Book Title: Gyansara Ashtak
Author(s): Bhagwandas Harakhchand
Publisher: Jain Prachya Vidyabhavan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005734/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nyAyavizArada nyAyAcArya zrImada yazovijaya upAdhyAya viracita jJAna sAra (ravApajJa bhASArthanA anuvAda sahita) Dita bhagavAnadAsa huracaMda prakAro : zrI jaina grAmya vidhAbhavana 4 5, jena sosAyaTI amadAvAdu. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nyAyavizArada nyAyAcAya zrImad thazeAvijaya upAdhyAya viracita jJAnasAra svApanna bhASAnA anuvAda sahita] sapAdaka : paMDita bhagavAnadAsa harakhacaMdra prakAzaka : bhAgIlAla bulAkhIdAsa dalAla maMtrI : prakAzana vibhAga zrI jaina prAcya vidyAbhavana 45, jaina seAsAyaTI, amadAvAda. ( bIjI AvRtti ) vIra saMvata 2477 vi. saMvata 2007 ki. rUA. 2-0-0 mudraka: maganabhAI cheTAlAla desAI vIravijaya prinTIMga presa, salApAsa krosaroDa, amadAvAda. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 133 saMkSipta viSayAnuMkama viSaya pRSTha | viSaya | pRSTha 1 pUrNASTaka 17 nirbhayASTaka 101 2 magnASTaka 18 anAtmazaMsASTaka 106 19 tatvadaSTi aSTaka 3 thiratASTaka 111 20 sarva samRddhayaSTaka 115 4 mehatyAgASTaka 21 karmavipAkacinanASTaka 120 5 jJAnASTaka 22 bhogASTaka 6 zamASTaka 23 lokasaMjJAtyAgASTaka 129 7 IndriyajayASTaka 24 zAstrASTaka 8 tyAgASTaka 25 parigrahASTaka 138 9 kiyASTaka 26 anubhavASTaka 143 10 tRtyaSTaka 27 gASTaka 148 11 ni pASTaka 28 niyAgASTaka 159 12 nispRhASTaka 29 pUjASTaka 165 13 minASTaka 30 dhyAnASTaka 169 14 vidyASTaka 31 tapaSTaka 174 15 vivekASTaka 32 sarvanayAzrayaNATaka 179 16 madhyasthASTaka 94 | 33 upasaMhAra ane prazasti 185 pariziSTa AtmajJAnanAM sAdhana 199-231 svAnubhava kathana zuddhipatra 248 232-247 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mApIra hanana ArInA roja, paNa paMDita bhagavAnadAsa harakhacaMda janma saM. 1945 avasAna saM. 2005 zrAvaNa sudi 10 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA A jJAnasAranA kartA nyAyavizArada ane nyAyAcAya upAdhyAya zrIyazovijayajI gaNI che. temanA saMbaMdhamAM aneka prakAranI kiMvadantIo pracalita hatI, parantu jyArathI teonA samakAlIna zrIkAntivijayagaNie celA sujasavelI bhAsa maLI AvyA tyArathI temanA jIvana sabandhI ceADI paNa prAmANika hakIkata jANuvAmAM AvI che ane emanA jIvana sabandhe aneka kiMvadantIe khATI sAbIta thai cUkI che. te bhAsane anusarI temanuM sakSipta jIvanacaritra ahIM' ApavAmAM AvyuM che. gujarAtamAM pATaNanI pAse ka|DuM gAma che. tyAM nArAyaNa nAme vepArI rahetA hatA. tene seAbhAmatte nAme patnI hatI. teone jasavaMta ane pasiddha nAme be putrA hatA. temAM jasavaMta mAlyAvasthAmAM ja ghaNA buddhimAna hatA. jyAre zrInayavijayajI pATaNanI pAsenA kuNagera gAmamAM cAturmAsa karI saMvata 1688 mAM kanArDa AvyA tyAre banne kumArA mAtAnI sAthe sadgurunA caraNuvandana karavA gayA ane gurunA upadezathI vairAgyane prApta thai jasavaMta kumAre pATaNa jaI guru zrInayavitrajI pAse vi. sa'. 1688 mAM cAritra aMgIkAra karyu. temanuM nAma yazovijaya' ane temanA khIne bhAI pasiMha hatA teNe paNa te prasaMgathI prerita thaI dIkSA Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra lIdhI ane temanuM nAma "paddhavijaya' rAkhyuM. te bannenI vaDI dIkSA paNa te ja sAlamAM tapagacchanA AcArya vijayadevasUrine hAthe ApavAmAM AvI. teoe gedavahana karatAM sAmAyikAdi sUtrane abhyAsa karyo.. saMvata 1699 mAM yazovijayajI gurunI sAthe amadAvAda AvyA ane saMghasamakSa ATha mahA avAna kya. te samaye amadAvAdanA zreSThivarya zAha dhanajI carAe guru zrInakavijayajIne vinaMti karI ke "yazovijayajI" vidyAnuM yogya pAtra che, tethI kAzI jaine padarzanane abhyAsa kare te bIjA hemacArya thAya ane jainamArganI prabhAvanA kare. gurue dhanajI sUrAnuM A vacana sAMbhaLIne kahyuM ke A kAma dhanasAdhya che, kAraNa ke anyamati paMDita vinA svArthe potAnA zAstrane abhyAsa na karAve. A pramANe gurunuM vacana sAMbhaLI dhanajI sUrAe khuza thaIne kahyuM ke huM te kAma be hajAra rUpiyA ApIza ane bhaNAvanAra paMDitane paNa satkAra karIza. ema dhanajI sUrAnI vinaMti mAnya karI 5. nayavijayajIe yazovijayajI sAthe kAzI tarapha prayANa karyuM. pAchaLathI dhanajI sUrAe huMDI lakhIne sahAya mATe rUpiyA mokalI ApyA. . kAzI dezamAM vArANasI nagarI che, jyAM kSetranA guNane lIdhe sarasvatIe vAsa karyo che. tyAM tArkika ziremaNi. paDadarzananA rahasyane jANanArA bhaTTAcArya rahetA hatA. temanI Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA pAse sAtase ziSyo mImAMsAdi zAstrone abhyAsa karatA hatA. temanI pAse yazovijayajIe nyAya, vaizeSika, sAMkhya bauddha ane mImAMsA zAstrane tathA bhaTTa ane prabhAkaranA matane abhyAsa karyo eTaluM ja nahi, paNa navIna taka zAstramAM cintAmaNi pramukha grantha zikhyA. paMDitane hamezAM eka rUpIye ApavAmAM Avato hato. ema traNa varasa sudhI niraMtara rasapUrvaka abhyAsa karyo. tevAmAM eka vidvAna saMnyAsI vAda karavA mATe tyAM AvyA. yazovijyajIe vidvAna samakSa tene vAdamAM jItI lIdhuM ane patie temane nyAyavizAradanuM biruda ApyuM. tyArabAda temane nyAyAcAryanI padavI maLI. paraMtu tene ullekha sujasevelI bhAsamAM maLatuM nathI, te paNa jaina takabhASAnI prazastimAM "so granthanI racanA karyA bAda temane nyAyAcArya pada maLyuM, e spaSTa ullekha temaNe pote ja karyo che. tathA khaMbhAtathI jesalamiranA zrAvaka hararAja ane devarAja upara lakhelA patramAM paNa jaNAvyuM che ke "nyAyAcArya biruda te bhaTTAcAryuM nyAyagrantha racanA karelI dekhI prasanna thaIne ApyuM che." AvI rIte kAzImAM traNa varasa rahI yazovijyajI 1 pUrva nyAyavizAradatvabirUdaM kAzyAM pradattaM budhaiH nyAyAcAryapadaM tataH kRtazatagranthasya yasyApitam / ziSyaprArthanayA nayAdivijayaprAjJottamAnAM zizuH tattvaM kiJcididaM yazovijaya ityAkhyAbhRdAkhyAtavAn / Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra AgrA AvyA ane tyAM nyAyAcAryanI pAse cAra varasa paryata tarkazAstranA kaThaNa pratyene vizeSa abhyAsa karyo. temane AgrAnA sadhe khUba satkAra karyo. AgrAthI nIkaLI teo aneka vAdIone vAdamAM jItatAM amadAvAda padhAryA ane nAgorI sarAhanA upAzrayamAM utaryA temanI vidvattAnI kIti ce tarapha pasarI. A vAta gujarAtanA subA mahebatakhAne sAMbhaLI ane tArkikapravara thazovijayajIne jovAnI tene IcchA thaI. tenA AmantraNathI cavijayajI rAjasabhAmAM gayA. ane mahebatakhAnanA kahevAthI tyAM temaNe aDhAra avadhAna karyA. mahebatakhAna khuza thayo ane teNe temanI buddhinI prazaMsA karI tathA vAjate gAjate temane pitAnA sthAnake pahecAyA ane jainazAsananI prabhAvanA thaI. - tyAra bAda sakala sAthe maLIne gacchapati vijayadevasurine zrIyazovijayajIne upAdhyAya padavI ApavAnI vinaMti karI ane ga7patie paNa temanI yotA jANe upAdhyAya padavI ApavAne manamAM nizcaya karyo. tyArabAda yazavijayajIe vIza sthAnakanuM tapa vidhipUrvaka karyuM ane saM. 1718 mAM vijayaprabhasUrie temane upAdhyAya padavI ApI. saM. 1743 mAM upAdhyAyajI DAImAM cAturmAsa rahyA ane anazana karI svarge gayA. je sthaLe temanA zarIrane agnisaMskAra karavAmAM AvyuM te ratha saM. 1745 mAM temanI pAdukA sthApana karavAmAM AvI. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA sujasavelI bhAsamAM yazeAvijyajInI janmanI sAla ApavAmAM AvI nathI, parantu temaNe sa. 1988 mAM dIkSA lIdhI hatI ane te samaye temanI umara lagabhaga 13 varasanI hAvI joIe ane temanA nAnA bhAI padmasiMhanI umara dasa varasanI heAya teA vi. sa'. 1675 nI AsapAsa temanA janma saMbhave ane 1742 mAM kALadhamane prApta thayA, tethI temanu jIvana lagabhaga aDasaTha varasanu` kahI zakAya. sujasavelo bhAsamAM zrImad yazeAvijyajae kAzImAM rahI traNa varasa paryaMta nyAya vagere zAstranA abhyAsa karyAM ane samatha vAdIne vAdamAM jItI nyAyavizAda pada prApta kyuM. tyArabAda turata AgrA bhAvyA ane tyAM cAra varasa paryaMta taka zAstranA savizeSa abhyAsa !" tevA ullekha che, paraMtu jaina taparibhASAnI pratimAM teoe lakhyu che ke kAzImAM pUrve nyAyavizArada biruda paDitAe Apyu tyAra bAda sA granthAnI. racanA karyAM pachI nyAyAcAya padamaLyuM ' tenI sAthe meLa besatA nathI. jo teo kAzImAM traNa ja varasa rahmA heAya te| temaNe se| granthAnI racana karIne nyAyAcApada kayAre meLavyuM e praznanA khulAsA thaI zakatA nathI. zrIjI' jesalamiranA zrAvaka hararAja ane devarAja upara lakhelA patramAM teo lakhe che ke "nyAyAcAya biruda teA 'bhaTTa:cAye' nyAyagrantha racanA dekhI prasanna thaIne ApyuM che" tethI nizcita thAya che ke nyAya Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra vizArada ane nyAyAcArya bane biruda temane kAzImAM maLelAM hatAM ane nyAyAyAyaM biruda te so granthanI racanA karyA bAda maLyuM hatuM. je kAzImAM mAtra traNa varasa ja rahyA hoya to nyAyagranthanI racanA karavAno samaya rahetuM nathI. tethI kAzomAM se granyonI racanA karatAM ochAmAM ochA bIjA traNa varasa rahyA hoya. ekaMdara kAzImAM cha varasa rahyA hoya te ja uparanI hakIkatane paraspara meLa bese che. tyAra bAda AgrAmAM cAra varasa rahI tarkazAstranA granthanuM savizeSa avagAhana karyuM hoya e banavA joga che. vaLI teo ghaNA pratyeno prazastimAM pite kAzIne ja ullekha kare che tethI teo AgrA karatAM kAzImAM vadhAre rahyA hoya tema saMbhava che. paraMtu bhAsamAM zrIkAtivijayajIe kAzImAM traNa varasa rahyAne ullekha karela che te nyAyaziArada pada maLyA bAda traNa varasa rahyAne heya tema mAnavAmAM aDacaNa AvatI nathI. zrIyazavijayajI AgrAthI amadAvAda AvyA te vakhate amadAvAdamAM gAdhipati viyadevasUri virAjamAna hatA. tyAMnA saMghe vijayadevasUrine zrI yaze vijayajIne upAdhyAya padavI ApavAnI vinaMti karI ane temaNe upAdhyAya pada ApavAnuM yogya dhAyuM, chatAM teone saM. 1718 mAM vijayapabhasUrie upAdhyAya padavI ApI. tenuM kAraNa e hevuM joIe ke vijayadevasUri 1713mAM unAmAM kALadharma pAmyA, te pahelAM vi. saM. 1712 nI AsapAsanA samayamAM amadAvAdanA saMghe vijayadevasUrine vinaMti karI ue avasari 1 nI ra Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA hAya, para'tu 1713 mAM te svastha thayA hovAthI upAdhyAyapada ApavAnuM mulatavI rahyuM ane tyAra bAda vijayapraznasUrie vi. sa. 1718 mAM upAdhyAya padavI ApI. u. yazoviya vijayahIrasUrIzvaranA ziSya mahApAdhyAya kalyANuvijayagaNinA ziSya 5. lAbhaviSayagaNinA ziSya pa'. jitavika yajInA bhra tA 5. nayavijayamaNinA ziSya thAya. te prakhara tArkika, zAstra tathA saMskRta ane prAkRta bhASAnA mahAna vidvAna hatA. temaNe tarka,Agama, adhyAtma ane yAganA viSaya upara sekaDA grantheAnI racanA karI hatI. gujarAtI bhASAmAM paNa dravyaguNuparyAyane rAsa vagere granthA racyA che eTaluM ja nahiM, paraMtu khAla jIvAne paNa upacAgI padA, sajjhAya ane ratavanAnI paNa racanA karI che. zrIhemadrAcAya pachI temanA jevA vidvAna kAI thayA nathI. jaina darzanamAM diga bara ane zvetAMbara sa MpradAyamAM navIna nyAyanI zailIthI graMthenuM nirmANu karanArA prathama ane chellA paNa te ja che. temanI graMtharacanAnI zailI gabhIra sacoTa ane yuktithI pUga hoya che. temane bhAsakartAe laghuharibhadra tarIke oLakhAvyA che, te ceAgya ja che. kAraNa ke zrIharibhadrAcAyanA ghaNA granthA upara temaNe TIkA karI che. yoganA viSayamAM prathama vive canAra tarIke haribhadrAcAya prasiddha che ane temanA graMthAne bhAva laI svataMtra prakaraNA ane tenA upara TIkA karanArA paNu upAdhyAyajI che. upAdhyAyajInA vacana kAkINa kahevAya che. kAraNu ke temaNe je je kahyuM che te te badhuM zAstranI Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAnasAra, uMDI gaveSaNuM ane tenA upara ravataMtra vicAra karIne kahyuM che. temaNe jesalamIranA zrAvaka hararAja ane devarAjanA patramAM lakhyuM che ke, "syAAda paddhatithI bauddhAdikanI ekAnta yuktinuM khaMDana karIne be lAkha laeNka pramANa nyAyagraMthanI racanA karI che." temaNe kAzImAM rahI so graMtha racyAne ullekha karyo che, paraMtu te se graMthano kaze patto maLatuM nathI. atyAre je graMtho maLe che temAMnA moTe bhAge gujarAtamAM AvyA bAda racAyA hoya tema lAge che. temane rahasyapadakita ekso ATha graMtha karavAne vicAra hatA, temAM pote ulikhita pramArahasya ane syAdvAdarahasya to maLatA nathI, mAtra upadezarahasya, bhASArahasya ane na rahasya maLe che. ekase ATha graMthomAMthI keTalA graMze ra haze te jANavAnuM kaMIpaNa sAdhana nathI. temanA ziSyo paikI paNa kaI vidvAna thayA hoya ema lAgatuM nathI, nahi to mAtra aDhIso varasa jeTalA kALamAM temane mahAna graMthasaMcaya lupta thayo na hota. temaNe tattvArthabhASya upara TIkA racI hatI. mAtra tenA prathama adhyAyanI TIkAne bhAga maLe che. je agAdha pAMDityathI paripUrNa saMpUrNa TIkA maLI hatI te tatvArthaTIkAomAM navIna bhAta paData ane temAMthI jANavA ane vicAravAnuM ghaNuM maLI zakata. chatAM hajI je graMthe maLe che te paNa eTalA badhA che ke tene vAMcavA ane vicAravA mATe samagra jIvana paNa basa nathI. upAdhyAyajI samartha tArkika ane vidvAna hatA eTaluM ja nahi, paNa teo AdhyAtmika jJAnI hatA, te temanA Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA banAvelA adyAtmasAra, adhAtmapaniSad ane jJAnasAra jevA granthathI spaSTa jaNAI Ave che. temane adhyAtmaniSTagI AnandaghanajIne samAgama thayo hato, ane teonA samAgamanI apUrvatA Anandaghana aSTapadImAM teoe varNavI che. " AnaMdadhanake saMga sujasa mile jaba, * tava lagAnandasama yo yuna; pArasasaMga lohA jo pharasata, vana to ." temaNe racelA adhyAtmavaSayaka granthamAM jJAnasAra mukhya che, temAM teoe pitAnA jJAna-anubhavano sAra varNavyo che tethI jJAnasAra nAma yathArtha che. jJAnasAramAM batrIzaaSTake che ane pratyeka aSTakamAM eka eka viSayanuM rahasyapUrNa varNana kareluM che. prathama pUrNASTakamAM AtmAnI pUrNa avasthAnuM svarUpa sAdhya tarIke mUkI tenI prApti mATe sAdhanarUpe bhinna bhinna aSTakonuM kramabaddha varNana karyuM che. saccidAnandapUrNa AtmA jagatane kaI dRSTithI jue che te batAvA sahaja pUrNatAnuM svarUpa batAvyuM che. pUrNananda purUSanI jJAnadaSTi jAgRta hoya che ane tethI tene tRSNa ane tRSNajanya dInatA hotI nathI. jyAM AtmadravyanA zuddha jJAnAdi paryAyanI pUrNatA sadA avasthita che. tyAM pudagalanA saMkalpavikathI thayelI apUrNatA hotI nathI, paraMtu parama upekSA bhAvavaDe skurAyamAna pUrNatA prakAzita heya che. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra jJAnasAra te pUrNatAnI prApti mATe caitanyasvarUpamAM vizrAnita karavA5 magna paNuM Avazyaka che. citravarUpamAM mama thayela AtmA paramAtmasvarUpamAM mana thAya che ane tenI svataH viSayAntaramAM pravRtti thatI nathI. jyAre mAtmA sahaja sukhamAM magna thAya che tyAre tenAmAM paugalika bhAvonuM kartA paNuM rahetuM nathI kAraNa ke sarva dravya nizcayanayanI dRSTithI svasva pariNAmanA karyA che, kei paNa para pariNAmane kartA nathI. paNa mAtra temAM tenuM sAkSIpaNuM che. te sarvabhAvanA jJAnarU5 bhAvane dhAraNa kare che, tethI kartApaNAnuM abhimAna nahi hovAthI tene karmane baMdha thatA nathI. magnatA cittanI sthiratA siva ya thatI nathI mATe magnatAnA hetubhUta sthiratAnuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. jIva sukhanI prApti mATe caMcalacittavALo thaI ahIM tahIM bhame che, aneka kalpanAo krare che, paraMtu asthira cittavALo havAthI pitAnI pAse rahelA sukhanA bhaMDArane joI zakato nathI, ane te sukhane bhaMDAra to sthiratA ja batAvI zake che. jyAM sudhI sthiratA AvI nathI tyAM sudhI vANuM, netra ane veSAdikane bAhya saMyama kalyANakara thato nathI. asthira tAthI sukhanA sAdhanonI tRNa vadhatI jAya che ane tRNathI tAtvika jJAna thatuM nathI, ane jyA sudhI tAvika jJAna na thAya tyAM sudhI Atmamagna thavAnuM banatuM nathI. tethI magnapaNAnuM kAraNa cittanI sthiratA che. asthiratAnuM kAraNa meha che ane cittanI sthiratA mATe mehatyAga Avazyaka che. eTale sthiratA aSTaka pachI Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA 13 mahatyAgASTaka kahyuM che. huM zuddha Atmadravya5 chuM ane zaha jJAna e mAre guNa che. tethI huM anya nathI, tema bIjA koI padArtho mArA nathI, AvA prakAranI bhAvanA mehanAza karavA mATe tIkSNa zastrarUpa che. mehatyAga jJAna sivAya thatuM nathI mATe tyArabAda jJAnASTakanuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. ahIM je jJAnanuM nirUpaNa karyuM che te viSayapratibhAsarUpa jJAna nathI, paraMtu bhAvana"jJAna che. te thoDuM hoya te paNa utkRSTa che. pitAnA dravya, guNa ane paryAyane viSe ramaNa karavArUpa jJAna AtmasaMtoSa Ape che ane eja saMkSepamAM muSTi-rahasyarUpa jJAna che. te jJAna mohano graMthInA bhedathI thAya che ane je tevuM jJAna thayuM hoya to tene zAstranA niyaMtraNanI jarUra nathI. have jJAna jyAre vika95nA viSayathI nivRtta thaIne zu AtmasvarupanuM alabana kare che tyAre tene zama kahevAmAM Ave che. te jJAnanI paripakava avasthA che, ane sama-upazama jJAnanuM kArya hovAthI jJAnASTaka pachI zamASTaka kahyuM che. zama-vRttione upazama indriyane kyA sivAya thatuM nathI, tethI upazamanA kAraNarUpe IndriyajayASTaka kahevAmAM AvyuM che. Indriyone ja karavAmAM AMdayika bhAvarU5 gRhasthAzramane lagatA dharmone tyA kare Avazyaka che. eTale tyArabAda tyAgASTaka kahyuM che. audayika bhAvarUpa bAhya saMba Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra nA tyAgapUrvaka kSApathamika dharmanI prApti ane tenI sthiratA kriyA sivAya thatI nathI, mATe lApazamika bhAvanI prApti ane sthiratA mATe tyAgASTaka pachI kriyASTaka kahyuM che. jJAna, kriyA ane samabhAvathI AtmatRpti thAya che, mATe kriyASTaka bAda tRtyaSTaka kahyuM che. AtmatRpta thayele manuSya kamathI lepAta nathI, mATe tyArapachI nileMpAdaka kahyuM che. nIlepa manuSyane ravAne lAbha sivAya bIjuM kaIpaNa prApta karavAnuM hetuM nathI, tethI A mAnA aizvaryane prApta thaze nispRha thAya che. mATe nipASTaka pachI niHspRhASTaka kahyuM che. nispRha manuSya jagatanA tatvanuM manana kare che mATe te muni che, mATe tyArabAda maunASTaka kahyuM che, mauna-munipaNAnuM kAraNa nitya zuci (pavitra) AtmAne vize nityapaNa, zucipaNuM ane AtmANanI buddhirUpa tathA anitya, azuci ane AtmAthI bhinna padArthane vize anityapaNuM, azucipaNuM, ane anAtmapaNAnI buddhirUpa vidyA (tatvajJAna) che tethI maunASTaka pachI vidyASTaka kahevAmAM AvyuM che. vidyAvAna ja zarIra karma ane AtmAnA bhedajJAnarUpa vivekane prApta thayeluM hoya che, tethI vidyANaka pachI vivekASTakanuM nirUpaNa karyuM che. dehAdi ane AtmAnA bhedajJAnarUpa vivekanI prAptimAM madhyasthapaNuM kAraNa che. rAga ane dveSane bane paDakhe rAkhI tenI vacce rahevuM te madhyasthapaNuM. eTale vivekASTaka pachI mAdhyasthASTaka kahyuM che. madhyastha manuSya bhayarahita hoya che, tethI tyArabAda nirbhayASTaka kahyuM che. nirbhaya manuSya Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA 15 AtmaprazaMsArahita hoya che, kAraNa ke tene potAnA utkarSa ane paranA apakarSanI kalpanA hotI nathI, mATe tyAra bAda anAtmazaMsASTaka kahyuM che. jyAM sudhI manuSyane tavadaSTi prApta thaI nathI tyAMsudhI AtmaprazaMsA kare che, tatvadaSTi prApta thayA pachI tene zarIrAdi para paryAya vaDe pitAnA utkarSanI ka95nA thatI nathI, tethI tyAra bAda tatvadRSTi aSTaka kahyuM che. bAhyadaSTino pracAra baMdha paDe che ane AntaradaSTi tattvadaSTi jAgRta thAya che tyAre antaramAM sarva samRddhi (Atmika zakita ) pragaTa thAya che eTale tatvadRSTi pachI sarvasamRddhayaika kahyuM che. sarvasamRhi pragaTa thavAmAM kavipAkanuM cintana Avazyaka che. je karmavipAkanuM cintana karate hRdayamAM samabhAva dhAraNa kare che te ja sarva samRddhinuM pAtra thAya che, mATe tyAra pachI karmavipAkacintanASTaka kahyuM che. karmavipAkanuM cintana karate jJAnI saMsArathI udvigna thAya che ane sarva prayatna saMsAra samudra tarI javAnA upAyane kacaDe che, mATe tyAra pachI bhagASTaka kahyuM che. saMsArathI udvigna thayela jJAnI puruSa jokasaMjJA-kapravAhamAM Asakta hoto nathI, paraMtu te lekettara sthitimAM magna hoya che. tethI bhagASTaka pachI lokasaMjJAtyAgASTaka kahyuM che. lokasaMjJAne tyAga karanAra zAstrasApekSa hoya che, tethI tyArabAda zAstrASTaka kahyuM che. zAstrArA sApekSa puruSa maccharUpa parigrahathI mukta hoya che, mATe tyArabAda parigrahASTaka kahyuM che, mUcharUpa parigrahathI mukta thayelAne ja anubhava thAya che, mATe parigrahASTaka pachI anubhavASTaka kahyuM che. anubhavanI prApti thAga sivAya thatI Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra nathI, anubhava prApta thavAmAM yoga kAraNa che, mATe tyAbAda gASTaka kahyuM che. megIne bahmAgnimAM karmane homavArUpa niyAga-bhAvayajJa hoya che, tethI tyArabAda niyAgASTaka kahyuM che. niyAgabhAvayajJane prApta thayelAne bhAvapUjA hoya che, tethI tyArabAda pUjASTaka kahyuM che. bhAvapUjAmAM lIna thayelAne dhyAna hoya che, tethI tyArabAda dhyAnASTaka kahyuM che. dhyAnaniSTha manuSyane karmane tapAvanAra jJAnarUpa tapa hoya che, tethI tyArabAda tapa aSTaka kahyuM che. tapasvI ( sAdhu) satyAzrita thaI caritranA guNamAM lIna thAya che, mATe tyArabAda sarvanayAzrayaNASTaka kahyuM che. ahIM pUrNatAnI prApti sAdhyarUpe mukhya che, tethI prathama pUrNASTaka kahI tenA anantara ke paraMparA sAdhanarUpe bIjA aSTakAnI phulaguMthaNI karI che. temAM judA judA viSayane vadhAre laMbAvyA sivAya mAtra ATha zlokamAM tene ghaNuM khUbIthI samAveza karyo che, tema chatAM tenA sambandho badhuM upayegI vaktavya saMkSepamAM kahI dIdhu che. jainadarzanamAM prakaraNanA prathama racayitA tarIke umAsvAti vAcaka che, temaNe pUjA prakaraNa ane jabudvIpa samAsanI racanA eja paddhati thI karI che. zAstranA vakatavyane bahu laMbANathI nahi kahetAM saMkSepamAM kahevuM te prakaraNanuM prajana che. tethI alpa zrame te viSayanuM grahaNa ane dhAraNa thaI zake che. tyArabAda siddhasena divAre paNa sa-titarka vagere prakaraNanI racanA karI che, paraMtu haribhadrAcArye te prakaraNa graMthanI racanAmAM moTo phALo Apyo che. temaNe paMcAzaka, vizativiMzika Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA ane SoDazaka vagere ghaNA prakaraNanI racanA karI che eTaluM ja nahi, paNa te te viSayanA vakatavyane mAtra ATha zlokamAM ja kahI nAkhavA mATe aSTaka prakaraNanI racanA karI che. AvI atyanta sa kSipta racanAnA prathama praNetA zrIharibhadrAcArya sivAya bIjA kaI jANavAmAM AvyA nathI. upAdhyAyajIe paNa tene ja anusarIte A jJAnasAra aSTakanI racanA karI che. aSTanA ghaNA viSayo te zAzvaprasiddha che, paraMtu te badhAnuM varNana judI judI sarala ane rocaka zailIthI karavAmAM AvyuM che. vidyASTramAM vidyA ane avidyAnuM svarUpa yaMgasUtrane anusarI ApavAmAM AvyuM che. avivA e mithyAtvane prakAra che, paraMtu tenA varNananI zailI judI ja che. pUrNASTaka cUrNopaniSadanuM smaraNa karAve che ane temAM jainadaSTie pUrNatAnuM svarUpa batAvyuM che. mAchakane viSaya rogavizikAmAMthI levAmAM Avyo che. niyAgASTakamAM bhAvayajJanuM nirUpaNa karyuM che. bAkInA badhA viSayAnuM varNana AdhyAtmika draSTie karavAmAM AvyuM che. A badhA viSayonuM pratipAdana karavAmAM tenI pratibhA, anubhava ane zAstrIya sUkSmadaSTi jaNAI Ave che. ekaMdara jJAnasAra AdhyAtmika ucca keTine grantha che. upasaMhAramAM grantha kartAe jJAnasAranuM phaLa batAvatAM kahyuM che ke "nirvikAra ane nirAbAdha jJAnasArane prApta thayelA ane jeone paranI AzA nivRtta thaI che, evA mahAtmAne ahIM ja mekSa che. jJAnasArarUpa sarasvatInA taraMga vaDe Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra Adra-kemaLa thaeluM citta tIvra mahAgninA dAhanI pIDA pAmatuM nathI. jJAnasAranI racanA temaNe siddhapuramAM rahIne karI che ane dIvALInA divase pUrNa karI che. teoe A granthanA anne jaNAvyuM che ke "A grantha pUrNanandaghana AtmAnA cAritra lakSmInI sAthe pANigrahaNanA mahatyavarUpa che. vaLI A zAstramAM bhAvanA samUharUpa pavitra gomaya vaDe bhUmi lIpI che, e tarapha samatArUpa jalana chaTakAva karyo che, rastAmAM sthaLe sthaLe vivekarUpa puSpanI mAlAo laTakAvI che ane AgaLa adhyAtmarUpa amRtathI bharele kAmakuMbha mUke che. A badhuM pUrNanandaghana AtmAne apramAda nagaramAM praveza karavAmAM maMgalarU5 che." A jJAnasArane bhASArtha-bAlAvabodha paNa upadhyAyajIe ja lakhe che. tenI prazastimAM jaNAvyuM che ke "sUrajInA putra zAntidAsanA hRdayane Ananda ApavAnA hetuthI A bAlAvabodha karyo che. A bAlAvabodha saMkSipta che, chatAM temAM jJAnasArane bhAva khUba spaSTa karyo che. bAlAvabodhanI prazastimAM temaNe kahyuM che ke "bAlikAne lALa cATavA je A bAlAvabodha nIrasa nathI, paraMtu te nyAyamAlArUpa amRtanA pravAha sarakhe che." teoe vidvAnane priya saMskRta bhASAmAM na lakhatA prAkRta (gujarAtI) bhASAmAM lakhavAnuM kAraNa batAvyuM che ke jemAM yuktirUpa mukatAphaLe che evI sundara ukitApa chIpa heAye to pachI saMskRta Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA ke prAkRta game te bhASAmAM granthanI racanA khedajanaka thatI nathI." A belAbedha gujarAtI bhASAmAM racele che, te paNa temAM yuktio hovAthI te kaMTALArUpa thatuM nathI e tAtparya che. A jJAnasAranI racanA prauDha hovA chatAM sarala ane hRdayaMgama che, ane tenA upara pote ja bAlAvabedha racele hovAthI tenI upayogitamAM ghaNuM vadhAre thayo che. temAM jyAM viSyane spaSTa karavAnI jarUra jaNAI tyAM teoe jJAnasAranA viSayane ghaNo spaSTa karyo che. jJAnasAra upara zrImadda devacaMdrajIe jJAnamaMjarI TIkA racI che, ane temAM prAsaMgika ane aprAsaMgika ghaNI bAbatenuM varNana kareluM che, paraMtu bhASArthamAM mAtra mUla granthanA viSayane spaSTa karavAmAM jeTaluM upayogI ane avazyaka lAgyuM teTaluM ja lakhyuM che, kaMI paNa vadhAre ke ochuM lakhANa karyuM nathI. ekaMdara A grantha svAdhyAya mATe ghaNo upayogI che. tenI racanA gItAnA jevI bhAvavAhI ane prasAdaguNavALI che. te eka rIte jJAnanA upaniSada je grantha che. jema jema tenuM vAMcana ane manana thaze tema tema tene AdhyAtmika Ananda anubhava gocara thaze. A jJAnasAranA bhASArthane (TAbAna) anuvAda karavAmAM kartAe je zabdo mUkyA che temAM banatA sudhI pheraphAra karavAmAM AvyuM nathI. temAM blekanA kamathI zabdane artha karyo che ane A anuvAdamAM tene anvayanA Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa0. jJAnasAra kramathI lakhavAmAM Avyo che. mAtra kriyApadanA jUnA pAne badalI pracalita epa mUkyAM che. A granthanI sAthe zrI hemacaMdrAcArya viracita yegazAstrano cotho prakAza, jemAM AtmajJAnanA sAdhananuM varNana che, tathA bAramo prakAza, jemAM AcAryane yogasaMbadhI svAnubhava varNavelo che te A granyanA viSayane pUrakarUpe jANuM pariziSTamAM ApavAmAM Avela che. A granthanuM saMzodhana kALajI rAkhIne karavAmAM AvyuM che. chatAM pramAdathI ke mudrAyansanA deSathI , kaMI paNa bhula thaI hoya, granyartAnA Azaya viruha ke sUtraviruha lakhANa thayuM hoya te mATe kSamA yAcI te bhUla sudhArI levA vAcakane vinaMti karuM chuM. 15, jena sosAITI ) zAradA bhavana-amadAvAda '>bhagavAnaddAsa harakhacaMda dozI saMvata 1997 caitra zukala pUrNimA ) Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ me mAla A pustikAne prakAzita karatAM amane ghaNo harSa thAya che. zrI jaina prAya vidyAbhavane 6 varSanI vayamAM jainasaMdhanI sucArU sAhitya sevA karI che. sAhitya prakAzana e paNa vidyAbhavananuM kArya che AthI ame janatAnA kara kamalamAM gatavarSe "kSatriya kuMDa' pustikA dharI hatI ane A sAla "jJAnasAra" sAdara karIe chIe. pU. mahopAdhyAya zrIyazovijayajI mahArAje A graMtha racI jagata upara meTo upakAra karyo che. A graMthamAMnI vastu mATe amAre kaMI kahevAnuM nathI. pAThaka graMthamAMthI ja te jANI zakaze. A graMthanuM prakAzana prathama paM. bhagavAnadAsabhAIe karyuM hatuM eTale tenI A bIjI AvRtti che. paM. bhagavAnadAsabhAIe vidyAbhavanane zarUthI ja AtmabhAve vikasAvyuM che. teo vi. saM. 2005 zrA. zu. 10 budhavAra tA. 3-8-9 divase samAdhi pUrvaka avasAna pAmyA che. temane vidyAbhavana mATe ghaNuM dhagaza hatI. jJAna pracAra mATe khuba lAgaNI hatI. saMsthAnA nAte ame temanA AbhArI chIe.' temanA smaraNa mATe temanI ja hRdayaMgama A pustikAne punaHprakAzita karatAM ane ghaNeja AnaMda thAya che. - ame dareka bhAI-bahenane sUcavIe chIe ke dareka . jJAna pracAramAM amane sahayoga ApatA rahe. nivedaka jena sosAyaTI aM. naM. 45) bhegIlAla bulAkhIdAsa dalAla elisabrIja amadAvAda, maMtrI sAhitya prakAzana vibhAga tA. 1-1-51 | jaina prAcyavidyAbhavana 45 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra paMDita bhagavAnadAsano 8ka paricaya prastuta pustaka jenI prathama AvRtti 5. bhagavAnadAse prasiddha karelI tenI A bIjI AvRtti temanA smaraNa arthe prasiddha thAya che. te prasaMge paMDitajIne TuMka paricaya ApavA gya che. jeo paMDitajIne nAmathI paNa nahi jANatA hoya ane jeo nAmathI jANavA chatAM temane vizeSarUpe nahi jANatA hoya, tevA aneka vAcakonA hAthamAM mahatvanuM prastuta pustaka vahelA ke meDA javAnuM. eTale temane paMDi. tajI vize jijJAsA thAya e sahaja che. e jijJAsAne saMtoSavA temaja paMDitajIne jeo jANe che, temane paNa temanA vize kaMIka vadhAre mAhitI ApavAnI dRSTithI atre paMDitajIne paricaya ApavAnuM yogya dhAyuM che. jena bauddha ane brAhmaNa e traNe paraMparAnA aitihAsika sthAna valabhIpura je atyAre vaLA nAme jANItuM che, temAM paMDitajIne janma 1945 mAM thayeluM. temanA pitAzrI to temanI lagabhaga bAreka varSanI umara hatI ane temaNe gujarAtI sAta cepaDIne abhyAsa pUro karyo hate; te arasAmAM avasAna pAmyA hatA. Arthika sthiti sAdhAraNa hovAthI ane gharamAM mAtA sivAya anya koI vaDIla na hovAthI temane nAnI ja umare abhyAsa baMdha karI nekarI karavAnI pharaja paDI hatI. thoDA vakhata nokarI karI teTalAmAM temane mesANA zrIyazovijyajI jaina saMskRta pAThazALAmAM vizeSa abhyAsa arthe javAne yoga lAvyo. vikrama 1 A sAla je rIte yAda hatI te pramANe ApI che. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paM. bhagavAnadAsane TuMka paricaya 23 saMvata 1960mAM teo mesANuM AvyA, ane pAThazALAmAM cAlatA krama pramANe jaina paraMparAnA tanuM ane AcAranuM jJAna prApta karavA mAMDyuM. mesANAmAM ja temane bhAI hIrAlAla devacaMdane paricaya thaye, teo paNa tyAM ja dharma zikSaNa levA AvelA. lagabhaga be eka varSa mesANAmAM abhyAsa karyo, tyAra bAda zeTha veNIcaMda suracaMde paMDitajI ane bhAI hIrAlAla vigere keTalAka yogya vidyArthione bharUca zeTha anupacaMdabhAI malakacaMda pAse karmagraMthanA vizeSa abhyAsa arthe mokalyA. zeThazrI anupacaMdabhAI jemanuM lakhela praznottara ratnaciMtAmaNI pustaka eka kALe jaina paraMparAmAM bahu rasa pUrvaka vaMcAtu hatu. teo jeTalA zraddhALu ane sadAcArazIla hatA, teTalAja jaina tatvajJAnanA viSayamAM khAsa karI karmazAstranA viSayamAM nipUNa hatA. enI pAse karmazAstrane abhyAsa pUrNa karI paMDitajI tyAMthI mesANuM pAchA pharyA ane eja pAThazALAmAM zikhela viSNonA zikSaka tarIke joDAyA ane sAthe sAthe saMskRtane abhyAsa paNa navesarathI zarU karyo. haimavyAkaraNa ane kAvya-sAhityane ThIka ThIka bedha karyA bAda temanI jijJAsA uttarottara vadhatI cAlI. ane vyAkaraNa, alaMkAra, nyAya Adine vizeSa abhyAsa karavA maTe teo banArasa zrIyazovijayajI jaina saMskRta pAThazALAmAM gayA. tyAM teo lagabhaga doDheka varSa rahyA. tyAMthI Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra pAchA pharI teo amadAvAdamAM AvyA, ane vijayadharma sUrIzvaranI preraNAthI zarU thayelI banArasa zAkhAzALAmAM saMskRta prAkRtanuM adhyayana karAvavA lAgyA, daramyAna temanA jIvanamAM khAsa asara pADI hoya evA be paricaya ahiM khAsa noMdhavA joIe. eka to amadAvAdavAsI kezavalAla gharamacaMda je zAMtisAgarajanA khAsa anuyAyI hatA temane paricaya, ane bIje - vijyanItisUrIzvarajIne. pahelA paricayane lIdhe paMDitajI zAMtisAgarajInA upAzrayamAM jJAnadAnanuM kAma karavAmAM rasa letA thayA. ane bIjA paricayane lIdhe AgaLa jatA paMDitajI ane temanA bIjA keTalAka mitro jemAM bhAI hIrAlAla ane bhAI prabhudAsa pArekhane samAveza thAya che, emanuM eka nAnuM jutha vijayanItisUrIzvarajInI AsapAsa ekatra thayuM. ane bhaNavA bhaNAvavAnA kAmamAM sa levA lAgyuM. A rIte eka bAjuthI paMDitajIe kuTuMbane gakSema pUratuM ja upArjananuM kAma cAlu rAkhyuM, ane bIjI bAjuthI temaNe potAnI adamya nava nava zAstrIya jijJAsAne saMtoSavAnA prayatna paNa cAlu rAkhyA. A arasAmAM vikrama saMvata 1970 nA camAsAmAM mesANa rahevAne suyoga mane aNadhArI rIte prApta thayo. je ke paMDitajI sAthe A pahelA mAro sAmAnya paricaya hate. paNa Aja mAsAmAM mArI ane temanI vacce aneka daSTie maitranI gAMTha baMdhAvI zarU thaI. huM mukhya Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paM. bhagavAnadAsane TuMka paricaya rapa paNe te keTalAka munieneja bhaNAvavA sArU mesANA rahelo, paNa tyAM rahyA pachI paMDItajIne bhaNAvavAmAM huM vadhAre rasa levA lAgyo. eka to temanI jijJAsAja UMDI, bIjuM namratA paNa teTalI ja, ane vaNAvamAdhurI temaja buddhivizadatA vagere guNee mArAmAM jeTaao rasa bhaNuMvavA nimitte paLe tethI vadhAre mane temanA pratye Akaryo. te eTale sudhI ke ame eka ja kuTuMbanA hoIe tevA banI gayA. AgaLa jatAM huM ane paMDitajI vIramagAma amadAvAda vagere sthaLemAM ocho vatte vakhata saMyukta kuTuMbanI peThe sAthe paNa rahyA. A badho vakhata amArUM adhyana adhyApana kArya te cAluM rahetuM ja. huM pote kAzImAM lAMbo vakhata rahI gujarAtamAM Avelo ane sAthe ja mane jaina karmazAstrane vizeSarUpe jANavAnI vRtti paNa thayelI. huM jude jude sthaLe ene lagatA zAstronuM sukSma pArAyaNa karate, ane uThatI zaMkAo athavA UDatA praznanI carcA aneka tajajJa gRha ane sAdhuo sAthe paNa karate. jemAM svargavAsI zraddheya zeTha kuMvarajI ANaMdajI ane AcArya zrI sAgarAnaMdasUrijIne paNa samAveza thAya che. karmazAstranA viziSTa abhyAsI lekhe bhAI hIrAlAla devacaMda sAthe paNa huM e vi yamAM carcA karate, paNa mAruM evuM samaraNa che ke paM. bhagavAnadAsa koI prananI carcAmAM tANI khecI parANe ke mArI mIrAMne javAba ApavAnuM valaNa na sevatA, jyAM aMdhArapaTa dekhAya Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 jJAnasAra ke buddhi gamyatA na lAge tyAM zuSka karatAM temane moMna vadhAre gamatuM. pasaMda paNa AvatA. dalIlakhAjI karavA emane meM guNu mane . jo ke 5'. bhagavAnadAsa mArI pAse nyAya ane ala'kAra vizenA amuka graMthA bhaNelA, paNa temAM mukhya sthAna jainanyAyanuM rahetu.. jaina nyAyamAM paNa siddhasena divAkarajI ane upAdhyAyajI zrI - yazevijayanI kRtio pradhAnapade hatI. patineA e e . AcAryAMnI kRtie pratye eTalo baMdhA UMDA khAdara hatA ke avAra navAra teo temano kAne kAi kRti vAMcatA vicAratA hAya ane ame be jaNa maLIe tyAre temAMthI ja kaMine kaMi pUchavA jevuM ke ca`vA jevuM kADhe. meM mArI jaina ta`bhASAnI hindI prastAvanAmAM sUcavyuM che ke te graMthane vAMcavA vicAravAnI prathama taka mane 5. bhagavAnadAseja pUrI pADI. siddhasena divAranI batrIzImAM emane eTale badhA rasa hatA ke te te batrIzIone mAtra karI karIne vAMcatA eTalu ja nahi paNa jyAre jyAre nukULa taka maLe tyAre tyAre mArI sAthe paNa vAMcavA vicAravA taiyAra rahetA. e batrIzImAM ame bIe ThIka ThIka vihAra karelA. ane aneka sthaLe zuddhi azuddhino anya pratimAne abhAve paNa viveka thayela. je emano mudrita pratinA mArjinamAM noMdhAyelA hajI paNa meAjuda che . dravyaguNuparyAyanA rAsa jJAnasAraneA To e paNa amArA saha vicAranA viSyA hatA. ATalu tA mAtra emanI zAstroya rUci ane samajaNu vAMcakanA dhyAnama Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paM. bhagavAnadAsane TuMka paricaya raka Ave teTalA khAtaraja aMgata saMbaMdhanA ulekhana saMkeca choDIne paNa lakhuM chuM. paMDItajInI eka vizeSatA noMdhavI joIe te e ke teo anya zAstronI sAthe cikitsA zAstramAM paNa uDe rasa letA. eTale sudhI ke temaNe saMskRta gujarAtI ane hidimAM mahatvapUrNa gaNAya tevA vaidakanA nAnA moTA aneka graMtha vAMcelA. eTaluM ja nahi paNa amuka aMze prAthamika jJAna paNa meLaveluM. have emanI jIvana pravRttione TuMkamAM joI jaIe. paMDitajInI jIvana pravRttio mukhya paNe pAMca bhAgamAM vaheMcAya che. 1 adhyayana adhyApana 2 bhaMDAremAMnA lekhita graMthonuM avalokana ane tenI yogya vyavasthA 3 graMtha saMpAdana ane bhASAMtara 4 chAtrAlayanuM sthApana ane tenuM saMcAlana 5 pustaka saMgraha ane abhyAsa gRhane uttejana. emaNe saMpAdita karelA graMtho mukhya paNe nIce pramANe che. 1 nyAyAvatAra 2 dharmaparIkSA 3 siddha hemamahArNavanyAsanuM paheluM pAda 4 vikramacaritra 5 vairAgya ka95latA 6 samara Iccaka chAyA sAthe 7 upAsaka dazAMgamULa 8 nAbhinaMdanajidvAra prabaMdha. emaNe bhASAMtara karelA graMthe nIce mujaba che.-1 bhAgavatIsUtra trIjA ane cotho bhAga 2 prajJApanA sUtra 3 upAsaka dazAMgasUtra 4 karmagraMtha traNa 5 navatatva. 6 jJAnasAranI jJAnamaMjarI TIkAnuM bhASAMtara. elIsathIja vistAramAM Avela sosAITamAM zrInavidyArthi Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 jJAnasAra . maMdira che, jemAM hAIkulanA vidyArthione rahevA khAvA pIvA vagerenI vyavasthA che. te maMdira mukhyapaNe paMDitajInI preraNA ane zeTha kezavalAla dharamacaMdanI bhAvanAnuM pariNAma che. tathA tyAMja Avela zrI jaina prAcya vidyAbhavana paNa paMDitajInI vidyA viratAranI bhAvanAnuM eka rIte pariNAma kahI zakAya. ukta bhavana sthapAyA pachI paMDitajIne AtmA tenA uddezanI siddhinI dizAmAM ja rasa leto. temanAja adhyApana rasane lIdhe keTalAka viziSTa dharma jijJAsu bhAIo niyamita rIte rAtrIe temanI pAse koIne koI jenazAstranuM zravaNa manana karavA niyamita hAjarI ApatA. paMDitajI jJAnarasika hovA uparAMta kriyA rasika paNa ' hatA. tethI teo jaina paraMparA mAnya ziSTa dhArmika AcArAne anusaravAmAM AMtarika tRpti anubhavatA. emanI prakRti ajAtazatru jevI hatI. keInI zatrutA vaheravI e emanI prakRti bahAranuM tattva hatuM. je amuka vastu emane tadane na rUce ke amuka bAbatamAM koI sAthe ugra matabheda dekhAya to teo tevA prasaMge koI sAthe takarAramAM utaryA sivAya mAtra evA prasaMgathI taTastha thaI jatA e mAre - anubhava che. ' paMDita bhagavAnadAsane huM madhyamamArgI kaheto. teo rUDhicusta kriyAmAga sAthe cAlatA ane temanAmAM rasa paNa letA, chatAM temanuM mAnasa bIjA ekAMgI rUDhicusto ane kriyAmArgIo karatAM judA prakAranuM hatuM. tethI ja teo tadana sudhAraka hoya tevA ane rUDhimArgathI tadana sAme jatA Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. bhagavAnadAsane TuMka paricaya 29 dekhAtA hoya tevA purUSonI yukitaka ane vivekI vicAra saraNIne dhUtakAratA nahi, ulaTu temAM paNa sAra tattva hoya teA petAnI kakSAmAM rahIne paNa guNagrAhaka dRSTithI tene Adara karatA. Aja kAraNathI gAMdhIjI 3 kizoralAlabhAi jevAnI vicArapaNIne tee Adara karatA ane temanA sAhityane guNagrAhaka dRSTithI vAMcatA, vicAratA. te sAMpradAyika praNAlIne anusaratA hAi dekhItI rIte kene rUDhicuta lAge, paNa temanI vivekazakita rUDhine a"dhatA sudhI javA na de . tethI ja me' ane khIjA temanA mitroe joyuM che ke jyAre jayAre pati prabhudAsa pArekha jevA peAtAnA sAthI ane mitranA atividhAneAnI samAlecanAne prasaMge Ave tyAre teo nikhAlasa bhAvathI paMDita prabhudAsanI samakSa paNa temanI samAlocanA karatA ane chatAMya mIThAza na heADatA. eja rIte me e paNa joyu che ke mArA jevAnI aneka vidha pravRtti je cAlu praNAlikArthI judA prakAranI heya temAM bhale teo joDAtA noM, paNa tene prANa temane satyapUta lAge teA teo alaga rahIne paNa tenA vikAsamAM prasannatA anubhavatA. Aja kAraNane lIdhe mArA ke purAtattvAcAya zrIjinavijyajI jevAnA badhA temaNe AjIvana uttarAttara vadhAre madhuratAthI sAcavI rAkhyA hatA. ane ame paNa emane aMgata mitra lekhe ja mAnatA AvyA chIe. A TuMka paricaya pUrA karyAM pahelA paMDitajInI svabhAvagata vizeSatAne darzAvanArI khetraNa bAbatAne Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 jJAnasAra - ullekha Avazyaka che. je A yugamAM mane khAsa anukaraNa karavA jevI lAge che. pahelI bAbata emanI AtithyazIlatA. paMDitajIno Arthika sthiti tadana sAdhAraNa hatI tyAre paNa meM anubhavyuM che ke amadAvAda jevA arthapradhAna vAtAvaraNamAM rahevA chatAM teo atithi satkAramAM khAsa prasannatA anubhavatA. bIjI bAbata vidyArthine Azraya ApavAnI che. koI vidyArthi sAce jijJAsu ane nirAdhAra hoya ane AvI caDe to teo eka yA bIjI rIte tene kyAMyane kayAya goThavavA prayatna karatA, eTaluM ja nahi paNa ghaNIvAra to teo potAnA zarUAtanA nAnakaDAzA gharamAM paNa vidyArthine kuTuMbanI peThe sthAna karI ApatA. trIjI bAbata che ke mArI sAthe saMbaMdha dharAve che, paNa temanI satyapriyatA ane nikhAlasatA upara vadhAre prakAza nAkhanArI hevAthI tene ullekha karuM chuM. huM kayAreka muMbaImAM hato ane aNadhArI rIte temaNe karela karmagraMthanA gujarAtI bhASAMtaranI prastAvanA mArA jovAmAM AvI. jeuM chuM te emAM meM mArI hindI praratAvanAne kaMIka anuvAda yA sAra je. meM emane patra lakhI pUchyuM ke "A bhAga tame svataMtra lakhyo che, ke mArA lakhANamAMthI tAravyo che? je mArA lakhANanuM tAraNa hoya to te sAthe mAruM nAma na Apa vAmAM zuM vecANane bhaya ADe Avyo che? ItyAdi." emaNe tadana niHsaMkoca bhAve sAce sAcI vAta mane lakhI ke tamAruM nAma ApuM to kadAca e pustakonA vecANa Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paM. bhagavAnadAsane TuMka paricaya 31 upara asara thAya ema lAgavAthI ja meM tamAruM nAma nathI ApyuM. mane emanA AvA nikhAlasa uttarathI je AnaMda che, teNe amArI cirakAlIna maitrIne vadhAre draDha ane nirmaLa paNa banAvI. jainaprAcyavidyAbhavana sthapAyA pachI taratamAM huM amadAvAda Avele mane mAstara malyA ane kahyuM keamuka amuka grahasthabhAIo tamArI pAse Avaze, ne jaina prAcyavidyAbhavanamAM tame rahevA Ave te mATe tamane Agraha karaze. have tame paNa nivRtta thayA che to amArA bhavanamAM ja rahe ane ApaNe saha vidyAsAdhanAne cira manoratha pUrNa karIe. jyAre javAbamAM meM kahyuM ke tamArA bhavananI vidyA pravRttiomAM bhAre rasa avazya che, tame te mitra ja che, tamAre ghera huM rahevAnuM pasaMda karuM, paNa eka sAMpradAyika saMsthAmAM rahevuM mAre mATe agharuM che. saMcAla, ane AgevAna grahasthI zemAM AvyA vinA jyAre TIkA karavAne prasaMga Ave tyAre huM emane bhAre paDuM, ane temanI ulaTI muMjhavaNa vadhe, tethI mArA mATe taTastha rahevuM zreyaskara che. mAstara mArUM hAI pAmI gayA ane chatAMya vidya bhavananI pravRttiothI mane paricita rAkhatA rahyA. huM paNa yathAmati temAM saM seva Avyo chuM. mAstarane udeza prAthavidyAbhavanane aneka rIte vikasAvavAne hate. jaina zAstranI vividha zAkhAonuM vyApaka daSTie adhyayana thatuM rahe, jeo keleja ke evI bIjI saMsthAomAM bhaNatA hoya ane jaina paraMparAnA koIpaNa viSayanA abhyAsamAM rasa 1 paMDitajI mATe huM mAstara zabdano upayoga karatA. te zabda temane mATe mane ati priya lAgyuM hatuM. