Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ kr pdyN pttl zrI digambara jaina kantha vijaya granthamAlA samiti gyArahavA~ puSpa zrI bhairava padmAvatI klpH| dhI kavi zekhara malliSeNAcArya viracitaH tasekaccPRISESERE-REREASE SHARE-SERSE:DSERS. RicenseSCE2CROSPEECTScice-2825225282%25.2SSET / hindI vijayA TIkAkartA ) paramapUjya zrI 108 gaNadharAcArya kunthusAgarajI mahArAja prakAzana saMyojaka zAnti sumAra gaMgavAla prakApraka zrI digambara jaina kuntha vijaya granthamAlA samiti kAryAlaya 1936, kaseroM kI galI, ghI vAloM kA rAstA, jauharI bAjAra, jayapura-302 003 (rAjasthAna) RESUSecemSARETTESEASESSERSEASES
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAvadhAna ! khatarA ! sAvadhAna ! sarvaprathama mere vicAra par3hiye phira Age bar3hiye graMtha ke TIkAkartA paramapUjya zrI 108 gaNadharAcArya vAtsalya ratnAkara, zramaraNaratna, syAdvAda kezarI kuMthusAgarajI mahArAja ke vicAra evaM pAzIrvAdAtmaka maMgala bacana / isa anAdinidhana jinadharma meM dvAdazAMga rUpa zrutAgama zrI bhagavAna AdinAtha se lekara mahAvIra paryanta tIrthaGkaroM ne apanI divyadhvani dvArA pratipAdita kiyA, aura usa vANI ko gaNavaroM ne graMthita kara jana-jana taka phuNcaayaa| usI jinAgama ko hI dhata kevalI aura prAcAryoM ne bhI likhita rUpa se pratipAdita kiyaa| vaha jinAgama 11 aMga aura 14 pUrva meM variNata hai / vartamAna meM jitanA bhI prAgama milatA hai vaha saba dRSTivAda aMga kA hI sAra hai| yaha jinAgama abhI taka AcArya paramparA se surakSita yahAM taka AyA hai, isakI surakSA karane kI jimmedArI hama logoM kI hai| ___ bartamAna meM jIvoM kA pariNAma bahuta nikRSTa ho gayA hai| prAgama kI bAtoM ko mAnya nahIM karanA cAhate / merA hai vahI ThIka hai / merA maMtavya hI saccA hai / apanI mAnyatA ko hI puSTa karanA cAhate haiN| cAritra saMyama se dUra hote jA rahe haiN| prAgama ke Upara vizvAsa nahIM hai / saba tarapha saMzaya hI kA bolabAlA hai| maMzaya mithyAtva kA hI jyAdA jora ho gayA hai / vartamAna meM koI kisI kI sahI bAta mAnane ko taiyAra nahIM / logoM ne jinAgama ko hI tor3a-maror3akara rakha diyaa| aura phira vaisA hI artha lagAte haiN| dvAdazAMga to naSTa ho cukA / jo bhI hai vaha bhI naSTa hotA jA rahA hai upekSA buddhi se| maiMne aneka
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 2 > diyA / merA yaha jagaha vihAra kiyA / aneka zAstra bhaNDAra dekhe, aura una zAstra bhaNDAroM meM pAye jAne vAle aneka prakAra ke Agama haiM, jinakI atyanta jIrNa-zIrNa avasthA ho rahI hai aura kor3oM kA AhAra bana rahe haiN| aura jisameM sabase adhika dayanIya dazA maMtra zAstroM kI ho rahI hai| maiMne dekhA, maMtra zAstroM kI hAlata kharAba ho rahI hai isaliye inako eka jagaha saMkalita kara diyA jaaye| isa bhAvanA se yaha kArya prArambha kiyA, aura thor3e hI dinoM meM pUrti karake laghuvidyAnuvAda graMtha ke rUpa meM prakAzita karavA abhiprAya kabhI bhI nahIM thA ki di. jaina samAja kA isase ahita ho| yaha bAta to parama satya hai ki dvAdazAMga meM 10 naM. vidyAnuvAda pUrva hai jo jinAgama meM cUlikA ke 5 bheda hai / unameM jalagatA, zrAkAzagatA bhUmigatA, mAyAgatA tathA sthalagatA hai| ina saba jinA - gamoM meM yaMtra, maMtra, taMtra haiM jisase ki jIva bhUmi meM praveza kara sake / nAnA prakAra ke rUpa dhAraNa kara sake / AkAza meM gamana kara sake / jala para cala sake / yadi vidyAnuvAda pUrva meM 500 mahAvidyA aura 700 kSudra vidyA kA varNana hai hI, isako koI bhI vidvAna nakAra nahIM sakatA / manuSyoM ke do bhedoM meM vijayAddha para rahane vAle vidyAdhara manuSya haiM aura ve loga jinAgama meM barita maMtra kI sAdhanA karate haiM / isalie vidyAdhara kahalAye / to kyA yaha saba jhUTha hai ? kucha nAstikavAdI vidvAnoM kA kahanA hai ki yaha saba jhUTha haiM / hamAre yahAM koI maMtra zAstra nahIM hai| maiM bhI kahUMgA ki ye saba vidvAna bhI jhUThe haiN| hamase saMkalita laghuvidyAnuvAda pUrva ko lekara bahuta hI aphavAheM mantrAyI jA rahI hai, jisameM ki aphavAha kA koI kAraNa nahIM hai| maiM to mAtra saMkalanakartA hUM na ki racayitA / jahAM maMtra zAstra kA viSaya hai, vahAM zuddhAzuddha padArthoM kA darzana zrAtA hI hai usameM merA koI aparAdha nahIM, na hI maiMne di0 paramparA ko kSati pahuMcAne sarIkA kArya hI kiyA hai| kisI bhI vidvAna ko dRSTi idhara nahIM thI, so maiMne likhaa| abhI bhI merA samAja ke vidvAnoM ko kahanA hai ki laghuvidyAnuvAda Apako ThIka nahIM jaMcatA hai to zAstra bhaNDAroM meM par3A rahane do| yaha to maMtra zAstra hai isameM to saba prakAra kA varNana AegA hI / isameM kamI besI karanA hamAre basa kI bAta nahIM thii| phira bhI maiMne to mere AzIrvAdAtmaka vacana meM saba kucha spaSTa kara diyaa| maine akele ne to koI nayA kArya nahIM kiyA pUrvAcAryoM ne bhI maMtra zAstra likhe haiM, usameM hastalikhita vidyAnuvAda bhairava padmAvati kalpa, jvAlAmAlini kalpaH, sarasvatI kalpaH, kAma cAMDAlini kalpaH, aMbikA kalpa, ghaMTAkarNa, mahAvIra kalpaH Adi aneka maMtra zAstra, zAstra bhaNDAroM meM virAjamAna haiN| kucha sUrata se, kucha zvetAmbaroM ke yahAM se prakAzita bhI ho gaye haiN| vidvAnoM ko mujha se hI itanA dveSa
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ kyoM? maiMne to sAhityoddhAra kA hI kArya kiyA hai| vidvAnoM kI dRSTi avaguNoM ke prati hI kyoM ? guNa grAhaka bananA cAhie / patthara kI mUtti bhI banA sakate ho aura kisI kA sira bhI phor3a sakate ho| kupA khudavAne bAlA isalie nahIM khudavAtA ki koI usameM par3akara mara jaave| koI avibekI pAnI pIne ko chor3akara, usameM par3akara mare to kaMyA khodane vAle kA kyA aparAdha? isI prakAra mere dvArA saMkalita kiyA huA maMtra zAstra laghuvidyAnuvAda hai koI avivekI isa maMtra zAstra kA durupayoga kare to merA kyA aparAdha ? maiMne to saba likha diyA / vidvAnoM ko socanA cAhie / maMtra zAstra kA avarNavAda ko ThIka karanA cAhie / kyA usameM saba hI maMtrAdi logoM kA ahita karane vAle haiM? merI to samajha se karIba 1 pratizata ko chor3akara 66 pratizata maMtra acchA hai aura lokopakArI hai| jahAM acchAI hai vahAM burAI bhI hotI hai / burAI kI ora dRSTi to durjanoM kI hI hotI hai, sajjana sAdhu saMta to acchAI ko hI dekhatA hai / grAma zukara ko miThAI bhI DAlo, to bhI viSTA kI ora hI dRSTi rahatI hai| vaise hI durjanoM kI dRSTi hotI hai / durjanoM ko zUkara buddhi kA tyAga karanA caahie| vibhinna maMtra zAstroM meM se bhairava padyAvatI kalpaH bhI eka maMtra graMtha hai / yaha pahale surata se chapa cukA hai to bhI maiMne naI TIkA saMskRta ke Upara taiyAra kiyA hai| yaha dikhAne ke liye ki prAcArya kRta maMtra zAstra meM bhI azuddha dravyoM kA varNana hai| maiMne apane mana se kucha nahIM likhaa| vidvAna dekhakara samIkSA kreN| nahIM to maMtra zAstra jo ki jinAgama kA aMga hai vahI naSTa ho jaaegaa| yA to Apa vidvAna kucha karake dikhAyeM athavA maiMne jo saMkalita kiyA hai usako svIkAra kriye| maiM aura bhI maMtra zAstroM para likhane vAlA huuN| durjana loga kitanI bhI hamArI burAI kareM, per3a ko patthara mArane se vaha per3a phala hI detA hai / mujhe kisI kA bhaya nahIM / apanI apanI ruci / maiM koI pApa kArya nahIM kara rahA huuN| aisA varNana kyoM hai ? yaha to pUrvAcAryoM ko pUcho, maMtra vedhaka zAstroM meM varNana milatA hI hai| aba maMtra zAstrajJoM ke liye yaha gna tha taiyAra hai| dekhiye sAdhanA kara jinAgama kI tathA jinadharma kI rakSA kIjiye / kevala cillAne, burAI karane, kisI ko badanAma karane se kAma nahIM clegaa| pahale bhI maMtra zAstroM ke bala se vidyA siddha kara jina dharma kI rakSA mahApuruSoM ne kI hai, taba hI Aja hama loga jIvita haiM / itihAsa uThAkara dekhiye, maiMne isa natha kI TIkA ko sUrata se chapane vAlA padmAvatI kalpaH, ahamadAbAda se chapane vAlA padmAvatI upAsanA hasta likhita donoM pratiyoM se kiyA hai| maiMne unakI bahuta sahAyatA lI hai isaliye una graMthoM kA upakAra mAnatA huuN| maMtra zAstroM kI zuddhi karanA bar3A kaThina kArya hai aura jitane graMtha utane hI alaga-2 pATha bheda hone ke
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ * ) bAvajUda bhI pUrNa zuddha karane kA prayatna kiyA hai| phira bhI avazya hI azuddhi chadamastatA ke kAraNa raha gaI hogI, usako maMtra zAstrajJa zuddha kara avazya hI pddh'eNge| mujhe to kSamA kreN| maiM to abhI bhI isa bAta ko kaha rahA hUM ki jo maMtra zAstrajJa nahIM haiM jinako isa viSaya meM thor3A bhI jJAna nahIM hai ve mere maMtra zAstroM ko hAtha nahIM lgaaveN| kyoMki zraddhA rahita vyakti kA bigAr3a hI hogA, isa maMtra zAstra meM bhI, mAraNa, uccATana, stambhana, vazIkaraNa Adi prakaraNa haiN| sAdhaka sAvadhAnI se rahe, yogyatA hai to kare nahIM to dUsare ko hAni pahuMcAne kA kArya kabhI nahIM kre| karegA to usakI jimmedArI usI ke Upara rahegI, hamArI koI jimmedArI nahIM / hama TIkAkartA dUsare ko hAni pahuMcAne hetu kArya kI AjJA nahIM dete haiN| prakaraNa va likhanA par3A hai| hamArA svatantra koI aisA vicAra nahIM hai| maMtrazAstra viSaya hI aisA hai / AcArya malligaMra, AcArya indranandI, ailAcArya zrAdi logoM ne maMtra zAstroM kI racanA kI hai| unhIM ke AdhAra para hamane likhA hai| par3he aura samajhe, merA kArya to sirpha maMtra zAstroM kA uddhAra karanA mAtra hai| ajJAnI mithyAdRSTi, saMzayI zrAdi vyaktiyoM ko isa zAstra ke maMtra kA dAna nahIM kare, karegA to bAla hatyA, muni htyA kA pApa lgegaa| pUrA viSaya maMtroM ke lakSaNa meM dekha leve / isa zAstra ke chapane meM jina 2 dAtAroM ne sahAyatA kI hai unako merA pUrNa AzIrvAda hai / graMtha kI TIkA likhane Adi kArya meM mere ziSya pravartaka muni zrI 108 padmananda jI ne bahuta parizrama kiyA hai unako bhI merA AzIrvAda hai / hamArI graMthamAlA ke karmaTha kArya kartA gurubhakta zrI zAntikumAra jI gaMgavAla va unake suputra pradIpakumArajI tathA anya sahayogI kAryakarttAoM ko merA pUrNa AzIrvAda hai ki ve isI prakAra kArya karate raheM / I anta meM punaH merA Adeza hai ki isa maMtra zAstra se pUrNa sAvadhAna rahe, nahIM to bahuta hI qhatarA paidA ho jaaegaa| nahIM pasanda to madhyastha rhe| ayogya vyakti ko maMtrArAdhanA nahIM karanI cAhiye / jo dUsare ko hAni pahuMcAyegA, usako hI hAni ho jaaegii| sAvadhAna ! sAvadhAna ! sAvadhAna ! gaNadharAcArya kumdhusAgara
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ * prastAvanA * . yy. .. anaMta AkAza meM dhvanita-gujita-ninAdita pravahamAna dhvani (bhaH rava) bhairava hI hai / divya alaukika OMkAra svarUpA dhvani-rava ko jainAgama meM divya dhvani kahA gayA hai / vaidika vicAra meM dhvani AkAza kA guNa hai evaM jaina dRSTi meM vaha pudgala paryAya hai / divya dhvani kA paryAya hI bhairava hai / padma nAma kamalabAcI hai aura mAnava zarIra meM inako sthitikoSoM, piMDoM evaM cakroM ke svarUpa meM pradarzita hai-jisakI puSTi-yoga-dhyAna-taMtrAgama ke zAstra evaM SaDcakra-aSTadala-vidyA, AtmavidyAdi zAstroM meM variNata hai / kuMDalinI yoga aura yoga darzana meM inakA vistRta-sUkSma vivecana milatA hI hai| padmAvatI-kamalAvatI-kamalAkara-prAkAroM ke ye koSa zarIra sthita haiM / ina para deva-devAMganAoM ke bhavana-vimAna-prAyu-prAkAra-raMga-rUpa evaM nAmakaraNa kA jaina zAstroM meM vistRta vivecana hai| mokSazAstra tatvArthasUtra meM umAsvAmI ne "tantrovAsi-zrI-hI AMta kIrti-buddhi-lakSmI-palyopamA sthitiyA~-" sUtra saMketa dvArA inakI puSTi kI hI hai so pratyeka jaina ko jo sAmAnya jJAna hI rakhatA hai, jJAtavya hai / Adhunika vijJAna kI sAmAnya dRSTi meM mAnava-zarIra-mana-prAtmA arthAt Body+Mind+Soul kI trikuTi hai| taMtrAgama-zaivazAstra, zAktamata pUrA
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidyA meM inheM taMtra-maMtra-yaMtrAdi zabdoM se nirUpita kiyA hai| sAmAnya prazikSisa janatA dainika vyavahAra meM inheM tantara, mantara. jantara kahatI hai bAlabodha kI dRSTi se samajhA jA sakatA hai ki tantara = (taMtra) vaha hai| jo tanu-zarIra ko-tarAvaTa, puSTi-sukha-vRddhi-proja-zakti-vRddhi dAyaka ho vaha hI taMtra hai, isI prakAra mantara= (maMtra) vaha zakti-vidyA-dhvani, vANI, bIja akSara-zabdavargaNA hai jo mana ko prasanna masta, AlhAdita kareM evaM mastI meM-mauja meM Dubo de tadanusAra hI jantara -jaMtra-(yaMtra) vaha hai jo yantra yA vAhana, yathAsamaya, hameM apane nirdiSTa gaMtavya sthala lakSya, uddezya athavA maMjila-mukAma para pahuMcA deve| isa prakAra ye tInoM hI (taMtra-maMtra-yaMtra) zarIra aura mana ko yathAsthiti Atmamaya koSa meM arthAtzuddha saccidA naMda-AtmasvarUpa meM sthita karate haiM, evaM mAnava kI mukti ke kAraNa haiN| jIvana-jagata kI samasyAoM se jIvamAtra ko vANa denA evaM mAnava kI laukika-daivika, daihika Adhibhautika samasyAoM ko hala karake use AtmasvarUpa meM sthita karanA hI kalpa evaM taMtra-maMtra-yaMtrAgama zAstroM kA uddezya hai / etadviSayaka jaina zAstrAgAroM meM vipula sAmagrI aprakAzita bikharI par3I hai| vidyAnuvAdapUrva laghuvidyAnuvAda pUrva, cakrezvarI kalpa, jvAlAmAlinI kalpa, bhaktAmara-maMtra-taMtra-yaMtra kalyANamaMdira, viSApahArAdi ke aneka kalpa zvetAmbara digambara donoM prAmnAyoM meM to haiM hI; yati, bhaTTAraka evaM tAraNa paMthI sAhitya meM bhI haiN| isI kar3I meM sarvAdhika prabhAvazAlI-prasiddha-bhairava padmAvatI kalpa hai jo prastuta kRti Apake sammukha hai / jisa prakAra paramANu parAgoM ke AkarSaNa, vikarSaNa, milana vighaTana evaM sammelana se jagata ke nAnA navIna padArthoM rUpoM zarIroM kI utpatti evaM sRSTi hotI hai evaM unakI zakti-prabhAva aura svarUpa bhI bhinna bhinna hotA hai, usI prakAra rasoM, gaMdhoM, vargoM, jar3I bUTiyoM, banaspatiyoM ke 'pArasparika' milana se aneka auSadhiyA~-rasa-mAtrAe~ evaM prAsaba, ariSTa, avaleha, banAte haiM evaM samaya vizeSa tathA kiraNoM ke prabhAva sUrya-caMdra-rAha-ketU grahaNa-parva-yoga ke samaya ye ho-prodhiyA~, rasa evaM jar3I bUTiyA~ evaM inake tilaka, lepa, prayoga aneka prakAra kI adbhuta zakti sampannatA prApta karake sammohaka, vidveSaka, uccATaka, mAraka, vazIkartA bana jAte haiN|
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUNimA-amAvasyA ko caMdra razmiyoM ke prabhAva se jvAra-bhATA se utpanna vikSobha-pAgalapana, hisTIriyA, marcI, pretabAdhAdi rogoM ke sAtha-sAtha, kavitva, kalA, maMtra-taMtrAdi zaktiyoM kA prAdurbhAva Adhunika-bhautika vijJAnavettAoM ne to siddha hI kara diyA hai, kiMtu pratimAha kRSNa pakSa evaM zukla pakSa kI tithiyoM meM viloma pratiloma vRddhi-hrAsa rUpa nakha se zikhA taka tathA zikhA se nakha taka ke vividha aMgoM para prabhAvoM kA prAcIna-yoga siddha vivecana vicArane ko bhI bAdhya kara diyA hai| saTha zalAkA puruSa solaha kalAdhArI zrI kRSNa kI adbhuta camakArika siddhiyoM, RddhiyoM, vazIkaraNa rUpa parivartana evaM nRtya-gAyana-haraNa prAdi lIlAoM ke kAragoM para bhI videzI mUrdhanya citakoM ne vicAra kara taMtra maMtra zakti kI alaukika kSamatA aura zakti para prakAza DAlA hai / ye zaktiyA~ manovijJAna parAmanovijJAna, alaukika vidyA vijJAna, adRzya vijJAna, avyAkhyeya vijJAna (UNEXPLAINED) nAmaka graMthoM ke adhyayana se samajhI jA sakatI hai| aMgrejI, cInI, tibbatI, yUnAnI, arabI, phArasI ke aneka graMthoM ke adhyayana, manana, ciMtana ke AdhAra para evaM vizvavikhyAta tibbatI yogI-lekhaka TI. laoNga sAma rAmpA ke Third eye you, FOR EVER, Touch Stone evaM mizra ke pirAmiDo evaM rahasya graMthoM CHARMS & TALISMAN aAdi graMthoM ke sUkSma pAlor3ana, vilor3ana ke bAda yaha mAnane ko bAdhya honA par3atA hai ki tibbatI taMtra ojhA vidyA kAmAkSA taMtra sUrya razmi vijJAna, ke paimothI tathA homyopaithI ke (HAIR Trans) bAloM para auSadhi prayoga evaM puSpoM dvArA cikitsA ke sarvasammata prayoga rAziyA ke cikitsA zAstrI evaM vijJAna sAdhakoM ne aMtarikSa yAtriyoM para prayoga karake hamArI bhAratIya-taMtra-vidyA ko hI jIvita aura siddha kara diyA hai / evaM malliSeNa kI prastuta kRti ko puSTi aura bala bhI pradAna kiyA hai| kucha vidvAna Alocaka zuddhi-azuddhi ke nAma para chidrAnveSaNa AlocanA karake taMtra sAhitya aura laghuvidyAnuvAda ke prayogoM para AkSepa karate haiM, kintu ve yaha bhUla jAte haiM ki Atmatatva aura anAtmatatva ke dvividha isa saMsAra meM zuddhi-svacchatA tathA saphAI-pavitratA-mAtra dezakAla evaM bhaugolika sImA tathA
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ jalavAyu aura zIta-uSNa kaTibaMdha kI apekSA se hI hai| prAcIna evaM Adhunika cikitsA evaM svAsthya vijJAna ne kaiMsara, damA, zvAMsa, hRdaya, pradara, unmAda, hisTIriyA Adi rogoM ke lie gomUtra, svamUtra, mAnava mUtra, gobara, leMDI ke asaMkhya saphala siddha prayoga kara lie haiM evaM mAnava prANoM kI rakSA kI hai / isa para adbhuta sAhitya ina dino prakAzita ho cukA hai, jo taMtra kI siddhi kA jIvita udAharaNa hai / jyotiSa meM puSyAdi nakSatroM ke vibhinna tithiyoM, yogoM, bAroM ke jo zubha azubha muhUrta - amRtasiddhi, rAjayoga, yamaghaMTa viSayoga Adi banate haiMunake auSadhi nirmANa evaM auSadhi prayoga ke jo bhinna-bhinna phala milate haiM, unheM bhI amerikA, rUsa, jarmanI ke kiraNarazmi vijJAnavettAoM ne siddha kara diyA hai evaM hameM smaraNa karA diyA hai ki bhAratIya RSi, cikitsaka zrAcArya caraka, suzruta, vAgbhaTTa, dhanavaMtari lukamAna, nAgArjuna dvArA prayukta zaradaRtu kI zarada pUrNimA ke cadramA kI amRta kiraNoM meM nirmita ghI, tela, avaleha, cUrNa, rasa, guTikA - goliyA~ adbhuta roganAzaka zaktidAyaka rasAyana haiM / dUdha, ghI, jaTAmAMsI, arjuna, pIpala, bar3a, vela, harar3a, A~valA, kAlImirca, khoparA, gokharU, mAlakAMganI evaM prAMdhIbhAr3A Adi jar3I bUTiyoMvanaspatiyoM ke prabhAva aura phala vizeSa bar3ha jAte haiN| yaha anubhava siddha evaM vaijJAnikatA pUrNa siddha ho cukA hai| mAnasika rogiyoM ko kezara, jAyapatrI, baca, muleThI, kastUrI, zaMkhapuSpI ke prayoga - lepa hameM prastuta graMtha ke vazIkaraNa, mohana tilaka Adi kI siddhi evaM vaijJAnikatA para socane ko bAdhya karate haiM / aMgarAga - caMdana - kezara - kapUra evaM sugaMdhita lepa kyA AkarSaNa - vikarSaNa, sammohana yathAzakti nahIM karate haiM ? isI prakAra - nAkhUna, dAMta, bAla, viSa Adi ke prayoga bhI yadi mAtrAnukUla haiM to ye hI viSa- amRtamaya hokara asAdhya rogoM se mukti dilAte haiM | homyopaithI kI sUkSma cikitsA paddhati kyA hamArI tAMtrika evaM bhairava padmAvatI kalpAdi ke aSTAMga vidhAnoM ke samAna atyanta sUkSma, buddhipUrNa, vaijJAnika tathA upayogI nahIM hai ? isI prakAra razmiyoM dvArA - X kiraNa sUrya kiraNa evaM vidyuta kiraNoM se jo ilAja hotA hai, usI prakAra manovicAroM se TelIpaithI, dRSTipAta, netrakSepaNa, svadarzana Adi ke dvArA bhI cikitsA upacAra, lAbha sArA saMsAra le rahA hai /
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ RAMA dhatUrA, nAgaviSa Adi jaise naksa, Arsenika, lekesisa banakara asAdhya rogoM ko nAza kara rahe haiM, usI prakAra isa graMtha ke prayoga bhI samartha haiN| evaM prAcArya mallisena kI yaha kRti jisake bhASyakAra zrI 108 gaNadharAcArya kuMthusAgarajI mahArAja ekA prakAzana saMyojaka saMgItAcArya zAMti kumArajI gaMgavAla haiM-ve isa bhAratIya taMtra vidyA ke isa amUlya bhairava padmAvatI kalpa-ko bhavya AkarSaka sacitra mohaka rUpa meM prastuta kara prAcya bhAratIya jaina vidyAoM ko vizva ke sammukha rakha-adbhuta sAhasa buddhi aura samyakadarzana ke AThaveM prabhAvanA aMga kA hI pAlana kara rahe haiN| vighna saMtoSI, ISyAla bariNakavRtti saMpAdakaAlocakoM ke chindrAnveSaNa pUrNa prahAroM kA nirbhIkatApUrNa sAmanA karake jo aApane sthitikaraNa aMga kA paricaya diyA hai vaha abhinaMdanIya hai| isa prakAra ke prayogoM kI siddhi aura saphalatA ke lie anubhavI, tapastrI, vijJa, nilobhI, guru aura mArgadarzaka kI AvazyakatA hotI hai, usake binA yaha kArya sahaja nahIM hai / mere jIvana meM aneka isa prakAra ke anubhava hue haiM / deza-videza ke aneka rAjanItijJoM, zreSThiyoM, rogiyoM, puruSa evaM striyoM ko maiMne maMtra-taMtra--jyotiSa evaM prastuta graMtha ke prayogoM se roga-zoka-vyAdhi aMtarAya mukta karake-sAntvanA-zAMti-sukha evaM saMtoSa diyA hai| gurucaraNoM meM AsthApUrvaka-isake sabhI prayoga kareM, saphalatA Apako milegI-iti zubham / - - --- - mahAzivarAtri-161288 bhAratI jyotiSa vidyA saMsthAna 51/2 rAvajI bAjAra, iMdaura akSayakumAra jaina hindI bibhAga-gujarAtI kaoNleja BY
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzakIya mujhe hArdika prasannatA hai ki hamArI graMthamAlA samiti ne dasa mahattvapUrNa puSpoM laghuvidyAnuvAda, zrI caturvizati tIrthakara anAhata yaMtra maMtra vidhi, tajo mAna karo dhyAna, humbuja zramaNa siddhAnta pAThAvali, pumilana, zrI zItalanAtha pUjA vidhAna (saMskRta) varSAyoga smArikA, zrI sammeda zikhara mAhAtmyam, rAtri bhojana tyAga kathA, zrI zItalanAtha pUjA vidhAna (hindI) kA prakAzana karavAne ke bAda gyArahavA~ mahattvapUrNa puSpa zrI bhairava padmAvatI kalpaH graMtha ke prakAzana ko karavAne meM saphalatA prApta kI hai| isa graMtha ke prakAzana kA kArya vAstava meM mujha jaise alpajJAnI ke liye bahuta hI jaTila evaM muzkila thA, phira bhI pUjya prAcAryoM ke magala maya zubhAzIrvAdoM ke sAtha-sAtha paramapUjya zrI 108 gaNadharAcArya kuMthu sAgarajI mahArAja ke zubhAzIrvAda se kArya prArambha hokara nivighna pUrNa huaa| yaha maiM zrI jinendra prabhu kI kRpA va paramapUjya prAcAryo ke zubhAzIrvAda kA hI phala mAnatA huuN| prastuta graMtha kI hindI vijayA TIkA paramapUjya vAtsalya ratnAkara, zramaragaratna, zrI 108 garagadharAcArya kuMtha sAgarajI mahArAja ne bahuta hI kaThina parizrama se kI hai| isa kA andAja pAThakagaraNa svayaM isa graMtha ko par3hakara lagA skeNge| isa graMtha kI TIkA kara ke prakAzana karavAne kA gaNadharAcArya mahArAja kA yahI lakSya rahA hai ki maMtra zAstra, jo ki jinAgama kA eka aMga hai vaha bhI surakSita rhe| jisake viSaya meM graMtha ke prArambha meM mahArAja ne apane vicAra AzIrvAdAtmaka vacanoM meM spaSTa zabdoM meM likha hI diye haiM 1 pAThakoM se anurodha hai ki dhyAna se par3hakara gaNadharAcArya mahArAja kI AjJAnusAra hI anusaraNa kreN|
