. prabha-"karNIratha " eTalezuM ? uttara-puruSavAhya evaM strIyogya ekayAna (pAlakhI) dRSTAntatarIke je vakhate sItAne ayodhyAmAM lAnyA tevakhate sItAkIrathamAM ( pAlakhImAM ) beThAMhatAM yadAhakAlidAsakaviHzrIraghuvaMze. " zvazrUjanAnuSTitacAruveSAM / kIrathasthAraghunAtha1 abhyaktasnAnAzitabhUSitayAtrAraNonmukhaiHkSauram // vidyAdinizAsandhyApasunavamenhinakAryaJca // 1 // ityuktatvAda. 2 sItAm.
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 142 ) zrImaznottarapradIpe. palIm // prAsAdavAtAyanadRzyabandhaiH / sAketanAryoJjalimiHpraNemuH // 1 // " iti 45 prazna-zaucadharmAdhikArione atyantamalinadeha AtmAnuM nirmalapaNuM potAnI buddhie kalpela tIrthAdijaLasnAnekarInejathAyache zuM? uttara-nA, tema nathI thatuM kemake purANAdikazAstramA nA pADI che te nIce lakhyA pramANe skaMdapurANamAM kAzIkhaMDaSaSTAdhyAyaviSe kaDuMcha ke, durAcArI mANaso hajAro bhAra mATIthI tathA seMkaDo game pANInA dhaDAothI ane seMkaDo tIrthanA snAnothI paNa zuddha thatA nathI, jaLacarajIvo jaLamAMja utpanna thAya che ane jaLamAja mare che paNa mananA maLa nahIM dhovA yAthI teo svarge paNa jatA nathI, jenuM citta rAgAdikothI kliSTa thaelaM che, tathA jenuM mukha juThAM vacanothI apavitra thaelaM che, tathA jenI kAyA jIvahiMsAdikathI azuci thaelI che, tenAthI gaMgAnadI ulaTA mukhavALI raheche arthAt ghaNI dUra rahecha, jenuM citta zamatAdikathI zuddha thaeluM che tathA jenuM mukha satya vacanothI zuddha thaeluM che tathA jenuM zarIra brahmacaryAdikathI pavitra thaelaM che te mANasa gaMgAnadI vinA paNa zuddha che, arthAt tene gaGgAjIe javAnI jarura nathI. vaLI gaMgA paNa kaheche ke je mANasa parastrI, paradravya, ane paradrohathI ulaTA mukhavALo cha arthAt dUrache, te mANasa kyAre AvIne mane pavitra karaze. ityAdi yaduktam. " mRdobhArasahasreNajalakuMbhazatenaca //
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 143 ) caturthaH prakAzaH nazudhdhyantidurAcArAH snAnatIrthazatairapi // 1 // jAyantecamriyantecajaleSvevarjalaukasaH // nacagacchantitesvargamavizuddhamanomalAH // 2 // cittaMrAgAdibhiHkiSTamalikavacanairmukham // jIvaghAtAdibhiHkAyogaGgA tasyaparAGmukhI // 3 // cittaMzamAdibhiHzuddhaM vacanaMsatyabhASaNaiH // brahmacaryAdibhiH kAyaH zuddhogaGgAMvinApyasau ||4|| paradArAparadravyaparadrohaparAGmukhaH // gaGgApyAhakadAgatyamAmayaMpAvayiSpati // 5 // " tathA zivapurANamAM kAM che ke pApakarma karanAro apavitra thAyache, ane zuddhakarma karanAro pavitra thAya che. mATe zuddha karmarUpa zucipaNuM svIkArakhaM, te sIvAyanuM bIjuM jalathI je zucipaNuM che te nirarthaka che arthAt tenI jarurAta nathI, antargataduSTatharalaM evaM je citta, te tIrthanA snAnothI is zuddha thatuM nathI, jemake, seMkaDo vakhata pANIthI dhoelo evo mana ghaDo apavitraja raheche, mATI, pANI, tathA agni paNa karmarUpI melane ghovAne samartha nathI, tethI paMDita puruSoto jJAna, dhyAna, ane taparUpI pANIthI karmarUpI melane dhuve che bhAvaduSTaprANI jIvitaparyanta sarvagaMgAnA Geet ane parvata jevaDA mATInA piMDothI snAna kare to paNa zuddha to nathI. jaLacarajIvAH
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIpabhottasmadIpe. yaduktam. "azuciHpApakarmAsyAcchuddhakarmAzucirbhavet // tasmAtkarmAtmakaMzaucamadbhiHzaucaMnirarthakam // 1 // cittamantargataMduSTatIrthasnAnai zuddhayati // zatazopijalaidhautaMsurAbhANDamivAzuci // 2 // namRttikAnaivajalaMnApyamiHkarmazodhanaH // zodhayantibudhAHkarmajJAnadhyAnatapojalaiH // 3 // gaGgAtoyenasarveNamRtpiNDaizcanagopamaiH // AmRtyorAcaratsnAnaMbhAvaduSTonazuddhayati // 4 // " vaLI kapuche ke pANI mAtrathI bhIjAelA zarIravAlo mANasa kaMi snAna karelo kahevAtonathI, paNa jeNe indriyone damIche teja snAnakarelo, tathA teja bAhya ane antarathI pavitra thaelo kahevAyache, zrIkRSNa kahecheke, saMyamarUpajalathI bharelI, satyarUpapravAhavAlI, zIlarUpakAMThochejene tevI tathA dayArUpakallolavAlI, evI AtmArUpInadImAM he pAMDuputra tuM abhiSeka kara kemake kevala pANIthI kaMi antarAtmA zuddha thatonathI. temajavalI AcArarUpavastrAMcalathIgaLela, tathA satya, prasanna, ane kSamArUpazItalatAchejemAM evAjJAnarUpajalavaDe je puruSa nirantara snAnakare che, tene pharI A bAhya jala vaDe karI zuM prayojana cha ? arthAt kaMi prayojana nathI.
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturthaHprakAzaH yaduktam. "nodakaklinnamAtropisnAtaityabhidhIyate // ssnaatoyodmsnaatHsbaahyaabhyntrHshuciH||1|| aatmaandiisNymtoypuurnnaa| styaavhaashiiltttaadyormiH|| tatrAbhiSekaMkurupANDuputra / navAriNAzuddhayaticAntarAtmA // 2 // AcAravastrAJcalagAlitena / satyaprasannakSamazItalena // jnyaanaambunaanaatinronishNyH| kintasyabhUyaHsalilenakRtyam // 3 // " ityAdipurANoktapAThathI siddha thAyache ke kevalajalasnAna karavAthI mahAmalinadehAtmAnirmalathatonathI iti. have jalathI dravyasnAnakara je kartuM che, te phakta devapUjAdikA bhAvazuddhinA kAraNe gRhasthanekaravU kAMche. ane te paNa zAstroktavidhipramANe jayaNAthI karavU kAM che, mATe dehazuddhinI bhrAMtIe vAraMvAra snAna karavU nahIM zAthI ke jalasnAna karavAthI asaMkhyajIvonI virAdhanA thAya che. jala je che te jIvamaya che ema laukikazAstrathI paNa siddha thAya che. uttaramImAMsAmAM kA che ke karoLIyAnA mukhamAthI nIkaLelA taMtu uparathI gaLIne paDelA pANInA eka biMdumAM je sUkSmajIvoche, te jo bhramara jeTalA thAya to traNa jagatamAM samAya nahIM.
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ (146) zrImazrottarapradIpe. yaduktama. "luutaasytntuglityekssudraaHsntijntvH| sUkSmAbhramaramANAstenaivamAntitriviSTape // 1 // " ityAdi, atrasnAnasaMbaMdhIvizeSAdhikArazrIharibhadrasUrikRta snAnASTakanI TIkAthI samajI levo. itizrImattapAgacchenekaguruguNagaNAlaGkatapaNDitazrImadrUpavijayagaNivayaMziSyapaNDitazrIkIrtivijayagaNiziSyapaNDitazrIkastUravijayagaNiziSyapaNDitazrImaNivijayagaNi ziSyapaM0zrIzubhavijayagaNiziSyamuM0zrI lakSmIvijayenaviracitezrIpraznottara pradIpecaturthaHprakAzaH
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJcamaHprakAza ( 147 ) athapaJcamaHprakAzaH praNipatyaprabhuMpArzvapArzvayakSasusevitam // granthasyAsyaprakAzaJcakurvehananupaJcamam // 1 // 1. prazna-rAtrie devapUjAdizubhakArya thAya ? uttara-na thAya ema zAstramA kahelaM che, vaLI zrIbhagavatIsUtramA rA trie azubhapudgalapariNAma kahyo che, zubhapudgalapariNAma kahyo nathI. zubhapudgalapariNAmato pudgaladravyazubhatAnimittabhUtasUryanA kiraNonA sparzathI divaseja kahyo che. te parathI paNa atra siddha thAya che ke rAtrie devapUjAdi zubha kArya na thAya. vaLI anyazAstromAM paNa rAtrie zubhakAryakaravA varjelA che ane te vAta ame cothA prakAzamAM rAtri. bhojanasaMbaMdhIpraznottaraviSe kahelI che te tyAMthI joi levI ityAdiH 2 prazna-martyalokano durgadha uMco kyAM mudhI jato haze ? uttara-manuSyalokano durgadha cArase pAMcase yojana sudhI uMco jAya che ane tethI karIne paNa devatA atre AvatA nathI, ema saMgrahaNIsUtramA karjA che ane te nIce mujaba. yaduktam. "cattAripaMcajoyaNasayAiMgaMdhomaNualoassa // uIvaJcaijeNaMnahudevAteNaAvaMti // 1 // " iti
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ (148) zrIpraznottarapradIpe. ane upadezamALAnI karNikA nAmanI TIkAmAM to vaLI AThaso yojana sudhI athavA to eka hajAra yojana sudhI paNa uMco jAya che ema kaheluM che te nIce pramANe yaduktam. "UrdhvagatyAzatAnyaSTausahasramapikahicit // maanaaNyaatidurgndhstenehaayaantinaamraaH||1||" iti vistAravAtalokaprakAzathI jANazo. 3 prazna-mAnuSotaraparvata, abhyantarapuSkaravaradvIpanA arddhamA cha, ke bAhyapuSkaravaradvIpanA arddhamA che, ke benI madhye che ? uttara-bRhatkSetrasamAsavRttimA tathA jIvAbhigamasUtravRttimAM bAhyapukaravarArddhabhUmimAM kahelo che. tathAcAhurmalayagirayaH "ayaJcamAnuSottaraparvatobAhyapuSkaravarArddhabhUmaupratipattavya " itibRhatkSetrasamAsavRttaujIvAbhigamavRttAvapyevameveti / 4 prazna-jaMbUdvIpapaTTAdikamAM mahAhimavAn varSadharaparvata pItavarNa zAthI uttara-zrIjaMbUdvIpaprajJaptisUtramA mahAhimavAn varSadharaparvata sarvaratna maya kahelo che ane bRhatkSetravicArAdikamAM to pItasvarNamaya kahelo che te matAntara che ane teja matAntarane Azri jaMbUdvIpapaTTAdikamAM pItavarNa dekhAya che. iti tAtparyArthaH
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 149 ) paJcamaH prakAzaH tathAcAhI lokaprakAze " asyottarAntecamahAhimavAnnAmaparvataH // sarvaratnamayobhAtiddiyojanazatonnataH // 1 // ayaM jambUddIpaprajJaptyabhiprAyaH / bRhatkSetravicArAdau - tvasyapItasvarNamayatvamuktamitimatAntaramava seyamanenaivaca-matAntarAbhiprAyeNajambUddIpapaTTAdAvasyapItavarNatvaMdRzyata iti " 5 prazna - paMcazatayojanapahoLA gajadaMta giripara sahastrayojanapahoLosahasrakUTa zIrIte rahyo ? uttara --- sahasrakUTano arddhabhAga gajadaMta giriparache ane zeSa arddha bhAga gajadaMtagirinA ve bAjue AkAzaviSepratiSThitache ema samajavuM. yaduktalokaprakAze " zatAnipaJcavistIrNegajadantagirAvidam // sahasrayojanapRthukUTaMmAtikathaMnanu || 1 || atrocyate gajadantagiriMprApyanijArddhena sthitaMtataH // girerubhayatovyomnizeSArddhenapratiSThitam // 2 // ityAdi "" 6 prazna - pAMcamA ArAne ante vaitAThayaparvata para vidyAdharo ane teo nA nagaro raheze ke kema ?