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra letA hoya to temanA rasane sakriya rIte piSa, vida bhAgya ane lekagya thaI zake tevuM judujudu jena sAhitya prasiddha karavuM ane purataka saMgrahane evo vizALa banAva ke je vijJAnane AkarSe. huM ema mAnuM chuM ke jena prAcyavidyAbhana sAthe saMbaMdha dharAvanAra ane mAstaranA AtmAne pichAnanAra gRharanI temaja muni mahArAjAonI pharaja che ke teo temanA dezane siddha karI amadAvAdamAM eka jIvatI jainajJAna prapAnuM svama mUrNa kare. ApaNAmAMnA ghaNAnA sahRdaya ane AdaraNIya mitra paMDita bhagavAnadAsa lAMbI mAMdagI pachI sane 1949 ogaSTa trIjI tArIkha ane saMvata 2005 zrAvaNa suda dazamanA divase samAhita mana sAthe svargavAsI thayA. jeo emanI mAMdagI vakhate emanI pAse jatA temaNe joyuM che ke bimArInI asahya pIDAmAM paNa teonuM mana dhArmika vAtAvaraNane poSanAra evA bhajana zravaNa ane vAtacitanA prasaMgone ja mukhyapaNe pasaMda karatuM. emanI pAchaLa emanA dharmapatnI traNa putrI ane be putro eTale parivAra che. paMDitajIe pitAnI saMtatine zikSaNa ApavA ane saMskArI banAvavA yathAsAdhya kALajI sevelI. emanA pIratAlIsa karatA vadhAre varSanA sAthI ane kuTuMbanA avibhakta aMga banI rahela bhAIzrI hIrAlAla devacaMda atyAre temanI AdarelI pravRttione yathAzakti saMbhALI rahyA che, e eka sukhada vastu che. ' lI. sukhalAla saMghavI Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nyAyAcArya zrImadda yazovipAdhyAya viracita jJAnasAra aSTaka [ pajJa bhASArthane anuvAda sahita ] aindradvandanataM natvA, bIraM tattvArthadezinam / arthaH zrIjJAnasArasya, likhyate lokamASayA // indranA samUhavaDe namAyelA ane tattvArthanA upadeza karanArA mahAvIra bhagavaMtane namaskAra karIne jJAnasArane artha lekabhASAmAM lakhuM chuM. 1 pUrNASTaka aindrazrImukhamagnena, lIlAlagnamivAkhilam / saccidAnandapUrNena, pUrNa jagadavekSyate // 1 // 1 =jema. mana=Indra saMbadhI zrI- lakSmInA sukhamAM magna thayelA puruSa vaDe. zrIrA=sukhamAM mama thayeluM, sukhI. A sarva jagata. vai dekhAya Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnasAra jema indranI lakSmInA sukhamAM magna thayele AtmA sapUrNa jagatane lIlA--sukhamAM lAgeluM jIe che, tema satsattA cit--jJAna ane Ana-sukha e traNe aza vaDe paripUrNa jJAnI jagatane dana, jJAna ane cAritra e traNe aMze pUrNa jue che. tAtparya e che ke jema sukhI sarvane sukhI jANe che tema pUNuM badhAne pUrNa jANe che. nizcaya nayanI draSTie brAnti nathI. " naivAsti rAjarAjasya yatsukhaM naiva devarAjasya / tatsukhamihaina sAdholoka vyApArarahitasya " // cakravartIne je sukha nathI, ane je sukha indrane paNa nathI te sukha ahIM laukika pravRtti rahita sAdhune hoya che. aupASika ane svAbhAvika pUrNatAnuM svarUpa~~ 1 pUrNatA yA paropAdheH, sA yAcitakamaNDanam / yA tu svAbhAvikI saiva, jAtyaratnavibhAnibhA // 2 // che. (tema) sannivAnapUrvInasat--sattA, cit--jJAna ane Anand-sukhathI pUrNa yAgIvaDe. pUnAjJAna, darzana ane cAritrathI paripUrNa, ga=vizva (dekhAya che) 1 cA=je. rodhe:=para vastunA nimittathI. pUrNatA= pUrNapaNuM. (che.) sA=te. yAnvitamasi=mAgI lAvelA dhareNAM samAna. (che) 3=parantu. cA=je. vAmAMvasvabhAva siddha. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 pUrNAMka 3 je para vastu-AtmadravyathI bhinna dhana dhAnya parigrahAdi rUpa upAdhi-nimittathI pUrNu tA che, (arthAt paranI upAdhithI mAnI lIdhelI pUrNatA che)te vivAhAdi avasare khIjA pAsethI mAgI lAvelA ghareNAMnA jevI che. parantu je svAbhAvikI-jJAna, darzIna ane cAritranI vabhAvasiddha purNatA che. te uttama ratnanI kAnti samAna che. (upAdhinI pUrNatA jAya, paNa svabhAvanI pUrNatA kadApi na jAya e bhAvArtha che. 1 avAstavI vikalpaiH syAt, pUrNatA'bdherivormibhiH / pUrNAnandastu bhagavAMstimitodadhisannibhaH ||3|| taraMgA vaDe samudranI pUrNatA jevI vika pe vaDe avAstavika pUrNatA hoya che. parantu pUrNAnanda svarUpa bhagatrAna sthira--nizcala samudranA jevA che. jema taraMgo vaDe samudranI kalpita pUNa tA hAya che. ( pUNatA che ) saiva=te ja nAtyavimanimA=uttama ratnanI konta jevo. (che) 1 mimi taragA vaDe, bajye=samudranA Dva jevI. vinspeka kalpanA vaDe. bavAstavI-vastuthI thayelo-kalpita,pUrNatA= pUrNatA. sthata hAya. tu=parantu. pUrvAMnanva=pUrNa AnadavALA. maLavAn=zuddha svabhAvavALA AtmA. ttimittaSi agnima:sthira samudranA jevA. (prazAnta aAya che. ) Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra tema huM dhanavAn chuM, huM rUpavAna chuM, huM putra ane strIvALA chu" ityAdi sa kalpa--vikA vaDe avastuthI utpanna thayelI brUTI-sAcI nahi evI kalpita pUrNatA hAya che. parantu pUrNAnanda-AnandathI paripUrNa bhagavAna-zuddha svabhAvavALA AtmA sthirasamudranA jevA ( prazAnta ) hAya che; AtmArUpa samudranI jJAnAdi ratnA vaDe sadAya pUrNatA che ema vicAravuM. AdyasRSTi vikalparUpa kaleAlA vaDe pUrNa mAne che. e bhAvA che. // jAgarti jJAnadRSTizcet, tRSNAkRSNAhijAGgulI / pUrNAnandasya tat kiM syAd, dainyavRzcikavedanA || || jo tRSNArUpa kRSNe sapanA jherane nAza karavAmAM aMgulI vidyA samAna pUrNu tAjJAnanI dRSTi jAgRta thAya che te pUrNAnantamaya AtmAnedInatArUpa vIMchInI vedanA kema hAya ? kALA pUrNatA jJAnanI draSTi tRSNAnA nAza kare che, 1 ceta=o. tRdinAMmujI tRSNArUpa sApanA jherane nAza karavAmAM jAgulI-gADI mantra samAna jJAnavRSTi:=tattvajJAna rUpa dRSTi. nAdi=Age che, pragaTa thAya che. tat tA pUrvAnandra==pUrNa mAnandavALAne tainyavRzcivevanA dInatArUpa vIMchInI pIDA. mUikema. sA hAya. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 pUrNAMka apUrNa ne tRSNA vadhe che. jenAthI sapanA viSanI pIDAnA nAza thaya, tenAthI vIMchInI pIDAnA nAza kema na thAya ? je pUrNa hAya te tRSNAthI dIna na cAya e bhAvA che. 1. pUryante yena kRpaNAstadupekSaiva pUrNatA / pUrNAnandasudhAsnigdhA, dRSTireSA manISiNAm ||5|| je dhanadhAnyAdi parizra vaDe kRpA--hInasatva, lebhI prANI pUrAya che te dhanadhAnyAdi parimanI upekSA ja pUNutA che, (ahI dhanadhAnyAdi paritrahanuM upAdAna-zradguNa vikalpa che ane upekSA vi kalpa che mATe ahIM upekSA lIdhI che) pUrNAnandarUpa amRta vaDe snigdha Ardra thaelI A STi paMDi tAnI hAya che. jayAM AtmadravyanA zuddha jJAnAdi paryAyanI pUrNatA sadA avasthita che; tyAM pudgala saMkalpita apUrNatA jaNAtI nathI. parantu parama upekSA vaDe 1 cena=je dhanadhAnyAdi parigraha vaDe vA:=onasa tya vALA, leAbhI, sUryantu=pUrAya che. tarupekSA tenI unna. va= ja. pUrvAMta=svAbhAvika jJAnAdicugutI paripUrNatA (2) jUni -dhAmnidhApUrNa narUpa amRtathI A thayelI. II = sRSTi:=tattvajJAnarUpa dRSTi. manISAma=1 jJAnInI. ( hAya che. ) Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra surAyamAna svarUpavALI pUrNatA ja prakAze che e bhAvArtha che. apUrNaH pUrNatAmeti, pUryamANastu hIyate / pUrNAnandasvabhAvo'yaM, jagadadbhutadAyakaH // 6 // . tyAganA bhAvathI dhanadhAnyAdi pudgala vaDe apUrNa e AtmA (Atmika guNe vaDe) pUrNatAne pAme che. ane dhanadhAnyAdi pudgala vaDe pUrNa thata AtmA (jJAnAdi guNanI) hAnI pAme che. pugalanA nahi grahaNa karavAthI jJAnAdinI pUrNatA ane pudgalanA upacayathI jJAnAdi guNanI hAni e prasiddha ja che. A pUNananda rUpa zuddha AtmAne svabhAva jagatane Azcarya karanAra che. laukika bhaMDAra pramukha na pUryo hoya te e pUrAte nathI, ane pUryo hoya te hAni pAmatuM nathI, paNa AtmAne svabhAva tethI viparIta che mATe Azcaryakara che. parasvatvakRtonmAthA, bhUnAthA nyUnatekSiNaH / 11 ag =dhanadhAnyAdi parigrahathI apUrNa-rahita. pUrNatAM nAnAdinI pUrNatAne, iti pAme che. pUrvamAna =dhanadhA nyAdi parigrahathI pUrAto. hIte hAni pAme che. 3yaM A. pUnadvamAvA=AnaMdathI paripUrNa AtmAne svabhAva. - murtAya jagatane Azcarya karanAra. (che) 2 paravaravachUtonmAdA=paravatumAM AtmapaNAnI buddhithI Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 pUrNATaka svasvatvamukhapUrNasya, nyUnatA na harerapi // 7 // padravyamAM AmapaNAnI buddhithI jeoe vyA latA karI che evA rAjAe paNa bIjAnI apekSAe pitAnI nyUnatA (apUrNatA) jevAnA svabhAvavALA che, arthAta anyanI apekSAe pitAnAmAM apUrNatA jue che. paratu AtmadravyamAM AmapaNAnA sukhanirapekSa anavachinna Ananda vaDe pUrNa thaelA jJAnIne indra karatAM paNa nyUnatA nathI. svabhAva sukha sarvane sarakhuM che, tyAM keInAthI adhikatA ke nyUnatA nathI. kRSNe pakSe parikSoNe. zukle ca samudaJcati dyotante sakalAdhyakSAH, pUrNAnandavidhoH kalAH // 8 // taHkarI che sanmAtha-vyAkulatA jeoe evA. munAtha = rAjAo. nyUnattekSiNa =potAnI nyUnatAne jenArA. alpatAne anubhava karanAra. (che) vasua[ AtmAne vize AmapaNAnA sukhathI pUrNa thaelAne. pi=Indra karatAM paNa. nyUnataiochApaNuM. na=nathI. - 1 #Le rikSI=(sati saptamI) jayAre kRSNapakSano kSaya thAya che tyAre. zu 2 samucati ane zukalapakSane udaya thAya che tyAre savAla =sarvane pratyakSa evI. grnavidhI=pUrNanandarUpa candranI. vA=aMze. caitanya paryA. jotajo prakAzamAna thAya che. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . jJAnasAra kRSNapakSanA kSaya thatAM ane zukala pakSanI vRddhi thatAM sane pratyakSa evI pUrNAnandarUpa candramAnI kalA zAle che. candrapakSe kRSNapakSa-aMdhArIyAnuM pakhavADI, zukalapakSa-ajavALIyAnuM pakhavADI, ane kalAseLameA bhAga. pUrNAna-pakSe kRSNapakSa-a pudgalaparAvata thI adhika sa'sAraparibhramaNuzakti, zukalapakSa adha pudgala parAvarta nI aMdaranA saMsAra,ane kalAcaitanyapocarUpa jANavI, jesimo puggalapariTTo sesao a saMsAro / te sukapakkhi khalu avare puSa kaNhapakkhi A " // jene kaIka nyUna ane pumalaparAvata sasAra khATI che te zukalapAkSika ane khIjA (tethI adhika saMsAravALA ) kRSNupAkSika jANavA. jo jo kiriyAbAI so bhavbo jithamA sukkapa kkhiA aMto puggalapariaTTassu sijjhai || ', je je kriyAvAdI (AtmavAdI) che te bhagna che ane avazya zukalapAkSika che. te eka puddagalaparAvartanI aMdara siddha thAya che. e dazAzruta cUrNinA anusAre pudgalaparAvarSoMthI adhika saMsAra te kRSNapakSa ane tenI aMdaranA kALa te zukalapakSa jANavA. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 majhATaka * 2 mAM pratyAhatyendriyavyUha, samAdhAma mano nijam / dadhacinmAtravizrAnti, magna ityabhidhIyate // 1 // IndriyonA samUhane pratyAharIne pitapatAnA viSayarUpa saMsArathI nivRtta karIne ane potAnA manane viSayAntara saMcArathI Atmadravyane vize (ekA) karIne, citmAtra-jJAnamAtrane viSe vizrAnti-sthiratA karate AtmA magna kahevAya che, arthAt sarva bhAvanA jJAnarUpa bhAvane dhAraNa karanAra magna kahevAya che. yasya jJAnasudhAsindhau, parabrahmaNi magnatA / viSayAntarasaMcArastasya hAlAhalopamaH // 2 // 1 jUnyU IndrionA samUhane pratyAhatya pratyAharIne. viSayanI nivRtta karIne nirja potAnA manaH=manane. samaya AtmadravyamAM ekAgra karIne. citravitti cetanyasvarUpa AtmAne vize sthiratAne, rata dhAraNa karate mA=lIna thaele. kRti ema. madhIte kahevAya che 2 ca=o. jJAnasudhArijI jJAnarUpa amRtanA pramudrA patrahmaLa paramAtmAne vize maHa= magnapaNuM tallIna Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra jene jJAnarUpa amRtanA samudra jevA prapaMca rahita zuddha AtmayaiAtirUpa parabrahma-paramAtmasvarUpane vize magnapaNuM che tene jJAna sivAya bIjA rUparasAdi viSayAmAM pravRtti karavI te jhera jevI lAge che, 10 jema mAlatInA puSpamAM rakta thaele bhramara keraDAnA jhADa upara na bese, tema aMtaraMga sukhamAM rakta thaelA khAdya pravRtie cAle nahi. svabhAvasukhabhadmasya, jagattattvAvalokinaH / kartRtvaM nAnyabhAvAnAM, sAkSitvamavaziSyate // 3 // sahajAnandamAM magna thaelA ane jagatanA tattvanu-syAdvAda vaDe zuddha svarUpanuM parIkSaNu karIne avalAkana karanAra AtmAne anya bhAvAnuM pAtAnA AtmAthI bhinna khIjA padArthonuM kartApaNuM nathI, paNa'. (che.) tattva=tene. viSayAntarasaMvA:-paramAtmA sivAya khIjA viSayamAM pravRtti karavI. hrAsTopama =jhera jevI. (lAge che.) 1 svamAvasulama natha=svAbhAvika AnandamAM masa thaelA. nacattattvAvajorjina =jagatanA tattvane syAdvAdathI zuddha svarUpane jonAra yAgIne. anyamAvanA=anya bhAvAnu, tuMtvamu=kartApaNuM. na=nathI. (paNa) sakSivaeNm=sAkSAt draSTApaNuM. avaziSyate bAkI rahe che. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 mamrASTaka - 14 paNa sAkSIpaNuM bAkI rahe che. mATI vagere bhAve ghaTAdarUpe pariName che temAM kuMbhAra vagere sAkSI mAtra che, te te kema abhimAna rAkhe ke ame ghaTAdi padArthanA kartA chIe. tevI rIte bhASAvargaNAdravya varNapaNe, varNa padapaNe, pada, vAkyapaNe, vAkaya mahAvAkyapaNe ane mahAvAkaya grapaNe pariName che, temAM granthakAra sAkSI mAtra che, te te kema abhimAna rAkhe ke huM granthakartA chuM" sarva dravya sva sva pariNAmanA kartA 1 zabdAdinayanI apekSAe AtmA vibhAvAdi para bhAvane kartA nathI. jusUtranayanI dRSTithI rAgadveSAdi vibhA no kartA che paga paurANika karmane ktI nathI, ane naigama ane vyavahAra nathI paugalika karmane kartA che. parAzritAnAM bhAvanAM kartRtvAdyabhimAnataH / karmaNA vadhyate'jJAnI jJAnavAMstu na lipyate // para-pugalabita paryAyonA kartApaNAdinA abhimAnathI atAnI karmathI baMdhAya che. paNa jJAnI baMdhAtuM nathI tAtparya e che ke vAstavika rIte AtmA parabhAvane kartA nathI, paNa kartApaNAnA abhimAnathI ajJAnI kavaDe baMdhAya che, jJAnIne kartApaNAnuM abhimAna nahi hevAthI te baMdhAto nathI. kataivamAtmA no puNyapApayorapi karmaNoH / rAgadveSAzayAnAM tu karteSTAniSTavastuSu // Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 jJAnasAra che, para pariNAmane kaI kartA nathI. e bhAvanAe anyabhAvonuM kartApaNuM nathI, paNa sAkSIpaNuM che. parabrahmaNi manasya, zlathA paudgalikI kathA / kvAmI cAmIkaronmAdAH sphArA dArAdarAH kva ca / AtmA na vyApRtastatra rAgadveSAzaye sRjan / tannimittopanadaMSu karmopAdAnakarmasu // e pramANe AtmA zubhAzubhakamanakartA nathI. paNa ISTa ane aniSTa nimite thatA rAgadveSarUpa Azayano kartA che. rAgadveSarUpa Azayane karato AtmA te nimitte prApta thatA kamane grahaNa karavAnI kriyAmAM pravRtta thatA nathI (A RjusUtranayanuM kathana che.) naigamavyavahArau tu brUtaH karmAdikartRtAm / vyApAraH phalaparyantaH paridRSTo yadAtmanaH // madhyamasAra 3. 6 RovA. 116 nagama ane vyavahAra naya karma vagerenuM kartApaNuM kahe che. kAraNa ke AtmAno vyApAra phaLane anta sudhI hoya che. tAtparya e che ke AtmA bhAvakarmane kartA che ane tenuM phaLa vyakarmane babdha che ane phaLaparyata AtmAne vyApAra hovAthI AtmA dravyakarmane kartA che. 15brahmani=paramAtmAnA svarUpamAM mA lIna thae. lAne. pauSTikapudgala saMbadhI cA=vAta kayA=vIrasa. (lAge che.) (tene) samI A vAmInAra=suvarNanuM-dhananuM Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 majhASTaka 13. parabrahma-paramAtmasvarUpane viSe magna thaelA puruSane pula saMbadhI kathA-vArtA &lathA-zithilanIrasa lAge che. te pachI tene A pratyakSa dekhAtA suvarNanA-dhananA unmAda kayAMthI hoya ane dedIpyamAna evA strIne AliMganAdirUpa Adara paNa kyAMthI hoya ? tejolezyAvivRddhiryA, sAdhoH pryaayvRddhitH| bhASitA bhagavatyAdau, setthaMbhUtasya yujyate // 5 // cAritravaMta sAdhune mAsAdika cAritra paryAyanI vRddhi thavAthI telesthAnI-cittasukhanI vizeSa vRddhi bhagavatIsUtra pramukha granthane viSe kahI che, te AvA prakAranA keme kame jJAnamagna hoya tene ghaTe che bIjA je mandasaMgI hoya tene e bhAva na hoya. bhagavatIsUtramAM kaheluM che ke- abhimAna. va=kyAM hoya ane rAtredIpyamAna, cittane camatkArI. rAri strInA Adare. jyAM (heya. - 1 vA=je. tenovRtti =je sezyA-cittasukhanI vizeSa vRddhi sAthe sAdhune. paddhitA=mAsAdi cAritraparyAyanI vRddhi thavAthI mItyA=bhagavatI pramukha granthamAM. mASitA kahelI (che) te sthamUtarA AvA prakAranA zAnamagnane suterdhaTe che Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 mAnasAra "je atyAre zramaNa nirca vicaratA hoya che teo kenI tejalezyAne-cittasukhanI prAptine oLaMgI jAya che? he gautama ! eka mAsanA paryAyavALe zramaNa nigraMtha vinavyantara devonA sukhane oLaMgI jAya che. be mAsanA paryAyavALA zramaNa nircanya asurendra sivAyanA bhavanavAsI devAnA sukhane oLaMgI jAya che. traNa mAsanA paryAyavALe zramaNa nircanya asurakumArendra devanA sukhane oLaMgI jAya che. cAra mAsanA paryAyavALA zramaNa nirca nya candra ane sUrya sivAyanA grahaNa, nakSatra ane tArArUpa tiSika devenA sukhane oLaMgI jAya che. pAMca mAsanA paryAyavALA zramaNa nirmantha candra ane sUryapa tiSika denA sukhane oLaMgI jAya che. cha mAsanA paryAyavALA zramaNa ninya saudharma ane izAna devAnA sukhane oLaMgI jAya che, sAta mAsanA paryAyavALo zramaNa nigrantha sanakumAra ane mahendra devonA sukhane oLaMgI jAya che. ATha mAsanA mAsanA paryAyavALA zramaNa nigraMtha brahmaleka ane lAntaka devanA sukhane, nava mAsanA paryAyavALo zramaNa nircastha mahAzukra ane sahastrAra davenA sukhane, dasa mAsanA paryAyavALA zramaNa nircantha Anata, prAkRta, AraNa ane azruta denA sukhane, agiyAra mAsanA paryAyavALA zramaNa ninya praveyaka devenA sukhane, ane bAra mAsanA paryAyavALo zramaNa Digrantha anuropapAtika denA sukhane oLaMgI jAya che. tyArabAda saMvatsara pachI zukala-vizuddha (abhina cAtri zALa, amatsarI, kRtA, Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 agrASTaka sadAraMbhI, hitAnubaMdhI-niraticAra cAritravALe) zuklA bhijAta-paramazulapariNAmavALA (akiMcana, AtmaniSTha ane sadAgama vaDe vizuddha) thaIne siddha thAya che. buddha thAya che, mukta thAya che. nivoza pAme che ane sarva duHkhane ata kare che. e saMbadhe kahyuM che keaakishcnyN mukhyaM brahmAtiparaM sadAgamavizuddham / sarva zuklamidaM khalu niyamAtsaMvatsarAdUrdhvam / / "mukhya akiMcanapaNuM, brahmane vize ati tatparatA ane sadAgama-satazAstra vaDe vizuddha e sarva zukala che, ane te eka varSane cAritra pachI avazya heya che." e saMbandha dharmabindumAM kahyuM che ke - uktaM mAsAdiparyAyavRdbhayA dvAdazabhiH param / tejaH prApnoti cAritrI sarvadevebhya uttamam / / cAritravALA sAdhu mAsAdi cAritraparyAya vadhanA bAra mAsanA paryAyavaDe sarva deve karatAM uttama evuM para-utkRSTa sukha pAme che. * ahIM dharmabindunI TIkAmAM "tenacattavamakSAma" teja eTale cittasukhane lAbha e artha jaNAvela che. jJAnamagnasya yacchama, tadvaktuM naiva zakyate / nopameyaM priyAzleSApi taccandanadravaiH // 6 // jJAnamama jJAnamAM magna thayelAne. catta =je. phArma Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra jJAnamAM magna thayelAne je sukha che te kahI zakAya tevuM nathI. tema te strInA AliMgananA sukha sAthe sarakhAvavA gya nathI, tathA bhAvanAndananA vilepananI sAthe paNa sarakhAmaNI karavA gya nathI kAraNa ke saMsAramAM bIjI kaI upamA nathI. zamazaityapuSo yasya, vibhuSo'pi mhaakthaaH| kiM stumo jJAnapIyUSe, tatra sarvAGgamagnatAm // 7 // je (jJAnAmRtanA) bindunI paNa upazamanI zItaLatAne piSaNa karanArI (jJAnAdinA daSTAnta) mahAkathAo che, te jJAnAmRtane viSe sarvAge magnapaNanI zI rIte stuti karIe ? je jJAnAmRtanA bindurUpa dharmakathA sAMbhaLatAM mahAsukha upaje che te sukha (che.) tatte. vanatuM=kahevAne naiva=nahi ja.zakyate- zakAya. eTale kahI zakAya nahi. tatate. biyAeN =priya strInA AliMgana vaDe, ane) cana=candananA vilepana vaDe. pikapaNa rUpame sarakhAvavA yogya. na=nathI. 1 cahya=je jJAnAmRtanA. viguNa =bindunI. ma=paNa zamaoNtyapuSaaupazamarUpa zItaLatAne poSaNa karanArI. moviyAtra mahA vArtAo. (che.) tatra jJAnapIyUSe te jJAnarUpa amRtane vize. samAnatAma=sarva aMge magnapaNAnI. vimukema, zI rIte. tuma stuti karIe. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 sthiratASTaka jJAnAmRtamAM sarvAge magna thayelA che tene sukhanI zI vAta karavI? anubhave te jANe. yasya dRSTiH kRpAdRSTigiraH zamasudhAkiraH / / tasmai namaH zubhajJAna-dhyAnamagnAya yogine // 8 // jenI daSTi karUNAnI vRSTi-vaSapravAha jevI che ane jenI vANuM upazamarUpa amRtane chaTakAva karanArI che evA zubha-prazasta jJAna ane dhyAnamAM magna-lIna thayelA cagIne--vegamArgane svAmIne namaskAra che. 3 sthiratASTaka vatsa kiM caJcalasvAnto, bhrAntvA prAntvA viSIdasi / nidhi svasanidhAveva, sthiratA darzayiSyati // 1 // 1 ca=jenI. daDiTa =cakSupavRSTi kRpAnI vRSTirUpa. (a) ri: vANI. rImuvara:=upazamarUpa amRtane chaMTakAva karanArI. (che) tabai te (ne). jumAnAmamAca= prazasta jJAna ane dhyAnamAM lIna thaelA (ne). cojine= yogIne. nama:=namaskAra. 2 vatsa ! = he vatsa! vizvasvanta =caMcalaantaHkaraNavALe. prAsvI grAnvA bhamI bhamIne. vikema. vilIsikheda pAme che. citA=sthirapaNuM vaidhi potAnI pAse. =ja. (rahelA) nidhi=nidhAnane. raSyiti batAvaze. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra he vatsa! caMcalacittavALe thaI (ThAme ThAme gAme gAme) bhamI bhamIne kema kheda pAme che? (je tuM nidhAnane atha che te) sthiratA tArI pAse ja rahela nidhAnane dekhADaze. jJAnadugdhaM vinazyeta, lomavikSomakUrcakaiH / amladrabyAdivAsthairyAditi matvA sthiro bhava // 2 // jJAnarUpa dUdha asthiratArUpa khATA padArthathI lAlanA vibha-vikArarUpa kUcA thavA vaDe nAza pAme che, bagaDI jAya che-ema jANIne sthira thA. asthire hRdaye citrA, vADnetrAkAragopanA / puMzcalyA iva kalyANakAriNI na prakIrtitA // 3 // citta asthira-sarvatra pharatuM hoya te vicitra - 1 ~vyo khATA padArthanA phuva jevI. dhairyAvra asthiratAthI. jJAnayaMtrajJAna rU5 dUdha. moma = lobhanA vikSobha-vikAra rUpa kUcA thavA vaDe. vinarata=vinAza pAme, bagaDI jAya. ta=ema. manmAnIne sthira =sthiratAvALA. mathA. 2 sthire ducitta asthira hoya che. trika vividha prakAre vAtrIropanA=vANuM, netra ane AkAranuM saMgApana karavuM. (te) pRthasthA =kulaTA strInI. rU=jema. janyariLa kalyANa karanAra. jItatA kahela. na=nathI. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 sthiratASTaka 19 vANI, naitra ane AkAra-AkRti veSAdikane sagApana karavA rUpa (kriyA) asatI-kulaTA strInI peThe kalyANa karanArI kahI nathI. hRdaya sthira karyAM sivAya aneka kriyA kapaTarUpa kare tethI koI paNa prakAre arthanI siddhi na thAya e bhASA che. 1 antargata mahAzalyamasthairyaM yadi noddhRtam / kriyauSadhasya ko doSastadA guNamayacchataH // 4 // jo hRdayamAM rahelA mahAzalyarUpa asthirapaNu dUra karyu nathI, teA pachI guNa nahi karanAra kriyA rUpa auSadhanA ze doSa che ? zalya antata hAya te auSaSa guNakAraka na thAya te auSadhane DhASa nathI, paNa zayanA doSa che, mATe zalya kADhavuM joie. sthiratA vAGmanaHkAyairyeSAmaGgAGgitAM gatA / 1antata=aMdara rahelu mahArAN mATuM sAla. asthayaasthirapaNuM. avi=jo. utkRta=bahAra kADheluM, dUra kareluM. nanathI. tavA=tA. cunaM=phAyadA, lAbha; kSayajjata: nahi ApanAra. yauSadhakSya kriyArUpa auSadhanA. :ze. phona:doSa. (che.) 2sthiratA=sthiratApaNuM. vAinanA yaiH vANI, mana ane Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra yoginaH samazIlAste grAme'raNye divA nizi // 5 // jeone sthiratA vANI, mana ane kAyA vahe aMgAMgipaNane-candranaganyanI peThe ekIbhAvanetanmayapaNAne prApta thayelI che te rogIo grAma-- nagaramAM ane araNyamAM, divase ane rAtrie samasvabhAvavALA che. sthairyaratnapradIpazced, dIpraH saMkalpadIpajaiH / tadvikalpairalaM dhUmairalaM dhUmaistathA''sravaiH // 6 // je sthiratArUpa ratnane diI sadA dedIpyamAna che te saMkalparUpa dIpathI utpanna thaelA vikalparUpa dhUmanuM zuM kAma che? arthAt tenuM kaMI paNa prakAyAvaDe. reSAM=jeone. gati -ekIbhAvane, tanmayatAne. tA=prApta thaela che. te=o. yoginagIo. gAmamAM. sAthe jaMgalamAM vivA=divase. (a) niza=rAtre. samarA=samabhAvavALA. (che.) 1 co . navI =sthiratArUpa ratnane dIve. lIma dedIpyamAna, prakAzamAna. (che.) tatta-ta. rAtparIpatra saMkalparUpa dIvAthI utpanna thaelA. vi =vikalparUpa. mai= dhUmADAonuM sadaM=(niSedhArthaka avyaya). kAma nathI. tathA= vaLI. adhUmai =atyaMta malina. satA =prANAtipAta vagere Asava-karmabandhanA hetuonuM (kAma nathI.) Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 sthiratASTaka 21 jana nathI. tathA atyanta dhUma-malina evA prANatipAtAdika AstranuM paNa zuM kAma che? saMkalparUpa dave kSaNavAra prakAza kare che ane vikaparUpa) atizaya dhUmathI cittagRha malina kare che, te mATe sadA prakAzI niSkalaMka sthiratArUpa dIpa ja Adara karavA gya che. udArayiSyasi svAntAdasthairya pavanaM yadi / samAdharmameghasya, ghaTAMvighaTayiSyasi // 7 // je antaHkaraNathI aviratArUpa pavana utpana karIza te dharmamegha samAdhinI zreNine vikherI nAMkhIza. pAtaMjala yogazAstramAM dharmamegha samAdhine asaMprajJAta samAdhi kahI che. tenI ghaTAne nAza karIza eTale AvatA kevaLajJAnane vikherI nAMkhIza. 1 ji . davAnara:karaNathI. vadhairya asthitArUpa 51=pavanane. 3rIyiAsa prerIza, utpanna karIza. ( ) mitra=dharmamegha nA manI. mA=samAdhinI. gharAM ghaTAne. vidhArthAta vikherI nAMkhIza. 2 jayAM cittanI kilara vRttione rodha karavAmAM Ave che prajJAta yoga ane kilara ane akilaSTa baMne prakA nI vAta ne rodha karavAmAM Ave che te asaMprajJAta pega kahevAya che. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 jJAnasAra cAritraM sthiratArUpamataH siddhaSvapISyate / yatantAM yatayo'vazyamasyA eva prasiddhaye // 8 // yoganI sthiratArUpa cAritra che, e hetuthI siddhine vize paNa kahyuM che, mATe he yatie! Aja sthiratAnI prakRSTa-paripUrNa siddhi mATe avazya prayatna karo. siddhomAM sarva AtmapradezanI sthiratArUpa cAritra siddhAntasiddha che, paNa siddhomAM cAritra niSedhyuM che te kriyArUpa cAritra samajavuM. siddhamAM je bhAva hoya te jAtisvabhAva guNa kahevAya, evI sthiratA che, te mATe sarva prakAre tenI siddhi karavI e upadeza che. 4 mohatyAgASTaka ahaM mameti mantro'yaM, mohasya jagadAndhyakRt / ayameva hi napUrvaH, pratimantro'pi mohajit // 9 // 1 vAricAritra, ciratA=sthiratArUpa. (che.) ataH= e hetuthI. siputrasiddhomAM. zi=paNa rUzca=icchAya che, mAnavAmAM Ave che. catayA=he yatio ! sAcA =A sthiratAnI, vaja. siddhaye paripUrNa siddhine mATe, avarayaMtra avazya. cattAmayatna kare. * 2 baTuM mama ta=huM ane mAruM eve. acaMA. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 mAhatyAgASTaka 23 'huM ane mAruM' e meharAjAnA mantra che te jagatane AMdhaLuM karanAra che ane nakArapUrvaka Aja vidhI mantra paNa che te mehane jitanAra che. prANIone sa` saMsAracakravAlamAM bhamADavAne mATe aTTha' ane 'mana' e cAra akSaranA mAhurAjAnA mantra che. noTa ane na mama' e tenA virAdhI mantra meAhane jitanAra che. cAritradhama rAjA bhavya prANIenA mAhanA e mantranA jApa nAza kare che. 1 zuddhAtmadravyamevAhaM, zuddhajJAnaM guNo mama / nAnyo'haM na mamAnye cetyado mohAtramulbaNam ||2|| zuddha-nijasattArUpe rahela Atmadravya ja huM mohra=mehatA. mantraH-devAdhiSThita vidyA. bA nRt= jagatane AMdhaLu' karanAra, jJAnarUpa cakSune nAza karanAra. (khe.) ayameva=A ja. * napUrva:=nakArapUrvaka pratimantra= virAdhI mantra. ji=zu. moni=mehane jItanAra. (che.) 1 zuddhabhavya=zuddha Atma drazya. Dva4. mahaM=hu (3) zuddhajJAna=kevala jJAna. mana=mArA. jhuLa:=guNa (che.) anya = tethI bhinna thayuM=hu.. 6=nathI. va=mate, anya=bIjA padArtho, mama=mArA. nanathI. ti=e pramANe. aH-. 3:E= tIvra, moitra mAhane nAza karavAnu zastra, (che.) Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAnasAra . chuM, vibhAve karIne azuddha nathI. e saMbadhe "maggaNaguNaThANehiM caudasa ya havaMti taha ya asuddhaNayA viSNeyA saMsArI savve suddhA u suddhaNayA" // azuddha nayanI dRSTithI mArgaNAsthAnaka ane guNasthAnakanI apekSAe cauda prakAranA saMsArI jIve che ane zuddhanayanI apekSAthI badhA jIve zuddha che." zuddha jJAnakevaLajJAna ja mAre guNa che. tethI huM bIje nathI, tema bIjA dharmAstikAyAdi pAMca dravya mArA nathI, e dhyAvavuM te mehane haNavAnuM AkarUM zastra che. yo na muhyati lagneSu, bhAveSvaudayikAdiSu / AkAzamiva paGkena, nAsau pApena lipyate // 3 // je lAgelA audayikAdi bhAvamAM muMjhAte nathI 1 =je. pu lAgelA, zaucagi =audayika vagere mAveSa=bhAvamAM. na mulyati=muMjhAtuM nathI. saute, A. para kAdava vaDe mArAM AkAzanI. phuva=jema. pena pApavaDe ja rite lepAta nathI. 2 bhAva pAMca prakAranA che. 1 kSAyika, 2 kSApazamika, 3 aupazamika 4 audayika ane 5 pAriNamikae saMbadhe juo navatatva vivecanasahita pA. 166 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 mehatyAgASTaka 25 eTale pAMca prakAranA karmanA udaya ane kSaye pazamAdi sApekSa bhAvane pAmI svabhAvathI avicalitapaNe rAga Sa karatuM nathI, te jema AkAza kAdavathI lepatuM nathI tema pApathI lepatuM nathI. kAmabhegAdina nimitta mAtrathI karmabandha thatuM nathI, paNa temAM meha Ave che tethI karmabandha thAya che. kahyuM che ke - "Na kAmabhogAsamayaM uviti, NayAvi bhogA vigaI urviti jo tappaosI apariggahI amo teSu mohA digaI uvei] samo a jo tesu sa viiyraago|| 3/- . rara . 101 kAmage samabhAva karatA nathI, tema bhoge vikAra karatA nathI, eTale kAmabhoga samabhAva ane vikAranuM kAraNa nathI, paraMtu je tene dveSa kare che ane temAM parigrahamUcha kare che te temAM moha-rAga dveSa karavAthI vikAra pAme che. temAM je samapariNAmavALe che te vItarAga che. pazyanneva paradravyanATakaM pratipATakam / bhavacakrapurastho'pi nAmUDhaH parikhidyati // 4 // 1 pratipAdidaM paLe paLe. dravyanaTaraM=janma jarA maraNAdirUpa pudgala dravyanA nATakane. paracana=jete, ga=ja. mevapurA =bhavacakra nAmanA nagaramAM raheto. pa=paNa, amUDha: meharahita. 7 varisthiti kheda pAmato nathI. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra anAdi ananta karma pariNAma rAjAnI rAjadhAnIsvarUpa bhavacaka nAmanA nagaramAM rahetA chatAM paNa ekendriya vikalendriyAdi nagaranI paLe paLe paradravyapudagaladravyanuM janma, jarA ane maraNAdirUpa nATaka joto meMha rahita AtmA kheda pAmate nathI. vikalpacaSakairAtmA, pItamohAsabohyayam / bhAvoccatAlamuttAlaprapaJcamadhitiSThati // 5 // vikalparUpa madya pIvAnA pAtra vaDe jeNe meharUma madirAnuM pAna kareluM che evA A AtmA jyAM uMcA hAtha karIne tALIo ApavAnI viSTA karavAmAM Ave che evA saMsArarUpa pAnagoSThI-dArUnA pIThAne Azraya kare che. nirmalaM sphaTikasyeva, sahaja rUpamAtmanaH adhyastopAdhisaMbandho, jaDastatra vimuhyati // 6 // 1 vinaspaSa =vikalparUpa madirA pIvAnA pAtrovaDe. vitamo : =jeNe meharUpa madirA pIdhI che e, acaM= A. mAtmA chava. dikharekhara. 3ttAvaM=jyAM hAtha uMcA karI tALIo ApavAnI ceSTA karavAmAM Ave che evA. mata=saMsArarUpa dArUnA pIThAne, pijhiti Azraya 2 jilcasphaTinA. vaM=jevuM. niraMmelarahita, Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 mAhatyAgASTaka 27 AtmAnuM saheja-svabhAvasiddha svarUpa sphaTikanA jevu'nila che, temAM sthApyA che. upAdhanA saMbaM nma jeNe evA jaDa-mUrkha avivekI muMjhAya che, meADu pAme che. jema sphaTika svabhAve nila che, kALA ane rAtA phulanA ceogathI kALuM ane rAtuM kahevAya, tene je sphaTikasvabhAva jANe te mUkha-avivivekI che, tema zuddha Atmadravyane upAdhinA samanyathI ekendriyAdi upAdhirUpa ja jANe te avivekI samajavA. ghaNA mehI jIvA paravastumAM AtmabhAvane AropI sukha mAne che te mithyA sukha che. 1 SA anAropasukhaM mohatyAgAdanubhavannapi / AropapriyalokeSu vaktumAzvaryavAn bhavet // 7 // mehanA tyAga-kSayApamathI Aropa rahita svaccha. mana:- AtmAnuM. saddga-svabhAva siddha.- vaM--svarUpa che. tatra-temAM. thatoSisaMvadhaH-AreApyA che upAdhinA sabandha jeNe evA. 66.--mavivekI. vimudghati-muMjhAya che. 1 menAcA-meAhanA tyAga karavAthI, yApazamathI. anarApamuA--sahaja sukhane anumavana-anubhavatA. papaNa AtriyaneSu AreApa-asatya---kalpita sukha jene priya che evA lokomAM. vavatuM kahevAne. AtharyavAna--Azraya - vALA. madreta-thAya. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 jJAnasAra svabhAvanuM sukha anubhavatA yegI paNa Aropa-juThuM jene priya che evA lekane vize kahevAne Azcarya vALA thAya che. | (sahaja sukhane anubhava karanAra yogI paNa Arepita sukhamAM prItivALA lokone sahaja sukhanuM svarUpa samajAvavAne vANInI zakita nahi hevAthI AzcaryavaMta thAya che.) yshcidrpnnvinystsmstaacaarcaarudhiiH| kva nAma sa paradravye'nupayogini muhyati // 8 // je jJAnarUpa darpaNane vize sthApana karelA samasta jJAnAdi pAMca AcAra vaDe sundara buddhivALe che te gI anupayegI-kAmamAM na Ave evA para dravyane vize kayAM muMjhAyA--moha pAme? | (jJAnarUpa darpaNamAM pratibimbita karelA sarva jJAnAcArAdi vaDe saMskArita buddhivALA ane temAM ja sahaja sukhane anubhavatA yogI nahi bhogavavA yogya padravyamAM meha pAmatA nathI.) 1 -je. jiLavivastImattAvAvAthI-ciddajJAnarUpa darpaNane vize sthApelA samasta jJAnAdi AcAra vaDe sundara buddhivALe. (che) :-te. 3nupALa-upaga rahita, kAma na Ave evA vacce-pudgala dravyamAM. va-kayAM mutimuMjhAya, moha pAme. 2 coga kayAM muMjhA* hibata karelA sahaja, Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 jJAnASTaka ra9 . 5 jJAnASTakam majjatyajJaH kilAjJAne viSTAyAmiva zUkaraH / jJAnI nimajjati jJAne marAla iva mAnase // 1 // jema Dukakara viSTAmAM magna thAya che, tema ajJAnI kharekhara ajJAnamAM magna thAya che. jema haMsa mAnasarevaramAM nimagna thAya che tema jJAnI purUSa jJAnamAM nimagna thAya che. nirvANapadamapyekaM bhAvyate ynmuhurmuhuH| tadeva jJAnamutkRSTaM nirbandho nAsti bhUyasA // 2 // eka paNa mekSanA sAdhanabhUta pada-vacananI je vAraMvAra bhAvanA karAya, te ja jJAna utkRSTa che. ethI Agama ane mRtayuktithI mananuM vAraMvAra smaraNarUpa 1 :=Dukkara rU=jema. vijhAnAM vijhAmAM. (tema) mA =ajJAnI. -kharekhara, sane-ajJAnamAM nimannatiatyanta magna thAya che. mAna-mAna sarovaramAM. rU jema. mAra=haMsa. (tema)jJAnI jJAnavaMta. jJAne jJAnamAM magna thAya che 2 idaM eka. pikapaNa. nirvANaparaM-mekSanuM sAdhanabhUta je 5. mumuM =vAraMvAra. mAte vicArAya. tava=te ja. rAjaM jJAna. s&$=zreSTha che. maya=ghaNA jJAnathI nirvazvara Agraha. nAti=nathI. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 jJAnasAra nididhyAsana batAvyuM, kAraNa ke tethI tavajJAna upaje che. sAmAyika pada mAtranI bhAvanAthI ananta siddho thaelA zAstramAM sAMbhaLIe chIe, ghaNuM bhaNavAne AgavuM nathI. bhAvanAjJAna thoDuM hoya te paNa ghaNuM che ane te vinA ghaNuM jJAna te kapATharUpa che. - svabhAvalAbhasaMskArakAraNaM jnyaanmissyte| dhyAndhyamAtramatastvanyat tathA coktaM mahAtmanA // 3 // AtmasvabhAvanI prAptinA saMskAra-vAsanAnuM kAraNabhUta jJAna IcchIe chIe, eTale thoDAM ghaNuM vItarAga vacanathI vicAraNA thatAM vItarAganuM smaraNa thavAthI AtmAmAM tarUpatAnuM kAraNabhUta jJAna IcchavA yegya che. A sivAya bIjuM je adhika bhaNavuM te buddhinuM aghapaNuM che. te ja pramANe mahAtmAe (pataMjali Sie) kahyuM che. ahIM pataMjali RSine prathama ganI daSTithI mahAtmA kahela che. vAdAMzca prativAdAMca bdnto'nishcitaaNstthaa| 1 ramAvAmAM svabhAvanI prAptinA saMskAranuM kAraNa. jJA=jJAna. rUSyate=IchAya che. gata =ethI. sutra vaLI. =bIjuM te mAa=mAtra buddhinuM ardhapaNuM. (che) taete pramANe. mahImanA mahApurUSe kAM kahyuM che. 3 anizcita =tatvanA nirNaya vinAnA. vAi pUrva Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 jJAnASTaka - 31 tattvAntaM naiva gacchanti, tilapIlakavad gatau // 4 // anizcita-anirdhArita arthavALA vAda-pUrva pakSa ane prativAda-uttarapakSane kahetAM te pramANe che mAsa sudhI kaMThazaSa kare paNa gamana karavAmAM ghAMcInA baLadanI peThe tatvane pAra pAme nahi. svadravyaguNaparyAyacaryA, vAM praa'nythaa| iti dttaatmsNtussttimussttijnyaansthitimuneH||5|| pitAnA zuddha AtmadravyamAM, pitAnA zuddha jJAna, darzana ane cAritrAdi guNamAM ane pitAnA zuddha artha ane vyaMjana paryAyamAM caryA-pariNati pakSane. =ane prativAvAjo =uttarapakSane tathA te pramANe. vantaH=kahenArA. tau=gamana karavAmAM tiruvIraja=dhAMcInA baLadanI peThe. tanta tatvanA pArane. naiva dinti pAmatA nathI ja. 1 vaidravyApaca=patAnA dravya, guNa ane paryAyamAM caryA-pariNati. va=zreSTha che) para tethI anya pariNati, nyathA anya prakAre, (Teka nathI) ti ema mune muninI dratamahaMtuSTi =Ayo che AtmAne saMtoSa jeNe evI. guNijJAnasthiti =saMkSepamAM rahasya jJAnanI maryAdA (che). 2 trikAlavatI paryAya te vyaMjana paryAya jema mATI vagere paryAya. vartamAna kAlavata sUkSmaparyAya te arthaparyAya, jema tatsa kavya, guNa - raNati. pariNati, Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra jJAnasAra zreSTha che. ane para dravya, tenA guNa ane paryAyamAM grahaNa ane utpattirUpa caryA-pariNati anyathA-zreSTha nathI. e pramANe jeNe AtmAne saMtoSa Ape che evI muSTijJAnanI-saMkSepathI rahasyajJAnanI sthiti-maryAdA munine heya che. kahyuM che ke- A sUra-zAka-rAtriAthaat : " ItyAdi. munine darzana, jJAna ane cAritra AtmA ja che. asti ced granthibhijjJAnaM, kiM citraistantrayantraNaiH / pradIpAH kvopayujyante tamoghnI dRSTireva cet // 6 // je grathinA bhedathI utpanna thaeluM, (ahIM kAraNamAM kAryane upacAra che.) viSayapratibhAsa dala rahita AtmapariNativALuM jJAna che te vividha prakAranA zAstronA baMdhananuM zuM kAma che? kAraNa ke e ja abhyAsanA paripAkathI tattvasaMvedana thAya tyAre yuvatI ghaTAdi paryAya, tathA AtmAnA kevalajJAnAdi zuddha vyaMjana paryAya ane tatkAlavatI kevalatAne pAma vagere arthaparyAya. 1 =je. grancimajJAnaMgrathibhedathI thayeluM jJAna. tti che. (te) jijai =aneka prakAranA. tannacannau mitra zAstranA bandhanuM zuM kAma che? reje. temanI aMdhakArane haNanArI. dA=cakSu. g=ja. - che to) jhIpa = dIvAo, vakyAM. yunta-upayogI thAya? Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 jJAnASTaka 33 bhAvacAritra pariName, tyAM (zAstrarUpa) para sAdhananI apekSA nathI. ahIM daSTAnta che ke je daSTi ja aMdhakArane nAza karanArI che te dIvAo kayAM upayogI thAya ? jJAna traNa prakAranuM che-viSayapratibhAsa, Atmapari tivALuM ane tatvasaMvedanarUpa. jemAM kevaLa Indriyagocara viSene ja pratibhAsa hoya, paraMtu temAM pravRttithI thatA tAtvika artha ke anarthane khyAla na hoya evuM, heya ane upAdeyanA vivekarahita jJAna viSayapratibhAsarUpa kahevAya che jJAnathI thatI pravRttinA pariNAmane khyAla jemAM che evuM heya ane upAdeya tatvanA vivekavALuM, paNa temAM pravRtti ane nivRtti rahita jJAna AtmapariNativALuM kahevAya che. A jJAna atyanta durbhedya rAgadveSa ane mithyAtvanI granthine bheda thaye samyagdaSTine hoya che. jemAM tattva-paramArthane spaSTa khyAla hoya tathA heya ane upAdeya arthanA vivejyukta ane temAM pravRtti nivRtti sahita hoya te tattasaMvedanarUpa jJAna kahevAya che. AvA prakAranuM jJAna vizuddhacAritravALAne heya che. je granthino bheda thavAthI heya ane upAdeya arthanA vivekavALuM jJAna hoya te pachI heya ane upAyane viveka jaNAvanAra zAstrarUpa sAdhananI zI AvazyaktA che ? mithyAtvazailapakSacchid, jJAnadambholizomitaH / 1 misyApAjI-mithyAtvarUpa parvatanI pAMkhane Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34. jJAnasAra nirmayaH zakravad yogI nandatyAnandanandane // 7 // mithyAtvarUpa parvatanI pAMkhane chedanAra ane jJAnarUpa vAvaDe zobhAyamAna zakanI jema nirbhaya cagI AnandarUpa nandanavanane vize kIDA kare che- sahaja sukhane anubhave che. pIyUSamasamudrotyaM rasAyanamanauSadham / ananyApekSamaizvayaM jJAnamAhurmanISiNaH // 8 // jJAnane samudrathI nahi utpanna thaeluM amRta, jarA ane maraNane haranAra rasAyana, paNa oSadharahita, bIjuM rasAyana auSadhajanita che. jyAM anya hAthI gheDA pramukhanI apekSA nathI evuM ezvaryaprabhutva bIjuM (aizvarya) anya sApekSa hoya che. ema meTA paMDite (jJAnI puruSa) kahe che. chenAra jJAnAmozidjJAnarUpa vijayI zabhita. mirma -bhayarahita. coLa-gavALe. zAvata-IndranI peThe. - manvandane-AnandarUpa nandana vanamAM. nandrati-sukha anubhave che. 1 manISi-paMDita. jJAnaM-jJAnane samuTya-samudrathI nahi utpanna thaeluM. vo--amRta. anauSadhaM-auSadha vinAnuM rasAyana-jarA ane maraNane nAza karanAra rasAyana. sanacaliM-bIjAnI apekSA vinAnuM. Izvarya-prabhutva. sahu Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 zamASTaka 6 zamASTakam vikalpaviSayottIrNaH svamAvAlambanaH sdaa| jJAnasya paripAko yaH sa zamaH parikIrtitaH // 1 // cittane vizvamarUpa vikalpanA viSayathI (ISTapaNa ane aniSTapaNanI kalpanAthI) nivRtta thaela ane nirantara AtmAnA zuddha svarUpanuM AlaMbana jene che e jJAnane paripAka-zuddha pariNAma te zama kahevAya che. ethI ja tene adhyAtma, bhAvanA, dhyAna, samatA ane vRttikSaya e pAMca prakAranA vegamAM samatA nAme ce ane bheda kahyo che. cittanA vizvamarUpa vikalpanA viyanA zubhAzubha saMkalponA vistArathI nivRtta thaela anata guNa ane paryAyayukta, samyajJAna, darzana ane cAritrasvarUpa AtmAne zuddha svabhAva jenuM AlaMbana che e upayogalakSaNa jJAnane paripAka-prauDha avasthA te zama kahevAya che. ethI AtmAnA svabhAvane jenAra, AtmAnA svabhAvane jANanAra, AtmasvabhAvamAM ja ramaNa karanAra, AtmasvabhAvamAM vizrAnti 1 sthiSivottI =vikalpanA viyathI nivRtta thayela. =nirantara. mAyAnvana=AtmAnA zuddha svabhAvanuM AlaMbana jene che e. jJAna =jJAnane. =je, ripatra pariNAma. =o. rAma=samabhAva, pariti =kahe che. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra sthiratA karanAra, AtmasvabhAvane AsvAda-anubhava karanAra ane zuddhatatvanI pariNatiyukata AtmAnA upagarUpa jJAnane pariNAma zama che e jaNAvyuM. ahiM zrIharibhadrAcA coganA pAMca prakAra kahyA che-1 adhyAtmayoga, 2 bhAvanAyega, 3 dhyAga, 4 samatAga ane 5 vRttisaMkSaya ga. ucita pravRttivALA vratadhArInuM zAstrathI maitrI vagere bhAvasahita chavAdi tattvanuM cintana te 1 adhyAtmayoga. adhyAtmano ja pratidivasa vRddhi pAmate abhyAsa ane kAma kedhAdi rUpa azubha abhyAsathI nivRtti te 2 bhAvanAga. prazasta eka padArthanA viSayavALo sthira dIvAnA samAna, sUkSma upayoga sahita bAdha te 3 dhyAnadhoga. ajJAnathI kapelA ISTapaNuM ane aniSTapaNAnI kalpanAne tyAga karIne zubha ane azubha viyene samAnapaNe vicAra karavo te samatAga, anya dravyanA sAgathI thayelo manadvArA vikalparUpa ane zarIra dvArA parispada-calane kriyArUpa vRttione pharIthI na utpanna thAya te rIte nirodha kare te vRtisaMzayaga. anicchan karmavaiSamya, brahmAMzena samaM jagat / AtmAmedena yaH pazyedasau mokSaM gamI zamI // 2 // kamakRta varNAzramAdi bhedane nahi Iccha, 1 kauSa karmathI karelA vividha bhedane garijI nahi Icchata prahmAMrona=prahmanA aMza vaDe. me eka svarUpavALA. kAti-jagatane. sAmAna-AtmAthI abhinnapaNe, Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 zamASTaka 37 dravyAstika nayanA mate brahmanA aMza-catanya sattA vaDe sama-ekarUpa vALA carAcara jagatane AtmAthI abhinnapaNe je jue che e upazamavALe mI melagAmI thAya che, bhagavadgItAmAM paNa kahyuM che kevidyaavinysNpnne brAhmaNe gavi hastini / zuni caiva zvapAke ca paDitAH samadarzinaH / ihaiva tairjitaH sargoM yeSAM sAmye sthitaM mnH| nirdoSaM hi samaM brahma tasmAd brahmaNi te sthitAH // gItA a0 5, zlo0 18-19 vidyA ane vinayavALA brAhmaNamAM, gAyamAM, hAthImAM, kUtarAmAM ane caMDALamAM jJAnI purUSo samadaSTivALA hoya che. jeonuM mana samabhAvamAM raheluM che teoe ahIM ja saMsArane charyo che, kAraNake brahma nirdoSa ekasvarUpa che, tethI teo brahma-paramAtmAmAM rahelA che. eTalI vizeSatA che ke tyAM ekAnta abheda kahe che ane ahIM nayanA bhede nayanI vAsanA mArgAnusArI che. ArurukSurmuniyoMgaM zrayed bAhyakriyAmapi / / =je. ceta=jue. sau=e. rAma=upazamavALo, molaMrAma=mokSagAmI thAya che. 1 muni sAdhucodaM=samAdhi upara. maha@caDhavAne Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 yogArUDhaH zamAdeva zudhyatyantargatakriyaH || 3 || samAdhiyAga upara caDhavAne icchatA muni bAhya kriyA-AcArane paNa seve che, e bhAvasAdhaka 1 prIti, bhakti ane vacanarUpa zubha saMkalpamaya kriyA vaDe azrubha saMkalpane dUra karate ArAdhaka thAya che. cegarUpa girizikhara upara caDhelA purUSa antaga takriyAvALA upazamathI ja zuddha thAya che. siddhayeAgI te rAgadveSanA abhAvarUpa upazamathI ja kRtArtha che. tene asaMga kriyA che te lakSyarUpa che. paNa AlaMbanarUpa nathI. IcchatA. yAmiyAM bAju kriyAne-AcArane vipaNuM. aneseve, Acare, coda: yAga upara caDhelA antargatagiH=abhyantarakriyAvALA. rAmA=zamathI, samabhAvathI = ja. guti zuddha thAya che. jJAnasAra 1 prIti, bhakti, vacana ane asaMga-ema cAra prakAranA anuSAna che. je kriyAmAM atizaya prayatna ane abhyudayakAraka atyanta prIti hAya, tema khIjA badhAM kAno tyAga karI yAgya samaye eka niSThAthI kare te prItyanuSThAna kahevAya che. teja anuSThAna buddhizAlI manuSya bahu mAnapUrvaka kare tyAre bhakatyanuSThAna kahevAya che. zAstra vacanane anusarI ucitapaNe dhama kriyAmAM pravRtti kare te vacanAnuSThAna ane atizaya abhyAsanA baLathI canhananAgandhanI peThe svarUpabhUta kriyA thAya te asaMgAnuSThAna kahevAya che.-jIe 1. yADaka Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 zamASTaka dhyAnadRSTerdayAnadyAH zamapUre prsrpti| vikAratIravRkSANAM mUlAdunmUlanaM bhavet // 4 // dhyAnarUpa vRSTithI dayArUpa nadInuM zamarUpa pUra vRddhi pAme che tyAre vikAra-cittane anyathAbhAvarUpa kAMThAnA vRkSanuM mULathI ja umUlana thAya che. jJAnadhyAnatapaHzIlasamyaktvasahito'pyaho / taM nAmoti gugaM sAdhuryamAmoti zamAnvitaH / 5 // jJAna-tatrane avadha, dhyAna-sajAtIya pariNAmanI dhAra, IcchAnA nirodha lakSaNa bAra prakArane tapa, zIla-brahmacarya, samyakatva-natvanuM zraddhAna, rUcieTalA guNe vaDe sahita hevA chatAM paNa sAdhu te guNanA prApta karatuM nathI ke je guNane zamaguru vaDe alaMkRta puruSa prApta kare che. | | kAnagRpAnarUpa vRSTithI. cAcA =dayArUpa nadInuM. rAmapUra upazamarUpa pUra. prati vadhe che tyAre. viza tIvRkSALat=vikArarUpa kAMDAnA jhADanuM mUA=mULathI. bhUkane ukhaDI javuM. mathAya che. 2 jJAnasthAnanA phIcaranavasati =jJAna, dhyAna, tapa, zIla=Ahmacarya ane samyakrUtva sahita. sAdhu:sAdhu, pitra paNa aho Azcarya arthamAM vaparAya che. te te. juf= guNane na moti prApta karatuM nathI. ca=je guNane. rAmanvita:zamayukta sAdhu. gonori=prApta kare che. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra svayaMbhUramaNasparddhivardhiSNusamatArasaH / muniyenopamIyeta ko'pi nAsau carAcare // 6 // svayaMbhUramaNu-a rajIpramANa chellA samudranI spardhA karanAra ane vRddhizIla-vadhatAnA svabhAvavALA samatArasa-upazama rasa jevA che evA muninI je naDe sarakhAmaNI karI zakAya evA koi paNa padA carAcara--jagatamAM nathI. 2 zramamuktasudhA siktaM yeSAM naktaMdinaM manaH / kadApi te na dahyante rAgoragavISormibhiH // 7 // zama--upazama rasanuM varNana karanArA subhASita rUpa sudhA--amRta vaDe jeonuM mana rAtri-divasa siMcA celuM che teo kadI paNa rAgarUpasanA viSanA taragA vaDe maLatA nathI. 1 svayaMmUmanaspadhi-thaSNuisakhatarasa:=svayaMbhUramaNu samudranI spardhA karanAra ane vRddhi pAmatA samatArasa jene che evA. muniHsAdhu. cena jenAthI. rapamIyeta sarakhAvAya, mA~e. yo'pi ke paNa. vAre jagatamAM jJAtti=nathI. rceI=jeonu. mana=mana. gantarina rAtadivasa, zramajIvataSudhAzivata=zamanA subhASitarUpa amRta vaDe siMcAceluM che. te te. vASi-kadI paNa, rAoniomimi= rAgarUpa sarpanA viSanI laharIe vaDe, na candre aLatA nathI. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 IndriyajayASTaka grjjjnyaangjotturnggddhyaanturNgmaaH| jayanti munirAjasya zamasAmrAjyasaMpadaH // 8 // jemAM garjanA karatA jJAnarUpa hAthIo ane khelatA dhyAnarUpa ghaDAo che evI, munirUpa rAjAnI zama-upazamanA sAmrAjaya-aizvaryAnI saMpatti jayavaMtI vate che. 7 indriyajayASTakam vibheSi yadi saMsArAd mokSaprAptiM ca kAGkSasi / tadendriyajayaM kartu skoraya sphArapauruSam / / 1 // je te saMsArathI bhaya pAme che ane mokSanA lAbhane Icche che te Indriyane jaya karavAne mATe skAra-dedIpyamAna parAkramane pharava. 1 nAnAnoTddhacAtuLamA-garjanA karatA jJAnarUpa hAthIo ane uMcA, nRtya karatA dhyAnarUpa dheDAe jemAM che evI. munarAga-munirUpa rAjAnI rAmasAtrAcaT:-zamarUpa sAmrAjyanI saMpatti. kAnti-jayavaMtI-sauthI utkRSTa che. 2 Tri-jo. saMsAta-saMsArathI, bhavabhramaNathI, viSika tuM bhaya pAme che. ra=ane mohiMmekSanI prAptine. zAkSasa=Icche che, to te. phandriya=Indrayone jaya. jatuM karavAne baMDIpyamAna parAkramane ca= pravartAva. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra ahIM Indriyane varNAdinuM jJAna thAya che, tethI varNAdijJAna indriyenA viSayarUpa nathI; parantu jJAnathI jANelA manejha ane amaneza evA varNAdi viSa mAM ISTipaNuM ane aniSTapaNuM thavAthI ISTa viSajemAM abhimukhapaNuM ane aniSTa viSayamAM vimukhatArUpa mehane pariNAma thAya che te viSaya che. tethI rAgadveSa rUpe pravRtti karAvatuM jJAna e IndrienA viSayarUpa che. cAritrahanA udayathI nahi. ramaNa karavA gya parabhAvamAM ramaNa karavuM te asaMyama che. tyAM varNAdi te mAtra jANavA gya che ema nathI, paNa ramya hevAthI temAM ramaNa karavuM eTale viSayane grahaNa karanAra IndriyadvAra pravRtta thaela jJAnanuM ISTapaNe ane aniSTapaNe pariNamana karavuM, tene jaya kare eTale ISTa ane aniSTapaNe parikSamatA jJAnane zekavuM te Indriyane jya. tAtparya e che ke je dvArA varNAdinuM jJAna thAya, paNa ISTapaNuM ke aniSTapaNuM na thAya te Indriyajaya che. te anAdikALanI azuddha asaMyamanI pravRttine nivAraNa karavArUpa che. jJAna e AtmAnuM pitAnuM lakSaNa hovAthI sva5ra vastunA baMdha thavArUpa che, paraMtu temAM ISTa paNa ane aniSTapaNurUpa vibhAva ja para vastunA saMgathI thaela anAdi paraMparAjanya azuddha pariNAma che te sarvathA tyAga karavA gya che. mATe Indriyene. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 IndriyajayASTaka jya karavA gya che. temAM dravya jaya e IndriyanI pravRttine saMkeca karavA vagere rUpa che. bhAva jaya e AtmAnA cetanA ane vIrya guNonI svarUpane anukUla pravRtti karavArUpa che. vRddhAstRSNAjalApUrNairAlavAlaiH kilendriyaiH| mUrchAmatucchAM yacchanti vikAraviSapAdapAH / / 2 / / lAlasArUpa jaLavaDe bharelA InidrarUpa kayArAo vaDe vRddhi pAmelA viSavRkSo kharekhara AkarI tIvra mUcha-mohane Ape che. sritshsrdusspuursmudrodrsodrH| tRptimAn nendriyagrAmo bhava tRpto'ntarAtmanA // 3 // hajAre nadIo vaDe na pUrI zakAya evA 1 tRNAvarAghaLuM =tRSNArUpa jaLathI bharelA. caii= indrirUpa, vA=jyArA vaDe. vRddhA=vRddhi pAmelA, meTA thaelA. vijAviSaghA =vikArarUpa jherI jhADe. zi= kharekhara, atu=ghaNI. =mamatAne. ghenanI avasthAne. canti Ape che, utpanna kare che. 2 satsatraduqsamudroraNo =hajAre nadIo vaDe na pUrAI zake evA samudranA peTa je. rUdriA :=Indriyone samudAya. tRSimAna-tRma. (thata) =nathI. (mATe) sattarAmanA=atara AtmA vaDe tRH:=saMtoSI. mAthA Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra samudranA udara--peTa samAna Indriyene samUha tRpta thatuM nathI. ema jANuM he vatsa! antarAtmA vaDe samyak zraddhAna karI tRpta thA. ' he bhavya ! A Indriyone samUha kadI paNa tRpta thatA nathI, kAraNa ke nahi bhagavelA viAmAM IcchA thAya che, bhegavAtA viSayomAM mamatA thAya che ane pUrve bhagavelA viSayonuM smaraNa thAya che e pramANe traNe kALamAM indriyanI azuddha pravRtti cAlu che. mATe IndriyonA viSayamAM Asakta thaelAne tenAthI tRpti thatI nathI. je indriyone samUha hajAre nadInA pUra vaDe na pUrAI zake evA samudranA udara samAna che. A hetuthI IndriyonI abhilASA pUravA chatAM apUrNa rahe che ane te zama ane saMtoSathI ja pUrNa thAya che. te mATe A hitopadeza che. he uttama purUSa! antarAtmAthI-AtmAnA antargata svarUpathI ja tRpta thA. kAraNa ke AtmasvarUpanA avalambana sivAya taSNane kSaya thato nathI. AtmAnaM viSayaiH pAzairbhavavAsaparAGmukham / indriyANi nibadhnanti moharAjasya kiMkarAH // 4 // 1 modAna=maharAjAnA. viMja =dAsa, tAbedAra ndriyaLa=Indriyo. mavavAmuhaM=saMsAravAsathI udina thaelA. AtmAnaM AtmAne. vi=viSayorUpa. pU=bandhane vaDe. nivanti -bAMdhe che. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 indriyajyASTaka meharAjAnA kiMkA-cAkararUpa Indriye saMsAravAsathI parAmukha-vimukha thayelA AtmAne viSayarUpa pAza vaDe bAMdhe che. kAraNa ke meharAjAne putra rAgakesarI che, tene viSayAbhilASa nAme pradhAna che, tenI saMtati Indriye che. girimRtsnAM dhanaM pazyan dhAvatIndriyamohitaH / anAdinidhanaM jJAnadhanaM pAca na pazyati // 5 // indriyanA viSayamAM mUDha thaele jIva parva tanI mATIne suvarNa-rajatAdi dharUpe jete cAre tarapha deDe che, paNa pAse rahelA anAdi ananta sattAvizrAnta-sattArUpe rahela jJAnarUpa dhanane jete nathI. kahyuM che ke "kevalanANamaNata jIvasarUvaM tayaM niraavrnn"|| ananta ane nirAvaNa-AvaraNa rahita kevalajJAna jIvanuM svarUpa che. . 1 phendriyotiH-IdriyonA viomAM mohita thaela. jiribhrahmAM-parvatanI mATIne. ghadhanarUpe. vara-jo. dhati-doDe che. (paNa) heM-pAse rahelA. nAiinapasaM= anAdi ananta. (evA) jAnaM--jJAnarUpa. dhana-dhanane. pati-jeta nathI, Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 rAnasAra , puraHpuraHsphurattRSNA mRgatRSNAnukAriSu / indriyArtheSu dhAvanti tyaktvA jJAnAmRtaM jaDAH // 6 // AgaLa AgaLa vadhatI jatI tRSNa jeone che evA jaDa- mUrkha ane jJAnarUpI amRtane choDIne jhAMjhavAnA jaLa sarakhA IndriyanA rUpa, rasa, gandha, sparza ane zabdarUpa viSayamAM cetak deDe che. pataGgabhRGgabhInemasAraGgA yAnti durdazAm / ekaikendriyadoSAced duSTastaiH kiM na paJcabhiH // 7 // je pataMgiyA, bhramara, 'masya, hAthI ane sAraMga-haraNa eka eka IndriyanA deSathI maraNarUpa mAThI dazAne pAme che, te doSavALI pAMce Indri vaDe zuM na hoya ? 1 purapura:pura -AgaLa AgaLa vadhatI jatI tRSNa jeone che evA. nara-mUkha, ajJAnI. jJAnAmRtaM-jJAnarUpa amRtane tyA -DIne. mRtRLAnuwAriputra jhAMjhavAnA jaLa jevA. nnayArthag-IdriyonA vimAM. pAntiDe che 2 je. tannIne mAra:-pataMgiyA, jamara, mAchalAM, hAthI ane haraNa. vendriyoSAhu-eka eka indriyanA doSathI. suzAM-mAThI avasthAne. cAnti-pAme che. (to) suI hai unnami-devavALI te pAMce Indri vaDe. phri naM-zuM na thAya? Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 tyAgASTaka pataMga rUpamAM Asakta che, mIna-matsya rasamAM AsaktivALo che bhramara gadhamAM A sakta che, hAthI sparzamAM Asakta che ane haraNu zabdamAM AsaktivALe che. e prANIo eka eka IndriyanA doSathI duSTa-dIna avasthAne pAme che eTale mRtyarUpa mAThI dazAne prApta thAya che, te doSavALI pAMce Indriyo hoya che tethI zuM duHkha na thAya ? vivekadvIpaharyakSaiH smaadhidhntskraiH| indriyoM na jito'sau dhIrANAM dhuri gaNyate // 8 // vivekarUpa hAthane haNavAne siMha samAna ane nirvikalpa dhyAnarUpa samAdhidhanane luMTavAne taskara-- corarUpa IdrivaDe je jItAye nathI, Indriyone vaza thayo nathI, te dhIra purUSomAM mukhya gaNAya che. 8 tyAgASTakam saMyatAtmA zraye zuddhopayogaM pitaraM nijam / 1 vivedIpa =vivekarUpa hArane haNavAne haryakSa -siMha samAna samadhidhanatau =samadhirUpa dhanane luMTavAne ceranA jevI. kRtrimai=Indriyo vaDe. =je. gitaH= chatA nathI. =o. dhoLAM dhIra purUSonI pu=iAdimAM. patti gaNAya che. 2 saMcAtmisaMyamane abhimukha thaele huM. zuddho - Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 jJAnasAra dhRtimambAM ca pitarau tanmAM visRjataM dhruvam // 1 // 6 yuSmAkaM saMgamo'nAdirbandhavo'niyatAtmanAm / dhruvaikarUpAn zIlA dibandhUnityadhunA zraye // 2 // nizcayanayathI karavA mAMDayu" te karyuM. sacama grahavA mAMDayo; te grahyo'-ema sayatAtmA eTale saMyamane abhimukha thaele huM yuddhopayAga-rAgadveSarahita yuddha AtmajJAnasvarUpa peAtAnA pitAnA ane dhRti-mAtmarati rUpa mAtAne Azcaya karU chu, te huM mAtApitA ! mane avazya cheADA. huM bandhue ! nyu te zatru thAya ane tru te andhu thAya ema anizcita che AtmA-paryAya jenA evA tamArA sagama-meLA pravAhathI anAdi yona=zuddha upayegarUpa. niyaM=peAtAnA. vitara=pitAne. == ane. dhRtti=mAtmaratirUpa, myAM=mAtAne. yu=mAzraya karU chuM (tA) pitaro=r3e mAtA pitA ! mAM=mane, dhruvaM=avazya vizvanataM cheADA. - 1 vava:=he bandhukhe ! anicatAtmanAM=anizcita che AtmA-paryAya jene etA. yugmAtamA sama= meLApa. anAvi:=anAdi che. kRtie hetuthI. dhruvaivA= nizrita eka svarUpavALA. zrI vindha=zIla vagere badhuMAne. adhunA=have. ane Azraya karU chuM. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 tyAgASTaka che. dhruva-nizcayathI avicalita che eka svarUpa jeonuM evA je zIla, satya, zama, dama, saMteSAdi badhuone avicalita svarUpa hovAthI have Azraya kAntA me samataivaikA jJAtayo me samakriyAH / bAhyavargamiti tyaktvA dharmasaMnyAsavAna bhavet // 3 // mane eka samatA ja vahAlI strI che. bIjI strI nathI. samAna kiyA-AcAravALA sAdhuo ja mArA sagA che, bIjA sagAnuM kaMI paNa kAma nathI. e pramANe nizcayabhAve karI bAhya parivArane tyAga karIne gRhasthanI dvi pramukha audayika bhAvanA dharmane saMnyAsavAna-tyAgavALa thAya. arthAt audayika bhAvane cheDI zapazamabhAvavALe thAya. e atAvika dharmasaMnyAsa kahevAya che. tAvika dharmasaMnyAsa te kSapakazreNimAM AThame guNasthAnake heya. kahyuM che ke - 1 me mAre. sametA=samabhAva. jIvaja. eka. jAtA=vahAlI strI che. me mAre. jJAta=sagAvahAlAM. samaci=samAna AcAravALA sAdhuo che. kRtie pramANe. vAyava Adya vagane. vAchaDIne. dharmasaMcAlavAna-dharmasaMnyAsavALo. ma=thAya. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra - "dvitIyApUrvajane yamari naveva " prathama apUrvakaraNa samyaphalAbhanuM ane bIjuM apUrvakaraNa AThamA guNasthAnakanuM jANavuM. tyAM prathamakta (sAmarthayeganA prathama bhedarUpa ) dharma saMnyAsa tAvikapAramArthika haya, gadaSTisamuccaya granthamAM e ja bAbata kahevAmAM AvI che. | (dayika bhAvanA dharmane tyAga karavArUpa atAtvika dharmasaMnyAsa pravajyAnA avasare paNa heya che.) dharmAstyAjyAH susaMgotthAH kSAyopazamikA api / prApya candanagandhAbhaM dharmasaMnyAsamuttamam // 4 // bAvanAcandananA gabdha samAna kSAyikapaNAthI uttama dharmasaMnyAsane prApta karIne satsaMgathI utpanna thaelA kSApathamika-kSapazamathI prApta thaelA kSamAdika dharmo paNa tajavA gya che. ahIM kSapakazreNimAM nivRtti bAdaraguNasthAnake vartatA yogIne kSAyika bhAvanI prAptithI kSApazamika kSamA Adi dharmanI nivRtti thatAM tAtvika dhamasaMnyAsa hoya che, 1 nAvAmacandananA galpa samAna. uttamaM zreSTha. dharmasAla=dharmasaMnyAsane. gA=prApta karIne. kusaMpatyA = satsaMgathI utpanna thayelA. lAparAmikSapazamathI prApta thaelA. vi=paNa gha=dharmo. tyA=javA lAyaka che. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 tyAgASTaka 51 gurutvaM svasya nodeti zikSAsAtmyena yAvatA / AtmatatvaprakAzena tAvatsevyo guruttmH||5|| jyAM sudhI greDazikSA ane AvanAzikSA e bane zikSAne samyak pariNAme zuddhAtmasvarUpanA prakAzasaMzaya ane vipayarahita bodha vaDe pitAnA AtmAmAM gurupaNuM na udaya pAme-pragaTa na thAya tyAM sudhI uttama guru-jJAnapadezAcArya sevavA gya che. he guru! tamArI kRpAthI mArA AtmAne vize gurupaNuM na Ave tyAM sudhI sUtrokta vidhie mAre tamArI sevA karavAnI che. ema guru sAthe saMketa kara. jJAnAcArAdayo'pISTAH zuddhasvasvapadAvadhi / nirvikalpe punastyAge na vikalpo na vA kriyaa||6|| 1 cAvatA=jyAM sudhI. rikSAccena=zikSAnA samyaka pariNAmathI. asmitatvona=AtmasvarUpanA bedha vaDe. svastha=pitAnuM. guvaM=zupaNuM na ti= pragaTa thAya. tAva=tyAMsudhI. guhattama uttama guru senca=sevA yogya che. ( 2 vrata, dharma ane jIvanikAya vagerenA parijJAna rUpa grahaNazikSA ane teonA pAlanarUpa AsevanazikSA kahevAya che. rU nAvAra raca=jJAnAcAra vagere AcAro. pitra paNa zuddhavaravAvAvadhi-zuddha evA potapotAnA padanI maryAdA 3 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnamAra, jJAnAcArAdi paNa zuddha evA pita pitAnA padanI maryAdA sudhI ISTa che. jJAnAcAra prati ema kahevuM ke jyAM sudhI tArA prasAdathI tAruM zuddha pada kevalajJAna na Ave tyAM sudhI mAre tArI sevA karavAnI che. ema darzanAcAranI sevA kSayika samyakatvarUpa zuddha padane lAbha na thAya tyAM sudhI, cAritrAcAranI sevA tenA zuddha pada yathAkhyAta cAritranI prApti na thAya tyAM sudhI, tapAcAranuM AcaraNa parama zukaladhyAnane lAbha na thAya tyAM sudhI ane vIryAcAranI sevA vIryanI sarvathA zuddhi na thAya tyAM sudhI karavAnI che. e zuddha saMkalpapUrvaka sarva kiyA lekhe lAge. saMka95hIna karma phaLe nahi. e zubhepaga dazAmAM savikalpa tyAgInI maryAdA kahI. jyAre vika9parahita tyAga thAya che tyAre vikalpa nathI tema parispandAdika kriyA paNa nathI. yogasaMnyAsatastyAgI yogAnapyakhilAMstyajet / ityevaM niguNaM brahma paroktamupapadyate // 7 // sudhI. rUTa =ISTa che. punaH=paNa. nirvikalpe vikalpa-cintA rahita, tyA-tyAganI avasthAmAM. 1 vira=vikalpa nathI. =bane. na vicA=kriyA paNa nathI. . 1 cAnyAta=gane repa karavAthI. tyA Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 tyAgASTaka pa | (lApazamika dharma) saMnyAsane tyAgI gasaMnyAsathI sarva ne paNa tyAga kare. e yaMgasaMnyAsa caudamA guNasthAnake heya. kahyuM che ke"gAyovALAkU hilIga phAti tadrikA" "AyojayakaraNa karyA bAda bIje saMnyAsa heya che tyAgI le. ravAna=AdhA. pAtrone pakapaNa ta=ga kare. ta=ema. =e rIte. parof=bIjAe kahela. niga=guNarahita. tretye=AtmasvarUpa. 3papatha dhaTe che 1 kevalajJAnI antarmudra AyuSa bAkI hoya tyAre AyuSa karatAM adhika vedanIyAdi karmone vAta karavArUpa samuddaghAta karavA pahelAM AvaIkaraNa kare che. te zubha mana, vacana ane kAyayogane vyApArarUpa che. mekSa prati AtmAne sanmukha karavAnI kriyA te AvakaraNa. keTalAeka kevalajJAnI samudraghAta kare athavA na paNa kare. kAraNa ke jenA AyuSa karatAM vedanIyAdi karmo adhika hoya te samuddaghAta kare ane jenA AyuSa karatAM venIyAdi karmo adhika nathI teo samuddaghAta karatA nathI. paraMtu zubha yoganI pravRtti rUpa AvaIkaraNa te badhA kevalajJAnI avazya kare che. (juo prajJApanA TIkA pA. 6 04) vize pAvazyaka bhASyamAM "AvanAmuvako vaivA vA e gAthAnI vyAkhyAmAM "mAre have A karavA yogya che evA prakArane kevalajJAnIno upayoga athavA udayavalikAmAM karmane nAMkhavArUpa vyApArane AvakaraNa kaheluM che (vi. Ava. gA. 3050) tyArabAda samuddaghAta kare che ane samuddaghAta kyo pachI yogane rodha kare che. je muddaghAta karatA nathI teo AvAjIkaraNa karyA pachI yogane rodha karavAnI kriyA karI samagra vegone tyAga kare che. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 jJAnAra kevalajJAnavarDa acinha vIzakitathI bhavApagrAhI kramane tevA prakAranI sthitimAM ANIne kSaya karavAnI kriyA te AyeAjyakraraNa. tenuM phaLa zailezIyeJAnI atyanta sthiratA che. tyArabAda bIjo yeAgasanyAsa nAme sAmarthya caiAga che. ema tenA svarUpane jANanArA kahe che, razailezI avasthAmAM kAyAdi yAganA tyAga karavAthI ' yAga ' nAme sava sanyAsa rUpa sarvottama yAganI prApti thAya che, " . " e pramANe khIjAe kahela nirguNa-guNarahita brahma-AtmasvarUpa ghaTe che. je vAdIe ema kahe che OM svabhAvaguNu jAya, te juThA che. ema te guNanA abhAve guNInA abhAva thAya, paNa dharmasaMnyAsanA tyAgathI aupAdhika dharmAMcAMganA abhAve nirguNa zabdanA artha ghaTAvave. vastutastu guNaiH pUrNamanantairbhAsate svataH / rUpaM tyaktAtmanaH sAdhornirabhrasya vidhoriva // 8 // vAdaLAM rahita candranI peThe tyAgavata che AtmA jenA evA sAdhunu svarUpa paramArthathI ana 1 ttirapraca=AdaLAM rahita. vidho:=candranI. va=peDe. tyAtmana;=tyAgI che AtmA jeto evA. sAtheA=sAdhunu paM=svarUpa. vastutaH=paramAtha thI. anantaH ananta, muI:=guNe vaDe. pUr:=paripUrNa, rata=svayaM mAsate=bhAse che. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 kiyASTaka papa << jJAnAdi guNe vaDe paripUrNa prakAzanI maryAdA e bhAse che. AvaraNanA javAthI svabhAvaguNa pragaTa thAya, paNa jAya nahi. 9 kriyASTakam jJAnI kriyApada zAnto mAvimA niridrArA svayaM tIrNo bhavAmbhodheH parAMstArayituM kSamaH // 1 // je samyaga jJAnavALA, kriyAne vize tatpara, upazamavALA, (jJAnAdi guNa vaDe) vAsita karyo che ? AtmA jeNe evA ane jitendriya che te pite saMsArasamudrathI tarelA che ane bIjAne tAravAne samartha che. kriyAvirahitaM hanta jJAnamAtramanarthakam / gati vinA pathazo'pi nAmoti puramIpsitam // 2 // 1 jJAnI myajJAnavALA. cilagr: kriyAmAM tatpara rAntiH upazamayukta. vitAma=bhAvita che AtmA jene evA. nikriya indriyone jitanAra. mA =saMsArarUpa samudrathI. svayaM pote. tIrghatarela che, (ane pAna bIjAne tArathitumutAravAne kSamA samartha che. - 2 jiyavirahitaMtrakriyA vinAnuM dRnta khecaka avyaya. jJAnamAtre=ekaluM jJAna anartha nirarthaka che. taM vinA=cAla Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pada jJAnasAra kiyArahita ekaluM jJAna anarthaka-mekSarUpa phaLa sAdhavAne asamartha che. mArgane jANanAra paNa pAdavihAra-gamana karyA sivAya Icchita nagare pahoMcate. nathI. svAnukUlAM kriyAM kAle jnyaanpuurnno'pypeksste| pradIpaH svaprakAzo'pi tailapUAdikaM yathA // 3 // jema dave pite svaprakAzarUpa che, te paNa tela pUravA vagere kriyAnI apekSA rAkhe che, tema pUrNa jJAnI paNa avasare svabhAvarUpa kAryane anukUla kiyAnI apekSA rAkhe che (arthAta pUrNajJAnIne paNa avasare svabhAvane anukUla yiAnI AvazyaktA che.) bAhyabhAvaM puraskRtya ye kriyA vyvhaartH| vadane kavalakSepaM vinA te tRptikANiH / / 4 // vAnI kriyA sivAya. thoDapatramArgane jANanAra paNa. rUAsata Icchita. pura-nagare nAmoti pahoMcato nathI. 1 vAnukUsvabhAvane anukUla, piSaka. vijyAMka AvazyakAdi kriyAnI. janTe avasare jJAnapUrva =jJa navaDe pari pUrNa pUrNajJAnI. pikapaNa, apekSate apekSA rAkhe che. cA= jema. vIdI. svara: te prakAzarUpa. (chatAM) = paNa. taipUryAdi telanuM pUravuM vagerenI. (apekSA rAkhe che) 2 vadhimAvaMtrabAhya bhAvane. puraskRtya AgaLa karIne. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 kiyASTaka bAhya kriyAnA bhAvane AgaLa karIne jeo vyavahArathI kriyAne niSedha kare che, te mukhamAM keLI nAMkhyA sivAya tRptine I che. guNavadvahumAnAdenityasmRtyA ca stkriyaa| jAtaM na pAtayed bhAvamajAtaM janayedapi // 5 // adhika guNavaMtanA bahumAnAdithI, Adi zabdathI pApanI jugupsA, aticAranI AlocanA-- vratamAM lAgelA doSe sadguru samakSa pragaTa karavA, devagurunI bhakti ane uttara guNanI zraddhA levI. tathA lIdhelA niyamone haMmezAM saMbhAravA vaDe sakiyA-zubha kiyA utpanna thayelA bhAvane na pADe tene nAza na kare ane nahi utpanna thayelA bhAvane paNa utpanna kare. e saMbadhe viMzatikAmAM -jeo. vAta:vyavahArathI. citrakriyAne (niSedha kare che.) te teo. varne moDhAmAM. javara keLIo nAMkhyA. vinA sivAya. tRNAlina =tRptine IcchanArA che. 1 aLavavasumAnA guNijananA bahumAna vagerethI. ane nivamUtrAtratAdinAM hamezAM smaraNa vaDe sahiyA= zubha kriyA. vArtAutpanna thaelA. mAa=bhAvane pAta= na paDe. (a) gAtaM=nahi utpanna thaelA bhAvane. pi=paNa neta-utpanna kare. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 jJAnasAra zrIhauidrAcArye kahyuM che- "tamhA NiccasaIe bahumANeNaM ca ahigtgunnmmi| paDivakkhadugaMchAe pariNaiAloaNeNaM ca // titthaMkaramattIe musAhujaNapajjuvAsaNAe a| uttaraguNasaddhAe ettha sayA hoi jaiavvaM // evamasaMto vi imo jAyai jAo a na paDai kyaavi| tA etyaM buddhimayA apamAo hoi kAyavyo' / zrAvakadharmaviMzikA gA0 9-18 "te mATe vratanuM nitya smaraNa, guNajanonuM bahumAna, vratanA pratipakSanI jugupsA, pariNAmanI AlocanA,tIrtha. karanI bhakti, susAdhu puruSonI sevA ane uttaraguNanI zraddhA vaDe ahIM sadA prayatna karavA yogya che. e pramANe karanArane je bhAva utpanna na thayo hoya te thAya che ane thaye heAya to te kadI paNa paDatuM nathI. tethI buddhimAna puruSe ahIM pramAdane tyAga karavo, sAva dhAna yaQ." kSAyopazamike bhAve yA kriyA kriyate tyaa| patitasyApi tadbhAvapraddhirjAyate punaH // 6 // 1kSAyopazamike bhAve=kSAyopazabhiH mAmA. yA=o. kriyA=d5 sayabhane manu yA. kriyate 42rAya che. tayA te yA pa3. patitasya5 gayesAne. api-ma, punaH zayA tadbhAvapravRddhiHlenA bhAratI dhi. jAyate-utpanna yAya. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 kivAdaka kSApazamika bhAve vartatAM tapa-saMyamane anukUla je kiyA karAya che, te kiyA vaDe (zubha bhAvathI) paDI gayelAne paNa te bhAvanI vRddhi thAya che. kahyuM che ke - "khAovasamigabhAve daDhajattakayaM muhaM aNuDhANaM / paDivaDiyaM pi hu jAyai puNo vi tbbhaavvuddddhikrN"| 3 vaMcAza na rUjha kSApazamika bhAvamAM vartatA dUta atnathI kareluM zubha anuSThAna patita-paDI gayelAne paNa pharIthI te lApazamika bhAvanI vRddhi karanAra thAya che. guNavRddhayai tataH kuryAt kriyAmaskhalanAya vaa| ekaM tu saMyamasthAnaM jinAnAmavatiSThate // 7 // te hetuthI guNanI vRddhi karavA mATe athavA 1 cAritramohanIya karmane aMzataH kSaya thavAthI je zubha bhAva pedA thAya che te kSApamika bhAva kahevAya che. te samaye cAritramohanIya kamane pradezathI udaya hoya che, paNa rasatho udaya hote nathI.. 2 tata.tethI. guNavRddha guNanI vRddhi mATe vA= athavA, 3ra3ranA=nahi paDavA mATe. nircA-kriyA. putra karavI joIe, gvaM eka. saMcamacA tusaMyamanuM sthAnaka te. ninAnAM-kevalajJAnIne. atita rahe che. " *. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra guNathI paDI na javAya te mATe kriyA karavI joIe. eka saMcamasthAna te kevalajJAnIne sthira rahe che. baco'nuSThAnato'saGgakriyAsaMgatimaGgati / seyaM jJAnakriyA'bhedabhUmirAnandapicchalA // 8 // - vacanAnuSThAnathI nirvikalpa samAdhirUpa asaMga kiyAnI gyatAne prApta thAya che. te A jJAnakriyAnI abhedabhUmikA che. kAraNa ke asaMga bhAvarUpa kiyA zuddha upayoga ane zuddha varSollAsanI sAthe tAdAmya (tanmayatA) dhAraNa kare che. vaLI te svAbhAvika Ananda rUpa amRtarasathI Adra-bhIMjAyelI che. anuSThAna 1 prIti, 2 bhakita 3 vacana ane 4 asaMga e cAra prakAranuM che. atya-ta prItipUrvaka je anukana-kriyA te prItyanuSThAna. bahumAna ane AdarapUrvaka je anudAna karavAmAM Ave te bhakatyanuSThAna. Agamane anusarIne je anuSThAna karAya te vacanAnuSThAna ane atizaya abhyAsathI AgamanI apekSA sivAya sahajabhAve karavAmAM Ave te 1 voDanurAnataH =vacanAnuSThAnathI. asaMciAsaMrtika asaMgakriyAnI yogyatAne ati pAme che. sAMte. caM=khA (asaMgakriyA) jJAnayADameramana =jJAna ane kriyAnI abhedabhUmi-ekatArUpa che. (ane mAnapichau=AtmAne Ananda vaDe Adra-bhIMjAyelI che. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 tRtyaSTaka asaMgAnuSThAna, temAM vacanAnuSThAnathI AtmA asaMgakriyAnI yogyatAne prApta kare che. 10 tRtpyaSTakam pItvA jJAnAmRtaM bhuktvA kriyAsuralatAphalam / sAmyatAmbUlamAsvAdya tRptiM yAnti parAM muniH||1|| jJAnarUpa amRta pIne, kiyArUpa suralatA-kalpavallInA phaLane khAine ane samatA pariNAmarUpa tAbUlane Asva dIne-cAkhIne mahAna sAdhu utkRSTa tRpti pAme che. svaguNaireva tRptishvedaakaalmvinshvrii| jJAnino viSayaiH kiM tairbhavettRptiritvarI // 2 // - 1 jJAnAmRtaM jJAnarUpa amRta. tyA=pIne. sigAtAruM kriyA rUpa kalpalatAnA phaLane. murAvA=khAIne, sAgyatAbUdaM=samabhAvarUpa tAbUlane. vAsvI=cAkhIne. munaH= sAdhu. para=atyanta. nRsiMetRpti. cAntiHpAme che. 2 =je. jJAnina =jJAnIne. guau=potAnA jJAnAdiguNo vaDe. hava=ja. vAjIM hamezAM. vanazvara =vinAza nahi pAme tevI vRtti =tRpti mata thAya (ta) pai=je viSaye vaDe. tvarI-DA kALanI. tRptittapti thAya che tai=te viSayanuM. Hi=zuM prayojana che. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dara jJAnasAra je jJAnI puruSane pitAnA darzana, jJAna ane cAritraguNa vaDe ja sadA kALa vinAza na pAme tevI tRpti heya te je viSaya vaDe thoDA kALanI tRpti thAya te viSayonuM zuM prayojana che. arthAt kaMI paNa nathI. yA zAntaikarasAsvAdAd bhavet tRptirtiindriyaa| sA na jihvendriyadvArA SaDrasAsvAdanAdapi // 3 // zAntarUpa advitIya rasano AsvAda anubhavathI je Indriyane agocara kevala anubhavagamya tRpti thAya che te jindriya vaDe zvasanA cAkhavAthI paNa thatI nathI. bIjI savatRptithI jJAnatRpti adhika dekhADI (tethI) e vyatirekAlaMkAra che. saMsAre svapnavanmithyA tRptiH syAdAbhimAnikI / tathyA tu bhrAntimanyasya saa''tmviiryvipaakkRt||4|| 1 zanaivarasAsvA=je zAntarUpa advitIya rasanA anubhavathI. atInniza=Indriyane agocara, cA=je. tRpti = tRpti mata thAya chesA=te. nicaDhA=jindriya vaDe. sAnita-cha rasanA bhejanathI. pa=Nu. = thatI nathI. 2 svanikhanI peThe. rAMre saMsAramAM. gAmimanidI=abhimAna-mAnyatAthI thaelI. mithyA=juDI nRti= Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 tRtyaka jema svapnAmAM meMdaka khAdhA, dIThA, tethI tRpti na thAya, temasaMsAramAM abhimAnasiddha mAnI lIdhelI juThI tRpti thAya che. sAcI tRpti te mithyAjJAna rahita samyagdaSTine hoya che. te tRpti AtmAnA vIryane paripAka-puSTi karanArI hoya che. tRtinuM lakSaNa vayanI puSTi che. pudgalaiH pudgalAstRpti yAntyAtmA punraatmnaa| paratRptisamAropo jJAninastana yujyate // 5 // pudagale vaDe pudgale upacayalakSaNa tRpti pAme che. vaLI AtmaguNa pariNAmathI AtmA tRpti pAme che. te kAraNathI para-pugalanI tRptine samArepa-AtmAmAM upacAra abrAnta jJAnavantane ghaTato tRpti. sparheya che. (paNa) taththA tu=sAcI tRpti te prAntisUca=mithyA jJAna rahitane heya che. tA=o. AtmavIryavidhAtuM AtmAnA viyave puSTi karanAra che. 1 =pudgale paDe. putrI = pudgala. tRti= pugalanA upacayarUpa tRptine cAnti pAme che. gAmanA= AtmAnA guNavaDe. mAtmAAtmA. tRti-tRpti. (ttika) pAme che. tataete kAraNathI. jJAninaH=samyajJAnavaMtane, paratRplisamAva=pudgalanI tRptimAM AtmAne upacAra. 7 gujya=ghaTato nathI. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra nathI. anya dravyane dharma pramAM anyamAM Ape te samyajJAnI kema kahevAya ? madhurAjyamahAzAkAgrAhye bAhye ca gorasAt / parabrahmaNi tRptiryA janAstAM jAnate'pi na // 6 // na =manahara rAjyanI mahera =meTI Azao che jene evA puruSathI agrAhya-na prApta thaI zake evA ane posA =vANanA rasathI bahAra parabrahmamAM je tRpti che tene loke jANatA paNa nathI, te pAme kayAMthI! janAdimAM je tRpti che te madhu-mArcamahArA=miSTa ghI ane meTA zAkathI grAhyaHgrahaNa karavA yogya che ane gerasathI (dUdha-dahI vagerethI)bAhya nathI. "mogane note ja raso nAto" "zAkAdi sahita paNa gerasa vinAnA bhejanamAM ze 1 madhu-rAca-mAM-Tve manohara rAjyanI moTI AzA jeone che evA purUSo vaDe na prApta thaI zake evA. zoraNAvANIthI. vAghe bahAra-agocara, parabrahmakha= paramAtmAne viSe. gA=je tRtiH=tRpti thAya che. tene vana =leke. nAnAtevi na=jANatA paNa nathI. bhajana madhurIzva=miSTa ghI ane. mArA meTAM kothI grahaNa karavA gya che ane nora=dUdha dahIM vagerethI bAhya nathI. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 10 tRtyaSTaka rasa che?" e vacanathI jANI levuM. parabrahma geArasa-vANIthI mAhya che. thato vAco niyataA aprApya manalA ttatlR jethI manasahita vANI prApta thayA sivAya pAchI phare che-evu' vedavAkaya che, apacaa varSa nasthi (AcA0 a. 5 u. 6) varNAdi avasthArahita AtmAnA svarUpane kahevA mATe kAipaNu padma sama nathI. ityAdi siddhAntanA vacanathI jAvuM. e e artha kahyA. ahI vyatirekAlakAra che. 1 viSayormiviSodgAraH syAdatRptasya pudgalaiH / jJAnatRptasya tu dhyAnasudhodgAraparamparA ||7|| pudgalAthI tRpta nahi thayelAne viSayanA kallolarUpI jheranA mAThA ekAra hAya che ane jJAnathI tRpta thayelAne teA dhyAnarUpa amRtanA ehakAranI paramparA hAya che. ahu pudgalabhAjana te viSabhojana che, tethI viSayaviSanA ajIjJe mAThA oDakAra Ave ane 1 puttad:=puddagalAthI. tRptattva=nahi tRpta thayelAne. viSayomivivo:= viSayanA taraMgarUpa jherane eDakAra. stha=DAya che. jJAnatRptasya sujJAnathI tRpta thayelAne tA. dhyAnasudhovraparamparA dhyAnarUpa amRtanA oDakAranI par parA hAya che. 5 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra jJAnAmRtanuM bhajana karanAra mahAtRptivaMtane amRtanA oDakAra ja Ave. e mahAtRptinuM lakSaNa che. mukhino viSayAtRptA nedropendrAdayo'pyaho / bhikSurekaH mukhI loke jJAnatRpto niraJjanaH // 8 // viSayathI nahi tRpta thayelA Indra, kRSNa vagere sukhI nathI e Azcarya che. coda rAjakamAM jJAnathI tRpta thayela niraMjana-karmamalinatA rahita eka bhikSusAdhu sukhI che. 11 nirlepASTakam saMsAre nivasan svArthasajjaH kjjlveshmni| lipyate nikhilo lokaH jJAnasiddho na lipyate // 1 // 1 viSayanA =viSayathI nahi tRpta thayelA. DupendrAraca=Indra, kRSNa vagere. Apa paNa. kuvana sukhI. 13 nathI. ho e Azcarya che. rojagatamAM. jJAnatR:= jJAnathI tRpta thayela. nijhana =kamela rahita. g=eka, mizu sAdhu. sudhI sukhI che. 2 vaLavaeNramani=kAjaLanA ghara rUpa. saMsAre saMsAramAM. nivA=rahe. svArthasanna:svArthamAM tatpara. niliyo Dho: samasta leka. trikamathI levAya che. paNa jJAnasiddha jJAna vaDe siddha-paripUrNa ja rite lapAto nathI. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 nile pAka rAjaLanA ghara jevA saMsAramAM rahetA sthA mAM tatpara samagra leka lepAya che. (krama thI baMdhAya che.) pazu je jJAna vaDe siddha che te puruSa pAtA nathI. 1 nAhaM pudgalabhAvAnAM kartA kArayitA'pi ca / nAnumantA'pi cetyAtmajJAnavAn lipyate katham // 2 // paudagalika lAvAne karanAra, karAvanAra ane anumAna karanAra nathI, evA samabhAvavALA AtmajJAnI (kramathI) kema lepASa ? 0$ lipyate pudgalaskandho na lipye pudgalairaham / citravyomAJjaneneva dhyAyanniti na lipyate || 3 || . pudgalanA skandha pumalA vaTe sa'kramAdi upacaye (pUnA pudgalA sAthe khIjA pudgalAnA maLavA 1 ==ThuM, purvIjamAvAnAM=paudgalika bhAvAnA. f= karanAra. hrAIcatA=karAvanAra. vi ==ane.channumantA=anumedana karanAra. na=nathI. sRtti=evA vicAravALA. trAtmajJAnavA=AtmajJAnI. ca=kema. jikhate lepAya. 2 putttajanya:=puddagalAnA skandha puttta: pudgaleA vaDe baeNite-lepAya che (paNa) a=huM. nangeilepAtA nathI, phla=jema. annanena=aMjana vaDe. citravyoma=vicitra AkAza. kRti ema. dhyAya=ghyAna karatA AtmA. 7 yite lepAtA nathI. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 jJAnasAra vaDe upacaya thavAthI) lepAya che, paNa huM lepAte nathI. jema citrAmaNavALuM ( vividha traNa vALuM ) AkAza aMjanathI lepAtuM nathI-e pramANe dhyAna karatA AtmA lepAteA nathI (4 thI khaMdhAtA nathI.) 'liptatAjJAnasaMpAta pratighAtAya kevalam / nirlepajJAnamanasya kriyA sarvopayujyate // 4 // nile 5 jJAnamAM magna eTale 'huM nile pa chuM' evI jJAnadhArAmAM ArUDha thayelA ceAgInI Dha kriyALA vyutthAnadazAmAM vyavahArabhAvathI jJikSapaNAnA jJAnanA sapAtanuM Agamananu' nivAraNa karavA mATe kevaLa upayAgI thAya che-kAmamAM Ave che. e e kAraNathI ja dhyAnArUDhane AvazyakAdi kriyA tevA prakAranI zuddhithI AtmadhyAnanI dhArAthI potA rAkhavA mATe ja mAlakhana kahI che. 3 tapaH zrutAdinA mattaH kriyAvAnapi lipyate / 1 nipajJAnamAya= AtmA nikSepa che' evA nilepapaNAnA jJAnamAM magna thayelAne. sarvA=badhI. yiA=AvazyakAdi kriyA. varba=kevaLa. sitAjJAnasaMpatapratiSAtAya AtmA mathI lipta che, evA liptapaNAnA jJAnanA Agamanane zA mATe. mukhyate upayogI thAya che. 2 tapaHzrutAniA--tapa ane zrutapramukhe karIne mattaH= Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 nile pASTaka bhAvanAjJAnasaMpanno niSkriyo'pi na lipyate // 5 // tapa ane zratapramukhe karIne abhiyAnavALo kiyAvAna hoya te paNa kamathI lepAya che. bhAvanAjJAna-tatvajJAna vaDe sahita kiyArahita hoya te paNa lepAta nathI. alipto nizcayenAtmA liptazca vyavahArataH / zuddhayatyaliptayA jJAnI kriyAvAn liptayA dRzA // 6 // nizcayanayathI A lepAela nathI karmathI - baMdhAela nathI) ane vyavahAranayathI lepAele che. (karmathI baMdhAele che. ) jJAnagI zuddha dhyAnathI alipta daSTie zuddha thAya che ane kriyAvALa liptapaNAnI daSTie zuddha thAya che. eTale abhimAnavALo. ciAvAnapa=kriyAvAna hoya to paNa. 4itelepAya che. mAnAjJAnasaMpanno bhAvanAjJAna-tatvajJAna vaDe sahita. niroDapa=kriyArahita hoya te paNa. sTika lepAta nathI. 1 nizcayena nizcayanathI. AtmA=jIva. ti:= karmathI baMdhAelo nathI ane caTTAna vyavahAra nathI. tti =kemathI baMdhAela che. jJAnI jJAnavALe. siyA dA=alipta daSTi vaDe. asthati zuddha thAya che. ane. cAvana-kriyAvALe. 4itA dara=lita daSTithI zuddha thAya che. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 jJAnasAra , lepa TALavA abhyAsane avalaMbe che. jJAnakriyAsamAvezaH sahaivonmIlane dvayoH / bhUmikAbhedatastvatra bhavedekaikamukhyatA // 7 // banane dRSTine sAthe ja vikAsa thatAM jJAna ane kriyAne samAveza ekIbhAva hoya che. ane guNasthAnArUpa bhUmikAnA bhedathI ahIM-jJAna kriyAmAM eka ekanI mukhyatA hoya che. dhyAnadazAmAM jJAnanI mukhyatA ane vyavahAradazAmAM kiyAnI mukhyatA hoya che. sajJAnaM yadanuSThAnaM na liptaM doSapaGkataH / zuddhabuddhasvabhAvAya tasmai bhagavate namaH // 8 // jenuM jJAna sahita kriyArUpa nuSThAna doSarUpa 1 tho=ane daSTine. saMvatsAtheja.3Ine vikAsa thavAmAM. zAnadAsamAveza =jJAna-kriyAnI ekatA che tu=ane mUrijhamevata guNasthAnakarUpa avasthAnA bhedathI. satra=ahIM jJAnakriyAmAM. muvyatA eka ekanuM mukhyapaNuM -hAya che 2 sAnaM=jJAnasahita. canuM anaM=jenuM kriyArUpa anuchAna. roSataH =doSarUpa kAdavathI liMklepAeluM nathI. (vA). zuddhajmavAcanazuddha kelkIrNa jJAnarUpa svabhAvavALA. tarabai=o. mAvate bhagavAnane. nama: namaskAra he. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 nispRhA 71 kacarAthI lepAyeluM nathI evA, zuddha-nirmala, buddhakelkIrNa jJAnarUpa svabhAva che jene e te bhagavaMtane namaskAra che. 12 niHspRhASTakam svabhAvalAbhAt kimapi prAptavyaM nAvaziSyate / ityAtpaizvaryasaMpanno niHspRho jAyate muniH||1|| AtmAnA svAvanI prAptithI bIjuM kaMI paNa prApta karavAnuM bAkI rahetuM nathI. e prakAre AtmAnA aizvarya-prabhune prApta thaela muni nispRha-spRhAhita thAya che. saMyojitakaraiH ke ke prArthyante na spRhAvahaiH / 1 vamavAmA=AtmasvabhAvanI prAptithI. mipi= bIjuM kaMIpaNa kAcaeN prApta karavA gya. vazitte= bAkI rahetuM nathI. ema. mAmaizvarcasaMpanna =AtmAnA aizvaryane prApta thayela muni =sAdhu. nichUHspRhArahita. nAcate thAya che. 2 saMyogitA =hAtha joDelAM che jeNe evA. pRvaEspRhAvALA puruSe paDe che =kANa kaNa ne prArthantaprArthanA karAtA nathI. mAtrajJAnapatra-amaryAdita jJAnanA pAtra. niHspRzya nispRha munine. nahUi=jagat tR=q, vata che. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 rAnasAra amAtrajJAnapAtrasya niHspRhasya tRNaM jagat // 2 // jeNe hAtha joDelA che evA spRhAvALA puruSe kenI kenI pAse prArthanA karatA nathI-mAgatA nathI? arthAt badhA rAtA puruSanI pAse mAge che. aparimita jJAnanA pAtra evA niHspRha munine te sarva jagata tRNatulya che. ' ' chindanti jJAnadAtreNa spRhAviSalatAM budhAH / mukhazoSaM ca mUchauM ca dainyaM yacchati yatphalam // 3 // adhyAtmajJAnI paMDita purUSa jJAnarUpa dAtaraDA vaDe hArUpa viSavelIne chede che. je spRhA-lAlasA rUpa viSalatAnA phaLa mukhanuM sukAvuM, mUcha ane dInapaNuM Ape che. 1 vudhI =badhyAtmajJAnI, paMDita purUSo. zAna = jJAnarUpa dAtaraDA vaDe. pRviSaDhatAM spRhArUpa viSavelIne. hira=de che. casparuM=je lAlasArUpa vilatAnA phaLa. mulAkaeN mukhanuM sukAvuM. mUcha =mUcha ra-ane. saince dInapaNuM. ati= bApe che. 2 jema viSalatAne khAvAthI mukhazeSa-moTuM sukAI jAya. mUcha-bebhAna thaI jAya ane moDhA upara phIkAza Ave; tema spRhAthI yAcanA karatA mukhazaSa-moTuM sUkAya, mUcha--Asakti ane dainya-dIpaNuM Ave Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 ni:spRhASTaka 73 niSkAsanIyA viduSA spRhA cittagRhAd bhiH| anAtmaraticANDAlIsaMgamaGgIkaroti yA // 4 // je (pRhA, AtmavirUddha pudgalanI ratirUpa cAMDAlIne prasaMga-sahavAsa svIkAre che-Adare che, te spRhA paMDite cittarUpa gharathI bahAra kADhI mUkavA yogya che. spRhAvanto vilokyante laghavastaNatUlavat / mahAzcarya tathApyete majanti bhavavAridhau / / 5 / / skRDAvALA-lAlasAvALA jI, tRNa ane AkaDAnA rU jevA halakA dekhAya che. te paNa teo saMsArarUpa samudramAM Dube che e meTuM Azcarya che. bIjA je halakA heAya te bUDe nahi. kahyuM che ke 1 vivA-vidvAne. -tRSNA. virA-manarUpa gharathI, gha=bahAra nikAsanIcA=kADhI mUkavA yogya che. gA=je. 3nAma tivAigIsaM=AtmAthI bhinna pudgalamAM ratirUpa caMDAlaNane saMga, karoti aMgIkAra kare che, 2 sthAvataHspRhAvALA. tRgatRtva=tarakhalA ane AkaDAnA rUnI peThe. vA=halakA, viocatte dekhAya che. tathApi= paNa. te eo. mavaivAri=saMsArasamudramAM. mamtti-buDe che. (ta) mArca meTuM Azcarya che. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 jJAnasAra " tUlaM tRNAdapi laghu tUlAdapi hi yAcakaH / vAyunA kiM na nIto'sau mAmayaM prArthayiSyati // tRNuthI AkaDAnu" rU halaku che ane AkaDAnA rUthI paNa halakA yAcaka che. teA pazu mArI pAse mAgaze' evA bhayathI vAyu tene kheMcI jatA nathI" 1 gauravaM pauravandyatvAt prakRSTatvaM pratiSThayA / khyAtiM jAtiguNAt svasya pAduSkuryAnna niHspRhH|| 6 // pRhArahita sAdhu nagaravAsI leAkeAne vandvanIya hAvAthI peAtAnI moTAIne, pratiSThA-zAbhAthI uttamapaNAne ane jAtikulasa pannapaNAthI prasiddhine na pragaTa kare. bhUzayyA bhaikSamazanaM jIrNe vAso guhaM vanam // tathA'pi niHspRhasyAho cakriNo'pyadhikaM sukham // 7 // 1 ni:AE:=spRhArahita muni. pauvanyastra=nagara. vAsIe vaMdana karavA yeAgya hovAthI. svaca=peAtAnI. gaurava=me TAne. pratijhyA pratiSThA vaDe. praei=sarvottamapaNAne. nAtijInA uttama jAtiguNathI, yAtti=prasiddhine. na pravuti=na pragaTa kare. 2 niHspRhastra=pRhArahita munine, mUchyA pRthivIrUpa zayyA. makSa=bhikSAthI maLela.azarna mejana. gI=jItu vAsaH 1. ane vanaM=araNyarUpa. gRhaM=dhara. (che ) tapa Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 maunATaka pRthivI te ja sukhazayyA, bhikSAsamUhathI maLela AhAra, jUnuM phATeluM vastra ane vana e ja ghara che te paNa Azcarya che ke spRhArahitane cakavatI karatAM paNa adhika sukha che. paraspRhA mahAduHkhaM niHspRhatvaM mahAsukham / etaduktaM samAsena lakSaNaM sukhaduHkhayoH // 8 // paranI AzA-lAlasA karavI te mahAduHkha che ane niHspRhapaNuM te mahAsukha che. e saMkSepathI sukha ane duHkhanuM lakSaNa kahyuM che. 13 maunASTakam manyate yo jagattatvaM sa muniH parikIrtitaH / samyakatvameva tanmaunaM maunaM samyaktvameva vA // 1 // te paNa. aho Azcarya che ke. (temane ) gopikacakravathI paNa. jiM=adhika. suvaM sukha che. 1 gharadhRNa=para vastunI IchA. mahedurgha-mahAduHkha rUpa che. niravaM niHspRhapaNuM. mahApurva meTA sukharUpa che uta e samaye saMkSepathI. suladuHo sukha ane duHkhanuM jhakSatracihna =kahyuM che. 2 =je. jAtarAM jagatanA svarUpane. manyate jANe che. te. muni =muni. tiMta =karela che. tatva=tethI =samyaka va Avaja. mauna=munipaNuM (che) vA=apavA. maunaM=munipaNuM. sacetRtvamevaMsamyakatva ja che. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .GE jJAnasAra je jagatanA tattvane jANe te muni' ema tItha kara-gaNadharAe kahyuM che. te kAraNathI-munipadanI vyutpattinA nimittarUpa jagatanA tattvanuM jJAna hAvAthI samyakatva ja munitruM che athavA mutipaNuM e ja samyakatva che. AthI ja adhAya zabdo kriyAvAcI che' eve evabhUta nayanA abhiprAya laIne AcArAMgasUtramAM kahyu` che ke-- . jaM samma ti pAsahA taM moNaM ti pAsahA, jaM moNaM si pAsahA taM samma si pAsahA / Na imaM sakaM siTilehi adijjamANehiM guNAsArahiM vakalAmAyA rehi pattehiM gAramAvasaMtehi / muNI moNaM samAyApa dhuNe kammasaroragaM / paMtaM luhaM ca sevanti vIrA saMmatta dakSiNo // " adhya0 5 u0 3 sU0 155. je samyakatva che te ja munipaNu che, je munipaNu che te ja samyakatva che. e mauna (munipaNa) zithila-mandavIvALA, Adra-rAgavALA, zabdAdi viSayane AsvAda lenAra, vakra AcAravALA-mAyAvI, ane pramAdI gRhasthAe pAlana karavuM zaba nathI muni monane grahaNa karIne kAmaNu zarIrane nAza kare. ane tene mATe samyakatvado vIra puruSo prAnta ane rUkSa bhAjana kare che. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 monASTaka - 77 AtmA''tmanyeva yacchuddhaM jaanaatyaatmaanmaatmnaa| seyaM ratnatraye jJaptirucyAcAraikatA muneH||2|| jJAtA AtmA AtmasvabhAvarUpa AdhArane viSe zuddha -kapAdhirahita ekatva-pRthakatvapRthakSariNataabheda ane bhedarUpe pRthapariNativALA svadravyarUpa AtmAne AmAvaDeksaparijJA ane pratyAkhyAna parijJA ema dvividha pariNAe jANe, te A ratnatrayamAM jJAna, ruci-zraddhA ane AcaraNanI abhedapariNati munine hoya che. kahyuM che keaatmaanmaatmnaa vetti mohatyAgAda yAtmani / tadeva tasya cAritraM tajjJAnaM tacca darzanam / "AtmA mehanA tyAgathI AtmAne viSe A mA vaDe AtmAne je jANe che te ja tenuM cAritra che, te jJAna che ane te darzana che." - A ja kAraNathI je zrutajJAnathI kevaLa AtmAne jaNe te abhedayanI apekSAe tathA je kevala saMpUrNa 1 nAnA-AtmA. kAmana=AtmAne viSe. =ja. zuddha karmarahita-vizuddha AtmAna=AtmAne. =je. nAnAti= jANe che. sA=te pharca A. ratnatra-jJAna, darzana ane cAritrarUpa traNa ranamAM. jJaritakrAvAtA=jJAna, zraddhA ane AcAranI abheda pariNati. mune namunine (heya che.) Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 jJAnasAra zratane jANe te bhedanayathI zrutakevalI che-ema samayaprAtAmAM kahyuM che- no di gupamA ajAmiNa tu varuM 4. taM sumakevalimisiNo bhaNati logappadovayarA // jo muanANa savvaM jANai suakevali tamAhu jiNA / nANaM AyA savvaM jamhA suaphevalI tamhA // , samaca0 0 1-10 je zratajhAna vaDe kevaLa zuddha AtmAne jANe che tene lokamAM prakAza karanArA RSio zrutakevalI kahe che. je sarva zrutajJAnane jANe che tene jine mRtakevalI kahe che. kAraNa ke AtmA sarva jJAnarUpa che tethI te zratakevalI kahevAya che. e ja arthane nayabhede karI vivarI dekhADe che- cAritramAtmacaraNAd jJAnaM vA darzanaM muneH| zuddhajJAnanaye sAdhyaM kriyAlAbhAta kriyAnaye // 3 // AtmAne viSe ja cAlavAthI-pudagala thakI nivRtti karavAthI cAritra, bedhasvarUpa hovAthI jJAna 1 garamALA= AtmAne viSe cAlavAthI. jJAtriMga cAritra, (te) ruddhajJAnane zuddha jJAnanayanA abhiprAye. mune =munine. jJAne vA sarajJAna ane darzana. sANaM=sAdhya che. siMcana kriyAnayanA abhiprAye. jiyAmA=jJAnanA phaLarUpa kriyAnA lAbhathI cAritra sAdhyarUpa che. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 13 mInASTaka ane jinekta bhAvanI zraddhArUpa hovAthI darzana, ema zuddha jJAna ne eTale jJAnAta nayanA abhiprAce munine sAdhya che. te eka vastune vyAvRttibhedanayanI apekSAe trirUpa kahe che. jJAnanA kalarUpa kiyAnA lAbhathI yiAyanA abhiprAye ekatA jANavI. viSayapratibhAsavyApAre jJAna, AtmapariNAma vyApAre te ja samyakatva, ane Asavane rokavAthI tatvajJAna vyApAre te ja cAritra. ema vyApAranA bhedathI eka jJAna trirUpa kahevuM. yataH pravRttina maNau labhyate vA na tatphalam / atAttvikI maNijJaptirmaNizraddhA ca sA. yathA // 4 // jema jethI maNine viSe pravRtti na thAya athavA viniyoga-alaMkArAdimAM jamA karavA rUpa pravRttinuM phaLa paNa na prApta thAya te te maNinuM jJAna ane "A maNi che evI zraddhA avAstavikaasatya che. 1 athA=jema. ca=jethI. maLa=maNine viSe. pravRttiH= pravRtti va=na thAya. vA=athavA. taruM= pravRttinuM phaLa. ne tena prApta thAya che te. satI =avAstavika. manikRti =maNinuM jJAna. =ane maLazadhAmaNinI zraddhA. (jANavI) Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra tathA yato na zuddhAtmasvabhAvAcaraNaM bhavet / phalaM doSanivRttirvA na tajjJAnaM na darzanam // 5 // tema jethI zuddha AtmabhAvatuM AcaraNa na thAya athavA zuddha AtmAnA lAbhanuM phaLa rAga, dveSaane meharUpa doSanI nivRtti na thAya te jJAna nathI ane darzana--samyakatva paNa nathI yathA zophasya puSTatvaM yathA vA vadhyamaNDanam / tathA jAnan bhavonmAdamAtmatRpto munirbhavet // 6 // jema sajAnuM puSTapaNuM athavA jema vadha karavAne laI jatA puruSane kareNanA phUlanI mALA vagere AbharaNa paherAvavAmAM Ave che, tema saMsAranA 1 tathA=ma. cata =jethI. rudrAbhimAvAvaraNaM zuddha AtmasvabhAvanuM AcaraNa. vA=athavA. phoSanivRtti doSanI nivRttirUpa. paruM phaLa. 7 mana thAya. tanno jJA=jJAna. nathI. (a) sanaM zraddhA. na=nathI. 2 cagA=jema. zorsa sejAnuM. puvaeN puSTapaNuM. vA=athavA. vadhyamanazvadha karavA yogya purUSane kareNanI mALA vagerethI zaNagAravuM. tathA tema. monmA=saMsAranI ghelachAne. kAnana=jANanAra. muni =muni. kamiH:=AtmAne viSe ja saMtuSTa. ave thAya. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 maunASTaka unmAda-ghelachAne jANatA muni AtmAne vize ja saMtuSTa hoya. mulabhaM vAganuccAraM maunamekendriyeSvapi / pudgaleSvapravRttistu yogAnAM maunamuttamam // 7 // - vacananA nahi uccAravArUpa mauna ekendriya jImAM sulabha (sukhe pAmIe tevuM) che. paraMtu pudagalAmAM genI (manavacana-kAyAnI) AvyApArarUpa apravRtti che te utkRSTa mauna che. e ja muninuM mauna che. jyotirmayIva dIpasya kriyA sarvA'pi cinmyii| yasyAnanyasvamAvasya tasya maunamanuttaram // 8 // jema dIvAnI UMce gamana karavA ane nIce gamana karavA rUpa vagere badhI ya kiyA prakAzamaya 1 thIguravAra-vANInA nahi uccAravArUpa. naM mauna. IndriputraekendriyomAM. vi=paNa. surma=sukhethI prApta thaI zake evuM che. tu=paratu purepu=muddagalamAM. cogAna mana, vacana ane kAyAnI. ati pravRtti na thavI te. uttama zreSTha. zaune mauna che. 2 phuva=jema. paca=dIvAnI. savapi=adhIya. vijyA Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra che tema ananyasvabhAve eTale pudgalabhAve nahi pariNAma pAmelA evA jenI AhAra-vyavahArAdi saghaLI kriyA jJAnamaya che tenuM mauna utkRSTa che. "viyadvastusvabhAvAnurodhAdeva tatkArakAt viyat / saMpUrNatA sadupatto gumAsthava (vi) vatusvabhAvane anusarIne ghaTanI kAraNasAmagrIthI ghaTarUpa kAryanI utpatti thatAM ghaTAkAzanI pUrNatA thAya che. arthAta jema kAraNusAmagrIthI gharanI utpatti thatAM ghaTAkAzanI pUrNatA thAya che tema AtmAnI badhI kriyAo jJAnadRSTi vaDe cetanyamaya thaI jAya che. e nyAye jJAnInI badhI kriyAo jANavI " 14 vidyASTakam nityazucyAtmatAkhyAtiranityAzucyanAtmasu / avidyA tattvadhIvidyA yogAcAryaiH prakIrtitA // 1 // anitya eTale AtmAthI bhinna parasaMgane tinI Uce, nIce, ADIavaLI thavArUpa kriyA. kyotirmayI= prakAzamaya che. (tema) ananyasvabhAvaca=anya svabhAve nahi pariNamelAnI). ca=je AtmAnI (sarva kriyA) cinmaca= jJAnamaya che. tasya tenuM. maunaM-munipaNuM anuttara sarvotkRSTa che. 1 nityasucanAtmaphu=anitya, azuci ane AtmAthI Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 vidyASTaka 3 viSe nityapaNAnI buddhi, tathA nava dvArAthI maLane vahetAM azuci-apavitra zarIrane viSe pavitrapaNAnI buddhi ane AtmAthI bhinna pudgalAdi viSe AtmapaNAnI buddhi eTale ahubuddhi tathA mamatvabuddhi e avidyA kahI che. tatvabuddhi eTale zuddha AtmadratyamAM nityapaNAnI, cipaNAnI ane AtmapaNAnI buddhirUpa yathArtha jJAna te vidyA. ema cAgadRSTisaMpanna pataMjalipramukha cAgAcArye kahyu che. 1 yaH pazyennityamAtmAnamanityaM parasaMgamam / chalaM labdhuM na zaknoti tasya mohamalimlucaH || 2 || je nitya-sadA avicalita svarUpavALA AtmAne dekhe che ane parasayAgane anitya-asthira dekhe che tenuM chala-chidra meLavavAne meharUpa cAra samartha thatA nathI. = bhinna pudgalAmAM. nityAyAtmatAghyAti: nityapaNA, zuciSaNA ane AmapaNAnI buddhi. (e)gavidyA=avidyA.(ane) tattvayo:= tatvanI buddhi. yathArtha jJAna (e) vidyA=vidyA. coLavAcaH-yAgAcAyoe. prItitA=kahI che. 1 ca:=je. gAmAna=mAtmAne. nisyaMdA avinAzI. (ane) saMmaM=para vastunA saMbandhane, anityaM vinazvara varayetu=jIe che. tasya tenA iruM chidra hag= Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 jJAnasAra 1 taraGgataralAM lakSmImAyurvAyuvadasthiram / adabhradhIranudhyAyedabhravad bhaGguraM vapuH // 3 // nipuNa buddhivALA samudranA kallola jevI capaLa lakSmIne, vAyu jevA asthira AyuSane ane vAdaLAMnA jevA vinAza pAmavAnA svabhAvavALA zarIrane cintave. zucInyapyazucIkartuM samarthe'zucisaMbhave / dehe jalAdinA zaucabhramo mUDhasya dAruNaH // 4 // kapUra, kastUrI pramukha pavitra vastune paNa apavitra karavAne samatha tathA mAtAnu rudhira ane pitAnA vIryarUpa azuci paTTAthI utpanna thayelA zarIrane viSe jaLa mATI vagerethI pavitrapaNAne bhrama meLavavAne, mohintu=mAharUpa cAra. nAmnoti=sama thatA nathI. 1 vastrathI:=nipuNa buddhivALA. rukSma=lakSmIne, tarkuttaraof=samudranA taraMga jevI capala. Ayu:=AyuSyane, vAyuvad =vAyunA jevuM. sthira=asthira. (ane) varvAdaLAM jevuM. maghura=vinazvara. vaghuH=nrIrane, anudhyAya-vicAre. 2 suvIni=pavitra padArthane vi=paNu, bAvI tu= Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 vidyASTaka mohathI muMjhAyelA zAtrIyAdikane (vedapAThI brAhmaNadine) kadI na TaLI zake e bhayaMkara che. yaH snAtvA samatAkuNDe hitvA kazmalajaM malam / punarna yAti mAlinyaM so'ntarAtmA paraH zuciH // 5 // je samatArUpa kuMDamAM snAna karIne ane pApathI utpanna thayelA melane cheDIne pharIthI malinapaNuM pAmatuM nathI te attarAtmA-samyakatvavAsita AtmA atyanta pavitra che. "dheja voi vi" samyagdaSTi kadApi bandha vaDe annakeTakeTI sAgaropamanI sthitine ullaMghate nathI, eTale tethI adhika sthitibandha karatuM nathI. e nyAye samyagdaSTi thayo eTale ja aMze snAtaka (kevalajJAnI) thaye, jethI utkRSTa sthitibandharUpa mela samyagdaSTine na Ave e ja sahaja pavitrapaNuM jANavuM. apavitra karavAne. samartha=samartha. (ne) jIvIsama=apavitra padArthathI utpanna thayelA evA. te zarIrane viSe. mUhaca=mUDha purUSane. badrinA pANI vagerethI. zautrama = pavitratAne bhrama. phAphaLa:bhayaMkara che. 1 ca=je. samatArUpe samatArUpa kuMDamAM. snAtrA snAna Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra Atmabodho navaH pAzo dehagehadhanAdiSu / yaH kSipto'pyAtmanA teSu svasya bandhAya jAyate // zarIra, ghara ane dhana vagere padArthamAM AtamapaNAnI buddhi eTale "huM ane mArUM" e ahaMbhAva ane mamatvabhAvane pariNAma te navIna (lokottara) pAza che. je pAMca AtmAe dehAdikane viSe nAMkhe che te paNa AtmAnA (pitAnA ja) bandhane mATe thAya che. bIje laukika pAze te jenA upara nAM heya tene bAMdhe. dehAdikamAM AtmabedharUpa pAza te dehAdika upara nAMkhyo che, te tene bAMdhate nathI, paNa nAMkhanArane bAMdhe che e Azcarya che. karIne. zaramajIvaM=pApathI utpanna thayelA. maheMkamelane. dityAga tajIne. juna =pharIthI. mArinyU malinapaNAne. na jAti=pAmatA nathI. sa=ke, attarAtmA=antarAtmA. para=atyanta. zuci= pavitra. (che). 1 phebanahig=zarIra, ghara ane dhanAdimAM. AmavoH =AtmapaNAnI buddhi te. nava=ne, alaukika. para: pAza che. tey=zarIrAdimAM. zatmanA AtmAe. kSiA =ele. =je pAza. vaca=patAnA. nyAyAbadhane maTe. nAca= thAya che. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 vidyASTaka mithoyuktpdaarthaanaamsNkrmcmkriyaa| cinmAtrapariNAmena viduSaivAnubhUyate // 7 // | paraspara maLelA jIva-pudgalAdi dravyaparyAyarUpa padArthanA lakSaNa ane svarUpanA asaMkramaNa-bhinnatAne camatkAra jJAnamAtra pariNAma vaDe vidvAnathI anubhavAya che. te anya vizeSa paryAya che tene jJAnAdi svalakSaNa vaDe anubhave che. sanmatimAM kahyuM che ke - hAjApuna ru te = tti vimagovmahaM. jaha duddhapANiyANaM jAvaMta visesapajAyA / ( 1 . 47 ) dudha ane pANInI peThe paraspara maLelAotapreta thayelA jIva ane pudagala dravyane jeTalI vizeSa paryA che temAM "A jIva che ane A pudagala dravya che' evo vibhAga kare azakya che, paraMtu (eTale) te baMnenA avibhakta paryAyo samajavA joIe." mithoyuttarArthana=parasparamaLelA jIva-pudagalAdi padAne. asaMmajyA =bhinatArUpa camatkAra vijuSA=vidvAnathI ja. vinmAtraparimena jJAnamAtra pariNAmavaDe. samUyaoN= anubhavAya che. - Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra avidyAtimiradhvaMse dRzA vidyaanyjnspRshaa| pazyanti paramAtmAnamAtmanyeva hi yoginH||8|| gIo samAdhi dizAmAM mithyAjJAnarUpa anyakArane nAza thatAM tattvabuddhirUpa aMjanane sparza karanArI daSTi vaDe potAnA antarAtmAne viSeja paramAtmAne eTale utkRSTa jJAnavaMta kevaLa AtmAne dekhe che. (ahIM rogIo samAdhidazAmAM pravRttacaka sadasat gAyegI jANavA.) bAhyAmA mithyAjJAnI prathama guNasthAnake, antarAtmA samyagdaSTi cothA guNasthAnakathI mAMDI bAramAM guNasthAnaka sudhI ane paramAtmA kevalajJAnI teramA ane caudamA guNasthAnake hoya che. vyaktisvarUpe (pragaTabhAve) bAhyAbhA hoya te zaktie antarAtmA hoya. vyakitathI antarAtmA hoya te zakitathI paramAtmA heya. paramAtmA bhUtapUrva nyAye bAhyAtmA kahevAya, paNa vyakitarUpe paramAtmA heya. 1 niH=AgI. avivAtimiraaajJAnarUpa dhakArane nAza thatAM. vidyAnnanaspRza=tatvabuddhirUpa aMjanane sparza karanArI. dura=daSTi vaDe. Atmini=AtmAne viSe. parvaja. paramAtmA paramAtmAne. pati jue che. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 vivekASTaka je paramAtmA hoya te bAhyAtmA tathA antarAtmA bhUtapUrva nyAye kahevAya. e navacanikA jANavI. 15 vivekASTakam karma jIvaM ca saMzliSTaM sarvadA kSIranIravat / vibhinnIkurute yo'sau munihaMso vivekavAn // 1 // dUdha ane pANInI peThe jJAnAvaraNAdi karma ane jIva sadA ekaThAM maLelAM che, tene je sAdhurUpa rAjahaMsa lakSaNa AdinA bhedathI bhinna kare te vivekanaMta kahevAya che. jIva ane ajIvanuM je bhedajJAna te viveka.. dehAtmAdyaviveko'yaM sarvadA sulamo bhave / bhavakoTayA'pi tadbhedavivekastvatidurlabhaH // 2 // saMsAramAM zarIra, AtmA, Adi zabdathI vacana, citta, caitanyAdine aviveka-abheda e sadA sulabha 1 sarvA=hamezAM. kSInIrava =dUdha ane pANInI peThe. saME=maLelAM. rma nIve =kama ane jIvane. ca=je. muni =munirUpa rAjahaMsa. vinIte bhinna kare che. sau te. vivevInara vivekavaMta che, 2ma=saMsAramAM. sarvA=haMmezAM. jehAbhAviveca= Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra che. te dehAtmAdinuM bhedaparijJAna-AtmAnI ekatAne nizcaya kaTi janma vaDe paNa atyanta durlabha che. saMsAramAM badhA ya savastha zarIra ane A bhAnA abhedanI vAsanAthI vAsita ja che. bhedajJAnI kaIka ja hoya che. samayaprAbhRtamAM kahyuM che kesudpricitaannubhuutaa sadhassa vi kaamaamogbNdhkhaa| pagattassuvalaMbho Navari Na sulabho vibhattasla" // * samayasAra zA. 4 "sarva ne paNa kAmaganA banI kathA sAMbhaLavAmAM AvI che, paricayamAM AvI che ane anubhavamAM AvelI che, tethI sulabha che. paraMtu vibhakata-zarIrAdithI bhinna evA AtmAnI ekatA sAMbhaLavAmAM AvI nathI, paricayamAM AvI nathI ane anubhavamAM AvI nathI, tethI sulabha nathI. " zuddhe'pi vyomni timirAd rekhAbhimizratA ythaa| vikAraimizratA bhAti tthaa'tmnyvivektH||3|| jema zuddha AkAzamAM paNa timira regathI zarIra ane AtmA vagerene aviveka, suma=sukhethI prApta thaI zake eve che. (paranta) moTara =keTI janma vaDe. vi=paNa. tame vi=tenuM bhedajJAna. atidurtamA=atyA durlabha che. - 1 yathA =jema. zuddha svacacha evA. onniAkAzamAM Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 vivekASTaka nIlapItAdi rekhAo vaDe mizratA-citravicitratA bhAse che, tema zuddhAtmAne viSe kAmakrodhAdi vikAre vaDe avivekathI vikArarUpa vicitratA bhAse che. paraMtu zuddhAtmA nirvikAra che. yathA yodhaiH kRtaM yuddhaM svAminyevopacaryate / zuddhAtmanyavivekena karmaskandhojitaM tathA // 4 // jema subhaToe karelA yuddhane svAmIne viSe ja upacAra karAya che, sevakane jaya ane parAjaya upacArathI svAmIne jya-parAjaya kahevAmAM Ave che, tema aviveke karelA karma pudagalene puNyApuNya phalarUpa vilAsa zuddha AtmAmAM ApAya che, tethI te upacArathI zuddha AtmAne gaNAya che. =Na. timirAta-timira rogathI. rakSAmitranIla, pIta vagere rekhAo vaDe. mitratA=mizrapaNuM. mati=bhAse che. tathA= tema. (zuddha) Atmani AtmAmAM. ajita =avivekathI. vi=vikAro vaDe. mitratA=mizrapaNuM. (bhAse che). 1 ca=jema. jo trayoddhAoe. kareluM. yuduM yuddha. miniHsvAmi-rAjA vageremAM va=ja. kacite ArapAya che. taetema. vivena aviveka vaDe. vortAikarmaskandhanuM puNya pAparUpa phaLa. zuddhAtmaniHzuddha AtmAmAM (ApAya che). Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra 'iSTakAdyapi hi svarNa pItonmatto ytheksste| . AtmA'bhedabhramastadvad dehAdAvavivekinaH // 5 // jeNe dhatUre pIdhe che te jema iMTapramukhane paNa kharekhara suvarNa dekhe che, tema vivekarahita purUSane zarIrAdine viSe AtmA sAthe ekapaNAne viparyAsa jANa. pharIthI zuddhAtmAnA hetune upadeza kare che- icchan na paramAn mAvAn vivekAdreH patatyadhaH / paramaM bhAvamanvicchan nAviveke nimajati // 6 // parama bhAvene nahi Icchate eTale paramabhAvagrAhaka nayasaMmata zuddha citanyabhAvane TALI bIjA sAtvika, rAjasa ane tAmasa bhAvane Icchate. vivekarUpa parvatanA apramattabhAvarUpa zikhara uparathI nIce paDe che. sarvavizuddha AtmabhAvanuM anveSaNa 1 cA=jema. vItonmatta =jeNe dhatUro pIdho che evo rUri =ITa vagerene. ra=paNa. sthaLe suvarNa. pheMkSate jue che. tada-tenI peThe. vidhiH =vivekarahita, jabuddhivALAne. =zarIra vageremAM. AtmaDamejhama =AtmAnA abhedane brama-viparyAsa (jANavo). 2 paramAna mAvAna=parama bhAvene. na cha nahi Icchate. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 vivekASTaka karate avivekamAM nimagna thatuM nathI. ethI ja sAdhu apUrvakaraNe ananta ddhi pAme, paNa tyAM Asakti dhAraNa na kare. "sAtaddhirasepvaguruH prApyaddhivibhUtimamulabhAmanyaiH / saktaH prazamatisukha na bhajati tasyAM muniH saMgam // yA sarvasuravaraddhivismayanIyA na(ca) jAtvanagAraddhi (H) / nArghati(atisahasramArga koTizatasahasraguNitA'pi" anya prANIone durlabha evI Rddhi-labdhinI vibhUtine pAmIne sAtagaurava, Rddhigaurava ane rasagaurava rahita muni prazamatinA sukhamAM mana thAya che. paraMtu te RddhinA sukhamAM Asakita rAkhatA nathI. je viramaya pamADe tevI sarva devanI addhi che tene lAkhavAra TIguNI karIe to paNa kadI sAdhunI Atmika saMpattinA hajAramA bhAge ghaTatI nathI." AtmanyevAtmanaH kuryAt yaH SaTkArakasaMgatim / kvAvivekajvarasyAsya vaiSamyaM jaDamajjanAt // 7 // je AtmAne viSe ja AtmAnA cha kArakanA arthane anugama-saMbandha kare che tene jaDa-pugalanA vivekA=vivekarUpa parvatathI. sava=nIce. pati-paDe che. (a) parama maa=parama bhAvane. viMchana=zodhate. avive= avivekamAM. nimannati nimagna thatuM nathI. 1 cA=je. yAtmani=AtmAmAM. u=ja. AtminaH= Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra prasaMgathI avivekarUpa javaranuM viSamapaNuM kayAMthI heya? jalamajanathI-jalastAnathI avivekI javaravALAne viSama javara hoya che te zleSachAyA che. saMyamAstraM vivekena zANenottejitaM muneH| dhRtidhArolvaNaM karmazatrucchedakSamaM bhavet // 8 // vivekarUpa sarANe karIne utkRSTa teja-tIkSaNa kareluM, ane dhRti-saMteSarUpa dhAravaDe utkRSTa evuM saMyamAstra muninA karmarUpa zatrunuM chedana karavAmAM samartha thAya che. 16 mAdhyasthASTakam sthIyatAmanupAlambha madhyasthenAntarAtmanA / kutarkakarkarakSepaistyajyatAM bAlacApalam // 1 // zuddha antaraMga pariNAme rAga-dveSane bane AtmAnA. paravarti-cha kArakane saMbadha suryAta kare. rahyuene. name jhanAti-jaDa-pugamAM magna thavAthI. vizvaraca=avivekarUpa javaranuM. vaiSazva=viSamapaNuM = kayAMthI heya. 1 vanavivekarUpa. zani=sarANa vaDe. nita= atyanta tINa kareluM. vRtidhAroQ=saMteSarUpa dhAravaDe uma. mu=muninuM. saMyatriM=saMyamarUpa zastra. zatrudranaSamaMtra kamarUpa zatrune nAza karavAmAM samartha. mata thAya. 2 santa tminA=zuddha aMtaraMga pariNAme. marthana Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 mAdhyasthASTaka paDakhe rAkhI madhyastha thaIne upAlaMbha [ Thapake] na Ave tevI rIte rahe. kutarka-kuyukitarUpa kAMkarA nAMkhavAthI bAlyAvasthAnI capalatAne tyAga kare. kutakarUpa kAMkarI nAMkhavAthI ghaNAne Thapake khAvo paDe che. manovatso yuktigavIM madhyasthasyAnudhAvati / tAmA#ti pujana tujhI mana 2 II | madhyastha purUSane manarUpa vAchaDe yukitarUpa gAyanI pAchaLa doDe che. tuccha AgrahavALA purUSane manarUpa vAMdare tene puchaDA vaDe kheMce che. jyAM yukti hoya tyAM madhyasthanuM citta Ave ane kadAgrahonuM citta yukitanI kadarthanA kare e artha che. nayeSu svArthasatyeSu mogheSu paracAlane / samazIlaM mano yasya sa madhyastho mahAmuniH // 3 // (rAgadveSane bane paDakhe rAkhI) madhyastha thaIne. anuparimaMtra upAla bha (Thapake) na Ave tevI rIte. thIyatA=raha, dkaoN =kutarka-kuyukitarUpa kAMkarA nAMkhavAthI. vAchAparuM= bAlyAvasthAnI capalatAne. tyathatAM tyAga kare. 1 madhyasthaca=madhyastha purUSane. manovatsara manarUpa vAcharaDe, guAiva yukitarUpa gAyano. abudhAvati pAchaLa doDe che, tucchAmana:pi = tuccha AgrahavALA purUSano manarUpa vAMdara. tAM-yukitarUpa gAyane. pucchana=puMchaDA vaDe. jAti kheMce che. 2 svArtha pu=patapitAnA abhiprAya sAcA. pAtra Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra pitapotAnA abhiprAye sAcA ane bIjA nayanI yukitathI calAve tyAre niSphaLa evA nAmAM jenuM mana pakSapAta rahita samAna svabhAvane dhAraNa kare che te mahAmuni madhyastha che. sarva na sapratipakSa che. je eka nayapakSapAtI te adaSTasiddhAnta (siddhAntane ajJAnI) kahIe. kahyuM che ke - "niyaniyavayaNijasaccA sadhanayA. paraviyAlaNe mohaa| te puNa NAdasamao vibhayai saMcce va alie vaa"| sanmati thai. 1 . 28 sarve nA pitA potAnA vakatavyamAM sAcA che. paNa bIjAnA vakatavyanuM nirAkaraNa karavAmAM khoTA che. paraMtu anekAnta siddhAntane gAtA te none A sAcA che ane A beTA che e vibhAga karato nathI. svasvakarmakRtAvezAH svasvakarmabhujo nraaH| na rAgaM nApi ca dveSaM madhyasthasteSu gacchati // 4 // pitapotAnA karmamAM jeNe Agraha karyo che bIjA nayanI vyakitanuM nirAkaraNa karavAmAM. zodheSa-niSphaLa (vA). cevuM=nayAmAM. ca=jenuM, mana:=pana. samara =samasvabhAvavALuM che. sA=je. mahAmuni =mahAna muni, madhyastha =mIstha che. 1 varmaverA =patapitAnA karmamAM jeNe Agraha karyo che evA. sva mu =patipatAnA kamane bhogavanArA. nara= manuSyo che. tevu temAM. madhya =madhyastha purUSa, rAja rAgane Apa ra=ane. SaSane. na kacchati =prApta thatA nathI. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 madhyasthASTaka 97 eTale peAtAnA kama ne paravaza thayelA ane pAta peAtAnA karmanA mULanA bheAtA manuSyA che, te manudhyAmAM madhyastha puruSa rAga-dveSane prApta thatA nathI. manaH syAd vyApRtaM yAvat paradoSaguNagrahe / kArya vyagraM varaM tAvanmadhyasthenAtmabhAvane // 5 // | jyAMsudhI pArakAnA doSa ane guNu grahaNa karavAmAM mana pravarteluM hoya tyAMsudhI madhyastha puruSe AtmadhyAnane viSe Asakata karavuM sArUM che. parane vize mana te cintAsvarUpa hoya ane AtmAne viSe samAdhisvarUpa hAya eTale vizeSa che. 2 vibhinnA api panthAnaH samudraM saritAmiva / madhyasthAnAM paraM brahma prApnuvantyekamakSayam // 6 // 1 cAva=tyAMsudhI, mana=mana. poSamuLaprade=pArakA doSa ane guNane grahaNa karavAmAM. vyAvRta pravate lu cA= hoya. tava= tyAMsudhI. madhyasthena=madhyastha purUSe. gAmamAvane= AtmadhyAnamAM vyayaM=Asakta, yaM=karavu. va=zreSTha che. 2 madhyasthAnAM madhyasthAnA, viminA vi--judA judA pazu. pamyAna =mArgo, eka. akSaya kSaya rahita. = utkRSTa. madha paramAtmasvarUpane, pravrutti=prApta kare che. = jema, saritAM=nadIonA. (judA judA mArga) samudra=samudrane ( maLe che. ) 7 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 * jJAnasAra jema nadIonA judA judA mArgo samudrane prApta kare che, tema apunabaMdhaka, samyadraSTi pramukha madhyasthAnA jinakalpa athavA sthavirakarapAdika bhinna bhinna mArgo eka, kSayarahita, utkRSTa brahma eTale sarva prapaMcadhaviziSTa kevalajJAnane prApta svAgamaM rAgamAtreNa dveSamAtrAt parAgamam / na zrayAmastyajAmo vA kintu madhyasthayA dRzA // 7 // pitAnA siddhAntano vicAra rahita kevaLa rAgathI ame svIkAra karatA nathI, ane para siddhAntano vicAra rahita kevaLa dveSathI tyAga karatA nathI. paNa madhyastha daSTithI vicAra karIne svasiddhAntano Adara athavA parasiddhAntane tyAga karIe chIe. " pakSapAto na me vIre na dveSaH kapilAdiSu / parimA ya tara jA pariNA " 1 svAmaM potAnA zAne sAmAna-kevaLa rAgathI. na zrI svIkAratA nathI. vA=ane pArmi=paranA vAyane. TrepamAtrA kevaLa thI. na ca ma =tajatA nathI. vinu= paratu. jaggA zA=madhyastha daSTi vaDe. ( sarakAra ane tyAga karIe chIe.) Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 mAdhyasthASTaka "mane zrI mahAvIrane pakSapAta nathI, tema kapilAdi munio upara dveSa nathI, paNa jenuM vacana yuktivALuM che te aMgIkAra karavA gya che." na zraddhayaiva tvayi pakSapAto na dveSamAtradaruciH pareSu / yathAvadAptatvaparIkSayA tu tvAmeva vIraprabhumAzritAH smH| "he vIrabhu ! amane kevaLa zahAre tamArA upara pakSapAta nathI, tema kevaLa dRSathI anya upara arUci nathI, paNa yathArtha AptapaNAnI parIkSAthI ame tamAro Azraya karIe chIe." madhyasthayA dRzA sarveSvapunarbandhakAdiSu / cArisaMjIvinIcAranyAyAdAzAsmahe hitam // 8 // badhA apunakAdine viSe, Adi zabdathI mArnAbhimukha-mArganI sanmukha thayelA, mArgapatitamAne prApta thayelA, avirati samyagdaSTi, dezavirati ane sarvaviratine viSe madhyastha daSTivaDe, saMjIvinIne cAre carAvavAnA nyAyathI-ajANapaNe saMjIvinI pAle carAvatAM jema patha TAlI manuSya 1 pudhiA. zapuno apunarbandhakAdimAM. madhyaracA=madhyastha daza==daSTipaDe. saMgIvirnavAcA saMjIvanI cAre carAvavAnA daSTAntathI. kilyANa. savAramaIcchIe chIe. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1oo, jJAnasAra kare te daSTAnta hita icchIe chIe. yadyapi maitrIbhAvanA sarva viSe che, te paNa pravRttine anukUla bhAvanA apunabaMdhakAdi Azrita ja kahI che. 1 svastimatI nagarImAM brAhmaNanI eka putrI ane tenI atyanta prItipAtra sakhI rahetI hatI. paraMtu vivAha thavAthI te bannene judA judA sthaLe rahevAnuM thayuM. ekavAra brAhmaNanI putrI sakhIne maLavA mATe tenA ghera gaI. sakhIe kahyuM ke mAro pati mAre AdhIna na hovAthI huM bahu ja duHkhI chuM brAhmaNaputrIe sakhIne kahyuM ke tuM ciMtA na kara, huM tArA patine jaDI khavarAvI baLada banAvI daIza. brAhmaNapatrI jaDI ApIne tenA ghera gaI. pAchaLathI te strIo jaDI khavarAvI potAnA patine baLada banAvI dIdho. pati baLada banavAthI tenI patnI ghaNI duHkhI thaI. te haMmezA pitAnA baLadarUpa patine carAvavA laI jatI hatI ane tenI sevA-suzruSA karatI hatI. eka divase te vaDanA jhADanI nIce besI baLadane carAvatI hatI, tyAre eka vidyAdharanuM yugala vaDanI zAkhA upara besI ArAma letuM hatuM. te banenI vAtacitanA prasaMge vidyAdhara belyo ke A svabhAvathI baLada nathI, paNa jaDI khavarAvavAthI purUSa maTIne baLada thayela che, je tene saMjIvanI nAme jaDI khavarAvavAmAM Ave te te baLada maTIne pharIthI purUSa thAya. te saMjIvanI A vaDanI nIce ja che. te sAMbhaLI te strIe baLadane saMjIvanI carAvavAno vicAra karyo, paraMtu te saMjIvanIne oLakhatI nahotI. tethI teNe vaDanI nIcenI badhI vanaspati baLadane carAvI dIdhI. vanaspatinI sAthe saMjIvanI khAvAmAM AvI hovAthI baLadanuM rUpa tyAga karI te pharIthI manuSya thayA. 2 je tIvra bhAvathI pApa karatA nathI te apunabaMdhaka, Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 nibhayASTaka 17 nirbhayASTakam / 201 yasya nAsti parApekSA svabhAvAdvaitagAminaH / tasya kiM na mayabhrAntiklAntisantAnatAnavam // 1 // svabhAvanA advaitane-ekapaNAne prApta karanAra eTale kevaLa AtmasvabhAvanI prAptivALA jene paranI apekSA nathI, tene bhayanI brAntithI thayelA khedanI paraMparAnuM alpapaNuM kema na hoya ? arthAt tene bhayanI bhrAntithI thatA kheH alpatAne pAme che. tene eka puddagala parAvathI adhika sa MsAra hai|tA nathI. kSudrapaNuM vagere bhavAbhinandI dezanA kSaya thavAthI zukala pakSanA caMdramAnI peThe vRddhi pAmatA guNavALA puna ndhaka che. mAga patita ane mAbhimukha e punabandhakanI ja avasthAvizeSa che. mAga eTale sApane daramAM pesavAnI jema cittanu' sarala pravartana, viziSTha guNasthAnanI prAptine cAgya svAbhAvika kSaye pazamavizeSa, tene prApta thayelA te mAga patita ane mArgamAM praveza karavAne yeAgya bhAvane prApta thayelA te mAryAbhimukha kahevAya che. jIe punabandhaka tri'zikA. 1 mAvAdvaitAminaH-svabhAvatI ekatAne prApta thanArA. carca jene, parapekSA bIjAtI :apekSA, naTMinathI. tatha= tene mayAntikAntisantAnatAnavaM=bhayanI bhrAntithI thayela khedanI para'parAnu' apapaNuM, ina=kema na hoya ? - Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 jJAnasAra . mavasaukhyena kiM bhuurimyjvlnmsmnaa| sadA bhayojjhitajJAnamukhameva viziSyate // 2 // ghaNuM trAsarUpa agnithI bhasmIbhUta thayelA saMsAra sukhanuM zuM prajana che ? tethI te haMmezAM bhayarahita jJAnasukhaja sarvAdhika che. na gopyaM kApi nAropyaM heyaM deyaM ca na kvacita / zamana ane dazeya ya jJAna racA rUA jANavA gya vastune jJAna vaDe jANatA munine kayAMya pavavA-- chupAvavA gya nathI, sthApana karavA gya nathI, tema kyAMya chAMDavA gya ke devA nathI, te temane bhayathI kayAM rahevAnuM che? - 1 marimacagUnamanA=ghaNA bhayarUpa agnithI bhasmIbhUta thayelA. virauna saMsAranA sukhathI. f=. sA=hamezA. mAtAnasuvameva-bhayarahita jJAnasukha ja. viziSyatvesarvAdhika che. 2 phecaM=jANavA yogya tattvane. zani svAnubhava vaDe. vata =jetA, mu=munine. vAva kyAMya paNa, na = chupAvavA yogya nathI. (ane) na maracaM-mUkavA yogya nathI. (tema) vanita-kyAMya, haitrachADavA 5. (a) re devA yogya nathI. (to) mana=bhayathI. kyAM caitra rahevA yogya che. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 nibhAchaka 103 arthAta munine kayAMya bhaya nathI. ekaM brahmAstramAdAya nighnan mohacama muniH| bibheti naiva saMgrAmazIrSastha iva nAgarAT // 4 // eka brahmajJAnarUpa zastrane dhAraNa karI meharUpa senAne haNatA muni saMgrAmanA me kharA upara rahelA madonmatta hAthInI peThe bhaya pAmatA nathI, mayurI jJAnadRSTizcet prasarpati mnovne| veSTanaM bhayasANAM na tadA''nandacandane // 5 // je AtamajJAnanI daSTirUpa mayUrI (raNa) manarUpa vanamAM svachannapaNe vicare che, te AnandarUpa bAvanAcandananA jhADane viSe bhayarUpa sarvenuM vIMTAvuM hetuM nathI. 1 eka. brahmAstra paramAtmajJAnarUpazastrane. hAya= grahaNa karIne. morkyumehanI senAne. nina =hatA. muni muni. saMgamazISaca=saMgrAmanA mekhare rahelA. nA -uttama hastInI.=paDe. na vati=bhaya pAmatA nathI. 2 =je. jJAna =jJAnanI daSTirUpa. majUrI =hela. manane manarUpa vanamAM. prati=vicAre che. tavAto vana =AtmAnA AnandarUpa candananA jhADamAM mAM=bhaya rUpa sApanuM. naM vITAvuM na thatuM nathI. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 jJAnasAra kRtamohAtravaiphalya jJAnavarma bimati yaH / kva bhIstasya kva vA bhaGgaH karmasaMgarakeliSu // 6 // karmanA saMgrAmanI kIDAmAM meharUpa zastrane niSphaLa karanAra jJAnarUpa bakhtarane je dhAraNa kare che tene kayAM bhaya hoya athavA tene parAjaya kyAMthI thAya? tUlavallaghavo mUDhA bhramantyabhre bhayAnilaH / naikaM romApi taiAnagariSThAnAM tu kampate // 7 // AkaDAnA rUnI peThe halakA mUDha puruSe bhayarUpa vAyu vaDe AkAzamAM bhame che. paraMtu jJAna vaDe 1 tamoTsavence jeNe moharUpa zastranuM niSphaLapaNuM karyuM che evuM. jJAnavA=jJAnarUpa bacra, ca=je mitra dhAraNa kare che. tasya-tene saMvADhipu==TarmanA saMgrAmanI kriIDAmAM mI=maya. kayAMthI heya. ane maMtra = parAjaya =kayAMthI hoya. 2 tU AkaDAnA rUnI piDe 4a =halakA. mRCT:= avivekI ja. meyani=bhayarUpa vAyuthI. ai=AkAzamAM. amenti bhame che. tu paNa. jJAnArijInAM=jJAna vaDe atyanta bhAre evA purUSonuM. eka, romAdhi= DuM paNa na te pharakatuM nathI. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 niyASTaka 105 atyaMta bhAre evA mahApuruSonuM eka rUvADuM paNa kampatuM nathI. citta pariNataM yasya cAritramakutobhayam / akhaNDajJAnarAjyasya tasya sAdhoH kuto bhayam // 8 // jenAthI kene bhaya nathI (athavA jene keIthI bhaya nathI) evuM cAtri jenA cittamAM pariNameluM che evA akhaMDa jJAnarUpa rAjyavALA sAdhune konAthI bhaya hAya? arthAtuM tene keIthI paNa bhaya na hoya. prazamaratimAM kahyuM che ke - AcArAdhyanoktArthabhAvanAcaraNaguptahRdayasya / na tadasti kAlavivaraM yatra vacanAbhibhavanaM syAt // AcArAMganA adhyayunamAM kahelA arthanI bhAvanA ane cAritrathI jenuM mana surakSita che, tene evuM kAlarUpa chidra nathI ke jyAM tene kyAMya paNa parAbhava thAya. 1 ca=jenA. citta cittamAM tomartha jene keAInAthI bhaya nathI evuM. rAtre cAritra. rAtaM pariNameluM che. tasya te. uSNajJAnara carcA=akhaMDajJAnarUpa rAjyavALA, sAdhI=sAdhune. 3 =kayAMthI. mayaM bhaya heya. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 pravAhathI pAmIza ? phaLadAyaka che. Atmapraza 18 anAkharA'sAka peAtAnA guNAnA utka vAdarUpI pANInA pragaTa karatA kalyANarUpa vRkSanuM zuM phaLa kai paNa nahi pAme. gupta puNya ja kahyuM che ke dharmaH kSati kIrNaya / sAthI dharma nAza pAme che. ,, AlambitA hitAya syuH paraiH svaguNarazmayaH / aho svayaM gRhItAstu pAtayanti mavodadhau // 3 // khIjAe Alekhana karelAM peAtAnA guNarUpa dvAraDAMo hitane mATe thAya che. paNa Azcarya che ke pote grahaNa kare te te sasArasamudramAM pADe che, jo bIjA guNA kahe te guNakArI thAya. AtmastutinA dAra pote grahaNa kare te buDADe ane khIjA grahaNa. kare te tAre e Azcaya che. OM uccatvadRSTidoSotthasvotkarSajvarazAntikam / pUrvapuruSasiMhebhyo bhRzaM nIcatvabhAvanam // 4 // 1 = khIjAze. anvitAH=grahaNa karelA, cAramaya:=potAnA guNarUpa dAraDA. hitAya=hita mATe, phyu= thAya che. so Azraya che ke, svayaM-pote, jIddItAnu=grahaNu karelA hAya ! te. movo bhavasamudramAM, vAtatti= pADe che. 2 jIvavaviovottharo bevararAntiya uccapaNAnI Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 anAbharAyASTaka - 107 pitAnA guNanA utkarSavAdarUpI pANInA pravAhathI pragaTa kare kalyANarUpa vRkSanuM zuM phaLa pAmIza ? kaMI paNa nahi pAme. gupta puNya ja phaLadAyaka che. kahyuM che ke- " dharmaH kSati jIrtanAta " AmaprazasAthI dharma nAza pAme che. AlambitA hitAya syuH paraiH svgunnrshmyH| aho svayaM gRhItAstu pAtayanti mavodadhau // 3 // bIjAe AlaMbana karelAM pitAnA guNarUpa deraDAMo hitane mATe thAya che. paNa Azcarya che ke pite grahaNa kare che te saMsArasamudramAM pADe che, je bIjA guNa kahe to guNakArI thAya. Atmastutine dara pite grahaNa kare te buDADe ane bIjA grahaNa kare te tAre e Azcarya che. uccatvadRSTidoSotthasvotkarSajvarazAntikam / pUrvapuruSasiMhebhyo bhRzaM nIcatvamAvanam // 4 // 1 = bIjA, tAH=grahaNa karelA. ra4gujArarama=patAnAM guNarUpa deraDAo. hitAya hita mATe. yu= thAya che. yAdI Azcarya che ke pote. pRthvItatugrahaNa karelA hoya te te mavadripau=bhavasamudramAM. patinata= pADe che. 2 sarvadRSTiotyotsarSazvarAti-uccapaNanI Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 rAnasAra pitAnI uccapaNAnI daSTinA deSathI utpanna thayelA svAbhimAnarUpa jvaranI zAnti karanAra, pUrva purUSarUpa siMhathI atyanta nyUnapaNanI bhAvanA karavI te che. shriirruplaavnnygraamaaraamdhnaadimiH| utkarSaH paraparyAyazcidAnandaghanasya kaH 1 // 5 // zarIranA rUpa, lAvaNya (saundarya), gAma, ArAmabAgabagIcA ane ghanAdi, Adi zabdathI putra-pautrAdi samRddhirUpa paraparyAya-padravyanA dharma- vaDe utkarSa-atizaya abhimAna jJAnAnandavaDe pUrNa purUSane zuM hoya ! athaoNt kaMI paNa na hoya. prAyaH keI pArakA dhanavaDe dhanavaMtapaNuM na mAne. daSTinA doSathI utpanna thayela pitAnA abhimAnarUpa tvaranI zAnita karanAra pUrvapuryAsaH =pUrva puruSarUpa siMhethI. mAM atyaMta navatvamAna nyUnapaNAnI bhAvanA karavI. 