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ ---- -- - paramapUjya zrI 108 gaNadharAcArya kuMthu sAgarajI mahArAja kA eka vizAla saMgha hai / varSa 1987 kA varSAyoga akalaja (mahArASTra) meM purNa karake ApakA saMgha nagara-nagara ora grAma-grAma meM dharma prabhAvanA karatA hunyA dinAMka 15/2/88 ko tIrtharAja zrI sammeda zikharajI meM phuNcaa| isa kSetra kI baMdanA kara aSTAnhikA parva ke bAda campApura, rAjagRhI, pAvApura Adi kSatroM kI yAtrA karane hetu dinAMka 5/3,88 ko saMgha ne bihAra kara diyA hai| ___ garAdharAcArya mahArAja ke saMgha meM isa samaya kula 36 picchI hai jisameM unhIM ke dIkSita 27 munirAja, 5 prAyikA mAtAjI, 4 kSullaka mahArAja va 3 kSullikA mAtAjI haiM / aApakA saMpa mAtra vizAla hI nahIM haiM balki maniyoM kI saMkhyA bhAratavarSa meM vidyamAna sabhI saMghoM se sarvAdhika hai jo vAstava meM bahuta hI gaurava va prasannatA kI bAta hai| saMgha saMcAlana hetu koI brahmacAriNI bhI niyukta nahIM hai / sabhI vyavasthA zrAvakoM para nirbhara hai| yaha bAta bhI vizeSa ullekhanIya evaM prazaMsanIya hai jo anyatra dekhane meM bahuta kama milatI hai| saMgha pUrNa pAgama ke anukUla vicaraNa kara dharma prabhAvanA kara rahA hai / saMgha meM adhikAMza yuvA muni haiM / sabhI sadaiva adhyayana citana manana meM lage rahate haiM / munigaNa kaI bhASAoM ke jJAtA haiM aura vibhinna bhASAoM meM pravacana bhI karate haiM / isa prakAra gaNadharAcArya mahArAja ne itane vizAla saMgha kA saMcAlana karate haye, tyAga tapasyA meM sadaiva lIna rahate huye samaya nikAla kara bahuta hI kaThina parizrama karake ima prakAra ke mahatvapUrNa graMtha kI TIkA kara prakAzana karavAyA hai| vAstava meM yaha eka mahatvapUrNa kArya kiyA hai| isake liye hama unake caraNoM meM koTi-koTi cAra namostu apita karate hai| gaNadharAcArya mahArAja ArSa paramparA ke her3ha stambha haiN| samatA vAtsalya, nirgranthatA Apake vizeSa guNa haiM / jo bhI Apake eka bAra darzana prApta kara letA hai vahI apane Apako dhanya mAnatA hai| gaNadharAcArya mahArAja ke guNoM ke bAre meM jitanA sikhA jAve thor3A hai| aAge kucha likhanA mere liye usI prakAra anupayukta hogA jaise sUrya ko dIpaka dikhaanaa| vAstava meM garAdharAcArya mahArAja tyAga tapasyA ko sAkSAt mUti haiM / AdaraNIya prophesara akSayakumArajI jaina indaura kA bhI AbhAra vyakta karate huye bahuta-bahuta dhanyavAda denA hUM ki Apane bahuta hI sundara evaM vidvattA pUrNa zabdoM meM graMtharAja kI prastAvanA likhane kI kRpA kI hai / Apa bahuta hI ucca koTa ke vidvAna hai jisakA andAja Apa svayaM hI graMtha meM prakAzita prastAvanA ko par3hakara lagA sakate haiN| pAzA hai bhaviSya meM bhI ApakA AzIrvAda, sahayoga, mArga darzana hameM prApta hotA rhegaa| Apa vAraNI siddha kI upAdhi se vibhUSitta haiM / graMtha meM prakAzita sabhI yaMtroM ke DijAina evaM prAvaraNa pRSTha kA DijAina hamAre yATisTa mAsTara puruSottama jI zarmA ne bahuta hI kaThina parizrama se banAkara hameM sahayoga - - -
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ pradAna kiyA hai / vAstava meM yaha kArya bahuta muzkila thA jo Apake sahayoga se ho sakA hai / graMthamAlA kI ora se prApako bahuta-bahuta dhanyavAda detA hUM / mUnalAiTa presa ke sabhI kAryakarttAoM ko bhI dhanyavAda detA hUM ki samaya para kArya pUrA karAne meM hameM sahayoga pradAna kiyA hai / graMthamAlA ke prakAzana kAryoM meM prathamAlA ke sabhI sahayogI kAryakarttAoM kA bahuta-bahuta AbhArI hUM kyoMki Apa sabhI ke sahayoga karane para yaha kArya ho sakA hai / graMtha prakAzana kharcoM meM jina-jina dAtAroM ne hameM prArthika sahayoga pradAna kiyA hai, maiM graMthamAlA kI ora se una sabhI kA AbhAra prakaTa karate huye bahuta-bahuta dhanyavAda detA hUM aura AzA karatA hUM ki bhaviSya meM bhI ApakA sahayoga hameM isI prakAra prApta hotA rahegA / anya dAtAroM se bhI merA nivedana hai ki isa graMthamAlA ko adhika se adhika sahayoga pradAna kreN| jisase Age bhI una graMthoM kA prakAzana ho sake jinakA abhI taka prakAzana nahIM huA hai / graMthamAlA samiti dvArA prakAzana kAryoM ko bahuta hI sAvadhAnI pUrvaka dekhA gayA hai phira bhI truTiyoM kA rahanA svAbhAvika hai / merA svayaM kA alpajJAna hai / aura graMtha meM prakAzita sAmagrI mere sAmAnya jJAna kI paridhi ke bAhara hai| maiMne to mAtra paramapUjya zrI 108 gaNadharAcArya kuMthUsAgarajI mahArAja kI zrAjJA ko zirodhArya kara yaha vikaTa kArya karane kA sAhasa kiyA hai / ataH sAdhujana vidvajjana va pAThakagaNa se nivedana hai ki truTiyoM ke lie kSamA kareM / jJAnI paNDita hUM nahIM prakAzana kA nahIM jJAna / azuddhi truTi hove to zodha par3heM zrImAna // jaMna mitra, jaMna gajaTa, ahiMsA, karuNAdIpa, pArzvajyoti yAdi patroM ke sampAdaka mahodayoM ko bhI unake dvArA graMthamAlA ke liye diye diye sahayoga ke liye bar3A AbhArI hUM aura unake sahayoga ke liye bahuta-bahuta dhanyavAda detA huuN| AzA hai Apa sabhI kA sahayoga graMthamAlA ke prakAzanoM ke pracAra-prasAra meM hamezA prApta hotA rahegA / aMta meM paramapUjya zrI 108 gaNadharAcArya vAtsalya ratnAkara, zramaNa ratna, syAdvAda kezarI kuMthUsAgarajI mahArAja kI prajJA se yaha graMtha paramapUjya zrI 108 prAcArya vimalasAgarajI mahArAja ke karakamaloM meM vimocana karane hetu sAdara samarpita karate hue Aja maiM atIva prasannatA kA anubhava kara rahA hUM / dinAGka: 13-3-88 punaH AzIrvAda kI bhAvanA ke sAtha saMgItAcArya parama gurubhakta prakAzana saMyojaka zAnti kumAra gaMgavAla (bI0 kaoNma )
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAnukramaNikA krama saMkhyA viSaya pRSTha saMkhyA -- - -. .. 9 MY Y Tr . va prathamaH : maMtri lakSaNAdhikAraH dvitIyaH : sakalIkaraNa paricchevaH sAdhya aura sAdhaka ke aMza gaNane kI kriyA tRtIyaH : vevyarcanA krama paricchevaH mudrAkaraNa prAsana vidhAna palava vicAra jApya ke liye aMguli vidhAna maMtra jApya karane ke liye pallavAdi vidhAna kA kopTaka paMcopacArI pUjA homa vidhi dhararaNandra yakSa kI sAdhana vidhi caturthaH : dvAdaza raJjikA maMtroddhAra paricchedaH paMcamaH : krodhAdistambhana yaMtra paricchedaH SaSThaH : aganAkarSaNa paricchedaH saptamaH : vazIkaraNa yaMtra paricchedaH raMDAyakSiNI siddhi homa dravya vidhAna aSTamaH : darpaNAdi nimitta paricchedaH navamaH : syAdi vazyauSadha paricchedaH dazamaH : gAruDa taMtrAdhikAra paricchedaH graMthakAra kI guru paramparA TIkAkartA ko prazasti 8 106 123 134 151 167 167
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI kavi zekhara malliSeraNAcArya viracitaH bhairava padmAvatI kalpaH hindI TokAkAra kA maMgalAcaraNa pArzvanAtha jinadeva ko, garagadhara sarasvatI mAya / zrAcArya mahAvIra kIrti ko, vaMdo bAraM bAra // bhairava padmAvatI kapa ko, bhASA likhu harSAya / maMtra yaMtra aura tantra kI siddhi mile sukhakAra / / saMskRta TIkAkAra kA maMgalAcaraNa zrImaccArikAyAmara khecara vadhU nRtya saGgItakIti / vyAptAzAmaNDalaM maNDita surapaTahAMSTa satprAtihAryam || navA zrIpArzvanAthaM jitakamaTha kRtodRNDa ghoropasamaM / padmAvatyA hi kalpapravara vivaraNaM vakSyate bandhuSeH // granthakAra kA maMgalAcaraNa kamaThopasargadalanaM tribhuvana nAthaM praNamya pArzvajinam / vakSye'bhISTa phalaprada bhairava padmAvatI kalpam // 1 // [ saMskRta TIkA ] -kamaThopasargadalanaM kamaThena kRto ya upasargaH, taM dalaya tIti, kamaThopasargadalanaM / punaH kathambhUtam ? tribhuvananAtham trilokAdhIzvaram / kam ? pArzvajinam, zrI pArzvajinezvaram / | hindI TIkA ] -kamaTha ke dvArA kiye hue upasarga ko dalana ( naSTa ) kara diyA hai jinhoMne aise zrI trilokI nAtha zrI pArzvanAtha jinendra ko namaskAra karake, jisase icchita sukha kI prApti hotI hai aise bhairava padmAvatI kapa ko maiM ( zrI malliSeraNAcArya) kahUMgA / yahA~ maMgalAcaraNa meM pArzvanAtha jinezvara ko namaskAra kiyA gayA hai / kyoMki pArzvanAtha bhagavAna kI yakSiNI devI padmAvatI hai aura usI devI ke atizaya kalpa kI racanA zrAcArya zrI ko karanA hai, jo ki aneka prakAra ke abhISTa sukha rUpa
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ phala ko denevAlI hai aura aneka siddhiyoM ko pradAna karanevAlI hai; isiliye kavi ne pAzrvanAtha jinezvara ko namaskAra kiyA hai / pArzvanAtha bhagavAna, jinhoMne aneka prakAra se kiye gaye kamaTha ke ghora upasarga ko jIta liyA hai, aise jinezvara ko merA (zrI gagadha rAcArya kunthu sAgara kA) namaskAra hai / / 1 / / pAzaphalavaradarAjavazakaraNakarA padmaviSTa rA padmA / sA mAM rakSatu devI trilocanA raktapuSpAbhA 1 // 2 // [saMskRta TIkA]-'pAzaphalavara dagajavazakaraNa karA' pAzazca phalaM ca baradazca gajavazakaraNaM ca pAzaphalavaradagajavazakaraNAni tAni, vAmordhvakarAdi vidyante yasyAH sA pAzaphalavaradagajavazakaraNakarA / punaH kathambhUtA? 'padmaviSTarA' padmameva viSTaraM-pAsanaM yasyAH sA padmaviSTarA / punaH kathambhUtA ? 'trilocanA' trINi locanAni vidyante yasyAH sA trilocanA / punaH kathambhUtA ? 'raktapuSpAbhA' rakta puSpavad prAbhA-dIptiryasyAH sA rakta pusspaabhaa| kA sA ? 'padmA' padmAvatI nAma / 'devI' devatA / 'mAM' granthakartAraM zrI malliSeraNAcArya 'rakSatu' pAtu // 2 // [hindI TIkA-hAthoM meM, pAza, phala, varada, aMkUza ko dhAraNa karane vAlI aura kamala ke prAsana se sahita tIna locanavAlI, lAlapuSpa ke samAna zarIra vI kAnti ko dhAraNa karanevAlI mahAdevI padmAvatI merI rakSA kreN| padmAvatI devI ko caubIsa bhujA sahita bhI mAnA hai aura bhujAoM meM caubIsa prakAra ke alaga-alaga AyudhoM se sahita mAnA hai| isaprakAra kI aneka jagaha prAcIna kSetroM para prAcIna mUrtiyAM pAI jAtI haiM / devagar3ha seronajI grAdi kSetroM para dekhiye prAcIna purAtatva vibhAga meM haiN| alaga se bhI aura pArzvanAtha kI mUrti ke sahita bhI padmAvatI devI kI mUrtiyAM pAI jAtI haiM / dakSiNa bhArata meM bhI aneka jagaha mUrtiyA~ haiM / / 2 / / totalA tvaritA nityA tripurA kAmasAdhinI / devyA nAmAni padmAyAstathA tripura bhairavI // 3 // [saMskRta TIkA]--totalAdIni tripura bhairavI paryantAni padamAvatI devyAH paryAyanAmAni bhavanti--jAyante // 3 // 1. raktAbhA locana tritayA' iti ta pAThaH /
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ hindI TIkA]-1 totalA, 2 tvaritA, 3 nityA, 4 tripurA, 5 kAmasAdhinI aura 6 tripura bhairavI, ye saba padmAdevI ke hI nAmAntara haiM / padmAvatI devI ke raMga alaga-alaga, Ayudha alaga-alaga aura vAhana bhI alaga-alaga haiM / (1) totalA devo : ke hAthoM meM anukrama se pAza, vajra, phala aura kamala haiM aura ve kamalAsana para virAjamAna haiN| (2) tvaritA devI :-ke hAthoM meM kama se zaMkha, kamala, abhaya aura varadAna haiM / zarIra kA raMga sUrya ke samAna hai| (3) nityA devI :-ke hAthoM meM krama se pAza, aMkuza, kamala aura akSamAlA haiN| vAhana haMsa kA raMga sUrya ke samAna hai / jaTA bAlacaMdra se zobhita haiM / (4) tripurA devI :-ke ATa hAthoM meM krama se gUla, cakra, kalaza, kamala, dhanuSa, bAraNa, phala, aMkuza haiM aura zarIra kA raMga kukuma samAna lAla hai / (5) kAmasAdhinI devI :-ke cAroM hAthoM meM zaMkha, kamala, phala, kamala hai / zarIra kA raMga baMdhuka puSpa ke raMga kA hai / kukuTa sarpa kA vAhana hai / (6) tripura bhairavI devI :-ke pAThoM hAthoM meM krama se pAza, cakra, dhanuSa, vAga, DhAla, talavAra, phala, kamala haiM, jisake zarIra kA raMga indragopa ke samAna hai aura tIna netroM se sahita haiM / jaba devI alaga-alaga vikriyA karatI haiM, taba alagaalaga vAhana aura alaga-alaga prAyudha dhAragA karatI haiM, isIliye svarUpa alagaalaga ho jAte haiM / / / 3 / / prathamo maMtrilakSaNAdhikAraH prAdau sAdhaka lakSaraNaM susakalI devyarcanAyAH krama, pazcAd dvAdaza yantrabheda kathanaM stambho'GganAkarSaNam / yAtraM vazyakaraM nimittamaparaM vazyauSadhaM gAruDaM, vakSye'haM kramazo yathA nigaditAH kalpe'dhikArAstathA // 4 // [saMskRta TokA] --prasthasyAdau 'sAdhaka lakSaNaM' mantrasAdhakAnAM lakSaNam / 'susakalIm' samyak sakalIkaraNa kriyAm / 'devyarcanAyAH mam' denyArAdhanavidhAnam / 'pazcAt' devyArAdhanavidhAnAnantaram / 'dvAdazayantrabheva kathanam' dvAdaza prakAra yantrANAM mevyAkhyAnam / 'stambham' krodhAvistambhanayantrAdhikAram / 'aGganAkarSaNaM' scyA
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 4 ) karSaNAdhikAram / 'yannaM vazyakara' vazIkaraNayantra nirUpaNAdhikAram / 'nimittam' darpaNAdinimittAdhikAram / 'aparaM' anyat / 'vazyauSadha' syAdivazyauSadhAdhikAram / 'gAruDaM' gAruDAdhikAram / 'kalpe'dhikArAH' asmin kalpe adhikaaraaH| 'yathA' yena prakAreNa / 'nigaditAH' pratipAditAH / tathA' tena prakAreNa / 'ahaM' zrI malliSeNAcAryaH / 'kramazaH' yathA paripATyA / 'vakSye' pratipAdayiSye // 4 // [hindI TIkA |-aba prAcArya malliSeNa isa bhairava padmAvatI kalpa meM jinajina viSayoM kA varNana kareMge, una-una viSayoM kA anukramaNikA ke rUpa meM varNana karate haiN| prathama sAdhaka ke lakSaNa pazcAt sakalIkaraNa kriyA, mahAdevI kI pUjA kA vidhAna, bAraha prakAra ke yaMtroM ke bhedoM kA uccATana, staMbhana kriyA kA varNana, strI AkarSarA kriyA kA varNana, vazya kriyA ke yaMtrAdi, darpaNAdi nimita kA varNana, vazIkarA karane ke liye auSadhirUpa tantra aura gAruDAdhikAra kaheMge, jo pUrvAcArya kaha gaye haiN| yahA~ AcArya svayaM apane mana se kucha nahIM likha rahe haiM, jo unako prAcArya paraMparA se milatA hai, usI ko kaha rahe haiM / / 4 / / iti vazavidhAdhikAra lalitAryA zloka gIti savRttaH / viracayati malliSeNaH kalpaM padmAvatIdevyAH // 5 // [ saMskRta TokA ]--'iti davidhAdhikAraiH' iti prAk kathita vaza prakArAdhikAraiH / kathambhUtaiH ? 'lalitAryA zloka gIti sadvataH' lalitA ca yA prAryA lalitAryA, zlokaH-dvAtriMzadakSaranibaddhaH, gItIti upagItiH, sadvataiH SaDviMzati jAtivRttaH / "viramayati' vizeSeraga racayati / kaH kartA ? malliSeraNaH / kam ? kalpam / kasyAH ? 'pazAvatI devyAH' bhairava padmAvatI devyAH // 5 / / [hindI TIkA |--mundara AryA, gIti aura zlokarUpa acche-acche chandoM se sahita isa bhairava padmAvatI kalpa ko daza adhikAroM meM zrI malliSeraNAcArya varNana kareMge / / 5 / / maMtra sAdhaka kA lakSaNa nijitamadanATopaH prazamitakopo vimuktavikathAlApaH / devyarcanAnurakto jinapadabhakto bhanmantrI // 6 //
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ [saMskRta TIkA]-nijitamadanATopaH' niHzeSeNa jito madanasya pATopoviz2ambhaNaM yena prasau lijitamadanATopaH / 'prazamita kopaH' prakarSaNa zamitaH kopa yenAso prazamitakopaH / "vimuktavikathAlApaH' vizeSeNa muktaH tyaktaH vikathAyA pAlApo vikathAsAyaH mithyAlApo yenAsau vimukta vikathAlApaH / 'devyarcanAnuraktaH devI-padmAvatI tasyA ardhane-pUjane anuraktaH / 'jinapadabhaktaH' zrI jinezvarapadakamalabhaktaH prasau 'mantrI mantravAdI evaM guNayukto 'bhavet' syAt // 6 // hindI TIkA--jinhoMne kAmadeva ke upadrava ko naSTa kara diyA hai aura krodhAdika ko jIta liyA haiM, kitanA bhI kAraNa milane para, strI Adika kA upadrava hone para bhI, vicalita nahIM hote aura krodhAviSTa nahIM hote haiM, saMpUrNa vikathAoM kA tyAga kara diyA hai aura mahAdevI ke pUjana meM aTTa zraddhA rakhanevAloM, bhagavAna zrI jinendra deva ke caraNoM ke parama bhakta, itane lakSaNoM se jo sahita hote haiM unhiko maMtrasAdhana karane kA adhikAra hai arthAt ve hI maMtrI ho sakate haiM / mantrArAdhanazUraH pApacidUro guNena gambhIraH / maunI mahAbhimAnI manjI syAdIhazaH puruSaH // 7 // [saMskRta TIkA]--mantrasyArAdhanaM mantrArAdhanaM tasmin zUraH-nirbhayaH asau mantrArAdhanazUraH / punaH kathambhUtaH ? 'pApa vidUraH' dusskrmkrnnviduurH| 'guNena gambhIraH sakalaguragaH kRtvA gambhIraH / maunaM vidyate yasyAso maunii| 'mahAbhimAnI' mahAMzcAso abhimAnazca mahAbhimAnaH sa vidyate yasyAso mahAbhimAnI / IzaH puruSaH' evaM guNa viziSTaH pumAn / 'mantrI mantravAdI syAt // 7 // hindI TIkA-jo zura vIratA ke sAtha maMtroM ko siddha karanevAlA ho arthAt maMtra siddha karate samaya pAnevAle upasargAdika ko vIratA ke sAtha jItanevAlA ho aura sampUrNa pApoM ko karane se bhayabhIta ho, gugoM se gambhIra ho, maunI ho, zuddha mauna ko dhAraNa karanevAlA ho. abhimAnI ho, kisI bhI hAlata meM apane svAbhimAna kA rakSA karanevAlA ho, svAbhimAnI vyakti kisI ke sAmane nahIM jhukatA, aisA vyakti hI maMtrArAdhaka hotA hai / / 7 / / gurujana hitopadezo gatatandro nidrayA parityaktaH / parimita bhojana zIlaH sa syAdArAdhako dedhyAH / / 8 / /
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 6 } [ saMskRta TIkA ] -- ' gurujana hitopadeza:' gurujanebhyaH sakAzAd hitaH zrahitaH upadezo yena sau gurujana hitopadezaH / 'gatatandraH ' nirAlasya: / 'nidrayA parityaktaH' atinidrayA rahitaH / 'parimita bhojanazIla:' parimitaM bhojanaM zIlaM yasya prasau parimitabhojanazIlaH / 'saH' evaMguNaviziSTaH puruSaH / 'devyAH' padmAvatyAH | 'ArAdhakaH ' sAdhaka: / 'syAt' bhavet ||8|| | hindI TIkA | - guropadeza se prabhAvita ho arthAt jisane guru ke caraNo meM jAkara upadeza ko prApta kiyA ho, tandrA se rahita arthAt nidrA vijayI ho, kyoMki atinidrA maMtra sAdhanA meM bAdhaka kAraNa hai, nidrAlu vyakti ko kabhI maMtrasiddha nahIM ho sakatA / alpAhArI ho, jyAdA bhojana se Alasya aura Alasya se kArya asiddha hotA hai ataH paramita bhojana karanevAlA ho vahI, devI kI ArAdhanA kara sakatA hai // 8 // nirjitaviSayakaSAyo dharmAmRtajanita harSagatakAyaH / gurutara guNasampUrNaH sa bhavedArAdhako devyAH // // [ saMskRta TIkA ] -- 'nijitaviSayakaSAyaH' viSayAH paracendriyajAdayaH, kaSAyA krodhAdayaH, viSayAzca kaSAyAzca viSayakAyAH nijitA viSayakaSAyA yena sau nirjitaviSayakaSAyaH / punaH kathambhUtaH ? 'dharmAmRtajanita harSagata kAya : ' dharma evAmRtaM dharmAmRtaM tena janito harSaH dharmAmRtajanitaharSaH, dharmAmRtajanitaharSa gataH prAptaH kAya:-- zarIraM yasyAsau dharmAmRtajanitaharSagatakAyaH / 'gurutaraguNa sampUrNa' viziSTatara guNaiH sampUrNa: / ' sa bhavedArAdhako devyAH sa evaM guNa viziSTaH puruSaH devyAH padmAvatyA zrArAdhako bhaveta syAt ||6|| [ hindI TIkA ] - jisane sava viSaya aura kaSAyoM ko jIta liyA ho, kyoMki viSaya kaSAya se kisI bhI kArya ko siddhi nahIM ho sakatI, phira maMtra siddhi kA to prazna hI kahA~ ? jisakA zarIra dharmAmRta se harSa yukta ho, dharma hI jIva ko saMsAra se pAra karanevAlA hai, kyoMki dharma ke phalasvarUpa hI maMtrArAdhaka ko maMtrasiddha ho sakatA hai, isIliye AcArya ne yahA~ para maMtrArAdhaka dharmAtmA, sundara guraNoM se paripUrNa batAyA hai| vahIM padmAvatI devI kA ArAdhaka ho sakatA hai || 6 || zuciH pramatro gurudevabhakto dRDhavrataH satyadayAsametaH / dakSaH paTurbIja padAvadhArI mantrI bhavedIraza eva loke // 10 //
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ - [saMskRta TIkA]--'zuciH' bAhmA myantara zuciH / 'prasannaH' saumyacittaH / 'gurudevabhaktaH' gurudeveSu bhaktaH / 'dRDhayataH' gRhItagraseSvatihaDhaH / 'satyadayAsametaH' anantavAkyavayAsametaH / 'dakSaH' aticturH| 'paTuH' medhAvI / 'bIjapadAvadhArI' bIjAkSarapadAvadhAraNaM vidyate yasyAsau biijpdaavdhaarii| 'IzaH' evaMvidha eva puruSaH / 'loke' lokamadhye / 'mantrI' mantravAdI 'bhavet' syAt // 10 // [hindI TIkA]--jo viziSTa gaNoM se bAhya aura aMtaraMga ko pavitra rakhanevAlA ho, prasannacita kA dhAraka ho, deva, garu kA parama bhakta ho, liye huye vratoM ko dRr3hatA se pAlana karanevAlA ho, satya kA ho Azraya lenevAlA ho arthAt satya bolane vAlA ho, jisakI antarAtmA dayA se bhigI ho, jo atyanta buddhimAna ho, caturAI se catura ho, maMtra ke bIjAkSaroM ko jAnanevAlA ho, aisA bhavya dharmAtmA hI loka meM maMtra sAdhaka (maMtrI) ho sakatA hai / / 10 / / ete guraNA yasya na santi pusaH kvacit kadAcinna bhavet sa mantrI / karoti ceharpavazAt sa jApyaM prApnotyanartha phaNizekharAyAH // 11 // [ saMskRta TIkA ]--'ete garagA yasya na santi pusaH' yasya puruSasya ete guraNA na santi na vidyante / 'kvacit' yatra kvApi pradeze / 'kadAcit' karimazcita kAle / 'saH' evaM viziSTaH pumAn / 'maMtrI mantravAdI / 'na bhavet' na syAt / 'saH puruSaH / 'darpanazAta uddhtvRtyaa| 'jApya' mantrajApyaM / karoti cet' yadi karoti / 'prApnotyanartha phariNazekharAyAH' padmAvatI devyAH sakAzAda anarthaM prApnoti prApadyate // 11 // hindI TIkA-uparokta guNoM se yukta agara koI vyakti nahIM hai, to vaha kabhI bhI maMtrasAdhaka nahIM ho sakatA hai / yadi ahaMkAra meM cUra hokara maMtrasAdhana karane lage to devo padmAvatI ke dvArA hAni ko prApta hotA hai| jo Upara guNa kahe haiM, una gugoM se sahita hI maMtrasAdhaka ho sakatA hai, agara uparoka, gagA nahIM haiM, to kabhI bhI koI bhI maMtra kI sAdhanA nahIM karanI caahiye| agara gagA rahita byakti ahaMkAra meM Akara maMtrasAdhana karane lage to niyama se usako maMtra siddha nahIM hogA aura ullA nukasAna hI hogA, devI umakA nukasAna karA degI, maMtra sAdhaka sAvadhAna raheM / / 11 / / ityubhayabhASAvizekhara zrI malliSepa sUri viracite bhairava padmAvatIkalpe mantrilakSaNAdhikAraH prthmH|
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'iti' evaM 'zrImalliSeNa bhUri viracite' zriyA upalakSito malliSeNaH zrImalliSeraNaH sa cAso sUrizca zrImalliSaraNa sUriH tena viracitaH kathitaH tasmin zrImalliSeNa ri viracite / kva ? bhairava padmAvatI kalpe bhairavapadamAvatIdevyAH mantrilakSaNAdhikAraH prthmH||1|| isaprakAra ubhya bhASA kavi zekhara zrImalliSeNAcArya viracita bhairava padmAvatI kalpa ke mantri lakSaNAdhikAra meM hindI bhASA kI vijayA TIkA kA prathama adhyAya pUrNa huaa| 497