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ (150) zrIpraznottarapadIpe. uttara-pAMcA ArAne ante vaitAThayaparvata upara paNa ghaNA megha varSaze tethI tyAM rahelA vidyAdharo tathA temanA nagaro nahIM rahe, nAzapAmaze. tathAcoktalokaprakAze "vrssntivaitaabyaadiinaamupy'pighnaaamii|| tatrasthAapinazyantikhecarAstatpurANica // 1 // " 7 prazna-jaMbudvIpanI jagatIno "gavAkSavalaya" jagatInI bhIta madhya gatale ke jagatInA uparache ? uttara-zrIjaMbudvIpaprajJAptisUtravRttimAM lavaNasamudrataraphajagatInI bhItanA madhyagata kahyoche ane zrIjaMbudvIpasaMgrahaNIvRttimAMto lavaNasamudrataraphajagatInA uparakahyoche AThekANe thoDo vistArache paNa te zrIlokaprakAzathI jANavo. 8 prazna-auSadha, ane bheSajamAM kaMDa taphAvata haze? uttara-ekajAtIyazuMThavIgere te auSadha, ane anekajAtIyagoLI, cUrNavIgere te bheSaja, ema zrIpaMcasUtrIhattinA vacanA nusAre karI bheda samajAyache. ... yaduktaMsenaprazne " tathoSadhabheSajayoHkazcidbhedobhavatikiMvAnetipra0 u0ekajAtIyadegvyAdyauSadhamanekajAtIyaguTikAcUrNAdibheSajamitizrIpaJcasUtrIvRhadvRttivacanAnusAreNabhedojJAyate" ane zrIgacchAcAravRttimAMto kevaladravyarUpa athavA zarIranA bAhya upayogamAAve te auSadha, ane anekadravyasaM
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJcamaHmakAzaH (151) yogarUpa athavA zarIranA abhyantaraupayogamAM Ave te bheSaja, ema darzAvelache. tathAcatavRttiH "auSadhAnikevaladravyarUpANibahirupayogInivAmepajAnisAMyogikAnyAntarbhogyAniveti" 9 prazna-zrAvaka konI konI sAthe vyApAra na kare te kaho ? uttara-luhAra, camAra, kalAla, ghAMcI, taskara, dhurta, malina, patita, caMDAla, kasAi, vAgharI, pAradhI, bhADabhuMja, ityAdi sAthe ghaNolAbhachatAMpaNa vyApAra na kare. tema bIjAnI pAsepaNa na karAve. zAthIke te mahAraMbhAdikakarmanA karanArAche. ema zrIjainazAstramA kaheluMche. vaLI paMdara karmAdAna tepaNa zrAvakane karavAM karAvavAM zrIupAsakadazAMgapramukhamA vajyoche ityAdi ghaNIvAtache. 10 prazna-muniAzricAraprakAranA zrAvaka kahyAche te kayA ? uttara-mAtApitA jema bAlaka upara bhAvarAkhI bAlakanI sArasaM bhALa kareche, tema je zrAvaka sAdhuupara bhAva rAkhI sAdhunI sArasaMbhALa kare paNa sAdhunA pramAdAdidoSadekhAyI sAdhuupara kaMipaNa bhaktirAga ocho na kare te zrAvaka mAtApitAsamAna pahelo jANavo. 1 je zrAvaka, sAdhuupara mananI aMdarato ghaNo rAga rAkhe che parantu bahArathI vinayasAcavavAmAM maMda AdaravALo cha paNa jo koi duSTajIva sAdhune parAbhava kare to tarata tyAM jai sAdhune sahAyya kare te zrAvaka baMdhusamAna bIjo jANavo. 2
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ (152) zrIpraznottaramadIpe. je zrAvaka, potAnA sagAvahAlAM karatAM paNa sAdhune adhika gaNe ane tathAvidhakoikAmamAM sAdhu tenI salAha na le to ahaMkArathI sAdhuupara roSa kare te zrAvaka mitrasamAna trIjo jANavo. 3 je zrAvaka sAdhunA dUSaNa dekhavAmAM tatpara hoya, ane sAdhunI pramAdathI koi thaelI bhUla hamezAM kahyA kare ane vaLI sAdhune tRNasamAna gaNe te zrAvaka zokyasamAna cotho jANavo. 4 vaLI bIjI rIte paNa cAra prakAranA zrAvaka kayA che. jemake ArisAsamAna, dvajAsamAna, staMbhasamAna, ane kharakaMTaka (jhAMkharA) samAna, athavA kharaMTaka (viSTAdiazucidravya ) samAna, temAM je zrAvaka, sAdhue yathArtha kahelA utsarga, apavAda vIgere AgamabhAvone potAnA manamAM barobara utAre te zrAvaka ArIsAsamAnapahelo jANavo. 1 je zrAvaka potAnA anavasthitabodhane lIdhe jyAM tyAM vicitradezanArUpavAyuekarI dvajAnI mAphaka bhamyA kare te zrAvaka dvajAsamAna bIjo jANavo. 2 je zrAvaka gItArthamunimahArAjanI dezanAe karIne paNa pakaDela kadAgrahane na choDe paNa gItArthamunirAjaupara dveSa bhAva na rAkhe te zrAvaka staMbhasamAna trIjo jANavo. 3 ane je zrAvaka, saddharmano bodha karanAra munimahArAjane durvacanarUpa kAMTAe karI vIMdhe te zrAvaka kharakaMTakasamAna cotho jANavo. athavA to tuM utsUtraprarUpaNAkaranAro,
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJcamaHprakAzaH (153) ninhava, mUDha, ane maMdadharmI che. evA niMdArUpaazuci chAMTAne uDADe te zrAvaka kharaMTaka (viSTAdiazucidravya) samAna cotho jANavo. 4 AThekANe zokyasamAna, ane kharakaMTaka, athavA kharaMTaka, samAna banne zrAvakane zrItIrthaGkara, gaNadhara bhagavAne nizcaya nayamate mithyAdRSTi kahyAche. ane vyavahAranayamate zrAvaka kahyAche. vistAra zrIsthAnAMgasUtravRttithI jANavo. 11 prazna-gRhasthane pAMca sUnAdoSa kahyAche te kayA ? ane sUnA zande karI zuM samajavU ? sattara-sUnA zabdekarI chakAyajIvonA vadhanuM sthAna jANavU ane tevAM sthAna pAMcache. te A pramANe.. cUlo, ghaMTI, khAMDaNI, pANIhAru, ane sAvaraNI, mATe e ukta pAMcasthAnake zrAvakazrAvikAoe ghaNIja yatanA pUrvaka vartavU. baLI munimahArAjo gRhasthanA gharane nathI vakhANatA te A pAMca jIvavadhasthAnAdikakAraNane lIdhe. 12 prazna-jema koine gRhasthaveSe paNa kevaLajJAna upajeche tema mana: paryAyajJAna upaje ke kema ? uttara-muniveSavinA codhuM manaHparyAyajJAna na upaje kayuMche ke " muniveSajavinAre naviupaje cothunANa" ane tepaNa apramattaguNaThANeja upaje. iti tAtparyArthaH / 13 prazna-bAravratanI pUjAmA "cAradizA vimalAtamAre" ityAdika0 tyAM " vimalAtamA " eTalezuM ? uttara-nirmalapaNAnA kAraNathI " vimalA " evaMUrdhvadizA, nAma 20
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIma zrottarapadIpe. che, ane aMdhakArayuktavaDe karI rAtrisamAnapaNAnA kAraNathI " tamA" evaM adhodizAnuM nAmache, yaduktaMzrIbhagavatITIkAyAMsthAnAGgaTIkAyAJca "vimaletivitibhiratvAdUrdhvadizonAmadheyastametyaMdhakArayuktatvenarAtritulyatvAdadhodizazceti arthAt " cAradizAvimaLAtamAre " eTale cha dizA, ema jANabuM. 14 prazna - pauSaghamadhye bhojanakarAya evA akSaro kyAMiche ? uttara-hA, zrIjinavallabhasUrikRtapauSadhaprakaraNamAM, zrAddhapratikramaNanI cUrNimAM ane zrIpaMcAzakanI cUrNimAMche. vaLIvAravratanI pujAmAM- paNa " ekAsaNakAMre zrIsiddhAMtame " ityAdi ema ghaNeThekANe tevA akSaro che. 15 prazna - AyaMvIlamAM haladara kalpe ke kema ? uttara - nakalpe, ema zrIlaghupravacanasAroddhAramAM kahuM che. tatpAThoyathA 'haliddappabhaiakappaM " iti 16 prazna - zaMbukAvarttaphor3avAM nahIM tyAM " zaMbUkAvartta " zabde bhuM samajavUM ? ( 154 ) 66 "" " uttara-bhramaragRha samajanuM kAraNake zrIkalpasAmAcArIvRttimAM "zaMbukAvartta " zabde bhramaragRha kabuMche. 1 AjinavallabhasUri kharataragacchanA na samajavA.
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ pazcama:prakAzaH (156) 17 prazna-cakSuhInamANasane kevalajJAna upaje ? uttara-hA, kevalajJAna upaje ane tejavakhate te dekhato thAya ityAdi 18 prazna-hAlamAM sudharela keTalAka zrAvako zrIderAsaramA paNa utta rAsaMga nathI rAkhatA tenuM zuM kAraNa ? uttara-nijaajJAnapramAdAdidoSanA sadbhAvathI te nathI rAkhatA ema samajAyache. athavA je nathI rAkhatA tene pUchavAthI nahIM rAkhavAnuM kAraNa samajAze. vaza eja. 19 prazna-traNa ubharAvaDe acitta thaelu uSNajaLa gaLyA vinA pIyU~ kalpe ke kema ? uttara-gAlana karelu uSNajaLa pI kalpe, paNa nahIMgAlanakarelu uSNajaLa pIvaM na kalpe ema zrIhIrapraznottaramAM kaheluche. vaLI nahIMgAlanakarelA. uSNajaLamAM tRNAdikano saMbhava hoyache ane tethI te tRNAdika gaLAmA lAgavAthI duHkha utpanna thAyache mATe gaLIne pIyU~ teja sarvottamamArgache iti rahasyArthaH 20 prazna-koi gRhastha ekAzanAditapakaryAvinA unupAgipIecha te pANassanA AgArale ? uttara-hA, te pANassanA AgArale paNa tene sAMje cagavihAra thAya pANahArapaccarakANa na thAya evaM zrIsenamaznamAM kathanache. 21 prazna-comAsAnI ahAIo kyAthI kyA mudhI jANavI.. uttara-sAtamathI mAMDI caudaza sudhI jANavI bhane pUrNimA to parva tithipaNe karI ArAdhya che. ema senapraznamA kaheluM che. 22 prazna-acakSudarzanamA svamadarzanano antarbhAva thAya ? uttara-hA, antarabhAva thAya evaM zrIThANAgasUtranI TIkAmA kayanale.
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 156 ) zrIpraznottaramadIpe. 23 prazna-saMpatikAlejIva UrdhvagatimAM tathA adhogatimAMjAya to kyAMsudhIjAya ? uttara-hAlamA chelAsaMhananavAlojIvajadhanyabalayukta kahyoche ane tethI teno zubhAzubhapariNAma paNa maMda hoyache tIvra hoto nathI te kAraNathI tene zubhAzubhakarmano baMdha paNa svalpatara hoyache eTalAmATe jote UrdhvagatImAM jAyato cothA devaloka sudhI jAya. paNa Agala na jAya. ane jo te adhogatimAM jAya to bIjI naraka pRthvI sudhIjAya. paNa Agala na jAya ema zrIhatkalpavRttinA bIjA khaMDaviSe ka0 tathAcatatpAThaH - " yaHsevArtasaMhananIjaghanyabalojIvastasyapariNAmopizubhozubhovAmandaevabhavatinatIvrastataHzubhAzubhakarmabandhopitasyasvalpataraevAtaevAsyordhvagataukalpacatuSTayA dUrvamadhogataunarakapRthvIddayAdadhaupapAtonabhavatItipravacanepratipAdyate " tathA saMgrahaNIsUtramA paNa kAMche te A pramANe tadyathA "chekcheNaugammaicaurojAkappa0dopaDhamapuDhavIgamagaMchevaDhe0 ityAdi" 24 prabha-lezyA kayAkarma madhye gaNavI ? uttara-" yogaprabhavAlezyA" itivacanAt yogapratyayalezyA jANavI ane yogajanaka te nAmakarmache mATe nAmakarmanA madhye
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJcamaH prakAzaH ( 157 ) lezyAgaNavI. A ThekANe ghaNImatAntaravAtache te zrIloka prakAzapramukha zAstrAntarathI jANavI. 25 prazna - kArmaNazarIranuM svarUpa kevI rIte samajavuM ? uttara - kArmaNazarIrate nAmakarmanI ekamakRtiche tethI nAma karmanI vargaNArUpa kArmaNazarIrache ane te audArikAdizarIranuM bIjache vaLI jeneviSe AdhArAdhyeyabhAve kaNanIgAMThaDI - mAphaka bIjI sAta karmanI vargaNA rahIche. ityAdi kArmaNa zarIranuM svarUpa jANavuM pachI jema bahuzruta kahe te kharaM. 26 prazna- kayA AcAryanI sAdhe pUrvano vyavacheda thayo ? uttara--- zrImahAvIrasvAmithIekahajAravarSagaechate zrI satyamitrAcAryanI sAthai pUrvano vyavacheda thayo ema zrItapagachapaTTAvalInI vRttimAM darzAveLache. 27 prazna - zrIhemacandrasUrijIno janmAdikALa kayo ? uttara - vikramasaMvat 19145 mAM janma, 1950 mAM dIkSA, 1166 ma sUriSada, 1229 mA svargavAsa, kula 84 varSanuM AyuSa jANavuM temahArAjAno vizeSa adhikAra zrIprabaMdhacintAmaNi kumArapAla bhUpAlacaritrAdikathI jANavo. 28 prazna - saMkSepa sAmAyikanuM svarUpa dRSTAntasAthai kaho. uttara - thoDA akSaroekarI ghaNA arthatuM kahetuM evaM je dvAdazAMgI rUpa te saMkSepasAmAyika jANavuM. te upara laukikacAra paMDitanuM dRSTAnta nIce mujaba - zrIvasaMta puranAjitazatru nAmanAM rAjAne ekadivasa zAsa sAMbhalavAnI icchAtha tyAre cArapaMDitoe lAkha lokanA
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 158 ) zrIpraznottarapradIpe. parimANa vAlo ekeka granthakarI rAjAne jaNAvyu. rAjAe kadhuke e cAra moTAgrantho thoDAkALamAM na sAMbhaLI zakAya, mATe e cAra moTAgranthano je sArahoya te tame thoDA akSaroe karIne kaho. tyAre te cArapaMDitoe sArabhUta evA ekazlokane racIne rAjAne saMbhaLAvyo te ApramANe-"jIrNe bhojanamAtreyaH kapilaH prANinAMdayA / vRhaspatiravizvAsaH paJcAlaH strISumAIvam // 1 // "" Atreya" nAmA paMDita kahecheke, prathama jamelaM jIrNathae pherajamavU, e vaiyagranthano paramArtha che. " kapila " nAmA paMDita kahe cheke, sarvapANio nI dayAkaravI. e dharmazAstrano paramArthache. "vRhaspati" nAmA paMDita kahecheke, koinopaNa vizvAsa na karavo. e nItizAstrano sArache, ane cotho "paMcAla" nAmA paMDita kahecheke, strIyoneviSe mRdutvabhAvadharavo paNa teno anta na levo. e kAmazAstrano rahasyArthache. iti yaduktaMcAturmAsikavyAkhyAne "athastokAkSarairbadrrthakathanaMdAdazAGgIrUpaMsaMkSepasAmAyikaMbodhyamatralaukika paNDitacatuSTayadRSTAntoyathAvasantapurejitazatrurAjAtasyaikadAzAstrazravaNecchAsIttadAcatubhiHpaNDitaiHzlokalakSAmitamekaikaMgranthaMvidhAyanRpAyaniveditamnRpeNAktametegranthAapimahAntAnahistokakAlenazro tuMzakyantetasmAtsvalpAkSarairevaiteSAMsAraMvadatatadAcaturbhiHpa-- NDitaiHsArabhUtamekaMzlokaniSpAdyanRpAproktaMtathAhi-jIrNebhojanamAtreyaHkapilaHprANinAMdayA // vRhaspatiravizvAsaH
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJcamaHmakAzaH (159 ) paJcAlaHstrISumAIvam // 1 // vyAkhyA-AtreyanAmAvihAnvaktiprathamabhuktAhArejINesatipunarbhojanaMkAryamitivaidyagranthaparamArthaH / kapilapaNDitaHprAhasarveSAMprANinAMdayA-- kAryetidharmazAstraparamArthaH / vRhsptinaamaavidaanvdtiksyaapivishvaasonkaaryidNniitishaastrsaarm| paJcAlovidAnabrUtestrISumRdutAdhAryAparaMtAsAmantAnagrAhyaitikAmazAstra rahasyamiti" A uparathI samajavAnuM eTalaM che ke dareka mANase laMbANa vAta hoya te yuktithI thoDAkamAM kahevI. 29 prazna-prANavAyu vigere pAMca vAyu zarIramA kyAM raheche ? uttara-hRdayamA prANavAyu che, gudAbhAgamA apAnavAyu che, nAbhimaM DaLamAM samAna vAyu che, kaMThadezamA udAnavAyu che, sarva- . zarIravyApI vyAnavAyu che, .. yadAhasuzrutedhanvantariH " hRdiprANogudepAnaHsamAnonAbhimaNDale // udaanHknntthdeshesyaavyaanHsrvshriirgH||1||" ukta pAMca vAyunA anukrame pAMca vyApAra che te nIcenA zlokathI samajavA. yadAhasuzrutedhanvantariH "annapravezanamUtrAdyutsargonnAdipAcanam // bhASaNAdinimeSAzvatadvyApArAHkramAdamI // 1 // "
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 160) zrIpraznottarapradIpe. 3. prazna-navaprakAre rogotpatti thAya che te nava prakAra kayA ? uttara-ghaNuM eka Asane besavAthI athavA ghaNuM bhojana karavAyI 1 ahitaviSamAsane besavAthI athavA ahitabhojana karavAyI vA ajIrNe bhojana karavAthI 2 divase ghaNuM uMghavAthI' rAtrie ghaNuM jAgavAthI 4 jhADo rokavAthI 5 pesAba rokavAthI 6 mArge ghaNuM cAlavAthI 7 pratikULabhojanakaravAthI eTale prakRtine anucita bhojana karavAyI 8 ane kAmavikArathI eTale viSayanI amAptichatAM rogotpatti thAya athavA viSayamA ghaNI Azakti rAkhechate rAjayakSmavIgere rogonI utpatti thAya ema zrIgaNaMgasUtranA navamA ThANAmAM kaDaM che. tathAcatatsUtram __" navahiThANehiMroguppattIsiyAtaMjahAaJcAsaNayAe 1 ahiyAsaNayAe 2 ainidAe 3 aijAgarieNaM 4 uccAraniroheNaM 5 pAsavaNaniroheNaM 6 addhANagamaNeNaM7 bhoyaNapaDikUlayAe 8 iMdiyaththakovaNayAe" vistarastaTTIkAyAm / tathA zrIodhaniyuktimAM zrIbhadrabAhusvAmI pharamAveche ke mUtrAnarodhathI cakSunI hANI thAyache. jhADAnA niropathI jIvitano nAza thAyache. tadyathA "muttanirohecarakuvaJcaniroheyajIviyaMcayai"
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJcamaHprakAza (11) vaLI koi ThekANe cha prakAre roga thAyache ema paNa lakheluM che. yataH " atyambupAnAdiSamAsanAcadivAzayAjjAgaraNAvarAtrau // sNdhaarnnaanmuutrpuriissyoshvssbhiHprkaaraiHprbhvntirogaaH||1||" A kAvyano bhAva uktazrIThANaMgasUtranA pAThasAthe pAe maLato cha phakta vizeSa eTalo che ke gha[pANopIvAthI paNa roga utpanna thAyache. vaLI zrIrAjarSibhartRharIjIpaNakaheche ke " bhogerogabhayaM" ityAdi emajANI paJcaidriyonA kAmabhogamAM bhavyajIvo jo nahIM lapaTAya to ghaNuM karI roganA abhAve A zarIravaDe zrIjainadharmane sukhe sAdhI zakaze kAMche ke saghaLAdharmasAdhanamA mukhyasAdhana AzarIra che. ityAdi. 31 prazna-uttamavaidya kevA lakSaNavALo hoya ? uttr-"kaaljnyaanvidaaNvromdhurkhaakshaantHshuciHshaastrvit| dhiirodhrmpronidaancturorogpryogepttuH|| santuSTaHsadayopamRtyubhayahRnmRtyukSaNajJoguNI / sNmuuddhHprtikaarkrmnninyovndyHsvaidyottmH||1|| aayurvedkRtaabhyaasHsrvjnyHpriydrshnH|| * AyazIla prasannAtmAvaidyaeSobhidhIyate // 2 // " 21
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ (162 ) zrIpraznottarapadIpe. e uktakAvya tathA zlokamAM kahelAM lakSaNovaDe lakSita hoya te uttamavaidya jANavo. vizeSAdhikArakALajJAnapramukhathI jANavo. 12 prazna-dhanvantarisamAna hoya topaNa pAMca vaidya na zobhe te kayA ? uttara-(1) naThArApozAkavALo, (2) kaThoraprakRtivALo, (3) abhimAnano bharelo, (4) potAne Adhina thaelo, (5) bolAvyA vinA potAnI meLe Avelo, ukta A pAMca vaidya dhanvantarisamAnahoya topaNa zobhAne na pAme. yataH " paJcavaidyAnazobhantedhanvantarisamAyadi // kucala karvazaHstabdhaHsvAdhInaHsvayamAgataH // 1 // " iti vacanAt. / AThekANe sAralevAno eTalocheke, vaidyalokoe tema yatuM na joie. 3. prazna-aDhAradravyadizA tathA aDhArabhAvadizA kevI rItejANavI ? uttara-6 pUrvAdichadizA, 4 agniAdicAravidizA, 8 vaLI cAra dizAvidizAnA ATha AMtarAnI ATha vIjIvidizA, evI rIte kula 18 dravyadizA jANavI. have 18 bhAvadizA te nIce lakhyA mujaba jANavI. 1 samUchimamanuSya. 2 karmabhUminAmanuSya. 3 akarmabhUminAmanuSya. 4 antaradvIpanAmanuSya. 5 dvIndriya. 6 trIndriya. 7 caturindriya. 8 paJcendriya.