1 zarIra-- -AmA-rAna-dhanAmA =zarIranA rUpa, lAvaNya--saundarya, grAma, ArAma-bagIcA ane dhana Adi rUpa. pUrA =padravyano dharma vaDe. jinana= jJAna ane AnandathI bharapUra evA AtmAne. :=zuM : abhimAna hoya. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 anAtmaza'sASTaka 1 zuddhAH pratyAtmasAmyena paryAyAH paribhAvitAH / azuddhAzrApakRSTatvAd notkarSAya mahAbhuneH ||6|| zuddha naye vicAratAM zuddha-sahaja paryAya pratyeka AtmAmAM tulyapaNe che tethI ane azuddha-vibhAva paryAyA tuccha hAvAthI sarva nayamAM madhyasthapariNativALA sAdhune te abhimAnane mATe thatA nathI. kSobhaM gacchan samudro'pi svotkarSapavaneritaH / guNaughAn budabudIkRtya vinAzayasi kiM sudhA ? // 7 // mudrA-sAdhuveSanI maryAdA sahita (samudra) hovA chatAM paNa peAtAnA utka-abhimAnarUpa pavanathI prerita thaI kSeAbha pAmatA guNunA samUhane parapoTArUpe karI 109 1 parimAvitA:=( zuddha nasanI dRSTithI vicArelA. yuddha ==zuddha carcA:paryAyo. pratyAtmatAnyena=dareka AtmAmAM samAnapaNe. (che.) (ane) addaH azuddhavibhAva paryAya . padraSTava=tuccha hovAthI. mahAmune= mahAmunine; utsarjAya= abhimAna mATe. nathatA nathI. 2 samudroSi=maryAdA sahita hovA chatAM paNa, strotapAvanArata=peAtAnA abhimAnarUpa vanathI prerita thayelA. kSoma=vyAkulatAne. pacha=pAmatA. nauSA guNunA samudAyane. trutyurIya=parapoTArUpa karIne. mukhya phogaTa. = krama. vinArAyasi=vinAza kare che. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 jJAnasAra ne phegaTa kema vinAza kare che? jema samudrane pavanathI pANIne parapiTArUpe karI nAza kare na ghaTe, tema uttama purUSane utkarSathI potAnA guNane nAza kare na ghaTe. nirpekssaanvcchimaanntcinmaatrmuurtyH| yogIno galitotkarSApakarSAnalpakalpanAH // 8 // apekSArahita, anavacchinna-dezamAna rahita, ananta-kalamAnarahita cAritrarUpa (jJAnamAtrarU5) zarIravALA gIzvare pitAnI adhikatA ane paranI hInatAnA ghaNA saMkalpavikalpavizeSathI rahita hoya che. arthAt yegI pitAne utkarSa ane paranA apakarSanI kalpanA rahita hoya che. 1 nirapekSAnachinAnattamAmRtA =kSi-apekSA rahita-anicchiA -dezanI maryAdA rahita anantakALanI maryAdA rahita-cinmAtrimUca =jJAnamaya svarUpa che jeenuM evA. (ane ) tow-jananA =ti-gaLI gayelI che. te adhikatA ane patrahInatAnI, anarAjyanA=ghaNI kahapanAo jeonI .evA. thAna= yogI hoya che. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 tavadaSTiaSaka 111 .19 tattvadRSTiaSTakam rUpe rUpavatI dRSTidRSTvA rupaM vimuhyati / majatyAtmani nIrupe tatvadRSTistvarUpiNI // 1 // rUpavALI pagalika daSTi rUpane dekhIne temAM meha pAme che. ane tattvadaSTi arUpI che, tethI te rUpa rahita AtmAne viSe magna thAya che. sarakhe sarakhAnA yogarUpa sama alaMkAra che. bhramavATI bahidRSTibhraMmacchAyA tadIkSaNam / abhrAntastattvadRSTistu nAsyAM zete sukhAzayA // 2 // bAhya daSTi e brAntinI vADI che ane bAhya daSTine prakAza te viparyAya zaktiyukta bhramanI chAyA 1 vatI dRSTikarUpavALI daSTi. =rUpane. davA joIne. =rUpamAM vizvatimAha pAme che, (a) - jinI rUparahita. tattvaritutatvanI dRSTi te, nave rUpa rahita, samani=AtmAmAM magati magna thAya che. 2 =bAhASTa. pravI=brAtinI vADI che. tarIkSA=bAhyadaSTine prakAza, amarachAyA=brAtinI yA che. tu=paraMtu, anta =jAtirahita, taravarAttvanI daSTivALo, tyAM manI chAyAmAM, gulAkAcA sukhanI IcchAcI, tasUto nathI. - Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 jJAnasAra rUpa che. jema viSavRkSanI chAyA viSarUpa hoya che, tema bAhya draSTine prakAza brAntirUpa jANo, paraMtu brAnti rahita tattvadaSTivALe, e bhramarUpa chAyAmAM sukhanI icachAthI sUti nathI, bahirdaSTine prakAza-- candrAsannatA pratyayanyAye bhramarUpa viSatarUnI chAyA che. tene vizvAsa tattvajJAnI na kare. kAraNa ke te (brAtirahita tatva daSTivALa) antardaSTi sukhathI pUrNa che. grAmArAmAdi mohAya yad dRSTaM bAhyayA dRzA / tattvadRSTayA tadevAntanIMta vairAgyasaMpade // 3 // bAhyadaSTithI dekhelA grAma udyAna pramukha sundara bAhya padArthane samUha mohane mATe thAya che-mehatuM kAraNa thAya che. teja tattvadaSTithI AtmAmAM utArela hoya te vairAgyanI prApti mATe thAya che. bAhyadRSTeH sudhAsAraghaTitA bhAti sundrii| tattvadRSTestu sAkSAt sA vinnmuutrpitthrodrii||4|| 1 vAyathI =bAhya daSTi vaDe daSTa dekhelA. grAma ramagAma ane udyAna vagere. mohacamehane mATe thAya che. taravedaSTayA =tavadaSTi vaDe. antarnAte AtmAmAM utArelA. vairAtha vairAgyanI prApti mATe thAya che. 2 vAdaH AdaSTine. sundarI==I. sudhAratA Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 tattvadRSTiaSTaka 113 khAdyaSTine amRtanA sAra vaDe ghaDelI strI bhAse che. tattvaSTine te te srI pratyakSa viSTA ane mUtranI hAMDalI jevA uttaravALI lAge che. 1 / lAvaNyalaharI puNyaM vapuH pazyati bAhyadRg / tattvaSTaH zvakAkAnAM bhakSyaM kRmikulAkulam // 5 // AdyaSTi lAvaNyanA tara'ga vaDe pavitra evA zarIrane jue che, ane tattvaSTi kAgaDA ane tarAne bhakSaNa karavA ceAgya tathA karamiyAnA samUhathI bhareluM jue che. gajAzvairbhUpabhavanaM vismayAya vahirdRzaH / tatrabhavAt kospi bhedastattvadRzastu na || 6 || // =amRtanA sAra vaDe caDelI. mAti=bhAse che. tattvadaSTetu= tattvarita tA. sA te strI. sAkSA=pratyakSa. vimUtrapiTarovarI viSTA ane mUtranI hAMDalI jevA uttaravALI lAge che. 1 vAyada=bAghaSTi. trAyavyadraSya saundranA tara... huM pavitra. vapuH zarIra varthAta dekhe che. tattvaSTiHtattvadaSTivALA ghAnAM=kUtarA ane kAgaDa ene. mahtva khAvA ye gya. (ane) mita=kaminAM samUha vaDe bhareluM. (jue.) 2 gAya: hAthI ane dheDAvaDe sahita. mUvamavanaM= Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 jJAnasAra bAhyadaSTine hAthI ane gheDA sahita rAjamandira Azcaryane mATe thAya che. paNa tattvadaSTine te te rAjamandiramAM ghaDA ane hAthIne vanathI kaMI paNa antara lAgatuM nathI. tattvadaSTine kyAMya camatkAra nathI, te te pudgalane vilAsa mAne che. bhasmanA kezalocena vapudhRtamalena vA / mahAntaM bAhyadRg vetti citsAmrAjyena tattvavit // 7 // bAhyadaSTi zarIre rAkha coLavAthI, kezane loca karavAthI athavA zarIre mela dhAraNa karavAthI A mahAtmA che" ema jANe che. paraMtu tattvadRSTi jJAnanI prabhutAthI mahAna jANe che. rAjamandira. vahada =bAhyadaSTine. vismayA =viramayane mATe thAya che. tattvadarADu taradaSTine te. tatra temAM (rAjamandirama). dhemavanati=ADA ane hAthInA vanathI. choDava= kaMI paNa medra =vizeSa. na=nathI. 1 ma#nArAkha caLavAthI. vezona=kezane leca karavAthI. vA=avA. va5tame zarIra upara mela dhAraNa karavAthI. vahyida=bAhyadaSTi. mAnta mahAtmA. tti= jANe che, tattvavi=tattvajJAnI. cillAbrAnce jJAnanI prabhutAthI. (mahAna jANe che.) Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 sarvasamRddhayaSTaka 115 na vikArAya vizvasyopakArAyaiva nirmitAH / sphuratkAruNyapIyUSadRSTayastattvadRSTayaH // 8 // skurAyamAna karuNArUpa amRtanI vRSTi karanArA tattvaSTi purUSo vikArane mATe nahi, paNa vizvanA upakArane mATeja utpanna karelA che. 20 sarvasamRddhayaSTakam bAhyadRSTipacAreSu mudriteSu mhaatmnH| antarevAvamAsante sphuTAH sarvAH samRddhayaH // 1 // bAhyadaSTine viSayakhaMcAra (viSayapravRtti) rekavAthI jJAnavaDe mahAna AtmA jene che evA puruSane 1 pUrakyupIyUSa =kurAyamAna che karUNArU amRtanI vRSTi jenAthI evA. tasvadaya =tatvanI dRSTivALA purUSo. vicitravikArane mATe. janahi. (paNa) vijagatanA. viracitraupakArane mATe. =ja. nirmita =utpanna karelA che. * 2 vahyiSTakag=bAhyadaSTinI pravRtti. mukitepu= baja paDe che tyAre. mahAtmA mahAtmAne. mantava=antaramAM ja rA=pragaTa thayelI. =sarva. samRddha = samRddhie. vamAsanta bhAse che. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 jJAnasAra AtmAmAM ja pragaTa thayelI sarva saMpatti anubhavathI bhAse che. samAdhirnandanaM dhairya dambholiH samatA shcii| jJAna mahAvimAnaM ca vAsavazrIriyaM muneH / / 2 // dhyAtA, dhyAna ane dhyeyanI ekatArUpa samAdhi te ja nandanavana che, jenAthI pariSaharUpa parvatanI pAMkha chedAya evuM dharyarUpa ja che, samatA-madhyastha pariNati e ja IndrANI che ane svarUpanA bedharUpa jJAna e ja mahAvimAna che, ema munine AvI IndranI lakSmI che. vistAritakriyAjJAnacarmacchatro nivArayan / mohamlecchamahAvRSTiM cakravartI na kiM muniH 1 // 3 // 1 samAdhi =samAdhirUpa. na=nandana vana. dha yara rUpa. moSTi=vaja. samatA=samabhAva rU5. za=I drANI. ra=ane jJAnaM svarUpanA avabodharUpa. madhamAnaM-moTuM vimAna. cai=A. vAsavaTI=IndranI lakSmI. mune =munine che. 2 vistAritabijJAnarmachatra=kriyA ane jJAnarUpa cama rasta ane chatraratna jeNe vistArela che evA. mohasadaZTiM-moharUpa teoe karelI mahAvRSTine. nivAraca= nivAratA. muni sAdhu. vartA=cakravatI. viM=zuM. na=nathI. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 samuhacaka cogapariNatirUpa kriyA ane upagaparikRtirUpa jJAna, te rUpa carmaratna ane chatraratna jeNe vistArela che evA, ane tethI maharUpa maleccha- uttarakhaMDanA yavanee prerelA mithyAtva daityoe karelI kuvAsanArUpa maTI vRSTinuM nivAraNa karatA muni zuM cakavatI nathI? navabrahmasudhAkuNDaniSThAdhiSThAyako muniH / . nAgalokezavad bhAti kSamA rakSan prayatnataH // 4 // nava prakAranA brahmacaryarUpa amRtakuMDanI sthitinA sAmarthathI svAmI ane yatnathI kSamA-sahiSNutA rAkhatA muni nAgalokanA svAmInI peThe zobhe che. je bIje nAgalokane svAmI uragapati (zeSanAga) che te kSamA-pRthvIne dhAraNa karato zobhe che. muniradhyAtmakailAze vivekavRSabhasthitaH / zomate viratijJaptigaGgAgaurIyutaH zivaH // 5 // 1 navabrahmasudhAluNDanidhiSTAca=nava prakAranAM bahAcaryarUpa amatanA kuMDanI sthitinA svAmI. munaH sAdhu prayatnata =sAmarthathI. kSamAM=sahiSNutAne (pRthivIne). rakSaka dhAraNa karatA. noverAvazeSanAganI peThe. mati zame che, 2 muni=muni. adhyAtmAra= adhyAtmarUpa kailAsane Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 jJAnasAra | muni adhyAtmarUpa kailAsane viSe sad -asahnA nirNayarUpa vivekavRSabha upara beThelA tathA viraticAritrakalA ane jJAti-jJAnakalArUpa gaMgA ane pArvatI sahita mahAdevanI peThe zebhe che. jJAnadarzanacandrArkanetrasya nrkcchidH| sukhasAgaramagnasya kiM nyUnaM yogino hareH // 6 // jJAna-vizeSadharUpa ane darzana-sAmAnya bedharUpa candramA ane sUrya jenAM netra che evA, narakagatine nAza karanArA ane sukharUpa samudramAM magna thayelA gIne kRSNa karatAM zuM ochuM che? kaMI paNa nyUna nathI. yA sRSTibrahmaNo bAhyA bAhyApekSAvalambinI ! muneH parAnapekSA'ntarguNasRSTiH tato'dhikA // 7 // viSe. vidrupamacita =vivekarUpa vRSabha upara beThelA viratijJaptinIaurIyuta =cAritrakalA ane jJAnakalArUpa gaMgA ane pArvatI sahita. ziva=mahAdevanI De. zomate zobhe che. 1 sInarsanavAvanetrasya jJAna darzanArUpa candra ane sUrya jenAM netra che evA. narachi : narakagatine nAza karanariA. (narakAsurane nAza karanArA) survasa rimaryasukharUpa samudramAM magna thayelA. coginaH=ogIne. kRSNa karatAM. jiM=zuM. cUnaM ochuM che. 2 cA=je. brahmA =jahmAnI. sRSTi sRSTi che. (te) Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 sarvasamRddharASTaka je brahmAnI sRSTi bAhya prapaMcagecara (bAhA jagat saMbandhI) ane bAhya kAraNanI apekSAne avalakhe che ane muninI aMtaraMga guNanI sRSTiracanA paranI apekSA rahita che, tethI te brahmAnI sRSTithI adhika che. ahIM upamAnathI upameya adhika che. ratnaitribhiH pavitrA yA srotobhiriva jAhnavI / siddhayogasya sA'pyahatpadavI na davIyasI / / 8 // traNa pravAha vaDe pavitra gaMgA nadInI jema traNa ratna vaDe pavitra arihaMtanI padavI paNa siddhagavALA sAdhune ati dUra nathI. kAraNa ke siddhayegane samApatti AdinA bhede tIrthakaranuM darzana dhAya che ema kahyuM che. vAhya =bAhya jagatarUpa. (ane) vAdyApekSavezvinI=bAhya kAranI apekSA rAkhanAra che. mu=muninI pannaguTira aMtaraMga guNanI phaSTi. vanapekSA=bIjAnI apekSA rahita (che.) tataH tethI. dho=adhika che. 1 =jema trima =Na homi=pravAho vaDe triIpavitra, nAvInaMga gA che (tema) trima ra =traNa ratna vaDe. vitrA=pavitra. sa te satya tIrthaMkara padavI. pi paNa siddhayogA= sigavALAne. ruvIyanI atyanta dUra. na=nathI, Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 jJAnasAra gurubhaktiprabhAvena torthakadarzanaM matam / samApatyAdibhedena nirvANaikanibandhanam // gurubhaktinA prabhAvathI samApatti Adi dhAnanA bhede karIne tIrthakaranuM darzana thAya che ema kahyuM che. Adi zabdathI tIrthaMkaranAmakarmane bandha thavAthI tenA udaye tIrthakara padanI prApti thAya te paNa grahaNa karavuM. te nirvANanuM mukhya kAraNa che. 21 karmavipAkacintanASTakam / duHkhaM prApya na dInaH syAt sukha prApya ca vismitaH / muniH karmavipAkasya jAnan paravazaM jagat / / 1 // | muni karmanA zubhAzubha pariNAmane paravaza thayelA jagatane jANatA duHkha pAmIne dIna na thAya ane sukha pAmIne vismayavALA na thAya. roSAM bhrabhaGgamAtreNa majyante parvatA api / haraho karmavaiSamye bhUpaibhikSA'pi nApyate // 2 // 1 muni-sAdhu varmavipavastha karmanA vipAkane. para= parAdhIna thayelA. gA=jagatane. nAnanuM-jANatA. 3HlaMka duHkhane. prANa=pAmIne. cIna =rIne na sthAtina thAya. -ane. suraMgasukhane prA=pArIne. mitaH=vismayukata. (na thaya). 2 ceSAM=jeonA bhramamALa=bhUkukInA cAlavA mAtrathI. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 kavipAkacittanASTaka 121 jeonI bhrakuTInA bhaMga mAtrathI (bhamaranA cAlavAthI) parvate paNa bhAMgI jAya che, tevA balavAna rAjAo paNa karmanI viSamatA AvI paDe che tyAre bhikSA paNa meLavI zakatA nathI e Azcarya che. jAticAturyahIno'pi karmaNyabhyudayAvahe / kSaNAd raGko'pi rAjA syAt chatrachannadigantaraH // 3 // jAti ane caturAIthI hIna hevA chatAM paNa abhyadaya karanAra-zubha karmano udaya hoya tyAre kSaNavAramAM rAMka paNa nanda AdinI peThe chatravaDe DhAMka che dizAmaMDaLa jeNe e rAjA thAya che. viSamA karmaNaH sRSTidRSTA karamapRSThavat / jAtyAdibhUtivaiSamyAva kA ratistatra yoginaH // 4 // parvatA:05rvata. pikapaNu. maca tUTI paDe che. tai=d. mUrve rAjAoe. varmaSaLe karmanI viSama dazA prApta thaye. aho Azcarya che ke. misADapi=bhikSA paNa na mAtra meLavI zakAtI nathI. 1 kaDucAvaTe Li=abhyadaya karanArA karmane udaya hoya che tyAre. jAtivaMturthahInoDapi jAti ane caturAIthI hIna hovA chatAM paNa. raphroDapi rAMka hovA chatAM paNa kSatikSaNamAM. chatrachaTrAntara = chatra vaDe DhAMkayA che dizAonA bhAgane jeNe e. rAgA=rAjA cata-thAya che. 2 varmA -karmanI. kRSTi racanA. nAtyamitavaivakhyAta Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1rara jJAnasAra jAti AdinI utpattinA viSama paNAthI karmanI racanA UMTanI pIThanI jevI kayAMya paNa sarakhI nahi evI viSama dIThI che, tethI karmanI sRSTimAM yogIne zI rIta (prIti) thAya? prazamaratimAM kahyuM che ke"jaatikuldehvijnyaanaayurvlbhogbhuutivaissmym / dRSTvA kathamiha viduSAM bhavasaMsAre ratirbhavati // " jAti (mAtRpakSa), kula (pitRpakSa), zarIra, vijJAna. AyuSa, baLa, ane bhoganI prAptinuM viSamapaNuM joine vidvAnone janmamaraNarUpa saMsAramAM kema prIti thAya ?" arthAt koI paNa prakAranI rati na thAya. mArA rAmaLi mRtarino irA bhrAmyante'nantasaMsAramaho duSTena karmaNA // 2 // upazamaNi upara yAvat agiyAramA guNasthAnake caDhelA ane zrutakevalI-cauda pUrvadharane paNa duSTa karma aho ! atyaMta saMsAra bhADe che. =jAti AdinI utpattinA viSama paNAthI. ramagvata= UMTanI pIThanA jevI. viSamAM sarakhI nahi evI dura =jANelI che. tatra temAM cojina =AgIne. =zI. ratiH=prIti thAya. 1 rAmaf=upazama zreNi upara. hid=caDhelA. =ane. butaskina =cauda pUrvadhare. Apa paNa so=Azcarya che ke. surena-duSTa. vamaLar=kama vaDe unantasaMsAra ananta saMsAra prAnta=bhamADAya che. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra1 karmavapAkacittanASTaka 123 arvAka sarvA'pi sAmagrI zrAnteva paritiSThati / vipAkaH karmaNaH kAryaparyantamanudhAvati / / 6 / / najIka rahelo bIjI badhI sAmagrI-kAraNajanA thAkelAnI peThe rahe che, paNa kArya karavAne utAvaLI thatI nathI, ane kamane vipAka kAryanA cheDA sudhI doDe che. chelluM kAraNa hovAthI karmavipAka e ja pradhAna kAraNa che. asAvacaramAvarte dharma harati pazyataH / gharamAvartitora iriza vyakti che A karmavipAka carama pugalaparAvartathI pahelAM anya pulapazivamAM dekhAtAM chatAM dharmane hare che ane carama pudgalaparAvata vALA sAdhunuM te pramAda 1 3vA bIjI. rada =badhI ya. sAmagrI kAraNasAmagrI. prAnta thAkI gayelAnI peThe. pratikRti=rahe che. (paraMtu) nA =karmane vipAka. paryanta-kAryanA antasudhI. anuvAvati=pAchaLa doDe che. 2 3= kama vipAka, zaramAva chellA pudgalaparAvarta sivAyanA bIjA pudgala parAvatamAM sthita =dekhatAM chatAM. dhara=dharmane hRtti kare che. paramAvartirAdhotu=paNa carama pula parAvatamAM vartatA sAdhunA. pharsTa chidrane. khri=dhIne. hRti khuza thAya che. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 jJAnasAra rUpa chidra-antarmama gaveSane harSa pAme che-khuza thAya che. sAmyaM bimati yaH karmavipAkaM hRdi cintayan / sa eva syaacidaanndmkrndmdhuvrtH|| 8 // je karmanA zubhAzubha pariNAmane hadayamAM vicArate samabhAvane dhAraNa kare che, te jJAnAnandarUpa makaranda-puSparAgane bhegI bhramara (rasajJa) thAya che. 22 bhavodvegASTakam yasya gambhIramadhyasyAjJAnavajramaya talam / zraddhA racanazaiovaiH sthAno patra kumAra che ? 1 ca=je. dRddhi manamAM. vidaM karmanA vipAkane ntinakacittavato. sALaMsamAma va. vimataii=dhAraNa kare che. sa =te ja (yogI). vinaramaputrata =jJAnAnandarUpa makaranda-parAgane bhegI bhramara. (thAya che). 2 janmIramaryA gaMbhIra che. madhya bhAga jeno, evA. carca=je saMsArasamudranuM jJAnajhama ajJAnarUpa vajathI 'baneluM taruM taLIyuM che. atra=jyAM. dAsano saMkadarUpa parvatanA samUha vaDe. hA=vAyelA. DumA jaI na zakAya tevA. ghanzanaH=mAge che. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rara bhahegASTaka pAtAlakalazA-yatra bhRtAstRSNAmahAnilaiH / kaSAyAzcittasaMkalpavelAvRddhiM vitanvate // 2 // smaraurvAgnijvalatyantayatra snehendhanaH sdaa| yo ghorarogazokAdimatsyakacchapasaMkulaH // 3 // durbuddhimatsaradrohaividyudurvAtagarjitaiH / yatra sAMyAtrikA lokAH patantyutpAtasaMkaTe // 4 // jJAnI tasmAd bhavAmbhodhenityodvigno'tidAruNAt / tasya saMtaraNopAyaM sarvayatnena kAsati // 5 // 1 yatraani. tRSNAmahAnilaiH=7o.35 mA vAyuthI. bhRtAHmare3. pAtAlakalazAH-5 tAsaza35. kaSAyAHopAla yAra 45.yo. cittasaMkalpavelAvRddhi-mananA sa46535 maratIne, vitanvateviratAre . (2) 2 yatra-ryA. antar-madhyamAM. sadAbhezAM snehendhanaH= sneha-rAga (1) 35 vanaNe. smaraurvAgniH bha35 43* pAnasa. jvalati=Ne . yaHo . ghorarogazokAdimatsyakacchapasaMkulaH bhaya 42 ro| mane zAharu5 mA73 ana ayamAthI bharesA cha. (3) 3 durbuddhimatsaradrohai: mudi, matsa2 sane dro35. vidyudurvAtarjitaiH=viNI, paapaao| ane ganA paDe. yatra-yAM. sAMyAtrikAH 36 vaTI lokAH 1. utpAtasaMkaTetozana35 samAM . patanti = 53 che. (4) 4 tasmAd-te. dAruNAtma ya 42. bhavAmbhodheH saMsAra Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 zAnadAra jene madhyabhAga agAdha che evA saMsArasamudranuM ajJAnarUpa vajathI baneluM taLI che, jyAM saMkaTarUpa parvatanI zreNI vaDe dhAyelA ane duHkhe jaI zakAya evA viSama mAge che, (1) jyAM tRSNa-viSayAbhilASarUpa mahAvAyuthI bharelA koThAdi cAra kaSAyarUpa pAtAlalaza mananA vikalparUpa velAnI vRddhi (bharatI) kare che. (2) javAM madhyabhAgamAM saneha-rAga (jaLarU5) iMdhanavALo kaMdarparUpa vaDavAnala haMmezA baLe che. je (saMsArasAgara) AkarA rega-zekAdhirUpa mAchalA ane kAcabA vaDe bharapUra che. (3) jyAM dubuddhi-mAThI buddhi, guNemAM roSa karavArUpa matsara, droha-apakAra karavAnI buddhirUpa vijaLI, bhayaMkara vAyu ane garjanA vaDe sAMyAtrika (vahANavaTI) leke utpAtarUpa saMkaTamAM paDe che.(4) evA atyanta bhayaMkara saMsArasamudrathI nitya bhayabhIta thayelA jJAnI te bhavasamudrane sarva prakAranA prayatnathI tarI javAnA upAyane icche che. (5) rUpa samudrathI. nityadvipana =haMmezAM bhayabhIta thayelA. jJAnIka jJAnI purUSatasya tene. tarIyaM-taravAnA upAyane. vacana=sarva prayatna vaDe. kSati Icche che. (5) Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rara bhogASTaka telapAtradharo yadvad rAdhAvedhodyato yathA / kriyAsvananyacittaH syAd bhavabhItastathA muniH // 6 // jema bAvanapalanA telathI saMpUrNa bharelA pAtra-thALane dhAraNa karanAra manuSya maraNanA bhaye rAjAnA kahevAthI badhA cauTAmAM pharI tyAM thatAM nATakAdine nahi dekhate apramattapaNe eka paNa TIpuM pADyA sivAya laI AvyA ane jema rAdhAvedha sAdhavAmAM tatpara thayele jenuM bIje kyAMya citta nathI evA ekAgracittavALo hoya tema saMsArathI bhaya pAmelA muni cAritrakiyAmAM ekAgracittavALA hAya. viSaM viSasya vahvezca bahireva yadauSadham / tat satyaM bhavabhotAnAmupasarge'pi yanna mIH // 7 // 1 cata-jema taipAtradhara =telanA pAtrane dhAraNa karanAra. athA=jema. vAvocata=rAdhAvedha sAdhavAmAM tatpara (ekAgra manavALo hoya che.) tathA=ma. mavamItiH=saMsArathI bhaya pAmelA. muni=sAdhu vijyApu=cAritranI kriyAmAM. anancacatta: ekAgracittavALA heya. 2 viSacca=viSanuM. sauSadha osaDa, virSa-viSa che. = aneva =agnithI dAjhelAnuM (osaDa). vA=agni che. tatva=te satye-sAcuM che. kAraNa ke, mavamItAnAM saMsA Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1ra8 sAnasAra . viSanuM auSadha viSa ane agninuM auSadha agni ja kahevAya che, te satya che. jethI saMsArathI bhaya pAmelAne upasarga prApta thavA chatAM paNa bhaya hetuM nathI. sthairya bhavabhayAdeva vyavahAre munivrajet / svAtmArAmasamAdhau tu tadapyantarnimajjati / / 8 // vyavahAranaye muni saMsAranA bhayathI ja sthiratA pAme che, ane pitAne AtmAnI ratirUpa nirvikalpa samAdhimAM hoya tyAre saMsArane bhaya paNa samAdhimAM ja magna thAya che. kAraNa ke - "mo ma ja sarvatra ni: munitattamaH " mekSa ane saMsAramAM badhe ya uttama muni ni:spRha heya che, evuM zAstravacana che. rathI bhaya pAmelAne. pavitra upasargo prApta thavA chatAM paNa mI =bhaya. =heto nathI. 1 vare vyavahAra naye. mavamayAsaMsAranA bhayathI. ga ja. muni =sAba. sthaLe sthiratA =pAme. tu paratu. tmirAmasamAdhaupitAnA AtmAnI ratirUpa samAdhimAM. tapita bhaya paNa. kAntanimannati-aMdara vilIna thAya che. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra 23 lekasaMjJAtyAgASTaka 129 ... 23 lokasaMjJAtyAgASTakam prAptaH SaSThaM guNasthAnaM bhavadurgAdrilaGghanam / lokasaMjJArato na syAnmunikottarasthitiH // 1 // saMsArarUpa viSama parvatanuM ullaMghana karavArUpa chaThThA guNasthAnakane prApta thayela, jenI lekettara mArgamAM sthiti-maryAdA che evA muni "lake karyuM te ja karavuM, paNa zAstrArtha na vicAre evI buddhirUpa lekasattAmAM prItivALA na hoya. yathA cintAmaNi datte baTharo badarIphalaiH / hahA jahAti saddharma tathaiva janaraJjanaiH // 2 // jema mUkha boravaDe (bAranA mUlyathI) cintAmaNi ratna Ape che, temaja mUDha vividha prakAranA 1 maghi =saMsArarUpa viSama parvatanuM ullaMghana karanAra. SaSTha chaThThA pramatta nAme. guNasthAna guNasthAnakane, prApta =prApta thayelA. sthitiH lakattara bhAgamAM sthiti jenI che evA. muni =sAdhu-saMjJArataH saMjJAmAM prItivALA. ra ta na hoya. 2 ca=jema. vara=mukha. varIpa =bera vaDe (baranA mUlathI). vittAmacintAmaNi ratna Ape che. tadaiva temaja. (mUDha) du=are. narakanai =lokaraMjana karavA vaDe. saddharma=saddharmane jAti taje che. Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 jJAnasAra leAkara'jana karavA vaDe saddha ne taje che, e khedanA viSaya che. lokasaMjJAmahAnadyAmanusrovo'nugA na ke / pratisroto'nugastveko rAjahaMso mahAmuniH // 3 // lekasasArUpa mATI nadImAM tRNAddhinI peThe sAme pravAhane anusaranArA evA kANu nathI? paNa pravAhe cAlanAra evA rAjahaMsa eka mahAmuni che. ra lokamAlambya kartavyaM kRtaM bahubhireva cet / tadA midhyAdRzAM dharme na tyAjyaH syAt kadAcana // 4 // jo lAkane alakhIne ghaNA mANasoe ja 1 sToksaMjJAmahAnavAM=lAkasanArUpa meTI nadImAM. anusrotonunaH-leka pravAhane anusaranArA, kANu nanathI. pratisrotonunaH=sAme pravAhe cAlanAra. rAsa:=rAjahaMsa jevA. : eka. mahAmuni =munozvara che. 2 ce=jo. Dholakane. mAnya=AvalaMbIne. vRmi:NA mANaseAe. va=ja. ta=karelu. taMtmya karavA caiAgya hoya. tavA te. niccadazAM=mithyAdaSTionA. dharme= dharma. vAcana=kadI paNa. tyAkhyaH=tajavA yogya. na yAt= na hAya. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokasaMzAtyAgASTaka 131 kareluM karavA cogya hoya te miyAdaSTine dharma kayAre paNa tajavA egya na hoya. zreyo'rthino hi bhyAMso loke lokottare na ca / stokA hi ratnavaNijaH stokAzca svAtmasAdhakAH // 5 // kharekhara mekSanA athaS lekamArga ane lekattara mArgamAM ghaNA nathI. kAraNa ke ratnanA vahepArI cheDA che, tema pitAnA AtmAnA arthane sAdhanArA paNa thaDA che. lokasaMjJAhatA hanta niicairgmndrshnaiH| zaMsayanti svasatyAMgamarmaghAtamahAvyathAm // 6 // aphasa che ke lokasaMjJAe karI haNAyelA jI "dhIme javuM, nIce jevuM" ItyAdi pravRtti vaDe 1 di=kharekhara evorthana:= mekSanA athI. jo lekamArgamAM. ane hojo-lattara bhAgamAM. mUryAsaH= ghaNA. na=nathI. kAraNa ke. ravaLiH=ratnanA vepArI. to:=DA che. ca=ane. yAtma : potAnA AtmAnuM sAdhana karanArA. sto:=oDA che. 2 dura=asa che ke. DhosaMsAhatA =jokasaMjJAthI haNAyelA. nImananai =dhIme cAlavA ane nIce jovA vaDe. svasatyAgAmarmajAtamahAvyathA-pitAnA satyavatarUpa aMgamAM marma prahAranI mahAvedanAte. saMsatti jaNAve che. Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 131 jJAnasAra potAnA satya vratarUpa aMgamAM thayelI mama prahAranI mahAvedanAne jaNAve che. 1 AtmasAkSika saddharmasiddhau kiM lokayAtrayA / tatra prasannacandrazca bharatazca nidarzane // 7 // AtmAnI sAkSIe saddhmano siddhi thaI hAya tA leAkayAtrA leAkavyavahAranuM zuM kAma che ? leAkane jaNAvavAthI zu ? temAM prasannacandra rASi ane bharatarAjiSanA dRSTAnta che. prasannacandra rASine dekhItuM bAhya cAritra hovA chatAM narakagati ceAgya krama anya thayA ane bharatamahArAjAne bAhya cAritra *vinA paNa kevaLajJAnanI prApti thaI. lokasaMjJojjhitaH sAdhuH parabrahmasamAdhimAn / sukhamAste gatadrohamamatAmatsarajvaraH // 8 // 1 AtmasAkSisaddhamattirdrau=AtmA sAkSI jemAM che evA satya dharmanI prApti thaye. ojyAtrayA liAkavyavahAranu zuM kAma che? tatra=temAM prakSAcandraH prasannacandra rAjarSi ane. marataH=bharata mahArAjA. niIne= dRSTAnta che. 2TosaMzobsita: leAkasaMjJAthI rahita. vatrAsamA dhimAna=paraprAne viSe samAdhivALA, tatromanatAmatlara-1ra:= gayA che droha, mamatA ane abhimAna navara jenA evA. sAdhu:=muni. pulam sukhe. titi rahe che. = Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra4 zAsaSTaka 133 lekasaMjJA rahita, parabrahmamAM lInatA thavArUpa samAdhivALA ane jenA droha, mamatA ane matsararUpa jvara gayA che evA sAdhu sukhe rahe che. 24 zAzvAdazam | carmacakSubhRtaH sarve devAzcAvadhicakSuSaH / sarvasuH siddhAra sAdhava rAtravadhu: | I | badhA prANIo carmacakSune dhAraNa karanArA che, deve avadhijJAnarUpa cakSuvALA che, siddha bhagavaMte sarva pradeza kevala upagarU5 cakSuvALA che ane sAdhue zAstrarUpa cakSuvALa che. samayasAramAM kahyuM che ke - "rAmarahU rAdU carama sAMvamUyALa ! devA ya ohicakkhU siddhA puNa savvadocakkhU " // Agama cakSuvALA sAdhue che, sarva prANIo carmacavALA che, deve avadhijJArUpa cakSuvALA che ane siddha sarvataH cakSuvALA che." 1 =badhA maLe. kuta: carmacakSane dhAraNa karanArA che, kevA devo. avadhakSu=avadhijJAnarUpa cakSuvALA che. siddhA=siddho. satarthakSas: sarva Atmapradeza kevala. jJAna-darzanarUpa cakSuvALA che. =ane sIMdhava sAdhuo. zAstravekSA =zAstrarUpa cakSuvALA che. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 jJAnasAra puraHsthitAni vodhistiyaglokavivartinaH / sarvAn bhAvAnavekSante jJAninaH zAstracakSuSA // 2 // jJAnIo zAsvarUpa cakSuvaDe jANe AgaLa rahelA hoya tema saudharmAdi udghaleka, narAdi aleka ane jaMbUlavaNAdi tiryazlekamAM vividha pariNAma pAmatA sarva bhAva-padArthane sAkSAt dekhe che. ahIM zrutasahacarita mAnasa acakSudarzanathI dekhe che ema jANavuM. zAsanAt trANazaktezca budhaiH zAstraM nirucyate / vacanaM vItarAgasya tattu nAnyasya kasyacit // 3 // paMDitoe hita zikhavavAthI ane rakSaNa karavAnI zaktithI zAstra zabdanI vyutpatti karI che. te 1 jJAnina =jJAnI puruSe. zAstrakSaTH=zAstrarUpa catuthI staryavartana =kArba, adho ane tirachI lekamAM pariNAma pAmatA. savamavana sarva bhAvene. pura sthitA phava= sanmukha rahelA hoya tema. sAkSA=pratyakSa. lagne dekhe che. 2 rAsanAta-hita padeza karavAthI. =ane traNa = sarva jIvone rakSaNa karavAnA sAmarthyathI, vuDa paMDitoe. ranne nicate= zAstra zabdanI vyutpatti karAya che. teTete zAstra che. vItarAci=vItarAganuM. vaca=vacana che. 3nyaraca= bIjA. jevA koInuM na= nathI. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 zAstrASTaka 135 sarvaguNasahita kevalajJAna mULa kAraNa jenuM che evuM vItarAganuM vacana che. bIjA keInuM vacana te zAstra kahevA yogya nathI. prazamaratimAM kahyuM che ke" zAsanasAmayena ca satrANabalenAmavadyena / yukta yat tacchAstraM taccaitat sarvavidvacanam // | "hitazikSA ApavAnA sAmarthyathI, ane nirdoSa rakSaNa karavAnI zakitathI yukta hoya te zAstra che, ane te sarvAnuM vacana che." zAstre puraskRte tasmAd vItarAgaH puraskRtaH / puraskRte punastasmin niyamAt sarvasiddhayaH // 4 // tethI zAstra AgaLa karyuM-mukhya karyuM eTale teNe vItarAga bhagavaMta AgaLa kya. zAstranA upayoge tenA kartA sAMbhare ja. ane vItarAgane AgaLa kyo eTale avazya sarva siddhio thAya che. kahyuM che ke- "asmin hRdayasthe sati hRdayasthastattvato munIndra iti / hRdayasthite ca tasmin niyamAt sarvArthasiddhayaH // pokarIe re Dho. 14. 1 tasmA-tethI. sAlve puraskRtaMtrazAstrane AgaLa karyuM eTale vItarA =vItarAgane puraskRta =AgaLa karyA. punaH=vaLI. tamana puraskRtaii=te vItarAgane AgaLa karyA eTale. niyamati avazya. savasiddhaca =sarvasiddhi thAya che. Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 rAnasAra tIrthaMkara praNIta Agama hRdayamAM hoya tyAre paramAWthI tIrthakara bhagavaMta hRdayamAM heya che. kAraNa ke te tenA svataMtra praNetA che, ane jyAre tIrthakara bhagavaMta hRdayamAM hoya tyAre avazya sarva arthanI siddhi thAya che.' adRSTArthe'nudhAvantaH zAstradIpaM vinA jddaaH| prApnuvanti paraM khedaM praskhalantaH pade pade // 5 // jaDa-avivekI manuSya zAstrarUpa dIvA vinA adaSTa-nahi joyelA pakSa arthamAM pAchaLa deDatA ane pagale pagale khalanA pAmatA-Thekara khAtA ghaNe kheda pAme che. - zuddhonchAdyapi zAstrAjJAnirapekSasya no hitam / bhautahanturyathA tasya padasparzanivAraNam // 6 // 1 zAstrI vinA=zAstrarUpa dIvA vinA. 3rArtha=pakSa arthamAM. anuvAvantaH=pAchaLa doDatA. 17 =avivekI jane. va =pagale pagale praDhatta =Dekare khAtA. ra=atyanta rahekaleza. anuvanti pAme che. 2 zAstrAjJAnirapekSastha za strAjJAnI apekSA rahita, sva. cchadamatine. zuddhacchIpi zuddha bhikSA vagere bAhyAcAra paNa. hita hitakArI. na=nathI. athA=jema. mautanti =mAtamatine haNanArane. taraya tenA. (bhautamatinA). pazinivAraNam page sparza karavAne niSedha kare. (hitakAraka nathI.) Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 zAstrASTaka 137 zAstrAjJAnI apekSArahita Apamatine (vecchAcArIne) zuddha-beMtALIza doSarahita-AhAragaveSaNAdika paNa hitakAraka nathI. jema bhautamatine haNanAra zabarane tenA page sparza karavAnuM nivAraNa karavuM hitakAraka nathI. "jIvatA bhautamatinA page sparza na kare e AjJA tenI pAse rahelA mayUrapicchanA athI zabare jema tene mArI tenA page sparza ryA sivAya mayUrapiccha letAM pALI, tema Apamatine zAstrAjJA vinA bAhyAcAranuM paripAlana jANavuM. jJAnAgihAmatraM jAnyaahunanA 'dharmArAmasudhAkulyAM zAstramAhumaharSayaH // 7 // maharSie zAstrane mithyAjJAnarUpa sarpane damavAne mahAmanca, svecchAcArIpaNArUpa javaranuM pAcana ane zamana karavAmAM laMghanarUpa, ane dharmarUpa ArAma bagIcAne viSe amRtanI nIka samAna kahe che. 1 marSaya =moTA RSie. -zAstrane ajJAnAdimahAmatraM-ajJAnarUpa sapanuM jhera utAravAmAM mahAmatra samAna. vAcharaddhanamasvachaMdatArUpa javarane nAza karavAmAM lAMghaNu samAna. dharmArAmasudhAbhyAM dharmarUpa bagIcAmAM amRtanI nIka jevA. mIThuM =kahe che. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 jJAnasAra zAstroktAcArakartA ca zAstrajJaH zAstradezakaH / zAstrakahara mahAyogI prApnoti paramaM padam // 8 // zAstramAM kahelA AcAranuM pAlana karanAra, zAstrane jANanAra, zAstrane upadeza karanAra ane zAstrane viSe jenI eka advitIya dRSTi che evA mahAyogI paramapada-mekSine pAme che. 25 parigrahASTakam / na parAvartate rAzervakratAM jAtu nojjhati / parigrahagrahaH ko'yaM viDambitajagatrayaH // 1 // je rAzithI (dhananA rAzithI pAchA pharate nathI ane vakatAno tyAga karatuM nathI, jeNe traNa 1 zastrovArtA=zAstramAM kahelA AcArane pALanAra. zAstra-zAstrane jANanAra. rAtrideza=zAstrano upadeza karanAra ra=ane. zAstrakazAstramAM eka daSTivALA. mahI =mahAna yogI. gharameM va=parama padane (mekSa ) prati=pAme che. 2 rA=rAzithI. ra parAvartate pAchA pharatA nathI. vAtu kadI paNa vakrata =vakratAne na hataetajato nathI. nvita patniA =jeNe traNa jagatanA lokone viDaMbanA pamADI che e. a A. rigrahaH =parigraharUpa graha, vAtraka che. Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 parigrahASTaka 130 jagatane viDaMbanA karI che e A parigraharUpa kya. graha che? sarva grahathI parigraha graha balavAna che. enI gati keIe jANuM nathI. parigrahagrahAvezAd durbhASitarajAkirAm / zrUyante vikRtAH kiM na pralApA liGginAmapi // 2 // parigraharUpa grahanA aMdara praveza thavAthI durbhASita-utsutra rUpa dhULane mAthe uDADanAra jena veSadhArIenA paNa ghelachAnA vikAravaMta pralApe-asaMbaddha vacane zuM saMbhaLAtAM nathI? apitu saMbhaLAya che. te bIjAnA mATe te zuM kahevuM ? yastyaktvA taNavaTa bAhyamAntaraM ca parigrahama / udAste tatpadAmbhoja paryupAste jagatrayo // 3 // je tRNanI peThe dhanadhAnyAdi bAhya ane 1 vararA =parigraharUpa grahane praveza thavAthI kurmASita:virAm-utsutra bhASaNarUpa dhULa uDADanArA. jinAma ivezadhArIonA paNa. vikRta =vikAravALA. strAva = bakava de. krizuM. na sUcanta=saMbhaLAtA nathI. 2 : je. tRNavattarakhalAnI peThe. vAghaMbA . ja= ane, sattara-aMtaraMga. varitraraMparigrahane. tyavatva=tajIne. sAnta-udAsIna rahe che. tatvo ==tenA caraNakamalane. rAtrathI traNa jagata. kapAste seve che. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 jJAnasAra mithyAtvAdi aMtara'ga parigraha tajI udAsIna thaine rahe che, tenA caraNakamaLa traNa jagata seve che. citte'ntargranthagahane vahirnigranthatA vRthA / tyAgAtkaJcukamAtrasya bhujago na hi nirviSaH // 4 // atara'ga parigrahe karIne gahana-vyAkula citta hAya teA khAdya nigranthapaNuM phogaTa che. kharekhara kAMcaLI mAtrane cheADavAthI sApa viSararhita thanA nathI. tyakte parigrahe sAdhoH prayAti sakalaM rajaH / pAlityAge kSaNAdeva sarasaH salilaM yathA // 5 // jema pALano nAza karavAthI sarAvaranuM saghaLu pANI kSaNavAramAM cAlyuM jAya che, tema parigrahano tyAga karavAthI sAdhunuM saghaLu' pApa cAlyuM jAya che. 1 antarthanyAne aMtaraMga pario karIne vyAkula. vitta=mana che teA. vAnirdhanyatA=bAhya grinthapaNuM. pRyA= phAgaDha che. Tvi=kAraNa ke. jajjumAtratyA=kAMcaLI mAtra cheADavAthI. munaH=sa. nirviva=vitra rahita. na=thatA nathI. 2 catta prite parigrahane tyAga karyuM. sAdho =sAdhunu sabaM=sadhaLu', ratna:=pApa. kSaLAavakSaNamAM ja. prAti=jAya che, cathA=jema. vAjiyAne=pALanA nAza thatAM. sarasa:=sarAvaranuM. sahis=pANI (cAlyu' jya che.)` Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 parigrahASTaka 141 tyaktaputrakalatrasya mRrjAmuktasya yoginaH / cinmAtrapratibaddhasya kA pudgalaniyantraNA // 6 // putra, kalatra-strI ane upalakSaNathI sarva bandhanane jeNe tyAga kare che, je mUchathI rahita ane cinmAtra-jJAnamAtramAM Asakata che, evA gIne pugalanuM bandhana zuM hoya? cinmAtradIpako gaccheda nirvAtasthAnasaMnibhaiH / niSparigrahatAsthairya dharmApakaraNairapi // 7 // jJAnamAtra pariNAmavALA apramatta sAdhune vastrapAtrAdi cauda dharmopakaraNa dhAraNa karavA na ghaTe. kAraNa ke tenAM brahaNa ane dhAraNAdi mUcha vinA na hoya, ane yukatAhArAdi te anAhAra bhAvanArUpa jJAnanuM prasAdhana che, tene asaMbhava sAdhune 1 putratra=jeNe putra ane strIno tyAga kare che. mU rya-mUcha mamatvathI rahita. citraprativarNa-jJAnamAtramAM Asakta. cIna = gine. putranicandranA pudagalanuM niyatraNa-bandhana. =zuM hoya? 2 nAnIpA =jJAnamAtrano dIvo (apramatta sAdhu). nirvAtacAnana =pavanarahitasthAna jevA. dharaH = dharmanAM upakaNe vaDe. pi=paNa, niSpahitArthe paricahanA tyAgarUpa sthiratAne. nadata pAme che. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 jJAnasAra nathI' evuM digaMbare kahe che. tene pratibadhI dUSaNa ApavAnA abhiprAye granthakartA kahe che - jJAnamAtrane dIpaka (apramatta sAdhu) nirvAtasthAna samAna dharmopakaraNoe karIne niSparigrahapaNAnI sthiratAne pAme che. eTale jJAnadIpakane telasamAna cukatAhAre jema AdhAra che, tema nitasthAna tulya dharmopakaraNavaDe paNa AdhAra che. ema jANavuM. mRcchachinnadhiyAM sarva jagadeva prigrhH| mUrcchayA rahitAnAM tu jagadevAparigrahaH // 8 // mUchIe karIne jenI buddhi DhaMkAyelI che tene sarva jagata ja parigraha che ane mUchathI rahita jJAnIne te jagata ja aparigraharUpa che vizeSAvazyakabhASyamAM kahyuM che ketmhaa kimatyi vatthu gaMtho'tho va sambahA loe / gaMthA'gaMtho va mao mucchA'mucchAhiM nicchayo // vasthAi teNa jaM jaM saMjamasAhaNamarAgadosassa / taM tamaparigAho cciya pariggaho jaM taduvaghAI // 0 3075-76 tethI temAM evI kaI vastu che ke jene sarvathA parigraha athavA aparigraharUpa kahevAya? mATe nizcaya dRSTithI mUchathI parigraha ane amathI aparigraha kahela 1 mUchadhi=mUchathI jenI buddhi kaMkAyelI che Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 anubhavASTaka 143 che. tethI rAgadveSarahita AtmAne saMyamanA sAdhabhUta vastrAdi aparigraharUpa che, ane saMyamane upaghAta karanAra che, te parigraha che." 26 anubhavASTakam / sandhyeva dinarAtribhyAM kevalazrutayoH pRthak / budhairanubhavo dRSTaH kevalArkArUNodayaH // 1 // jema divasa ane rAtrithI saMdhyA judI che, tema kevalajJAna ane zratajJAnathI bhinna kevalajJAnarUpa sUryanA aruNodayarUpa anubhava paMDitoe dIThe che. eTale mati-zratajJAnanAM uttarabhAvI ane kevalajJAnathI avyavahita (antara rahita). pUrvabhAvI prakAzane anubhava kahe che. tenuM bIjuM nAma prAtijJAna che. teone. sarva=badhuM. sat =jagata ja zistraparigraharUpa che. tu=paratu. mUrajIyA=machathI. ratiAnAM hitane kAr va=jagata ja. apara=aparigraha rUpa che. 1 =jema. tricca=divasa ane rAtrithI. rasthA-saMdhyA. pRtha=judI che. (tema) jesabutacokevalajJAna ane tAnathI. pRthe bhinna. traphaLoH =kevalajJAnarUpa sUryanA arUNodaya samAna, sanamaH=anubhava. gu= jJAnI purUSoe. =dIThe che. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 jJAnasAra 1 vyApAraH sarvazAstrANAM dikpradarzana eva hi / pAraM tu prApayatyeko'nubhavo bhavavAridheH // 2 // kharekhara saghaLAM zAstrAno vyApAra upAyaprava na-dizA batAvavAno ja che. parantu eka anubhava saMsArasamudrano pAra pamADe che. atIndriyaM paraM brahma vizuddhAnubhavaM vinA / zAstrayuktizatenApi na gamyaM yad budhA jaguH // 3 // IndriyAne ageAcara sarvopAdhi rahita zuddha brahma-AtmA vizeSa zuddha anubhava vinA zAstranI sekaDo yuti vaDe paNu jANI zakAya tema nathI. jethI paDitAe kahyuM che. 1 sarvazAsrALAM=sarva zAstrAtA. vyApAraH udyama. vivarNana: dizAne batAvanAra. va=ja, =ikharekhara che. tu=parantu. :=eka anumava:=anubhava, mariye!=sa'sAra samudrano. paraM=pAra. prAti pamADe che. 2 gatIndriya=indriyane agAcara. huM ha=paramAtmasvarUpa. vizuddhAnumatraM vinA=vizuddha anubhava sivAya zAstrayuri tena=zAstranI sekaDA yuktio vaDe, vi=paNa, na pAmyuM= jANavA yogya nathI. ca=jethI. sutrA:=paDitAe. gayu=kahyuM che. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 anubhavASTaka 145 jJAyerana hetuvAdena padArthA yadyatIndriyAH / kAlenaitAvatA prAjJaiH kRtaH syAt teSu nizcayaH // 4 // je yuktizAe karIne Indriyane agecara dharmAstikAyAdi padArtho hatheLImAM rahelA AmaLAnI peThe jANI zakAya to eTalA kALe atIndriya padA ne viSe paMDitae asaMdigdha ane abrAnta nirNaya karyo hota. AtmA paNa atIndriya padArtha che, tenA paryAya paNa atIndriya che. mATe te te vyaktine cakkasa mekSanA upAyanuM parijJAna thavAne mATe sAmarthyAgarUpa anubhava pramANa avazya mAnavuM e bhAvArtha che. keSAM na kalpanAdarvI zAstrakSIrAnagAhinI / viralAstadrasAsvAda vedo'nubhamajihvayA // 5 // 1 =je. hetuvAna yukitathI, totriyA =Ioine agocara ghA =padAthI. sara=jANI zakAya. (ta) hatAvata =eTalA. jena=kALe. prA=paMDitAe tevuM te atIndriya padArtha viSe nizcayaH nizcaya. kRtiH cata karI lIdho hota. 2 pAkanI. pArvIkalpanArUpa kaDachI. tralIrAtnAnI zAstrarUpa kSIrAjamAM praveza karanArI. na=nathI. 10. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 zAMtasAra konI kalpanArUpa kaDachI zAsrarUpa kSIrAnamAM avagAhanArI-praveza karanArI nathI ? arthAt sarvAMnI kalpanA zAstramAM praveza kare che. parantu anubhavarUpa jIbha vaDe zAsrarUSa kSIranA rasano AsvAda-rahasya caNAnA jANanArA gheADA che. eTale zAstrajJAna te bAhya ane anubhava te aMtaraMga ema jANavuM. 1 pazyatu brahma nirdvandvaM nirdvandvAnubhavaM vinA / kathaM lipImayI dRSTirvAGmayI vA manomayI ||6|| nirdendra-sarva prakAranA kaleza rahita brahmaAtmasvarUpane dvandvahata-zuddha aparAkSa (pratyakSa) anubhava vinA lipImayI--sa'jJAkSararUpa, vADmayI- vyaMjanAkSara (uccAraNa karavA) rUpa ane manomayI- landhyakSara (a nA parijJAna) rUpa STi kevI rIte dekhe? zAstraDhaSTie brahma na jaNAya, caSTie te na ja jaNAya; parantu kevala (anubhava) STie ja jaNAya. (paNa). viddhA thADA, banumayiA=anubhavarUpa bhavarDa. satrasAvAvitaH zAstranA rasanA AsvAdane jANanArA che. -- 1 nidrAnumaya dina=kaleza rahita zuddha anubhava vitAvInavI=puratakarUpa. camacI dhANIrUpa. manomayI= ApanA jJAnarUpI tri: daSTi nirdendu-rAgadveyAdi rahita, zudhdha, na=AtmasvarUpane. =kema, vayanu dekhe. Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 anubhavASTaka na suSuptiramohatvAnnApi ca svaapjaagrau| kalpanAzilpavizrAntesturyaivAnubhavo dazA / / 7 // anubhava e suSupti dazA nathI, kAraNa ke te meharahita che, ane suSupti te nirvikalpa che, paNa mehasahita che. vaLI te svaMdazA ane jAgrazA paNa nathI, kAraNa ke kalpanA rUpa zilpa-kArIgarInI vizrAMti-abhAva che ane svapna tathA jAjhazA to kalpanArUpa che. mATe anubhava e cothI ja dazA avasthA che. adhigatyAkhilaM zabdabrahma zAstradRzA muniH / svasaMvedyaM paraM brahmAnubhavenAdhigacchati // 8 // muni zAstraSTithI saghaLuM zabdabrahma jANIne 1 mohatyA moharahita hovAthI suputti:=gADha nidrA. rUpa suSupti zA 7=nathI. nAriravikAnta =kalpanArUpa kArIgarIne abhAva hovAthI. ravApa-nAra =svama ane jAgadda dazA. =paNa na=nathI. (tethI) anumava:anubhava. tu thI . =ja. zA=avasthA che. 2 muni =muni. zAstrI =zAstra draSTrivaDe. rivaraM= samasta. dilma zabdabrahmane. vidhArca=jANIne, vanavena= anubhava vaDe. sva yaM prakAza. (evA) prahma=parabrahmaneparamAtmAne. vAta jANe che. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 jJAnasAra anubhava vaDe anya nirapekSa svaprakAza parama brahmane jANe che. 27 yogASTakam mokSeNa yojanAd yogaH sarvo'pyAcAra iSyate / viziSya sthAnavAlambanakAyyagocaraH // 1 // mekSanI sAthe AtmAne joDavAthI vega zabdano artha saghaLe ya AcAra ISTa che. vizeSa karIne (sAmA nya zabdane vizeSaparaka karIne) sthAna-mudrA, varNa- 1 mokSe mokSanI sAthe. yoganAta-AtmAne jeDavAthI- soMDapi badhe ya. lAcAra: AcAra. co:=oga, 9te kahevAya che. (te) viziSNa vizeSa karIne. thAna-vaLakartha-sAsvana-prayoga: sthAna-bAsanAdi varNa-akSara, arthazAna, AlaMbana ane ekAgratAviSayaka che. 2 ThANunnatthAlaMbaNarahio tatammi paMcahA eso dugamittha kammajogo tahA tiyaM nANajogo u" // yogavizikA gA0 2 1 sthAna-kAyotsarga, paryakaba ane padmAsana vagere Asana vizeSa, 2 UNa eTale zabda, kriyAnuSThAna vagere karatAM uccArAtA sutranA varNAkSare, 3 zabdanA arthane nizcaya, 4 Alakhana-bAhya pratimAdinuM dhyAna, pa rahita eTale rUpI dravyanA AlaMbana rahita nirvikalpa caitanyamAtranI samAdhi. ema pAMca prakArane vega zAstramAM kahe che. ahIM Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 gASTaka 149 akSara, zabda vAcya artha, kAtyadinuM Alambana ane ekAgratA-siddhasmaraNa e pAMca bAbatane gocara je AcAra te vega kahevA gya che. karmayogadvayaM tatra jJAnayogatrayaM viduH|| virateSveva niyamAda bIjamAtraM pareSvapi // 2 // te pAMca yugamAM be karmacaga-kiyAga ane traNa jJAnaga che ema jJAnI puruSo jANe che. e pAMca prakAranA lega virativaMtamAM nizcayathI heya che ne bIjA mArgonusArI pramukhamAM kevaLa bIjarUpa hoya che. sthAna ane zabda e bane karmayoga che. kAraNa ke sthAna sAkSAta kriyArUpa che ane uccAra zabda uccAraNanA aMzamAM kriyArUpa che. artha, Alambana ane AlaMbana rahita e traNa jJAnayoga che. kAraNa ke artha vagere sAkSAta jJAnarUpa che." 1 tatra temAM. kramavA be karma.ga. (ane) jJAnotrayaM traNa jJAnayoga. (jJa nI) viTuM jANe che. (e) viteq=virativaMtamAM. nimAta=avazya hoya che. parvo bIjAmAM paNa. vImAa=ganA bIjarUpa che. "dese savve ya tahA niyameNa so carittiNo hoi| iyarassa boyamittaM itta ciya kei icchaMti // " yogaviMzikA gA0 3 Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 jJAnasAra kRpaanirvedsNvegprshmotpttikaarinnH| bhedAH pratyekamatrecchApravRttisthirasiddhayaH // 3 // ahIM sthAnAdi pratyeka yoganA IcchA, pravRtti, sthiratA ane siddhi e cArabhede che, te kRpA-anukaMpA, nirveda-saMsarane bhaya, saMvega-makSanI IcchA ane prazama-upazamanI utpatti karanArA che. sthAnAdi yoganA pAMca prakArane cAraguNA karatAM viza bheda thAya che. dezathI ane sarvathI cAritravaMtane e pUta yuga avazya hoya che, ane dezavirati ane sarvacAritrI sivAyanA bIjAne viSe yogane saMbhava nahi hovAthI keTalAka AcAryo temAM bIjamAtrarUpa yoga mAne che. yApi cAritra mehanIyanA pazamathI prApta thayela dezavirati ane sarvavirati cAritravALAne ja sthAnAdirUpa yoga hoya che, te paNa dezavirati Adi guNasthAnaka rahita paNa vyavahArathI zrAvakadharmAdimAM pravRtti karatA zrAvakAdine sthAnAdi kriyA yoganA bIjarUpa hoya che tethI apunabaMdhaka ane avirati samyagdaSTine viSe pega bIjamAtra rUpa hoya che." 1 zatra=ahIM. pratye= pratyeka yoganA. rUcha-ttasthira-siddha =Iza, pravRtti sthiratA ane siddhi e cAra bhedo che. (te) mA-nira-verA-garImattikAriba =kRpA, saMsArane bhaya, mekSanI IcchA, ane prazamanI urani karanArA che. 2 aNukaMpA nivveo savego hoi taha ya.pasamu tti / eesi aNubhAvA icchAINaM jahAsaMkhaM // 8 // Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra7 yogASTaka 151 icchA tadvatkathAprItiH pravRttiH pAlanaM param / sthairya bAdhakabhIhAniH siddhiranyArthasAdhanam // 4 // te gavALA bheganI kathA-vArtA sAMbhaLatAM ahIM icachAdiyeganuM kArya darzAve che-dravyathI ane bhAvathI duHkhI prANIonA duHkhane dUra karavAnI IcchA te anukaMpA. saMsAranuM nirguNapaNuM jaNavAne lIdhe saMsArarUpa kAragRhathI virakatapaNuM te nirveda, saMvegamokSane abhilASa, prazama-dharUpa kharaja ane vikyatRNAne upazama. ema IcchAdi yoganA kAryo che, jo ke AgamamAM anukaMpA vagere samyakatvanA lakSaNa kahelAM che, to paNa yuganA anubhavathI siddha thayelA viziSTa anupAdi :chAyoga vagerenAM kArya kahevAmAM virodha nathI vastutaH kevaLa samyakatvanI prAptimAM paNa vyavahArathI IcchAdi veganI pravRttithI anukaMpAdi bhAvanI niSpatti thAya che. eTale sAmAnya anukaMpAdimAM sAmAnya IcayogAdi kAraNa che ane vizeSa anukaMpAdimAM viziSTa gAdi kAraNa che. juo giviMkA gA. 8 nI TIkA. 1 tathA rItiH=ogInI kathAmAM prIti hevI te. =IcchA ga. paraM=adhika niMsupAyanuM pAlana karavuM te pravRtti =pravRttiyoga. vAdhIna =aticAranA bhayane tyAga che. bhairya sthiratAga. (a) kAryasAdhana bIjAne arthanuM sAdhana karavuM te. siddhi=siddhiga che. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 rAnasAra prIti upaje te IcchAga adhika prayatnathI zubha upAyonuM pAlana karavuM te pravRttiyAga, bAdhaka-aticA1 tajjuttakahApIIi saMgayA vipariNAmiNI icchA / savvatthuvasamasAraM tappAlaNamo pavattI u" // yogavizikA gA0 5 sthAnAdiyogavALA munionI kathAmAM abUdhanI IcchAthI utpanna thayela harSa sahita ane vidhipUrvaka anuSThAna karanArA prati bahumAnAdi garbhita pitAnA vormollAsathI kaMIka abhyAsarUpa vicitra pariNAyukta IcchAyAga kahevAya che. ahIM dravya-kSetrAdi sAmagrInA abhAve zAstravihita sthAnAdi yoganI IcchAthI yathAzakita sthAnAdiyeganuM AcaraNa paNa IchAyAgarUpa che. sarva avasthAmAM upazanapUrvaka sthAnAdiyoganuM pAlana karavuM te pravRtti yoga che. ahIM adhika vIrya hovAthI sAmagrInI paripUrNatAne lIdhe zAstravihita sthAnAdiyoganuM pAlana kare che mATe te pravRtti cogarUpa che." taha ceva eyabAhakacintArahiyaM thirattagaM neyaM / savyaM paratthasAhagaruvaM puga hoi siddhi tti // yogaviMzikA gA0 6 sthAnAdi yoganuM pAlana bAdhaka doSanI cinArahita hoya te sthiratA jANavI. prakRttirUpa roga anicara sahita hovAthI bAdhakanI cintA sahita che ane sthiratArUpa yoga zuddhivizeSathI bAdhaka doSanI cirahita che. sarva sthAnAdi cAga potAnAmAM upazamavizeSa Adi phaLa utpanna karatAM sthAnAdi ganI zuddhirahita bIjAone paNa tenI zuddhi karavA dvArA pitAnA jevA phaLane sAdhaka thAya che. siddhiyega. e hetuthI jeNe ahiMsAnI siddhi karI che evA yogIonI Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 yogASTaka 153 nA bhayanI hAni (tyAga) eTale jyAM aticAra lAge nahi te sthiratAyoga. tenA saMge vairano tyAga thAya ItyAdi parArthanuM sAdhana thAya te siddhiye ga kahevAya. arthAlambanayozcatyavandanAdau vibhAvanam / zreyase yoginaH sthAnavarNayoryatna eva ca // 2 // tyavandanAdi kiyAmAM artha ane Alambana e be veganuM vibhAvana-vAraMvAra smaraNa karavuM, tathA sthAna ane varNane viSe udyama ja yegI nA kalyANa mATe thAya che. Alambanamiha jJeyaM dvividhaM rUpyarUpi ca / arUpiguNasAyujyayogo'nAlambanaH paraH // 6 // pAse hiMsaka prANIo paNa hiMsA karavA samartha thatA nathI. je satyadharmanI siddhi karI che tenI pAse asatyayAdI asatya belI zaktA nathI e siddhiga samaja. 1 catyavattAvau= vandanAdi kriyAmAM. garyAnvana =artha ane Alambana. vimavana maraNa karavuM. = ane. naLa sthAna ane varNane viSe. cahna = udyama ja. yogAnaH yogInA. eca kalyANa mATe thAya che. 2 a. haricaMnaM AlaMbana. gi=rUpI. = ane. dAMpa= arUpI driviheM be prakAre che. temAM ripimuLanAyuSyo=arUpI-siddhanA svarUpa sAthe tanmaya paNArUpa cAMga te. :~utkRSTa. banAkhyunaH=anAlaMbana yoga che. Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1pa4 jJAnasAra ahIM AlaMbana rUpI ane arUpI ema be prakAre jANavuM. arUpiguNa-siddhasvarUpanA tAdAmyapaNe ga te ISa-DuM avalambana hovAthI utkRSTa anAlaMbana yoga kahevAya che. kahyuM che ke - tatrApatiSThitaH khalu yataH pravRttazca tattvatastatra / sarvottamAnujaH khalu tenAnAlambano gItaH // SoDazaka 16 zlo0 9 jyAM sudhI paramAtmatatvanuM darzana thAya tyAM sudhI paramAtmatattanA darzananI apaMgabhAve IcchArUpa anAlaMbana ga che. te paramAtmatatvamAM sthiratA rahita che ane jethI dhamAna dvArA paramAtmadarzanamAM pravRtti thAya che. tethI yoganirodha rUpa sarvottama yoganA pUrvabhAvI anAlaMbana yoga - nirAlaMbana yoga te dhArAvAhI prazAntavAhitA nAma citta che. te yatna zivAya maraNanI ape 1 "AlaMbaNaM pi eyaM ruvimaruvi ya ittha paramu tti / taggugapariNairUvo suhumo aNAlaMbaNo nAma" // yogaviMzikA gA0 19 ahIM e vicAra prasaMge samavasaraNasthita jina ane tenI pratimAdirUpa rUpI Alambana tathA parama--paramAtmA rUpa ApI AlaMbana-ema AlaMbana be prakAre che. temAM arUpI paramAtmAnA kevalajJAnAdi guNenI tanmayatArUpa yoga indriyone agocara hovAthI sUkSma anAlambana yoga kahyo che." Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 yAgASTaka 155 kSAe svarasathI ja sadeza dhArAe pravarte che ema bhAgavu. prIti - bhakti - vaco - 'saMgaiH sthAnAdyapi caturvidham / tasmAdayogayogApte me kSiyogaH kramAdbhavet // 7 // prIti bhakti, vacana ane asaMga anuSThAnanA bhede sthAnAdika vIza cega paNa cAra prakAre che te sakala yAgathI ayeAga nAme zailezI ceganI prApti mavAthI anukrame mAkSayAga prApta thAya che. kahyuM che ke"ytraadro'sti paramaH prItizca hitodayA bhavati kartuH / zeSatyAgena karoti yacca tatprItyanuSThAnam / gauravavizeSayogAd buddhigato yadvizuddhatarayogam / kriyaye taratulyamapi jJeyaM tadbhaktyanuSThAnam // atyantavallabhA khalu patnI tadvaditA ca jananIti / tulyamapi kRtyamanayorjJAtaM syAt prItibhaktigatam // vacanAtmikA pravRttiH sarvatraucityayogato yA tu / vacanAnuSThAnamidaM cAritravato niyogena || 1 prItibhaktivaco'saMgeH=prIti, aDita, vayana bhane yasaMga anuSThAna vaDe. sthAnAdyapi = sthAnAhi yoga pa. caturvidhaMnyAra prAre che. tasmAt= tethI. yoganA nizeSazya yoganI Apti thavAthI mokSayogaH = bhokSa35 yoga. bhavet prApta thAya che. ayogayogApteH = kramAt=anubhe. Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 jJAnasAra yattvabhyAsAtizayAta sAtmIbhUtamiva ceSTate sadbhiH / tadasaMgAnuSThAnaM bhavati tvetat tadAvedhAt / cakrabhramaNaM daNDAt tadabhAve caiva yatparaM mavati / vacanAsaMgAnuSThAnayostu tajjJApakaM jJeyam / / abhyudayaphale cAye niHzreyasasAdhane tathA crme| etadanuSThAnAnAM vijJeye iha gatApAye // gharAva 20 cho. rU-1 prItianuSThAnanuM lakSaNa jemAM adhika prayatna hoya, jenAthI karanArane * hitakArI udaya thAya evI prati-raci hoya ane bAkInA prayojanane tyAga karIne jene eka niSThAthI kare te prItianuSThAna kahevAya che." - bhakti anudAnanuM lakSaNa vizeSa zairava(maharA)nA yoge buddhimAna puruSanuM atyanta vizuddha yogavALuM, kriyA vaDe prItianuSThAnanA jevuM hevA chatAM te bhaktianuSThAna jAvuM." prIti ane bhaki anukAnanI vizeSatA- panI kharekha atyanta priya che. tema hitakArI mAtA paNa atyanta priya che, banenA pAlana poSaNanuM kArya paNa sarakhuM che te paNa prIti ane bhaktino vizeSatA batAvavA mATe A udAharaNa che. patnInuM kArya prItithI ane mAtAnuM kArya bhakitathI thAya che. ema prIti ane bhaktinI vizeSatA che." Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 cAgASTaka vacanAnuSThAnanuM .lakSaNa-- " badhAya dhavyApAramAM ucitapaNe Agamane anu-sarIne pravRtti karavI te vacanAnuSThAna che. te cAritravALA sAdhune avazya hoya che." asaMgAnuSThAnanu lakSaNa---- atyanta abhyAsathI candranagandhanA nyAye sahajabhAve satpuruSothI je kriyA karAya te asaMgAnuSThAna, te AgamanA saMskArathI thAya che." 157 vacanAnuSThAna ane asaMgAnuSThAnanI vizeSatA-- t daMDa vaDe cakra phare che, ane pachI daMDanA prayeAgane bhAve paNa pharatuM rahe che, te vacanAnuSThAna ane asa'gAnuSThAnane jaNuAvanAra udAharaNa che, jema prathama daMDanA yoge cakra phare che ane pachI daMDanA abhAve saMskArathI pha che tema vacanAnuSThAna AgamanA saMbaMdhathI pravate che, ane pachI thyAgamanA saMskAra mAtrathI vacananI apekSA sivAya sahaja bhAve pravRtti kare che te asaMgAnuSThAna samajavuM." e cAre anuSkAnAnuM mULa-- " prathamanAM be anuSThAna abhyudaya-svarganAM kAraNa che ane chellAM be anuSThAna mekSanAM kAraNu ane vighna vinAnAM che." 1 sthAnAdya yoginastIrthe cchedAdyAlambanAdapi / sUtrAne mahAdoSa ityAcAryAH pracakSate // 8 // hatyAnA / / 1 sthAna vayoniH--thAnAdi cAga rahitane. tIrtho che Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 jJAnasAra sthAnAdi kaI paNa vega rahita puruSane tIrthane ucheda thaze ItyAdi kAraNe paNa cityavandanAdi sUtra bhaNavavAmAM sUtranI AzAtanArUpameMTo deSa thAya che-ema haribhadrAdi AcAryo kahe che. tIrthane uccheda thAyaItyAdi kAraNe paNa jevA tevAne na bhaNAvIe kahyuM che ke - "titthasmuccheyAi vi nAlaMbaNamettha ja sa emeva / muttakiriyAinAso eso asamaJjasavihANA // soesa kociya na ya sayaM mymaariyaannmviseso| eyaM pi mAviavvaM iha titthuccheyabhIrUhi // " coviMdarA 0 24-15 "tIrthane uccheda thaze' ityAdi AlaMbana paNa A avidhi anudAnanI pravRttimAM levuM yogya nathI. eTale tIrthane viccheda na thAya te mATe avidhi anuSThAna paNa karavA egya che' e Alambana grahaNa karavA yogya nathI, kAraNa ke e pramANe sUtra viruddha karavAthI azuddha kriyAnI paraMparA cAlu rahe, ane tethI sUtrokata kriyAne viccheda thAya, te ja tIrthane ucheda che. kAraNa ke AjJA rahita jana samudAya cArAnA = tIrthane uccheda thAya 'ItyAdi AlaMbanathI paNa sUtrane caityavaMdAdi satra zikhavavAmAM. mahA=moTe. vo doSa che. kRti che. AvA AcAryo. pratika Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15% 28 niyAmASTaka te tIrtha nathI, paNa zAstravihita ucita kSiAviziSTa sAdhu sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikAne samudAya te tIrtha che. tethI avidhinuM sthApana karavAmAM zAstrokata kriyAne uccheda thavAthI paramArthathI tIrthane ucacheda thAya che. zAstravihita kriyAne lepa kare e kaDavA phaLa ApanAra che. svayaM mRtyune prApta thayela ane pote mArelAmAM vizeSatA nathI ema nathI. paraMtu eTalI vizeSatA che ke svayaM mRtyu pAme che tyAre temAM potAne duSTa zaya nimittarUpa nathI ane pote mAre che temAM duSTAzaya nimittarUpa che. tenI peThe svayaM kriyAmAM pravRtti nahi karanArA jIvanI apekSAe gurUne dUSaNa nathI, paraMtu avidhinI prarUpaNAne avalaMbIne zrotA avidhimAM pravRtti kare to unmArgamAM pravRtti karAvavAnA pariNAmathI avazya mahAdUSaNa che. e paNa tIrtha ucchedanA bhIe vicAra karavA yogya che. 28 niyAgASTakam / yaH kama hutavAn dIpte brahmAgnau dhyaamdhaayyyaa| sa nizcitena yogena niyAgapratipattimAn // 1 // 1 :=jeze. sItte dIpta karelA. brahmAzau=brahmarUpa agnimAM. cAnadhAyA-dhyAnarUpa vedanI RcA(manTa) vaDe carma karmane yuvAna =hamyAM che, =te muni. nizcitena= nirdhArita. cIna=bhAvayajJa vaDe. nicA pratipattimAna niyAgane prApta thayelA che. Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16. jJAnasAra jeNe jAjavalyamAna brahmarUpa agnimAM dhyAna rUpa dhAcya-samidhane prakSepa karanAra vedanI RcA vaDe karmane hema karyo che te muni nirdhArita bhAva rUpa niyAgane bhAvayajJane prApta thayelA che. dravya yajJa te yAga ane bhAva ya te niyAga. pApadhvaMsini niSkAme jJAnayajJe sto mava / sAvadhaH karmayajJaiH kiM bhUtikAmanayA''vilaiH // 2 // he vatsa ! pApane vinAza kare evA, kAmanA rahita jJAnarUpa yajJane viSe Asakta thA aihika subecchAe karI malina, pApa saMhata evA tichamAdi karmayanuM zuM prayojana che? kAMIpaNa nathI. mUtima pazunAjImeta " bhUtinI kAmanAvALe pazune hama kare-ItyAdi kRtine anusare te sakAma ya kahyA che. vedoktatvAnmanaH zuddhayA karmayajJo'pi yoginaH / brahmayajJa itIcchantaH zyenayAgaM tyajanti kim ? // 3 // 1 padghatini=pApano nAza karanAra. ni:svAminA rahita. (evA) jJAnayajJe=jJAnayajJamAM. rataH=Asakata, ma= thA. mUtiromanA sukhanI IcchAvaDe. 3 =malina. rasavica= pApa sahita. sarmatha ji=karmayonuM zuM kAma che. 2 vaioti vedamAM kahele hevAthI. mAtra Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 niyAgASTaka 161 koI kahe che ke "pratipadakata phaLanA tyAgathI vedakata yiAe satvazuddhi dvArA vividiSA (jJAna) saMpattine arthe karmayajJa karIe te brAyajJa hoya, te mata "vevAnuvAna trAhmaNa vivivinita vana sAnena, tapA". ItyAdi tithI che tenA matane dUSita kare che-. "vedamAM kaheluM hovAthI karmayajJa paNa mananI. zuddhidvArA jJAnagIne brahmayajJa thAya " ema IcchatA. spena yAgane kema taje che? brahmayajJaH paraM karma gRhasthasyAdhikAriNaH / pUjAdi vItarAgasya jJAnameva tu yoginH||4|| nyApArjita dhanavALa" ItyAdi uta svarUpavALA adhikAra sahita gRhasthane kevaLa vItarAganI pUjA Adi svarUpathI sAvadyAnuSThAna karma brAyajJa mananI zuddhidhArA. zarmacattoDapi karmacA paNa. cogina =jJAnayegIne. brahmayajJa =rAhmayajJarUpa che. ta=ema. rUchantaH= mAnanArA, cenacA=spenayAne, mi=kema. vyakti=Aje che. * 1 sthAdhiraLa =adhikArI gRhasthane. paraM=kevaLa. vItarAvAsya vItarAganI pUbadri pUjA Adi. varma=kriyA. brahmayajJa =brahmayajJa che. tu ane. cogina gine, jJAname= jJAna ja (brahmayajJa che.) 11. Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnamAra : che ane jJAnayogIne sava" upAdhirahita zuddha jJAna ja brahmayajJa che. minodezena vihitaM karma karmakSayAkSamam / / klaptabhinnAdhikAraM ca puDheSTayAdivadiSyatAm // 5 // mekSa ane tenA upAya sivAya bIjA uddezathI vihita-zAstramAM upadezeluM karma-anuSThAna karmanA kSaya karavArUpa mekSa prAptine mATe asamartha che. kapele che jude adhikAra jene evA putreSTi-putra. prApti mATe yajJa AdinI peThe jANavuM. jema tethI vividiSArthatA na thAya. "rUnemina neta" abhicAra karma karanAra cena yAga kare. ahIM yathAzrata abhicArarUpa phaLanA tyAgathI vividiSArthatA na hoya, tema "matimA pazumA meta " " abhyadayanI IcchAvALe pazune homa kare- ItyAdi sthaLe paNa vividiSArthatA na hoya e bhAvArtha che. 1 minosena judA uddezathI zAstramAM kaheluM. mai= anuSThAna. zarmasAkSa karmano kSaya karavAmAM asamartha che. varRminadhidakalpa che judo adhikAra jene evA. puNyaviputraprApti mATe paravAmAM AvatA ya vageranI peThe thatA mAne, jANe. Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 niyAmASTaka brahmArpaNamapi brahmayajJAntarbhAvasAdhanam / brahmAgnau karmaNo yuktaM svakRtatvasmaye hute // 6 // (karma) yajJane brahmayajJamAM antabhAvanuM kAraNa brahmarUpa agnimAM pote kareluM che evA kartApaNAnA ahaMkArane homavAthI karmanuM brahmArpaNa paNa yukta che, anyathA nahi. kahyuM che kebrhmaarpnnN brahmahavibrahmAgnau brahmaNA hutam / brahmaiva tena gantavyaM brahmakarmasamAdhinA // gItA adhyAya 4. zlo0 24 arpaNa karavAnI kriyA brahyA che. homavAnI vastu brahma che, vahmarUpa agnimAM brahmarUpa homanAre hemeluM paNa brahma che ane brahmarUpa karmasamAdhivALAe prApta karavA yogya sthAna paNa brahma ja che." karmaNyakarma yaH pazyedakarmaNi ca karma yH| sa buddhimAn manuSyeSu saH yuktaH kRtsnakarmakRt // - gotA adhyAya 4. zlo0 18 je niSkAma karmamAM akarmane ane ajJAnapUrvaka 1 brahmajJAntavavAdhanaM brahmayajJamAM antabhAnuM sAdhana. brahmAnamapi brahmane arpaNa karavuM paNa, mau-brahmarUpa agnimAM. varmA =karmanuM. svakRtva=pitAnA kRtapaNAnuM abhimAna. dute hema karyo. yuvataMtrayukta che. Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra akarmamAM karmane jue che, te manuSyomAM buddhimAna che, yegI che ane sarva karmane kartA che." ItyAdi gItAmAM kahela nizcayanaye sarva sAdhanane AtmAnI tatparatAe jANavuM, paNa niraMjana brahmane karma tatkalArpaNa tathA kRtane ekAte akRtatvabuddhi te to mithyAtvavAsana vilasita ja che. brahmarpitasarvasvo brahmadRg brahmasAdhanaH / brahmaNA juhvadabrahma brahmaNi brahmaguptimAn // 7 // brahmAdhyayananiSThAvAn prbrhmsmaahitH| brAhmaNo lipyate nAniyAgapratipattimAn // 8 // brahmane viSe sarvazava arpaNa karyuM che, jenI brahmamAM ja daSTi che, brahmarUpa jJAna jenuM sAdhana che eve, upagarUpa brahmavaDe AdhArarUpa brahmamAM 1 graMhmaNabrahmamAM. tisarvasva jeNe sarvasva arpaNa karyuM che. zramada=brahmamAM ja jenI dRSTi che. vrasidhaH = brahmarUpa jJAna jenuM sAdhana che e. ghaT=ugarUpa brahma vaDe. brahmA brahmamAM. mA~ ajJAnane. guhUta hete. trAtimAna brahmacaryanI guptivALe. zreyananiSThAvAna = brahama adhyayananI maryAdAvALo. parabrahmasamAdita:=parabrahmamAM samAdhivALe. nicApratipattimAna bhAvayAne svIkAranAra. zrI ni . pApavaDe. 1 jitelepa nathI Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 pUjanTaka abrahma-ajJAnane hemate, brahAcaryanI guptivALe (7), AcArAMganA prathama zrutaskandhanA nava adhyayananI niSThA-maryAdAvALo, parabrahma sAthe ektAnI pariNativALA ane niyAga-brahmayajJane prApta thayela brAhmaNa, zramaNa, bhikSu ane nirgatha e cAra nAmane dhAraNa karanAra pApa vaDe levA nathI. (8) 21 [gaNiNa ! dayAmmasA kRtasnAnaH saMtoSazubhavastrabhRt / vivekatilakabhrAjI bhAvanApAvanAzayaH // 1 // bhaktizraddhAnaghusRNonmizrapATIrajadravaiH / nababrahmAGgato devaM zuddhamAtmAnamarcaya // 2 // dayArUpa jaLathI jeNe snAna karyuM che e, saMteSarU5 ujvala vastrane dhAraNa karanAra, vivekarUpa 1 cama=dayArUpa jaLa vaDe. tIna =jeNe snAna karyuM che, saMtoSazumavatramRta=saMtoSa rUpa ujajavaLa vastrane dhAraNa karanAra. viveva tistrAvI vivekarUpa tilakathI zobhato. mAvanAvanArA:=bhAvanAe karI jeno Azaya pavitra che e. mattAzraddhAnapurULa mizrarIka =bhakti ane zraddhArUpa kesara mizrIta candanarasa vaDe navakreta nava prakAranA brahmacaryarUpa aMge. zuddha zuddha bhAtmAnaM-AtmArUpa. revaM vanI. zaya pUjA kara.. Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jJAnasAra tilakathI zAlatA, bhAvanAe ka! jenA Azaya pavitra che evA, bhakita-ArAdhana karavA ceAgya che' evuM jJAna, zraddhA-' Aja paramA che' evI buddhi, te rUpa kesara mizrita candvanarasa vaDe navavidha praznacarUpa aMge zuddha AtmArUpa devanI pUjA kara. e rIte bhAvapUjA thAya kSamApuSpatrajaM dharmayugmakSaumadvayaM tathA / dhyAnAbharaNasAraM ca tadaGge vinivezaya || 3 || te zuddha AtmAnA aMge kSamArUpa phulanI mALA, vyavahAra ane nizcaya e be prakAranA dharmarUpa uttama vastrayugala tathA dhyAnarupa uttama AbharaNane mAnasabhAve paherAva. madasthAnabhidAtyAgairlikhAgre cASTamaGgalam | jJAnAgnau zubhasaMkalpa kAkatuNDaM ca dhUpaya // 4 // 1 to te AtmAnA aMge. kSamApuvAnaM-kSamArUpa phulanI mALAne, dharmayumakSaunayaM nizcaya ane vyavahAra dharmIrUpa e vacce te. tathA=ane, dhyAnAmaLasAra=dhyAnarUpa zreSTha ala'kArane, viniverAya=paheAva. 2 zre=AtmAnI AgaLa. masthAnamiAlyAnai:=madasthAnanA bhedanA tyAga karavA vaDe. amAruM svastikAdi ATha maMgalane, jilaALekha. 2=ane.jJAnaujJAnarUpa Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 pUjASTaka e ATha madhyasthAnanA tyAganA prakArAthI AtmAnI AgaLa maSTa magaLa ALekha, ane jJAnarUpa agnimAM zubha saMkalparUpa kRSNuAgurunA dhUpa kara, eTale zuddha upayegarUpa nivikalpa samAdhirUpa pUjA thAya. prAgdharmalavaNottAraM dharma sannyAsavahninA / kurvan pUraya sAmarthya rAjannIrAjanAvidham // 5 // dhama sanyAsarUpa agni vaDe prAgdhama~ audayika ane kSAye pazamika dha rUpa lavaNa utAratA sAmarthya ceAgarUpa zelatI AratInI vidhi pUrNa kara. sphuranmaGgaladIpaM ca sthApayAnubhavaM puraH / yoganRtyaparastauryatrikasaMyamavAn bhava // 6 // agnimAM, sumasapARtug=zubha sa'kaparUpa kRSNAgurunA. dhUpaya-dhUpa kara. 1. dharmajJanyAsarvAhanA =dharmAMsaMyAsarUpa agni vaDe. prAdharmavaLottara arthana=pUrvanA oyika kSAyeApamika dharma rUpa lavaNu utAratA eTale tenA tyAga karate. sAmarthyacoparAnandIrAna-nAvidhi=sAma yAgarUpa zAbhAyamAna AratInI vidhi. pUchya= pUrNa kara. 2 anumao=anubhavarUpa. jnma vIpa dedIyamAna magaladIvAne. pura:AgaLa. sthApaya=sthApana kara. copanRtyavara= saMyamayAgarUpa nATacapUjAmAM tapara. tauyatrisaMyamavAn=gIta,nRtya ane vAtri e traNanA samUhanA jevA sa yamavALe.. mavathA. Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 jJAnasAra anubhavarUpa skurAyamAna (tejasvI) maMgaladIvAne AgaLa sthApana kara ane saMyamayAgarUpa nAcapUjAmAM tatpara thaI tauyaMtrika-gIta, nRtya ane vAditra e traNenI ekatAnA jevA saMyamavALo thA. "metra saMgamaH" eka viSayamAM dhAraNA, dhyAna ane samAdhi te saMyama kahevAya. e bhAvane panIta pUjA hadayamAM dhAraNa karIe. ullasanmanasaH satyaghaNTAM vAdayatastave / bhAvapUjAratasyetthaM karakoDe mahodayaH // 7 // ullAsa pAmatuM mana jenuM che evA, satyarUpa ghaMTA vagADatA, ema bhAvapUjAmAM lIna thayelA tane hastameLe (hatheLImAM) mokSa che. dravyapUjocitA bhedopAsanA gRhamedhinAm / mAvapUnA tu sAdhUnAmabhedopAsanAtmikA // 8 // 1 ulTamina =lasita manavALA. satyaghaMTa vAta:= satyarUpa ghaMTa vagADatA. tyaM ema. mAvapUNArata=bhAva pUjAmAM rakata thayelA, tava=tane. -hatheLImAM. mahoya = mekSa che. 2 dhanAm gRhasthane. mevopAsanA=medapUrvaka upAsanArUpa. pUnA pU. citA=yogya che. medovA - nAbhi=abheda upAsanArUpa. mApUnA tu bhAvapUjA te. dhUnA sAdhuone (gya che.) Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 dhyAnAka 169 gRhasthane bhedapUrvaka upAsanA-sevA karavArUpa dravyapUjA ucita che ane abheda upAsanArUpa bhAvapUjA sAdhune che. jo ke gRhasthane bhAvanepavIta mAnasA nAme bhAvapUjA hoya che, te paNa kAyikI [ bhAvapUjA] te cAritravaMtane ja heya e vizeSatA che. 30 dhyAnASTakam / dhyAtA dhyeyaM tathA dhyAnaM trayaM yasyaikatAM gatam / munerananyacittasya tasya duHkhaM na vidyate // 1 // dhyAtA-dhyAna karanAra, ya-dhyAna karavA rogya ane dhyAna e traNe jene ekatAne prApta thayela che eTale dhyAnA vasthAmAM svarUpane pAmela che, jenuM anya sthaLe citta nathI evA munine duHkha hetuM nathI. 1 caraca=jene. zetA-dhyAna karanAra, bhecaM=khAna karavA 5. tathA=ane. thAnaM dhyAna. trayaM e traNa chatAM ekapaNane za=prApta thayela che. ane jenuM citta anya sthaLe nathI evA. tasya mune te munine. TuduHkha. 1 vidyatte hetuM nathI. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 jJAnamAra dhyAtA'ntarAtmA dhyeyastu paramAtmA prakIrtitaH / dhyAnaM caikAgryasaMvittiH samApattistadekatA // 2 // dhyAna karanAra antarAtmA--samyagdarzana pariNAmavALA AtmA che, dhyAna karavA caiAgya paramAtmAsiddha bhagavAn athavA ghAtI kaeNma jemanAM kSINa thayAM che evA arihaMta kahyA che, dhyAna-ekAgra buddhi, vijAtIya jJAnanA antara rahita sajAtIya jJAnanI dhArA, e traNenI ekatA te yAgAcAryanA mate vakSyamANu lakSaNa samApatti kahI che. pravacanasAramAM skyuM che ke -- " no nALati bhiMte vatta-muLatta-vanavatteai so jANadi appANaM moho khalu jAdi tassa layaM " // " je ariha Mtane dra, guNa ane pA~yarUpe jANe che te AtmAne jANe che ane tene mAha nAza pAme che' vizeSAvazyakamAM kahyuM che ke-- 1 dhyAtA-dhyAna karanAra. antarAmA=antarAtmA che. dhyeya:dhyAna karavA ceAgya. tu=teA. paramAtmA=5ramAtmA. prItita:=kahela che. (ane) dhyAna=dhdhAna. prathamaMvitti;=ekAgratAnI buddhi che. taddevatA=e traNenI ekatA. samavRtti:= samApatti che. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 pAnASTaka 17 "jaM thiramajjhavasANaM taM jhANaM calaM tayaM cittaM / hiM roja mAva vA apekSA vA ya vitA ___dhyAnazataka gA02. "je sthira adhyavasAna-mana che te dhyAna che, je calAyamAna mana che te citta che, te bhAvanA-dhyAnanI abhyAsakriyA, anuprekSA-manana ke cittanarUpa hoya che." samApattinuM lakSaNamnnaaviv praticchAyA samApattiH parAtmanaH / kSINavRttau bhaved dhyAnAdantarAtmani nirmale // 3 // jema maNine viSe pratibimba-paDachA paDe tema dhyAnathI atyanta maLarUpa vRtti jenI kSINa thayelI che evA, ane tethI ja nirmaLa antarAtmAne viSe paramAtmAnI pratiSThAyA (pratibimba) paDe te samApatti kahI che. bIje sthaLe kahyuM che ke- "maNerivAbhijAtasya kSINavRtterasaMzayam / tAtsthyAt tadaJjanatvAcca samApattiH prakIrtitA // " uttama maNinI jema kSINa vRttivALAne paramAtmAnA guNanA saMsaropathI ane paramAtmAnA abheda AropathI naHsaMzaya samApatti kahI che. 1 mo =maNinI peThe. kSINavRttau kSINa vRttivALA. nirma=maLa rahita-zuddha. staramani antarAtmAmAM. sthAnAMtara. dhyAnathI. paramAtmanaH= paramAtmAnuM pratiSThA=pratibimba , - ma heya. (te) samApatti=samApatti ( kahI che). Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 jJAnasA 2. ahIM tAraNya eTale antarAtmAne viSe paramAtmAnA guNane saMsargarepa ane takana eTale. antarAtmAmAM paramAtmAne abhedArapa jANa. e dhyAnanuM phaLa samAdhirUpa ativizuddha che. Apattizca tataH puNyatIrthakukarmabandhataH / tadbhAvAbhimukhatvena saMpattizca kramAd bhavet // 4 // te samApattithI puNya prakRtirUpa tIrthakara nAmakarmanA bandhathI Apatti nAme phaLa thAya. eTale jinanAmakarmanA banyarUpa Apatti jANavI, ane tIrthakarapaNAnA abhimukhapaNAthI (najIkapaNAthI) saMpatti nAme phaLa anukrame thAya. itthaM dhyAnaphalAd yuktaM viMzatisthAnakAdyapi / kaSTamAtraM tvabhavyAnAmapi no durlabhaM bhave // 5 // 1 tataH=te samApattithI. pukhyatIrtharmavataH-puNya prakRti rUpa tIrthaMkara nAmakarmanA badhathI. Apatti =Apatti nAme phaLa thAya. (ane) tadmAvAmimuhUrvena=tIrthakarapaNAnA abhimukhapaNAthI. mAnaanukrame. saMpatti =saMpattirUpa phaLa. methAya. 2 the e prakAre dAnAtta dhyAnanA phaLathI viMrAticAna iviza sthAnaka Adi tapa. pi paNa. sutrogya che, mAtra sutrakaSTamAtrarUpa che. temanAmapi a ne Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 nASTaka 173 ema dhyAnanA trividha phaLathI vIzasthAnaka tapa pramukha paNa ghaTe che. ukta trividha dhyAnaphaLa rahita kaSTa te abhane paNa saMsAramAM durlabha nathI. jitendriyasya dhIrasya prazAntasya sthirAtmanaH / mukhAsanasthasya nAsAgranyastanetrasya yoginaH // 6 // ruddhabAhyamanovRtterdhAraNAdhArayA rayAt / prasannasyApramattasya cidAnandasudhAlihaH // 7 // sAmrAjyamapratidvandvamantareva vitanvataH / dhyAnino nopamA loke sadevamanuje'pi hi // 8 // 51. bhavesAramAM. durlabhaM duni. nonayI. . 1 jitendriyasya dhandriyo chata cha. dhIrasya dhaiyavata. prazAntasya= atyanta zAnta. sthirAtmanaHonI mAtmA sthi2-yapasatA 2hita . sukhAsanasya-supArI sAsane 22. nAsAgranyastanetrasya nAsiDAnA aba bhAgamA soyana sthAyAM cha. yoginaH yAvA. dhAraNAdhArayA dhyeyamA yittanI sthiratA35 dhArakAnI dhArA 43. rayAt-vegathI. ruddhabAhyamanovRtteH=o mAyandriyane manusaranArI bhananI vRtti hI cha. prasannasya prasanna vittavANA. apramattasya prabhA6 2hita. cidAnandasudhAlihaH= jJAnAnandarUpa amRtane AsvAda lenArA. antareva santaramA 1 apratidvandvaM-vipakSaDita. sAmrA. Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 jJAnasAra , , jeNe Indriyone jItI che, dhIra-satvavaMta, prazAnta upazamavaMta eTale dhIrazAnta nAme navamA rasanA nAyaka, jene AtmA sthira che, jenuM AtmAsana sAdhanathI sukhAvaha che, jeNe nAsikAnA agra bhAgamAM locana sthApyAM che, je pravRttacake cagI che (6), dhAraNa eTale keIka dhyeyane viSe cittanA sthira bandhananI dhArAe jeNe vegathI bA Indriyane anusaranArI mananI vRtti rokI che, prasannaakaluSita cittavALA, pramAdarahita, jJAnAnandarUpa amRtane AsvAda lenArA (7), AtmArAmamAM ja vipakSa (zatru) rahita moTA sAmrAjyane vistAratA evA dhyAnavata gInI deva ane manuSya sahita lekamAM kharekhara upamA nathI. (8) 31 tapo'STakam / jJAnameva budhAH prAhuH karmaNAM tApanAt tapaH / tadAbhyantarameveSTaM bAhyaM tadupabRhakam // 1 // si=cakravartIpaNuM vita: pitAratA. ghAninaH=dhyAnavatI senane dezahita madhu lokamAM. pitraNa dikharekhara. 3ra upamA. nathI. 1 yuvA = ki. ra = . at =pAvavAthI. jJAnameva jJAnane ja. tA=5, rAhu =kahe che. tarkate tapa. Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ii taaSTaka karmone tapAvanAra hovAthI tapa te jJAna ja che ema paMDito kahe che. te aMtaraMga ja tapa ISTa che ane anazanAdi bAhya tapa che te prAyazcittAdi bheda vALA jJAnavizeSarUpa antaraMga tane vadhAranAra hoya te ja ISTa che. AnuzrotasikI vRttirvAlAnAM sukhazIlatA / prAtizrotasikI vRtti ninAM paramaM tapaH // 2 // ajJAnInI saMsAranA pravAhane anusaranArI naLeLa saddhi hovavA huM lokonI sAthe haIza- ItyAdi lakSaNavALI pravRtti te sukhazIlapaNuM che jJAnavaMtanI sAme pUra cAlavArUpa dhasaMjJAmUlaka utkRSTa ugra mAsakSapaNudi pravRtti tapa che. ethI ja caturgAnI tIrthakara pite "tadbhavasiddhigAmI ema jANatA chatAM tapa Adare che. khyittara=aMtaraMga ja rUdaM=ISTa che. (ane tadupavR = tene vadhAranAra. vAgheM bAhya tapa. (ISTa che) - 1 vAAna-ajJAnInI. nuthosidI leka pravAhane anusaranArI. vRtti =vRtti. sujhatA=sukhazIlapaNuM che. jJAnanAM jJAnI purUSonI prAtizrotasivI sAme pravAhe cAlavArUpa. vRttiH=vRtti. paramaM utkRSTa. tapa =tapa che. Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 jJAnasAra dhanArthinAM yathA nAsti zItatApAdi dussaham / tathA bhavaviraktAnAM tattvajJAnArthinAmapi // 3 // jema dhananA athIne TADha tApa pramukha duHsaha nathI, tema saMsArathI virakta tattvajJAnanA athIne paNa zItatAyAdi kaSTa sahana karavArUpa tapa duSkara nathI. sdupaayprvRttaanaamupeymdhurtvtH| jJAninAM nityamAnandaddhireva tapasvinAm / / 4 // bhalA upAyamAM pravRtta thayelA jJAnavaMta tapasvIne nipAdhika IcchAnA viSaya mekSarUpa sAdhyanI mIThAzathI haMmezAM AnaMdanI vRddhi ja thAya che. kaThaNa kiyAmAM paNa mekSasAdhananA mArathathI Ananda ja hoya che. vairAgyaratimAM kahyuM che ke - 1 thathA=jetha. dhanArthina=dhanane apIne. zItatApaQi= TADha taDako vagere kaSTa. suhRdussaha. nAsti-nathI. tathA= tema. marinAM saMsArathI virakata thayelA. tavazanArthanA tattvajJAnanA athIne. ri=paNa (zIta-tapAdi kaSTa sahana karavArUpa tapa duSkara nathI.) 2 supAcakavRttAnAM sArA upAyamAM pravRtta thayelA. zanina =AnI evA. tapasvinAma tapasvIne. upecamaputvataH= mekSarUpa sAdhyanI mIThAzathI. nityaM haMmezAM.. gAnaddhiva AnandanI vRddhi ja hoya che. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 tapaaSTaka - 177 "rate samAdhAvaratiH kriyAsu nAtyantatIvrAsvapi yoginAM syAta / anAkulA vahnikaNAzane'pi na kiM sudhaapaangunnaacckoraaH||" yogIone samAdhimAM rati-prIti hevAthI atyanta tIvra kriyAmAM paNa arati-aprIti thatI nathI. cakora pakSIo sudhAne pIvAnA guNathI agninA kaNane khAvAmAM paNa zuM vyAkulatA rahita hetA nathI ? itthaM ca duHkharUpatvAt tapA vyarthamitIcchatAm / bauddhAnAM nihatA buddhibauddhAnandAparikSayAt // 5 // ema TheranA duHkhanI peThe dukha bhegavavArUpa hevAthI tapa niSphala che, e prakAre IcchatA bauddhonI buddhi-kalpanA haNAyelI-kuMThita thayelI che. kAraNa ke (tapamAM) buddhijanita aMtaraMga AnaMdanI lAza khaMDita thatI nathI. eTale tapamAM paNa Atmika AnandanI dhArA akhaMDita hoya che, tethI te duHkharUpa nathI. 1 phuTya e pramANe. suradhatva duHkharUpa hevAthI. tApa. carcA-niSphaLa che. tama. phuchatA IcchanArA. vauddhAnAM bAhonI. guddhi buddhi. vauThAnaH parikSayA=jJAnAna ne nAza nahi thavAthI. nitA=haNuyela kuMThita thayelI che, vicAra karavAne asamartha che. - 12 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 rAsAra yatra brahma jinArcA ca kaSAyANAM tathA hatiH / sAnubandhA jinAjJA ca tattapaH zuddhamiSyate // 6 // je tapamAM brahmacarya vadhe, jyAM bhagavaMtanI pUjA thAya, kaSAyane nAza thAya ane anubandhasahita vItarAganI AjJA pravate te tapa zuddha kahevAya che. tadeva hi tapaH kArya durthyAnaM yatra no bhavet / yena yogA na hIyante kSIyante nendriyANi ca // 7 // kharekhara te ja tapa karavA gya che ke jayAM mAThuM (Arta ane raudra) dhyAna na thAya, jethI ge hInatA na pAme ane indrine kSaya na thAya. 1 catra jyAM. brahma=brahmacarya heya. ninAva=jinanI pUjA heya. tathA tathA. pAyA=kaSAyane. hRti: kSaya thAya, ra=ane sAnuvA=anubandhasahita. jinAjJA=jinanI AjJA pravarte. tatate. tA:tapa. zuddha=zu. phate=IcchAya che. 2 catra yAM. hiM=kharekhara. Tu mAThuM dhyAna no mana thAya. rAjethI. co:=mana, vacana ane kAyAnA go. 1 racitte hAni na pAme. ane jaLas ini. ne lIco kSaya na pAme, kArya karavAne asamartha na thAya. tava=te ja. ta =tapa, vArya karavA yogya che. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 sarvanAviSTaka . 17 "so u tavo kAyambo jeNa maNA maMgulaM Na citei / jeNa Na iMdiyahANI jeNa ya jogaa'nhaayti"|| "yA mana mA yitana / re, yA ndriyA ane paganI hAni na thAya, te tapa karavA yogya che" mRlottaraguNazreNimAjyasAmrAjyasiddhaye / bAhyamAbhyantaraM cetthaM tapaH kuryAnmahAmuniH // 8 // mULa guNa ane uttara guNarUpa vizAla sAmrAjya-prabhutvanI siddhine mATe mahAmunIzvara e pramANe bAhA ane atyaMtara tapa kare. 32 sarvanayAzrayaNASTakam dhAvanto'pi nayAH sarve syurbhAva kRtvishrmaaH| cAritraguNalInaH syAditi sarvenayAzritaH // 1 // 1 mahAmuniHbhoTabhuna. mUlottaraguNazreNiprAjyasAmrAjyasiddhaye bhUla guNa ane uttarazuzunI ri35 vizAla sAmrA 4nI sine bhATe. itthaM se prabhAra. bAhya mAya camane. AbhyantaraM tara. tapata5. kuryAt 42. 2 dhAvantaH pAtapAtAnA abhiprAya hotA. api-56!. bhAve=12tusvabhAvamA. kRtavizramAH sthiratA rI cha mevA. sarve mA. nayA-nayo. syuH DAya che. iti-tathI. sarvanayAzritaH sanayAnA Azraya 42so cha mevA (sAdhu). cAritraguNalInA-zAstrinA gulabhA dIna-pAsa:ta. syAt-hoya. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 jJAnasAra (pAta peAtAnA abhiprAye) dADatA paNa bhAvamAM ( vastu svabhAvamAM ) jeNe vizrAnti karI che evA naigamAdi badhA nayA che, tethI sa nayanA Azraya karanAra sAdhu cAritra-saMyamanA guNa-vamAna paryAyane viSe lIna-Asakta hAya. kahyuM che ke-- savvesiMpi nayANaM bahuvihavattavvayaM NisAmittA | taM savvaNayavizuddhaM jaM caraNaguNaDio sAhU / anuyoga pa0 267 adhAya nayeAnu' paraspara viruddha bahu prakAranu` vakatavya sAMbhaLIne sanayane saMmata vizuddha tattva grahaNa karavA ceAgya che, jethI sAdhu cAritra ane jJAnaguNamAM sthira thAya che. 1 pRthagnayAH mithaH pakSapratipakSakadarzitAH / samavRttisukhAsvAdI jJAnI sarvanayAzritaH // 2 // judA judA sarvAM nayA parapara vAdya ane prativAdathI kada nA viDaMbanA pAmelA che. parantu samavRtti-madhyasthapaNAnA sukhanA anubhava karanAra jJAnI sava nayAne Azrita hoya che. 1 pRthayA =judA judA nayA. mitra=paraspara, kSati pakSa ciMtAH=vAda ane prativAdathI vikhita che. samavRtti culAvAnI samabhAvanA sukhaneA anubhava karanAra. jJAnI-jJAnavata sarvanAzrita:=sava' nayone Azrita hAya. Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. 3ra savanayAzrayaNASTaka 181 kahyuM che ke"anyonypkssptipkssmaavaad yathA pare matsariNaHpravAdAH nayAnazeSAnavizeSamicchan na pakSapAtI samayastathA te"| paraspara pakSa ane pratipakSa bhAvathI anya pravAda SathI bharelA che, paraMtu sarva nene samAnapaNe IcchanAra tamAre samaya-siddhAnta pakSapAtI nathI." nApramANe pramANaM vA sarvamapyavizeSitam / vizeSitaM pramANa syAditi sarvanayajJatA // 3 // badhAM ya vacana vizeSa rahita hoya te te ekAte apramANa nathI ane ekAnta pramANa paNa nathI. jethI anya siddhAntamAM raheluM sacana paNa viSayanA parizeAdhanathI pramANa che. kahyuM che ke"ttraapi na ca dveSaH kAryo viSayastu yatnato mRgyH| tasyApi na sadvacanaM sarva yat pravacanAdanyat" // - anya zAstrane viSa paNa dveSa karavA yogya nathI, paraMtu 1 samapibadhAM ya vayana. viroSitaM vizeSarahita hoya te te. nAkamAE ekAte apramANu nathI. vA=ane. pramA= pramANa paNa nathI). vizeSitai=vizeSa sahita (sApekSa) heya te. mav=pramANu. cAhu che. rUti e prakAre. sarvanayatA= sava nAnuM jANapaNuM hoya che. Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 jJAnasAra tenA viSayane prayatnathI vicAre. je pravacanathI bhinna che tenuM paNa badhuM sacana nathI." paraMtu je pracanAnusArI che te savacana che. e ja bAbata kahe che- vizeSita eTale viSayaparizedhaka nayathI cejita hoya te te pramANa che. upalakSaNathI svasiddhAntanuM vacana paNa anuyoge karI vizeSita na hoya te te apramANa che. e prakAre sarva syAdavAda janAthI sarva nAnuM jANapaNuM heya. kahyuM. che ke"apricchiymuynihsss kevlmbhinnmuttcaariss| savvujjameNa vi kayaM annANatave bahu paDaI" // upadezamAlA gA0 415 jeNe muta-siddhAntanuM rahasya jANyuM nathI ane kevaLa sUtranA akSarane anusarI cAle che, tenuM sarva udyama vaDe paNa kareluM kSiAnuSThAna ghaNuM ajJAna tapamAM Ave che." loke sarvanayajJAnAM tATasthyaM vaa'pynugrhH| syAt pRthagnayamUDhAnAM smayAti'itivigrahaH // 4 // - lokamAM sarva nayanA jANanArane taTasthapaNuM 1 elekamAM sarvanayajJAna=sa nona jANanArane. taraa madhyasthapaNuM. vA=athavA. anura -upakArabuddhi cata heya. pRthanamUhanAM judA judA nAma mUDha-brAnti pAmelAne. smati =abhimAnanI pIDA. vA=athavA gativi=atyata kaleza hAya. Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 sevanathAyaNASTaka 183 samavRttipaNe athavA vyavahAradazAmAM upakArabuddhi hoya. paraMtu judA judA nayamAM mUDha-brAnta thayelAne ahaMkAranI pIDA ane ghaNe kaleza heya. zreyaH sarvanayajJAnAM vipulaM dharmavAdataH / zuSkavAdAd vivAdAcca pareSAM tu vipryyH||5|| tattvajJAnane athI pUche ane tatvajJa kahe te dharmavAdathI sarva nayane jANanArAonuM ghaNuM kalyANa thAya che. tethI bIjA ekAntadaSTinuM zuSkavAda ane vivAdathI akalyANa ja thAya che. zuSkavAda te kahIe ke jyAM kaThatAlune zeSamAtra thAya, ane jyAM para vArtAthI kAryanI hAni thAya te vivAda kahIe. prakAzitaM janAnAM yairmataM sarvanayAzritam / citte pariNataM cedaM yeSAM tebhyo namonamaH // 6 // 1 sarvanayAnAM sarva nayanA jAnArAonuM. dharmavalata = dharmavAdathI. vipuOM ghaNuM. zreya kalyANa thAya che. pahelAM tu= bIjA ekAntadaSTionuM te. jIvavA=zuSkavAdathI. ca= ane. vivAti=vivAdathI. viparyayaH=viparIta, akalyANa thAya che. 2 cai=je purUSoe. sarvanayaprita=sa noe karIne Azrita. mAM pravacana. nAna=kAne. prakAzita karyuM che. ane. reSAM=jeonA, citte cittamAM. rad= pariNameluM che. tebhyaH teone. namonama vAraMvAra namaskAra ho. Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 jJAnasAra je purUSoe leAkeAne sa` naye karIne Azrita eTale syAdvAdabhita pravacana prakAzita karyu che ane jeonA cittane viSe A satranayAzrita pratracana pariNameluM che tene vAraMvAra namaskAra ho. nizvaye vyavahAre ca tyaktvA jJAne ca karmaNi / eka pAkSikavi zleSamArUDhAH zuddhabhUmikAm // 7 // amUDhalakSyAH sarvatra pakSapAtavivarjitAH / jayanti paramAnandamayAH sarvanAzrayAH // 8 // nizcaya nayamAM ane vyavahAranayamAM, tathA jJAnapakSamAM ane kriyApakSamAM eka pakSagata bhrAntinA sthAnane tajIne jJAnanA paripAkarUpa zuddha bhUmikA upara caDhelA, lakSa (ve) na bhUle, evA, sava bhUmikAmAM pakSapAta-kakrAgraharahita, parama Ana 1 nizcaye nizcaya navamAM, vyavahare vyavahAranayamAM. jJAne= jJAnanayamAM. va=mate. ni=kriyAmAM. kSiviSa= eka pakSamAM rahelA bhrAntinA sthAnane. samasyA che.DIne. zuddhabhUmii=zuddha bhUmikA upara. AA:=caDhelA. = amU=lakSa na cUke evA. sarvatra=badhe ya. pakSavAsavinatAH=pakSapAtarahita. vamAnamayA=paramAnandarUpa. sarvanayAzrayA:=5 nayanA mAtrabhUta. (nAnI) yanti=jayara tA varte che. Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasaMhAra 185 ndathI bharapUra sarvanayonA AzrarUpa ( jJAnI ) sarvotkarSathI vate che. pUrNo magnaH sthiro'moho jJAnI zAnto jitendriyH| tyAgI kriyAparastRpto nirlepo niHspRho muniH // 1 // vidyAvivekasaMpanno madhyastho bhayavarjitaH / anAtmazaMsakastattvadRSTiH sarvasamRddhimAn // 2 // dhyAtA karmavipAkAnAmudvigno bhvvaaridhH| lokasaMjJAvinirmuktaH zAstradRg niSparigrahaH // 3 // 1 pUrNaH=jJAnAhiyA paripUra. magnaH jJAnamA mana thye|, sthiraH yoganI sthiratAnA. amohaH parati. jJAnItatvajJa. zAntaH=35zamavata. jitendriyaH reNu ndriyA wii che. tyAgI-tyAgAnA, kriyApara:-hiyAmA ta52. tRptaH=. mAtmasaMtuSTa, nirlepaH 52Dita. niHspRhaH 25.2khita. muniHsAmAnasahita. . 2 vidyAvivekasaMpannaH vidhAsapana-tatvamudi35 vidhA sahita. ane vivekasaMpanna-karma ane jIvane judA karavArUpa viveyuta. madhyastha:=pakSapAta 2Dita. bhayavarjitaH nirbhaya, anAtmazaMsakaH potAnI yAdhA nali nAre!. tattvadRSTiH= 52mA mA ul. (ane) sarvasamRddhimAn mAmi saMpattivALo. 3 dhyAtA karmavipAkAnAM manAta vicAra 42nA2. bhava Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 nasAra zuddhAnumavavAna yogI niyAgapratipattimAn / bhAvArcAdhyAnatapasAM bhUmiH srvnyaashritH||4|| 1 pUrNa-pUre ane e hetuthI ja 2 magnajJAnamAM magnathayele, paNa upara rahelo nahi, tethI ja 3 sthira-ganI sthiratAvALe, tethI ja amehamoharahita, e hetuthI 5 jJAnI-tatvajJatethI ja 6 zAnta-upazamavaMta, tethI ja 7 jitendriya-jeNe Indriye jItI che e, tethI 8 tyAgI. kahyuM che ke - bAndhavadhanendriyatyAgAt tyaktabhayavigrahaH saadhuH| tyaktAtmA nirgranthaH tyaktAhaMkAramamakAraH" // "bAndhava, dhana ane indriyonA vidhyane tyAga kara vAthI jeNe bhaya ane kalezane tyAga karyo che e tyAgI AtmAvALo, jeNe ahaMkAra ane mamatvane tyAga karele che e nigraMtha che." vAdhei =saMsArasamudrathI. nA=bhaSabhIta thayela. jhouMjJA vinikuM=leksAthI rahita. zAstrada=zastramAM ja daSTivALe. (a) niSparihA=parigraharahita. 1 dvAnumavavAnuM=zuddha anubhavavALe. coLI bhAgavALA niyAtipattimAna mekSane prApta thanAra. mAvAvasthAnatA = bhAvapUjA, dhyAna ane tapanI. mani=AzrayarUpa. sarvanAtha = sarva ne jeNe Azraya karyo che e heya. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasAra emI je 9 kriyAmAM tatpara eTale zAstravacanAnusAra kriyAthI uttIrNa thaI asaMgakriyAniSTha, tethI ja 10 tRta-AtmasaMtuSTa, tethI 11 nilepaleparahita, nilepa hevAthI ja 12 ni:spRha-spRhArahita, ane tethI ja 13muni-bhAva maunavaMta.(tethIja) 14 vidyAsaMpanna, tethI ja 15 vikasaMpanna, 16 madhyastha, 17 sarva prakAranA bhaya rahita, 18 AtmazlAghA nahi karanAra, apakIti ane bhayanA abhAvanI bhAvanA evI bhAvI che ke jethI te AtmazlAghA na kare. tethI ja 19 tavadaSTi-paramArthamAM daSTivALe ane 20 sarvasamRddhimAna -ghaTamAM pragaTI che sarva =ddhi jene e.. | sarva samRddhinI sthiratAnA arthe 21 karmavipAkane vicAra karanAra, tethI vyavahAra dazAe 22 saMsArasamudrathI udvigna-bhayabhIta heya. tethI siddha nirveda guNe karIne 23 lokasaMjJAthI mukta heya. tethI ja lokottara mAgane prApta thaI 24 zAstradapha-zAstramAM daSTi jenI che e ane tethI ja ra5 niSparigrahaparigraharahita hoya. tethI siddha niSparigraha guNe karIne 26 zuddha anubhavavALe, e hetuthI ja ra7 bhAvayogasaMpanna, Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 jJAnAra tethI 28 niyAgapratipattimAna--mAkSane prApta karanAra, 29 bhAva pUjAnI bhUmi, 30 dhyAnanI bhUmi, tathA 31 zuddha tapanI bhUmirUpa ane sa vizuddhi dvArA 32 sava nayanA Azraya karanAre hAya. spaSTaM niSTaGkitaM tattvamaSTakaiH pratipannavAn / munirmahodayaM jJAnasAraM samadhigacchati / / 5 / / khatrIza aSTaka vaDe pragaTa nirdhArelA tattvane prApta thayelA muni jenAthI mahAn udaya che. evA zuddha cAritra tathA parA muktirUpa jJAnasArane pAme che. kahyuM che ke-- 46 sAmAiamAiaM sRanAgaM jAva biMdusArAo / tassa vi sAro caraNaM sAro caraNassa nivvANaM " "sAmAyikathI mAMDI caudamA lekabindusAra pU sudhI zrutajJAna che, tenA sAra cAritra che ane cAritrane sAra nirvANu che." have muktinuM svarUpa batAve che-- 1 la%0=aSTakAvaDe. svayaM=spaSTa. nijjita nizcita karelA. tattva=tattvane. prativanavAn pra pta thayelA. muniH sAdhu, mahoyaM jethI mahAna aspuzya thAya che evA. jJAnasAra= jJAnanA sArabhUta cAritrate. sadhicchati prApta kare che. sadyaHlajAtiya ( tatkALa phaLavALI ) Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasaMhAra 189 nirvikAraM nirAbAdhaM jJAnasAramupeyuSAm / vinivRttaparAzAnAM mokSo'traiva mahAtmanAm // 6 // vikArarahita ane bAdhArahita evA jJAnasArane prApta thayelA ane paranI AzA jenI nivRtta thaI che evA mahAtmAone A ja bhavamAM banI nivRttirUpa mekSa che. cittamAkRtaM jJAnasArasArasvatomibhiH / nApnoti tIvramohAgniploSazoSakadarthanAm // 7 // jJAnanA sArarUpa sarasvatInA kallola karIne Adra-kamaLa karAyeluM citta tIvra (AkarA) meharU5 agninA dAhanA zeSanI pIDAne pAmatuM nathI. 1 nirvi=vikAra rahita. niravApaM=pIDArahita. - sA=jJAnasArane joyuSAM prApta thayelA (ane) vinivRttaparanAM nivRtta thaI che paranI AzA jene evA. mahAtmanaH mahAtmAone. vaA ja bhavamAM. mokSa =bandhanI nivRttirUpa mekSa che. 2 jJAnalarikSaratornimitrajJAnasArarUpa sarasvatI-vANunA taraMge vaDe. mAtaM komaLatAne pAmeluM. jid=mana. tIvramonokaroSavardhanA-AkarA meharUpa agninA dAhanA zeSanI pIDAne ja Anoti pAmatuM nathI. Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 jJAnasAra acintyA kA'pi sAdhUnAM jnyaansaargrisstthtaa| tirone smArcapAta: zApa ra aa. sAdhuonA jJAna sAranuM gaurava-mahatva (bhAra) kaMIka na cintavI zakAya tevuM che, je gauravathI uMcI gati ja thAya, heThuM paDavuM kadApi na hoya, akaraNaniyamathI bIjI gurutA vaDe UMdhya gati na haya, ardhagati heya. te mATe jJAnagurutA acitya kahI che. klezakSayo hi maNDUkacUrNatulyaH kriyaakRtH| dagdhataccUrNasadRzo jJAnasArakRtaH punH||9|| kiyAthI karele kalezane nAza deDakAnA cUrNa sarakhe che. jema deDakAnuM cUrNa meghanI vRSTithI pharI deDakAM pedA kare, tema kiyAthI nAza pAmele 1 jUnAM munionA. jJAnapariSThatA- jJAnasAranI gurUtA (bhAra). vaIST=kaIka. vijyAna ciMtavI zakAya tevI che. thayA je vaDe. rvameva uMce ja. ta=gati thAya. jADapi kadI paNa. patiH =nIce paDavuM. nana thAya. 2 vijyAti =kriyAthI karela. rAkSa=kalezane nAza. majUtulya =deDakAnA zarIranA carNa samAna che. punaH= paratu. jJAnAzvata =jJAnasArathI karAyele (kalezane nAza.) taraphUliza =baLI gayelA deDakAnA cUrNa sarakhe che. Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaleza kAraNage pharI pedA thAya. paratu jJAnasAre. eTale zuddha kSayapazama bhAve karelo kalezane kSaya bALelA maMDUka cUrNanA jevuM che. jema bALeluM deDakAnuM cUrNa seMkaDo varasAda paDe te paNa pharI deDakA utpanna na kare, tema jJAnadagdha karma pharIthI kuTI na nIkaLe, bhegavavAM na paDe. jJAnapUtAM pare'pyAhuH kriyAM hemaghaTopamAm / yuktaM tadapi tanAvaM na yadbhagnA'pi sojjhati // 10 // saugata-boddhAdi paNa jJAna karIne pavitra kriyAne suvarNanA ghaTa sarakhI kahe che, te paravacana paNa ghaTe che. kAraNa ke patita thAya (suvarNaghaTa bhAMgI jAya) te paNa te kriyAnA bhAvane (suvarNa bhAvane) choDato nathI. "vadheLa na voH vayA vi" baMdha vaDe aMtaH keTakeTI sAgaropamane oLaMgI jAte nathI. arthAt tethI adhika sthitine baMdha karate nathI. jJAna sahita kiyAthI bampa TaLyo te pharI na hoya. 1 reDavikabIjAo paNa. jJAnapUtAM jJAnathI pavitra. riyA=kriyAne. phremamAM suvarNanA ghaTa samAna. bhaTTa kahe che. to paNa. gujaMga che. ca=kAraNa ke. =o. mApi=bhAMgI gayelI paNa. (bhAMgI gayela ghaTa paNa) - mAlakriyAnA bhAvane, (suvarNabhAvane.) eti cheDatI nathI. Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1lara jJAnasAra ra kriyAzUnyaM ca yajjJAnaM jJAnazUnyA ca yA kriyaa| anayorantaraM jJeyaM bhAnukhadyotayoriva // 11 // kliArahita je jJAna ane jJAnarahita kiyAe banenuM antara sUrya ane khajuAnI peThe jANavuM. kiyAzUnya jJAna sUryanI peThe mahA prakAzavALuM che ane jJAnazUnya kiyA khajuAnI peThe alpa prakAzavALI che. cAritraM viratiH pUrNA jJAnasyotkarSa eva hi / jJAnAdvaitanaye dRSTiyA tadyogasiddhaye / / 12 / / pUrNa viratirUpa cAritra te kharekhara jJAnane utkarSa-atizaya ja che, te kAraNathI ganI siddhine mATe kevaLa jJAnanayane viSe daSTi devI. 1 jJAnaM=je jJAna ciranvi=kriyArahita che. gha=ane jJAnAcA=jJAnarahita. cA=je. jiyA=kriyA che. unayo=A bannenuM. antaraM=antara, vizeSatA. mAnuaaotayoriva sUrya ane khajuAnA jevuM. phorya jANavuM. 2 jULa saMpUrNa. viti =viratirUpa. cAritra=cAritra. hiM=kharekhara. jJAnayaM=jJAnane. varSa =atizaya. i=ja che. tatva=te kAraNathI. corasiddha yoganI siddhi mATe. jJAnotanakevaLa jJAnanayamAM. dRSTi=dRSTi. cA ApavA yogya che. Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 upasaMhAra siddhi siddhapure purandarapuraspardhAvahe labdhavAMciddIpo'yamudArasAramahasA dIpotsave parvaNi / etadbhAvanamAvapAvanamanazcazcaJcamatkAriNAM, taistairdIpazataiH munizcayamatainityo'stu diipotsvH|| IndranA nagaranI sAthe spardhA karanArA siddhapura nagaramAM atizaya manahara teja vaDe sahita A graMtharUpa jJAnane dI dIvAlInA parvane viSe saMpUrNa thaze. e graMthanI bhAvanA-caNAnA rahasyathI pavitra thayelA manamAM thatA camatkAravALA ne bhalA nizcayamatarUpa seMkaDe dIvAo vaDe bhAva dIvALImahatsava hamezAM ha. keSAMcidviSayajvarAturamaho vittaM pareSAM viSAvegodakakutarkamUcchitamathAnyeSAM kuvairAgyataH / 1 udArasAramahasA=pradhAna mane sArabhUta ta sahita. ayaMA . ciddIpaH=jAna35 hAvA. purandarapurasa/vahendrana nasanI 25 42 nA2. siddhapure siputmA. dIpotsave parvaNi hAvANInA 5 mAM. sidi 'labdhavAn=pUrNa kyA. etadbhAvanabhAvapAvanamanazcacaccamatkAriNAm=41 gayA bhAvanAnA 27syathI pavitra thayezA manamAM thatA camakAravALA jIvane. taistaiH-te te. sunizcayamataH zrI nizvayamata35. diipshtaiHse| havANAmI 3. dIpotsavaH hIrANAnA sa. nityaH hamezai. astu-DA. 2 maho mAzya che. pheSAMcid sAmenu cittaM-mana. Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 rAnasAra lanAlakamakUpapatitaM cAste pareSAmapi, stokAnAM tu vikArabhArarahitaM tajjJAnasArAzritam // ahe! keTalAekanuM mana viSayarUpa tAvathI pIDita thayeluM che, bIjAonuM mana viSanA AvegatvarA sarakhA ane tatkAla che phaLa jenuM evA kutarkakuvicAra vaDe mUchita thayeluM che, anyanuM mana kurAgyaduHkhagabhita ane mehagarbhita vairAgyathI karaDelo che haDakAyA kUtare jene evuM, eTale kAlAntare jene mAThe vipAka thAya tevuM che. bIjAonuM citta ajJAnarUpa kUvAmAM paDeluM che. paraMtu ceDAonuM mana vikAra bhArathI rahita jJAnasAra vaDe Azrita che. jAtodrekavivekatoraNatatau dhAvalyamAtanvati, hRddehe samayocitaH prasarati sphItazca gItadhvaniH / vica9tu =viSayarU5 tAva vaDe pIDita che. ghaNAM bIjAonuM mana. viSAotamUrti viSane Avega sarakhA ane tatkALa phaLa jenuM che evA kutarkathI muchita thayeluM che. ceSa=anyanuM mana. surataH=beTA vairAgyathI. mAtra lAge che haDakAyA kUtaro jene evuM che. vAmapAmIjAonuM mana paNa mavati =ajJAnarUpa kUvAmAM paDeluM che. tu paNa rojano thoDAonuM mana. viramati-vikAranA bhArathI rahita. jJAnataMte jJAnasAra vaDe Azrita. zAste . 1 nAno vizvatorAtatau jyAM adhikapaNe vivekarUpa Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasa'hAra pUrNAnandaghanasya kiM sahajayA tadbhAgyabhaGgayA'bhavanaitadgranthamiSAt karagrahamahazcitraM critrshriyH|| 15 // jyAM adhikapaNe vivekarUpa tAraNanI mAlA AMdhI che, ane dhavalapaNuM-ujavalapaNuM vistAratA hRdayarUpI gharamAM avasareAcita vistRta gItanA dhvani prasare che. tethI pUrNAnandadhanarUpa zuddha AtmAnI sAthe svabhAvasiSThe bhAgyanI racanA vaDe A graMthanI racanAnA miSathI cAritrarUpa lakSmInA AzcaryakArI pANigrahanA mahAtsava thayA nathI zuM? bhAvastomapavitragomayarasaiH liptaiva bhUH sarvataH, saMsiktA samatodakairatha pathi nyastA vivekasrajaH / teAraNanI mALA bAMdhelI che. (ane) thAvasyanAtatti=ujajIlatAne vistAratA. doDhe hadayarUpa dharamAM, samayovitA= samayane cAgya. ota:=mATe. gItadhvani;=gItanA za*. prasati prasare che. pUrNanaSanaca=pUrNa AnavaDe bharapUra AtmAne. saddagayA=svAbhAvika, tabhAyamA=tenA bhAgyanI racanAthI taanyamiSAt= graMthanI racanAnA bahAnAthI. cAritrapriyaH=cAritrarUpa lakSmI sAthe, vitra Azcaya karanAra. bahamadu:=pANigrahaNanA mahAtsava. =izuM. na gamava thayA nathI. 1 tra rAtre zAstramAM. mAvatomapavitra zomavauTha 195 Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 rAnasAra amitapUjAmazacatra sAthe surata, pUrNAnandaghane puraM pravizati svIyaM kRtaM maMgalam // 16 // A zAstramAM bhAvanA samUharUpa pavitra kAmadhenunA chANanA rasathI lIMpelI ane samatArUpa pANI vaDe cotarapha chAMTelI bhUmi che, mArgamAM vivekarUpa kulanI mALA sthApelI che, adhyAtmarUpa amRtathI bharelo kAmakuMbha AgaLa mUke che. ema saccidAnaMda pUrNa brahmasvarUpa zuddha AtmA batrIza adhikAre (sarva jIva) apramAda nagaramAM praveza kare che tyAre teNe pitAnuM ja maMgala karyuM che. - gacche zrIvijayAdidevamaguroH svacche guNAnAM gaNaiH, prauDhiM mauDhimadhAmni jItavijayamAjJAH parAmaiyA / bhAvanA samUharUpa chANanA rasa karIne mAsUmi. rsivalIpelI ja che. sAtha tyArabAda sarvata =cotarapha samato:= samabhAvarupa pANIvaDe. saMsit=chAMTelI che. citramArgamAM vivega =vivekarUpa puSpanI mALAo. castA=mUkI che. =AgaLa adhyAtmitapUvameza:=adhyAtmarUpa amRtathI bharela kAmakuMbha, came karyo che. (ema) jUnantapane pUrNa AnaMdathI bharapUra AtmA. pura virAti nagaramAM praveza kare che tyAre. svIcaMtAnuM. maM imaMgala. kRtaM karyuM che. 2 "tra kirtava mA tika | Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasa'hAra 19 tatsAtIrdhyabhRtAM nayAdivijayaprAjJottamAnAM zizoH, zrImannyAyavizAradasya kRtinAmeSA kRtiH mItaye // guNAnA samUhathI pavitra ane prauDhatAnA dhAma evA sadguru zrIvijayadevasUrinA gacchamAM jitavijaya nAme paMDita atyaMta mahattvazAlI thayA. temanA gurubhAi nayavijaya paMDitanA ziSya zrImad nyAyavizArada ( yazavijaya upAdhyAya )nI AkRti mahAbhAgyavata pUruSonI prItine mATe thAo. bALAlAlApAnavad bAlabodho, nyA (nA) yaM kintu nyAyamAlA mudhaughaH / bAvAvena [tutizamana] moddaddAhA hAya (ca), jvAlAcAnterdhI vizAlA bhavantu // khAlikAne lALa ca TavAnA jevA nIrasa A bAlameSa nathI, paraMtu nyAyamAlArUpa amRtanA pravAhasamAna che. tenA rasane cAkhIne mAharUpa hAlAhala jheranI jvAlA zAMta thavAthI vizAla buddhivALA thAo. AtanvAnA mA ratI mAratI nastulyA vezA saMskRte prAkRte vA / zuktimuktiryuktimuktAphalAnAM bhASAbhedo naiva khedonmukhaH syAt // Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra mAnatI-pratibhA ane prIti utpanna karanArI tathA saMskRta ane prAkRtamAM samAna AgrahavALI yuktirUpa muktAphaLonI janmabhUmi chIpa jevI suMdara uktivALI amArI vANuM che. tethI bhASAne bheda khedajanaka thatuM nathI. jema chIpe vividha prakAranI hovA chatAM temAM muktAphaLe hevAthI kheda thato nathI, tema vividha prakAranI bhASA hovA chatAM temAM yuti hovAthI kaMTALo utpanna thato nathI. sUrajItanayazAntidAsahanmodakAraNavinodataH kRtH| AtmabodhadhatavibhramaH zrIyazobijayavAcakairayam // zrIyazavijaya upAdhyAye surajInA putra zAtidAsanA hRdayamAM pramoda thavAne kAraNe vinothI mAtmAnamAM vizrAMti ApanAra A prayatna karyo che. iti jJAnasAragranthaTabArtha saMpUrNa livIkRtazca saMvat 1768 varSa caitra zudi 15 gurau sakalapaMDitasabhAbhAminIbhAlasthalatilakAyamAnapaMDitazrIyazovi. jayagaNiziSya paM0 zrIjinavijayagaNiziSya paM0 zrIsaubhAgyavijayagaNibhiH satIrthyagaNizrIrUpavijayavAcanArthamiti maMgalaM Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmajJAnanAM sAdhana Atmaiva darzanajJAnacAritrANyathavA yteH| yat tadAtmaka evaiSa parIramadhitiSThati // 1 // athavA saMyamIne AtmA ja darzana, jJAna ane cAritra25 che. kAraNa ke darzanAdirUpa AtmA ja zarIramAM vase che. (1) AtmAnamAtmanA vetti mohatyAgAd ya Atmani / tadeva tasya cAritraM tajjJAnaM tacca darzanam // 2 // mahane tyAga karIne je AtmA AtmAmAM AtmA vaDe AtmAne jANe che, te ja tenuM cAritra, te ja tenuM jJAna ane taja tenuM darzana che. (2) AtmAjJAnabhavaM duHkhamAtmajJAnena hanyate // tapasA'pyAtmavijJAnahonai chettuM na zakyate // 3 // AtmAnA ajJAnathI utpanna thatuM duHkha AtmAnathI nAza pAme che, AtmajJAna vinAnA mANase tapathI paNa te duHkha dUra karI zakatA nathI. kAraNa ke jJAna sivAyanuM tapa a85 phaLavALuM che. badhuM duHkha AtmAnA ajJAnanA kAraNe thayeluM che ane te tenA pratipakSarUpa - ahIM pagazAstrane je prakAza anuvAda sahita ApavAmAM AvyuM che. -- Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 jJAnasAra AtmajJAnathI nAza pAme che, mATe mAtha viyAnA me dUra karI AtmajJAna meLavavA prayatna karavA yogya che. (3) ayamAtmaiva cidrapaH zarIrI karmayogataH / dhyAnAmidagdhakarmA tu siddhAtmA syAnniraJjanaH || 4 || mA AtmA caitanyasvarUpa che, ane te krama'nA saMyogathI zarIrI thAya che. te ja AtmA jyAre khyAta agnithI mAMta bALI nAMkhe che tyAre te nira Mjana, azarIrI sid thAya che. (4) ayamAtmaiva saMsAraH kaSAyendriyanirjitaH / tameva tadvijetAraM mokSamAhurmanISiNaH // 5 // krodha, mAna, mAyA ane lAbha e cAre kAyA ane indriye vaDe chaDAyele A AtmA ja saMsAra che ane te kaSAyA ane indriyone jItanAra AmAM ja mekSa che ema pruddhimAna puSo kahe che. svarUpatA lAma sivAya khIjo mekSa nathI. AtmA AnandasvarUpa che. te paNa svarUSanI prApti ja che, mATe AtmajJAnane ja Azraya karavA (v) syuH kaSAyAH krodhamAnamAyAlobhAH zarIriNAm / caturvidhAste pratyekaM bhedaiH saMjvalanAdibhiH || 6 || zarIradhArI AtmAne krAdha, mAna, mAyA ane lAbha e cAra kAce hoya che. ane te pratyekanA jI vayanAdi bhedo vaDe cAra cAra prakAra che. (6) pakSaM saMjvalanaH pratyAkhyAno mAsacatuSTayam / apratyAkhyAnako varSa janmAnantAnubandhakaH // 7 // Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmajJAnanAM sAdhana raba tRNanA agninI mAphaka saLagI UThe ane tatkALa zAnta thAya tevA saMjavalana kaSAya che, te ekara pakhavADiyA sudhI rahe che; te sapUrNa viratine zakatA nathI, pazu tene anuka aMze malina kare che. pratyAkhyAnAvaraNIya kAya cAra mAsa sudhI Take che, te sapUNu viratine razake che. paNa amuka ztrI virati thavA de che. apratyAkhyAnAvaraNIya SAyanI sthiti eka varSa sudhI hAya che ane te deza viratinA paNa pratibandha kare che, anantAnubandhI kaSAya jIvana paryanta rahe che ane AmAne ananta bhavabhramaNu karAve che. (7) vItarAgayavizrAddhasamyagdRSTitvaghAtakAH / te haivatvamanuSyavrutiyavanaprAH II & II te saMjavalanA ikaSAyeA anukrame vItarAgapaNuM, sAdhupaNuM, zrAvakapaNuM ane samyagadaSTipaNuM roke che, tathA devagati, manuSyagati, tiryaM cagati ane narakagatine prApta karAve che. 8 saMjavalana kaSAyanA udaye catipaNa sabhara che, paNa vItarAgapaNu hotuM nathI, ane tenAthI devagati prApta thAya che paNa mukti prApta thatI nathI. pratyAkhyAnAvaraNa kraSAyanA udaye zrAvakapaNuM (alpa virati) hoya che, paNa catipaNuM ( sapUrNa virati ) hotuM nathI. ane tenArthI manuSyagati prApta thAya che. apratyAkhyAnAvaraNa kAyanA udaye sA 1 ahIM saMjavalanAdi SAyAnI sthiti sthula vyavahAra nayathI batAvI che. kAraNa ke bAhubalI vagerene sa Mjvalana mAna eka varSa paryaMnva rahyuM che ane prasannacandrarAjarSine anantAnukhanI kaSAya sukhI rahyo che. antaryuM hata Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 jJAnasAra STipaNuM saMbhave che, paNa bhAvapaNuM hetuM nathI tathA tenAthI tiryaMcagati prApta thAya che. anantAnabInA udaye samyagadaSTipaNuM hetuM nathI ane tenAthI narakagati prApta thAya che. jo ke anantAnuMbandhI kaSAyanA ume cAre gati prApta thAya che. tethI ahIM kaSAyone gatinI sAthe saMbandha sthala vyavahAranayanI dRSTithI samajavo. tatropatApakaH krodhaH krodho vairasya kAraNam / TurgavartanI krodhaH krodhaH zamasukhArgalA // 9 // utpadyamAnaH prathamaM dahatyeva svamAzrayam / krodhaH kRzAnuvatpazcAdanyaM dahati vA na vA // 10 // krodha zarIra ane manane saMtApa karanAra che vairanuM kAraNa che, durgatine mAge che tathA zarU5 sukhane rokanAra AgaLa che. vaLI agninI piThe utpanna thatAM ja prathama te te pitAnA Azrane ja bALe che ane pachIthI te bIjAne bALe che athavA nathI paNa bALa. (10) krodhavahUnestadahrAya zamanAya zubhAtmabhiH / zrayaNIyA kSamakaiva saMyamArAmasAraNiH // 11 // tethI phedharUpI agnine jaladI zAMta karavA mATe saMyamarUpI bagIcAne 59lavita karanAra pANInI nIka samAna kSamAne Azraya karavuM joIe. (11) manuSya satvaguNane lIdhe athavA bhAvanAnA baLathI krodhane rokI zake che. tenI bhAvanA A pramANe karavI. je manuSya pApano baMdha karIne mane nukazAna karavA Icche che te kharekhara potAnA karmathI ja haNAyelo che, te tenA upara ka vikI manuSya kepa re? vaLI je tuM tArA Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmajJAnanAM sAdhana 203. apakAra karanArA upara gusse thAya che te vadhAre du:khanA kAraNabhata tArA kama upara kema gusse thato nathI? je krUra karmanI preraNAthI bIje tArA upara repa kare che, te karmanI upekSA karI bIjA upara krodha karatAM huM zA mATe thAnavRttine Azraya karuM? zrI mahAvIra pariSaha ane upasargo sahana karavA mATe myuccha dezamAM vicaryA, to vagara carane prApta thayelA kSamAne dhAraNa karavA tuM kema Irachata nathI ? traNa loko pralaya ane rakSaNa karavAne samartha evA mahApurUSoe je kSamAno Azraya karyo te kaLanA garbha jevA tuccha satvavALA tAre kSamA dhAraNa karavI zuM ucita nathI? te evuM puNya kema na karyuM ke jethI koI pIDA ja na karI zake. te atyAre tArI bhUlane pazcAtApa karatAM kSamA svIkAravI ja Avazyaka che. keI tane marmavedhI vacanothI pIDA kare to tAre vicAravuM ke je e sAcuM che to mAre gusse thavAnI zI jarUra che, je e khoTuM hoya to te gAMDAnuM vacana samajI tenI upekSA karavI yogya che. je koi tAre vadha karavA taiyAra thAya to tAre viramaya pAmI hasavuM ke mAre, vadha to mArA karmothI ja thavAno che, to A bApaDa nakAme abhimAna nathI karma bAMdhe che. sarva purUSArthano ghAta karanAra krodha upara tane gusso thato nathI to svalpa aparAdha karanAra upara krodha kare te dhikkAravA pagya che. sarSa indriyane thAka pamADanArA ane ugra deDatA sApanA jevA krodha upara vijaya meLavavA mATe buddhimAna puruSa jAMguli manna samAna niravadhi kSamAno nirantara Azare levo joie. vinayazrutazIlAnAM trivargasya ca ghAtakaH / vivekalocanaM lumpana mAno'ndhaGkaraNo nRNAm // 12 // mAna vinaya, vidyA, zIla tema ja dharma, artha ane kAma e traNe ya puruSArthone ghAtaka che, vaLI te vivekarUpa cakSane phADI nAMkhe che, tethI lokone AMdhaLA karanAra che. 12 Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 jJAnasAra jaatilaabhkulaishvryblruuptpHshrutaiH| kurvan madaM punastAni hInAni labhate janaH // 13 // jAta, lAbha, kuLa, azvayaM-prabhutva, baLa, rUpa, tapa ane vidyA e ATha prakAre mada karanAra mANasa e AThe hIna prakAranAM prApta kare che. (12) utsarpayan doSazAkhA guNamUlAnyadho nayan / unmUlanIyo mAnadrustanmAdavasaritplavaiH // 14 // doSarUpI zAkhAone UMce phelAvanAra tathA guNarUpI mULane nIce laI janAra mAnarUpI vRkSane namratArUpI nadInA pravAhathI mULathI ukheDI nAkhavuM joIe. (14) asUnRtasya jananI parazuH zIlazAkhinaH / janmabhUmiravidyAnAM mAyA durgatikAraNam // 15 // mAyA asatyanI janata che, zIlarUpI vRkSane chedavAmAM kuhADIrUpa che, avidyA-ajJAnanI janmabhUmi che ane durgatinuM kAraNa che. (15) kauTilyapaTavaH pApA mAyayA bakavRttayaH / bhubanaM vaJcayamAnA vazcayante svameva hi // 16 // kuTilatAmAM kuzaLa, pApakarma karanAra, mAyA vaDe bagalA jevI vRttivALA, jagatane chetaranArA mAse kharekhara pitAnI jAtane ja chetare che. (16) Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmajJAnanAM sAdhana 205 tadArjavamahauSadhyA jgdaanndhetunaa| jayejjagadrohakarI mAyAM viSadharImiva // 17 // tethI jagatane draha karanArI, mAyArUpI nAgiNIne jagatanA AnaMdanA kAraNarUpa saraLatA rUpI mahA auSadhithI chatavI. (17) AkaraH sarvadoSANAM guNagrasanarAkSasaH / kando vyasanavallInAM lomaH sarvArthabAdhakaH // 18 // labha badhA doSonI khANa che, guNone grAsa karI janAra rAkSasa che. duHkharUpI velanA maLarUpa che, tathA dharma, artha, kAma ane mokSarUpa cAre puruSArthone nAza karanAra che.. dhanahInaH zatamekaM sahasraM zatavAnapi / . sahasrAdhipatirlakSaM korTi lakSezvaro'pi ca // 19 // koTIzvaro narendratvaM narendrazcakravartitAm / cakravartI ca devatvaM devo'pIndratvamicchati // 20 // indratve'pi hi saMpApte yadicchA na nivartate / mUle laghIyAMstallobha zarAva iva vardhate // 21 // taddana garIba mANasa so rUpiyAnI IcchA rAkhe che, sevALe hajAranI, hajAravALo lAkhanI, lakSAdhipati karoDanI. karoDAdhipati rAjyanI, sajA cakravartipaNanI, caka vatI devapaNAnI ane deva indrapaNunI IcchA kare che. ane indrapaNuM maLyA pachI paNa IcachAnI nivRtti te thatIja Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 jJAnasAra nathI. kAra ke lema zarUAtamAM bahu thoDA dekhAya che paNa zakeArAnI mAphaka ekadama vadhatA jAya che. (19-21) lobhasAgaramudvelamativelaM mahAmatiH / saMtoSa setubandhena prasarantaM nivArayet // 22 // lAlarUpI ati uchaLatA samudrane buddhimAna puSe sa MtASarUpI setu-pALa bAMdhIne AgaLa vadhatA aTakAvaveA. (22) kSAntyA krodho mRdutvena mAno mAyA''rjavena ca / gemathAnodA taiyAra pAyA ti saMpradaH rA ema kSamAthI krodhane namratArthI mAnane, saralatAthI mAyAne ane sASathI lAbhane jItavA. (23) vinendriyajayaM naiva kapAyAtumIzvaraH / hanyate haimanaM jADyaM na vinA jvalitAnalam ||24| indriyAne tyA savAya manuSya kAyA upara vijaya meLavavA samartha thatA nathI. kemake ziyALAnI ThaMDI. prajvalita agni vinA dUra karI zakAtI nathI. (24) adAntairindriyahayaizcalarapathagAmibhiH / AkRSya jarakAraNye jantuH sapadi nIyate ||25|| aniyatrita, capaLa, ane unmA'gAmI indriyarUpI azvo prANIne khecIte naraka rUpI araNyamAM jaladI lai jAya che. (25) Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmajJAnanAM sAdhana indriyairvijito jantuH kaSAyairabhibhUyate / vIra jeTaH pUrva vatra cheH jaine vaheMcate? raddA je prANI indriyAthI jItAyelA che, te kAyAthI jaladI parAbhava pAme che. baLavAna puruSAe pahelAM jenI eka IMTa kheMcI kADhI che tevA kliAne pAchaLathI kANa tADI pAtu nathI? (26) 207 kulaghAtAya pAtAya bandhAya ca vadhAya ca / anirjitAni jAyante karaNAni zarIriNAm // 27 // na jItAyelI IndriyA mANasAnA kuLane nAza, adhaH pAta, badha ane vadhanA kAraNa rUpa thAyache, (27) indriyAnI sathA apravRtti te indriyAno ya viSayAmAM rAgadveSa vinA pravrutti karavI te paNa indriyAno samIpamAM rahelA viSayano indriyAnI sAthe sabandha ja na banavuM azakaya che, parantu viSayAmAM thatA rAgadveSane to zakAya che. saMcamI purUSAnI indriyA haNAyelI ane na taNAyelI che. hatakArI viSayAmAM teonI indriyA haNAyelI nathI, paNa ahita viSayAmAM haNAyelI che. viSayAmAM priyapaNuM ke apriyapaNu" vAstavika rAte nathI, parantu eka ja viSaya amuka hetuthI priya thAya che, ane asu hetuthI apriya thAya che, mATe viSayAnuM priyapaNuM ane apriyapaNu aipAdhika samacha rAgadveSa dUra karavA. tadindriyajayaM kuryAd manaH zuddhayA mahAmatiH / yAM cinA yamaniyamaiH kAyaklezo vRthA nRNAm // 28 // mATe buddhimAna puruSe mananI vizuddhi vaDe IndriyA nathI, pazu ja ja che, thAya ema jarUra nivArI Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 jJAnasAra upara vijaya meLavavo. kAraNa ke mananI zuddhi vinA manuthone yamaniyama vaDe nakAme kAyaleza thAya che. (28). manapAvaro cannapasaMddaniza . prapAtayati saMsArAvartagarte jagattrayIm // 29 // game te viSayamAM nirbhayapaNe bhramaNa karato niraMkuza manarUpI rAkSasa traNa jagatane saMsArarUpI cakarAvAmAM pADe che. (29) tapyamAnAMstapo muktau gantukAmAn zarIriNaH / vAtyeva taralaM cetaH kSipatyanyatra kutracit // 30 // mukita pAmavAnI IcchAthI tapa tapatA manuSyone caMcaLa citta varALiyAnI peThe bIje kyAMya pheMkI de che. 30 anirudamanaskaH san yogazraddhAM dadhAti yH| padbhyAM jigamiSumiM sa pazuriva hasyate // 31 // manane nirAdha karyA vinA je mANasa huM gI chuM evuM abhimAna rAkhe che, te page cAlIne bIje gAma javA IcchatA pAMgaLA mANasanI peThe hAsyapAtra bane che. (31) manorodhe nirudhyante karmANyapi samantataH / aniruddhamanaskasya prasaranti hi tAnyapi // 32 // manane virodha thatAM ja jJAnAvaraNIyAdi ati prabaLa karmone paNa sarvathA nirAdha thaI jAya che. jenuM mana nirodha pAmyuM nathI tenAM karmo UlaTAM vadhI jAya che. (32) Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmajJAnanAM sAdhana 209 manaHkapirayaM vizvaparibhramaNalampaTaH / niyantraNIyo yatnena muktimicchabhirAtmanaH // 33 // | mATe mukitane icchanArAoe sarva jagatamAM bhaTakatA A manarUpI vAMdarAne prayatnapUrvaka vaha kara joie. 33 dIpikA khalvanirvANA nirvaannpthdrshinii| ekaiva manasaH zuddhiH samAmnAtA manISibhiH // 34 // pUrvAcAryoe ekalI mananI zuddhine ja mokSamArga batAvanArI, kadI na olavAya evI dIvI kahelI che. 34 satyAM hi manasaH zuddhau santyasanto'pi ydgunnaaH| santo'pyasatyAM no santi saiva kAryA budhsttH||35|| je mananI zuddhi hoya te avidyamAna guNe paNa astitvamAM Ave che, paraMtu te na hoya to vidyamAna gugane paNa abhAva thAya che, mATe buddhimAna puruSe manazuddhi ja karavI. (35) manaHzuddhimavibhrANA ye tapasyanti muktaye / tyaktvA nAvaM bhujAbhyAM.te titIrSanti mahArNavam // 36 // je loko mananI zuddhi karyA vinA mukita mATe tapa tape che te loko nAvane choDIne hAtha vaDe samudra taravAnI IcachA rAkhe che. (36) tapasvino manaHzuddhiM vinA bhUtasya sarvathA / dhyAnaM khalu mudhA cakSurvikalasyeva darpaNaH // 37 // 14 Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 jJAnasAra jema AMkha vinAnAne darpaNa nakAmuM che, tema thoDI paNa mananI zuddhi vinAnA tapasvIne dhyAna nakAmuM che. 37 tadavazyaM manaHzuddhiH kartavyA siddhimicchtaa| samRtayANAH jima zAyarai 28 . mATe siddhinI icchAvALAe mananI zudhdhi ja karavI joIe. te sivAya bIjA dehadamana karanArA tapa, zrata, yama, niyamAdi upAyo vyartha che. (38) manaHzuddhacaiva kartavyo raagdvessvinirjyH| kAluSyaM yena hitvA''tmA svasvarUpe'vatiSThate // 39 // | mananI zuddhi karavA mATe rAga dveSane jya kare, rAga dveSa jItavAthI AtmA malinatA dUra karIne pita nA zuddha svarUpamAM sthira thAya che. (38) AtmAyattamapi svAntaM kurvatAmatra yoginAm / rAgAdibhiH samAkramya parAyattaM vidhIyate // 40 // AtmAmAM lIna karavA prayatna karatA yogIonA manane paNa rAga 1 ane moha caDI AvIne parAdhIna banAve che. (40) rakSyamANamapi svAntaM samAdAya manAga miSam / pizAcA ika rAgAdyAzchalayanti muhurmuhuH // 41 // | game teTaluM rakSaNa karavAmAM Ave chatAM pizAcanA jevA sAmAdi thoDuM paNa pramAdarUpa bahAnuM maLatAM manane vAraMvAra chetare che. (4) Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmajJAnanAM sAdhana rAgAditimiradhvastajJAnena manasA janaH / andhenAndha ivAkaSTaH pAtyate narakAvaTe // 42 // jema AMdhaLo mANasa AMdhaLA mANasane khADAmAM nAMkhe che. tema rAgAdi aMdhakArathI nAza pAmela vivekajJAnavALuM mana mANasane kheMcIne narakapa khADAmAM nAkhe che. 4ra astavandrarataH puMminirvANapadakAtibhiH / vidhAtavyaH samatvena rAgadveSadviSajayaH // 43 // mATe nirvANa padanI IcchAvALA puruSoe pramAdane tyAga karI samabhAva paDe eTale rAga vinA hetuomAM maratha pariNAma vaDe rAgadveSarUpI zatrune jIta joIe 43 amandAnandajanane sAmyavAriNi majjatAm / jAyate sahasA puMsAM rAgadveSamalakSayaH // 44 // ati AnaMdajanaka samatArUpI pANImAM DUbakI mAranArA puruSono rAga dveSApI mela tatkALa nAza pAme che. 44 paNihanti kSaNArdhana sAmyamAlambya karma tat / yana hanyAnarastIvratapasA janmakoTibhiH // 45 // mANasa je karmane keTI janmanI kaThina tapazcaryAthI paNa nAza na karI zake te karmane te samabhAvane Azraya laIne eka ardhA kSaNamAM nAza kare che. 45 ' karma jIvaM ca saMzliSTaM parijJAtAtmanizcayaH / vibhinnIkurute sAdhuH sAmAyikazalAkayA // 46 // Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 jJAnasAra jene AtmasvarUpane nizcaya thayA che evA sAdhu sAmAyikarUpI saLI vaDe paraspara maLelA jIvra ane kane judAM kare che. AmAnanA abhyAsa karatAM tathAdhi AvaraNA dUra thavAthI punaH punaH vasaMvedanathI AtmAne daDha nizcaya thAya che, ane tethI AtmasvarUpanuM AvaraNa karanArA ane AtmasvarUpathI bhinna evA karmone parama sAmAyikanA baLathI nivaeN che. (46) rAgAdidhvAntavidhvaMse kRte sAmAyikAMzunA / svasmin svarUpaM pazyanti yoginaH paramAtmanaH // 47 // sAmAyikarUpI sUryathI rAgAdi aMdhakArane nAza thatAM yogIA potAnAmAM paramAtmAnuM svarUpa dekhe che, avA AtmA tattvaSTithI paramAtmAja che, kevaLa rAgadveAdithI malina thayelA heAvAthI paramAtma svarUpanI bhavyAMketa thatI nathI. parantu samabhAvarUpa sUryanA prakAzathI rAga aMdhakArane nAza thatAM AtmAne vize ja paramAtmasvarUpa pragaTa thAya che. (47) snihyanti jantavo nityaM vairiNo'pi parasparam / api svArthakRte sAmyamAjaH sAdhoH prabhAvataH || 18 || pAtanA svarUpanI prApti mATe samatvanu sevana karanAra sAdhunA prabhAvayI nitya veravRttivALAM prANIe paNa para spara prema kare che. (48) priya ane apriya evA cetana ane acetana padArthamAM jevu" mana mAha pAmatuM nathI te samabhAvane prApta thayelA che. kAi peAtAnA hAtha vatI gADhI candananuM vilepana kare ke vAMsalAthI kApe tA paNa bannemAM Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmajJAnanAM sAdhana 213 paNa jenuM citta karelA ane parantu vA samabhAvane yeAgya, cusavA yAgIo paNa samAna vRtti hoya tyAre sarvottama samabhAva hoya che. kAI prasA thaIne stuti kare ke gusse thaIne gALe ke teA te bannemAM sarakhu che te samabhAvamAM magna che, prayatnathI lezajanaka rAgAdinI upAsanA zA mATe karavI ? prayatne maLI zake evA sukha ApanArA maneAhara Azraya karavA cAgya che. khAvA cAgya, cATavA ceAgya ane pIvA yeAgya padArthAthI vimukha cittavALA samabhAvarUpa amRta vAravAra pIve che. AmAM kai gupta nathI, tema kAI gurunu" rahasya nathI, parantu ajJa ane buddhimAneAne mATe eka ja lakSa vyAdhine zamana karanArU' samabhAvarUpa aiSadha che, jenAthI pApIe paN kSaNamAtramAM zAzvata pada pAme che. te A samabhAvanA parama prabhAva che. je samabhAva prApta thatAM ratnatraya saphaLa thAya che ane jenA vinA niSpha LatA pAme che te mahAprabhAvayukta samabhAvane namaskAra karU chuM. huM sa zAstranA rahasyane jANI pAkAra karIne kahuM chuM ke A leka ane paraleAkamAM samabhAvathI bIjI kAI sukhanI khANa nathI. jyAre upasargar AvI paDe che ane mRtyu sAme ubhu* hoya che tyAre te kAlane ucita samabhAvathI bIjuM kaMI paNa upayogI nathI. rAga yArda zatruone nAza samabhAvarUpa sAmrAjayanI lakSmI bhAgavIne prANIA zubha gatine prApta thAya che. tethI jo A manuSyajanma saphaLa karavA hoya teA amaryAda sukhathI pUrNa samabhAvane prApta karavA jarA paNa pramAda na karave, sAmyaM syAnnirmamatvena tatkRte bhAvanAH zrayet / anityatAmazaraNaM bhavamekatvamanyatAm // 49 // azaucamAzravavidhiM saMvaraM karmanirjarAm / dharmasvAkhyAtatAM lokaM dvAdazIM bodhibhAvanAm // 50 // samabhAvanI prApti nimamatva prApta thavAthI ja thAya che ane ni`matva prApta thavA mATe anityAdi khAra bhAvanAenuM avalaMbana karavuM Avazyaka che. karanAra Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 jJAnamAra anityabhAvanA, azaraNabhAvanA, sasArabhAvanA, ekatabhAvanA, anyatva bhAvanA, citva bhAvanA, Asa bhAvanA, savara bhAvanA, nirA bhAvanA dharmasvAkhyAta bhAvanA, lAka bhAvanA ane duila bha bhAvanA, e bAra bhAvanA che. (49-50) 1 anitya bhAvanA yatprAtastanna madhyAhUne yanmadhyAhane na tannizi / nirIkSyate bhave'smina hI ! padArthAnAmanityatA // 51 // A jagatamAM je savAramAM heAya che te pere nathI dekhAtu', ane je bapAre hAya che te rAtre nathI dekhAtu. A pramANe paTTAnI anityatA satra dekhAya che. (5) zarIraM dehinAM sarvapuruSArthanibandhanam / pracaNDapavanodbhUtaghanAghanavinazvaram / / 52 / / badhA puruSa:aunA kAraNabhUta prANImAnA zarIra pracarDa pavanathI vikharAi gaelA vAdaLAM jevAM vinAzazIla che. (para) kallolacapalA lakSmIH saMgamAH svapnasaMnibhAH / vAtyAvyatikarotkSiptatUlatulyaM ca yauvanam // 53 // lakSmI meAjAnI jevA cAMcaLa che, na, kuTuMbAnA saoNMgamA svapta jevA che ane coMvana TALiyAnA sabathI uDelA rU jevuM che. (53) ityanityaM jagadvRttaM sthiracittaH pratikSaNam / tRSNA kRSNAhimantrAya nirmamatvAya cintayet // 54 // Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmajJAnanAM sAdhana A pramANe tRSNArUpI kALI nAgaNane vaza karanAra maMtrasamAna nirmamatvanI prApti mATe jagatanA anitya svarUpane sthiracitte pratikSaNa vicAra karavo. (54) 2 azaraNa bhAvanA, indropendrAdayo'pyete yanmRtyoryAnti gocaram / go! tavAti : zaraNaH zArIribApa I Idro, upendro vagere paNa je mRtyune AdhIna thayA, te maraNanA bhayathI prANane kaNa zaraNuM ApI zake ema che? (55) piturmAtuHsvasurdhAtustanayAnAM ca pazyatAm / trA nIte natuH mamiryamari | paddA. pitA, mAtA, bahena, bhAI ane putra joI rahe che ane asahAya jIvane karmo yamane ghera laI jAya che. (56) zocanti svajanAnantaM nIyamAnAn svkrmbhiH| neSyamANaM tu zocanti nAtmAnaM mUDhabuddhayaH // 57 // mUda budhdhivALA ke pitAnA karmoe mRtyu pAmanA svajanone zoka kare che, paNa ravakama vaDe mRtyu pAmanAra potAnA AtmAne zeka karatA nathI. potAnI najIka rahelA mRtyune zoka nahi karatAM dUra ravajanAdinA mRtyune zeka kare te buddhinI mUDhatA ja che (57) saMsAre duHkhdaavaagnijvljjvaalaakraalite| vane mRgArbhakasyeva zaraNaM nAsti dehinaH // 58 // Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 jJAnAra | dAtAzinI bhabhakatI javAlAthI vikarALakhAtA vanamAM jema mRganA baccAnuM ke zaraNa nathI, tema duHkharUpI dAvAgninI baLatI javALAthI bhayaMkara A baMsAramAM prANInuM koI zaraNa nathI. (58) 3 saMsAra bhAvanA zrotriyaH zvapacaH svAmI pattibrahmA kRmizca sH| saMsAranATaye naTavat saMsArI hanta ! ceSTate // 59 / / A saMsArarUpI raMgabhUmi upara prANI naTanI jema kaI vAra vedajJa brAhmaNa thAya che te kaI vAra caMDALa thAya che. koI vAra zeTha thAya che te I vAra nekara thAya che, kaI vAra prajApati brahmA thAya to kevAra zudra kIDe thAya che, ema vividha prakAre saMsArI jIva ceSTA kare che. na yAti katamAM yoni katamA vA na muJcati / saMsArI karmasambandhAdavakrayakuTImiva / / 60 // saMsArI jIva karmanA saMbadhathI bhADAnI koTaDInI jema kaI nimAM nathI jate ane kaI ye nimAMthI nathA nIkaLata ? (60) samastalokAkAze'pi nAnArUpaiH svakarmataH / vAlAgramapi tannAsti yanna spRSTa shriiribhiH||61|| samasta kAkAzamAM vALanA agrabhAga jeTaluM paNa koI sthAna nathI ke jyAM jIva pitAnA karmathI e driyAdi vividha rUpo dhAraNa karavA vaDe utpanna na thayuM hoya. (61) Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmajJAnanAM sAdhana .4 ekatva bhAvanA eka utpadyate jantureka eva vipadyate / karmANyanubhavatyekaH pracitAni bhavAntare / / 62 / / 217 jIva ekalA ja utpanna thAya che ane ekalA ja maraNa pAme che, tathA bhatrantaramAM karelAM karmo eklA ja bhAgave che. (2) anyaistenArjitaM vittaM bhUyaH saMbhUya bhujyate / satveko narakako klizyante nijakarmabhiH // 63 // teNe bhegu karelu drazya khIjA ja bhegA maLIne bhAgave che; paraMtu te pAte te narakamAM peAtAnA menA phaLa bhAgavavA vaDe kleza pAme che. (3) prANI ekalA ja zubhAzubha karma karIne sasAramAM bhame che ane tene ceAgya zubhAzubha phaLa paNa ekalA ja bhAgave che tathA sarva sabanyAnA tyAga karI ekalA ja meAkSa lakSmInA upabhAga kare che. tyAM bIjA koInA saMbhava nathI. 