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyaH sakalIkaraNa paricchedaH snAtvA pUrva mantrI prakSAlita raktavastra paridhAnaH / sammAjita pradeze sthitvA prakalI kriyAM kuryAt // 1 // [saMskRta TokA]--'snAtvA' snAnaM kRtvA / 'pUrva' prAk / 'mantrI mantravAdI / 'prakSAlita raktavastra paridhAna:' dhauta lohita vastra paridhAnaH / 'sammAjita pradeze' momalipta prdeshe| 'sthitvA' uSitvA / 'sakalI fiyAM' zrAtmarakSA vidhAnaM kuryAt // 1 // hindI TIkA]-maMtra sAdhaka ko prathama snAnakara svaccha dhule huye lAla vastroM ko pahanakara, gobara se lipI huI bhUmi para baiThakara sakalIkaraNarUpa AtmarakSA karanI cAhiye kyoMki bahiraMga ddhi bhI maMtra sAdhana meM kAragA hai, agara bariraMga zuddhi nahIM hai, to sAdhaka ko kabhI bhI miti nahIM mila sakatI hai| isIliye prAcArya ne yahA~ para, zarIra zuddhi, vastra zuddhi aura bhUmi zuddhi kA pratipAdana kiyA hai / / 1 / / hA~ vAmakarAGga SThe tarjanyAM ho ca madhyamAyAM hai| hrauM punaranAmikAyAM kaniSThikAyAM ca hraH susyAt 1 // 2 // [saMskRta TIkA]-hA~ vAmakarAja pThe' vAmakarAGga SThAgre hAmiti boja vinyaset / 'tarjanyAM hrIM" tarjanyaGga lyagre hrImiti bIjam / 'madhyamAyAM ha' madhyamAGga lyagre hamiti bIjam / "hrau punaranAmikAyAm' punaH pazcAt anAmikAGgalyagre haumiti bIjam / 'kaniSThika yAMca hraH' kaniSTikA lyagra hraH iti bojam, caH smuccye| evaM yathAnukrameNa paJcazUnya bIja sthApanA syAt bhavet hrAM hro ha hrauM hraH aGgAlyagreSu nyAsAkSarANi // 2 // hindI TIkA | bAMye hAtha ke aMgUThe ke agnabhAga meM 'hA~', tarjanI arthAt aMgUThe ke pAsavAlI aMgulI ke agrabhAga meM "hrIM' madhyamA yAnI tarjanI ke pAsa vAlI aMgulI ke agrabhAga meM 'ha', anAmikA arthAt usake madhyamA ke pAsa vAlI aMgulI ke agrabhAga meM "hrauM' aura kaniSThikA yAnI sabase antima choTI vAlI aMgulI ke ana bhAga meM 'haH' isa prakAra pAMca zUnya akSara bIjoM kI sthApanA kareM // 2 // 1. 'kAraH' iti kha pATha /
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 10 ) paJca namaskAra padaiH pratyekaM praNayapUrva homAntyaH / pUrvokta paJca zUnyaH parameSThipadAgra vinyastaiH // 3 // zIrSa vadanaM hRdayaM nAbhi pAdau ca rakSa rakSeti / kuryAdetairmantrI pratidivasaM svAGga vibhyAsam // 4 // kulakam // [ saMskRta TokA 1-'paJcanamaskAra padaiH' arhatsiddhAcAryopAdhyAyasarva sAdhUnAM namaskArapUrva paJcApadaiH kathambhUtaiH ? 'pratyekaM praNavapUrvahomAntyaH' pRthaka-pRthaka u~kAra pUrvasvAhA zabdAntaH / kathambhUtaH ? 'parameSThipadAvinyastaiH' paJcaparameSThinAM padAne yathAkrameNa vizeSeNa nyastaiH [kaH 'pUrvokta paJcazUnye:' pUrvokta: hrAM hrI ha. hrIM hraH iti rUpaH paJcabhiH zUnyaH hakAraH] // 3 // 'zIrSa' mastakam / 'vadanaM' prAsyam / 'hRdaya' hRtsthAnam / 'nAbhi' nAbhisthAnam / 'pAdau caraNadvayam / 'caH' samuccaye / 'rakSa rakSa iti padavayaM / anena prakAreNa 'etaH' kathita mantraH / 'mantrI' mantravAdI / 'pratidivasa' dina dina prati / 'svAGga vinyAsa' svakIyAGganyAsam / 'kuryAt' karotu // 4 // hindI TIkA]-paMca namaskAra maMtra padoM ke Adi meM OM aura aMta meM svAhA sahita pahale kahe huye paMca zunyAkSara vIjoM ko pratyeka pada ke sAtha lagAkara krama se zira, mukha, hRdaya, nAbhi aura pairoM se bAcaka padoM ko lagAkara 'rakSa-rakSa' kahatA huA apane aMgoM kA nitya nyAsa kreN| OM Namo arihatA hrAM padmAvatI devI mama zIrSa rakSa-2 svAhA / OM rAmA siddhArA hA // // vadanaM rakSa-2 svAhA / OM Namo pAiriyAgaM ha , hRdayaM rakSa-2 svAhA / OM rAmo uvajjhAyArAM hrauM , , ,, nAbhi rakSa-2 svAhA / OM gagamo loe savvasAhUragaM haH . . ., pAdau rakSa-2 svAhA / isa prakAra zUnya akSaroM sahita namaskAra maMtroM se apane aMgoM kA nyAsa karane se maMtrI ke aMgo kI rakSA hotI hai| maMtrI ke aMgoM ko koI bhI upadravakartA kSati pahu~cA nahIM sakatA hai / isa prakAra bhI aMganyAsa kara sakate haiM / yahAM pUrNa aMganyAsa kA krama dete haiM :
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ OM Namo arihaMtANaM hrAM mama hRdayaM rakSa-2 svAhA / OM raNamo siddhAraNa hrIM mama mukhaM rakSa-2 svAhA / OM rAmo pAiriyAraNaM hamama dakSiNAMgaM rakSa-2 svAhA / OM Namo uvajjhAyAraNaM hrauM mama pRSThAGga rakSa-2 svAhA / OM Namo loe sancasAhUNaM hraH mama vAmAMgaM rakSa-2 svAhA / OM ragamo arihaMtANaM hrAM mama lalATa bhAgaM , , / " , siddhAraNaM hrIM mama uddhava bhAgaM / , , pAyariyAraNaM ha. mama zirodakSiNa bhAgaM , , hai, uvajhAyA ho mama ziro'hara bhAga , , loe sabbasAhUraNaM hraH mama zirovAma bhAgaM , ,, arihaMtANaM hrAM mama dakSiraNa kukSaM , , siddhAraNaM hrIM mama vAmakukSaM , ,,, prAyariyANaM hamama nAbhipradezaM , ,,, uvajjhAyANaM hrauM mama dakSiNa pAvaM , , / " , loe savvasAharaNaM mama vAmapAvaM , , / Upara likhe maMtroM ko kramazaH hAtha joDakara maMtra bolate jAya aura jisajisa aMga kA nAma AyA hai, usa-usa aMga kA sparza karate jAya / (iti aMganyAsa) --- ----- dvi catuH SaSTha caturdaza kalAbhirantyasvareNa binduyutaiH1 / phUTaidimvinyastairvizAsu digbandhanaM kuryAt // 5 // [saMskRta TIkA] --'dvi catuH SaSTha caturdaza kalAbhiH' dvikala:-prAkAraH, vatuHkala:--IkAraH, SaSThakala:-UkAraH, caturdazakala:-au kAraH, ebhiH dvicatuHSaSTha caturdaza kalAdibhiH svrH| kathambhUtaiH ? 'antyasvareNa binduyutaiH' antyasvaraH--aMkAraH tena antyasvareNa binduH--anusvAraH tena yutteH / kaH ? phUTa:--kSakAraiH / kathambhUtaiH ? 'digyinyastaiH' dizi nystH| phAsu ? dizAsu / "digbandhanaM kuryAt' vizAM bandhanaM kuryAt / uddhAra:-kSAM kSoM jhU kSauM kSaH / / 5 / / 1. yutaH' iti kha pAThaH /
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ [hindI TIkA-aMganyAsa karane ke bAda OM, A, I, U~, nauM, aH ina svaroM sahita 'kSakAra' se dizAbandhana kare kSA kSI jhU kSauM kSaH / yahA~ dizA bandhaka krama anya graMthAtarase / bAyeM hAtha kI tarjanI para kezarAdi se 'asimAusA' likhakara tarjanI ko prasAra kara nIce likhe maMtroM ko bolate hue, pratyeka dizA meM aMgulI ko kramazaH dikhAveM / dizAbandhana maMtra :-OM kSAM hAM pUauM / OM kSIM hIM agnau / OM hUM hUM dakSiNa / OM jheM haiM naiRtye / OM kSe haiM pazcime / OM kSoM ho vAyavye 1 OM kSauM hI uttare / OM haM haM IzAne / OM kSaH haH bhUtale / OM kSI hI uddhveM / OM namo'rhate bhagavate zrImate sabhasta digbaMdhanaM karomi svAhA / isa prakAra saba dizAoM meM aMgalI dhUmAve / phira sapheda sarasoM ko lekara nIce likhe maMtroM ko bolatA jAya aura sarasoM ko saba dizAoM meM pheMka deve / tAlI bajAve, cuTakI bajAve / OM namo'rhate sarva rakSa-2 hUM phaT svAhA / hemamaya prAkAraM caturastraM cintayet samuttuGgam / vizati hastaM mantrI sarva svara saMyutaiH zUnyaiH // 6 // [saMskRta TokA]-'hemamayaM' svarNamayam' / kam ? 'prAkAra' durgam / kathambhUtam ? 'caturastram' catuH koNam / punaH kathambhUtam ? 'samuttuGgam' samyam unnatam / punaH kiviziSTam ? 'vizatihastaM' vizati hasta prmaannm| 'sarvasvarasaMyutaH zUnyaH' hakAraH / 'mantrI' mantravAdI / "cintayet' evaM guNa viziSTa prAkAraM dhyAyetdhyAnaM kuryAt // 6 //
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 13 ) [ hindI TIkA ] usake bAda sarva svaroM se sahita a, A, i, I, u, U, R, R, lR, lR, e, ai, o, au, aM, aH / hR kAra ko sahita kare, jaise ha, hA, hi, ho, hu, hU, haha . . hai haiM, ho, ho, haM, haH ina bIjoM se sahita svarNamaya U~cA vIsa hAtha pramANa caukora prAkAra kA dhyAna kare / savasvara sampUrNaH kUTairapi khAtikA kRti dhyAyet / nirmala jala paripUrNAmiti bhISaNa jalacarAkIrNAm // 7 // [ saMskRta TIkA ] - 'sarvasvara sampUrNaH' / ke ? 'kUTa' sakAraiH / 'zrapi ' nizcaye / 'khAtikA kRti' parikhAkAram / dhyAyet' dhyAnaM kuryAt / kathambhUtAm ? 'nirmalajala paripUrNAm punaH kathambhUtAm ? 'pratibhISaNajala carAkIrNAm prati bhayAnaka matsyamakaranakrakacchapAdijalacaraparipUrNAm // 7 // [ hindI TIkA | usake bAda maMtravAdI prAcArya ke kathanAnusAra 'pra' se lekara saMpUrNa svaroM se sahita kuThAkSara 'kSa' ko dh na kSa, kS yA kSA, kS i kSi, n I kSI, kS u kSu, kSa U kSU, kS R bhU, kSR kSa kSa lR zla, kS lR kSlR kSa e kSe, kSa ai kSa kSa prokSo, n, bhraM kSaM kS praH kSaH yAnI kSakSA kSikSI kSu kSa kSa kSa kSkSekSa kSa kSa kSa kSaH ko milAkara nirmalajala se paripUrNa pratyanta bhayAnaka jalacara prANiyoM se sahita eka khAI kA cintavana kareM ||7|| jvaladoGkArarakAra jvAlAdagdhaM svamagnipura saMstham / dhyAtvAmRta mantreNa snAnaM pazcAt karotvamunA ||8|| [ saMskRta TIkA ] - 'jvaladoGkArarakAra' jyAjvalyamAna ukAraH, rakArAkSarANi teSAM jvAlAnirdagdhaH taM jvaladoGkArarakAra jvAlAdagdham / kam ? 'svam' grAtmAnam / kathambhUtam ? 'agnipura saMstham ' pragnimaNDala madhyastham / 'dhyAtvA' dhyAnaM kRtvA / 'pazcAt' dhyAnAnantaram / 'zramunA' pranena / 'amRta mantreNa' vakSyamANamantreNa / 'stAnam' mantrasnAnam / 'karotu' kuryAt // 8 // naM0 ( 1 ) mantra :- OM pramRte? ! amRtodbhave ! zramRtavarSiriNa ! zramRtaM arar ara saM saM klIM snAna maMtra ha ha hrA~ hrIM hrIM hrIM drAvaya hrIM svAhA / / mRta mantro'yam // 1. " jlU blU" iti pAThaH / 2. jyo vohaM saH iti kha pAThaH / r
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 14 } [hindI TIkA ] - usake bAda apane ko agnimaMDala meM baiThe hue 'OM' kAra aura tIvra jvAlAoM se jalatA huA ra kAra se apane ko jalatA huA dhyAna karake, amRta maMtra se snAna kre| pramRtasnAnamudrA ko banA kara apane mastaka para maMtra se siMcita kare, paMcaguru mudrA se || 8 || naM0 ( 2 ) amRta maMtra :- OM pramRte pramRto ve pramRta varSANi zramRtaM strAvaya 2 saM 1 klIM 2 blU 2 2 drIM 2 drAvaya 2 haM bhaM zvazvoM haMsaH prasizrAsA sarvAMgazuddhi kuru 2 svAhA | agnimaMDala kA AkAra 5 phra 14. 5. 4. 5./ OM No / raM N. No ca.nahI OM raM raM raM raM raM raM raM phra noTa :- 1 naMbara kA snAna mantra zvetAmbara zrI maNilAla sArA bhAI nabAba ke yahA~ se chapA huAA padmAvata upAsanA granthase likhA hai /
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ nijottamAnAmara bhUdhArAne saMsnApitaH pAca jinendra cndrH| kSorAdhi dugdhena surendra vandaiH svaM cintayet tajjalazuddha gAtram // 6 // [saMskRta TokA]-'nijottamAGgAmara bhUdharA' svakIyottamAGgameva amara bhUdharaH meruH tasyAna zikharaM tasmin nijottamAGgAmara bhUdharAgre / 'saMsnApitaH' sampaka snApitaH / kaH ? 'jinendra vandraH pAvaH' / kena ? 'kSorAbdhidugvena' kSIrasamudradugdhena / kaH ? 'surendra vandaH' devendra vRndaiH / 'svaM cintayet' prAtmAnaM dhyAyet / 'tajjalazuddhagAtram' tatsnAnodakena zuddha zarIraM yathA bhavati // 6 // hindI TIkA]-usake bAda maMtravAdI svayaM ke mastakarUpI mumerUparvata ke agrabhAga meM indroM ke samudAya se sahita kSIra samudra ke dUdha rUpa jala se snAna karAye gaye aise zrI pArzvanAtha jinezvara ke snAna jala se apane ko zuddha zarIra vAlA cintabana kare / bhAvArtha--pazcAta maMtravAdI apane mastaka ko sumerU parvata hai aura usa parvata para pANDukazilA hai, catunikAya devoM ke adhipati indroM se kSIrasAgara kA jala lAkara abhiSeka kiyA gayA hai, usa abhiSeka jala (gandhodaka) se apane ko zuddha zarIravAlA kalpanA kareM / / 6 / / bhUtagrahare zAkinyo dhyAnenAnena nopasarpanti / apaharati pUrvasaJcitamapi duritaM tvaritameveha // 10 // [saMskRta TIkA]-'bhUtagrahazAkinyaH' bhUtAni ca grahAzca zAkinyazca bhUtagrahazAkinyaH / 'dhyAnenAnena' anena kathitadhyAnena / 'nopasarpanti' upasarpaNaM kartuM na zaknuvanti / 'purvasaJcitamapi' prAgajanmopAjitamapi / kiM tat ? 'duritam' duHkarma / 'tvaritameva' zIghrameva / 'apaharati' nAzayati / / 10 / / [hindI TIkA]-isa prakAra uparokta dhyAna karane se bhUta, graha, zAkrinyAdi kabhI bhI upasarga nahIM kara sakate haiM aura pahale kiye huye duSkarmarUpI pApa zIghra hI naSTa hote haiM / arthAt isa prakAra ke cintavana se aura dhyAna se graha, bhUta, preta, zAkinI DAkonI Adi kA upasarga nahIM ho sakatA aura sarva pApa 'tatkSaraNa' naSTa ho jAte haiM / / 10 / / 1. 'dhautaH' iti kha paatthH| 2. "uraga" iti va pAThaH /
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ paryazAsanasaMsthaH samopataravarti pUjana dravyaH / vigvanitAnAM tilakaM svasya ca kuryAt sucanvanataH // 11 // [saMskRta TIkA]-'paryaGkAsanasaMsthaH' palyAsane saMsthaH / 'samIpataravatipUjana dravyaH' svapArzvasthApitASTavidhapUjopakaraNa drvyH| 'vigyanitAnAM tilaka' pUrvAdhaSTadigvadhUnAM tilakaM vizeSakam / 'svasya ca' AtmanazvApi / 'sucandanataH' zobhanena candanena tilakaM 'kuryAt' karotu // 11 // [hindI TIkA}-maMtravAdI paryaSTAsana para baiTakara, pAsa meM pUjana ke liye AThoM hI dravyoM kA sAmAna rakhakara, dizArUpI aSTa vadhuoM ko aura apane ko sugandhita candana se tilaka lagAkara, susajjita kareM / arthAta apane ko aura nigvaznoM ko candana dravya se tilaka kareM aura pUjana ke liye aSTa dravya pAsa meM rakheM / / 11 / / panagAdhipazekharAM vipulAruNAmbuja viSTarAM / kukuToragavAhanAmaruNaprabhA kamalAnanAm / zyambakA varadAGa kuzAyatapAzadivya phlaadditaaN| cintayet kamalAvatI japatAM satAM phaladAyinIm / / 12 // [saMskRta TokA]-'panagAdhipazekharAM' pannagAnAM adhipaH pannagAdhipaH dharaNendraH zekhare mukuTAgre vidyate yasyAH sA pannagAdhipazekharA, tAm / ki viziSTAm ? 'vipulAruNAmbujaviSTa rAm' vipulaM-vistIrNa praNAmbujamedha viSTaraM prAsanaM yasyAH sA vipulAruNAmbujaviSTarA tAm / punaHki biziSTAm ? 'kukuMToragavAhanAm' kukuTa sarpavAhanAm / punaH ki viziSTAm ? 'aruNa prabhA' sindUravat prabhA-dospividyate yasyAH sA tAm / punaH ki viziSTAm ? 'kamalAnanAm' kamalayad prAnane mukha yasyAH sA kamalAnanAM tAm / 'yambakAm' trIriMga ambakAni locanAni vidyante yasyAH sA tryambakA tAm / punaH ki viziSTAm ? 'varavAGa kuzAyatapAzadivyaphalAGkitAm' varadazca akuzazca prAyata pAzazca divya phalaM ca varadAGa kuzAyatapAdivya phalAni taiH aGkitAH cihnitAH karA yasyAH sA varadAGa kuzAyatapAdivyaphalAGkitA tAm / 'cintayet' dhyAnaM kuryAt / kAm ? 'kamalAvatoma' padmAvatIm / kiviziSTAm ? 'japatAM' jApyaM kurvatAM 'satA' satpuruSAragAM 'phaladAyinI' phalaM davAtIti tAM phaladAyinIm // 12 // [hindI TIkA]-jisakA mastaka zeSanAgarUpa dharaNendra se zobhita hai, aura jo lAla varga ke kamalAsana se sahita hai, kukuTa nAga jisakA vAhana hai aura ugate hue
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAla sUrya ke samAna jisakA varNa hai, sindura varNa ke samAna jisakI prabhA hai, mukha jisakA kamala ke samAna hai, tIna netroM se sahita hai hAthoM meM jisake kramazaH, varadAna, aMkuza, nAgapAza aura divya phalavAlI aMkita hai tathA japane vAle maMtrI ko nitya hI phala ko dene vAlI mahAdevI padmAvatI kA dhyAna kare / / 12 / / parijJAyAMzakaM pUrva sAdhyasAdhakayorapi / matraM nivedayet prAjJo vyarthaM tatphalamanyathA // 13 // [saMskRta TIkA]-'parijJAya' samyag jJAtvA / kim ? 'aMzakaM' mAtrAMzakam / 'pUrva prAk / kayoH ? 'sAdhyasAdhakayoH' sAdhya:-mantraH, sAdhakaH mantrI tayoH saadhysaaghkyoH| 'api' nizcayena / 'mantraM nivedayet' mantropadezaM kuryAt / 'prAjJo' zrImAn / 'anyathA' aNshkjnyaanaamaave| 'tatphalaM' tasya mantrasya phalam / 'vyartha' nirarthaka bhavet // 13 // [hindI TIkA]-maMtravAdI satpuruSa ko maMtra aura maMtrI ke aMgoM ko jAnakara arthAt sAdhya aura sAdhaka ke aMzoM ko jAnakara maMtra kA dAna kareM, athavA svayaM prayoga meM lAve / kAraNa ki aMza aura aMzI ke jJAna ke zivAya japanevAle maMtra kA phala nirarthaka hotA hai / yahA~ sAdhya mAne maMtra aura sAdhaka mAne japa karanevAlA (maMtrasiddha karane vAlA) hai / / 13 / / sAdhya aura sAdhaka ke prazagaNane kI kriyA sAdhyasAdhakayo mAnusvAravyaJjanasvaram / pRthaka kRtvA kramAt sthApyamUdhiH pravibhAgataH // 14 // [saMskRta TIkA]-sAdhyasAdhakayonAma' sAdhyo mantraH sAdhako mantrI tayonami / 'anusvAra' 'vyaMjana' kakArAdi varan 'svara' prakArAdi svarAn / |pRthk kRtvA' pRthaga vishlessy| 'kamAt sthApyam' sAdhyasAdhaka paripATyA saMsthAgyam / katham ? 'adhiH pravibhAgataH' sAdhyanAma UrdhvataH sAdhakanAma adhaH kRtvA anena pravibhAgakrameya sthApayet // 14 // |hindI TIkA-maMtrasAdhana karane vAle ke nAmAkSara aura maMtra ke nAmAkSaroM ko pRthak-pRthaka sthApana kreN| yAnI nAma aura maMtra akSaroM ke anusvAra, vyaMjana aura svaroM ko alaga-alaga karake Upara maMtra ke aura nIce maMtrI ke nAmAkSaroM ko kama se rakheM // 14 //
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 18 ) sAdhyanAmAkSaraM gayaM sAdhakAyagharpataH / napuMsakaM parityajya kuryAt tad vevabhAjitam // 15 // [saMskRta TIkA]-'sAdhyanAmAkSara' sAdhyanAma varNAn / 'sAdhakAhvayavarNataH' sAdhaka nAmAkSarebhyaH / 'gaNyaM' gaNayet / ki kRtvA ? 'napuMsakaM parityajya' R R la la, iti napuMsakAni parityajya / 'tad veva bhAjitaM' tat-sAdhyasAdhakayoranusvAra vyaJjanagaNyamAnarAzi 'veca bhAjitaM' caturbhAjitaM kRryAt // 15 // [hindI TIkA]-maMtravAdI ke nAmAkSaroM se maMtra ke nAma ke akSaroM ko napuMsaka akSaroM ko R R la la chor3akara gaNanA kareM, jo saMkhyA Ave usako jor3akara cAra kA bhAga deN| udAharaNArtha : jaise-"Namo siddhAraNa" yaha maMtra hai, isameM se akSara, svara, vyaMjana, anusvAra Adi ko alaga-alaga kreN| maMtrAkSaroM ko alaga-alaga rakhane kA krama :-- e + +m +yo+s + i.++ +mA+e++ anusvAra isameM -vyaMjana saMkhyA =6 svara saMkhyA =5 anusvAra saMkhyA =1 akSara saMkhyA =5 ava maMtrI ke nAmAkSara meM se svara, vyaMjana, akSara, anusvAra ko alagaalaga karate haiN| nAma-devadatta d+e+ + + + + + t + = vyaMjana saMkhyA 5 svara saMkhyA = 4 akSara saMkhyA - 4 maMtrAkSara saMkhyA maMtrI ke nAmAkSara saMkhyA 4 ina donoM ko jor3eM isameM
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 16 ) phira & saMkhyA meM cAra kA bhAga deM - 4 ) 6 (2 8 1 zeSa (Aya / saMkhyA) eka zeSa rahane para siddha samajhe, Adi prAge samajhAte haiM / prAyo bhAgoddharitaM taM cAdyaM sthApayet kramAd zrImAn / eka dvitricaturvarNAn siddha sAdhyaM susiddhamariH // 16 // [ saMskRta TIkA ] - 'Ayo bhAgoddharitaM prakRtasAdhyasAdhakarAzI caturbhirbhAge hRte yad uddharitaM sa prAyaH 1 'taM ca' uddharitaM prAyaM ca / 'prAyaM sthApayet' vizleSita sASyamAtrAnusvAra vyaJjanapaGa ktau zrAdau sthApayet / katham ? 'kramAt paGktau yathAnukrameNa / kaH ? dhImAn / 'eka dvitricaturvarkhAn siddha sAdhyaM susiddha ariH' eka uddharite siddham, dviruddharite sAdhyam, triruddharite susiddham, caturuddha rite zatruH ityevaM jJAtavyam // 16 // [hindI TIkA ] -bhAga karane ke bAda jo zeSa rahe usako prAya kahate haiM / usa ko buddhimAna maMtrI eka, do, tIna, cAra ko anukrama se rakhe, eka saMkhyA rahe to vaha siddha 2 rahe to sAdhya, tIna rahe to susiddha aura cAra rahe to zatru jAnanA cAhiye ||16|| siddhasusiddhaM grAhyaM sAdhyaM zatru ca varjayed dhImAn 1 / siddhasiddhe phaladera viphalaM sAdhye ripaura vA''ye // 17 // [ saMskRta TIkA ] - ' siddhasusiddha grAhyaM caturAyamadhye siddhasusiddha ityazyadvayaM prAhyam / 'sAdhyaM zatru ca varjayet' tadAyamadhye sAdhyaM zatru ca ityAyadvayaM varjayet / kaH ? 'dhImAn' buddhimAn / 'siddhasusiddha' phalade' siddhasusiddha ityAyadvate saphale mantrasya phalaM bhavati / 'viphalaM sAdhye ripau vA'dhye' sAdhye ripau vA zrAyadvaye mantraM viphalaM syAt // 173 // [hindI TIkA ] - ] - isa prakAra uparokta Aya meM maMtravAdI siddha zrora susiddha maMtra ko grahaNa kare, yAnI jApya yogyamaMtra hai aisA samajhe / isa prakAra kA japa phaladAyaka hotA hai | sAdhya aura zatru maMtra kA tyAga kareM, kyoMki ina maMtroM ke japane se phala mila 1. prAjJaH iti kha pAThaH / 2 saphale iti va pATha: / 3. riporapi iti kha pAThaH /
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 20 > nahIM sakatA hai / niSphala hote haiM aura hAni pahu~cAne vAle hote haiN| isaliye maMtravAdI sAdhya aura zatru maMtroM ko kabhI bhI jApane ke liye prayatna na kareM ||17|| phaladaM katipaya divasaH siddha N cet sAdhyamapi dinebahubhiH / Titi phaladaM susiddha prANArtha vinAzanaH zatruH / / 18 / / [ saMskRta TIkA ]- 'siddha N cet' siddha' mantraM cet / 'katipaya divasa' kriyadbhirvAsarai: / 'phaladaM' phaladAyakaM bhavati / 'sAdhyamapi dinerbahubhiH zrapi pazcAt sAdhyaM mantraM bahubhidinaH phaladaM bhavati / 'jhaTiti phaladaM susiddhaM' susiddha mantraM jhaTiti zIghra phaladAyakaM bhavati / 'prANArthavinAzanaH zatruH ' zatrurmantraM prAraNArthavinAzakaro bhavati // 18 // [ hindI TIkA ] - aba yahA~ para malliSeraNAcArya kaunasA maMtra kitane dinoM meM aura kaba phala detA hai so kahate haiM / sAdhya maMtra kaI dinoM ke bAda phaladAyaka hote haiM / susiddha maMtra zIghra hI phaladAyaka hote haiM / aura zatrumaMtra ke japa karane se prAraNoM kA vinAza hotA hai aura prayojana kA bhI nAza hotA hai / / 18 / / prAdAvanse zatruryadi bhavati tadA parityajenmantram / sthAnatritaye zatrurmRtyuH syAt kAryahAnirvA // 16 // [ saMskRta TIkA ] - 'zrAdAvante zatruryadi bhavati' mantrasyAdau mantrAnte yadi zatrurbhavati tadA parityajenmantram' mantraM parivarjayet / ' sthAnatritaye zatrumRtyuH syAt' zrAdimadhyAvasAne yadi zatrurbhavati mantrasya tadA mRtyurbhavati 'kAyahAnirvA' kAryanAzI vA bhavati // 16 // [hindI TIkA ]- maMtravAdI ko maMtra ke Adi meM aura aMta meM zatru ho to maMtra kA tyAga karanA caahiye| tInoM sthAnoM meM Adi, madhya aura aMta meM zatru ho to, vaha maMtra maMtravAdI ke zarIra ko naSTa karatA hai ( prANa hara letA hai ) athavA usake kArya kA nAza karatA hai ||16|| zatrurbhavati yaarsset madhye siddha kaSTena bhavati mahatA svalpa phalaM tadantagaM sAdhyam / ceti kathanIyam ||20|| [ saMskRta TIkA ] - 'zatru' ityAdi / yadA prAyagaNane prathamataH zatrurbhavati, mantrasya madhye siddha bhavati / 'tavantagaM sAdhyaM mantrasyAntagaM sAdhyaM cet / 'kaSTena bhavati mahatA' mahatA pratyanta klezena jAyate svalpa phalam / ca samuccaye / 'iti' anena prakA reNa kathanIyam // 20 //