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJcamaHprakAza 9 pRthvIkAya. 10 apkAyAH 11 teukAya. 12 vAyukAya. 16 vanaspatikAyatemUlabIja? 17 devatA. skaMghabIja2 pairvabIja 18 nArakI. aMgrabIja4ecAra. tathAcAhaniyuktikRt "mnnuyaatiriyaakaayaathggbiiyaacukvgaacuro|| devAneraiyAvAaThThArasahuMtibhAvadisA // 1 // " evI rIte 18. bhAvadizA.kahI che tenuM kAraNa eja ke jIva eTale ThekANe saMsAramA roLAya che mATe vicAra kare ke huM kai dizAethI (eTale kai gatithI) Avyo ityAdi vicAra kare ne saMsArathI vimukha thAya. vizeSAdhikAra zrI AcArAgasUtranI TIkAmAM kahyo che te tyAMthI jovo. 34 prazna-zreNIkarAjAnuM " bhaMbhAsAra" nAma zAthI ? uttara-rAjagRhamAM agnilAgavAthI teNe kumAraavasthAmA bhaMbhAne (jayaDhakAne ) sArabhUta jANI baLatAgharathI bahArakADhI te joi temanA pItAzrIe " bhaMbhAsAra" evaM nAmapADayuMema 1 kamaLa vIgere 2 sallakI vIgere 3 selaDI vImere 4.kuraMTavRkSa vIgere yataH "kuraMTAdyAagravIjA mUlajAstUtpalAdayaH // parcayonayaikSvAdyAH skaMdhajAHsallakImukhAH // 1 // " ityabhidhAnacintAmaNivacanAta.
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIpraznottara pradIpe. zrI ThANAMgajInI TIkAmAM kahAM che temaja zrIhemacandrAcAryakRta nAmamALAnI avacUrimAM paNa kAM che. ( 164 ) 35 prazna - adholokamAM eka samaye keTalA siddha thAya ? uttara- ( 20 ) siddha thAya, ema zrIuttarAdhyayanasUtranA " jIvAjIvavibhakti " nAmanA adhyayanamAM kahuM che. (22) siddha thAya ema saMgrahaNIsUtramAM kAM che. (40) siddha thA, ema siddhaprAbhRtamAM kAM che. yaduktaM zrIlokaprakAze " viMzatirdvAviMzatizcacatvAriMzaditisphuTam // uttarAdhyayanesaMgrahaNyAJcasiddhaprAbhRte // 1 // vIsa ahetahevetizrI uttarAdhyayanejIvAjIva vibhaktyadhyayane / uDhahotiriyaloeca ubAvIsaThThasayaitisaMgrahaNyAm / vIsapuhuttaMaholoe itisaddhaprAbhRtetaTTIkAyAMviMza-tipRthatkaMdeviMzatiriti "" 36 prazna - 14 pUrvanA pramANamAM 16383 hAthI kahyAche te hAthI kayA kSetranA levA ? uttara - mahAvidehakSetranAlevA. kAraNake tyAnA hAthIone sadA eka avasthitapaNuMche ema zrIpraznacintAmaNimAM paMDita zrIvIravijayajI mahArAje kaheluM che. 37 prazna-bhavya, abhavyAdisarvajIvanI mUlabhUmikA kai samajavI ? uttara - je sUkSmanigodache te sarvajIvanI mUlabhUmikA jANavI. sAthIke kAlasvabhAve akAmanirjarA karI sarve jIvo prathama tyAMcI
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJcamaH:prakAzaH ( 165) nIkaleche ane te sUkSmanigodanuM alpasvarUpa pUrve lakhe luMche. iti, 38 prazna-gozAle mahAvIrasvAmiupara tejolezyA melI tetejolezyAnI zakti kevIhatI ? uttara-he Arya he gautama mArA vadhanimitte gozAle je tejolezyA melI te aMgadeza, vaMgadeza, magadhadeza, malayadeza, ityAdi moTA 16 dezane nAza karavAne atyantazaktivAlI hatI ityAdi zrImahAvIrasvAmijIe zrIbhagavatIsUtramA gautamanA pratye kalaMche. tathAcatatsUtram "jAvaieNaMajjogosAleNaMmaMkhaliputteNaMmamavahAesarIragaMsiteyaMNisaTheseNaMalAhipajjatesolasanhaMjaNavayANaMtaMjahAaMgANaMvaMgANaMmagahANaMmalayANaMmAlavagANaMacchANaMvacchANaMkocchANaMpADhANaMlADhANaMvajjINaMmAlINaMkAsINaMkosalagANaMavAhANaMsabhuttarANaMghAtAevahAeucchAdaNaThAebhAsIkaragAe " iti. vistarastaTTIkAyAm. 39 prazna-sAkAra tathA nirAkAra upayogano kALa keTalo ? uttara-chamasthajIvone prathama nirAkAra upayoga hoya, pachI sAkAra upayoga hoya, ane te dareka upayogano antarmuhUrttakALa kahyo che parantu anAkAraupayogathI sAkAraupayoga saM1 sAkAropayoga te vizeSAtmakajJAnopayogajANavo. aneni rAkAropayoga te sAmAnyAtmakadarzanopayogajANavo,
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIma zrottara pradIpe. khyAtaguNo jANavo. kAraNa ke sacetana, acetanavastuparSyAya paricchedakapaNekarI temAM badhAre vakhata lAgeche temaja chadmastha jIvono tathAprakArano tevo svabhAva che. ane kevaLabhAgavAne te dareka upayoga ekasamayanoja che. zAthI ke te bhagavAn samayavedIche. temane prathamasamaye sAkAra upayogahoya che ane bIjesamaye nirAkAra upayoga hoyache ema samayAntaravAta jANavI. atrabahumata che te zrInaMdImutranI TIkA bIgere jovAthIsamajAze. ( 166 ) 40 prazna - strI sAtamInaraka pRthvIviSa tathA sarvArthasiddhaviSe jAya ? uttara - sAtamInarakapRthvIviSe na jAya paNa sarvArthasiddhaviSeto jAya. ema zrIpannavaNAsUtrAnA karmaprakRtinAmA trevizamApadanI daarurat kahI zakAyache. tathAcataTTIkA "" mAnuSI tusaptamanArakapRthvIyogyamAyurnabadhnAti / anuttarasurAyustubadhnAtIti 66 aat atra dRSTAntatarIke pRthvIcandrarAjAnI pUrvabhavanI o sarvArthasiddhe manuSyapaNAnepAmI siddha elI oche. emapRthvIcandracaritramAM kahela e. temaja aprakAripUjA caritramAM " kanakamAlA " sarvArthasiddhegai emakaDelaMche. vaLI zrIvijayacandracaritramAM paNa nIcelakhyA mujabakaheluMche. " tadyathA sAsaggAocaviuMeththavijammaM mituhasahIhoita - tomariuMtubhpesavaThThedo videvatti ""
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ pazcamaH prakAzaH ( 167 ) sarvArthasiddhejavAsaMbaMdhImAM ityAdighaNAdRSTAntoche. 41 prazna - darekamANase vyAkhyAna kevIrIte sAMbhaLavaM ? uttara - nidrA, vikathAno tyAgakarIne, guptisahita, hAthajoDIne, bhakti bahumAnapUrvaka, upayogarAkhIne sAMbhaLaM. yaduktaMpaJcavastuke " NiddAvigahAparivajjiehiMguttehiMpaMjaliuDehiM || bhattivahumANapUrvauvauttehiMsuNeyavaM // 1 // " ityuktapramANe sAMbhaLavAthI anantaraprayojana je granthasaMbaMdhIheyopAdeyajJAna, te siddhathAyache ane tethI paramparaprayojana je mokSa tepaNa siddhayAyache, vaLI jJAnavaMta zrotApAse vaktA puruSanI vyAkhyAnakalA mANagaNAyache ityAdiparaspara ghaNAguNa utpannathAya che. nahIMto meMsa AgaLabhAgavata bAMcavA jetuM thAya che. athavA " aMdhAAgaLa ArasI, baherA AgaLa gIta, mUrkhaAgaLa rasakathA, etraNa ekajarIta // 1 // " ityAdinyAyasaMpAdana thAya che. kiMbahunetyalam. 42 prazna - jamAlinApitAnuMnAma koipaNa zAstramA dekhAtuMnathI emakeTalA kache kema ? uttara--" sAcapravaranarapatisutasya svabhAgineyasya jamAleH parigAyitA " AvA zrIkalpakiraNAvalInA tathA kalpasUtro 1 sAtavikathA ApramANe - strIkathA, bhaktakathA, rAjakathA, dezakathA, mRdukAruNIkathA, darzanabhedinIkathA, cAritrabhedinI kathA, AsAMsvarUpantu zrIsthAGgasUtraTIkA tovadhAryam. 2 bhagavatputrI.
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ (168) zrIpaznottarapradIpe. dhikAnA spaSTapAThaparathI siddhathAyacheke, jamAlinApItAzrI nunAma " pravaranarapati " hatuM. vaLIzrIkalpasUtranI TIkAo to varSamAekavAra vacAyajache. sAMbhaLanArapaNa sAMbhaLejache tema chatAM koi zAstramAjamAlinA pitAnAma dekhAtunathI, ema je kahenArAoche teo ahA. hastamadhyagatachatIvastune nahIMjANanArAoche. emasaMbhavanAthAyache. vaLI keTalAka "amuka vAtamAM" vicArakaryAvinA ekadamabolIuThecheke, te vAta koizAstramAMnathI ityAdi, paNatema na bolacuMjoie. zAthIke pUjyapAdamahAmahopAdhyAyazrIyazovijayajIjevAnyAyavizAradamahApaMDitaSaDdarzanazAstravettA te paNa emakahecheke, " zAstraghaNAmatithoDalIziSTakahetepramANa" ityAdi 43 prazna-yuddhamA " mahAratha" konekahIe ? uttara-zastraviSe tathA zAstraviSe praviNathayothako agIyArahajAradhanurdharapratye yuddhakarate " mahAratha" jANavo. yataH "ekAdazasahasrANiyodhayedyastadhanvinAma // zastrazAstrapraviNazvavijJeyaHsamahArathaH // 1 // " itivacanAt. 44 prazna-zreyAMsakumAra kayAmahArAjAnA putrajAgavA ? uttara-bharatamahArAjAnAputra jANavA. ahIM bIjAema kahecheke bAhubalirAjAnAputrasomaprabha temanAputra zreyAMsajANavA. ___ yaduktaMzrIAvazyakacUrNI ... " bharahassaputtosejjaMsoaNebhaNaMtibAhubalissasutosomappabhotassaputtoseyaMsoyatti"
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJcama:prakAza ( 169) 45 prama-paMcamIdevavaMdanavidhimAM " nidrAsvapnajAgaradazA tesa vidUrehove // coyIujAgaradazAtehano anubhava jove // 1 // " AvI ekagAthAche teno zobhAvArtha che. ? usara-cetanAnI cAradazA ( avasthA ) kahIche, temAMpahelI nidrA avasthA, prathamanAtraNa gugaThAge jANavI, bInI svamaavasthA, cothe, pAMcame, anechaThe ematraNaguNaThANe che. trIjI jAgaradazA, sAtamAgugaThANAthI mAMDI yAvat bAramAguNaThANA sudhIrahIche. ane cothI ujAgaradazA, tetosayogi aneayogi eve guNaThANejANavI. uktarIte cetanAnI cAraavasthA kahevAthI atreemasamajavAnucheke zrIjinabhagavAn kevalajJAnanepAmI cothIujAgaradazAne anu. bhaveche, paNaprathamanI traNadazAne anubhavatAnathI etraNadazAto prathamathIjadUrathaijAya che. uktagAthAno bhAvArtha amane Ama mANejANavAmAMche vizeSapachIgItArtha kahete kharaM. 46 prazna-" varavarNinI" strIkaijANavI ? ' uttara-"zItesukhoSNasarvAGgIgrISmeyAsukhazItalA / bhartRbhaktAcayAnArIvIjJeyAvarginI // 1 // " itirudra zlokoktalakSaNavAlI "varavarNinI" strIjANavI. 47 prazna-"nyagrodhaparimaMDalA" zabda, kevAlakSaNavALo nArIviSejANavo! uttara-"stanausukaThinauyasyAnitambecavizAlatA // madhyekSINAbhavedyAsAnyagrodhaparimaMDalA // 1 // " __itizabdastomamahAnidhigatazlokoktalakSaNavAlInArIviSe jANavo arthAt zabdasomamahAnidhikozagata zlokoktalakSaNavAlIjestrIte " nyagrodhaparimaMDalA" kahevAya. 1 zItakAle. 2 uSNakAle. 3 pazcAtkaTayadhobhAge. - - - - - - - - 22
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 170. ) zrImaznottara pradope. 48 prazna - akSauhiNI tathAmahAkSauhiNInuM zuMpramANache ? uttara - 21870 hAthI, 21870 ratha, 65610 ghoDA, 109350 padAti, sarvasaMkhyA 218700 ATalaM pramANaekaakSauhiNInuM jANaM. yaduktaMvAcaspatye akSauhiNyAmityadhikaiHsaptatyAhyaSTabhiHzataiH // saMyuktAni sahasrANigajAnAmekaviMzatiH // 1 // evamevarathAnAntusaMkhyAnaMkIrttitaMbudhaiH // paJcaSaSTiHsahasrANipaTzatAnidazaivatu // 2 // saMkhyAtAsturagAstajjJairvinArathaturaGgamaiH // nRNAzatasahasrANisahasrANitathAnava // 3 // zatAnitrINicAnyAnipaJcAzaccapadAtayaH || " tathAbhAratepi 'akSauhiNyApramANantukhA~gASTairkadvikairgajaiH // sthairatairhayaistrighnaiHpaJcadhnaizvapadAtibhiH ||1|| " iti ane 132124900 ATalaM pramANa eka mahAkSauhiNItaM jANavuM. 66 yaduktam. 66 'khadyayaM 00 nidhi9 vedA4 kSiracandrA1kSya 2 gni3 himAMzubhiH 1 // mahAkSauhiNikAproktAsaMkhyAgaNitakovidaiH // 1 // iti
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJcamaH prakAzaH ( 171 ) 49 prazna - styAnarddhinidrAvAlAne vAsudevenA balathI arddhavala je ka che te balaAjakAle hoyake na hoya ? uttara - hAlabharatakSetramAM teneteTalaM balanahoya prathamasaMhananavAlAneja teluMbalato kache, hAlato sAmAnyalokanAvalathI vamakuMvA tragaNuMvA cogaNuMbala hoya adhika na hoyaema zrInizIthacUrNinI pIThikAnAvacanathI temaja zrI bRhatkalpanAtrIjAkhaMDanA vacanathI jANavuM ane zrIjitkalpavRttimAMto prathamasaMhananavAlAneja styAnarddhinidrAhoya emanirNayakareloche ityAdi yaduktaMpraznottarasArddhazatake 'nanustyAnarddhinidrAvatojIvasya yadvAsudevavalAdarddhavalaM zAstrauktamasti tadasminkAle vidyatenavA / ucyatenAstIha kSetresAMprataMtasyatadbalaMprathamasaMhananina evataduktatvAt // sAMpratantusAmAnyalAkabalAdviguNaM triguNaMcaturguNaMvA tasyabalaMbhavatinAdhikamitinizIthacUrNipIThikAvacanAjjJeyame vaMbRhatkalpatRtIyakhaMDepibodhyam // jItakalpavRttau yadudayetisaMkliSTapariNAmAddinadRSTamarthamuththAyarAtrau prasAdhyatikezavArddhavalazvajAyate / tadanudayepicasazeSapuruSebhyastricaturguNabalobhavati / iyaJcanidrAprathama saMhana ninaevabhavatItyukamastItistyAnarddhinidrAvatobalabhedAdivicAraH 50 mana - nArakajIvone mehU sattA hoya ke ? ""
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ (172) zrIpraznottaramadIpe. uttara-chinapAdabhujaskaMdhAH chinnkrnnossttnaashikaaH|| chinntaalushiromedaabhinnaakssihRdyodraaH||1||" itizrIsUtrakRtAGgasUtraTIkAntargatazlokaparathI sAbIta yApa che ke, nArakajIvone medUsattA hoya. zA-nArakajIvone to napuMsakapaNuM che. samAdhAna-napuMsakapaNuMchatepaNa medUsattAviSe koi jAtano virodha Avato nathI. yataH "mhilaashaavoskhnnmeo|| . mejhuumhNtNmuaayvaannii|| sasaddayaMmuttamapheNayaMca // eyANichapaMDagalarakaNANi // 1 // " ityuktatvAt 51prazna-"kaHkhebhAtihatonizAcarapatiH kenaambudhaumjjitH| kaH kiidRktrunniivilaasgmnNkiNkurvtesjjnaaH|| kiMpanRpateH kimarjunadhanuH korAmarAmApahan / matpraznottaramadhyamAkSarapadaMbhUyAttavAzIrvacaH // 1 // " A kAvyathI zuM samajAya che ? uttara-A kAvyamAM ATha prazno che, te ATha praznapatyuttaronA madhyaakSarapadavaDekarI "hemenAthaciraMjIva" evAsvarUpavALo koie koinA pratye Apelo AzIrvAda samajAya che, tenI vIgata nIce pramANe1 mehaH puMzcinham.
