________________
૬ શમાષ્ટક
६ शमाष्टकम्
विकल्पविषयोत्तीर्णः स्वमावालम्बनः सदा। ज्ञानस्य परिपाको यः स शमः परिकीर्तितः ॥१॥
ચિત્તને વિશ્વમરૂપ વિકલ્પના વિષયથી (ઈષ્ટપણ અને અનિષ્ટપણની કલ્પનાથી) નિવૃત્ત થએલ અને નિરન્તર આત્માના શુદ્ધ સ્વરૂપનું આલંબન જેને છે એ જ્ઞાનને પરિપાક-શુદ્ધ પરિણામ તે શમ કહેવાય છે. એથી જ તેને અધ્યાત્મ, ભાવના, ધ્યાન, સમતા અને વૃત્તિક્ષય એ પાંચ પ્રકારના વેગમાં સમતા નામે ચે અને ભેદ કહ્યો છે.
ચિત્તના વિશ્વમરૂપ વિકલ્પના વિયના શુભાશુભ સંકલ્પોના વિસ્તારથી નિવૃત્ત થએલ અનત ગુણ અને પર્યાયયુક્ત, સમ્યજ્ઞાન, દર્શન અને ચારિત્રસ્વરૂપ આત્માને શુદ્ધ સ્વભાવ જેનું આલંબન છે એ ઉપયોગલક્ષણ જ્ઞાનને પરિપાક-પ્રૌઢ અવસ્થા તે શમ કહેવાય છે. એથી આત્માના સ્વભાવને જેનાર, આત્માના સ્વભાવને જાણનાર, આત્મસ્વભાવમાં જ રમણ કરનાર, આત્મસ્વભાવમાં વિશ્રાન્તિ
૧ સ્થિષિવોત્તી =વિકલ્પના વિયથી નિવૃત્ત થયેલ. =નિરન્તર. માયાન્વન=આત્માના શુદ્ધ સ્વભાવનું આલંબન જેને છે એ. જ્ઞાન =જ્ઞાનને. =જે, રિપત્ર પરિણામ. =ો. રામ=સમભાવ, પરિતિ =કહે છે.