5 anyatva bhAvanA yatrAnyatvaM zarIrasya vaisadRzyAccharIriNaH / dhanabandhusahAyAnAM tatrAnyatvaM na durvacam // 64 // jyAM AtmAthI carIranI vilakSaNatA haiAvAthI anyapaNu che, tyAM dhana, bandhu ane saDhDhAnu AtmAthI anyatva hAya e kahevuM muzkela nathI. (64) yo devanabandhubhyo bhinnamAtmAnamIkSate / kva zokazaGkunA tasya hantAtaGkaH pratanyate // 65 // Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 jJAnasAra je mANasa zarIra, dhana ane baMdhuothI potAnA AtmAne bhina jue che te mANasane zekarUpa za91 karyAthI duHkha Ape? (65) AtmAthI dehAdi padArthone anyatvarUpa bheda spaSTa pratIta thAya che. dehAdi padArtho Indriya grAhaya che ane AtmA anubhavagocara che. je AtmA ane dehAdi padArthonuM anyapaNuM che to zarIrane prahArAdi thatAM du:kha kema thAya che e zaMkA karavA yogya nathI, kAraNa ke jeone zarIrAdimAM bhedabuddhi nathI, teonA dehane pramAdi thatAM AtmAne pIDA thAya che, parantu jeone deha ane AtmAnuM bhedajJAna thayuM che teonA dehane prahArAdi thatAM AtmAne pIDA thatI nathI. nami ane AtmA ane dhananuM bhedajJAna thayuM hatuM, tethI mithilA nagarI baLatI sAMbhaLIne tene thayuM ke mAruM kAMI baLatuM nathI. je mANasane bhedajJAna thayuM che tene mAtApitAnA viyeganuM du:kha AvI paDatAM du:kha thatuM nathI ane jene AtmIyapaNAnuM abhimAna che te dAsanA du:khathI paNa mUcha pAme che. 6 azuci bhAvanA rasAsagmAMsamedo'sthimajjAzukrAntravarcasAm / azucInAM padaM kAyaH zucitvaM tasya tatkutaH ? // 66 // rasa, lehI, mAMsa, meda, asthi, majA, vIrya, AMtaraDAM, viSTA vagere apavitra vastuonA sthAnarUpa A zarIra che. tethI tenI pavitratA kayAMthI hoya? (66) navasrotaHsravadvisrarasaniHsyandapicchile / dehe'pi zaucasaGkalpo mahanmohavijRmmitam // 67 // AMkha, kAna, nAka, mukha, adhakAra ane jananendriya rUpI nava dvAramAMthI vahetA dubadhI cIkaNA rasanA satata Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmajJAnanAM sAdhana ra18 AvavAthI malina rahetA zarIramAM pavitrapaNAnuM abhimAna karavuM e mahAmahanuM lakSaNa che. (67) 7 Asava bhAvanA manovAkAyakarmANi yogAH karma zubhAzubham / yadAzravanti jantUnAmAzravAstena kIrtitAH // 6 // mana, vacana ane kAyAnI pravRttirUpa mAga vacanayoga ane kAyayogathI zubhAzubha karma AtmAmAM Aave che-praveza kare che, tethI te pogone Azrava kahe che. (18) maitryAdivAsitaM cetaH karma sUte zubhAtmakam / kaSAyaviSayAkrAntaM vitanotyazubhaM punaH // 69 / / maitrI, muditA, karuNuM ane upekSArUpI bhAvathI vAsita kareluM citta zubha karmane pedA kare che ane krodhAdi kaSA tathA viSayethI vyApta thayeluM citta azubha karmane pedA kare che, (9) zumArjanAya nirmidhyaM zrutajJAnAzritaM vcH| viparItaM punarjeyamazumArjanahetave // 70 // satya ane zratajJAnAnusArI vacana zubhakamanA bandhanuM kAraNe thAya che ane tethI viparIta vacana azubha karmanA banmanuM kAraNa che. zarIreNa suguptena zarIrI cinute zubham / satatArambhiNA jantughAtakenAzubhaM punaH // 71 // Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220. rAnasAra asata pravRtti rahita zarIra vaDe jIva zubha karma saMcita kare che ane satata mahAraMbhI ane hiMsaka pravRttivALA zarIravaDe azubha karma bAMdhe che. (7) kaSAyA viSayA yogAH pramAdAviratI tathA / mithyAtvamAtaraudre cetyazubhaM prati hetavaH // 72 // dha, mAna, mAyA ane lebha e cAra kaSAya, | zadi viDyo, mana-vacana-kAyAne pravRttirUpa yoga, ajJAna saMzaya. viparyaya, rAga, dveSa smRtibhraMza, dharma anAdara ane yogaduSmaNidhAnarUpa ATha prakAranuM pramAda, aviratiniyamane abhAva, mithyAtva. AdhyAna ane zAna badhAM azubha karmanA hetuo che (2) 8 saMvara bhAvanA sarveSAmAzravANAM tu nirodhaH saMvaraH smRtaH / sa punabhidyate dvedhA dravyamAvavibhedataH // 73 / / upara kahelA badhA Asane nirodha karavAnA upAya saMvara kahevAya che. tenA dravyasaMvara ane bhAvasaMvara ema be bhedo che. (3) yaH karmapudgalAdAnacchedaH sa dravyasaMvaraH / bhavahetukriyAtyAgaH sa punarbhAvasaMvaraH / / 74 // karma pudagalanA AsavadvArA thatA pravezane rokavA te dravyasaMvara ane saMsAranA kAraNabhUta kriyAno tyAga te bhAvasaMvara. (74) Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmajJAnanAM sAdhana rara1 yena yena hyupAyena rudhyate yo ya AzravaH / tasya tasya nirodhAya sa sa yojyo manISibhi // 7 // je je upAyathI je je Asava rokI zakAya, te te AsavanA nirodha mATe buddhimAna puruSoe te te upAya ja. (75) kSamayA mRdubhAvena ruujutvenaapyniihyaa| krodhaM mAnaM tathA mAyAM lobhaM rundhyAdhathAkramam // 76 // jemake kSamAthI kevane roka, namratAthI mAnane rokavuM, saralatAthI mAyAne rokavI ane saMtoSathI lebhane reko. (76) asaMyamakRtotsekAn viSayAn viSasaMnibhAn / nirAkuryAdakhaNDena saMyamena mahAmatiH // 77 // buddhimAna puruSe indriyenA asaMyama-unmAdathI prabaLa banelA viSa jevA viSayone InvinA akhaMDa saMyamathI rekavA. (77) tisamitimiryogAn pramAdaM caaprmaadtH| sAvadhayogahAnenAviratiM cApi sAdhayet // 78 // sadarzanena mithyAtvaM zubhasthairyeNa cetsH| vitAvIje 3 saMvartha zoghamaH | 71 che. saMvara mATe prayatna karatA yogIe traNa gupti (yoganigraha)thI mana-vacana-kAyAnA vyApArAne zekavA, apramAdathI pramAdane reka, badhI sadoSa pravRttinA tyAgathI Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rarara jJAnasAra aviratine rekavI. samyagadarzanavaDe mithyAtvane rokavuM, tathA zubhadhyAnarUpa cittanI sthiratA vaDe Arta tathA raudra bAnene rokavA. (78-79) rAjamArgamAM rahelA aneka kAravALA gharanAM bAraNAM ughADAM hoya te temAM raja dAkhala thAya che ane dAkhala thaIne cIkAzanA yuge tyAM cuMTI jAya che. paraMtu bArIbAraNAM bandha karyA hoya to ja praveza thavA pAmatI nathI ane tyAM coMTI jatI paNa nathI. keI sarovaramAM pANI AvavAnA badhA mArgo ughADA hoya to te dvArA pANI Ave che, paraMtu te badhA mArgo bandha karyA hoya te DuM paNa pANI sarovaramAM dAkhala thaI zakatuM nathI. keI vahANanI aMdara chidro hoya to te dvArA temAM pANI dAkhala thAya che, paraMtu te chidro bandha karyA hoya to thoDuM paNa pANI vahANanI aMdara praveza karatuM nathI tema mithyAtvAdi AsavAre ughADAM hoya te jIvamAM kama dAkhala thAya che ane te dvArA bandha thAya to saMvayukta jIvamAM karmano praveza thato nathI. saMvathI AzravanA kAra bandha thAya che. te saMvara kSamA vagere bhedethI aneka prakAra che. mithyAvanA udayane rakavAthI avirati samyagdaSTi Adi guNasthAne mithyAtvane saMvara hoya che, dezavirati Adi guNarathAne aviratine saMvara hoya che, apramatta saMyatAdi guNarathAnake pramAdane saMvara hoya che, upazAntAha ane kSINamahAdi guNasthAnake kaSAyane saMvara hoya che ane agI revalI guNasthAne saMpUrNa yogasaMvara hoya che. 9 nirA bhAvanA saMsArabIjabhUtAnAM karmaNAM jaraNAdiha / nijerA sA smRtA dvaidhA sakAmA kAmavajitA // 8 // saMsAranA kAraNabhuta kamane kheravI nAkhavA tene nirjarA kahe che. te sakAma nijA ane akAma nijara. ema be prakAranI che. (80) Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmajJAnanAM sAdhana ra23, jJeyA sakAmA yaminAmakAmA tvanyadehinAm / / karmaNAM phalavatpAko yadupAyAt svato'pi hi // 8 // saMyamI puruSone IrAdApUrvaka tapa vagere upAyakArA karmane kSaya karavArUpa sakAma nirjarA heya che ane asara yamIne te sivAya vipAkathI karmane bhogavIne kSaya karavArUpa akAma nijA hoya che. kAraNake karmone pAka-nirA phaLanA pAkanI peThe upAyathI ane svAbhAvika rIte thAya che. (81) : sadoSamapi dIptena suvarNa vahinA yathA / tapo'gninA tapyamAnastathA jIvo vizudhyati // 82 // jema azuddha sonuM prajvalita thayelA agnivaDe zuddha thAya che, tevI rIte tArUpI agni dvArA tapAvavAmAM Avato chava zuddha thAya che. (2) anazanamaunodarya vRtteH saMkSepaNaM tthaa| rasatyAmastanuklezo lInateti bahistapaH // 83 / / (1) anazana-jIvana paryata ke amuka kAla paryA AhArane tyAga kare, (2) auda-svAbhAvika AhArathI alpa AhAra le. (3) vRtisaMkSepa-pitAne khAvA pIvA vagere upayogamAM AvatI vastuone saMkSepa kare. (4) rasaparityAga-dUdha, dahIM, ghI, tela, goLa ane papha vAna vagere vikAravardhaka padArthone yAga kara. Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna sAthe (5) kAyakaleza-TADha taDakAmAM ke Asane vagerethI zarIrane kasavuM. (6) lInatA-bAdhAvinAnA ekAMta sthAnamAM vasavuM. athavA mana, vacana, kAyA, kaSAya ane Ini . saMkeca kare e cha prakAranuM bAhya tapa che. prAyazcittaM vaiyAvRttyaM svAdhyAyo vinayo'pi ca / vyutsargo'tha zubha dhyAnaM SotyAbhyantaraM tapaH // 84 // (1) prAyazcitta-vratAdimAM lAgelA doSanI zuddhi mATe je anuSThAna karavAmAM Ave che. (2) vaiyAvRtya-sevA, zuzraSA. (3) ravAdhyAya (4) vinaya (5) vyutsarga sadoSa ane jatu sahita anna pAnAdi ane kavAyAne tyAga karavA. (6) dhyAna. ema cha prakAranuM Abhyantara tapa che. (84) dIpyamAne tapovahnau bAhye cAbhyantare'pi ca / yamI jarati karmANi durjarANyapi tatkSaNAt // 85 // saMyamI puruSa bAhya ane AtyaMtara parUpI prajavalita agnimAM kaphathI hAya thAya evAM tIvra karmone paNa tatkAla nAza karI nAkhe che. (85) 10 dharmasvAkhyAta bhAvanA svAkhyAtaH khalu dharmo'yaM bhagavadbhirjinottamaiH / yaM samAlambamAno hi na majjed bhvsaagre||86|| kevalajJAnI bhagavaMta jinAe dharma sArI rIte kahe che. jenuM AlaMbana lenAre prANa bhavasAgaramAM bUDate Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmakAnanA sAdhana nathI ema vicAravuM te dharmasvAkhyAta bhAvanA che. (86) saMyamaH sUnRtaM zaucaM brahmAkiJcanatA tpH| kSAntirdivamRjutA muktizca dazadhA sa tu // 87 // saMyama (ahiMsA), satya, zauca (coya tyAga), brahmacaya, akiMcanatA (aparigraha), tapa, kSamA, mRdutA-namratA, RjutA-saraLatA ane mukti-nirlobhatA ema dharma daza prakAra che. (87) apAre vyasanAmmodhI patantaM pAti dehinam / sadA savidhavayekabandhudharmo'tivatsalaH // 88 // sadA samI pavatI advitIya badhu samAna ativatsala dharma ja apAra duHkha samudramAM paDatA prANIne bacAve che. (8) bhabandhUnAmasau bandhurasakhInAmasau sakhA / anAthAnAmasau nAyo dharmo vizvakavatsalaH // 9 // baMdharahitane baMdhu, mitrarahitane mitra, anAno nAya ane sarva jagata upara vatsalatA rAkhanAra gharma ja che. (89) 11 heka bhAvanA kaTisthakaravaizAkhasthAnakasthanarAkRtim / dravyaiH pUrNa smarellokaM sthityutpattivyayAtmakaiH // 9 // ke hAtha mUkIne pahoLA paga rAkhI UbhelA puruSa jevI AkRtivALA tathA sthiti, utpatti ane vinAza svarUpavALA dravyothI paripUrNa lekanA svarUpanuM cintana karavuM.90 15 9i ) Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa jJAnasAra 12 ebiMdula bha bhAvanA akAmanirjarArUpAta puNyAjjantoH prajAyate / sthAvaratvAtrAsatvaM vA tiryaktvaM vA kathaMcana // 91 // mAnuSyamAryadezazca jAtiH sarvAkSapATavam / Ayuzca prApyate tatra kathaJcitkarmalAghavAt // 92 // prApteSu puNyataH zraddhA kathakazravaNeSvapi / tattvanizcayarUpaM tad bodhiratnaM sudurlabham // 93 // yathApravRtti karaNathI meAkSanI abhikSASA sivAya kamA kSaya thatAM sthAvara cainimAMthI nIkaLI trasayeAni ke pazupaNuM pAme che. temAM paNa mazubhaka nA kSaya thavAthI puNyanA yoge manuSyapa, A deza uttamati, pAMce indriyAnI pUrNatA ane dIrdha AyuSya prApta thAya che, temAM paNa puNyathI dhanI abhilASA, dharmAMpadezaka guru ane temanA vacananuM zravaNa prApta thavA chatAM tattvanizcayarUpa kheAdhiratna prApta thavuM atidurlabha che. rAjya, cakravatI paNu ke iMdrapaNuM prApta thavuM dula bha nathI, paNa kheAdhinI prApti atyaMta du`bha che ema jina pravacanamAM zuM che. sava* jIveAe badhA bhAveza pUrve na'tavAra prApta karyAM che, paraMtu tene kadApi edhinI prApti thai nathI, tethI ja saMsAramAM paribhramaNu kare che. sarve jIvAne anata puddagala parAvata vyatIta thayA, paraMtu jyAre kaMIka nyUna dha' pudgala parAvata bAkI rahetAM Ayu sivAyanAM badhAM karmanI sthiti antaHkATAkATI sAga Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmajJAnanAM sAdhana roha rApamanI bAkI rahe tyAre kaIka chava graMthibhedathI uttama badhiratna pAme che ane bIjA cha yathApravRttikaraNathI graMthinI maryAdAmAM AvelAM chatAM pAchA paDe che ane punaH saMsAramAM bhame che. kuza azravaNa, mithyASTino saMga, kuvAsanA ane pramAdazIlatA e badhA bedhinA virodhI che. jo ke cAritranI prApti durlabha che, te paNa bodhi prApta thaye cAritranI saphaLatA che, anyathA niSphaLatA che. abhavya paNa cAritra prApta karIne greveyakAdi svargamAM jAya che, paNa badhi sivAya nirvANa prApta karI zakatA nathI. jene badhiratna prApta thayuM nathI, te cakravartI hovA chatAM paNa raMka je che, paraMtu jeNe badhiratna prApta karyuM che te raMka paNa cakravatI karatAM adhika che. jemane badhi prApta thayela che te che saMsAramAM kayAMya Asakta thatA nathI, paraMtu mamatvarahita thaIne eka mAtra mukita mArganI upAsanA kare che. jeo parama pada pAmyA che, pAmaze ane pAme che te badhA badhi pAmIne ja tema karI zake che mATe badhinI ja upAsanA kare. (91-7). mAvanAbhiravizrAntamiti bhaavitmaansH| nirmamaH sarvamAveSu samaktvamavalambate // 9 // Ama A bAra bhAvanAo vaDe niraMtara manane suvAsita karate, mamatvarahita thaIne badhA padArthomAM samatvane pAme che. (94) Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 jJAnasAra viSayebhyo viraktAnAM sAmyavAsitacetasAm / upazAmyeta kaSAyAgnirbodhidIpaH samunmiSeta // 15 // viSayothI virakata thayelA, samabhAvathI suvAsita cittavALA puruSane kaSAyarUpI agni zAMta thAya che ane bapirUpI dIpaka pragaTe che. (5) samatvamavalambyAtha dhyAnaM yogI samAzrayet / vinA samatvamAradhe dhyAne svAtmA viDambyate // 16 // samatvanuM avalakhana karI yogI dhyAna karI zake che. samabuddhi prApta karyA vinA ja dhyAnanI zarUAta kare te te potAnA AtmAnI viDaMbanA kare che. (6) Indriye vaza karI nathI, mana zuddha karyuM nathI, rAgadveSa chatyA nathI, nimamatva karyuM nathI, samatAnI sAdhanA karI nathI, parantu gatAgatikapaNe ubhaya lekanA mArgathI bhraSTa thaI mUDha puru dhyAna AraMbha kare che. mokSaH karmakSayAdeva sa cAtmajJAnato bhavet / dhyAnasAdhyaM mataM tacca taddhayAnaM hitamAtmanaH // 9 // mekSa karmono kSayathI ja prApta thAya che; kamane kSaya AtmajJAnathI thAya che ane AtmajJAna dhyAnathI sadhAya che; tethI dhyAna AtmAnuM hitakArI che. (7) dhyAna ane samabhAvamAM kANuM vadhAre mahatvanuM che tevI zaMkAne uttara AcArya nIcenA zlokamAM Ape che. na sAmyena vinA dhyAnaM na dhyAnaM vinA ca tata / niSkampaM jAyate tasmAdvayamanyonyakAraNam // 98 // Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmarAnanA sAdhana 229 samabhAva vinA dhyAna saMbhAtuM nathI ane dhyAna vinA niSkapa samabhAva prApta thato nathI, tethI banne ekabIjAnAM kAraNarUpa che. (98) muhUrtAntarmanAsthairya dhyAnaM chadyasthayoginAm // dhayaM zuklaM ca tad dvedhA yogarodhastvayoginAm / / 99 // eka AlaMbanamAM aMtarmuhUrta paryata cittanI sthiratA te badhAna. tenA be bheda che. dharmadhyAna ane zukla dhyAna. te banne prakAranA dhyAna kevalajJAna rahita sagIne hoya che ane agIne yoganA nirodharUpa dhyAna hoya che. sayogI kevalIne mAtra yama nirodha karavAnA samaye eka zukla dhyAna hoya che. (9) muhUrtAt paratazcintA yadvA dhyAnAntaraM bhvet|| baharthasaMkrame tu syAda dIrghA'pi dhyaansNttiH||10|| dhyAna eka AlaMbanamAM muhUrta sudhI saMbhave che, tyAra bAda cintA hoya athavA bIju AlaMbana levAmAM Ave te bIjuM dhyAna heya. ema judA judA viSayanA AlaMbanathI dhyAnane pravAha laMbAvI zakAya. (100) maitrIpramodakAruNyamAdhyasthyAni niyojayet / dharmyadhyAnamupaskartuM tadi tasya rasAyanam // 101 // dharmadhyAnane pravAha cAlu rAkhavA mATe eTale tUTatA dhyAnane dhyAnAktaranI sAthe anusaMdhAna karavA matrI, prada, karuNuM ane mAbApa e cAra bhAvanAone AmAma Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 jJAnasAra jevI. kAraNa ke maitrI Adi bhAvanAnI yojanA tUTatA dhyAna mATe rasAyana rU5 che. (101) mA kArSIt ko'pi pApAni mA ca bhUt ko'pi duHkhitaH mucyatAM jagadapyeSA matimatrI nigadyate // 102 // kaI prANa pApa na kare, kaI duHkhI na thAo, AkhuM jagata mukta thAo' AvI buddhi te maitrI bhAvanA kahevAya che. (12) apAstAzeSadoSANAM, vastutattvAvalokinAm / guNeSu pakSapAto yaH sa pramodaH prakIrtitaH // 103 // jemanA doSa dUra thaI gayA che, ane je vastusvarUpanuM avalokana karanArA che, tevA munionA guNe viSe je pakSapAta te pramAda bhAvanA che. (13) dIneSvArteSu bhIteSu yAcamAneSu jIvitam / pratIkAraparA buddhiH kAruNyamabhidhIyate // 104 // dIna, pIDita, bhAta ane jIvata yAcatA prANIonAM dInatA vagere dUra karavAnI buddhi te karuNAbhAvanA kahevAya che. (104). krUrakarmasu niHzaGkaM devatAgurunindiSu / sAmayigyopekSA tatpazcacamuvIritA? vAta niHzaMkapaNe dUra karmo karanArA, devagunI naMdA karanArA tathA AtmaprazaMsA karanArA leke pratye upekSAbuddha te mAdhyaraNya bhAvanA kahevAya che. (15) Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmajJAnanA sAdhana AtmAnaM bhAvayanAbhirbhAvanAbhirmahAmatiH / truTitAmapi saMdhatte vizuddhadhyAnasaMtatim // 106 // A bhAvanAo vaDe AtmAne bhAvita kare te buddhimAna puruSa tUTela vizuddha dhyAnanA pravAhane paNa sAMdhI zake che. tIrtha vA svasthatAhetu yattadvA dhyaansiddhye| kRtAsanajayo yogI viviktaM sthAnamAzrayet // 107 // dhyAnanI siddhi mATe jeNe Asanano abhyAsa karyo che e tIrthakaronAM janmasthAna, dIkSAsthAna, jJAnasthAna ke nirvANaSAnamanuiM ke tIrthasthAna athavA cittanI svasthatAnuM kAraNu parvatanI guphA vagere koI ekAMta sthAnano Azraya kare. jAyate yena yeneha vihitena sthiraM manaH / tattadeva vidhAtavyamAsanaM dhyAnasAdhanam // 108 // je je Asana karavAthI mana sthira thAya te te Asanane ja dhyAnanuM sAdhana gaNI karavuM. (108) sukhAsanasamAsInaH muzliSTAdharapallavaH / nAsAgranyastadRgdvandvo dantairdantAnasaMspRzan // 109 // prasannavadanaH pUrvAbhimukho vApyudaGmukhaH / apramattaH susaMsthAno dhyAtA dhyAnodyato bhvet||110|| sukhakara Asana karI beThele cheTha bIDI, nAsikAnA agrabhAga upara banne AMkhe sthira karI, dAMtane dAMta sAthe aDakavA nahi dete, prasanna mukhavALe pUrva ke uttara dizAmAM moTuM rAkhI sArI rIte TaTAra besanAra apramAdI dhyAnI dhyAna karavAno prayatna kare. (109-110) Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rara jJAnasAra nubhava kathana. zrutasindhorgurumukhato yadadhigataM tadiha darzitaM samyak / anubhavasiddhamidAnIM prakAzyate tattvamidamamalam // 1 // sidhdhAMtarUpa samudro ane gurunA mukhathI je me' caiAmanuM tattva jANyuM hatuM te ahI yathArupe darzAvyuM che. have je nirmaLa yAganuM tattva mane anubhavasiddha che. tene ahIM prakAzita karU chuM. 1 prathama mananA cAra prakAra batAve che-ss vikSitaM yAtAyAtaM zliSTaM tathA sulInaM ca / cetazcatuSprakAraM tajjJacamatkArakAri bhavet // 2 // ahIM vikSipta, yAtAyAta, zrlaSTa ane sulIna ema cAra prakAranuM mana che. ane te tenA jANanAranA cittane camatkAra karanArUM che. 2 vikSiptaM calamiSTaM yAtAyAtaM ca kimapi sAnandam / prathamAbhyAse dvayamapi vikalpaviSayagrahaM tatsyAt // 3 // jyAM tyAM bhamatuM asthira mana vikSipta kahevAya che. bAhya viSayAmAM jaMtuM ane vaLI kaMika aMze AtmAmAM sthira thatuM kaMika Anantayukta citte yAtAya te kahevAya che. temAM jeTale aMze AtmAmAM sthira thAya che teTale aMze Ananda sahita hAya che. te baMne prakAranA mana prathama abhyAsIne hoya che ane te vikalpapUrvaka bAhya viSayane grahaNa kare che. 3 ahI zrI.hema drAcAryanA svAnubhavarUpa yAgazAstranA bhAra mAza anuvAda sahita ApyA che. Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmAnavAM sAdhana zliSTaM sthirasAnandaM mulInamatinizcalaM parAnandam / tanmAtrakaviSayagrahamubhayamapi budhaistadAmnAtam // 4 // sthira ane AnaMdavALuM cita spiSTa kahevAya che. kAraNa ke AtmAmAM sthiratA hovAthI te AnaMdayukta hoya che. tathA nizcala-atyaMta sthira ane paramAnaMdayukata citta sulIna kahevAmAM Ave che. te baMne prakAranuM citta mAtra cittagata dhyeyarU5 viSayane grahaNa kare che paNa bAhya viSayane grahaNa karatuM nathI, ema jJAnI puruSoe kahyuM che. * evaM kramazo'bhyAsAvezAddhayAnaM bhajennirAlambam / samarasamAvaM yAtaH paramAnandaM tato'numaveta // 5 // A pramANe vAraMvAra abhyAsathI yegI nirAlaMbana dhyAnane prApta thAya che. prathama svAbhAvika vikSipta cittathI yAtAyAta cittane abhyAsa kare, yAtAyAta cittathI vizviSTa cittano abhyAsa kare ane viziSTa cittathI sulIna cittane abhyAsa kare. ema punaH punaH abhyAsa karavAthI nirAlaMbana dhyAna prApta thAya che. tyAra bAda samarasabhAvanI prAptithI paramAnane anubhave che. 5. samarasabhAvanI prAptine kama- bAhyAtmAnamapAsya prasattimAjA'ntarAtmanA yogii| satataM paramAtmAnaM vicintayet tanmayatvAya // 6 // yegI bAhyA tmabhAvane dUra karI prasannatAyukata atarAtmA vaDe paramAtmAmAM tanmaya thavA mATe paramAtmAnuM cintana kare che. Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra khAdya AtmA ane antarAtmAnuM svarUpa-- AtmadhiyA samupAttaH kAyAdiH kIrtyate'tra vahirAtmA / kAyAdeH samadhiSThAyako bhavatyantarAtmA tu // 7 // AtmabudhdhithI (aha bhAva ane mamatvabhudhdhithI) zarIrAdikane grahaNa karanAra hirAtmA kahevAya che. ane kAyA dikanA adhiSThAtA--sAkSI ( taTastha draSTA ) antarAtmA kahevAya che. 7. paramAtmanuM svarUpa-- 24 ciMdrUpAnandamayo niHzeSopAdhivarjitaH zuddhaH / atyakSo'nantaguNaH paramAtmA kIrtitastajjJaiH // 8 // jJAnasvarupa. AAnandamaya, samagra upAdhithI rahita, pavitra, indriyAne ageAcara ane ananta guNAnu` bhAjana paramAtmA tenA jANanAra puruSoe kahyo che. ahirAtmA ane antarAtmAnA bhedajJAnanuM phaLa-~ pRthagAtmAnaM kAyAt pRthak ca vidyAt sadAtmanaH kAyam / ubhayorbhedajJAtA''tmanizcaye na skhaledyogI || 9 || zarIrathI AtmAne bhinna jANe ane sat evA AtmAthI zarIrane juduM jANe. ema je AtmA ane zarIranA bheda jANe che te yAgI AtmAnA nizcaya karavAmAM skhalanA pAmateA nathI, huM antaH pihitajyotiH saMtuSyatyAtmano'nyato mUDhaH / m tuSyatyAtmanyeva hi bahirnivRttabhramo jJAnI // 10 // Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmajJAnanAM sAdhana * 5 jenI Atmati AvaraNane lIdhe DhaMkAyelI che evA mUDha-avivekI ja AtmAthI anya bAhya viSayamAM satiSa pAme che, paraMtu bAhya viSayAmAM jenI sukhanI bhrAnti dUra thayelI che evA jJAnI puruSa AtmAne viSe ja saMtuSTa thAya che. 10 puMsAmayatnalabhyaM jJAnavatAmavyayaM padaM nUnam / yadyAtmanyAtmajJAnamAtramete samIhante // 11 // je jJAnI puruSone vinA prayatna prApta thaI zake tevuM mokSapada kharekhara AtmAmAM ja che tethI to A jJAnI purUSe mAtra AtmajJAna meLavavA Icche che. 11 zrayate suvarNabhAvaM siddharasasparzato yathA loham / AtmadhyAnAdAtmA paramAtmatvaM tathA''moti // 12 // . jema sidhdharasanA sparzathI leTuM suvarNapaNane pAme che tema paramAtmAnA dhyAnathI AtmA paramAtmapaNAne pAme che. 12 janmAntarasaMskArAt svayameva kila prakAzate tattvam / puptotthitasya pUrvapratyayavanirupadezamapi // 13 // jema nidrAmAMthI jAgRta thayelA manuSyane pUrve anubhavelA padArthonuM koinA kahyA sivAya jJAna thAya che, tema pUrva janmanA saMskArathI keInA upade sivAya paNa avaya Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 jJAnasAra meva Atmatattva prakAzita thAya che. tAtparyAM e che ke jeNe anya janmamAM Atmatattvane abhyAsa karyo che tene A janmamAM gurutA upadeza sivAya paNa AtmajJAna thAya che. 13 athavA guruprasAdAdiva tattvaM samunmiSati nUnam / gurucaraNopAstikRtaH prazamajuSaH zuddhacittasya ||14|| athavA janma taranA sa`skAra sivAya pazu A janmamAM gurunA caraNanI sevA karanArA, prathamayukata ane zudhdha cittavALAne gurunI kRpAthI kharekhara AtmajJAnanI prApti thAya che. 14. tatra prathame tattvajJAne saMvAdakoM gururbhavati / darzayitA tvaparasmin gurumeva sadA bhajet tasmAt // temAM jeNe janmAMtaramAM tattvajJAnane abhyAsa karyo che tene guru te tattvajJAnanI bAbatamAM dRDha pratIti karAvanArA thAya che. ane jene janmAMtaranA tattvajJAnanA saMskAra nathI tene tattvajJAnamAM guru mAdaka thAya che, mATe banne kAraNe gurunI sadA upAsanA karavI cAgya che. yadvatsahasrakiraNaH prakAzako nicitatimiramanasya / tadvad gururatra bhavedajJAnadhvAntapavitasya // 16 // jema ' gADha aMdhakAramAM paDelI vastune prakAzita kare che, tema ahIM paNu sadguru ajJAnarupa aMdhakAramAM paDelA tattvane prakAzcita kare che. 16 Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmajJAnanAM jAdhana 237: pANAyAmaprabhRtiklezaparityAgatastato yogii| upadezaM prApya gurorAtmAbhyAse ratiM kuryAt // 17 // mATe yegIe prANAyAma vagerenA kalekSano tyAga karI gurune upadeya pAmI AtmAnA abhyAsamAM prIti karavI. 17 vacanamanaHkAyAnAM kSobhaM yatnena varjayecchAntaH / rasabhANDamivAtmAnaM munizcalaM dhArayenityam // 18 // sAdhaka saMta thaI mana, vacana ane kAyAnA kSobhane prayatna vaDe tyAga karI rasathI bharelAM pAtranI peThe AtmAne hamezAM nizcala [sthira] rAkhe. 18 audAsInyaparAyaNavRttiH kizcidapi cintayennaiva / yatsaMkalpAkulitaM cittaM nAsAdayet sthairyam // 19 // - udAsInatAmAM tatpara thayela te kaI paNa vastunuM cintana na kare. kAraNa ke saMkalpathI vyAkula thayeluM citta sthira thatuM nathI. 19 yAvatprayatnalezo yAvatsaGkalpakalpanA kA'pi / tAvA layasyApi prAptistattvasya kA nu kathA // 20 // jyAM sudhI sAdhakanA prayatnanI nyUnatA che ane saMkalpa vikalpa thayA kare che tyAM sudhI cittanI lInatA paNa thatI nathI, te pachI AtmajJAnanI vAta ja zI karavI. yadidaM taditina vaktuM sAkSAda guruNA'pi hanta shkyet| audAsInyaparasya prakAzate tatsvayaM tattvam // 21 // Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAnAra je tatvane te A che ema sAkSAta guru paNa kahI zakatA nathI te tava udAsInatAmAM tatpara thayelAne svayameva pragaTa thAya che. (21) ekAnte'tipavitre ramye deze sadA mukhAsInaH / zA vArivAchithirImUtAravAvavA 22 rUpaM kAntaM pazyannapi zrRNvannAmi giraM kalamanojJAm / jighrannapi ca bhugandhInyapi bhuJjAno rasAn svAdan / bhAvAn spRzannapi mRdUnavArayannarica cetaso vRttim / parikalitaudAsInyaH pranaSTaviSayabhramo nityam // 24 // bahirantazca samantAccintAceSTAparicyuto yogii| tanmayabhAvaM prAptaH kalayati bhRzamunmanIbhAvam // 25 // ekAte, atipavitra ane ramaNIya sthaLamAM hamezAM sukhapurvaka besI pagathI mAthA sudhInA zarIranA badhA avayavane zithila karI sundara rUpa jove, madhura manahara vANI sAMbhaLe, sugadhI padArthone suMdhe, svAdiSTa rasano AsvAda le, komaLa padArthone sparza kare ane cittanI vRtti bIje jAya te paNa tene vAre nahi, paNa rAgadveSarahita udAsInatAne dhAraNa karI viSayanI bhrAntine tajI, hamezAM bahAra ane antaramAM cintA ane ceSTAthI rahita thaI tanmayatAne prApta thayele gI atyanta unmanIbhAvane pAme che. (22-25). gRhanti grAhyANi svAni svAnIndriyANi no runcyAta na khalu pravartayedvA prakAzate tattvamacireNa // 26 // Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAtmAnanAM sAdhana udAsInatAne prApta thayelA yogIe pitApitAnA viSayene grahaNa karatI Indriyane rokavI nahi, temaja tene vidyAmAM pravartAvavI nahi tethI thoDA samayamAM atmajJAna prakAzita thAya che. (26) ceto'pi yatra yatra pravartate no tatastato vAryam / adhikIbhavati hi vAritamavAritaM zAntimupayAti // mana paNa jyAM jyAM pravRtta thAya tyAMthI tene vAravuM nahi. kAraNa ke tene je vAryuM hoya te te prabaLa thAya che ane na vAyuM hoya te zAnta thAya che. (27) matto hastI yatnAnnivAryamANo'dhikIbhavati yat / anivAritastu kAmAn labdhvA zAmyati manastadvat // jema madanmatta hAthIne prayatnathI nivAre te te vadhAre jora kare che. ane na nivAre che te icchita vastune meLavI zAnta thAya che, tema mana saMbadhe paNa jANavuM. (28) yahi tathA yatra yataH sthirIbhavati yoginazcalaM cetH| tarhi tathA patra tataH kathazcidapi cAlayennaiva // 29 // jyAre, jema, je sthaLe ane jethI gInuM caMcala citta sthira thAya tyAre, tema, te sthaLe ane tenAthI jarA paNa calAvavuM nahi. arthAta amuka deza kALamAM ane amuka rIte cittane sthira karavAno Agraha rAkha nahi. (29) anayA yuktyA'bhyAsaM vidadhAnasyAtilolamapi cetH| azalyagrasthApitadaNDa iva sthairyamAzrayati // 30 // Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAnasAra A yukti vaDe abhyAsa karanAranuM ati caMcaLa citta paNa AMgaLInA agrabhAga upara rAkhelA daMDanI peThe sthira thAya che. (30) niHsRtyAdau dRSTiH saMlInA yatra kutracitsthAne / tatrAsAdya sthairya zanaiH zanairvilayamAmoti // 31 // prAraMbhamAM daSTi nIkaLIne koI paNa eya padArthamAM lIna thAya che ane tyAM ja sthiratA pAmIne dhIme dhIme vilaya pAme che. (31) sarvatrApi prasRtA pratyagbhUtA zanaiH zanairdRSTiH / paratattvAmalamukure nirIkSate hyAtmanA''tmAnam // 32 // cAre tarapha phelAyelI paraMtu dhIme dhIme aMdara vaLelI dRSTi paramAtmatatvarUpa nirmala ArisAmAM AtmA vaDe mAtmAne nume cha. (32) audAsInyanimagnaH prayatnaparivarjitaH satatamAtmA / bhAvitaparamAnandaH kvacidapi na mano niyojayati / karaNAni nAdhitiSThatyupekSitaM cittamAtmanA jAtu / grAhye tato nijanije karaNAnyapi na pravartante // 34 // nAtmA prerayati mano na manaH prerayati yahi karaNAni / umayabhraSTaM tarhi svayameva vinAzamApnoti // 35 // udAsInatAmAM nimagna, prayatna vinAne tathA nirantara paramAnandanI bhAvanAvALo AtmA koI paNa sthaLe manane Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmajJAnanA sAthena 141 joDatA nathI. ema AtmA vaDe upekSA karAyeluM mana kadI paNa inDiyAnA Azraya karatuM nathI. tethI pAtapeAtAnA viSayamAM indriyo pravrutta thatI nathI. jyAre AtmA manane preraNuA karatA nathI, mana indriyAne preratu nathI tyAre ubhaya bhraSTa thayeluM mana svayaM vinAza pAme che. (34-35) naSTe manasi samantAtsakale vilayaM ca sarvato yAte / niSkalamudeti tattvaM nirvAta sthAyidIpa iva // 36 // jayAre mana bhasmathI DhaMkAyelA agninI peThe dekhAtu' nathI ane kalA sahita sathA pANInA pravAhanI aMdara paDelA agninI peThe vilaya pAme che tyAre pavana vinAnA sthAnamAM rahelA dIvAnI peThe saMpUrNa AtmajJAnarUpa tattva pragaTa thAya chaeN, (36) aGgamRdutvanidAnaM svedanamardana vivarjanenApi / snigdhIkaraNa matailaM prakAzamAnaM hi tattvamidam / 37 // AtmajJAna jene prApta thAya che tenu zarIra svedana ane madana sivAya paNa kAmaLatA dhAraNuM kare che, ane tela vinA paNa snigdhatA prApta kare che. (37) amanaskatayA saMjAyamAnayA nApite manaH zalye / zithilIbhavati zarIraM chatramitra stabdhatAM tyaktvA / 38 // amanaskatAnI prApti vaDe manarUpa zaya nAza pAme che tyAre zarIra chatranI peM jaDatAne tajI zithila thAya che. Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 jJAnasAra zalyIbhUtasyAntaHkaraNasya klezadAyinaH satatam / amanaskatAM vinA'nyad vizalyakara gauSadhaM nAsti // 38 // haMmezAM kaleza ApatarA rAjyarUpe thayelA antaHkarane zasya rahita karavA mATe amanaskatA viSya khIjuM auSadha nathI. (39) kadalIvaccAvidyA lolendriyapatralA manaHkandA | arrer dRSTe nazyati sarvaprakAreNa ||40|| caMcaLa IMdriyArUpa pAMdaDAvALI ane manarUpa kandavALI kuLarUpa avidyA amanaskatA rUpa phaLanuM darzIta thatA sathA nAza pAme che. (40) aticaJcalamatisUkSmaM durlakSyaM vegavattayA cetaH / azvAntamapramAdAdamanaska zalAkayA bhindyAt // 41 // mana ati caMcala che, atisukSma che ane vegavALu hAvAthI lakSyamAM Ave tevuM nathI. tene pramAdarahitapaNe thAkayA sivAya unmanIbhAvarUpa zastravaDe bhedI nAMkhavu'. (4) vizliSTamiva pluSTamivoDDInamiva pralInamiva kAyam / amanaskodayasamaye yogI jAnAtyasatkalpam ||42 // jyAre amanaskabhAvanI prApti thAya che tyAre yAgI peAtAnuM zarIra chuTuM paDI gayelu DhAya, baLI gayeluM hoya, uDI gayelu hoya; ogaLI gayelu. hAya, ane hAya ja nahi tema jANe che. (42) Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmajJAnanAM sAdhana samadairindriyabhujagai rahite vimanaskanavasudhAkuNDe / magnA'nubhavati yogI parAmRtAsvAdamasamAnam // 43 // madonmata IndriyarUpa sarpo rahita amanaskatA rUpa navIna amRta kuMDamAM mama thayelA yogI anupama parama amRtane AsvAda anubhave che. (43) recakapUrakakumbhakakaraNAbhyAsakrama vinA'pi khlu| svayameva nazyati marudvimanaske satyayatnena // 44 // amanaktA prApta thatAM recaka, pUraka ane kuMbhaka kriyAnA abhyAsa vinA prayatna sivAya vAyu svayameva nAza (sthiratA) pAme che. (44), ciramAhitaprayatnairapi dhatuM yo hi zakyate naiva / satyamanaske tiSThati sa samIrastatkSaNAdeva // 45 // lAMbA kALa sudhI prayatna karavA chatAM je vAyu sthira karI zakAto nathI te amanaskatA prApta thatAM tatkALa sthira thAya che. (45) jAte'bhyAse sthiratAmudayati vimale ca niSkale tattve / mukta iva mAti yogI samUlamunmUlitazvAsaH // 46 // abhyAsa sthira thatAM ane nirmala ane AvaraNa rahita tatva prakAzita thatAM muLathI zvAsanuM umUlana karanAra yogI mukata jevo lAge che. (46). Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 jJAnasAra yo jAgradavasthAyAM svasthaH supta iva tiSThati lysthH| zvAsocchAsavihInaH sa hIyate na khalu muktijuSaH // je jAgRta avasthAmAM svastha ane layanI avasthAmAM sutelA jevA rahe che, te zvAsozvAsa rahita yogI mukta jIva karatA koI paNa rIte utarato nathI. (47) jAgaraNasvapnajuSo jagatItalavartinaH sadA lokAH / tattvavido layamagnA no jAgrati zerate nApi // 48 // upara rahenArA loko che te haMmezAM jAgaraNa ane svama (nadrA)nI avasthAmAM hoya che. paraMtu layanI avarathAmAM magna thayelA tatvajJAnIo jAgatA nathI tema uMdhatA paNa nathI. (48) bhavati khalu zUnyabhAvaH svapne viSayagrahazca jAgaraNe / etadvitayamatItyAnandamayamavasthitaM tattvam // 49 // uMghamAM zUnya bhAva hoya che ane jAgRta avasthAmAM viSayanuM prahaNa thAya che. paraMtu e banne avasthAothI para Anandamaya tatva raheluM che. (49. karmANyapi duHkhakRte niSkarmatvaM sukhAya viditaM tu / na tataH prayateta kathaM niSkarmatve sulabhamokSe // 50 // karmo duHkha mATe ane niSkarmapaNuM (kamarahita zuddha AtmajJAna) sukhane mATe thAya che e prasiddha che. te pachI jemAM mokSa sulabha che evA AtmajJAnanI prApti mATe ke prayatna na kare? (50) Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmajJAnanAM sAdhana 25 mokSo'stu mAstu yadi vA paramAnandastu vedyate sa khalu / yasminikhilamukhAni pratibhAsante na kiJcidiva // 51 // bhale mekSa prApta thAo ke na thAo, paNa zuddha AtmajJAna prApta thaye kharekhara paramAnandane anubhava thAya che. jenI pAse saMsAranA badhA sukha tRNa tula paNa sAgatA nathI. (51) madhu na madhuraM naitAH zItAstviSastuhinadyute ramRtamamRtaM nAmaivAsyAH phale tu mudhA sudhA / tadalamamunA saMrambheNa prasIda sakhe manaH, phalamavikalaM tvayyevaitatprasAdamupeyuSi // 52 // te amanaskatAnA phaLarUpa paramAnandanI AgaLa madhu paNa madhura nathI, candranA kiraNe paNa zItala nathI, amRta te nAmanuM ja amRta che, sudhA paNa vRthA che. te he mitra mana! sukhaprAptinA badhA niSphaLa prayatno choDI prasanna thA ane tuM prasanna thaIza eTale tene saMpUrNa sukhanI prAptirUpa 31 zrApa thaze. (52). satyetasminnaratiratidaM gRhyate vastu dUrAdapyAsanne'pyasati tu manasyApyate naiva kizcit / puMsAmityapyavagatavatAmunmanIbhAvahetAvicchA bADhaM na bhavati kathaM sdgurupaasnaayaam||53|| Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAsAra je mana che te priya ane apriya vastu dura heya te paNa grahaNa karAya che, ane je mana nathI te vastu najIkamAM rahelI hovA chatAM paNa grahaNa karAtI nathI. Ama jANanArA purUSone unmanIbhAva (amanakapaNuM) prApta karavA mATe sarunI upAsanA karavAmAM tIvra IcchA kema na thAya? (53) amanaskatA prApta karavA mATe AtmaprasAdanI AvazyakatA tAMstAnAparamezvarAdapi parAn bhAvaiH prasAdaM nayan, taistaistattadupAyamUDha bhagavannAtman kimAyAsyasi / hantAtmAnamapi prasAdaya manAga yenAsatAM saMpadaH, sAmrAjyaM parame'pi tejasi tava prAjyaM samujjRmbhate / he aizvaryayukata AtmA ! sukhaprAptinA ane duHkhane dura karavAnA upAyane ajANa hovAthI tuM dhana, yaza, vidyA. rAjya ane svargAdinI prApti, tathA roga, dAridra, upadravAdi anarthane dura karavAnA che te prakAranA abhiprAyathI AtmA sivAyanA paramezvara sudhInA para padArthone prasanna karavAne prayatna karate vRthA mahenata zA mATe kare che? eka AtmA ne ja rasU ane tamoguNane dUra karI jarA prasanna kara, jethI saMpatti te zuM paNa paramajyoti svarUpa paramAtmAnuM pracura samrAjya tene prApta thaze. (54) Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmajJAnanAM sAdhana yA zAstrAtsugurormukhAdanubhavAccAjJAyi kiJcitkvacit , yogasyopaniSadvivekapariSacetazcamatkAriNI / zrIcaulukyakumArapAlanRpateratyarthamabhyarthanAdAcAyaNa nivezitA pathi girAM zrIhemacandreNa sA // vivekI puruSonI pariSadranA cittane Ananda ApanAra zAstra, suguru ane anubhavathI je yoganuM rahasya jANyuM hatuM te caulukya kumArapAla rAjAnI atyanta prArthanAthI zrI hemacaMdrAcArye vANInA mArgamAM utAryuM. (55) Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha NiyamA brahma zuddhipatra pati azuddha zuddha NithamA -bizrAnti -vizrAnti -bhagnasya -magnasya paviNAmanA pariNAmanA 15 badhyate badhyate ublaNaM ulbaNaM bhAvocca-- bhavocca-. brahma zanyasya zUnyasya nuSTha ne anuSThAna zrAyA AyA avadhijJA avadhijJAna bhAtamatine bhautamatine zcatya zcatyadhyAma dhyAna madhyasthAna makasthAna tapA tapo bhAvamAna bhAvamona kSamakaiva kSamaikava 16 -llobhaH vyasanAmbhordhe vyasanAmbhodhai bandhudharmoM bandhurdharmoM samaktva . samyaktva4 matrI maiMtrI 15 . 153 159 117 177 185 14 202 -llobha Toy 225 225 227 230 . Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3b13.He 1:?"51 3 h1} : ?h.