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJcamaHprakAzaH (173) zama0 1-khebhAti? u.-grahezaH madhyaakSara he-levo. | meM Na pra. 2-kenainizAcarapatihataH? u0-rAmeNa, madhya akSara me-levo. maiM nA ka:/ma0 3-abudhaukomajitaH ? u0 mainAkaH, madhya akSara nA-levo. maMthama0 4-kIktaruNIvilA- u0-maMtharaM, madhyaakSara-- sagamanam ? tha-levo. ru | ciraM pra0 5-saMjanAH kiMkurvate ? u0-ruciraM, madhya akSara ci-levo. tu raMgApra0 6-nRpateH kiMpatram ? u0-turaMgaH, madhya akSara raM-levo. gAM jIvaMma0 7-kimarjunadhanuH / u0-goMjIvaM, madhyaakSara jI-levo. rAva Napa0 8-kosamarAmApahRt ? u0-rAvaNaH, madhya akSara va-levo evI rIte ATha praznottaronA madhya akSaro levAthI "hemenIthaciraMjIva" evaM ATha akSarAtmaka padavALu AzIrvacana pragaTa samanavAmAM Ave che atra . sukhAvabodhArtheyaMtra lakhIe chIe, 1 AkAzamAM koNa zobheche 2 caMdra 3 koNe rAvaNa mAryo 4 rAme 5 samudramA koNa DubAelo che 6 mainAkanAmA parvata 7 kevA prakAranuM yauvanavatI strIonuM bilAsagamana 8 maMda 9 sajjana mANaso zuM kare 10 sAraM kare 11 rAjAnuM vAhana zuM12 ghoDo 13 arjunanuM ghanuSa kayuM 14 gAMjIva 15 rAmastrIsItArnu haraNa karanAra koNa 16 rAvaga 17 he mArAnAtha ciraMjIva.
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 174 ) 52 prazna - ekasamayamoM ve kriyADoya ? uttara - ekasamayamAM ve upayoganahoya, kriyAtoghaNIpaNahoya dRSTAntatarIke koinakI bhramaNAdinRtyane karatIthakI ekasamayama paNahastapAdAdigatavicitrakriyAkaratIdekhAyache, vaLI sarve vastuono paNa pratyeke eka samayamAM utpAdavyaya thAyache majavaLIka samayamAM saMghAtaparisATapaNathAya che, "" zrIpraznottara pradIpe. yadAhabhASyakRt samaedouvayogAnahojjakiriyANakodoso' "" ityalavistareNa 53 prazna - rajoharaNazabdanozo arthache ? uttara - jIvonIbAhyaraja ane abhyantararajanehareche tekAraNekArIne rajoharaNa kahevAyache. 09 yaduktaMpaJcavastuke hara jIvANaMbaijhaM abhyaMtaraMcajaMteNarayaharaNaMti pavucai "5 taTTIkA badhyamAnakarmmarUpaMharatyapanayatiyasmAttenakAraNenaranoharaNa mitiprocyate " 54 prazna -kone mIne sappa viSarahita thAya che ? "rajojIvAnAMbAhyaM pRthivIrajaHprabhRtikamabhyantaratha uttara- emasaMbhaLAya che ke vetasane pAmIne sappa viSavinAnA vaijAyale.
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJcamaHmakArAH ( 175 ) yaduktaMzrIdazavaikAlikavRhavRttau "evaMhizrUyatekilavetasamavApyanirviSAbhavantisAH " 55 mA je chaMdanA dareka caraNamAM pelo, bIjo, cotho, AThamo, agIyAramo, teramo, ane caudamo, e sAta akSara guru hoya. ane te sIbAyanA bIjA sAta akSara hrasva hoya do te chaMda kayo jANavo! uttara-te chaMda " vasantatilakA" jANavo. yadAhakAlidAsakaviHzrutabodhe "AyahitIyamapicedgurutaccaturtham yatrASTamaJcadazamAntyamupAntyamantyam // kAmAGkuzAGkuzitakAmimataMgajendra kAntevasantatilakAMkilatAMvadanti // 1 // " vaLI vasantatilakAchaMdane kAzyapanAmanAmuni "siMho datA" kaheche, zaitavanAmanAmuni " uddharSiNI" kaheche. ane piGgaLanAmanAmuni " madhumAdhavI" kaheche. ema tenA nAmAntara paNa che. ___ tathAcAhavRttaratnAkarekedArabhaTTaH "uktAvasantatilakAtaMbhajAjagaugaH siMhodateyamuditAmunikAzyapena // 1 vAnIram vRkSavizeSam. 2 ta-bha-ja-jAgaNAgurUceti vasantatilakA.
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 176 ) zrIpraznottarapadIpe. uddharSiNItigaditAmunizaitavena zrIpiGgalenakathitAmadhumAdhavIti // 1 // zrIbhaktAmara, kalyANamandira vasantatilakAMchadamAM racelA che, ane te mahA camatkArI che atra prastAvane lIdhe ATalI adhika vAta AtmahitArthijainabaMdhuone lakhI jaNAvI che. 56 prazna-chaMdazAstramA keTalAgaNa che ane te darekagaNa keTalA akSara vALo hoyache ? uttara-magaNa-yagaNa-ragaNa--sagaNa-tagaNa-jagaNa-bhagaNa-nagaNa AvA ATha gaNa che ane temAM dareka gaNa traNa akSaravALo hoyache tenI vIgata nIce pramANe1 je 'magaNa' che te traNe guru akSaravALo che. 2 je 'yagaNa' che te AghamAM eka laghu bIjA be guru evA traNa akSaravALo che. 3 je 'ragaNa' che te AdiantamAM guru ane madhye laghu evA traNa akSaravALo che. 4 je 'sagaNa' che te Adi madhyamAM laghu ane antamAM guru evA traNa a0 5 je 'tagaNa' che te Adi madhyamAM guru ane antamA laghu evA traNa a0 6 je 'jagaNa' che te Adi antamAM laghu ane madhyamAM guru evA traNa a0 7 je 'bhagaNa' che te AghamAM guru ane bIjA be laghu evA traNa a0 8 je 'nagaNa' che te traNe laghu akSaravALo che.
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJcamaHprakAzaH yaduktaMvRttaratnAkare " sarvagurmomukhAntalauyarAvantagalausatau // gmdhyaadyaiaujbhautrilonossttaubhvntytrgnnaastrikaaH||1||" ma0 ya0 iti sthApanA ceyam -' dhIzrIzrI ' ' varAsA ' ' ( 177 ) sa0 ta0 ja0 bha0 na 'vasudhA' ' sAteka ' ' kadAca '' kiMvada ' ' nahasa ' ane vRttaratnAkaranI TIkAmAM to anyakarttRkaekakAvyavaDhe karI AThagaNanAma tathA tenA devatA, phaLa, ane svarUpa matAvelAM che. tadyathA 23 ra0 kAguhA "mobhUmistriguruH zriyaMdizatiyovRddhiMjalaMcAdilo / robhirmadhyalaghurvinAzama nilodezATanaM sontyagaH // tovyomAntalaghurdhanApaharaNaMjorkorujaMmadhyago / bhazcandroyazaujjvalaMmukha gururnonAkaAyu strilH||1||" iti .
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 178) zrIpaznottarapadIpe. svarUpapUrvoktapramANeche. atra phakta gaNanAma devatA tathA phaLa jaNAvavA nIce mujaba yaMtra karI batAvIe chIe. gaNanAma. | devatA. / phaLa. magaNa. bhUmi. lakSmI. / bhami / yagaNa. jaLa. vRddhi. ragaNa. | agni. vinAza. sagaNa. vAyu. dezATana. tagaNa. AkAza. dhanApaharaNa. jagaNa. | sUrya. roga. bhagaNa. | candramA. ujjvalayA. - - emama nagaNa. / nAka. Ayu. atra tAtparyArtha e che ke kavitA karanAra puruSe zubhAzubha gaNanI barobara khabara rAkhavI. A saMbaMdhI vistAra vAta vRttaratnAkaranI TIkAmAM che te tyAMthI joi levI zAthI ke vadhAre samajavAmAM Ave tema che. 57 prazna-" dvandvazvaprANitUryasenAGgAnAM " e sUtravaDe karI ekavadbhAva thAyache, to kalpakiraNAvaLImAM tathA dIpikAmAM "matipU rNAnAMpANipAdAnAM" evo prayoga kema rAkhyo haze ? -ekavadbhAva nitya nahIM thato hoya tethI tevo prayoga rAkhyo haze,juo ke zrIdhanezvarasUrikRtazrIzatruJjayamAhAtmyamAM "gajavAjirathairdhanaiH" ityAdi prayogo cha, vaLI zrIhaimaRpabhacaritramAM paNa "aGgaSTAMGgalaya zoNAH" Avo prayogache. temaja sArasvataprasAdaTIkAmAM paNa nIce lakhyA mujaba lekhache. uttara
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJcamaHbhakAzaH (179 ) __ "lakSaNahetvoritisUtremukhanAzikAbhyAmitibhASyecaprayogAjjJApakAdekavadbhAvAnityatvamataeva 'mIvAkukSilalATeSunityaMsvedaHprazasyate' 'pAtitairathanAgAzvaiH ityAdiprayogAH"-kimbahunetyalam. ____ atra bahuzruta kahe te kharaM. 58 prazna-keTalApalyopame ekasAgaropamathAya ? uttara-dazakoDAkoDI palyopame ekasAgaropama thAyache. tathAcAhanavatattvAvacUriH "sAgaropamaMdazakoTAkoTIpalyopamapramANam " 59 prazna-AhArakazarIra kone kahIe ? / uttara-jemAMcauda pUrvadhArI potAnosaMdeha chedavAne athavAtIrthakaranI RdijovAne arthe mahAvidehakSetramA javAne ekahAthapramANaativiziSTarUpavAlaM zarIrakare te AhArakazarIra kahevAyache. yadAhanavatattvAvacUriH "aahaarkshriirNytrcturdshpuurvdheraiHsndehocchedaaytaarthkrRddhidrshnaayvaamhaavidehgmnaarthmekhstprmaannaatyntvishissttruupsmpnnvidhiiyteshriirNtdaahaarkshriirm| 60 prazna-dravyazruta ane bhAvazruta konekahIe ? uttara-dvAdazAMgIjenuM lakSaNache te dravyazruta, ane jedvAdazAMgIthI utpannathaela upayogarUpate bhAvazcata kahevAyache, emanavata.:. vano avacUrimAM kapuMcha...