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 21 ) [hindI TIkA]-prAya kI gaNanA karate samaya yadi maMtra ke grAdi meM zatru ho madhya meM siddha ho aura aMta meM sAdhya ho, to maMtravAdI ko bahuta kaSTa hotA hai, phala bhI bahuta kama (alpa) hotA hai| isa prakAra varNana samajhanA cAhiye // 20 // ante yadi bhavati ripuH prathame madhye ca siddhayugapatanam / kArya yadAdi jAtaM tanazyati sarvamevAnte // 21 // [saMskRta TIkA]-'ante yadi bhavati ripuH' mantrasyAnte yadi zatrabhavati / 'prathame madhye ca siddhayugapatanam' mantrAdau mantramadhye ca siddhayugmapAto yadi bhavati / 'kArya yadAdijAtaM' evaMvidha mantre yat pUrva jAtaM kArya amitaphalaM 'tanazyati sarvamevAnte' tat kArya janita phalaM sarvamevAnte avasAne nAzaM prApnoti // 21 // [hindI TIkA]-maMtra vAdI ke maMtra ke aMta meM zatru ho aura Adi va madhya meM siddha ho to jo kArya prathama meM siddha hogA, vaha anta meM avazya naSTa hogA, aisA aisA jAnanA cAhiye / / 21 / / siddha susiddhamayaghA ripuNA'ntaritaM nirIkSyate yatra / duHkhApAyaprabalaM bhavatIti vivarjayet kAryam // 22 // [ saMskRta TokA]-'athavA' anya prakAreNa 'siddha' siddhapadam 'susiddha' susiddhapadaM 'ripuraNA'ntarita' zatrupadAntaritaM yadi nirIkSyate yatra' yasmin mantre nirIkSyate razyate tadA 'duHkhApAya prabalaM' klezAnarthapracuraM bhavati 'iti' evaM jJAtvA 'vivarjayenmantraM' sAdhanakArya parivarjayet // 22 // [hindI TIkA] jo maMtra meM siddha, susiddha ke madhya meM zatru dikhatA ho to maMtravAdI aise vighnakartA maMtra ko zIghra hI choDe / sAdhana kArya ko chor3a deve / japane yogya maMtroM ko dekhakara hI jape taba hI pUrNa saphalatA mila sakatI hai // 22 // ityubhayabhASAkarizekhara zrI malliSeNa sUri viracite bhairava padmAvatI kalpe sakalI karaNaM nAma dvitIyaH paricchedaH // 2 // isa prakAra bhairava padmAvatI kalpa kI hindI bhASA vijayA TIkA meM sakalI karaNa, nAmaka dvitIya adhikAra samApta hunaa| isake liye akar3ama cakka dekhe|
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ susiddha a sAdhya au Ja siddha o ( 22 ) akaDama cakranaM. 1 Ta ja ari aH aAja ari aiM s For the B hAla na Tha bha sa siddha a 5/18/10/15 ka Da ma cha e susiddha akaDama cakra za Sa dha da ya ca 2 a ra la kha nca va adhya sAdhya A aya ba tha Ga. U sAdhya susiddha u siddha ari
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 23 ) tRtIyo devyarcanAkrama paricchedaH dopanasupallava-sampuTa-rodha-prathanA-vidarbhaNaH kuryAt / zAnti-Sa-vazIkRta-bandha-ravyASTi-saMstambham // 1 // [saMskRta TIkA]-'dIpana' dIpanena zAntikaM kuryAt, 'pallava' pallavena vidveSaNaM kuryAt, 'sampuTa' sampuTena vazyaM kuryAt, 'rodhana' rodhanena bandhaM kuryAt, 'prathanA' prathanayA ravyAkRSTi kuryAt, SivarbharaNaH vidarbhaNena krodhAdi stambhaM kuryAt // 1 // [hindI TIkA]-dIpana karma se zAMti kare, pallava karma se vidveSaNa kare, sampuTa karma se vazIkaraNa kare, rodhana karma se mAraNa kare, graMthana karma se strI pAkarSaNa kare aura vidarbhagNa karma se krodhAdi stambhana kare / / 1 / / prathadIpanAdInAM vyAkhyAprAdau nAmanivezo dIpanamante ca pallavo jJeyaH / tanmadhyagataM sampuTamathAdimadhyAntago rodhaH // 2 // prathanaM varNAntaritaM yakSaramadhyasthito vidarbhaH syAt / SaTkarma karaNametaj jJAtvA'nuSThAnamAcarenmantrI // 3 // [saMskRta TokA]-'prAdau nAmanivezau dIpanam' mantrasyAdau yannAmanivezanaM tad dIpanaM syAt / 'ante ca pallavo jJeyaH' mantrasyAnte yannAmanivezanaM sa pallayo 'jJeyaH' jJAtavyaH / 'tanmadhyagataM sampuTaM' tanmantramadhye nivezitaM nAma sampuTamiti syAt / 'prathAvimadhyAntago rodhaH' atha pazcAt mantrasyAdau madhye ante ca pannAmanivezanaM sa rodhaH syAt / 'prathanaM varNAntaritam' mantrasyAkSaramekaM nAmAkSaramekaM evaM varNagrathama tadgrathana miti syAt / 'dvayakSaramadhye sthito vidarbhaH syAt' manjasyAkSarataya prati pazcAd yannAmanivezaH sa vidarbhaH syAt / 'SaTkarmakarasametat' etac zAntyAdi SaTkarma kriyA vidhAnaM 'jJAtvA' buddhvA anuSThAnaM mantravAdI pAcaret // 2 // 3 // [hindI TIkA]-maMtra ke Adi meM nAma likhanA 'dIpana' kahalAtA hai, aMta meM nAma likhane se 'pallava' kahalAtA hai, madhya meM nAma likhane se 'saMpuTa' kahalAtA hai / Adi meM, madhya meM aura anta meM sAdhya kA nAma likhane se 'rodhana' kahalAtA hai, maMtra ke eka akSara ke bAda nAma likhane se 'graMthana' hotA hai, maMtra ke do-do akSaroM ke bAda nAma likhane se 'vidarbha' kahalAtA hai| isI ko SaTkarma karate haiM, maMtravAdI ina SaTkarmoM ko jAnakara ho anuSThAna (maMtrArAdhanA Adi) prAraMbha kare // 2 / / 3 / /
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 24 ) dikkAlamudrAsana pallavAnAM bhedaM parijJAya japet sa mantrI / na cAnyathA sidhyati tasya mantraM kurvana sadA tiSThatu jApyahomam // 4 // [saMskRta TIkA]-'dikkAla mudrAsanapallavAnAM' dik ca kAlaca mudrA ca AsanaM ca pallavazca dikkAla mudrAsanapallavAH teSAM vivakAlamudrAsana pallavAnAM, bhedaM vivaragaM, 'parijJAya' samyag jJAtvA, sa 'mantrI' mantravAdI japet 'jApaM' kuryAt / 'na cAnyathA sidhyati tasya mantram' anyathA dikkAlAvi bheda parijJAnAbhAve tasya mantriNaH 'mantraM na sidhyati' siddhi na prApnoti / 'kurvan sadA tiSThatu jApyahoma' jApyahomaM kurvan san savA tiSThatu paraM na sidhyati // 4 // [hindI TIkA-maMtravAdI dizA, kAla, mudrA, Asana aura pallavoM ke bhedoM ko jAnakara hI japAdi prAraMbha kare, agara inakA jJAna prApta nahIM kiyA to kitanI bhI maMtrArAdhanA kare aura homAdika kriyA kare phira bhI maMtravAdI ko maMtroM kI siddhi nahIM ho sakatI hai, isaliye prathama inakA jJAna karanA parama Avazyaka hai / / 4 / / vazyAkRSTi stambhananiSedha biSa calanazAntikaM puSTim / kuryAt somaya mAmaraharAgnimaravandhiniRti vigvadanaH // 5 // [saMskRta TIkA]-'vazyAvRSTistambhananiSedha vidveSacalana zAntikaM puSTim' etAni karmANi / 'somayamAmaraharAgni maruvandhiniRtidigvadanaH' / 'soma' uttarAbhi mukhena vazyakarma / 'yama' dakSiNAbhimukhena 'prASTi' prAkarSaNa karma / 'amara' pUrvA bhimukhena stambhana karma / 'hara' IzAnAbhimukhena niSedha karma / 'agni' agniviGmukhena vidveSakarma / 'marut' vAyavyadiGmukhena 'calana' uccATana karma / 'abdhi' pazcimAbhimukhena 'zAntika' zAnti krm| naiRti digvadanaH' naiRtyAbhimukhena pauSTika karma / iti digyadano bhUtvA vazyAdi karmANi kuryAt // 5 // [hindI TIkA]-vazIkaraNa karane ke liye uttarAbhimukha hokara maMtra karma kare / dakSiNa dizA meM muMha karake AkarSaNa karma kreN| stambhana karma karane ke liye pUrva dizA meM muMha karake maMtrajApya kare / IzAna dizA meM muMha karake niSedhakarma ke liye jApya kreN| prAgneya dizA meM vidveSaNa karma karanA cAhiye / uccATana karma karane ke liye bAyadhya koNa meM muMha karanA cAhiye / pazcima dizA meM muMha karake zAMtikarma kare / pauSTika karma karane ke liye naiRtya dizA meM muMha karake maMtrajApya kare / / 5 / /
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 25 ) pUrvAhna vazyakarmANi madhyAhna prItinAzanam / uccATanaM parAhna ca sandhyAyAM pratiSedhakRta' // 6 // zAnti karmAdharAtre ca prabhAte pauSTika tathA / vazyaM muktvA'nyakAriNa savyahastena yojayet // 7 // [saMskRta TIkA]-'pUrvAhna' ityAdi / pUrvAhnakAle vasantatoM vazyAkaSTi stambhana karmANi kuryAt / 'madhyAhna prIti nAzanam' madhyAhnakAle grISmato viSaNaM kuryAt / 'uccATanaM parAhna' aparAhna varSatoM uccATanaM kuryAt / ca sammuccaye / 'prabhAte pauSTika tathA prabhAta samaye zizirato pauSTikaM karma kuryAt / vazyaM muktvA' vazya karma varjayitvA / 'anya karmANi itarAkaSTi karmANi 'savyahassena' dakSiraNa hastena 'yojayet' kuryAt, vazyakarmava vAmahastena yojayedityarthaH // 6 // 7 // ___ iti karmakAlanirUpaNam // [hindI TIkA]-dina ke pUrva bhAga meM, arthAt bAraha baje ke pahale vazIkaraNa karma, AkarSaNa karma aura staMbhana karma karanA cAhiye / madhyAhna kAla meM vidveSaNa karma karanA cAhiye uccATana karma dina ke pichale bhAga meM kare arthAt aparAhna kAla meM kare / sAyaMkAla meM niSedha karma ke liye kriyA kare / zAMtikarma ke liye arddharAtri meM maMtra jApya kare / prAtaHkAla meM pauSTika kriyA kare, vazIkaraNa kriyA ko chor3akara anya kArya ko dAhine hAtha se kaye / yAnI AkarSaNAdi saba karmoM ko sIdhe (dAhine) hAtha se kare aura vazIkara karma ulTe (bAMye) hAtha se kare / / 6 / / 7 / / mudrAkaraNa akuza-saroja-bodha-pravAla-sacchaGkha-vanamudrAH syuH| prASTi -vazya-zAntika-vidvaSaraNa-rodha-vadhasamaye / / 8 / / [ saMskRta TokA]--'akuza' akuza mudrA 'prAkRSTi' mAkarSaNa karmariNa / 'saroja' sarojamudrA 'vazya' vazya kamariNa / 'bodha' jJAna mudrA 'zAntika' zAntikapauSTikayoH / 'pravAla' pallavamudrA vidveSaNe' phaT karmaNi / 'sacchaGkha' samyak zaGkhamudrA rodha' stambhana karmaNi / 'yajra' vacamudrA vadhasamaye' pratiSedhasamaye / iti SaTkarmakaraNe etA mudrAH 'syuH' bhaveyuH // 8 // 1. 'mAraNaM smRtam' iti kha paatthH|
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ [hindI TIkA]-AkarSaNa karma karane ke liye aMkuza mudrA se jApya kare, saroja (kamala) mudrA karake vazIkaraNa kA jApya kare, zAMtika pauSTika karma ke liye jJAna mudrA se jApya kare, vidveSaNa kriyA ke liye aura uccATana ke liye pravAla (pallava) mudrA se kare, staMbhana karma karane ke liye zaMkha mudrA kare aura mAraNa (niSedha) karma ke liye baja mudrA se jApya kare / / 8 / / prAsanavidhAna daNDa svastika paGkajakukkuTa kulizocca bhadrapIThAni / udayArka rakta zazadhara ghUmaharidrAsitA varaH // 6 // [saMskRta TIkA]-'daNDa' daNDAsanaM prAkarSaNa krmnni| 'svastika svastikAsanaM vazyakamariNa / 'paGkaja' paGkajAsanaM shaantikpaussttikyoH| 'kukkuTa' kukkuTAsanaM vidveSaNoccATanAyoH / 'kuliza' vajrAsanaM stambhakakarmariNa / 'uccabhadrapoThAni' vistIrNa bhadrapIThAsanaM niSedha krmnni| 'ityetAnyAsanAni' SaTkarmakaraNe yojanIyAni / 'udayArka' praruNavaraNaM prAkRSTi karmariNa / 'rakta japAkusumavarNa vshykrmnni| 'zazadhara' candrakAntavarNa zAntika pauSTikayoH / 'dhUma' dhUmravaraNaM vidvaSaNoccATanayoH / 'haridrA' pItavarNa stambhanakamariNa / 'asita' kRSNAvaNaM niSedha karmaNi / ityevaMvidhA varNAH SaTakarmakaraNe prayoktavyAH / ityAsanavarNa bhedAH kathitAH // 6 // [hindI TIkA]-daNDAsana se AkarSaNa karma kare, svAstikAsana sa vazIkaraNa karma kare, zAMtika pauSTika karma karane ke liye kamalAsana se baiThe, kukuTAsana sa baiTha kara vidveSaNa, uccATana kriyA kare, vajrAsana se staMbhana karma kare / bhadrAsana se baiTha kara maMtrI (niSedha) mAraNa karma kare / / AkarSaraNa karma ke liye bAla sUrya ke samAna lAla raMga, vazIkaraNa karma ke liye eka dama lAla varNa, zAMtika aura pauSTika karma ke liye caMdramA ke samAna varNa, vidveSaraNa aura uccATana karma ke liye dhUmravarNa, stambhana ke liye haldI ke samAna raMga aura mAraNa karma ke liye kAlAvarNa kA vicAra kare / / 6 / / palava vicAra vidvoSaNAkarSaNa cAlaneSu huM vauSaDantaM phaDiti prayojyam / vazye vaSaD vairivadhe ca ghe ghe svAhA svadhA zAntikapauSTi ke ca // 10 //
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 27 ) [saMskRta TIkA]-"vidveSaNatyAdi' vidveSaNe hUM iti pallavaM prayojyam / prAkarSaNa vauSar3antaM prayojyam / uccATane phaDiti pallavaM prayojyam / vazye karmariNa yaSaD iti pallavaM yojyam / vairivadhe ca ghe ghe iti pallavaM yojyam stambhane ThaH ThaH iti pallavaM yojyam / 'svAhA' svAheti pallavaM zAntike yojyam / 'svadhA' iti pallavaM pauSTike yojyam / itiSaTkarmakaraNe ete pallavA yojanIyAH // 10 // [hindI TIkA]-paT karma karane ke liye isa prakAra pallavoM kI yojanA karanA cAhiye, vidveSaNa karanA ho to hu~ pallava lagAkara maMtra jApya kare, AkarSaraNa karma ke liye 'saMvauSaT, pallava lagAve athavA 'vauSaT lagAve, uccATana karma meM 'phaT' pallava kA prayoga kareM, vazya karma ke liye 'vaSaT pallava kI yojanA kare bairI ke vadha meM 'ghe ghe pallava lagAkara jA'ya kare, stambhana kriyA meM 'ThaH ThaH' kA prayoga kare, zAMtika ke liye, svAhA kA aura pauSTika karma ke liye, svadhA pallava kA prayoga karake maMtrI ko maMtra kA jApya karanA cAhiye / / 10 / / sphaTika pravAla muktAphala cAmokara putrajIva kRtamaNibhiH / aSTottara zatajApyaM zAntyAcatheM karotu budhaH // 11 // [saMskRta TokA]-sphaTikakRtamariNabhiH shaantikmrinn| pravAla kRtamariNabhiH vazyAkarSaNayoH / muktAphalakRtaH pauSTika karmaNi / 'cAmIkara' suvarNakRtamariNabhiH stambhana karmariNa / putrajIvakRtamariNabhiH vidveSaNocATana pratiSedhakarmariNa / eteSAM kRtamariNabhiH / 'aSTottara zata jApya aSTAdhika zataM jApyaM 'zAntyAdyartha' zAntyAdyarthe zAntikaM Adi kRtvA 'budhaH' prAjJaH 'karotu kuryAt // 11 // hindI TIkA]-zAMti karma ke liye, sphaTika mariNa kI mAlA, vazIkaraNa karma aura pAvarSaraNa karma ke liye pravAlamaNi kI (mugA) mAlA ko prayoga meM lAve, pauSTika karma ke liye, sacce motI kI mAlA se jAgya kare / staMbhana karma ke liye sone kI mAlA se, vidveSaNa va uccATana aura mAraNa karma ke liye putra jIvaka mariNa kI mAlA se buddhimAna manuSya 108 bAra jApya kare // 11 // jApya ke liye pragalividhAna mokSAbhicAra zAntikavazyAkarSeSu yojayet kramazaH / agaSThAdyaGga likA maNyo'Gga SThena cAlyante // 12 // (saMskRta TIkA)-'aGga SThAdyaGgalikA' aGga pThamAdi kRtvA aGga lIH mokSAdi karmasu yojayet / katham? 'kramazaH kama paripATyA / 'maNayaH' prAkkathitamaNayaH
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 28 ) ~ 'graGga SThena cAlyante 'mokSArthI praGga uSThena pAlayet / zrabhicAra karmariNa tarjanyA, zAntika pauSTikayo: madhyamAGga, tyA, vazya karmaNi pranAmikAGga ulyA, AkarSaNa karmariNa kaniSThAGga lyA cAlayet // 12 // iti granthAnusAreNa dikkalAdi medena SaT karmaNi vyAkhyAtAni // [ hindI TIkA ] - mokSa prApti ke liye aMgUThe se jApya kare, maraNa karma ke liye tarjanI se, zAMtika aura pauSTika karma ke liye madhyamAguli se jApya kare, vazya karma ke liye anAmikA ko calAve aura AkarSaNa kriyA karane ke uddezya se kaniSThikA aMgulI se maMtrI jApya kare || 12 || pItAruNAsitaiH puSpaiH stambhanAkRSTa mAraNe / zAMtika pauSTikayoH zvetaiH japenmaMtraM prayatnataH / / 13 / / prarthaH:-stambhana karma meM pIle puSpoM se, zrAkarSaNa ke liye lAla puSpa, mAraNa karma meM kAle puSpoM se, zAMtika zrIra pauSTika karma ke liye sapheda puSpoM se jApya kare ||13|| mahA devi padmAvatI kI siddhi karane kA yaMtra ivAnIM devyArAdhana gRhya yantroddhAro vidhIyatecaturastraM vistIrNaM rekhAtrayasaMyutaM caturdvAram / vilikhet surabhidravyairyantramidaM hemalekhanyA // 13 // [ saMskRta TIkA ] - 'caturastraM' samacaturastram | "vistIrNa' vipulaM 'rekhAzraya saMyutaM' rekhAtritaya saMyuktam / 'caturdvAraM' caturdvArAnvitam / 'vilikhet' vizeSeNa likhet / 'surabhidravyaiH' kumakuma kastUrikAdi sugandhi dravyaiH / 'yantramidaM' idaM devyA gRhyantram / 'hema lekhanyA' svarNalekhanyA || 13 || [ hindI TIkA ] - devI ArAdhanA ke yaMtra ko sugandhita dravyoM se sone kI kalana lekara likhe / caukora vistAra sahita tIna rekhAoM se saMyukta cAra dvAroM se sahita yaMtra banAve // 13 // yaha teraha naM0 kA zloka hastalikhita prati meM nahIM hai| isa zloka ko sUrata se prakAzita bhairava padmAvatI karUpa se uddharita kiyA hai|
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 29 ) maMtra jApya karane ke liye pallavAdi vidhAna kA koSTaka 1 | zAnti karma pauSTi karma vazya karma AkarSaNa karma 2 | pazcima varuNa / naiRtya dizA kubera dizA uttara | dakSiNa yam | dizA vizA 3 | addha rAtri prabhAta kAla pUrvAnha kAla pUrvAnha kAla 4 | jJAna mudrA jJAna mudrA saroja mudrA aMkuza mudrA 5 | paryaGkAsana paMkajAsana svastikAsana daNDAsana svAhA pallava svadhA pallava vaSaT pallaya vauSaT pallava | zveta vastra zveta vastra aruNa puSpa udayArka vastra | zveta puSpa zveta puSpa rakta varNa aruNa puSpa | zveta varNa zveta varNa rakta vastra udayArka varNa paraka yoga pUraka yoga pUraka yoga pUraka yoga 11 / dIpana prAdi nAma | vopana Adi nAma | saMpuTa prAdi madhya | granthana varaNAMtarita nAma nAma sphaTika mariNa / muktA mariNa pravAla maNi pravAla maNi madhyamAMgulI madhyamAMgulI anAmikA kaniSThakA 14 / dakSiraNa hasta dakSiraNa hasta vAma hasta . vAma hasta 15 vAma vAyu vAma vAyu vAma vAyu vAma vAyu zarada Rtu hemanta Rtu vasanta Rtu vasanta Rtu | jala maNDala madhya | jala maNDala jala maNDala agni maNDala 18 addha rAtri prabhAta kAla pUrvAnha kAla pUrvAnha kAla 10 noTa:-pratyeka dina meM 2 / ghar3I 2 // ghar3I kramazaH pahoM Rtu samajhanA / sugandhita dravya arthAt kezara, kasturI, gorocala vA aSTagaMdhAdi se likhe / dharaNendrAya namo'dhacchadanAya namastathodanAya / padmacchadanAya namo mantrAn vedAdimAyAdyAn // 14 // [saMskRta TIkA]-dharaNendrAya namaH iti pUrvadvArapadam / adhacchadanAya namaH iti dakSiNa dvAra padam / 'tathA' tena prakAreNa / UrdhvachadanAya namaH iti pazcimadvAraparam / papracchadanAya namaH iti uttara dvAra payam / 'mantrAnetAn' etAn mantrAn / kathambhUtAn? 'vedAdimAyAdyAn' ukArAdi hrIM kArAdyAn // 14 //
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ { 30 / maMtra jApya karane ke liye pallavAdi vidhAna kA koSTaka stambhana karma mAraga karma vidveSaraNa karma uccATana karma pUrvAbhimukha uttara pUrva ke madhya pUrva dakSiNa madhya pazcima uttara madhya IzAna dika Agneya dika vAyavya dika pUrvAnha kAla sandhyA kAla madhyAnha kAla aparAnha kAla zaMkha mudrA vajra mudrA pravAla mudrA pravAla mudrA vajrAsana bhadrAsana kukuTAsana kukuTAsana ThaH ThaH pallava ghe ghe pallava hU~ pallava phaT pallava pIta vastra kRSNa vastra dhUmra vastra dhUmna vastra pIta puSpa kRSNa puSpa dhUmra puSpa dhUma puSpa pIta varNa kRSNa varNa dhUmra varNa dhUmna varNa kumbhaka yoga recaka yoga recaka yoga recaka yoga vidarbhAkSara madhya rodhana prAdi madhya pallavA~ta nAma pallavAnta nAma nAma nAma svaNa mariga putra jIvA mariga putra jIvA mariNa putra jIvA mariNa kaniSThakA tarjanyaMgulI tarjanyaMgalI tarjanyaMgulI dakSiraNa hasta dakSiraNa hasta dakSiNa hasta dakSiNa hasta dakSiNa vAyu dakSiNa vAyu dakSiNa vAyu dakSiNa vAyu vasanta Rtu zizira Rtu grISma Rtu prAvRT Rtu pRthvo maNDala vAyu maNDala vAyu maNDala vAyu maNDala pUrvAnha kAla saMdhyA kAla madhyAnha kAla aparAnha kAla [hindI TIkA]--OM hrIM sahita pUrva dvAra para dharaNendrAya namaH likhe, iso prakAra dakSiNa dvAra para praNava 'OM' aura mAyA bIja 'hI' kAra sahita adhocchadanAya namaH phira pazcima dizA ke dvAra para bhI OM hrIM sahita uddhaM cchodanAya nama: likhe, praNava aura mAyA bIja sahita padmocchadanAya nama : uttara dizA ke dvAra para likhe / yAne pUrva meM OM hrIM dharaNendrAyanamaH dakSiNa meM OM hrIM adhocchadanAra namaH pazcima meM OM hrIM paddhacchidanAya namaH uttara meM OM hrIM padmocchadanAya namaH ina maMtroM ko kramazaH pratyeka dizA ke dvAra para likhe / / 14 / /
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ praviliyaMtAna kramazaH pUrvAdi dvAra pITha rakSArtham / daza dikpAlAn vilikhedindrAdIna prathamarekhAnte // 15 // [saskRta TIkA]-asmin zloke pUrvArdhaM pUrvameva sambandhanIyam / uttarArdha uttaratra sambandhanIyam / etAn' prAkkathita-dharaNendrAdi dvArapAla mantrAn 'pravilikhya' prakarSaNa likhitvA 'kramazaH' pUrvadakSiNapazcimottarakameNa / kimartham ? 'pUrvAdidvArapITha rakSArtham' prAcyAdi dvAra pITha rakSArtham / OM hrIM dharaNendrAya namaH iti prAdhyAM dizi, u hrIM adhacchadanAya namaH iti dakSiNasyAM dizi, u ho UrdhvacchavanAya namaH iti pazcimAyAM dizi, uhrIM padmacchadanAya namaH iti uttarasyAM dizi, iti caturipoTheSu likhet / prathottarArdha vyAkhyA-'daza dikpAlAna vilikhet' daza lokapAlAn sampaglikhet / kimAdIn ? 'indrAdIn' indraprabhRtIn / 'prathama rekhAnte prAk kathita rekhAtrayamadhye prAdi rekhAnte // 15 // [hindI TIkA]-pUrvAdi cAroM dizAoM ke dvArapITha kA rakSaraNa ke liye maMtroM ko likha kara, pahale kahI huI tIna rekhAoM se sahita jo yaMtrAkRti hai, usakI prathama rekhAoM meM kramazaH dazadik pAloM ko likhe / / 15 / / larazaSavayasahavarAn sabindukAnaSTa dikpattisametAn / praragayAdi namo'ntagatAno hrIM madhovaMcchadanasaMjJe ca // 16 [saMskRta TokA]-'larazaSavayasahavarNAn lazca razca zazva pazca vazca yazca sazca hAca larazaSavayatahAH te ca te varNAzca larazaSavayasavarNAH tAn, sabinyukAn' saha jindunA vartante iti sabindukAH tAn / punarapi kathambhUtAn? 'aSTadikSatisametAn' aSTalokapAlayutAn / 'praNavAdinamo'ntagatAn' na kevalaM lokapAlAneva, 'uhrIM madhovacchadanasaMjJe ca' uhI adhacchadanAya namaH, U hoUvacchadanAya namaH ita sajhe ca / lokapAla sthApana krama : ulaM? inprAya namaH iti prAcyAm / u 22 agnye namaH ityAgneyyAma / u~ zaM3 yamAya nayaH iti dakSiNasyAM dizi, uSaM8 naMRtyAya namaH iti maiRtyAM 1 la la iti kha pAThaH, 22 ra iti kha pAThaH, 3 zaM zaM iti tra pATha:, 4 gha rSa iti kha pAThaH /
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 32 ) dizi / OM vaM varuNAya namaH iti pazcimAyAM dizi / OM yaM vAyave namaH iti vAyavyAM dizi OM saM kuberAya namaH ityuttarasyAM dizi / OM haM IzAnAya namaH iti aizAnyAM dizi / u hrIM zradhacchadanAya namaH ityadhaH, OM hrIM UrdhvacchdanAya namaH ityUveM likhet, evaM dazadikpAla sthApanakramaH // 16 // [hindI TIkA ] - jisake praNava maMtra (OM) Adi meM aura anta meM 'namaH' isa prakAra ke aSTadikpAla anusvAra sahita la, ra, za, Sa, vaya, sa aura ha ko likhe| phira sAtha meM OM hrIM pradhacchadanAya namaH tathA OM hrI~ urdhvacchadanAya namaH bhI likhe / sthApanA krama isa prakAra OM hrI~ laM indrAya namaH, pUrva meM, OM hrIM raM agneya namaH, prAgneya koNa meM / OM hrIM zaM yamAya namaH, dakSiNa meM, OM hrIM SaM naiRtyAya namaH, naikatya dizA meM ! OM hrIM vaM varuNAya namaH, pazcima meM, OM hrI~ yaM vAyavye namaH, vAyavarayadizA meM / OM hrIM saM kuverAya namaH, uttara meM, OM hrIM hUM IzAnAya namaH, IzAna dizA meM OM hrIM pracchadanAya namaH, nIce kI dizA meM / OM hrIM UrdhvacchadanAya namaH, Upara kI dizA meM likhe / isa prakAra daza lokapAloM ke sthApanA kA krama jAnanA cAhiye ||16|| dikSu vivikSu kabhazo nayAdi-jambhAdidevatA vilikhet / namo'ntagA madhyarekhAnte // 17 // praNavatrimUtipUrvA [ saMskRta TIkA ]- 'vikSu vivikSu' dizAsu vidizAsu, 'kramaza:' dizAvivizAkrameNa 'jayAdijambhAdi devatA:' catuvizi jayAdidevatAH catuvidikSu ca jambhAdidevatAH, kathambhUtA 'praNavatrimUrtipUrvAH OM hrIM pUrvAH punarapi kimbhUtAH ? ' namo'ntagAH' namaH zabdAvasAnAH, vaya ? 'madhya rekhAnte' prAglikhita madhya rekhAnte vilikhet // 17 // [hindI TIkA ] usake bAda mAdhya kI rekhAoM meM aura dizA va vidizAoM meM krama se OM kAra aura hrI~ kAra sahita namaH hai jisake aMta meM aisI jayAdi aura jambhAdi deviyoM ke nAma likhe // 17 // 5 vaM vaM iti kha pAThaH 6 yaM yaM iti pAThaH 7 saM saM iti pATha: haM iti pAThaH /
