________________
જ્ઞાનસાર સ્થિરતા કરનાર, આત્મસ્વભાવને આસ્વાદ-અનુભવ કરનાર અને શુદ્ધતત્વની પરિણતિયુકત આત્માના ઉપગરૂપ જ્ઞાનને પરિણામ શમ છે એ જણાવ્યું. અહિં શ્રીહરિભદ્રાચા ચોગના પાંચ પ્રકાર કહ્યા છે–૧ અધ્યાત્મયોગ, ૨ ભાવનાયેગ, ૩ ધ્યાગ, ૪ સમતાગ અને ૫ વૃત્તિસંક્ષય
ગ. ઉચિત પ્રવૃત્તિવાળા વ્રતધારીનું શાસ્ત્રથી મૈત્રી વગેરે ભાવસહિત છવાદિ તત્ત્વનું ચિન્તન તે ૧ અધ્યાત્મયોગ. અધ્યાત્મનો જ પ્રતિદિવસ વૃદ્ધિ પામતે અભ્યાસ અને કામ કેધાદિ રૂપ અશુભ અભ્યાસથી નિવૃત્તિ તે ૨ ભાવનાગ. પ્રશસ્ત એક પદાર્થના વિષયવાળો સ્થિર દીવાના સમાન, સૂક્ષ્મ ઉપયોગ સહિત બાધ તે ૩ ધ્યાનધોગ. અજ્ઞાનથી કપેલા ઈષ્ટપણું અને અનિષ્ટપણાની કલ્પનાને ત્યાગ કરીને શુભ અને અશુભ વિયેને સમાનપણે વિચાર કરવો તે સમતાગ, અન્ય દ્રવ્યના સાગથી થયેલો મનદ્વારા વિકલ્પરૂપ અને શરીર દ્વારા પરિસ્પદ-ચલને ક્રિયારૂપ વૃત્તિઓને ફરીથી ન ઉત્પન્ન થાય તે રીતે નિરોધ કરે તે વૃતિસંશયગ. अनिच्छन् कर्मवैषम्य, ब्रह्मांशेन समं जगत् । आत्मामेदेन यः पश्येदसौ मोक्षं गमी शमी ॥२॥
કમકૃત વર્ણાશ્રમાદિ ભેદને નહિ ઈચ્છ,
૧ કૌષ કર્મથી કરેલા વિવિધ ભેદને ગરિજી નહિ ઈચ્છત પ્રહ્માંરોન=પ્રહ્મના અંશ વડે. મે એક સ્વરૂપવાળા. કાતિ-જગતને. સામાન-આત્માથી અભિન્નપણે,