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 180 ) zrImaznottarapadIpe. tadyathA "dravyazrutaMDAdazAMgIlakSaNaMbhAvazrutaMDAdazAMgIsamutpannopayogarUpam " 61 prazna-guNahetu tathA bhavahetu avadhijJAna konethAya ? / uttara-devatAane nArakIne bhavahetu avadhijJAna thAyache. anezrAvaka tathAsAdhune guNahetu avadhijJAna thAyache. yaduktam. "avadhijJAnadiprakAraMguNahetukaMbhavahetukaMcadevanArakANAM bhavahetukaMzrAddhasAdhUnAMguNahetukaMsyAt " 62 prazna-jJAnaane darzanamAM zo bhedache ? uttara-ghaTapaTAdisamUhanA sAmAnya AkAranuM jethI jJAnathAya se darzanajANavU ane padArthanA vizeSaAkArasvarUpa, jethI parijJAnathAyate jJAnajANavU. ApramANe jJAnaane darzananAlakSaNamAMbhedache. evUnavatattvAvacUrimAM kathanache. tadyathA "ghaTapaTAdisArthasAmAnyAkAraparijJAnadarzanaMjJAtavyama. padArthavizeSAkAraparijJAnaMpunarjJAnajJAtavyamayamevaJcajJAna darzanayorbhedaH , 63 prazna-prajJAparISaha, ane ajJAnaparISaha, kharUpakaho ? uttara-bahujJAnahoyatopaNa potAnAmanamA garva na karavo te prajJAparI pahakahevAyache, ane jJAnAvaraNIyakarmanAudayathI kadibhaNe
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ pazcamaprakAzaH (181 ) tophNapATha AvaDenahIM, tathApimanamA duHkha lAva_nahIMpaNa potAnAkarmanovo vipAkaja ciMtavavo te ajJAnaparISaha, kahevAyache. yaduktaMnavatattvAvacUrikAyAm . "prjnyaaprisshH| bhujnyaansNbhvepyaatmiiycittegrvonkaaryH|| ajJAnapariSahaH / jJAnAvaraNIyakarmodayAtpaThatApipAThonAgacchatitathApiduHkhamanasinakArya kintukarmavipAkaevacintyaH " 64 prazna-manuSyalokamAM candra tathA sUrya keTalAche ? / uttara-132 candrache temaja 132 sUryache tenIvIgata nIce pra0 jambUdvIpamA 2 candra 2 sUrya. lavaNasamudramA 4 candra 4 sUrya. dhAtakIkhaMDamAM 12 candra 12 sUrya. kAlodadhimA 42 candra 42 sUrya. puSkarArddhamA 72 candra 72 sUrya. evIrItesarve malI 132 caMdra ane132sUrya manuSyalokamAche, yaduktaMzrItriSaSTizalAkApuruSacaritre "tatrajambUdIpemuSminbauvandraudauvabhAskarau // lavaNodecacatvArazcandrAdinakarAstathA // 1 // dvAdazadhAtakIkhaNDecandrAdAdazabhAskarAH // kAlodevicatvAriMzacandrAdinakarAstathA // 2 //
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 182) zrIpraznottaramadIpe. hAsaptatipuSkarAHcandrAzcakhayopica // evaMDAtriMzamindUnAMzataMdinakRtAMtathA // 3 // " 65 prazna-dhAtakIkhaNDanA tathA puSkarAddhanA cArameru kevaDAche. uttara-jambUdvIpanA meruthI paMdarahajAra yojananAnAche arthAt tenAnA cArameru 85000 yojananA che. yaduktaMzrItriSaSTizalAkApuruSacaritre "catvAromekhaHkSudrAdhAtakIpuSkarArddhayoH // yojanAnAMpaJcadazasahastryAmerutoNavaH // 1 // " 66 prazna-pAMca anuttara vimAna kaidizAe jANavAM ? uttara-pUrvadizAe vijayavimAna che. dakSiNadizAe vaijayaMtavimAna che. pazcimadizAe jayaMtavimAnache. uttaradizAe aparAjitavimAna che. ane e cAra vimAnanI madhye sarvArthasiddha vimAna che. tathAhizrItriSaSTizalAkApuruSacaritre "vijayaMvaijayantaJcajayantaJcAparAjitam // prAkakrameNavimAnAnimadhyesarvArthasiddhakam // 1 // " 67 prazna-zrIjinabhavana, pauSadhazAlA, ane jJAnabhaMDAra, vIgere koNe koNe karAvyAM te viSe thoDo adhikAra kaho. uttara-1-pUrve zrIbharatacakravarti vIgere mahApuruSoe zrIsiddhAcaLa vIgere uttama tIrthopara ghaNA bhavya jinamaMdiro karAvyAM che. tevo adhikAra zrIzaQjayamAhAtmya vIgere jainazAstromAMche. 1.laghavaH
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJcamaHprakAzaH (183 ) 2-tathA magadhadezanArAjA zrIzreNikamahArAjAe zrIjinamaMdiro karAvyAM che. te adhikAra zrIAvazyakasUtramA tathA zrIhemacaMdrAcAryakRtazrIyogazAstramA che. 3-tathA zrIrAjagRhInagarInA zeTha zrIzAlibhadranA pitAzrIe potAnA gharamAM suzobhita zrIjinamaMdira karAvyuM che, te vAta zrIzAlibhadracaritramA che. 4-tathA prabhAvatIrANIe potAnA aMtaHpuramA zrIjinamadira baMdhAvyuM che. te vIgere adhikAra zrIAvazyakasUtramAMche. 5-tathA vAgurazrAvake zrIpurimatAlanagaramA zrImallinAthamahArAjanuM maMdira karAvyuM che te adhikAra zrIAvazyaka- . sUtramA che. 6-tathA dezapUrvadharazrIAryasuhastisUrijInA pratibodhayI saMpatirAjAe savAlAkha navInajina prAsAda, chatrIsahajAra jIrNapAsAdoddhAra, savAkroDa jinabiMba, paMcANuhajAra pItaLamayajinapratimA, ane anekasahasradAnazALAAdikekarI trikhaMDapRthvIne ghaNIja zobhAvI che, ityAdi adhikAra zrIkalpasUtranI TIkAomAM che. hAla paNa zrIsaMpatirAjAnA karAvelAM jinamaMdiro ghaNe ThekANe vidyamAna che. 7-tathA vi0 saM0 108 mAM jAvaDasAe zrIzatrujayapara bhogaNIsalAkha sonAmohoro kharacI uddhAra ko pratiSTA darzapUrvagharazrIvajrasvAmijIe karI ityAdi adhikAra zrI 1-2 "mahAgirimuhastyAdyA dhajAntAdazapUrvaNiH" ityabhidhAnacintAmaNivacanAt.
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 184 ) zrIpraznottarapradIpe. zatrujayamAhAtmyamAM che. vaLI samarAzAe vi0 saM 1371 mAM, tathA karamAzAe paNa vi0 saM0 1587 mAM zrIzajayapara uddhAra karyA che. 8-tathA zrIsiddhasenadivAkaramahArAjajInA sadbodhathI zrIvikramarAjAe zrIsiddhAcaLajIno saMgha ghaNA ThAThamAThathI kADhayo hato ke, jenI sAthe cauda to mukuTabaMdharAjAo hatA, sIteralAkha zrAvako hatA zrIsiddhasenadivAkara pramukha pAMcahajAra AcAryo hatA. ekasoneogaNottara suvarNanA jinamaMdiro sAthe hatAM, ekakroDa dazalAkha pAMcahajAra gADAo hatAM, aDhAralAkha ghoDA hatA, chatrIsaso hApIo hatA, ityAdi bIjI paNa ghaNI sArI sAmagrI sAthe hatI, vaLI prathama ekalAkha sonAmohorothI zrIsiddhasenadivAkaramahArAjane gurupUjana karyu hatuM ane te dravyavaDe gurumahArAjanA upadezathI jIrNoddhAra ko hato, vIgere bIjAM paNa ghaNA sArAM sArAM kArya temaNe zrIgurumahArAjanA upadezathI kI che te saMbaMdhI vizeSa vRttAMta zrIvikramacaritrathI jANavo. vikramacaritra zrIamadAvAdamA paM0 zrIvIravijayajImahArAjanA jJAnabhaMDAramA che. . 9-tathA AcArya zrI vappabhaTTimahArAjajInA sadupadezathI gopagaDhanA (gvAliyaragaDhanA) AmanAmanA rAjAe gopagaDhamAM zrImahAvIrasvAmina 101 hAtha uMcuM bhavyajinAlaya baMdhAvI temAM aDhArabhAra pramANa suvarNamaya pratimA sthApana karI 1 pitAnuM nAma " bappa " mAtAnuM nAma "bhaTTi" hatuM te uparathI temanuM nAma " bappaSTi" rAkhavAmAM AvyuM che. A AcArya AkAzagAmInI vidyAbaLathI nitya paMcatIrthInI yAtrA karatA hatA.
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 185 ) caLI te zrIjinAlayanA mukhyamaMDapa, ane raMgamaMDapa karAvavAmAM bAvIzalAkha pacIzahajAra sonAmohoro kharacI vaLI vi0 saM0 811 mAM ekakroDa sonAmohoronuM zrIbappabhaTTi - jImahArAjanA AcAryapadamahotsavamAM kharaca karyu, vaLI potAnA navalakSasiMhAsanapara besADI savAkroDa sonAmohorothI gurupUjana kartuM te gurupUjana dravye karI gurumahArAjanA upadezathI ekaso jIrNa thayelAM derAsarono uddhAra karyo, baLI te AmarAjAe zrIgopagaDha upara manohara vizALa evI eka pauSadhazALA baMdhAvI ke jemAM ekahajAra to staMbho hatA, temAM caturvidha zrIsaMghane sukhe AvavA mATe traNa moTA vizALa dvAro mukavAmAM AvyAM hatAM, vaLI temAM dUra dUra beThelA sAdhuone paDilehaNasvAdhyAyAdikaveLA onI cetavaNI ApavA mATe madhyastaMbhamAM moTA nAdavALo eka ghaMTa bAMdhavAmAM Avyo hato, vaLI te pauSadhazALAmAM eka vyAkhyAnamaMDapa traNalAkha sonAmohoro kharacIne bAMdhyo hato, ane temAM evAM to caMdrakAMtyAdika tejasvI ratno jaDayAM hatAM ke jethI rAtrie paNa sAdhuo trasakAyAdikanI virAdhanA vinA pustako vIgere vAMcI zakatA hatA, vaLI bappabhaTTisUrijInA upadezathI AmarAjAe moTA ADaMbarapUrvaka saMgha lai zrIsiddhAcaLajI, giranArajInI yAtrA karI tyAMpaNa jIrNoddhAra karyo, ityAdi vizeSAdhikAra caturviMzatiprabaMdhagranthAdikathI jANavo. paJcamaHprakAzaH 10- tathA gujarAtanArAjA bhImadevanA pradhAnazrI vimaLazADe vi0 saM0 1088 mAM zrI arbudagiripara bArakroDa trepanalAkha rupaiyAnuM kharaca karI ghaNAja bhavyajinamaMdiro baMdhAvyAM che, jene jor3ane lokonA mana ghaNA harSita thAya che. ', 24
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 186 ) zrIpraznottarapadIpe. 11-tathA zrImaMDapAcaLanArAjAnA pradhAna zA.zrIpRthvIvare (pethaDe ) tapagacchanAyakazrIdharmaghoSamUrijInA upadezayI siddhAcaLa, devagiri, ane maMDapAcaLa, vIgere paramottama sthaLe corAsI zrIjinamaMdiro baMdhAvyAM te saMbaMdhI vistAra vAta pUjyazrIsomatilakasarikRtapRthvIdharasAdhukAritacaityastotrathI jANavI, ane te stotra amArI pAse che. vaLI temaNe sAta moTA jJAnabhaMDAro karAvyA, chatrIzahajAra jIrNaTaMka kharacI zrIdharmaghoSasarijIno zrImaMDapAcaLamAM pravezamahotsava ko, ityAdi ghaNA uttamakArya karI jemaNe manuSyajanma pAmyAnuM phaLa hastamadhyagata kayu che. vaLI temanA " jhAMjhaNa" nAmanA putraratne paNa ghaNA uttamakArya karelAM che, te zrIratnamaMdiragaNikRtaupadezataraMgaNIpramukhagranyo jovAthI samajAze. 12-tathA zrIsiddharAjajayasiMharAjAe zrIpATaNamAM saMvat 1183 mAM zrIRSabhadevajInuM maMdira baMdhAvyuM temA 85 AMgulapramANavALI prabhujInI pratimA sthApI maMdira nAma " rAjavihAra " rAkhavAmAM AvyuM hatuM vIgere ghaNA uttama kAryo ko che. 13-tathA siddharAjajayasiMharAjAno " zAMtu " e nAmano pAMcahajAra ghoDesvArono adhipatI hato ane te vaLI zrIdevamUrijImahArAjano paramabhakta hato. teNe corAzIhajAra sonAmohoro kharacI eka rAjamahelasamAna potAne mATe mehela banAvyo, eka divasa teNe AcAryazrIdevasarijImahArAjane te mehela batAvyo paNa AcAryajIe tenI prazaMsA na karI. tyAre senApatie pUchayuM ke he bhagavan sarva
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJcamaH prakAzaH ( 187 ) loko A mehelanI prazaMsA kareche, to Apa kema prazaMsA karatA nathI te sAMbhaLI zrIdevasUrijImahArAjanA ziSya zrI mANakyacaMdrasUrijI kanuM ke, jo A pauSadhazALA hota to gurumahArAja prazaMsA karata. gRhasthanA gharanI prazaMsA karatA pApa lAge, te sAMbhaLI zAMta kahAM ke havethI A pauSadhazALA ho. tyArathI te pauSadhazALA the. aho . dhanya che tevA jIvone. 14 - tathA zrIdevasUrijI mahArAjanA sadupadezathI koraMTakanagaranA nAhaDamaMtrie zrIkoraMTakAdikamAM " nAhaDavasAhe " Adika bahotera zrIjinAlayo baMdhAvI AcAryajIne hAthe pratiSThA karAvI che ityAdi. - 15 - tathA zrIhemacandrasUrijInA upadezathI pratibodha pAmelA zrIkumArapALamahArAjAe zrItAraMgAjI, siddhAcaLajI, ane khaMbhAta, vagere uttama sthaLe 1444 nutana jinamaMdiro tathA 1600 jIrNoddhAro karAvyA ke jemAMthI Aja paNa ghaNAka jinamaMdiro vidyamAna che. vaLI zrIpATaNamAM potAnA pitAzrI tribhuvanapALanA nAmanI yAdagIrI mATe " trihuaNavihAra " nAmanuM 72 devakulikAsahitajinamaMdira baMdhAvyaM temAM 125 AMgulanI uMcI ariSTaratnanI mULanAyaka zrIneminAthaprabhunI pratimA sthApI ane pharatI 72 derIomAM teNe caudabhArapramANa 24 ratnanI 24 sonAnI 24 rupAnI ityAdi jinapratImA sthApI sarvamaLI temAM 96 kroDasonAmohorokharacI te jinAlayamA udayana, Amradeva, kuberadatta, vIgere aDhAra hajAra zrAvako nityanRtyagAyanasahitasnAtramahotsava karatA hatA. vaLI. sAtasolaiyAo
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 188 ) zrIpraznottaramadIpe. rAkhIne traNalAkhachatrIsahajAra Agamapustako lakhAvyAMtemAM dareka AgamanIchachaprato sonAnAakSarothI lakhAvI tathA zrIhemAcAryakRtavyAkaraNa tathA caritrAdikagranthonI ekavIza ekavIza pratolakhAvI lAbhalIdho, vaLI paramaguru zrI hemAcAryajInA upadezathI kumArapAlarAjAe 72 rANA, 18000 koTidhvajasAhukAro ane lAkhogame bIjAzrAvakonA saMghasahita zrIsiddhAcala, girinAra, AditIrthonI moTAADaMbarathI yAtrAkarItemAMdarekasthAnake snAtramahotsava dhvajAropaNa, zrIsaMghavAtsalya AdikAryotemaNekayI. te saMbaMdhIvizeSavRttAMta zrIprabaMdhaciMtAmaNithI tathA vAcakazrIjinamaMDanakRtakumArapAlaprabaMdhathI jANavo. 16-tathA zrIaNahilapurapATaNanA kumArapAlarAjAnA bAhaDamaMtrie vi0 saM0 1213 mAM zrIzatrujayoddhArakaryo, te prasaMga traNakoDatraNalAkha sonAmohoro kharacI. vaLI temaNe zrIgirinAraparapagathIyAM baMdhAvI sulabhamArgako temA 63 lAkhasonAmohoronuM kharacakaryu yataH "triSaSTilakSadramANAM girinAragirauvyayAt // bhavyAbAhaDadevenapadyA harSeNakAritA // 1 // " itivacanAt. ityAdi ghaNA uttamakAma koMche. 17-tathA zrIpATaNanA AbhaDa nAmanAzrAvake 24 tIrthakaranA 24 jinamaMdiro baMdhAvyAM tathA corAzIpauSadhazAlAo baMdhAvI evIgere sAtekSetromAM 90 lAkhasonAmohoro kharacIne lAbhalIghoche. 18-tathA zrIdhavalakapuranA (dholakAnA) vIradhavalarAjAnA zrIvastupAla, tejapAla, maMtrie terasonavAMjinama
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ pasamAprakAzaH (189 ) diso bhane bAvIsojIrNoddhArakarAvyA, savAlAkha jinabiMbabharAvyA zrIarbudAcala uparakroDorupaiyAkharacI jinamaMdiro baMdhAvyAM, vaLI vastupAlanI strIanupadevIe ane tejapAlanI strIlalitAdevIe zrIarbudAcalapara zrInemInAthanA maMdiramAM pesalAMbAju aDhAralAkha rupaiyAkharacI be gokhalAkarAvyA ke, jederANIjeThANInA nAmathIprasiddhache. vaLI navaseMcorA sI pauSadhazAlAo baMdhAvI, vaLI sAtakroDasonAmohoro kharacIne suvarNanI sAhIthI tathA masInIsAhIthI tADapatropara temaja utamakAgaLopara pustakolakhAvIne sAtasarasvatI bhaMDArakarAvyAche. vaLI vi0 saM0 1285 mAM pahelI zrI zatrunaya tathA girinAratIrthanI yAtrAkarIhatI tevakhate temanIsAthe covIzahAthIdAMtanA jinamaMdiro, ekasonevIzakATanA jinamaMdiro, pIsatAlIsasogADA, sAtasopAlakhIo, pAMcasokArIgaro, sAtaso AcAryo, behajArazvetAMbaramunio, AgayArasodigaMbaro, ogaNIsasosAdhvIo, cArahajAra ghoDAo, behajArauMTo, ane sAtalAkhamANasohatAM, evIrIte pahelIyAtrAkaryAvAda tethIpaNa adhika adhikaADaMbarathIbIjIyAnAo ellesADIvArayAtrAokarIhatI. ityAdighaNA uttamakAma temaNekaryAche. te zrAdhAvidhigranthaTIkA, tathA vastupAla,tejapAlarAsavIgere jovAthI samajAze. ityAdi ghaNAbhavyajIvoe zrIjinamaMdirAdikone karAvI apUrva lAbha lIpAche. temAMnA keTalAka jinamaMdirAdiko ajepALa, tathA musalamAnarAjAoe jamInadosta kI che te sIvAyanA bAkI je rahelAM te che. vaLI hAlamAM paNa ThAmaThAma ghaNA bhavyajIvo zrIjinamaMdirAdikone karAvI manuSyajanmane saphaLa kareche.