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAdhA jayA ca vijayA tathA'jitA cAparAjitA devyaH / jammA mohA stambhA stambhinyo vevatA etAH // 18 // [saMskRta TIkA]-'prAdyA' prathamA, 'jayA ca' jayA nAmA 'vijayA' vijayAnAmA, 'tathA' tena prakAreNa, ajita nAmA, 'ca:' samuccaye, 'aparAjitA vevyaH' aparAjiteti digdevyaH / 'jambhA' jammAnAma, 'mohA' mohAnAma, 'stambhA' stambhAnAma 'stambhinI' stambhinIti vidigdevatAH etA praSTa devyaH / OM hrIM jaye ! namaH iti prAcyA vizi, OMhI vijaye ! namaH iti dakSiNasyAM dizi / u~hrIM ajite ! namaH iti pazcimAyAM dizi / u~ ho aparAjite ! nama : ityuttarasyAM dizi / u~ hrIM jambhe ! namaH ityAgneyayAM dizi / uhro mohe ! namaH iti naiRtyAM dizi / U~ hrIM stambhe ! namaH iti vAyanyAM vizi / je hA~ stambhini ! namaH ityaizAnyAM dizi likhet / evamaSTa devInAM madhyarekhA sthApana kramaH // 10 // hindI TIkA]-usameM prathama jayA usake bAda vijayA, ajitA aura aparAjitA ye cAra deviyA~ cAra dizAtroM se likhe aura vidizAoM meM jaMbhA, mohA, staMbhA aura staMbhinI deviyoM ke nAmollekha kare-isa prakAra aSTa deviyoM ke nAma likheN| likhane kA krama isa prakAra se samajhe :OM hrIM jayAya namaH pUrva meM / OM hrIM vijayAyai namaH dakSiNadizA meM / OM hrIM jambhAya namaH AgneyameM / OM hrIM mohAyai namaH naiRtya meM / OM hrIM ajitAyai namaH pazcima meN| OM hrIM staMbhAya namaH vAyavya meM / OM hrIM aparAjitAya namaH uttara meM / OM hrIM stambhinyai namaH IzAna meN| yathAvat likhe // 18 // tanmadhye'STavalambhojamanaGga kamalAbhidhAm / vilikhecca panagandhAM padyasyAM padmamAlikAm // 16 // [ saMskRta TIkA ]-'tanmadhye' prAgalikhitarekhAtrayamaNDalamadhye, 'praSTailAmbhoja' aSTadala kamalaM, 'pranaGgakamalAbhidhAm' tatpatrAvale anaGga kamalAnAmA, 'vilikhecca' vizeSeNa likhet, 'padmagandhA pagandhAnAmAm, 'padmAsyAm' padmAsyAnAmAm 'padyamAlikAm' papramAlAnAmadheyAm // 19 // hindI TIkA]-tIna rekhA rUpa maMDala ke madhya meM eka aSTa dala kamala
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ banAve phira usa kamala patra ke dala meM kramazaH anaGga kamalA likhe aura vizeSa rIti se padmagaMdhA, padmasyA aura padmamAlikA deviyoM ke nAma likhe / / 16 / / madanonmAdinA pazcAt kAmoddIpana saMjJikAm / saMlikhet pamravarNAkhyAM trailokya kSobhiNI tataH // 20 // [saMskRta TIkA]-'mayanonmAdinAM' madanonmAdinInAmAM, 'pazcAt' tadanantaram 'kAmoddIpanasaMjJikAm' kAmoDDIpana nAmnIM 'saMlikhet' samyaga likhet, 'pAvarakhyAm' pazavarNAnAmadheyAM, "trailokya kSobhiNI tataH' atantaraM trailokyakSobhiNI likhet // 20 // | hindI TIkA]-usake bAda madanonmAdinI phira kAmoddIpana devI kA samyak nAma likhe tadanantara padmavarNAkhyA aura trailokyakSobhiragI kA lekhana kare / / 20 / / tejo hrIM kAra pUrvoktA namaH zabdAvasAnagAH / akArAdihakArAntAn kezareSu niyojayet // 21 // [saMskRta TIkA--asya zlokasya pUrvAdha pUrva meva sambandhanIyam, uttarArdhasvatra / 'tejo hI kAra' u~kAra hrI kAra, 'pUrvoktAH' pUrvamuktA yA dizA praSTa dedhyaH tAH u~hrIM kAra pUrvoktAH / kiM viziSTAH ? 'namaH zabdAvasAnagAH' namaH shbdaantvgtaaH| prAsAmuddhAraH-u~ ho anaGga kamalAyai namaH, U~ hrIM payagandhAyai namaH, U~ hrIM pAsyAya namaH, u~ hrI padmamAlAyai namaH, U~ hrIM mavanonmAdinyai namaH, U~ hI kAmoddIpanArya namaH, U~ hrIM padmavarNAyai namaH, U~ ho trailokya kSobhiNyai namaH, iti prAcyAdhaSTadaleSu sthApanIyAH / idAnImaparAdha kathyate--akArAdihakArAntAn' prakAramAdi kRtvA hakAraparyantAna, 'kezareSu' kaNikAyA madhye, 'niyojayet' niyukta kuryAt // 21 // [hindI TIkA]-isa zloka kA pUrva bhAga pUrva meM samajhanA cAhie / pahale OM hrIM Adi meM line aura aMta meM namaH zabda lagAkara kramaza: aSTa deviyoM ke aSTadala kamala ke pratyekadala meM nAma likhe aura phira aMtadala meM prakAra me lekara hakAra paryaMta parAga ke sthAna meM kezarAdi dravyoM se likhe / unake likhane kA krama : 1. OM hrIM anaGga kamalAya namaH 2. OM hrIM padmagandhAya namaH 3. OM hrIM padmasyAyai namaH 4. OM hrIM padmabhAlAyai namaH 5. OM hrI madanonmAdinya namaH
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6. OM hrIM kAmoddIpanAya namaH 7. OM hrIM padmavarNAya namaH 8. OM hra bailokya kSobhiNyai namaH usake bAda a A i I u U R R la la e ai o au aM aH ka kha ga kha Ga ca cha ja jha Ta Tha Da Dha Na ta tha da dha na pa pha ba bha ma ya ra la va za Sa sa ha taka aMtaH kariNakA meM likhe / / 21 / / bhaktiyuto bhuvanezaH catuH kalAyukta phUTamayadevyAH / varNa catuSka namo tAsthApyAHprAcyAMdi vikssupdmvhiH||22|| [saMskRta TIkA]-bhaktiyutaH u~ kAra yuktaH / kaH bhuvanezaH / hrIM kAraH, catuSkalA yuktaH / zrAM I U U ai iti catuSkalA yuktaH kaH kUTaH kSakAraH, athakSakArA naMtaraM devyA varNacatuSkaH / padmAvatIti varNa catuSTayaM, namo taM namaH zabdAMta maMtraH sthApyaH sthaapniiyaaH| keSu prAcyAvikSu, pUrvAdi catudikSuH, kva padmAvahiH aSTadalakamalavahiH pradeze, OM hrIM kSAM pa namaH, iti prAcyAM, OM hrIM kSI yA namaH iti yAmyAM, OM hrIM kSa va namaH iti pazcimAyAM, OM hrIM kSauM tI namaH, ityuttarasyAM likhet // 22 // hindI TIkA-usa aSTadala kamala ke bAhara cAroM dizA meM kramazaH bhakti mAne OM se yukta, bhuvanezaH mAne hI kAra sahita tathA A I U ai ye cAra kalA se sahita kuTAkSara bhAne kSakAra aura aMta meM namaH lagAkara padmAvatI cAra vargoM ko sthApana kare, inakA lekhana kramaH OM hrIM kSAM padmAvatI devyai namaH, pUrva dizA meM / OM hrIM kSI padmAvatI devya namaH, dakSiNa dizA meM / OM hrIM jhU padmAvatI devyai namaH, pazcima dizA meM / OM hrIM . padyAvatI davyai namaH, uttara dizA meM / / 22 / / isake lie dekhe yaMtra kA citra naM. 2 etatpadmAvatI devyA bhavedvaSatra catuSTayam / paJcopacArataH pUjAM nityamasyAH karotthiti // 23 // [saMskRta TIkA]--etatpadmAvatI devyAH etatkathita padmAvatI devyA ityevaM karotu // 23 // [hindI TIkA-isa prakAra ye padmAvatI devI ke cAra mukha samAna hai, isa. liye nitya hI inakI paJcopacAra pUjA karanI cAhiye // 23 //
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMvArAdhanAkesamayapAsarakhanekAyaMtra naM.3 kahA~dhAraNedrAya namaH -----OMle indrAya namaH OM ho ubai chAdanAya namaH ___ OM hI jaye namaH / ...... bhinI namaH ___ U hA~kSIpanamaH 1.... yanamaH OMraM aM OMhIM |XnmH| layanamaH panA hAya dhanapapha zArI UhI pAvadanAya namaH -OM saMkuberAya namaH - OM aparAjitanamaH OM tI nmH| pahAa mAmalAyA OM hakSiI yAnamaH ___ ahA~ vijayenamaH / OMzaMyamAyai namaH OMhI adhacyavanAya namaH - 6 nara rabaDaca FAQAltraa - zAkAhApA nAya namaH namaH OM hrI stara OMmaMpa J OM habinamaH -- OMhI ajite namaH OMvaM varuNAyai namaH OM hAuda undanAya namaH Pae hai nmH| tyAya namaH
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMcopacArI pUjA AhvAnaM snApanaM devyAH sannidhIkaraNaM tathA / pUjA visarjanaM prAharbudhAH paJcopacArakam // 24 // [saMskRta TIkA]-prAhvAtaM, devyAhvAna, sthApanaM, sanidhIkaraNaM, devyAH sannidhIkaraNaM, tathA tenaiva prakAreNa pUjA, decyArcanaM, visarjanaM, depAvisarjanaM / budhAH pacopacArakaM, etatpaMcopakAraka, prAhuH kathayati / / 24 / / [hindI TIkA-mahAdevI kA AvAhana, sthApanA, sannidhIkaraNa karanA, pUjana karanA aura visarjana karanA-inako vidvAnoM ne paJcopacAra pUjA kahA hai / / 24 / / OM hrIM namostu bhagavati ehyahi saMvauSaT / kuryAdamunA maMtraNAhvAnamanusmaran devIM / / 25 / / [saMskRta TIkA]-OM hrIM namostu bhagavatipadmAvati aihyahi saMvauSaddhiti anena maMtreNa anusmarandevI, devIM padmAvatI cittayan dedhyAhvAnaM kuryAt // 25 // hindI TIkA]-OM hrIM namostu bhagavati ehi-2 saMvauSaT-isa prakAra maMtra kA cintavana karatA hubhA devI kA mAhvAnana kare / / 2 / / tiSTadvitayaM TAMta dvayaM ca saMyojayet sthitI karaNe / sannihitA bhaya zabdaM mama vaSaDiti sannidhikaraNe // 26 // [saMskRta TIkA]-tiSTadvitayaM prAkkathita maMtrAne tiSTa tiSTeti pada dvayaM na kevalaM tiSTa tiSTesi pavayaM. ThaM, ta dvayaM ca ThakAra dvayaM ca, saMyojayet, samyak yojayet, kva sthiti karaNe, devyAsthAne, sannihitA bhava zabda, mamavaSaDiti prAkkathita maMtrasyAne mam sannihite bhava baDiti padaM yojyaM, sanidhI karaNe devyAbhi mukhI karaNe // 26 / / saMskRta TIkA]-pUrvokta maMtra ke sAtha tiSTha tiSTha pada ko likhe, usake bAda Ta. yaH donoM ko bhI likhe, sthiti karaNa ke liye, phira devI kI sthApanA meM mam sannihito bhava 2 vapaT isako bhI pUrvokta maMtra ke Age likhe devI ko abhimukha karane ke liye // 26 // gaMdhAdIn gRha gRha ti namaH pUjA vidhAnake / svasthAnaMgacchagaccheti jaH trisvAttadvisarjane // 27 / / [saMskapta TIkA]-gaMdhAdIna gahnati namaH, prAkkathita maMtrasyAgre gaMdhAvInaM gRha gRha nmH| iti yojyaM, kyapUjAbhidhAnake, devyArcana, vidhAne sva sthAnaM gaccha
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ gacchati jaH stri syAt, prAkkathita maMtrasyAne sva sthAnaM gaccha 2 jaH jaH jaH iti trivAraM yojayet, kya visarjane, devyAvisarjane / ___ maMtroddhAra-OM hrIM namostu bhagavati papAvati eho hi sa~vo SaDityAhvAnaM // 1 // OM hrI namostu bhagavati padmAvati tiSTha 2 ThaH ThaH iti sthitikaraNaM // 2 // OM hrIM namostu bhagavati padmAvati mam sannihitA bhava bhavaDiti sannidhi karaNaM // 3 // OM hrIM namostu bhagavati padmAvati maMdhAdIn gRla 2 namaH / iti pUjAbhidhAnaM / OM hrI' namostu bhagavati padmAvati sva sthAnaM gaccha 2 jaH jaH jaH, iti visarjanaM // 27 // [hindI TIkA] -grAhvAnana sthApana aura saMnidhikaraNa karane ke bAda pUrvo kta maMtra kA uccAraNa karatA huA jala, gaMdha, akSata, puSpa, carU dIpa, dhUpa, phala, adhya ko samarpaNa karatA huA, gRha 2 bolatA huA, pUrvokta maMtra ke sAtha svasthAnaM gaccha 2 jaH 3 isa prakAra tIna bAra kahe, debI kA visarjana karane ke liye / / 27 / / pUjA maMtra ke liye maMtra racanA : maMtroddhAra :-OM hrIM namo'stu bhagavati padmAvati ehi ehi saMvauSaT OM hrIM namo'stu bhagavati padmAvati tiSTha 2 ThaH ThaH, OM hrIM namo'stu bhagavati padmAvati mamsannihitA bhava 2 vaSaT OM hrIM namo'stu bhagavati padmAvati jalaM, gRhAraga 2 gaMdha grahANa 2 akSataM gRhAraga 2 Adi bolakara pUjA kare, OM hrIM namo'stu bhagavati padmAvati svasthAnaM gaccha 2 jaH 3 ina uparokta maMtroM ko bolakara aAhvAnana, sthApana, sanidhikararaga, pUjA phira visarjana kare / isa prakAra devI kI pUjA kare // 27 // pUraka recaka yogAdAhvAna visarjanaM karotu budhaH / pUjAbhimukhI karaNe sthApana karmANi kuMbhakataH // 28 // [saMskRta TokA]--pUraka recaka yogAd budhaH prAjJaH dedhyAhvAnaM karotu, recaka yogAt devyAH visarjanaM kuryAt, pUjAbhimukhI karaNe, sthApana karmAriNa kubhakataH, devyArcanaM, decyA sanidhIkaraNe, devyA sthApana etAni karmANi kubha yoge kuryAt // 28 // [hindI TIkA]-buddhimAn manuSya pUraka yoga se devI kA AhvAnana kare, recaka yoga se devI kA visarjana kare, kubhaka yoga se pUjAvidhi aura sannidhIkaraNa sthApanA kare / / 2 / /
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 36 / brahmAdi loka nAthaM hU~ kAreM vyomaSAntamadanopetam / padya ca padma kaTini namo'ntago mUlamantro'yam // 26 // [saMskRta TIkA]-brahmAdi OM kArAdi loka nAthaM hrIM kAraM hra kAraM hra iti bIjaM, vyoma hakAraM kathaM bhUtaM, SAMta madanopetaM, SAMtaH syAMtaH sakAraH madanaH lko kAraH prAbhyAyutaM, SAMta madanopetaM, evaM halkI miti, panApadmatipavaM, ca samuccaye, pana kaTino, padma kaTinIti padaM namoMtagataH, aMte namaH iti padaM, mUla maMtroyaM, ayaM padmAvatI devyAmalamaMtrI jJAtavyaH / maMtroddhAra :-- OM hrIM hra halko padmopadma kaTini namaH // 26 / / [hindI TIkA]-pahale brahma mAne OM kAra, loka nAtha mAne mAyAbIja hrIM kAra, hai AkAzabIja mAne hra. kAra, pa kA aMta sakAra kAmabIja mAne kI kAra milakara halkI, padma padmakaTini aura namaH zabda hai aMta meM jisake aisA yaha mUla maMtra hai| mUlamaMtra :- OM hrIM hra halkI padma padma kaTini namaH / / 2 / / sidhyati padyAdevI trilakSa jApyena padmapuSpANAm / athavAruNa karavIraka saMvRta puSpa pra jApyen // 30 // [saMskRta TIkA]-sidhyati sidhdA bhavati, kA panAdevI padmAvatI devI, kena trilakSa tritaya jApyena, eSAM padmapuSpANAM, zahastra patrANAM, athavA rakta karaNavIra tAnvita prasUna jApyen siddhA bhavati // 30 // [hindI TIkA]-isa maMtra kA kamala ke phUloM se tIna lAkha jApya karane se maMtra siddha hotA hai, kamala phUloM ke abhAva meM lAla kanera ke DAlI sahita phUloM se tIna lAkha jAya karane se padmAvato devI siddha hotI hai // 30 // brahma mAyA ca haMkAraM vyoma klI kAra mUrdhagam / zrI ca pA! namo mantraM prAvidhA SaDakSarom // 31 // [ saMskRta TokA ]-'brahma' kAraH, 'mAyA' hI kAraH, caMH' samuccaye 'ha' kAraM' ha miti bIjama 'vyoma' ha kAraH, kathambhUtaM vyoma ? 'klI kAra mUrdhagam klI kAroparisthitam evaM hasklI miti, 'zrI ca' zrImiti bIja ca, 'pane padma! iti padam, 'namaH' namaH itipadam, 'mantra' imaM kathitaM mantram 'vidyA SaDakSarom SaDakSarImiti vidyA 'prAhuH' prakarSeNa pAhuH /
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ mantroddhAra :- hrIM ha hrasphlo " zrI padma ! namaH / itiSaDakSaramantraH // 31 // [hindI TIkA]-brahma OM kAra mAyA hI kAra, hrakAra halkI aura zrIM bIja padma, yaha pada aura namaH isa pada se banA huA isa maMtra ko maMtravAdI SaDakSarI maMtra kahate haiN| maMtroddhAra :-"OM hrIM hraha klI zrI padmanamaH / " / / 31 / / vAgbhavaM citta nAthaM ca hau kAraM SAntamUrdhagam / bindudvayayutaM prAvibudhAtyakSarImimAm // 32 // [saMskRta TIkA] 'vAgbhava' aikAram, 'cittanAtha' lko kAram, 'caH' samuccaye, 'hokAraM' haumiti akSaram, kathambhUtam ? 'SAntamUrdhagam SakArasyAntaH sakAraH tasyamUrdhagaM sakAroparisthitam, 'binduyayutaM' visarga saMyutam, evaM hasauH iti bIjam, 'tryakSarImimAm' imAM yakSarIvidyA, "vibudhAH prAjAH, 'prAhuH' prakarSaNa pAhuH // 32 // _[hindI TIkA]-vAgbhavaM mAne ai kAraM cittanAthaM mAne lkI kAram hrauM kAraM, usake bAda Aye hue sakAra aura visarga sahita hrasau yaha bIja isa maMtra ko vidvAnoM ne tIna akSara kA maMtra hai| maMtroddhAra :- OM aiM klIM hrasAM namaH / / 32 / / vantiH pArthajino yo rephastalagataH sa dhrnnendrH| turyasvaraH sabinduH sa bhavet padmAvatIsaMjJaH // 33 // [saMskRta TokA]-'varNAntaH' hakAra, sahakAraH 'pArzvajinaH' pArzvajina saMjJo bhavati / 'yo rephaH talagataH' yastalagato rephaH 'sa dharaNendraH' dharaNendra saMjJo bhavati / 'turyasvaraH' caturthasvaraH-IkAraH, 'sabinduH' anusvArayutaH sa bhavet padmAvatI saMjJaH' sa padmAvatI devI saMjJA bhavati / evaM hrIM ityekAsarI vidyA // 33 // [hindI TIkA]-varSoM ke aMta meM kA hakAra, vaha hakAra pArzvanAthajina saMjJA kA vAcaka hai, usa hakAra ke nIce, repha vaha repha dharagondra saMjJA vAlA hotA hai, cauthA naMbara kA svara, yAne I kAra vaha bindu anusvAra yukta baha padmAvatI saMjJA vAlA hai, isa prakAra se banane vAle maMtra ko ekAkSarI maMtra kahA hai| maMtrodvAra :-'OM hrIM namaH / ' yaha ekAkSarI vidyA hai / / 33 / / - - 1 kAmarajaM ca iti sa pAThaH /
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 41 > tribhuvanajanamohakarI vidye yaM praNavapUrvanamanAntA ekAkSarIti saMjJA japataH phaladAyinI nityam ||34|| [ saMskRta TIkA ] - 'tribhuvana janamohakarI' trailokya jana mohakarI bhavati 'vidyayam' iyaM kathitA vidyA / kathambhUtA ? 'praNava pUrvanamanAntA' ukAra pUrva namaH zabdAntA / kiM nAmA ? 'ekAkSarIti saMjJA' ekAkSarI nAmadheyA / 'apasaH phaladAyino nityam' sarvakAlaM jApyaM kurvataH phaladAyinI bhavati ||34|| [ hindI TIkA ] - yaha ekAkSarI maMtra tInoM lokoM ko mohita karane vAlA hai aura jApya karane vAle maMtrI ko hamezA (nitya) phala dene vAlI vidyA hai ||34|| homavidhi idAnIM homakrama kathyate : taravAvRta nAma vilikhya patre taddhomakuNDe nikhanet trikoNe / smareSubhiH paJcabhirAbhiSeSTaya bAhya punarlokapati praveSTyam // 35 // 1 [ saMskRta TIkA ] ' tatvAvRtam' hokAra deSTitam / kiMtat ? 'nAma' devadattanAma | 'vilikhya' likhitvA / kva? 'patre' tAmrapatre ki kRtvA ? ' smareSubhiH' kAmabAraH / katiGakhyaM ? 'paJcabhiH / evaM hrIM hroM' klI" blU saH etaMH 'A'bhiveSTya' zrI samantAd veSTayitvA / 'punaH' punarapi / 'bAhya' nAma bAhya' / lokapatipraveSTayam hro kAraveSTitaM kRtvA / 'taddhoma kuje' tat tAmpra patra yantra homa kuNDa madhye / kathaM bhUte ? trikora' sunt | 'nikhanet' pUrayet ||35|| [ hindI TIkA | - tAmrapatra para nAma likha kara usa nAma ko hroM se veSTita kare yAne hrIM ke madhya meM nAma likhe, phira cAroM tarapha se kAmabANa, drA~ drI~ klI~ blU saH ye pAMca likhe, usake bAda hrI~ se veSTita kare, isa yaMtra ko trikoNa homa kuNDa meM gAr3a deve ||35|| madhuratrika sammizrita guggulakUtacaNakamAtra vaTikAnAm / trizatsahastra homAt sidhyati padmAvatI devI ||36|| [ saMskRta TIkA ] - 'madhuratrika sammizrita vRtta dugdhazarkarA saMyukta, 'guggulakRta' khakSadhUpakRta, 'caraNakamAtravaTikAnAm' 'trizatsahasra homAt' trizatsahastrasaGakhya ghaTikAnAM havanAt / 'sidhyati' siddhA bhavati / kA? 'padmAvatI devI' pharizekharA devI ||36||
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 - - - %Doramommami ja homakuNDameM gAr3anekAyaMtranaM.43
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 43 ) [hindI TIkA ] phira ghI, dudha, zakara se saMyukta guggula ko cane ke barAbara 30,000 tIsa hajAra golI banAve, ina goliyoM se homa kare, padmAvatI devI siddha hotI hai || 36 || yaMtra citra naM 4 dekhe / mantrasyAnte namaH zabdaM devatArAdhanA vidho / tadante homakAle tu svAhA zabdaM niyojayet ||37|| [ saMskRta TokA ]- maMtrasyAnte' mantraparisamAptau / 'nAmaH zabda' namaH iti vAkyam / zva? 'devatArAdhanAvidhau devyA mantrArAdhanavidhAne saMyojayet / 'tu' punaH / ' tadante' mantrArAdhanAnte / homakAle' havana samaye / 'svAhA zabda' svAhetizabdam / 'niyojayet' saMyojayet // 37 // [ hindI TIkA ] - maMtra ke anta meM namaH / zabda lagAkara jApya va re, phira homa karane ke samaya maMtra ke anta meM svAhA zabda lagAkara homa kare, taba siddhi ho jAtI hai ||37|| dharaNendra yakSa ko sAdhanavidhi zalakSajAya homAt pratyakSo bhavati pArzvayo'sau / nyagrodha mUlavAsI zyAmAGgastrinayano nUnam // 38 // [ saMskRta tthiik| ] - ' dazalakSa jApyahomAt' dazalakSa jAya havanAt / 'pratyakSo bhavati' sAkSAt pratyakSo bhavati / kaH ? 'pArzvayakSo'sau' asau pAzvatAmadheyo yakSaH / kathaMbhUtaH ? 'nyagrodhamUlavAso' vaTavRkSamUlavAsI / kiMviziSTaH ? 'zyAmAGgaH ' punaH kathaMbhUtaH ? 'trinayataH ' trinetra: / 'nUnam' nizcitam ||38|| mantra :- OM hro pArzvayakSa ! divya rupe maharSasya ehi ehi u koM hrIM namaH // yakSArAdhanavidhAna mantro'yam ||38|| | hindI TIkA ] - dharondra yakSa ke maMtro kA daza lAkha jApya karane se vavRkSa ke Upara rahane vAle pArzvayakSa jo kI kAlA raMga vAlA, aura trinetra vAlA hai, usayakSa kI siddhi hotI hai, homa 1,00,000 eka lAkha maMtroM se kare / yAne 10,000 dazalakSa jAya se aura ekalakSa maMtra homa se varandrayakSa kI siddhi hotI hai ||38|| 1. rupa iti pAThaH / 2 darpaNa iti pAThaH /
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ { 44 / maMtroddhAra :-OM hrI pArzvayakSa divya rUpa maharSaNa ehi-2 OM ko hrIM nmH| yaha yakSArAdhanA maMtra hai| nijasanyAyAmaya samucchitarilokamaprastham / / vimukhIkaroti pakSaH saDa-grAmeM nimiSamAtreNa // 36 // [saMskRta TIkA]-'nijasainyaH' sthakIyasainyaiH / kathambhUtaiH ! 'mAyAmayasamucchitaH' hrauM kArakRtaprAkAra samyagucchitaH / 'varilokam zatrusenAsamUham / kathaMmbhUta? 'praprastham' svakIyasainyapuraH sthitama / 'vimukhIkaroti' parADa mukhI pharoti / ko'sau ? 'yakSaH' pArzvayamaH / kva? 'saGagrAma' raagbhuumii| kathan ? 'nimiSamAga' kSaNamAtreNa / / 36 // [hindo TokA]-paha yakSa apano mAyAmaya senA banAkara, bar3I bhArI zatru senA ko bhI kSaNa mAtra meM jIta letA hai| yuddha bhUmi meM Aye hue bar3I senA bhI kSaNa bhara meM hI bhAga jAtI hai| mAyA ho koTa ke prabhAva se / / 3 / / sAnta bindUrdhvarepha bahirapi vilikhevAyatASTAjapatraM / vizvaM zraoM ho smarezo gajavazakaraNaM hrau tathA blai puna / bAhma hromo' nAmo'haM dizi likhita caturbojakaM homayukta mukti zrI ballabho'sau bhuvanamapi vazaM jAyate pUjayed yaH // 40 // [saMskRta TIkA]-'sAntam' sakArasyAntaM hakAram / kayaMbhUtam? bindUrdhvarepham' anusvAra-UrdhvarephAnvitam / evaM ha" iti bIjaM vilikhet / 'ahirapi' hamakSarabahiH pradeze / 'vilikheta' vizeSeNa likheta / kim? 'pAyatASTAbja patram vistIraSTiAmbhoja patram / 'vikSu tatpaprAcyAdi caturdizAsu / 'aiM zrI hI smarezaH' pUrvadale aiM iti, dakSiNadale zrI iti, pazcimavale hro iti, uttaradale kalI iti evaM likhet / 'gajavAkaraNaM ho' tathA ble puna!' iti vidika caturdaleSu dvipavazakaraNaM prAgneyadale ko iti, naiRtyadale hau iti / tathA' tena prakAreNa vAyavyadale bleM iti / 'punayU pazcAdIzAnavale yU" iti likhet / 'bAhma hAM" tadyantrabahiH hrIM karaNa veSTayet / unamoha vizi likhita caturbhojakam' unamo'hamiti pade prAcyAvicaturdizAsu likhitaM aiM zrI hrIM klI' iti casvAri bojAni / 'homayukta' svAhAzabdayutam / evaM unamo'haM aiM zrI klI svAheti mantraH / 'mukta zrI ballabho'sau bhuvanamapi vazaM jAyate pUjayed yaH'
