________________
૧૪ વિદ્યાષ્ટક
मिथोयुक्तपदार्थानामसंक्रमचमक्रिया। चिन्मात्रपरिणामेन विदुषैवानुभूयते ॥ ७॥
| પરસ્પર મળેલા જીવ–પુદ્ગલાદિ દ્રવ્યપર્યાયરૂપ પદાર્થના લક્ષણ અને સ્વરૂપના અસંક્રમણ-ભિન્નતાને ચમત્કાર જ્ઞાનમાત્ર પરિણામ વડે વિદ્વાનથી અનુભવાય છે. તે અન્ય વિશેષ પર્યાય છે તેને જ્ઞાનાદિ સ્વલક્ષણ વડે અનુભવે છે. સન્મતિમાં કહ્યું છે કે –
હાજાપુન રુ તે = ત્તિ વિમgovમહં. जह दुद्धपाणियाणं जावंत विसेसपजाया ।
( ૧ . ૪૭ )
દુધ અને પાણીની પેઠે પરસ્પર મળેલાઓતપ્રેત થયેલા જીવ અને પુદગલ દ્રવ્યને જેટલી વિશેષ પર્યા છે તેમાં “આ જીવ છે અને આ પુદગલ દ્રવ્ય છે' એવો વિભાગ કરે અશક્ય છે, પરંતુ (એટલે) તે બંનેના અવિભક્ત પર્યાયો સમજવા જોઈએ.”
મિથોયુત્તરાર્થન=પરસ્પરમળેલા જીવ–પુદગલાદિ પદાને. અસંમજ્યા =ભિનતારૂપ ચમત્કાર વિજુષા=વિદ્વાનથી જ. વિન્માત્રપરિમેન જ્ઞાનમાત્ર પરિણામવડે. સમૂયૉ= અનુભવાય છે. -