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 190 ) zrIpraznottarapradIpe. athaprazastilikhyate // varezrImatatapAgacchesvacchejJAnaguNAGkitAH // babhUvu(dhanArUpavijayAmunipuGgavAH // 1 // tacchiSyaH kIrnimAnkIrtivijayovijitendriyaH // shissysmuuhyuktobhuunirgrnthomunisttmH||2|| vinayastasyakastUravijayobhUnmahAmuniH // tapaHprabhRtibhiryukto guNaughevigataspRhaH // 3 // tasyApyAsIdvineyohimaNyAdivijayaH sudhIH // tpshcyaadismpnnobhuurishissyprshissykH|| 4||shriishubhvijystsyvineyovidytedhunaa saMyamIsAvadhAnastudharmakarmaNinityazaH // 5 // tasyazighyANunAlakSmIvijayenakRtomayA // nande na~ndacandrebdegranthoyaMzubhadaH satAm // 6 // granthesminavitathaMproktaMyanmayAtyalpabuddhinA // viddadbhistatkRpAkRtvAvizodhyaMgatamatsa reH||7|| purekappeTavANijyAjanAMkaHkulamaNDite ||dhnikaiH sarvataHpUrNegranthoyaMnirmitomayA // 8 // zrImaddIrajinezasyatIrthavizvaprakAzakam // yAvatpravartatetAvadgranyoyanandatAciram // 9 // itizrImattapAgacchenekaguruguNagaNAlaGkatapaNDitazrImadrUpavijayagaNivaryaziSyapaNDitazrIkIrtivijayagaNiziSyapaNDitazrIkastUravijayagaNiziSyapaNDitazrImaNivijayagaNi ziSyapaM0zrIzubhavijayagaNiziSyamuM0zrI lakSmIvijayenaviracitezrIpraznottara pradIpepazcamaH prakAzaH
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 10 vyA0 ......... pa.cyA - namAsiDam zrIparyuSaNASTAnhikAvyAkhyAnagranthaprAraMbhaH // 1 // - :GP praNamyazrImahAvIraMdhIrakauzikasevitam // vAcaMyamairmudAmAnyaMvadAnyaMjitamanmatham // 1 // bhvystvsmuuhsystysbodhsiddhye|| paryuSaNAkhyapaSTiAnhikAkhyAnaMkaromyaham // 2 // yugmam atrazrImajjainamateyadyapibhUyAMsiparvANibhavantitadapisakaladuHkhadaduSTASTakarmakSayakRnnAparaMzrIparyuSaNAkhyaparvasamAnaMparvayataH " parvANibahUnisantiprAktAnizrIjinAgame // paryuSaNAsamaMnAnyatkarmaNAMmarmabhedakRt // 1 // " tatosminmahApuNyaparvaNisamAgatesatiyathApramodabharanirbharabhUcaeNnAnikhilanirjarAstannAyakAzcaikIbhUyASTamezrInandIzvaraddIpedharmama 1 indrasevitam 2 bhUridAnapradam 3 bhUdhanodehaH -
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 2 // pa0 vyA. himArthagatvAdhikabhAvabhaktitoJjanAdizailastheSuzrIzAzvatArhacaityeSuzAzvatAhatya- * pa0 vyA0 timAnAmaSTAnhikAmahotsavaMkurvantitataHkRtakRtyAH santastesarvasvaMsvasthAnaMgacchantitathAzAradasudhAMzUjvalazuddhazraddhAlubhiHzrAvakairapivividhajanmajarAmRtyupramu - // 2 // khaduHkhaprabandhenaduSpApAMnubhavAdisakalasAmagrImavApyavizeSatotraparvaNizrIjinapraNItadharmakarmaNizIghamevayatnaHkAryaH, yataH " durlabhAMsarvasAmagrIMprApyamaha~bhavAdikAm // dharmeyatnaHsadAkAryaHparvaNituvizeSataH // 1 // " nanukathaMdharmakamaNizIghamevayatnaHkAryaityuktamiticeducyatenubhavAdisakalasAmagrIhisvabhAva-- taevacapalatarAkSaNabhaMgurAcabhavatItihetorityuktam yataH "AyurvAritaraGgabhaMgurataraMzrIstUlatulyasthitistAruNyaMkarikarNacaJcalataraMsvapnopamAHsaGgamAH // yaccAnyadramaNImaNiprabhRtikaMvastvastitaccAsthiraMvijJAyetividheyatAmasumatAdharmaHsadAzI 1 tUlamarkatUlam 2 prANinA
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa0 vyA0 // 3 // // 3 // vrataH // 1 // " tathAtra zrIrAjarSaiibhartRhariNApyuktam " yAvatsva sthamidaMkalevara - 10 vyA* gRhayAca vadUre jarA yAca vendriyazakiramatihatA yAvatkSayonAyuSaH // Atmazreyasi - tAvadeva viduSA kAryaH prayatnoma hArnsandIpte bhavane cakUpakhananaMpratyudyamaH kIdRzaH // ||3||" ityevamuktepi ye kecitpramAdava zagAnarAH karakoDagatama pisadAnazvaraMzrIjinokadharmena sAdhayanti kintu taMtya kAnazvaradhanAdibhogavAJchArthamitastatovAtU - lAntargata laghuvRgagagavadbhramantite dharmavanavihIna adhanyAnarAjante, atravivighadRSTAntavRtayugmamtathAhi "nirdantaH karaiTIhayogartejavazcandravinAzairvarI nirgandhaM kusumaMsa rogatajalaMchA yA vihIna staruH // bhojyaM nirlavarNasutogataguNazcAritrahInopatirnirdevaM bhavanaM narAjatitathA dharmavinAmAnavaH // 1 // rAjyaMrniH saciva 1 samyakmajvalite 2 vAtUlobAntolikaH 3 hastI 4 gatoyAtojavovegoyasyasaH 5 rAtrI 6 mantri zUnya mityarthaH.
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa0 vyA0 gatapraharaNaM sainyaMvinetraMmukhaM nirjalA nIcapa gobhojyaM yAcitA / duHzIlAdayitA hRni kRtimAnAjAnA pAritaH ziSyo bhakti, ve varjiona vinAmainaraH zasyate // 2 // " tatobhobhobhavyAbhavaduHkhapradaM / mAdaM muktvA dharmakRtvA nRbha // 4 // vAdisakalasAmagrI saphalA kAryA, athacAnutrameNadharmakRtyavivaraNamAhaniHzreyasapadAbhilASukabhavikajanairaMjastraM zrI jainA gAregantavyaM gatvAca tatrograbhaktyA vizeSataH paGkayAM vadikaMdUrInRtyadravya totiprazastava gandhAdiguNayuH puSpAdibhirbhAvatacai-tyavandanAdibhiHzrIjinapratimA yAH pUjAvidheyA pUjA to hibhUyiSTabhavyaprANinAmai hikAmuSmika sukha sampattirbhavati yataH "vastrairvastra vibhUtayaH zucitarAlaGkAratolaD kRtiHpuSpaiH pUjyapadaMsu~gandhitanutAgandhairjinepUjite // dIpairjJAnamarnAvRtaM nirupamA // 4 // 1 ghRtaMvinA 2 mAyopetaH 3 nirantaram 4 pAMzuli: 5 sugandhayuktazarIratvam 6 anAnRtaMjJAnam kevalajJAnamityarthaH
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa0 vyA0 50 vyA0, bhogardiratnAdibhiHsanyetAnikimadbhutaMzivapadamAptistatodehinAm // 1 // " atrapUjAphalaprAptiviSayebahavodRSTAntAHsantitanmadhyAdekaMzrIzyenakamAlikadRSTA // 5 // ntmaah|| "pUrvanavAGgaMnavabhiHpresUnaiHpUjAkRtAzyenakamAlikena // tatonavasvevabhaveSulakSmInavAMnavAMpApazivarddhimante // 1 // " tadanantaraMjaGgamatIrthanamasyAdihetavepratizrayesatataMgantavyaMgurubhaktyAgurUNAMvaMdanaMdAtavyaMtatastabadanAravindAtsadupadezazravaNakarttavyaMsadupadezazravaNAtprANIyathArthazubhAzubhasvarUpaMjAnAtiyaduktaMzrIdazavaikAlikasUtre "muccAjANaIkallAgaMmuccAjANaIpAvagaM // ubhayaMpijANaImuccAjaseyaMtaMsamAyare // 1 // " nanubhAvaMvinAyatsadupadezazravaNaMkriyatetatkiMlAbhAyabhavatyapituneticeducyatetadapilAbhAyabhavatiyadAhazrIvajrasena-- sUriziSyazrIharimuniH " dveSepibodhakavacaHzravaNaMvidhAyasyAdrauhiNeyaivajantu1 puSpaiH 2 tatvopadezakAnAmzuddhamarUpa kAnAmityarthaH 3 puNyam 4 rauhiNeyaitinAmnAcauraH. me -
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa0 vyA. pa0 vyA0 - rudAralAbhaH // kAthopiyopisarujAMmukhadoravirvAsantApakopijagadaMgabhRtAMhitAya // 1 // " tathAsukRtimatsuzrAvakeNazrIkalpavAcanAmukhyadivasAtprAdivasepratizrayaM pratyAgatyasAkSAtsadabhilaSitArthapradaikakalpadramakalpazrIkalpasaMjJakamahAgamasyapustakaMgRhItvAnijagRhegatvArAtrijAgaraNaMkRtvAzrIkalpavAcanAmukhyadivasemahamihenatamastasaGghasamanvitenasuvastrAbharaNabhUSita sadhavAnanasamudbhUtAtilalinadhavalamaGgalagItakalitenavividhavAditraninAdapratizabdavadhiritAmbarabhUta-- lenacArumatagajaturagAdivAhanArUDhasunepethyakamanIyanijakumArAdihastasthakalpA gamapustakenasAdhuvasatisamAgasyanirdoSAsanAsInazrImadgurukomalakarakamale-- dIyatetataHsvadharmaikaniSTApragalbhasakalasaGghasAvadhAnIbhUyasaMyojitavimalakarakama 1 kaTukopi 2 rogiNAm 3 bhUlokapANinAm 4 mahotsa vena 5 sunepathyam suveSam. 6 sAdhUpAzrayam 7 pragalbhazcaturaH.
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa0 vyA0 laH zrI guruvadana sthApitanirmalanayanayugalaH, ujhjhitasakaladustipramAdaH pravarddha- 10 vyA0 mAnapraharSitacittaprasAdaHkrandanakutsitakathAvikathanakalakalAdikharahitoyathAsvazaktayAvAsakSepa nANakadhUpadIpAdinAkRtakalpapustakapUjanaH zrIgurUNAM kRtavi-lepananANakAdinAGgapUjanaHsampUrNavihita suvihita gurugodhUlikA dikRtyo vistarataH zrI kalpasUtrAkhyAnaMmahArthema hAmaGgalamayaM zrI gurumukhpdmaacchRnnotittstv-|| NaphalamAha || " zrI kalpaMzuddha bhAvenasAvadhAnaH zRNotiyaH || antarbhavASTakaMdhanyaH salabhetparamaMpadam // 1 // " tathA egaggacittA jiNasAsaNaMmipabhAvaNApUaparAyaNAje || tisattavAraMnisuNaMtikappaMbha vANavaMgoyamatetaraMti // 1 // " punarbhobhavyAvizeSeNAtraparvaNiniravadyAnnAdidAnArthaMmunayonimantraNIyAataHsu- // 7 // 1 nANako mudrA cinhita niSkAdivAcakojJeyaH 2 godhUlikA "gauMhalI" tibhASAyAM prasiddhA. 3 niravadyamnirdoSam 11911
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa0 vyA0 zrAvako bhojanavelAyAMjAtAryAMAMsadbhaktayAsAdhUnnimantryataiH sArddhasvagRhamAyAtisvayamAgacchatovAmunIndRSTvApramodapurlakapallavitAGgavallistatsammukhaMgamanAdikaMka- rotitataH saMvijJabhAvitAtmAsansavinayaM saharSamekAntAtmAnugrahabuddhyAdAnaMdattetadAha " dhanyohaMmAMma kaMpuNyaMdhanaMvarataraMgRham // ahomamAlayaMpratyAgatA adyasusAdhavaH || 1 || ityevaMbhAvitAtmAsu zrAvako muditovaram // zuddhamannAdikaMdattesvAtmAnugrahabuddhitaH // 2 // " yugmam tatonijaniketananirgamanadvArAdiyAvadanuvrajyabhaktyAtAn vanditvA nivarttate sa / dhvabhAvetvana vRSTivadyAdisAdhvAgamanaMsyAtta-dAtadyogyaMdAnaMda tvApUrNakRtArthasyAmitibhAvanA yutotisaMmodakalito bhojanasamayegRhadvAradgiAlokanaMkuryAttathAcAhuH " jaMsAhUNaMna dinnaMkahiM pitaMsAvayAnabhuM - jaMti || pattebhoyaNasamayedArassaloyaNaMkujjA // 1 // " punarlAnasAdhvAdInAM - 1 mamodapulakoharSaromodgamaH 2 mamedam 3 pavitram 4 niketanamgRham 1 ameghadRSTivat. 112 11 // 8 //
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ "" 50 vyA0 zarIramukhavArttAdipRcchApUrvayogyabhaktapAnauSadhAdibhiH sadbhaktirvidheyAsAdhusadbha- 50 vyA0 ktyAhibhavyaprANinobhavAbdhipAraMprApnuvanti, atramunidAnaviSaye zrInAbhirAjasUnu zrIvRSabhadevajagadIzvarAdInAMdRSTAntAstadyathA " zrInAbheya jinezvarodhanabhavezreyaiH zriyAmAzrayaHzreyAMsaH sacamUladevanRpatiH sAnandanAcandanA // dhanyoyaMkRtapuNyakaHzubhamanAHzrIzAlibhadrAdayaH sarvepyuttamadAnadAnavidhinAjAtAjagi zrutAH // 1 // " itipunaH " sAhamIANavacchala " mitivacanAdyathAdhyAdi nAthaputrobharatabhUmIndrobharatabhUpatiH samagrasAdharmikANAMvAtsalyaMkRtavAntathAnija // 9 // akRta zakyanusAreNasuzrAvakairapiteSAMvAtsalyaMkarttavyamyadAhazrIharimuniH bharatacakrIvizvasAdharmikAcakurutatardanumAnAcchreyasetrodyamaMtat // yadika "" 1 dhanasArthavAhabhave 2 mokSazrINAmAzrayaH 3 iticandanAvizeSaNam 4 kayavannaH 5 utkRSTazuddhadAnavidhinetyartha 6 zrIbharatAnumAnAt 7 sAdharmikavAtsalye. // 9 //
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ paM0 vyA0 pa0 vyA | ladharitrIMprIyatyambuvAhAkimunatadaraghadRHkSetramAtraMNAtu // 1 // " punaH sAdhuzrAvakaprabhRtiSuyogyasarvasminkAledattaMdAnadharmadhanAdikAraNAyabhavativizeSatastupAraNakottarapAraNakayordivasecayadAhazrIharimuniH " pratidinamapidAnaMpuNyasamyannidAnaMpunaradhikaphalaMsyAtpAraNAhottarAhe // dirzatijalabhRdannaMkRtikAdausuvRSTaHpunaramalamaeNnaya'mauktikasvAtiyoge // 1 // " punaHzrIcaityapratimApustakasaGgharUpeSusaptasvapipuNyakSetreSusannyAyopArjitaMnijavittabIjaMbhUrisasphalAptayesampratinarendravaddhanADhyaHpuNyavAnsuzrAvakovapetpunaHkRtapApapaGkavinAzanezrIjinazAsaneyathAzaktyAprabhAvanAkAryAyataHprabhAvanAtohiparamotkRSTAguNAHsamutpadyanteyaduktam " mithyAtvanAzoja/jantubodhistIrthonnatistIrthakRtAM 1 toSayati 2 meghaH 3 tarpayatu 4 dadAni 5 meghaH 6 tadAkhyanakSatrAdau 7 amUlyam 8 tadAkhyanakSatrayoge 9 ajJaprANinAMdharmAvAptiH.