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 45 ) etacintAmaNinAma yantraM yaH pUjayed, sau pumAn muktyaGganApriyo bhavati / 'bhuvanapi' loko'pi / 'vazaM jAyate' vazIbhavati // ityubhayabhASAkadizekhara zrI malliSeNa sUriviracite bhairava padmAvatI kalpe devyArAdhanavidhirnAma tRtIya. paricchedaH || [ hindI TIkA | -vindu aura rephase sahita hakAra yAnI haiM bIja ko likhakara usake bAhara ATha pAMkhur3I kA kamala banAve usa kamala ke cAroM tarapha se cAroM dizAoM ke daloM meM aiM zrIM hrIM aura klI ko likhe, phira vidizAtroM ke daloM meM krIM hrauM bleM ko likhakara usa yaMtra ke bAhara ke bhAga ko hI~ kAra se vepTila kare, phira pUrvAdi cAroM dizAoM meM OM namo'haM aiM zrIM hrIM klIM svAhA, maMtra se veSTita kare / isa prakAra cintAmariNa yaMtra kI jo koI pUjana karatA hai usa manuSya ke vaza meM saMpU loka rahatA hai aura mokSalakSmI bhI vaza meM rahatI hai | yaMtracitra naM. 5 ora isa prakAra donoM bhASA ke kavi zekhara zrI malliSeNa sUriviracita bhairava padmAvatI kalpa meM devI ArAdhanAvidhi kI hindI vijayA TIkA samApta / muktimiddhasi cetAta viSayAnviSattyaja / kSamArjavadayA - zaucaM satyaM pIyUSavati || artha :- he bhAI! yadi mukti cAhate ho to viSayoM ko viSa ke samAna chor3a do| aura kSamA, saralatA, dayA, pavitratA aura satya ko amRta ke samAna pAna karo /
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6. 00 OMnamo'hae~ auM hA~ kloNsvaahaa|| Amain OMnamo'rharauM zrIM hrIM klaaNsvaahaa| namo'haM e~ au~ hA~ klsvaahaa| wormanand OMnamo'haM rauM zrI hrIM klIM svaahaa| zrIciMtAmaNiyaMtrana-5,
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 47 ) catoM dvAdaza raJjikA mantroddhAraparicchedaH hAdaza patrAmburuhaM malavara 5 kAra saMyutaM kUTam / tanmadhye nAmayutaM vilikhet klI kAra saMruddham // 1 // [saMskRta TIkA]-'dvAdazapatrAmburuhaM' dvAdaza patrAnvitaM padmam / kathambhUtam ? 'malavarayU kAra saMyutam' mazca lazca yazca yUkArazca malavarayU kArAH seH saMyutam / kim ? 'kuTam' kSakAram / evaM kSamlyU iti / 'tanmadhye nAma yutam' mlyU madhye devadattanAma yutam / 'vilikhet' vizeSeraga likhet / kathambhUtam ? 'palI kAra saMruddham' taspiNDobhayapAla kalI kAra niruddhaM likhet // 1 // hindI TIkA]-eka bAraha dala kA kamala banAve, bIca kI kariNakA meM nAma sahita malA klI kAra se ruke huye likhe / yAnI kSamlyU ke donoM tarapha klI kAra likhe // 1 // bilikhejjayAdi devI syAhAntau kAra pUvikA dikSu / jhabha mahapiNDopetA vidikSu jambhAdi kAstadvat // 2 // [saMskRta TIkA]-'vilikhejjayAdi devIH' jayAdi caturvevatA vilikheta / kva ? 'dikSu' caturdizAsu / 'svAhAntau kArapUcikAH' u~ jaye ! svAhA iti pUrva vale, u~ vijaye ! svAhA iti dakSiNa dale, u~ ajite ! svAhA iti pazcima dale, u aparA. jite ! svAhA ityuttarapale vilikhet / 'jhabha mahapiNDopetAH' / jhazca bhazca mazca hazca bhabhamahA: teca te piNDAstarupetAH jhamamahapiNDopetAH / kva ? 'vidikSa' vidizAsU / kAH ? 'jambhAdikAH' jambhAdI caturdevIH / tadvad' yathApUrva svAhAto kArapUrSikAH / OM bhavyU jambhe ! svAhA ityAgnecyAM dizi, u~ bhamlyU mohe ! svAhA iti naiRtyadale, u mamlyU stambhe ! svAhA iti bAyavyadale, ve hamlayUM stambhini! svAhA iti IzAnadale likhet // 2 // [hindI TIkA]-Adi meM OM aura aMta meM namaH zabda lagAkara pUrva Adi dizAoM ke daloM meM jambhAdi deviyoM kA nAma likhe aura vidizAnoM meM bha bha ma ha ke piNDoM sahita likhe / yAnI pIDAkSaroM ko jambhAdi deviyoM ko likhe / / 2 / / / maMtroddhAra :-kamala ke vAraha dalo meM maMtra sahita deviyoM ke nAma va piNDAkSaroM ke nAma likhane kA krama /
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 48 ) CV pUrva dizA kI pAMkhur3I meM, OM jayAyai svAhA / agnidizA kI pAMkhur3I meM OM imlyU jambhAyai svAhA / dakSiNadizA ke ( dala meM ) pAMkhur3I meM OM vijayAyai svAhA / naiRtya ke ( dala meM ) pAMkhur3I meM OM bhaldA mohAya svAhA / pazcima dizA ke ( dala meM ) pAMkhur3I meM, OM prajitAyai svAhA / vAyavya dizA ke ( dala meM ) pAMkhur3I meM OM " stambhAyai svAhA | uttara dizA ke ( dala meM ) pAMkhur3I meM OM aparAjitAyai svAhA / IzAna dizA ke ( dala meM ) pAMkhur3I meM, OM halkA " stambhinyai svAhA | isa prakAra se likhe / uddharitadaleSu tato makaradhvajabojamAlikheccatuSu / gajavazakaraNa niruddha kuryAt trirmAyayA veSTayam ||3|| [ saMskRta TokA ] -- 'uddharita valeSa tataH' tasmAdaSTapatra lekhanAntaraM uddharita - daleSu / kati saMkhyopeteSu ? 'catuSu'' catuH saMkhyeSu / 'makaradhvaja bojamAlikhet' klo kAra bIjamAlikhet / 'gajavazakararaniruddha ko phAraniruddham / trirmAyayA veSTayam' patra bAhya hrakAre tridhA veSTitam / 'kuryAt karotu // 3 // [ hindI TIkA ] - dizA vidizAoM ke daloM kA maMtroddhAra kara lene para makaradhvaja bIja ko likhe, makaradhvaja bIja mAne klIM kAra bIja ko likhe phira aMkuza bIja, yAnI krauM kAra bIja se nirUddha kare, phira hI kAra rUpa mAyAbIja se tInabAra veSTita kare // 3 // sUrye surabhidravyaivilikhya pariveSTaya raktasUtreNa / nikSipya sulvabhANDe ? madhupuroM mohayazyabalAm ||4|| [ saMskRta TIkA ] - 'bhUrye' sUryapatre / 'surabhidravyaiH' kuGa mAvisugandhadravyaiH / 'vilikhya' etad mantraM likhitvA / pariveSTaya raktasUtreNa' raktasUtreNa veSTayitvA / 'nikSipya' saMsthApya / kva ? 'sutvabhANDe' prapavavabhANDe / kathambhUte ? madhupUrNa' mAkSika pUrNe / 'mohayatyabalAm' abalA vanitA tAM mohayati // 4 // zrasya mUla mantrodvAraH : 1 kanaka iti pAThaH /
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 46 ) u~ palbyU klIjaye ! vijaye ! ajise ! aparAjite ! myU jamme ! bhavyU mohe ! mmlyU stambhe ! hamlyU stambhini ! klI hrI ko vaSaT / / mohana klI raJjikAyantram // [hindI TIkA]-isa yaMtra ko bhojapatra para sugandhita dravyoM se likhakara lAla dhAgoM se yaMtra ko lapeTakara madhu se bhare huye kumhAra ke kacce ghar3e meM rakhane se strI ko mohita karatA hai / / 4 / / (1) maMtra kA uddhAra :-OM kSamlvya klIjaye vijaye, ajite, aparAjite imlya jambhe bhavya mohe mmya stambhesabyastambhini balI'hrIM kro vaSaT / isa prakAra maMtra kA zvetAmbara prati meM bhI maMtra pATha hai| (2) dUsare naM0 kA maMtrapATha isa prakAra hai, stambhinI ke bAda amuka mohaya 2 mam vazyaM kuru 2 svAhA / yaha pATha digambara hastalikhita prati meM hai / (3) tIsare naM0 maMtrapATha isa prakAra hai, stambhini ke bAda amukaM mohaya 2 mama vazyaM kuru 2 prAM hrIM kroM vaSaT / yaha pATha kApar3iyA jI ke yahA~ se prakAzita bhairavapadmAvatIkalpa meM hai| ina tInoM meM mere nirNayAnusAra yaha maMtra isa prakAra bnegaa| OMkSAllya* klI jaye vijaye ajite aparAjite imalavya" jambhe bhavya mohe mmlyAstambhe jhalvya stambhini amukaM mohaya 2 mama vazyaM kuru 2 (A~) klIM hrI ko vaSaT / iti mohana klI rajikA yaMtra / strIkapAle likhed yantraM klI sthAne bhuvanAdhipam / trisandhyaM tApayed rAmAkRSTiH syAt khAdirAgninA // 5 // [saMskRta TIkA]-'strIkapAle' vanitAkapAle / 'likhed yantraM prAkkathitayantraM likhet / klo sthAne' klo kAra sthAne / kam ? 'bhuvanAdhipam' hI kAra likhet / "trisandhyaM trikAlam / 'sApayet' tApanaM kuryAt / 'rAmAkRSTiH syAt' vanitA karSaNaM bhavet / kena ? 'khAdirAgninA' khadirakASTAgninA / ThyAkarSaNe hI raJjikAyantram // 5 // [hindI TIkA]-strI ke kapAla (khopar3I) para, isa yaMtra ko sugandhita dravyoM se likhe, pahale likhe yaMtrAnusAra, mAtra klI ke sthAna para bhuvanAdhipa bIja likhe, yAnI hI kAra bIja likhe, phira khadira (khora) kI agni se trikAla usa yaMtra ko tapAye to strI kA AkarSaraNa hotA hai / / / / strI AkarSaNa kA yaha hrIM raMjikAyaMtra hai citra naM0 7 dekhe /
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ OM snym- moha kroM ko svAhA vijayAye svAhA ( 50 } hA kro kraoN ajita svAhA b devadatta svAhA jama svAhA imyU~ OM stambha krauM OM jaye ima ASE khAdyA Xiang Shao OM mamlyU svAhA kA klI~ svAhA aparAjite OM stamini krauM mohanakkI raJjikA yaMtra citranaM * 6
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ Sneh daO mara Faro AADHA hAlAhA vAhA hooa davadatta svAhAkhA zAhAvA sAha ( hA~ranikA yaMtra citranaM.74
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ kro| anitA Thes haTa devadatta IETEI ala KRIES pratiSedhakarmameMhu~nikAyaMtranaM.8
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 53 ) mAyAsvAneca huMkAraM vilikhennara carmariNa / tApayet kSveDaraktAbhyAM pakSAhAt pratiSedhakRta // 6 // 1 [ saMskRta TIkA ] - 'mAyA sthAne' hro kAra sthAne / 'ca' samuccaye / kam ? 'huMkAram' huM iti bIjam / 'vilikhet' likhet / kva ? 'naracarmariNa' manuSya carmaNi likhet / kAbhyAm ? ' kSveDaraktAbhyAM viSagabaMbharudhirAbhyAm / 'tApayet' pUrvavat tApayet / 'pakSAhAtU' pakSamadhye 'pratiSedhakRt pratiSedhakAri bhavati // pratiSedhakarmaNi haraJjikAyantram // 16 // | hindI TIkA | - isa yaMtra ko manuSya carma para viSa aura gadhe ke rakta se likhakara paMdraha dina taka tapAve to pratiSedha hotA hai / mAtra pUrvokta yaMtra meM jo vidhi likhI hai usI samAna likhe kintu hrIM ke sthAna para huM likhe / yaMtra citra naM 8 pratiSedhakarmakA raJjikAyaMtram ||6|| husthAne mAntamAlisya sarekaM nAmasaMyutam / vibhItaphalake yantraM dvayorapi ca martyayoH // 7 // [ saMskRta TIkA ] - 'husthAne' prAGa niSiddha karmaNi likhita hukAra sthAne / 'mAntaM' yakAram / 'prAlisya' lekhayitvA / kathambhUtam / 'sarepham' UrdhvarephAnvitam / 'nAmasaMyutam' nAmayuktam / kayo: ? 'dvayorapi ca martyayoH' zrapi nizcayena / vatha ? 'vibhIta phalake' kalitaru phalake / 'yantra' etat yantraM lekhanIyam // 7 // [ hindI TIkA ] - isa yaMtra ko baher3e ke do pATIyoM para huM ke sthAna para yakAra ko repha sahita donoM manuSyoM kA nAma likhakara taiyAra kre| yAnI ye likhe aura bAkI saba pUrvoktayaMtra ke samAna hI prAkRtivAlA yaMtra banAve ||7|| bAjimAhiSazaizca viparItamukhasthayoH / zrAveSTaya sthApayed bhUmyAM vidveSaM kurute tayoH // 6 // [ saMskRta TIkA ] - 'bAjimAhiSakezazca' zrazvamahiSakezaiH / caH samuccaye / 'AveSTaya' kezaiH zrA samantAd veSTayitvA / 'viparIta mukhasthayo:' zradho mukhasthayoH / 'sthApayet' nikSipet / kya ? 'bhUmyAm ' pretavana bhUmyAm / vidveSaM kurute tayoH' dvayormartyayoH vidveSaNaM karoti / / vidveSaraga karmaNi parakAyantram ||6|| [ saMskRta TIkA ] - phira usa yaMtra ko ghor3e kA aura bhaiMse kA bAla lekara lapeTe tadanantara smazAna bhUmi meM donoM yaMtroM kA ulTA mu~ha kara ke gAr3a de yaMtroM meM likhe donoM
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 54 ) devadatakroM yajJadatta irail yajJadata kadivadattako aba 'devadatta yajJadatta / devadattako mAmayajJadata vAhArAma zojita halka 19EUR yajJadatta 30prakA~devadattako - vidveSaNakarmakAyahaya raJjikAyaMtra citranaM.
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 55 } puruSoM meM paraspara dveSa utpanna ho jAtA hai yAne dveSa utpanna kara detA hai / / 8 / / vidveSaNakarma kArya raJjikAyaMtra citra naM. 6 dekhe / pUrvoktAkSara saMsthAne lekhinyA kAkapakSayA / mAntaM visarga saMyukta prasAGgAraviSAruNaH // 6 // dhakAriviSThAsaMyukta': dhvajayantraM sanAmakam / likhitvopari vRkSAraNAM baddhamuccATanaM ripoH // 10 // dvAdazaraJikAmantroddhArAdhikAraH / / 4 // [saMskRpta TIkA]-'pUrvoktAkSara saMsthAne' viSa karma likhita-rya-ityakSarasthAne / 'mAntraM' yakAram / kathambhUtam ? 'visarga saMyuktam' binduyayutaM likhet / kayA ? 'kAka pakSayA lekhinyA' kA pakSa janita lekhinyA / kaH ? 'pratAGgAra viSAruNaH' smazAnAGgAraviSa kAka rktH| kathambhUtaiH dhakAriviSThA saMyukta' dhUkAriH kAkaH, tasya viSThA dhUkAriviSThA tathA sNyuktH| dhvajayanga' sUtI kapaTa dhvajayantAM etaduccATanayantram / kathambhUtam ? 'sanAmakam' devadattAnAmAnvitam / 'likhitvA' vilikhya / 'upari' agre / keSAm ? 'vRkSANAM kalitarUNAm / 'baddha" nibaddham / ripoH zatroH / 'uccATanaM' uccATanaM syAt / / uccATana karma karaNe yaH-raMjikAyantram // 10 // hindI TIkA]-pahale kahe anusAra 'ya' isa akSara ke sthAna meM 'ya' kAra likhe ya, kAra ko visarga sahita kare, yAnI yaH akSara ko kaue ke paMkha kI kalama se smazAna kA koyalA, kaue kA rakta, kaue kI viSTA, ina padArthoM kI syAhI banAkara, prasUtAstrI ke kapar3e para nAma sahita yaMtra likhakara biher3e ke per3a para yaMtralikhita vastra ko dhvajA kI taraha bAMdhane se zatru kA uccATana hotA / / 10 / / uccATana karma ke liye yaH yaha raMjikA yaMtra hai citra naM 6 dekheM / zRGgogaralaraktAbhyAM nRkapAlapuTe likhesa / pratAsthijAtalekhigyA yaH sthAne tu namo'kSaram // 11 // [saMskRta TIkA]-zRGgIgaralaraktAbhyAM' zRGgIviSarAsabharaktAbhyAm / 'nakapAla puTe likhet' manuSya kapAla sampuTe likhet / kayA ? 'pratAsthijAtalekhinyA' zavAsthijanita lekhinyA / 'ya: sthAne pUrva likhitaphaDyakArasthAne / 'tu' punaH kim ? 'nabho'kSaram hakAraM likhet // 11 //
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ yaranikAyaMtranaM uccATanakeliye AoNjaye/ KAPAkraoNkroM svAhAlihA/ khAhAkhi S
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 57 ) [hindI TIkA]-isa yaMtra ko manuSya kI khopar3I ke Upara zaGgIviSa aura gadhe ke rakta meM mRtaka manuSya kI haDDI kI kalama banAkara likhe mAtra pahale kahe huya yaMtrA kAra meM ya: ke sthAna para huM bIja ko likhe / / 11 / / zmazAne 1nikhane roSAt kRtvA tad bhasmapUritam / karoti tatphulokcAdaM variNAM saptarAtaH // 12 // [saMskRta TokA]--'zmazAne' pratavane / 'nikSipet' sthApayet / katham ? 'roSAt' kRtvA tad bhasmapUritam tat kapAla sampuTaM zmazAnabhasma pUritaM kRtvA / 'tada' 'vairiNA' zatrUNAm / :kuloccATa karoti' kuloccATanaM karoti / katham ? 'sptraatrtH|| uccATana karmaNi haraJjikA yantram / / 12 / / [hindI TIkA]-phira usa yatra ko krodha meM Akara zmazAna kI rAkha se bharakara zmazAna meM pheMka de to isa yatra ke prabhAva se sAta dina meM zatru ke sampUrNa parivAra kA uccATana kara detA hai| uccATana karma ke liye yaha ha raMjikA yaMtra hai, dekhne citra yaMtra naM0 10 noTa :-sAvadhAna sAdhaka ina uccATanAdi kriyA ko nahIM kare, bahuta pApabaMdha hotA hai / vItarAgatA se rahe, mamatA se rhe| ina yaMtroM kI vidhi meM gadhe ke rakta Adi kA prayoga pAyA hai| so aise padArtha kArya meM nahIM leve, aisA hamArA Adeza hai // 12 // phaDakSaraM namaH sthAne zmazAna sthita karpaTe / nimbArkajarasenetad bilikhet kaddhacetasA // 13 // [saMskRta TIkA]- phaDakSaraM' phaDityakSaram / 'nabha.sthAne' 'prAlikhita phahakAra sthAne / 'mazAna sthita karpaTe' zmazAna gRhIta basane / 'nimbArkajarasena' kimbarabirasena / 'etat' phaDakSarAnvitaM yantraM 'vilikhet' likhet / katham ? 'kuddhacetasA' kuddhabhAvena // 13 // [hindI TIkA]-pahale kahe anusAra yaMtra ke samAna hai kAra ke sthAna para phaT akSara zmazAna ke kapar3e para nIma kA rasa aura akaue kA rasa se krodha meM pAkara bharakara yaMtra ko likhe / / 13 / / 1. nikSipedroSAt' iti kha pAThaH /
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ S.... krokro vijaye/ Fast ( = * ; Feng kroM kroM Aja mAhe khAdyA sAhA devadatta khAdyA sAhA jabha jaye malTa svAhA svadha pa l ho Mei Tang kro~ kro~ khAdyA sAhA stabhinI aparAjita ha OM krauM yaMtra naM -10 uccATana karma ke liye ha raMjikA yaMtra
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 56 ) zmazAne nikSiped yantraM yAvat tad bhuvi tiSThati / paribhrAmyasau tAvad varI kAka Iva kSitau // 14 // // [ saMskRta TIkA ] - ' zmazAne' zmazAnabhUmau / nikSipet / kim ? 'yantram' 'yAvat tad bhuvi tiSThati' yAvatkAlaM tad yantraM bhUmyAM tiSThati / 'paribhrAmyatyasau tAvad vairI kAka iva' asau vairI tAvatkAlaM kAka iMva bhramaNaM karoti / kva ? 'kSitI' pRthivyAm || uccATana karma kararaga phaJjikAyantram 14 / / [ hindI TIkA ] - isa yaMtra ko smazAna bhUmi meM gADa deve, jaba taka yaha yaMtra bhUmi meM gar3A rahegA, taba taka zatru kaue kI taraha pRthvI meM bhramaNa karatA rahegA / / 14 / / uccATana karma ke liye yaha phaT raMjikA yaMtra naM. 11 hai / phaTasthAne likhed bhAntaM bhUrye tannAmasaMyutam / viSopayukta raktana nIlasUtreNa veSTitam / / 15 / / [ saMskRta TIkA ] - 'phaTasthAne' prAglikhita phaDakSara sthAne / 'likhet' vilikhet / 'bhAnta' makAram / 'bhUrye' bhUryapatre / katham ? 'tanAmasaMyutam' devavattanAmAnvitam / kena ? 'viSopayuktarakta'na' zRGgoviSAnvitakhararaktane / punaH kathambhUtam ? nIla sUtreNa veSTitam // 15 // [ hindI TIkA | - pUvokta yaMtra ke sAmana phaT ke sthAna meM ma kAra ko likhe aura yaMtra ko bhojapatra para nAma sahita ( devadatta ) likhe, kisase likhe ? zRGgoviSa aura gadhe ke rakta se likhe phira nIle raMga ke sUtra se yaMtra ko veSTita kare ( lapeTe ), ||15|| mRtyutrikodare sthApyaM tac zmazAne nivezayet 1 saptAhAjjAyate zatrozcheda bhedAdinigrahaH // 16 // [ saMskRta TIkA ] - ' mRtputrikodare sthApyaM' etad yaMtra zmazAnadagdhamRttikAkRta putalikodara madhye sthApyam / sthApayitvA 'taczmazAne nivezayet' tad mRtputrikodare sthApita yantraM pratavane sthApayet / 'saptAhAt' saptadina madhye 'jAyate' bhavet / ki bhavet ? 'chetra bhedAdinigrahaH' chedana bhedanAni grahaNaM bhavet / kasya ? 'zatroH ' ripoH / ripRcchedana bhedana nigraha karaNa maraJjikAyayantram / / 16 / /
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ Sanma Khes/Eg khAhA D hai aauN apa OBE - 'phIjikAyaMtracitranaM.11 ..
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ vijaye bhaH kroM kro~ OM bha mohe vAhA svAhA OM krauM kro~ divadattaM foute jaye OM OM ajite khAdyA svAhA staMbhe krauM RA H: OM Janwar Mei Tang alt apraajite| OM staminI krauM OM kro~ 'ma' raMjikA yaMtra citranaM-12
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ [hindI TIkA-phira isa yaMtra ko smazAna kI jalI miTTI kI putalI ke peTa meM sthApana kara usa putalI ko smazAna meM gAr3a debe, sAta dina ke andara zatru kA chedana bhedana nigraha Adi hotA hai / / 16 / / zatrucchedana bhedana, nigraha karaNa ma raMjikA yaMtra naM. 12 / turyasvaraM likhed vidvAn masthAne nAmasaMyutam / kula mAgaruka' raimUrya rocanayA'nvitaiH // 17 // [saMskRta TIkA]-'turyasvara' caturthasvaraM IkAram / "likhet' vilikhet / kva ? 'masthAne' phaNmakArasthAne / ko'sau ? 'vidvAn' / katham / nAmasaMyutam devavattanAmAnvitam kaH 1 tvA ? 'kuGka.mAgarukapUraiH' kAzmIrAgarucandanaH / kathammUtaH ? 'rocanayAnvitaH' gorocanAyuktaH, kya? 'bhUrye' bhUrya patre / / 17 // [hindI TIkA]-caturtha svara yAne I kAra ko ma ke sthAna para likhe, bhojapatra para kezara, agurU, kapUM, gorocanAdi sugandhita dravyoM se yaMtra ko likhe / / 17 / / suvarNagaThitaM kRtvA bAho vA dhArayed gale / karotIdaM sadA yantraM taruNIjana mohanam / / 18 / / [saMskRta TIkA]-'suvarNagaThitaM kRtvA' suvarNena veSTitaM kRtvA / 'cAhI vA' dakSiNa bhuje vA / 'dhArayed gale' kaNThe vA dhArayet / 'karotIdaM' etat karoti / 'sadA' sarvakAlam / 'yantraM' etatkathitayantram / 'taruNIjana mohanam' avalAjana mohakArI bhavati / vazakarmakaraNe IraJjikAyantram // 18 // [hindI TIkA]-yaha yaMtra sone ke tAbIja meM DAla kara hAtha meM athavA gale meM bAMghe to sadA hI yaMtra tarUNI jana ko mohita karatA hai, vaza karatA hai / / 18 / / vazakarma kA I raJikA yaMtra citra naM. 13 dekho| vaSaDvarNayutaM kUTaM likhedokAradhAmani / bhUyaM patre site'tyante rocanAkuGka mAdibhiH // 19 // [saMskRta TikA]-'vaSaDvarNayutaM' vaDityakSarAnvitam / kam ? 'kUTam' kSakAraM likhet / kasmin sthAne ? 'IkAradhAmani' phaDokArasthAne / kya? 'bhUrya ptre'| kathambhUte ? site'tyante' atyanta zubhra / kaiH ? 'rocanAku mAdibhiH' gorocanA kAzmIrAdibhiH // 16 //
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ OM he bhak khAhA khm vijye| svAhA kra kro~ ho 4 Vasa jama svAhA ( 63 ) krIM kroM haaN| OM ajite svAhA nyU devadatta tabha efir PIR Tang svAhA kA~ aparAjite ha OM krauM 'I' rajikA yaMtra citra naM -13 svAmanI ss
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 64 ) [hindI TIkA]-pUrvokta yaMtrAnusAra i kAra ke sthAna para kSa va Sa Ta ko likhe / kisa para likhe ? atyanta zubhravarNa vAle bhojapatra para likho, kisa se likho ? kesara vagairaha sugandhita dravyoM se likha // 16 // bilohaveSTitaM kRtyA bAho kaNThe ca dhArayet / srosaubhAgyakaraM yantraM strINAM ceto'bhirakam // 20 // [saMskRta TIkA]-"trilohaveSTitaM kRtvA bAho kaNThe ca ghArayet' tAmratArasuvarNa triloham, tatra tA dvAdazabhAga, tAraM SoThazabhAgaM sudharaNaM tribhAgaM, evaM triloha bhAga pramANena tadyantraveSTanaM 'kRtvA' kArayitvA 'bAhI kaNThe ca' dakSiNa bhuje grIvAyAM ca 'dhArayet' dhriyate / 'strIsaubhAgyakaraM yantraM' etad yantraM durbhagastrINAM saubhAgyakaraM bhavati / 'sroNAM ceto'bhiraJjakam' strINAM mano'bhiraJjanaM bhavati // 'strINAM saubhAgya karaNe kSavaSaDrajjikAyantram // 20 // hindI TIkA]-yaMtra ko likhakara triloha ke tAbIja meM DAle phira sIdhe hAtha meM athavA gale meM bAMdhe to durbhagA strI ko saubhAgya kI prApti hotI hai / striyoM ko prasanna karane vAlA yaMtra hai| loha mAne ? 12 bhAga tAMbA, 1 bhAga lohA, 3 bhAma sonA milAkara triloha banAyA jAtA hai / / / 20 / / srI saubhAgya karaNa kSa va Sa Ta raMjikA yaMtra citra naM. 14 dekho| kSAdyakSarapave yojyaM laM zilAtalasampuTe / vilikhyopuraM bAhma stambhane tAlakAdibhiH // 21 // [ saMskRta TIkA ]-'kSAdyakSaraparde kSakArAdivaSaDakSaraphaTsthAne / 'yojyam' yojanIyam / kim ? 'la' lakAram / kya? zilAtasampuTe / 'vilikhya' likhitvA / kim ? 'urvIpura' pRthvIpuram / kya? 'bAhma' tritiveSTanabahiH pradeze / kasmin viSaye ? 'stambhane' krodhAdistambhakaraNe / kaH ? tAlakAdibhiH'haritAlA diptidrvyaiH| krodhAdistambhanakaraNe laraJjikA yantram / / iti dvAdazaraji koddhAra kramaH // 21 // [hindI TIkA-pUvokta yaMtranusAra (kSavaSaTa) ke sthAna para le kAra ko line, kahAM likhe ? pRthvI meM rahane vAle zilAtala saMpuTa para likha / kisa se likho?
