________________
આત્મજ્ઞાનનાં સાધન ૨૦૯ मनःकपिरयं विश्वपरिभ्रमणलम्पटः । नियन्त्रणीयो यत्नेन मुक्तिमिच्छभिरात्मनः ॥३३॥ | માટે મુકિતને ઇચ્છનારાઓએ સર્વ જગતમાં ભટકતા આ મનરૂપી વાંદરાને પ્રયત્નપૂર્વક વહ કર જોઇએ. ૩૩ दीपिका खल्वनिर्वाणा निर्वाणपथदर्शिनी। एकैव मनसः शुद्धिः समाम्नाता मनीषिभिः ॥३४॥
પૂર્વાચાર્યોએ એકલી મનની શુદ્ધિને જ મોક્ષમાર્ગ બતાવનારી, કદી ન ઓલવાય એવી દીવી કહેલી છે. ૩૪ सत्यां हि मनसः शुद्धौ सन्त्यसन्तोऽपि यद्गुणाः। सन्तोऽप्यसत्यां नो सन्ति सैव कार्या बुधस्ततः॥३५॥
જે મનની શુદ્ધિ હોય તે અવિદ્યમાન ગુણે પણ અસ્તિત્વમાં આવે છે, પરંતુ તે ન હોય તો વિદ્યમાન ગુગને પણ અભાવ થાય છે, માટે બુદ્ધિમાન પુરુષે મનશુદ્ધિ જ કરવી. (૩૫) मनःशुद्धिमविभ्राणा ये तपस्यन्ति मुक्तये । त्यक्त्वा नावं भुजाभ्यां.ते तितीर्षन्ति महार्णवम् ॥३६॥
જે લોકો મનની શુદ્ધિ કર્યા વિના મુકિત માટે તપ તપે છે તે લોકો નાવને છોડીને હાથ વડે સમુદ્ર તરવાની ઈચછા રાખે છે. (૩૬) तपस्विनो मनःशुद्धिं विना भूतस्य सर्वथा । ध्यानं खलु मुधा चक्षुर्विकलस्येव दर्पणः ॥३७॥
૧૪