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 vyA padAmi // AtmAnyalAbhojinazAsanezrIprabhAvanAtohiguNA syurete // 1 // " pa0 vyAM0 | punaHkRpaNatAnakAryA yataH " kITikAsaJcitadhAnyamakSikAsaJcitaMmadhu // ... "| kRpaNopArjitAlakSmIranyairevopabhujyate // 1 // " itizrAddhavidhivRttiva- // 11 // canAtpunaratrasmitamukhapadmAbhirAmarAmAramaNarasikatvaMparihRtyamaithunatyAgarUpaMnimalataraMguNavaraMbrahmavaitaMdhAryam yataH "jodeINayakoDiMahavAkoreikaNayajiNabhavaNaM // tassanata~ttiapunaMjatiabaMbhavaedharie // 1 // " itisambodhasaptatigranthavacanAt // atrajalAnalAdimahAbhayaharavizadazIlamAhAtmyecandracAracaritrasuprasiddhazrIraghunAthapatnImahAsatIsItAdRSTAntastadyathA " zItayAdura 1 svaparalAbhaH 2 mithunastripuMsayugmamatatkarmamaithunam 3 zIlavratam 4 dadAti 5 kanakakoTiMmuvarNakoTiMdazamASasatkaHsuvarNaHkathyatetasyakoTistAMyAcakebhyaitizeSaH 6 kArayati 7 tAvatpuNyam 8 yAvadbrahmavratedhRte.
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / 12 / / pa0 vyApavAdabhItayApAvakesvatanurAhutiH kRtA // pAvakastujalatAMjagAmaya tatrazIlamahimA vijRmbhitam // 1 // " punardhUtAdisaptavyasanAni pApAtmakAni - ihAmutra bahuduHkhadAnitatodUratastyAjyAniyadAhaharimuniH " niHsatvaMniMrdeyatvaM- // 12 // vividha vinaTanAzaurcenAzAtmaihAnI asvAsthyaM vaira vRddhirvyasana phala mihA mutra durgatyavAptiH // caulukyakSmApavattadvyasana viramaNekiMnadakSAya tadhvaM jAnantomAndhakUpepa tacalatamAdRgviSAheH paryo he // 1 // " atraprakhyAtanalanRpAdInAMdRSTAntAstadyathA " dyUtadrAjya vinAzanaM nalanRpaH prAptothavA pANDavAmadyAt kRSNaha tizvarAdhava pi 1 dyUtaramaNavyasanAddAridryam 2 mAMsabhakSaNAnniH karuNatvam 3 madyapAnAdvividhavivaTambanA 4 vezyAbhogAtpavitratAyAnAzaH 5 AkheTakAdAtmahAniH 6. cauryAdvyAkulatva vizvAsa rahitatvaJca 7 paradArasevAtovairadRddhiH 8 ihaloke 9 paralokenarakaprAptiH 10 kumArapAla bhUpAlavat 11 dRSTiviSasarpasya 12 mArgeNa 13 dyUtAMlloke " jugAra " itiprasiddhAt 14 dazarathaH .
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 vyA0 0 vyA0 tApApa'rddhitodUSitaH // mAMsAcchreNikabhUpatizcanarakecauryAddinaSTAnakevezyAtaH kRtapuNya kogatadhanonyastrIratorAvaNaH ||1||" punaratraparvaNiyathAzaktitapazcaraNepiyatnovidheyoyatHproktam zrImaduttarAdhyayanasUtravRttau "sohutavokAyanvojeNa- // 12 // maNomaMgulaMnaciMtei // jeNanaI diyahANIjeNayajogAnahAyaMti ||1||" iti parantupUjAlAbhAdyarthenatapovidheyam yataH "pUjAlAbhaprasidhdhyarthetapastapyetayolpadhIH // zoSaevazarIrasyanatasya tapasaH phalam // 1 // " itivacanAdathatapomAhAtmyamAha // " tapaH sakalalakSmINAMniyantraNamazRGkhalam / / duritapreta bhuutaanaaNrkssaamntronirkssrH||1||" atrazrIsiddhAratharAjaputra zrIcarama jinapatiprabhRtInAMdRSTAntAbhavantitadyathA " zrImaddIrajinoTapraharaNaH svIyapratijJAdRDhaH zlAghyobAhubalIbalopyavicalaH sannandiSeNaivratI // AnandaH sadupAsakovrataruciHsAmundarItyAdayaHka 1 mRgayAtaH 2 rAjagRhanagaranivAsI dhanAvahazreSTiputraH 3 pretaH pizAcabhedaH 4 dRdamahArI 5 ayaMnandiSeNaH zrImahAvIrajIvojJAtavyaH.
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 14 // 66 pa0 vyA0 rmonmUlana ko videna tapasAdevAsurairvanditAH // 1 // " punarbhAsakSapaNAditapazcaraNAvasaresaGghabhaktirjJAnabhaktizvaniyamena kAryApunaH " chaviheAvassayaMmiujjutohoIpaidivasa " mitivacanAtpratidinaMsandhyAddayepipratikramaNaM karttavyastatphalaJcedam " AvassayamubhayakAlaMosahamivaje karaMtiujjutA || jiMgavijjakahiya vihiNAa kammarogAya te hu'ti // 1 // " pratikramaNaphalasatkavizeSotra zrImaduttarAdhyayana sUtrAdikebhyovaseyaH punastrabhobhavyAH zubhagatidAzubhabhAvanAbhAvyAkathamiticeducyatezubhabhAvanAMvinAvihitadAnAdikaMsarva sa phailana syAtkintuvi-phalaMsyAdyadAhuHzrIsomaprabhAcAryAH "nIrAge taruNIkaTAkSitamiva tyAgavyapetapra 1 uyuktaH 2 upayogayuktAH santaH 3 jinavaidyakathitavidhinA 4 karmarogarahitAH 5 atravizeSaphalApekSayAsaphalaMnasyAditijJeyamna tu sAmAnya phalApekSayA 6 dAnarahitekRpaNesvAmini . // 14 //
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ |pa0 vyA0 // 15 // pa0 vyA || bhausevAkaSTamivoparopaNamivAmbhojanmanAmazmani // viSvagvarSamivorakSititale dAnAIdarcAtapaHsvAdhyAyAdhyayanAdiniSphalamanuSTAnaM vinAbhAvanAm // 1 // " iti. atrApijagatprakhyAtazrIbharatacakravartyAdInAMdRSTAntAjJeyAstadyathA "cakrIzrIbharatobalAnugamRgaHzreyAnilAputrakojIrNazreSTimRgAvatIgRhapatiryobhAvadevAbhidhaH // sAzlAghyAmarudevatAnavamuniHzrIcandrarudrasyacetyAdyAHkasyanacitrakAricaritAbhAvenasambhUSitAH // 1 // " iti punaraSTadinAniyAvanirmalaMnijadharmayogyasuvastravibhUSaNAdidhAryamdharmahitakRnmitazuddhAhAreNadehazuddhirdhAryAsatyabhUSitapriyabhASayAvAn zuddhiHkAryAtisvacchazubhAzayenamanaHzuddhirapipuna zrAddhAHsarvepiparvavAsarAvizeSataHpAlanIyAbhavantitataHprathamataevasamIpagamaSTAhikAgamanaMjJAtvA kRpAyuktakomalapariNAmaibhavyaprANibhitrasAdijantUnsamyaksaMsodhyapiSTAdikR 1 kamalAnAm 2 meghavarSaNamiva 3 kSArabhUmau 4 balabhadrAnugomRgaH 5 dhanadattazreSTiputraH 6 godhUmAdInAMcUrNAdikRtyamlopramukhakRtyamityarthaH
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa0 vyA0 / / 16 / / tyaMkaraNIyamtadapinabhUyiSTaMnAlpatarAMkantvaSTadina nirvAhakArakameva karaNIyamakuta-- 50 vyA0 ityevamiticeducyatebhUyiSTakaraNegrejIvotpattihetutvAdalpatarakaraNetvantarAlevazyaMnavInArambhakaraNIyatvAttatrApizItravinAzidravyaM na karttavyamyatkSataM tatsamyagvidhi-nArakSaNIyamya dAvahuvarSAjIvotpattiH zIghraM bhavatitadAsadayaMnikhadyanavI naM kRtvAbho ktavyamnapunaH sAvadyaMsamAcaraNIyam puSTadharmAlamvanaMvinAnavI nArambhonakarttavyomAM sikatai likakaivarttabhrASTrakarmakArakAdimahArambhaprANiSuyathAzaktyArambhaH pratiSedhanIyastathAcataiH sahavyApAropinaivakarttavyaH, yataH " mAMsikAdyaiH samaMsarvavyApAraM - varjayecchudhIH || mahArambharatAeteyatohipApinastataH // 1 // mAMsikAdyaiH samayastuvyApAraMnaivavarjayet || dharmahI nohitaijJaizvajJeyohisajaDAtmakaH // 2 // " tathA 1 yaddravyaMkAlAdidoSeNanaSTam 2 mAMsikomAMsavikrayopajIvIloke "kasAi" itiprasiddhaH 3 kaivadhIvara : 4 bhrASTrakarmakArako "bhADabhuMjo " itiprasiddhaH 5 svapara hitajJairitivAcyam. // 16 //
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 - pa0 vyA0 // 17 // - svasAmarthyasatimahAghoraduHkhAgArakArAgArabaddhAnAMmocanaMvidheyampunarnakenApi- pa0 vyA0 hiMsAkAryAkintuparyuSaNApAlanIyetigrAmamadhyemAyudghoSaNAkArApaNIyAtathAzI | // 17 // rSAdizodhanagrathana, vastrAdidhAvanaraMjana, zakaTahalAdikheTana, yantrAdivAhanakaNDanapeSaNa, patrapuSpaphalAditroTana, sacittakhaTikaverNikAdimRdana, dhAnyAdilavanalimpana, mRdAdikhanana, gRhAdiniSpAdanAdyArambhaHsarvopiparihAryaH,yataH "saNaMcIvaradhovaNaMmaththayaguMthaNamabaMbhaceraMca // khaMDaNapIsaNaliMpaNavajjeicAipavadiNe // 1 // " tathAzrIpUjyazrIratnazekharasUrIzvaraziSyazrIcAritrasundaragaNirapyAha "aSTA hikaamusrvaasuvishessaatprvvaasre||aarmbhaanvrjyedghekhnnddnotpessnnaadikaan||1||" nanuzrIjainadharmaevajIvadayAnAnyadharmeSviticeducyatenyeSAMvaiSNavAdInAMdharmeSvapi- . jIvadayApraNItAbhavatiyaduktam zrImadbhAgavateprathamaskandheSTamAdhyAyerjunaprati 1 prANiprANavyaparopaNahiMsA 2 varNikA "ramajI" itiloke prasiddhAraktamRttikA.
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa0 vyA0 // 18 // -- - - 50 vyA0 zrIkRSNavAkyam " yathApakenapaGkAiMsurayAvAmurAkRtam // tathaikajIvahiM sAJcanayajJairmASTumarhasi // 1 // " tathAzivazAsanemArkaNDapurANe " kaipilaanaa||18|| sahasrANiyodijebhyaHprayacchati // ekasyajIvitaMdadyAnacatulyaMyudhiSThira // 1 // " tathAmahAbhAratezAntiparvaNyapyuktam " sarvevedAnatatkuryuHsarveyajJozvabhArata // sarvetIrthAbhiSekAzcayatkuryAtprANinAMdayA // 1 // " ityevaMsarvatrajIvadayAmAhAtmyaMkathitamastipunaryajjalAdisthAnaMtatsurakSaNIyamsnAnamapyuttipanakakunthvAdyasaMsaMktavaiSamyazuSirAdyadUSitebhUmibhAgeparimitavastrapUtajalasampItimasatvarakSaNAdi - 1 madirayA 2 zodhayitumparihartumityarthaH 3 svarNavarNAnAMdhenUnAm 4 RgvedAdayaH 5 azvamedhAdayaH 6 aTaSaSTiSutIrtheSusnAnAnItyarthaH 7 uttinAbhUmauttavivarakAriNogaIbhAkArajIvAHkITikAnagarANivA 8 panakaullisacapAyamASibhUkASTAdiSujAyateyatrotpadyatetatratadvyasamavarNazca 9 kunthavAkurbhUmistasyAMtiSTantItikundhavastehitrIndriyAH 10 sampAtimasatvAni, AkAzacAriNomakSikAdayojIvAH.
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa0 vyA0 | // 19 // pa0 vyA | yatanayAkuryAdyataHproktamzrAddhadinakRtye "tasAijIvarahiebhUmIbhAgevisuddha || e|| phAsuragatunIreNaiyareNagaliegau // 1 // kAuNaMvihiNANANamityAdigAthA // 2 // " tadapizrIjinapUjAdyarthanatudehazuddhibhrAntyApunaHpunaHkartavyamdehazuddhirhina kenApijalasnAnAdiprakAreNasyAdyadAhuHzrIhemacandrAcAryapA daaH||"abhyktopiviliptopidhautopighttkottibhiH|| nayAtizucitAMkAyaHzuNDAghaTaivAzuciH // 1 // yakRcchakenmUtramalavedAmayamayasyayat / / prasAdhanaMvapuSastadgRhasrotodhivAsanam // 2 // " tathAskandapurANekAzIkhaNDeSaSTAdhyAyepyuktam " mRdobhArasahasreNajalakumbhazatenaca // nazudhyantidurAcArAstIrthasnAmazatairapi // 1 // jAyantecamriyantecajaleSvevajalaukasaH // nacagacchantitesva 1 prAmukenatunIreNatadabhAvaitareNasacittenApi 2 madirAghaTa: 3 yakRtakukSaudakSiNabhAgasthomAMsapiNDaH 4 zakadiSTaza 5 maMNDanam 6 adhivAsanamnAmagandhamAlyAyaHsaMskArakaraNam.