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAhAsA Va FabaTa kSivaSada devadattaH . pAvaSada IE 'kSavaSojekAyaMtrana-14
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ hAAkhAhA hAvAhA svAhA devadatta KOKsvAhA krA~ laraMjikAyaMtranaM.15
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAbAsA tama/ lA hAsvAhA U devadatta: * vAhavAha vAhA svAhA hAlthe testAnI ko / yaha grahAdi rogazAMtiprAraMjikA yaMtra citranaM.16,
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 68 ) haratAlAdi pIle dravyoM se likhe aura ina dravyoM se pRthvI maMDala banAkara rakha e, to staMbhana hotA hai // 21 // yaha krodhAdi staMbhana laM raMjikA yaMtra citra naM. 15 dekha stambhane tu maindra N nija bIjamendra ( da ) zrI kuGka umAdyolikhitaM su bhUjje / triloveSTayaM vidhRtaM svabAhoM, karoti rakSAM graha bhArI rugbhyaH ||22|| | hindI TIkA ] - pUrvokta yaMtra ke anusAra laM kAra kI jagaha para zrI kArako likha kara sthApana kare / isa yaMtra ko bhojapatra para sugandhita dravyoM se likhakara triloha ke mAdalIyA meM DAlakara apanI dAhinI bhujA meM dhAraNa kare to yaha yatraM graha mArI Adi rogoM se rakSA karatA haiM / mahAdi zAMti karma kA zrI raMjikA yaMtra citra naM. 16 ityubhaya bhASAkavizekhara zrI malliSeNa sUri viracite bhairava padmAvatI kalpe dvAdazaraJjikAyantroddhArAdhikArazcaturthaH paricchedaH // 4 // isa prakAra ubhaya bhASA kavi zrI malliSeragAchAryaviracita bhairava padmAvatI kalpa kA bAraha raMjikA yaMtroddhAra kI hindI vijayA TIkA samAptA / ( cauthA adhyAya samApta ) * isa cinha se yukta zrIM kAra raMjikA maMtra va zloka, vidhi hastalikhita saMskRta TIkA vAle graMtha meM nahIM hai, hamane sUrata se kApar3iyA jI dvArA prakAzita prati se likhA hai /
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJcamaH krodhAdistambhana yantra paricchedaH kSamaTha sahapalayavarNAn malavara yUM kAra saMyutAn vilikhet / aSTadaleSu kramazo nAma glaukariNakAmadhye // 1 // (saMskRta TokA]-'kSamaTha saha palavavarNAn malavara yUMkAra saMyutAn rilikhet aSTadaleSu' kSazca mazca Thazca sazca lazca kSamaThasahapalavAH te ca te varNAzca tAn kSamaThasahapalayavAn / kathambhUtAn ? 'malavarayU kAra saMyutAn' mazca lazca vazca razca yUMkArazca malavarayU kArAH te saMyutAn malavarayUkAra saMyutAn iti mallyA" mmlyA"ThamyA smlyA sallya" ityaSTadaleSu / katham ? 'kramazaH' prAcyAdidizAM krama pripaadyaa| 'nAma glauM kariekAmadhye tavaSTadalAntaH sthitakaNikAmadhye devadattanAmAvintaM glauMkAraM likhet // 1 // [hindI TIkA] -isa yaMtra ko krama paripATi se nAma sahita glauM ko prathama kaNikA ke madhya meM likhe, usake bAda kramazaH yaMtra ke pAThoM dalo meM malTana mmlyU ThamlTana " smya" hramya mlyAlmlya " mhatyA" ye piMDAkSara likhe // 1 // mantrAbhyAmAveSTaya bAhya bhUmaNDalena saMveSTaya / kuGka maharitAlAcaM vilikhedAtmepsita stambhaH // 2 // [ saMskRta TIkA ]-'mantrAbhyAm' dvAbhyAM mantrAbhyAm / 'AveSTya' beSTayitvA / 'bAhya mantraH bahiH pradeze / 'bhUmaNDalena saMveSTaya' pRthvImaNDalena samyagAveSTaya likhet / kaiH? 'kuGa maharitAlAdyaH kAzmIra haritAlAdipotadravyaiH / vilikhet' vizeSeNa likhet / mantradvayam agnistambhini ! paJcadivyottarAgi ! zreyaskari ! jvala prajvala prajvala sarvakAmArthasAdhini ! svAhA // u analapiGgalordhvakezini ! mahAdivyAdhipataye svAhA // agnistambhanayantram // [hindI TIkA]-donoM maMtroM se yaMtra ko veSTita karake bhU maNDala se veSTita karake likha ? kisase likha? kezara, haratAla Adi sugandhita dravyoM se likhane se svayaM ko jo iSTa hai usakA staMbhana ho jAtA hai| dekhe yaMtra citra naM. 17
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 70 kAmAthasAdhanI prajvalarasavako yazaskarIvAlA pArazreyaskarI dhanIkhAhA/ -- kSi analapiMgaloI nipaMcadivyo kezinI mahAni nAbheravImAgni hAvAhAOMna Pubblihells ma . daSTastabhanayaMtranaM 17,
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ donoM maMtra :--OM namo bhairavI agni staMbhini, paMcadivyo tAririNa zreyaskarI yazaskarI jvala-jvala prajvala-prajvala sarva karma sAdhinI svAhA / / 1 / / OM analapiGgalorddhakezini mahAdivyAdhipataye (ThaH3ThAThaH) svAhA / / 2 // trokAraM cintayed vaktre vivAde prativAdinAm / trAM vA repha jvalantaM vA sveSTa siddhi pradAyakam // 3 // [saMskRta TIkA]-'zrIkAraM cintayet' trImityakSaraM cintayet / kya? 'vaktre' kasmin viSaye? vivAde' vyavahArAdi viSare / keSAm ? 'prativAdinAm svapratipakSavAdinAm / na kevalaM troMkAram, 'trAM vA' prAmityakSaraM vA cintayet / 'repha jvalantaM vA' ra kAraM jAjvalyamAnaM vA cintayet 'sveSTasiddhi pradAyakam svakIyepsitasiddhipradAyakaM bhavati // 3 // hindI TIkA)-dUsare ke sAtha zAstrArtha karate samaya apanI vijaya ho, isaliye muMha meM trIMkAra tro athavA jAjvalyamAna rakAra mAne (rai agni bIja) kA citavana karane se iSTa siddhi hotI hai / / 3 // nAma glauM khAntapiNDaM vasudala sahitAmbhojapatre likhitvA tatpiNDAnteSu yojyaM bahirapi valayaM divyamantreNa kuryAt / TAntaM bhUmaNDalAntaM vipulatara zilAsampuTe kuGka mAdhardhArya zrI vIranAthakrama yuga purato ghahnidivyopazAntyaH // 4 // [saMskRta TIkA]-'nAma' devadattanAma / 'glo" devadattanAmopari glo kaarm| 'khAntapiNDa' khakArasyAnto gakAraH sa cAso piNDazca khAntapiNDaH ramya iti piNDaH tam / 'vasudalasahitAmbhojapatre likhitvA' aSTAdalAnvitapaNapatre vizeSeNa likhitvA / 'taspiNDa' tatkariNakAlikhita gamyata" iti piNDam / 'teSu' praSTapatreSu / 'yojyam' yojanIyam / 'bahirapi' tavaSTadala kamala bahiH pradeze / 'vlym'| kena ? 'divyamantraNa viziSTa mantreNa / 'kuryAt' karotu / 'TAnta' ThakAram / kathambhUtam ? 'bhUmaNDalAnta' pRthvImaNDalAntaH sthitam / divya mantra valaya bahiH pradeze ThakoreNAveSTaya tadvahiH pRthvomaNDalaM likhet ityabhiprAyaH / kva ? 'vipulatarazilAsampuTe' vistIrNapASANa sampaTe / kaH ? 'kuGkamAcha:' kAzmIrAdipota dravyaH / 'dhAya' dhAraNIyam / kva ? 'zrI vIranAtha krama yuga purataH' zrI vardhamAna svAmi caraNa yugalAgataH / kimartham ? 'vahni dinyo| pazAntye' analadizyopazAntyartham // 4 //
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 72 ) valaya mantroddhAra : uthambhei jalajalaNaM citiyamitteNa paJcaraNamakAro parimAri corarAughoruvasaggaM viragAsei 1 || svAhA 2 // prAkRta mantro'yam / ivamagnistambhanayantram || [ hindI TIkA ] - devadatta ke nAma ke Upara glauM likhakara phira aSTadala kamala banAkara usa pratyeka kamala dala meM mlkya piMDAkSara likhe, phira bAhara divya maMDala likhe, Upara ke valaya meM ThakAra likhe, usake bAda pRthvI maMDala banAkara vipula - zilAtala sampuTa kare / yaha yaMtra zilAsaMpuTa para kezarAdi sugandhi dravyoM se likhakara divya agni kI zAMti ke liye zrI mahAvIra svAmI ke caraNa yugala ke pAsa rakha deve ||4|| maMtrodvAra : -- OM thaMbhei amuke amukassa jala jjalagaM cintiya minterA paMcama yA pari mAri cora rAula ghokhvasaggaviragAi svAhA || divya agni staMbhana yaMtra citra naM. 18 dekhe / divyeSu jalatulAphariNakhageSu pavahakSapiNDamA vilikhet / pUrvoktASTa daleSvapi pUrvavadanyat punaH sarvam ||5|| [ saMskRta TIkA ] - 'davyeSu' caturSu divyeSu / kathambhUteSu ? 'jalatulAphariNakhageSu' jala divye tulAdivye SaTasarpadidhye pakSivithye, eteSu caturSu divyeSu / 'pavahakSapiNDe' jala divye svya" iti piNDam tulAdivye myU" iti piNDam, phalidithye hasthya itipiNDam pakSidivye kSamya iti piNDam / 'prAvilikhet' samantAdvilikhet / keSu ? ' pUrvoktASTadaleSu' prAgvilikhitASTadaleSu / kathita catudivyeSu patrahakSapiNDAH krameNa lekhanIyAH / zrapizabdAd madhye'pi ca / 'pUrvavadanyat punaH sarvaM anyat punaH yantroddhAraM prAglikhitaM yathA tathaiva sarvam ||5 / / [ hindI TIkA ] - cAroM divya staMbhana ke liye jala, tulA, sarpa, pakSI ke staMbhana ke liye, pUrvokta AThoM daloM meM kramazaH pa, va, ha aura kSa se yukta piNDAkSaroM ko likhe, jala divya stambhana ke liye phlyU" likhe, tulA divya staMbhana ke liye bhyU piDAkSara likhe, sarpa divya staMbhana ke liye myU" piDAkSara likho ye saba 1. hrAM hrauM hraH paNAseu iti kha pAThaH / 2. ThaH ThaH ThaH /
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 355 seo nayaririmArita rAulaghArUvasAya mittaNapaMca e ieo o o - GE TIGUA - eg 9 0 JAN So eeo < o 2 o - A B2B 22 oo o B - 2 0 oo 1 -- - A Cane 2 22 o - | E NT ? * -
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ piMDAkSaroM ko yaMtra ke daloM meM aura kaNikA ke madhya meM likha, bAkI yaMtroddhAra pahale kahe anusAra karanA // 5 / / / bhAvArtha-jala stataMbhana ke liye mlyya ko kaNikA aura yaMtra ke ATha daloM meM likha, usI prakAra tulA staMbhana ke liye blmna" sarpa staMbhana ke liye ha.mlyA" likha aura pakSI staMbhana ke liye vya" piMDAkSara likha phira bAhya valaya banAkara pratyeka yaMtra meM pUrvokta maMtra likha aura aMtima valaya meM Tha kAra likh| pahale likha anusAra hI ina yaMtroM kI vidhi hai, yaMtra citra naM. ja. tu. sa. pa. 16-20--21--22 brahmaglauMkAra puTaM TAntAvRtamaSTayana saMsddham / vAmaM vajrAgragataM tadantare rAntubIjaM ca // 6 // [saMskRta TIkA]-'brahma' ukAra sampuTam iti bIjadvayam / kathambhUtam ? TAntAvRtam / ThakArAvRtam / punaH kathambhUtam ? 'aSTavaruddham' vASTakaiH smygddhm| 'vAmAM vajrAgragata' ukAro bajrANAM ana sthitH| 'tavantare' tahaz2AnAntarAle 'rAntabIjaM ca' rakArasyAnto lakAraH sa eva bIjaM rAntabIjaM laM iti / 'caH' samuccaye / / [hindI TIkA-gloM kAra ke saMpuTa meM OM kAra likha phira Tha kAra se veSTita karake, usako ATha bajra se veSTita kare, veSTita kiye hue vacca ke mukha para OM likha, usake antarAla meM laM vIja ko likhe / / 6 / / bArtAlI mantravatA bAhya'STasu dikSu vinyaset kamazaH / malavara yUMkAra yutAn kSamaThasahaparAntalAntAzca // 7 // [saMskRta TokA]--vArtAlImantravata' vajrANAM bahiH pradeze vArtAlImantreNa veSTitam / 'bAha' mantrAveSTana bahiH pradeze / 'aSTasu dikSu' aSTAsu dizAsu / 'vinyaset' vizeSeraga sthApayet / katham? 'kramazaH' phrama pripaattyaa| 'malavara kArayutAn' mazca lazca vazca razca yUkArazca mala varayU kArAH taiyutAH malavarayU kArayutAHtAn malavarayU kArayutAn / 'kSamaThasahaparAntalAntAn' kSazca bhazca Thazca sazca hazca pazca lazca vazca, 'rAnto' rakArasyAnto lakAraH lazca, 'lAnto' lakArasthAnto dhakAra: yazca, kSamaThasaha. parAntalAntAH tAn / evaM palTana" mrUcyA "Thamya" smyA" hamlyA" mlyA lmallyA kyA" etAnaSTa piNDAn / vArtAlImantroddhAra :--
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ phargyU laNaM cittiya mitrttaNa ooooooooooooooooooooooo 28888999 Koon ( 75 } caca Namra pArI Ahe yU~ Jest pUdevadatta 5688 ThaThaTha6800000006 Tha Tha Tha Tha Tha Tha Tha mArica yU eyU~ Foog fyU~ cora havasaggaM viNA saha svAhAOMyama amuka amuka jalastaMbhana yaMtra citra naM. 14 rAula 2 2 2
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 76 ) 16mayArAjAramA mitaNapaMcaNa devadatta svArarAlayona nisvasagAvaNAsa FTha Tha Tha Tha Tha 20014 tulAstaMbhanayaMtracitrana-20,
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 77 ) 56 0 3 503 RNapaMcaNamA yAroAramArita 688ThaThaThaTha tritiyamittA 2202 500 0 - Ke lavAvasaragaviNa 4660ThaThaTha makaamukassA - 111111 sarpastaMbhanakeliyeyaMtracitrana-21 eka
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 36 ) 138ThaThaThaTha 1666ThaThaThaTha bharimAricaura apaMca NamuyAro 16868 66 vittiya mittaNa '1100114 168ThaThaTha (devadattandra taposvasarga 8888873 000 EEE 2222295 1109 Tha00Tha 111 pazistabhanakeliye yaMtra citranaM-22,
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 76 ) vArtA ! varAhi ! varAhamukhi / jambhe ! jambhini ! stambhe ! stambhani ! andhe ! grandhini ! rUndhe ! rUndhini ! sarvaduSTapraduSTAnAM krodhaM lili gati lili ? jihvAM lili OM ThaH ThaH ThaH / ayaM vArtAlImantraH // 28 6% ro [ hindI TIkA ] - usake bAda vajroM ke bAhya bhAga meM vArtAlI maMtra ko likha kara usake bAhara AThoM dizAoM meM kramazaH hambyalbdha Thu hambyallbyU" aura klyU" piNDAkSaroM ko likhe / vArtAlI mantroddhAra :- OM vArtAli, vArAhi, vArAhamukhi jambhe, jambhini staMbhe, staMbhini, andhe, andhini, rUndhe, rUndhini sarvaduSTa praduSTAnAM krodhaM lili gati lili, mati lili, jivhAM lili ThaH ThaH ThaH / ( 3 ) bAhyamarapuraparivRtamaGka zaruddha karotu tad dvAram / ukSezamantraveSTayaM pRthvIpura sampuTaM bAhya // 8 // [ saMskRta TIkA ] - 'bAhya' tatpiNDASTaka bahiH pradeze / 'amarapura parivRtam' indra pureSa samantAdAvRtam / 'zraGka zaruddha N karotu taddvAram' tad indrapuraM caturdvArobhayapArzve aGka uzaH krokAraH tena ruddha N kuryAt / 'ukSezamantra veSTayaM' tatpurabahiH pradeze ukSA RSabhastasya IzaH svAmI zrI RSabhanAthaH tasya mantraH tena ukSeza mantreNAveSTayam / 'pRthvIpurasampuTaM bAhya' ukSezamantravalaya bAhya pRthvI maNDala saMpuTaM kuryAt / ukSeza mantrodvAra:-- u~ namo bhagavado risahassa tassa paDinimitta 4 caraNaparagati iMveNa maraNAmai yameNa ugghADiyA jIhA kaMThoTThamuhatAluyA kholiyA jo maM6 bhasada jo maM hasadu duTThadiTThIe bajja saMkhilAe devadattassa maraNaM hiyayaM kohaM johA kholiyA se lakhilAe la la la la Tha Tha Tha Tha // ukSezamantro'yaM, prAkRtamantraH // 8 // [hindI TIkA ] - ina ATha piMDAkSaro ke bAhya indrapura banAve, usake bAhara cAroM dvAra para ke donoM pakhavAr3e para aMkuza bIja kroM kAra se rUdhana kare, usa indrapura bAhara bAhya bhAga meM zrI RSabhadeva kA maMtra likhe / 1. gati lili iti va pAThaH / 2. ThaH ThaH ThaH ThaH ThaH koM hrIM namaH svAhA iti kha pAThaH / 3. bhagavato iti kha pAThaH / 4. patrati iti kha pATha: / 5. 7. hasai jo bAcAhe iti kha pAThaH / uppADiyA iti pATha: 1 6 baMdha baMdha ThaH ThaH ThaH kroM hrIM namaH iti kha pAThaH /
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ RSabhanAtha kA maMtroddhAra :-OM NAmo bhagavado risahassa paDinimittaNa cAraga paNNati iMdaNa bhaNAmai yayeNa upADiyA ajIhA, kaNThoTha muha tAlu vara vIliyAyemai bhaMsadU yomai duTThadiTThie vajjasaMkhalAe devadattassa maraNaM hiyayaM koha jIvhA khIliyA bhelakhiyAye, la la la la Tha Tha Tha Tha (likhe) koNeSvaSTasu vilikhe vArtAlImantramaNita jambhAdIn / ThadvitayaM dharapIpura mIdazamidamAlikhet prAjJaH // 6 // [saMskRta TIkA]-'koNoSvaSTasu' ukSezamantravalayabahiraSTasu vizAsu / 'vilikhet' vizeSeNa likhet / kAn ? 'vArtAlImanvabhariNatajambhAdIna' vArtAlImantrabhyantare kathita jambhAaSTadevatAH ! u jambhe ! svAhA, OM jambhini ! svAhA, u~ stambhe ! svAhA, u~ stambhini ! svAhA, u prAdhe ! svAhA, u~ adhini ! svAhA, u~ handhe ! svAhA, u rudhini! svAhA, ityaSTa devatAH prAcyA aSTadizAsu krameNa sthAyAH / 'udvitayaM jambhAdi devI bahiH pradeze ThakAra dvitayam / "dharaNIpuram' ThakAra bahiH pradeze pRthvImaNDalam / 'IzaM' anena kathita prakAreNa / 'idaM' etadvArtAlyabhidhAnaM yantram / 'pAlikhet' samantAd likhet / kaH ? 'prAjJaH' vidvAn // 6 // [hindI TIkA]-usa RSabhadeva ke maMtra se bAhara aThoM dizAoM meM vArtAlimaMtra meM kahIM huI jaMbhAdi ATha deviyoM kA pUrvAdi dizA meM kama se sthApanA kare / isa krama se likho, OM jambhe svAhA / OM jambhini svAhA / OM staMbhe svAhA / OM staMbhini svAhA / OM andhe svAhA / OM andhini svAhA / OM rUndhe svAhA / OM rUndhini svAhA / likhakara bAhara do do Tha kAra kI sthApanA kare, phira Tha kAra ke bAharI bhAga meM pRthvImaMDala ko likhe| isa prakAra yaha vArtAliyaMtra ke likhane krama hai ise vidvAnoM ko jAnanA cAhiye / / 6 / / phalake zilAtale vA haritAlamanaH zilAdibhilikhitam / kopa gati sainya jihvAstambhaM vidadhAti vidhiyuktam // 10 // [saMskRta TIkA]-'phalake' kASThakRtaphalake / 'zilAtale vA' athavA pASANapaTTe vA / 'haritAlamanaH zilAdibhiH' haritAlamanaH zilAdipIta dravyaH / 'likhitaM' likhitaM sat / kiM karoti ? 'kopagatisainya jihvAstambha' kopastambhaM gatistambhaM sainyastambhaM jihvAstambham / 'vidayAti' vizeSeNa karoti / katham ? 'vidhi yuktam' yathAvibhAgayukta sati // 10 //
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ [hindI TIkA-yaha yaMtra haratAla, manazilAdi pIle dravyoM se kASTa ke paTIye para athavA zilAtala para likhe to zatru kA krodha staMbhana ho, gati staMbhana, saMnya stambhana aura jihvA staMbhana hotA hai / / 10 / / yaMtra citra naM0 23 dekho| // vArtAlImantroddhAraH samAptaH // nAma glaumurvIpuraM vaM paM glauMkAraveSTitaM kRtvA / hrI kAra caturvalayaM svanAmayukta tato lekhyam // 11 // [saMskRta TIkA]-'nAma' devadattanAma / 'glo" tannAmopari glo kAram / 'urvopura' tadupari pRthvImaNDalam / 'vaM paM glaukAra veSTitaM kRtvA' urvIpura bahiH pradeze 'va' vaMkAra, tasyopari '' paMkAraM, paMkAropari glaukAraM, etarakSaratrayarveSTanaM kArayitvA / hrI kAra caturbalayam / kathambhUtam ? 'svanAmayuktam tad hokAra svakIya nAmAnvitam / 'tataH tasmAt hrIMkArAt / 'lekhyaM lekhanIyam / / 11 / / [hindI TIkA]-nAma ke Upara glauMkAra usake Upara pRthvImaMDala, maMDala ke bAhara baMkAra, usake Upara paMkAra, usake Upara glauM isa prakAra tIna akSaroM se devadatta ko veSTita karake Upara hI kAra ko cAra valayoM meM apane nAma sahita likhe // 11 // u~ ucchiSTapadasyAne svacchanda padamAlikhet / tatazcApaDAlini ! svAhA TAntayummakaveSTitam // 12 // [saMskata TokA]-'u' ityakSaram / 'ucchiSTapadasya ucchiSTetipadaM tsy| 'agre' ucchiSTapadasyAne 'svacchandapadaM svacchanvetipabam / 'prAlikhet' samantAt likhet / 'tataH cANDAlini ! svAhA' tataH svacchandapadAca cANDAlini ! svAhA iti / . evaM mantroddhAra :-u~ ucchiSTa svacchanda cANDAlini ! svAhA // iti mantra vinyAsaH / / TAntayugmam kaveSTitam ThakAradvayena veSTitam // 12 // [hindI TIkA]-usake bAda ucchiSTa pada aura usake bAda aAge svacchanda phira cANDAlini svAhA likhe, yAnI : maMtroddhAraH --OM ucchiSTa svacchanda cANDAlini svAhA, isa maMtra ko likhakara balaya ko do ThakAra se veSTita kare / / 12 / / pRthvI valayaM dattvA purokta mantreNa veSTayed baahy| rajanI haritAlAca bhUye vidhinAnvito vilikhet // 13 // [saMskRta TIkA]-'pRthvI valayaM dattvA' TAntayugmaM bAhye pRthvImaNDalaM vttvaa|
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 82 ) - Tha Tha Tha Tha Tha Tha Tha Tha Tha Tha Tha Tha Tha Tha Tha Tha Tha Tha Tha Tha Tha . lanisvAhA OMandhesvAhA OManchiA li yA ye mai bhaMsar3a yo maha vuha ziTTarAvajja saMkha kraoN kaoN nisvAhA viSTapraduSTAnAkA niandheadhiH priyA . 82299 1 222 bhistabhitra OMstA OMstaMbhe svAhA teNacAraNa paNyatiideNabhaNAmaiyapeNaupADiyAjIhAkaNThoThamuhatAluvaravI krokrauM o oo o ooooo oo oo o ooooo o oo oo mo ooo o oo uThaTha uTha ooo. rimatilirakI o oo o o o ooooooooo o oo oo o oooooooo |auN kraoNpa lApadevavRttassamarNahiyayaM kohAjIvhA khIliyAselakhiyAyelalala OMrUnya svAhA OMrsa 158Tha - OM OMbAtI milya lijivhAlina kareM krauM OMgamobhagavadorisahassapaDinimitA |la, Tha Tha Tha Tha / -OMjaMbhesvAhA zinisvAhA o o oo oo oo oo o oo o o oooo ooooo o o ____ vArtAliyayaMtracitrana-23
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 83 ) 'purokta mantreNa' pUrvokta 'u ucchiSTa' ityAdi mantreNa / 'veSTayet' veSTanaM kuryAt / 'bAhya' pRthvI maNDala - bahiH pradeze / 'rajanIharitAlAcaM : haritAla haridrAgodantAdipIta dravyaiH / kca ? 'sUrye' sUryapatre / vidhitA' yathAvidhAnena / 'zranvita: ' yuktaH / vilikhet' vizeSerapa likhet // 13 // [ hindI TIkA | - pRthvI maMDala banAkara Upara pUrvakta maMtra se yaMtra ko veSTita kara deve, isa yaMtra ko bhojapatra para kezara haritAlAdi dravyoM se vidhipUrvaka likhe / / 13 / / tatkulAlakara mRttikAvRtaM toyapUritaghaTe vinikSipet / pArzvanAthamuparisthamacayed divyarodhana vidhAnamuttamam // 14 // [ saMskRta TIkA ] - 'tat' tad yantram / 'kulAlakara mRttikA vRtam kumbhakArakarApramRdA veSTitam / 'toya pUritaghaTe' jalaparipUrNanava ghaTe / 'vinikSipet' nidadhyAt / 'zrI pArzvanAtha zrI pArzvabhaTTArakam / kathambhUtam ? 'uparisthaM' tatkumbhasyopari sthitam / 'arcayet' pUjayet / 'divyazodhana vidhAnam divya stambhakararagam / 'uttama' zreSTham / divyastambhanayantramidam // 14 // // | hindI TIkA ] - | - isa yaMtra ko kumbhAra ke hAthoM para lagI huI miTTI se yaMtra ko banda kara, pAnI se bhare huye navIna ghaDe meM DAlakara, usa ghar3e para pArzvanAtha jinezvara kI pUjA kare, to uttamadivya stambhana hotA hai || 14 || yaha divya staMbhanayaMtra vidhi hai, yaMtra citra naM0 23 dekhe | ripunAmAnvitamAntaM malavarayU kArasaMyutaM TAntam / tabAhya bhUmipuraM trizUlabhUtogramRgaveSTyam / / 15 / / | saMskRta TIkA ] - " ripunAmAnvitamAntam' zatrornAmayukta' 'mAntam' yakAram / 'malavarayU kArasaMyutaM' mazca lazca vazca yU kArazca malavarayU kArAH taiH saMyutam / kam ? 'TAntam' TakAram / evaM Thumlyya" iti bIjaM, yakAra bahiH pradeze / 'tabAha' bhUmipuraM' 'tatpiDa bAhya bhUmipuraM tatpiNDa bAhya pRthvImaNDalam / trizUla bhUtogramRgaveSTyam' tatpRthvImaNDalabAhya trizUlanakabhUtakaramRgajAtaiH 'veSTayaM' parivRtam ||15|| [hindI TIkA ] - devadatta ke nAma sahita yakAra ko likhakara Thumlya yaha bIja likhakara usake Upara pRthvImaMDala banAve, phira usako trizUla, bhUta, Adi hiMsaka pazuoM se cAroM tarapha ghera de ||15||
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ * OM ucciSTa svacchanda cANDAlinI svAhA, OM ucchiSTa svacchanda cANDAlinI svAhA, OMucchiSTa svacchanda cANDAlinI svAhA - caNDa svAhA / OM ucchiSTa svacchandAcchaSTa svacchanda 2 10404 iuiu u u u u 888888 888888 OM ucchiSTa cANDAlinI svAsa) svaccha V to to 1010/ 1010 1040 1010 100 iuiu 1060 ey Janet / deva siMdeva vadatta ravivaita divasa devadUta devadatta devadatta rikTara zrIdevadata 222 ( 64 ) devadasa devadata ucchiSTa svacchanda cANDAlinI svAhA, hadivadatta kare devadatta divadatta divadatta devadatta OM unmiSTraskanchan OM uci cANDAlanA svAhA cANDAlinI duvadatta EKT parivadanta devadana zrI devadatta **** ico 829989222222.. zrI data 1) cANDAlinI svaahaa| cANDAlinI svAhA | cANDAli ucchiSTra svacchanda 8888888888 devadatta saMdevadatta OM ucchiSTa svacchanda OM ucchiSTa svacchanda devadata cavadA devadatta svadatta svAhA] OM ucchiSTa svacchanda svAhA divya staMbhana yaMtracitra naM. 23. cANDAlinI 111131213 22222222229 1062 1010 3 lala eoeoeo 1000 rol eoeo 'ow to tof foto/ (104) 10+ Dhot M OM ucchiSTa svacchanda cANDAlinI svAhA, OM ucchiSTa svacchanda cANDAlinI svAhA, OM ucciSTa svacchanda cANDAlinI svAhA, OM ucchiSTa svacchandacANDAlinI svAhA,
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 85 ) pratirUpa hasta khaGga nihanya mAnArirUpa pariveSTayam / zatrornAmAntaritaM samantato veSTayet pidaiH // 16 // [ saMskRta TIkA ] - prati rUpa hastakhaGga' prati zatru hastakRpAH / 'nihanyamAnArirUpapariveSTayaM nihanyamAnaH niH zeSeNa hanyamAnaiH prarirUpaiH pratizatrurUpaH pariveSTayam / 'zatrornAmAntaritaM ' vairinAmAntaritam / 'samantataH' zatrupratizatrunAmnorbAhya paritaH / 'veSTayet' veSTanaM kuryAt / kaH ? 'piNDe:' nAmAntarita ThakAra piNDeH || 16 || [hindI TIkA ] - phira pratizatru ke dvArA zatru mArA jA rahA hai, isa prakAra zatru kI mUrti citrita kare, usake bAda zatru ke nAma ko TyU" piNDa se ghera de / / 16 / / pratiripudhAjimahAgaja nAmAntaritaM samantato mantram / vilikhedo hra ho palaM glo svAhA TAntayugmAntam // 17 // [ saMskRta TokA] - 'pratiripuH' prati zatraH tasya ' vAjimahAgajanAmAntaritaM ' paTTAzvagajanAmAntaritam / 'samantataH' nAmAntaritaTha piNDa bAhya pari samantAt / 'maMtra' mantravalayam / 'vilikhet' vizeSaraNa likhet / mantroddhAra :- OM hra" hrI~ kle glo svAhA Tha Tha devadattasya paTTAzve, OM hrIM kleM glo svAhA Tha Tha devadattasya paTTagaje u hra hoM ityAdimantreNa samantato ceSTayet / W veSTana mantroddhAraH kathyate- OM hrIM bhairava rUpa dhAriNi / caNDazUlini ! pratipakSasainyaM nRrNaya cUrNaya ghUmrmmaya ghUmrmmaya bhedaya mevaya grasa prasa paca paca khAvaya khAiya mArama mAraya hu~ phaT svAhA / / 17 / / | hindI TIkA ] - usake bAda TakAra piNDa ke aMdara pratizatru ke mukhya ghor3A aura mukhya hAthI kA nAma likhakara Tha piNDa ke bAhara vizeSa rIti se yaha maMtra likhe / maMtrodvAra:- OM hrI~ hrI~ kleM glauM svAhA ThaH ThaH devadattasya paTTAena, svAhA ThaH ThaH devadattasya paTTAgaje, OM hrI~ hrIM aiM glauM svAhA ThaH ThaH / ina maMtroM se veSTita kare / 5 OM hrI~ aura nIce likhe maMtra se veSTita kare / OM hrIM bhairavarUpadhAriNi caNDalinI, pratipakSa sainyaM cUrNaya 2 dhUmrmmaya 2 bhedaya 2 grasa 2 paca 2 khAdaya 2 mAraya 2 hU~ phaT svAhA // 17 //
