________________
૧૨
જ્ઞાનસાર તેના વિષયને પ્રયત્નથી વિચારે. જે પ્રવચનથી ભિન્ન છે તેનું પણ બધું સચન નથી.” પરંતુ જે પ્રચનાનુસારી છે તે સવચન છે. એ જ બાબત કહે છે–
વિશેષિત એટલે વિષયપરિશેધક નયથી ચેજિત હોય તે તે પ્રમાણ છે. ઉપલક્ષણથી સ્વસિદ્ધાન્તનું વચન પણ અનુયોગે કરી વિશેષિત ન હોય તે તે અપ્રમાણ છે. એ પ્રકારે સર્વ સ્યાદવાદ જનાથી સર્વ નાનું જાણપણું હેય. કહ્યું. છે કે"अपरिच्छियमुयनिहसस्स केवलमभिन्नमुत्तचारिस्स। सव्वुज्जमेण वि कयं अन्नाणतवे बहु पडई" ॥
उपदेशमाला गा० ४१५ જેણે મુત-સિદ્ધાન્તનું રહસ્ય જાણ્યું નથી અને કેવળ સૂત્રના અક્ષરને અનુસરી ચાલે છે, તેનું સર્વ ઉદ્યમ વડે પણ કરેલું ક્ષિાનુષ્ઠાન ઘણું અજ્ઞાન તપમાં આવે છે.” लोके सर्वनयज्ञानां ताटस्थ्यं वाऽप्यनुग्रहः। स्यात् पृथग्नयमूढानां स्मयातिऽितिविग्रहः ॥ ४॥ - લોકમાં સર્વ નયના જાણનારને તટસ્થપણું
૧ એલેકમાં સર્વનયજ્ઞાન=સ નોન જાણનારને. તરä મધ્યસ્થપણું. વા=અથવા. અનુર –ઉપકારબુદ્ધિ ચત હેય. પૃથનમૂહનાં જુદા જુદા નામ મૂઢ-બ્રાન્તિ પામેલાને. સ્મતિ =અભિમાનની પીડા. વા=અથવા ગતિવિ=અત્યત કલેશ હાય.