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 20 // // 20 // 10 vyA0 | rgamavizuddhamanomalAH // 2 // " ityAdisnAnasatkavistaromatkRtapraznottarapradI-50 vyA0 pAdavaseyaHpunaHkrodhAdayazcatvAropikaSAyAHpariharagIyAyatastezIghramevasnehAdinAzakAriNobhavantiyaduktamzrIdazavakAlikasUtre "kohopIiMpaNAseimANoviNayanAsago // mAyAmittANinAseilobhosabavigAsaNo // 1 // " athAtraparvaNibhobhavyAnakasyApinindAkAryAzrIdevagurvAdInAntusarvathaivacayatoyenikRSTazrAvakA kliSTakarmAgaHkarmavaNDAlAH krUraprakRtayonindakasvabhAvAmAyAvinaH zrIde vagurvAdInAmavargavAdinoyadyapikanA yahaGkArAdiprakAregadAnAdidharmakRtyaM kurva-- ntitarthApitepretyabahuvidhAMdurgatiprApyamahAduHkhinobhaveyuriti yataH "DhUMTAgAaM. dhaudaridAghoradukhabAhullA // sUlAbhinnasarirAsAhuasAhuNaniMdAe // 1 // " punaH khalajanAnAMsaGgomanISiNAnakadApikAryoyatastekhalajanAH khalusaskriyamANA 1 praNAzayati 2 nAzayati 3 paNDitena. man
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 21 // - 90 vyA0 apisAkSAtklezapradAyinobhavantitathAcatedurmukharokharAHkAkatulyasvabhAvAapi syuHyataH "khlHskriymaagopiddaatiklhNstaam|| dugdhadhautopikiMyAtivA| yasa kalahaMsatAm // 1 // nvinaaprivaadenhRssttobhvtidurjnH|| kAkaHsarvarasA pItvAvinAmadhyaMnatRpyati // 2 // " punaryezrAvakAdevAdidravyaMbhakSa gopekSaNAdinAvinAzayantitepisvopArjitaduSTakarmAnubhAvAdanekaduHkhabhAginobhavantiyadAhazrI madupAdhyAyalAvaNyavijayaH, dra0 "bhrkeijaauvirkeijigdvNtusaavo|| pannAhINobhavejoulippaipAvakammuNA // 1 // ceiyadavvaMsAhAraNaMcajodUMhaimohiyamaio // dhammaMcasonayANaiahavAbaddhAunarae // 2 // oNyANaMjobhaMjaipaDi 1 sAdhUnAm 2 kAkaH 3 rAjahaMsatvam 4 apavitraviSTAmityarthaH 5 upekSatejinadravyasyabhakSaNaMkurvataHparasyazaktitonanivArayati 6 yodogdhivyAjavyavahArAdinAtadupayogidravya mupabhukte, upalakSaNatastanmuSNAti 7 AdAnaMtRSNAgrahagrastatvAddevAdisatkaMbhATakaMyobhanakti. -
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAka pa0 vyA0 // 22 // // 22 // - vainaMdhaNaMnadeidevassa // garehaMtaMcovirakeisovieparibhamaisaMsAre // 3 // jiNapavayaNavuDhikaraMpabhAvagaMnANadaMsaNaguNANaM // bharakatojiNadavaMgatasaMsArio hoi // 4 // jiNavaraANArahiyaMvaddhAratAvikevijiNadavaM // buDaMtibhavasamuddemUDhAmoheNaannANI // 5 // " tathAdevavyAdivinAzadoSasaMbhavaMzrIdhanezvarasUrayopyAhuH "devdrvyNgurudrvyNdhedaasptmNkulm||anggaalmivtspRssttNyujytenhidhiimtaam // 1 // " tathApurANoktirapyevamtathAhi "devdrvyennyaavRddhirgurudrvyennyddhnmaatddhnNkulnaashaaymRtopinrkNvrjet||1||prbhaasvemaamtiNkuryaatpraannaiHkNtthgtai 1 tathAyaHparyuSaNAdaucaityAdisthAnedeyatayApratijJAtaMdhanaMnadatte 2 tathAgarhantamIpdivazAdurvAkyenadUSayantamavinItaMyovopakSatetathAsatikadAcittadvAkyazravaNAnmahendrapurIyazrAddhavanmAnIbhUyadevAdidravyarakSAdauzaktimAnapyudAsInobhavatItyarthaH, yataH "etadevamahatpApaMdharmasthAnepyudAsitA " ititaTTIkAyAm 3 anantasaMsArikobhavatisaMsArebahuparyaTatItyarthaH
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa0 vyA0 rpi||amidgdhaaHprrohntiprbhaadgdhonrohyet||2||prbhaavNbrhmhtyaacdridrsyc | pa0 vyA. yaddhanam // gurupatnIdevadravyasvargasthamapipAtayet // 3 // " tathAdikpaTagranthepi // 23 // " varaMhAlAhalAdInAMbhakSaNakSaNaduHkhadam // nirmAlyabhakSaNaMnaivaduHkhadaMjanmajanmani // 1 // varaMdAvAnalepAtaHkSudhayAvAmRtivaram // mUrnivApatitaMvanaMnatudevasvabhakSaNam // 2 // jnyaatvetijinnirgrnthshaasraadiinaaNdhnNnhigRhiitvyNmhaapaapkaarnndurgtiprdm||3||" adhunAsaMyatApekSayApiyatkiJcitpradarzyatetadyathAdevAdidravyasamyagarakSAdyarthadezanAdAnopekSaNAdausaMyatasyApibhavaduHkhaMzAstredarzitamasti 1 prabhAkhadevadravyamathavAlokamatItajanasamudAyamelitaMsAdhAraNadravyaMjJAtidravyamityarthaH ranimAlyanAmabhogavinaSTaMdravyaMjJeyam " bhogaviNahaMdavbaMnimmalaMbitigIyathyA" ityuktatvAttasyabhakSaNam 3 devadravyabhakSaNam 4 devagurujJAnAdInAMdravyam. -
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa0 vyA.. 24 // 50 vyA0 // yaduktam "sAhuuvikhkhamANoaNaMtasaMsArIohoi" itidravyasaptatikAdizAstra vacanAtkiMbahunAdevAdidravyadUSitagRhasyAhArAdikaMnirIhAvataMsasusAdhunApinayA hyampApapraliptatvAyaduktam "jinndvRnnNjodhritssgehNmijojimisho|| pAvaNaMpariliMpaiginhatovijaibhikhkhaM // 1 // " ityatravizeSArthinApraznottarasamuccayAdijainagranthAHsaGkAzAdizrAvakadRSTAntAzcavilokyAH, athacayeprazastazrAvakAdevagurubhaktikArakAsteSAMyazovAdinaHzrIjinAjJAyutadevAdrvyivRddhikArakA stetubhAgyasaubhAgyAdiguNopetAHparimitabhavasthitikAHsantolaukikalokottarayoHsatkaMsatphalaMprApnuvantitathAcoktaMdravyasaptatikAdizAstre "evaMnAuNajedavaMbuDiniMtisusAvayA // tANaMriddhIpavaDheikittImukhaMbalaMtahA // 1 // puttAyahuMtise___ 1 atrApizavasyAdhyAhArAdAstAMzrAvakaHsarvasAvadhavirataHsAdhurapitatraudAsInyakurvANodezanAdibhiranivArayannanantasaMsArikobhaNitaithyavinazyaccaityadravyAdhupekSAsaMyatenApisarvayAnakArye-- tparyaititaTTIkAyAma. / nAma
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa0 vyA. | // 25 // pa0 vyA0 bhattAsauMDIrAbuddhisaMjuA // savalakhkhaNasaMpunnAsusIlAjaNasaMmayA // 2 // | yugmam jiNapavayaNavuDhikaraMpabhAvagaMnANadaMsaNaguNANaM // vuddhtojinndvNtithy|| 25 // yarattalahaijIvo // 3 // jiNapa0pabhA0 // rakhkhaMtojiNadavaMparittasaMsArio hoi // 4 // " yugmam punaratrasvAtmahitArthibhiHsaptavikathAnakarttavyAyataHsaptavikathAvAnprANIprAyorAgadveSavAnbhavatitahazAcahitAhitasvArthahAnimapicanajAnAtiyataHprokrama "raagdessaangkitojiivonjaanaatihitaahitm||svaarthhaanimpibhraamynbhvaarnnyepunHpunH // 1 // " ityevamakhilaMpUrvoktaMyatkRtyaMtatkRtvAyadakatyaMtattyaktvAbhobhavyAHzAzvatasukhadAnadakSazrIjinazAsanaprabhAvAtsamyakzrIparyu-- SaNAparvAgadhanenaparamapadasukhaMsvAdhInaMkuruta, athaprazastilikhyate, shriimttpgnnaakaashebhvnsuurysmaaHkssmaaH||shriiruupvijyaavijnyaavijnyvRndsmnvitaaH||1|| ta 1 strIkathA, bhaktakathA, dezakathA, rAjakathA, mRdukAruNikIkathA, darzanabhedinIkathA, cAritramedinIkathA, vizeSotrasthAnAgaTIkAyAm
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa0 vyA0 / / 26 / / cchiSyonAmataH kIrttivijayobhUdvicakSaNaH // vairAgyaraGgasaMyukta viyuktonaGgara-- pa0 nyA0 GgattaH // 2 // kastUravijayastasyavineyovinaya nayI | vijJAnaguNagambhIrodhIrohivratavAnabhUt // 3 // zrImaNivijayoppA'sIttasyaziSyoguNAgraNIH mahAvratadharodhIrodhIvarobhUprasiddhibhAk // 4 // zrIzubhavijayastasyaziSyobhavatisAmpratam || tasyaziSyANunAlakSmIvijayenamayApure // 5 // ramyekapaTavA - Nijyejai nacaityAdisaMyute / / granthoyaMnirmitaH zrImaddIratIrthehinandatAt | 6| yugmam ! itizrImantapAgacchenekaguruguNagaNAlaGkRtapaNDita zrImadma vijayagaNivaziSpapaNDitazrIkIrttivijayagaNiziSpapaNDitazrIkastUravijayagaNiziSpapaNDitazrImaNivijayagaNiziSpapaM0 zrIzubha vijayagaNiziSpamu0 zrIlakSmIvijayenaviracitaH zrIparyuSaNASTAnhikAvyAkhyAnagranthaH samAptaH zubhaM bhavatu. kalyANamastuH // // 26 //
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ ||shriipnycjinstutigrnthH|| // zrIAdijinastutiH // // drutavilambitavRttam // viditakevalalokahitAhitaM narasurAsuravRndaniSevitam // bhavikajIvasamUhazubhAvahaM prathamamAdijinaMpraNamAmyaham // 1 // jinavarAbhavabhItiharAvarA nikhilnirmlsaadhugunnaakraaH|| kaThinakarmavipAkavinAzanA bhuvibhvaaybhvntujitaasnaaH||2|| jinamukhodgatamanvayakandalaM sujanasevitamAhitamaGgalam hatakutarkamahaMvidhutAdhamaM gatamalaMnanunaumijinAgamam // 3 // nRsamudAyanatakramapaGkajaH shmitsngghsmstvipdvjH|| dizatusarvasukhamamagomukhaH sahiramAvijayasyasusammukhaH // 4 //
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) zrIpaJcajinastuti. // shriishaantijinstutiH|| // vasantatilakAvRttam // bhaktAmarendranatapatkajamudihAraM zrIvItarAgamajamAptamudAratAram // tIrthezvarasvavalanirjitakarmasAraM zAntistuvesmaravitAnavinAzavAram // 1 // zAstroktasundarazivasyavazaikamantrAna kandarpavAraNavadhevarapaJcavakAn // tIrthaGkarAJjinavarAnmuvizuddhagotrAna vandemudAhamadhipAnahisadApavitrAn // 2 // vidyAnvitaMvRjinavRkSalatAlavitraM saMsArasAgarataraNDamakANDamitram // duSTASTakarmanidhanavipulaMvicitraM sevesadAjinavarendramataMpavitram // 3 // zrIzAntinAthajinazAsanabhaktidakSaH prtyuuhbhitprtihtaadhmdussttpkssH|| zIghaMsaritpatisutAvijayasyayakSaH siddhiMdadhAtugaruDa kRtasaGgharakSaH // 4 //
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIpazcajinastuti. // zrIne mijinastutiH // ( 3 ) // nagasvarUpiNI (pramANikA) vRttam // pracaNDamArakhArakaMkudapavAradArakam // surendrasevitaMsadA zivAsutaM bhajemudA // 1 // anantazarmmadAyakAH prazastadharmanAyakAH // avadyabheda kAinAjayantitesamejinAH // 2 // anekatApanAzanaM kuvAsanAvinAzanam // suparvvarAjasaMzrutaMstuvejinoditaMzrutam // 3 // vizAlalocanAmbikAkajAnanAvarAGgikA // natAptapatkajAcalAMzriyaMdadhAtuvomalAm // 4 // // zrIpArzvajinastutiH // // zArdUlavikrIDitavRttam // bhavyAmbhojanabhomaNirgajagatirjJAnAdiratnAkaraH sevyozarmmasamUhasaMkSayakarovAmAGgajovAmadaH // suzlAghyobhayadomadovibhavadovandyohipArzvezvaraH zrImatpArzvapatirdadhAtubhavinAMzampUjitaH svargibhiH // 1 //
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 4 ) zrIpaJcajinastuti. ye bhavyairvaranAkanAyakagaNaistArasvaraiH saMstutA bhaktyA kovidavanditAH sumatidAH sadubodha vidyApradAH // sarvajJAH puruSottamAH purupasiMhAH svAminastArakA stevaHsantu zivAyavai jinavarA devAH sadAzaGkarAH // 2 // syAdvAdAtmakamastapApapaTalaM prAjyaprazastAmalaM zrImantaMmuguNAnvitaM sukhakaraMsUtrArtharatnAkaram citrahetunayAGkitaM gamayutaMsandehasambhedakaM vandehaMvibudhArcitaMjanahitaMzrI tIrthapatyAgamam // 3 // || zrIsaGghaprahatapracaNDa vipadaH sampatkaraH kAmadaH samyagdRSTayavanevicakSaNavaraHsaMdhvastavighnotkaraH // zrIpArzvezvarabhaktinirmalataro yaH pArzvayakSovaro lakSmyAdervijayasya sobhayasukhaMzIghaMkarotu dhruvam // 4 // // zrIvIrajinastutiH // // indrAvaMzavRttam // siddhArthajaMkAJcanavarNabhUghanaM sampUrNavijJAnavaraMvarAnanam // vRndArakairvanditapAdapaGkajaM bIraM bhajehaMhatakA sAmajam // 1 //
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIpaJcajinastuti. yenntsNsaarsmudrtaarkaaH|| kndrpdonlbhiiblaahkaaH|| kalyANavallImudirAnatAmarA stIrthaGkarAstevijayantuzaGkarAH // 2 // hiMsAvimuktavijayAnvitaMhitaM nirmAyikaMzrImunirAjasevitam // nAnAkuvAdyAvalidarpanAzanaM vandevaraMzrIjinarAjazAsanam // 3 // mAtaGgadevotivaraHzivaMkaraH shriimnmhaaviirmtevipddhrH|| siddhAyikApiprabalAtanotvalaM jJAnahilakSmIvijayasyanirmalam // 4 // itizrImattapAgacchenekaguruguNagaNAlaGkantapaNDitazrImadrUpavijayagaNivayaMziSyapaNDitazrIkIrtivijayagaNiziSyapaNDitazrIkastUravijayagaNiziSyapaNDitazrImanmaNivijayagaNiziSyapaM0 zrIzubhavijayagaNiziSyazrImunilakSmIvijayaviracitaHzrIpaJcajina stutigranthaH samAptaH
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathamagranthazuddhipatrikA. puTa pakki bhaeDa. zreyaza yathAsthita SaDa zreyasa yathAvasthita 4 20 23 19 14 15 satAm zIla satA zila kRSNA ajJAtA kRtyakRtya padhye surA teSA sarvAvayavI molyA maukAni kRSNa ajJatA kRtakRtya yadyevaM 24 22 boaboat t boat boabun bos : boa ** 0 0 boa boa b b b teSAM sarvAMvayavo mAlyA mauktikAni vaikakSA vaikSakA ghAra ghora 95 18 zrevaM tatrAgnyAdikaM 124 14 tatrAganyAdikaM khaGga bhuJcamAnaM khaDga tuSpanti bhuJjamAnaM tuSyanti Adheya 157 19 150 Adhyeya mahAntA nRNA mahAnto 170 nRNAM 15 dhAtakIkhaNDamA tathA puSkarAInA ghAtakIkhaNDa; puSkarAnA pUrvaNiH pUrSiNaH