________________
૫. ભગવાનદાસને ટુંક પરિચય
૨૯
દેખાતા હોય તેવા પુરૂષોની યુકિતક અને વિવેકી વિચાર સરણીને ધૂતકારતા નહિ, ઉલટુ તેમાં પણ સાર તત્ત્વ હોય તેા પેતાની કક્ષામાં રહીને પણ ગુણગ્રાહક દૃષ્ટિથી તેને આદર કરતા. આજ કારણથી ગાંધીજી ૩ કિશોરલાલભાઇ જેવાની વિચારપણીને તેએ આદર કરતા અને તેમના સાહિત્યને ગુણગ્રાહક દૃષ્ટિથી વાંચતા, વિચારતા. તે સાંપ્રદાયિક પ્રણાલીને અનુસરતા હાઇ દેખીતી રીતે કેને રૂઢિચુત લાગે, પણ તેમની વિવેકશકિત રૂઢિને અ”ધતા સુધી જવા ન દે . તેથી જ મે' અને ખીજા તેમના મિત્રોએ જોયું છે કે જ્યારે જયારે પતિ પ્રભુદાસ પારેખ જેવા પેાતાના સાથી અને મિત્રના અતિવિધાનેાની સમાલેચનાને પ્રસંગે આવે ત્યારે તેઓ નિખાલસ ભાવથી પંડિત પ્રભુદાસની સમક્ષ પણ તેમની સમાલોચના કરતા અને છતાંય મીઠાશ ન હેાડતા. એજ રીતે મે એ પણ જોયુ છે કે મારા જેવાની અનેક વિધ પ્રવૃત્તિ જે ચાલુ પ્રણાલિકાર્થી જુદા પ્રકારની હેય તેમાં ભલે તેઓ જોડાતા નોં, પણ તેને પ્રાણ તેમને સત્યપૂત લાગે તેા તેઓ અલગ રહીને પણ તેના વિકાસમાં પ્રસન્નતા અનુભવતા. આજ કારણને લીધે મારા કે પુરાતત્ત્વાચાય શ્રીજિનવિજ્યજી જેવાના બધા તેમણે આજીવન ઉત્તરાત્તર વધારે મધુરતાથી સાચવી રાખ્યા હતા. અને અમે પણ એમને અંગત મિત્ર લેખે જ માનતા આવ્યા છીએ.
આ ટુંક પરિચય પૂરા કર્યાં પહેલા પંડિતજીની સ્વભાવગત વિશેષતાને દર્શાવનારી ખેત્રણ બાબતાને