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ mandroNa veSTayitvA'nena tato'rAtivigraho lekhyaH / aSTAsu dikSu bahirapi mAhendra maNDalaM dadyAt // 18 // [saMskRta TIkA]-'mantreNa beSTayitvA'nena' anena kathita mantroNa veSTitaM kRtvA / 'tataH tanmantraveSTanAd bahiH pradeze / 'arAti vigraho lekhyaH' zatrurUpaM lekhyam / kva ? 'aSTAsu dikSu' prAcyAdyaSTadizAsu / 'bahirapi' vigraha bahiH pradeze'pi / 'mAhendra maNDalaM' indramaNDalam / 'dadyAt' deyam // 18 // [hindI TIkA-pahale kahe hue maMtra se veSTita karake bAhara ke pradeza meM zatru kA rUpa likhakara bAhara mahendra maNDala banAve / / 18 / / pretavanAt saJcAlitamRtaka mukhojjhitapaTe'thavA vilikhet / kRSNASTamyAM yudhdA tyaktaprANasya saGa grAme // 16 // [saMskRta TokA]-'pratavanAt' zmazAna bhUmeH sakAzAt / 'saMcAlitamRtaka mukhojjhitapaTe'thavA vilikhet' samyaguccalita mRtaka mukhojjhitapaTe'thathA pretasya pracchAdita vastro vilikhet / athavA 'kRSNASTabhyAM yuddhvA tyaktaprANasya saMgrAme' kRSNASTamyAM kRSNa caturdazyAM 'saGgrAme' raNaGgaNe yuddhvA kRtaprANa parityAga puruSasya vastro vA vilikhet // 16 // [hindI TIkA |--isa yaMtra ko smazAna bhUmi se lAe hue mRta ke mukhapara ke vastra athavA kRSNA aSTamI ko yuddha meM mare hue yoddhA ke vastra para likhe / / 16 / / kanyAkatita sUzaM divasenakena tatpuna:tam / tasmin haritAlAdha : koraNTaka lekhinIlikhitam // 20 // [saMskRta TIkA]-'kanyAkatita sUtra' kumAryA katitaM sUtram / 'tat' kumAryA kartitasUtram / vivasenakena punarUtama' punarapi ekena vivasena variNatam / 'tasmina haritAlAca' tasmin vastra haritAlAdipIta dravyaiH / 'koraNTaka lekhinI likhitam' koraNTakalekhinyA likhitam // 20 // [hindI TIkA] -athavA kanyA ke kAte hue sUta se banAye hae vastra se arthAt eka hI dina meM sUta kAtakara usI dina vastra banAye hue para karaMTaka kI kalama aura haritAla Adi dravyoM se likhe / / 20 / / pAvatyAH purataH pItaiH puSpaiH purA sambhyarcya / yantrapaTaM badhnIyAt prakhyAte cAntare stambhe // 21 //
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ [saMskRta TIkA]-'pAvatyAH purataH' padmAvatI devyagrataH / 'potaH puSpaiH purA samabhyarya' pItavargaprasUnaH pUrva samyaka pUjayitvA / 'yantrapaTa' etallikhita yantra paTam / 'badhnIyAt' nibadhnIyAt / 'prakhyAte vikhyAte / 'vaH' smuccye| 'pAntare stambhe' abhyantara stambhe // 21 // [hindI TIkA-phira isa yaMtra ko padmAvatI devI ke sAmane pIle puSpoM se pUjana karake isako eka atyanta U~ce prasiddha staMbha meM bAMdha de / / 21 / / taM haSTvA dUra tarAnazyanti bhayena vilo bhuutaaH| viracita senA vyUhAt saGgrAme'zeSaripuvargAH // 22 // [saMskRta TokA]-'taM dRSTvA' stambhe nibaddha yantrapaTaM dRSTvA / 'dUrasarAnazyanti' pratidUrAdeva 'nazyanti' palAyante / bhayena vihvalIbhUtAH' bhItyA vikliibhuutaaH| kasmAt ? 'viracitasenAvyUhAta vizeSeNa racito viracitaH, viracitazcAsau senAvyUharaca viracita senAvyUhaH tasmAt / kya ? 'saGnAme' raNabhUmau / ke ? 'azeSaripuvargAH' itarazatra samUhAH / nazyantIti saMbandhaH // 22 // [hindI TIkA]-isa yaMtra ko dUra se dekhakara yuddha meM senA kA vyUha banAye hue saba zatru loga bhaya se Darakara bhAga jAte haiM / / 22 / / divya senA staMbhana yaMtra ciA naM0 24 dekhe / ityubhayabhASAphavizekhara zrI malliSepasUriviracite bhairavapanAvatIkalpe stambhanayantrAdhikAraH paJcamaH paricchedaH // 5 / / zrI ubhaya bhASA kavi zrI malliSeraNAcArya viracita bhairava padmAvatI kalpa kA stambhanayaMtrAdhikAra ko hindI bhASA kI vijayA nAma kI TIkA samApta huii| (pAMcavA adhikAra samApta)
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 25 ) dhUmmarya 2 bhedaya 2 grasa 2 paca 2 khAdayara svAhA ThaH ThaH amukasya paTTagajaM, OM hUM hrIM aiM glauM svA kahI~Ta pratipakSa sainyaM cUrNaya 2 Tha devadatta senAstaMbhana yaMtra citranaM - 24, hA parted
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 58 ) SaSTho'GaganAkarSaNa paricchedaH dvireSayukta likha mAntayugma SaSThastharokArayukta sabindu | svarAvRta paJca purANi vahna rephAt kramAt kromatha hnIM ca koNe / / 1 / / [ saMskRta TIkA ] - 'dvarephayukta' rephadvaya saMyuktam 'likha' lekhaya kitat ? 'mAntayugmam' makArasyAnto mAnto yakAraH, tasya yugmamiti yakArayugalam / kiviziSTam ? ' SaSThasvaraukAra yutam' SaSThasvarazca zraukArazca paSThasvaraukAroM tAbhyAM yuta SaSThasvaraukArayutam, kakAraH -- zrakArasaMyutam / punnaH kathambhUtam ? 'sabindu' pranusvAre saMyuktam / evaM yU~ yauM / punarapi kathambhUtam ? svarAvRtam' tabdIjabahiH pradeze SoDazakalabhirAveSTayam | paJcapurANi bahna : AvRtakalAveSTanavahiH pradeze paJcavahnipurANi / 'rephAt kramAt kromatha hrIM" ca korape' rephAkSara sakAzAd yathAnukrameNa komatyakSaram / 'atha' ko kArAdanantaram / 'hrIM' homiti bIjam / 'ca' samuccaye koNe // 1 // kya ? [hindI TIkA ] - do repha se yukta chaTThA svara ukAra aura zrIkAra yukta anusvAra sahita do yakAra likhanA, yAnI yU~ aura mA~ ko likhanA, phira isa bIja ke bAharI bhAga meM solaha svaroM ko likhe tadanaMtara usake bAharI bhAga meM pAMca agnipura kA lekhana kare, pAMca agnipura ke prathama maMDala ke tInoM konoM meM krauM aura hrIM bIja ko anukrama se likhe ||1|| klauM kAraruddha ca tathA hrasaklI blU kAraruddha ca ha saustathaiva / krameNa dikSu triSu cAmbikAyA yantraM bahirvahnimarutpuraM ca // 2 // [ saMskRta TIkA ] - 'klo kAraruddha' ca' kloMkAradvitayaruddham / 'tathA h svalI" tathA pUrvoktAkSara vidhAnena ha, svaloM iti bIjAkSaram / blU kAra ruddha N ca blUkArayugalaruddha ca / 'haso tathaiva' hasauM iti bIjAkSaram 'krameNa' prathama maNDalakoNatraye hrIM" iti bIjama, dvitIya maNDala koraNatraye koM iti bIjama, tRtIya maNDala ko raNatraye hrI~ iti bIjama, caturtha maNDala koNatraye klai kAraruddha hsklo iti bIjama, paJcama maNDala koNatraye blU kAraruddha ha sau iti bIjama, evamanena krameNavahnipaJca 1. blekAra iti kha pAThaH /
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ purAgilekhanIyAni / 'dikSu triSu' tanmaNDalatridizAsu 'mantraM vakSyamAraNamantram / kasyAH ? 'ambikAyAH' ambikAyakSidecyAH / 'bahiH' tanmAtrebAhma 'vahnimarUtpura' agnimaNDala vAyumaNDalAM ca / / 2 / / ambikA mantroddhAra : OM namo bhagavati! ambike! ambAlike! yakSidevi yo blaM ha sklI blaM hasauH1 ra ra ra rAM rAM nityaklinne / madanadrave / mavanAture! hrIkA amuka mama vazyAvRSTi kuru kuru savauSaT // [hindI TIkA] :-usake bAda prathama maNDala ke koraNo para raM likhe, dvitIya maNDala ke tInoM koraNoM para ko likhe, tRtIya maMDala ke tIno kogoM para hrIM likhe, usI prakAra prAge blU likhe aura Age islko likhe, usake bAda ha sauM likhe, tadanantara tIno hI dizAnoM meM ambikA devikA maMtra likhe, usake bAda agnimaMDala aura vAyu maNDala likhe / ___ mantroddhAra :-OM namo bhagavati (ambe, ambAle, ambike) aMbike aMbAlike yakSa devi yU yaoN bla halkI blUha sI ra: ra: ra: raH rAM rAM nitye, klinne madadrave madanAture hrIM kroM amukI mama vazyAvRSTi kuru kuru saMvauSaT / / 2 / / iSTAGganAkarSaNamAhurAdyA dhatta ratAnbUla viSAdi lekhyam / yantraM paTe khAparatAmrapatre dinatraye dIpazikhAgnitaptam // 3 // [saMskRta TokA]-'iSTAGganAkarSaNam' iSTapramadAjanAkRSTim / 'pAhaH' avanti / ke ? 'prAdyAH' pUrvAcAryAH / kam ? 'yantram' kiviziSTam ? 'dhatturatAmbUlaviSAdilelyam' unmattarasaH tanmukhatAmbUlarasaH viSa' zRGgovirSa AdizavAda udgartanAdibhiH 'lelyam' ityAdi dravya lekhanIyam / 'yantram kathitayantram / kva ? 'paTe' vastre / 'khapare' nUtana khapare / 'tAmrapatre zulvapatre / 'dina traye' tridine / 'dIpazikhAgni taptam' pradIpa zikhA jvAlAtaptam // 3 // 1. raH raH raH raHrorA iti va pAThaH / 2. madadrava ilikha pAThaH / 3. prAkRSTimiSTapramadAjanAnAM karoti yantra khabirAgnitaptam | iti zlokArDamaSika dIpazikhAgnitaptamityasyAnamtaraM pazyate ga pustake / taTTIkA'pi dRzyate / sA yathA :prAkRSTi' / kAsAm ? 'iSTapramadAjanAnA' svakIyepsitAnAmaGganAnAm / 'karoti' karate / phitat ? 'yantraM' etat kathitayantram / kivizisTam ? khadirakAThaGgArataptam //
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ [hindI TokA]--isa prakAra aMgAnAkarSaNa yaMtra vidhi ko pUrvAcAryoM ne kahA, isa yaMtra ko jisako vaza karanA hai usake kapar3e para athavA khopar3I para vA tAMbe ke patarA para, dhatUrA ke rasa se, usake pAna kI pIka se athavA baccha nAga Adi dravyoM se likhakara dIpaka kI zikhA para tapAne se iSTa strI kA AkarSaNa hotA hai / / 3 / / srI AkarSaNa yaMtra citra naM. 25 noTa :-isa yaMtra kI vidhi meM tInoM prati meM alaga-alaga varNana hai, maMtra meM eka prati meM (ambe, ambAle, ambike) hai, saMskRta prati meM (ambike ambAlike) hai, isI prakAra maNilAlasArAbhAI ke yahAM se prakAzita prati meM hai| usI prakAra yaMtra meM bhI, prathama maMDala ke koraNe meM raM likhA hai, kahIM yaM likhA huA hai, saM. prati meM yaM aura sUrata se prakAzita meM yaM, ityAdi aMtara hai / maMtra zAstrajJAtA sudhAra kara likhe, hamane to saMskRta prati ke mUla pATha kA anusaraNa kiyA hai| u hrIM hratkamale gajendravazakaM sarvAGga sandhiSyapi mAyAmAthilikhet kucadvitaya yogyU yonideze tathA / ko kAraiH pariveSTaya mantravalayaM dadyAt puraM cAnalaM tadvAo'nilabhUpuraM tridivase dIpAgninA''karSaNam // 4 // [saskRta TIkA]-'uhrIM hrakamale hRdaya kamala madhye OM hrIM iti bIjAkSaraM vilikhet / 'sarvAGgasandhiSu sarvazarIra sandhiSu / 'api' tathA / 'gajendravazaka' aGka shm| 'kucadvitayayoH' stanadvitayayoH / 'mAyAmAvilikhet' / hro kAramAvilikhet / 'tathA' tena prakoreNa / 'yonideze' yoni prdeshe| 'myU' yyU iti bIjam / 'koMkAraiH pariveSTaya' tadra pabahiH pradeze ko kAraiH samantAt veSTayitvA / 'puraM cAnalam' tanmanprayalayabahiH agnimaNDalaM dhayAt 'tabAhya 'nilabhUpuram' tadagnimaNDalabahiH pradeze vAyumaNDalaM taduparibhUmaNDalaM dadyAt / 'tridivase dopAgninAkarSaNam' dinatrayamadhye pradIpa zikhAgninA prAkarSaNaM sthAt // 4 // balayamaMtroddhAra :-u~ namo bhagavati ! kRSNAmAtAGgini ! zilAvalkala kusuma 1 rupa dhAriNi ? kirAta zavari ! sarvajanamohini2 ! hrAM hro ha hrIM hraH amukAM mama vazyAvRSTi kuru kuru saMvauSaT / 1. veSadhAri iti kha pAThaH / 2. sarvajanamano mohinI iti kha pAThaH /
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ nimvadravamavanA OM namo maga ambike ambAli praoNblema rassara pAlike yAdeviyoga svaasstt| nidatriyyAblekI -- mAnike ambAlika mamanamobhagavAsa rekaoN amuka mama rUsaroSa kArakurakurUsarApaTa rasasro rAniyA re FFFFFFIEF re Walempuraneemummmuny Att9ERsAra 22rarararararararararararararararara resara rerererererererarararararararara 1ttttttt FFFFF vRkSa Plese madanA surehI kAmAmumamA rararararararararara HAMIR Trera srararararara MTR ttttti rasa rararararararararararararararararara rarissssa rararararararararararararararara pravadro madanA nure hI amukama / Simiraram.au hAmlAmA " vazyA kRAra kuruka kurukRruusvaassd| OMnamo bhagavatiamdina ambike ambAlikeema -strIAkarSaNa yaMtracitranaM-25......
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ [hindI TIkA]-apanI icchita strI ke rupa ko eka tAmrapatra para Upara paira aura nIce kI aora zira karake banAve phira usa strI ke hRdaya para OM hrIM likhe, zarIra ke saba jor3oM para kroM ko likhe, donoM stano para hI likhe, usI prakAra yoni pradeza para yUM likhe phira ko kAra se pariveSTita karake bAda meM nIce likha maMtra se veSTita kara de, usake bAda agni maNDala, vAyu maNDala aura pRthvI maNDala se paira deve, tIna dina dIpAgni para yaMtra ko tarAve to AkarSaNa hotA hai / / 4 / / ___valaya meM likhane ke liye maMtra:-OM namo bhagavati kRSNamAtaGginizilAba kala kusuma rupa dhAriNi kirAta zavari sarvajana mohini sarvajana vazakari hrAM hrIM hra hrauM hraH amuka (ko) AkarSaya-2 mama vazyA kRSTi kuru kuru saMvauSaT / patre strIrupamAlikhyamUrdhvapAdamadhaH ziraH / brahmAdirAjikA dhUma bhAnu dugdhena lekhayeta // 5 // [saMskRta TIkA]-'patre 2 tAmrapatre / 'srorupam' iSTAGganArupam / 'prAlilayaM likhitvA / katham ? 'UrdhvapAdamadhaH ziraH' pAdAvUyaM ziro'SaH kRtvA likhet / 'brahmAvi brahmAdipalAzaznagdhatta ramiji anye badanti brahmAviSNa rudreti tripuruSam / 'rAjikA' gaurasarSayAH / 'dhUma' gRhadhUmam / 'bhAnudugdhena' arkakSIreNa lekhyet| etaiH dravyaH kathita sI rUpaM yantraM lekhayitvA dIpazikhagnau tApayet ityarthaH / / [hindI TIkA]-isa yaMtra ko tAmrapatra para (avathA tAMbulapatra para) srI rUpa ko jisake pAMva para aura zira nIce karake likhe, likhane ke dravya isa prakAra leve, dhanUrA kA rasa, palAsa kA rasa, thuara kA rasa, sapheda sarasoM, ghara ke dhuA kA meza, prAkaDe kA dudha Adi dravyoM se (dhatUrA, sapheda sarasoM, gehUM aura prAkaDe ke dUdha se) line, phira tIna dina taka dIpaka kI zikhA para yaMtra tapAve to inchita srI kA prAkarSaraNa hotA hai // 5 // aMganAkarSaNa yaMtra citra naM. 26 dekheN| noTa :-isa yaMtra kI dUsarI pratiyoM meM mUrti ke bAhara agni maMDala, bAhara kroMkAra se veSTita, phira maMtra valaya aura pRthvI maMDala likha kara yaMtra kI samApti karanA, mula vidhi yahI hai, saMskRta meM isI prakAra kA pATha hai / 1. lepayut iti kha pAThaH / 2. hasta likhita prati meM tAMbUla patra para likhane ko kahA hai|
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ (64) hinisarvajana vaza dIkaoNkA~krIkA zakarihohohalI sarvajanamohini kraunIko kAkrokraoNkI kirAtazavarIsarva hakriIkAko cahAhaHamukA(kiAra rarararararararararararararararararaM STEPLANESS kAlAvatkalakusumarUpa akrokraoNnaoNmI - -DiM. raMrarararararararararararararararararara kiyaAkarSaya kriI kaoNkroM / SHESESEGES rararararararararara kaSAmAtAtira pramavazyA kRSi da se plblette nA Obb kurUkurUsavAna - aMganAkarSaNayaMtracitranaM.26,
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ agnipuTakoSThamadhye kalAvRtaM nAthamaGga,zaniruddham / kosstthe| praNavaGka zamAyAratinAtharaMrazca // 6 // [saMskRta TIkA]-'agnipuTa koSThamadhye' zikhimaNDala dvaya sampuTa koSThamadhye / 'kalAvRttaM' SoDazakalAbhirAvRtam / kam ? 'nAtham' bhuvananAthaM hrI kAram / kathambhUtam ? 'praGka zaniruddham tad hrI kArobhayapAzrce koMkAra dvayaruddham / 'koSTheSu' tadagnipuTaSaT konnessu| 'praNavAGka zamAyA ratinAtharaMrazca' prathama koSThe , dvitIya koSThe ko', tRtIya koSThe hrI', caturtha koSThe klo paJcama koSThe raM, SaSThakoSThe raH // 6 // [hindI TIkA]-sAdhaka pahale hI likhe, usake donoM bAju koM likhe, phira eka valaya banAkara, Sor3aza svara ko likhe usake bAda agni maNDala saMpuTa banAve, paTa koNa kaa| usa SaTa koNa ke pratyeka kone meM kramazaH OM, kroM, hrIM', klIM raM aura raH bIjoM ko likhe // 6 // kRSNAzunakasya jaGkhAzalye pravilikhya manujaraktana / khadirAGgArastapte saptAhAdAnayatyabalAm // 7 // [ saMskRta TIkA ]-'kRSNAzunakasya' asitabhaSaNasya / 'jaGkAzalye / sacchunakadakSiNajaGgAsthi / 'pravilikhya' prakarSeNa likhitvA / kena ? 'manujaraktana' nararudhireNa / 'khadirAGgAraH' khadirakASThAGgAraH 'tapte' tApite sati / 'saptAhAt' saptadina madhye / 'prAnayati' samAnayati / kAm? 'abalAm'vanitAm // 7 // [hindI TIkA] -kAle kutte ke jaGghA kI haDDI para manuSya ke hAtha ke rakta se yaMtra likha kara khadirAgni meM yaMtra ko tapAne se sAta dina meM hI, icchita srI kA AkarSaNa hotA hai // 7 // aMnanA aAkarSaraNa yaMtra citra naM 27 dekhe / athavA rajasvalAyA vastre saMlikhya jalajanAginyAH / pucchaM vidhAya yati taddIpAdAnayennArIm // 8 // [ saMskRta TIkA -'athavA' anyena prakAreNa vaa| 'rajasvalAyAH' pusspvtyaaH| 'vastraM tadastre / 'saMlikhya' prAkazunakAsthilikhitAgnipuTakoSThetyAdi 1. ga pustake 'bhUjaraktana' iti pAThodazyate, TippaNyA sa khararaktaM na iti tasyArthI nirSizyate /
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ the Fen krauM They OMRR ( 66 ) klI~ hR ai A Aa devadatta 445 krauM aMganA karSaNa yaMtra citra naM. 27, so
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ yantraM samyag likhitvA / 'jalajanAginyAH' alodbhvspinnyaaH| 'pucchaM vidhAyati' nAginyAH pucchaM gRhItvA tadvastramadhye nikSipya tiM kRtvA / taddIpAt' satiprabodhitavIpAt / 'pAnayet' samAnayet / kAm ? 'nArIm' vanitAm // 8 // [hindI TIkA |-athavA anya prakAra se rajasvalA srI ke vastra para pahale kahe hue yaMtra ko likhakara usa sahita pAnI meM rahane vAle sarpa kI puMcha ko grahaNa kara use kapar3e meM milAkara usakI bAtI banAve, usa bAtI ko banA kara jalAne se strI kA AkarSaNa hotA hai / / yaMtra citra naM. 27 hI dekheM / hrI kAramadhye pravilikhya nAma SaT koNa cakra bahirAvilekhyam / koNeSu tatvaM triSu covaMkoraNadvaye punarayU madharoM likhecca 16 // [ saMskRta TokA ]-'hrIM kAra madhye' bhuvananAthAdhipamadhye / 'pravilikhya' prakaraNa likhitvA / kim ? 'nAma' devadattanAma / 'SaTkoNam / 'bahiH' tavahI kArAd bahiH / 'pAlekhya samantAdAlekhyam / 'koraNeSu SaTkoNeSu / 'tattvaM' hro kAram / 'triSu ca' adhogatapAyakoraNadvayama / Urdhvagata koNamekama , evaM koNatraye hI kAra likhet / 'UrdhvakoraNadvaye' pArzvakoNa dvaye / 'punaH' pazcAt / ' yUey" iti likhet / 'adharoM likhecca adhogata madhya koNe u~ likhet / 'ca' samuccaye // 6 // hindI TIkA]-hrI kAra ke madhya meM devadatta likhakara Upara se SaTa koNa banAve phira usa praTkoNa meM Upara koNe meM hrI, usake bAda yyU phira hrIM phira OM phira hrIM, usake bAda yyUM kramazaH likhe / / 6 / / pAzAGka zo koezikhAntarasthau mantrAvRtaM vAyupuraM ca bAhma / prAkRSTimiSTapramadAjanAnAM karoti yantra khadirAgnitaptam // 10 // [saMskRta TokA]--'pAzAGka zau korapazikhAntarasthI' SaTkoNacaka koNeSu pAzAGka zo pro ko| 'mantrAvRtaM' SaTkoNa cakrabahiH vakSyamANamaMtreNAveSThitam / vAyupuraM ca bAhya' tanmatravalayabahiH pradeze vAyumaNDalam / 'caH' smuccye| 'prAkRSTi' AkarSaNama / kAsAma ? 'iSTa pramadAjanAnAM' svepsitasrINAma / karoti kurute / kitat ? yantrama' kathitaSaT koraNa yantrama kiviziSTama ? khadirAgnitaptama' khadirakASThAgninAtApitam // 10 //
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ valayamaMtroddhAra:-u~ hUM. ha sklo ha sau aA~ ko yU" nityaklinne ! madanave ! madanAture ! amukI mama bazyASTi kuru kuru saMvauSaT // 10 // [saMskRta TIkA]-paTa koNa cakra ke pratyeka bAhara ke korago para, A~ ko kramazaH line, Upara se maMtra balaya banAkara usa balaya meM maMtra kA lekhana kare, aura vAyu maNDala banAde, vAyu maNDala meM yaM svAhA likhe, isa yaMtra ko iSTa srI kA prAkarSaNa karane ke liye khadirAgni meM tapAnA to AkarSaNa hotA hai / / 10 / / ___maMtroddhAra valaya meM likhane ke liye :-OM hrIM halkI hasauM oM ko yUM nitya klinne madadrava madanAture amukIM mama vazyA kRSTi kuru kuru saMvauSaT / / likhitvA tAmrapatre vA zmazAnodbhavakhapare / tadaGgamala dhatta raviSAGgAra pralepite // 11 // [saMskRta TIkA]-'likhitvA' prAlilya / pava ? 'tAmrapatre' tAmmayinimitapatre / 'yA' athavA / 'zmazAnovakhapare' zmazAna janita khpre| 'tadaGgamala' iSTAGganApaJcamalaH 'dhatta ra' unmattakarasaH 'viSa' zRGgIviSam 'praGgAra' zmazAnAGgAraH 'praleSite' etaiH aGgamalAdidravyaiH tAmrapatre pralepite sati // 11 / / [hindI TIkA |--isa yaMtra ko tAmrapatra para athavA zmazAna se utpanna khaparA para iSTa strI ke aMga ke syano para kA mala, (athavA paMcamala se) dhatUrA zaGgIviSa aura koyale se likhanA cAhiye / / 11 / / yaMtra citra naM 28 dekheM, yaha bhI aMganAkarSaNa yaMtra hai| noTa :-camala, aAMkha kA mala, kAna kA mala, dAMta kA mala, jIbha kA mala aura zukramala / mUla saMskRta kI prati meM bhI paMcamala ko prayoga meM lene ko likhA haiM / jahAM tAmrapara yaMtra lekhana vidhi likhI hai vahAM ina dravyoM kA lepa kare, pahale bahuta patale tAmrapA para yaMtrA lekhanI se yaMtra khoda kara, uparokta dravyoM kA lepa karanA cAhiye / hI vadane yonau kloM hasklI kaNThe smarAkSaraM nAbhau / hRdaye hirephayukta hakAraM nAma saMyuktam // 12 // 1. kle' iti na paatthH|
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 6 ) kIma ma AkroM svA hA yA krAphara madanAtureamata nA~ko sA~kro AkrAyyUnityahA reAkrA vA AkrA vo Sada ya skhA strIAkarSaNayaMtra citra naM-28
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 100 ) [ saMskRta TIkA ] - 'hrIM vadane' grAsye hoMkAram / 'yono kle" yonimadhye kle / 'hasklo kaNThe kaNThapradeze hasthalI iti / 'smarAkSaraM nAbhau' nAbhi praveze klakAram / 'hRdaye dvirephayukta ha. kAraM hRtpradeze pradhaurdhva rephaddhayayuktaM hR kAraM hamiti / kiviziSTaM hra kAram ? nAma saMyuktam' devattanAmAnvitam // 12 // [hindI TIkA | mukha meM hrI~, yoni meM kleM, kANTha meM hasvalI, nAbhi pradeza meM kAra, hRdaya pradeza meM hU~ kAra, devadatta nAma sahita likhe || 12 || bhAvArtha :- eka trI kA citra banAkara, uparokta aMgopAGga meM bIjAkSara likhe / nAbhitale klU kAra ? bebAdi 2 mastake ca saMvilikhet / skandhamaNibandhakUrpara padeSu tatvam prayoktavyam // 13 // [ saMskRta TIkA ] - 'nAbhitale klU kAraM nAbheradhaH pradeze phlUkAram / 'vedAdi' vedasya zrAdirvedAdiH ukAraH taM 'mastake ca' zIrSe ca saMvilikhet / 'skandhamaNibandhakUpara padeSu tattvaM prayoktavyam' skandha pradeze maNibandha pradeze kUrpara pradeze padadvayapradeze, eteSu pradezeSu hro kAraH prakarSeNa yojanIyaH ||13|| [hindI TIkA | nAbhi ke nIce klU mastaka para OM tathA kaMdhA, mariNa baMdha, kanapaTI aura pairo meM hI ko likhe ||13|| hastatate yU kAraM sandhiSu zAkhAsu zeSato rephAn / tripuTita yahnipuratrayamatha tabAhyapradezeSu // 14 // koSTheSu bhuvananAcaM koSThAgrAntara niviSTamaGka zaM bIjam / valayaM padmAvasyA mantreNa karotu tadbAhya ||15|| [ saMskRta TIkA ] - hastatale yU "kAram' karatale yU kAraM likhet / 'sandhiSu zAkhAsu hastapAdAdizAkhAsu 'zeSataH ' zraGga utyAdi zAkhAsu 'rephAn' rakArAn likhet / 'tripuTita vahnipuratrayam' etat krameNodvariputalikA bahiH pradeze zragnimaNDala traya sampuTaM kuryAt / 'zratha' tripuTitAgni purAnantaraM 'tadvAhyapradezeSu' tadagnimaNDala bahiH pradezeSu 'koSTheSu' navakoSTheSu 'bhuvananAtham' hI kAra likhet / 'koSThAgrAnta ra niviSTa 1. bla iti pATha: / 2. 'vedAdya' iti va pAThaH /
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 101 ) maGka zaM bIjam' koSThAneSu tavantareSu ca nivezita ko kAram / 'balaya veSTanam 'padmAvatyAH' , padmAvatI devyAH 'manloraNa' vakSyamAraNamantroNa 'karotu' kuryAt 'tadvAhya' tnmnnddlbaahm| valayamantroddhAra :-u~ hrIM hrahasthalI pana ! padmakaTini ! amukAM mama vazyAkRSTi kuru kuru saMboSaT // 14 // 15 // [hindI TIkA]-hAtha ke talavoM meM myU" kAra ko, bAko hAtha-pAMva kI aMguliyoM meM, sandhi zAkhAoM meM rakAra ko likhe, usake Upara tIna agnimaMDala banAve, yaha agnimaMDala uparokta pulikA para banA deve usa agnimaDala ke puTa ke nau koThoM meM hrIM tathA koThoM ke Upara ko bIja likhe, usake Upara padmAvatI maMtra ko likhe aura yaMtra ko hrIM kAra se tIna gherA DAlakara veSTita kara de / valaya maMtra :-OM hrI ha hraklI padmapadya kaTini amukAM mama vazyAvRSTi kuru 2 saMvauSaT / / 14 / / 15 / / praGka zarodhaM kuryAt tadbAhya mAyayA tridhA veSTayam / yAvakamalayajacandana kAzmIrAya rivaM likhed yantram // 16 // [saMskRta TIkA]-'aGka zarodhaM kuryAt' krokAraruddha kuryAt / kya? 'tabbAhya' tanmantravalaya vahiH pradeze 'mAyayA' hrIMkAreNa 'tridhA vezyam' triprakAreNa veSTaya / 'pAvaka' alaktakam, 'malayaja' zrIgandham 'candanam raktacandanam 'kAzmIram' kuGka mam, ityAdi sugandha dravyaiH 'idaM likhed yantram' etat kathitayaMtrAM likhet // 16 // [hindI TIkA]-kro kAra se rodha karake, usake bAhara mAyA bIja hrIM kAra se tIna bAra beSTita kara de / isa yaMtra ko alaktaka, sapheda caMdana, lAla caMdana, kesara Adi dravyoM se likhe / / 16 / / / vastro rajasvalAyAH khadirAGgAreNa tApayed dhomAn / kurute'bhilaSita1 vanitA kRSTi saptAha madhyena // 1 // [saMskRta TIkA]-'vasto rajasvalAyAH' 'dhImAna' buddhimAn / abhilaSita yanitAkRSTim' abhipretAGganAkaSTim' 'kurute' kuryAt / katham ? 'saptAhamadhyena' saptadinAmyantarataH // 17 // [hindI TIkA]-maMtravAdi isa yaMtra ko rajasvalA ke kapar3e para likhe to sAta dina meM athavA usake aMdara hI strI AkarSita ho jAtI hai / / 17 / / . kurute'bhilikhita iti va pAThaH /
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 102) OMhAhahaloM para saMvauSaT / OM niamukAmamA AmavazyAkRta HORSRaura sarira rahaFRETARA titFFER rasara RsRsRsRsRsrerarararararara ITTEFitize mamavazyAkaSkSi niamukAmamA ANTEERA raM manumaroo koSTa kurUka INMENT SH A.INbararararararararala N- Attiti ra i tttttiiiiii) padmapAkA ra sa vI 31 aMganAkarSaNayaMtra citrana
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 103 / ravidugdhAdivilipte yubatikapAle'thavA likhed yantram / puruSAkRSTau ca punarnu kapAle yantramevedam // 18 // [ saMskRta TokA ]-'ravidugdhAdi' arphakSIra-snuhokSIra-gRhadhUmarAjikAlavaNetyAdibhiH 'vilipte' vizeSeNa lipte / kasmin ? yuvati kapAle 'prathayA' prAkkathita rajasvalAvastrAbhAve anena prakAreNa vA 'likhed yantram' prAkkathita yannaM vilikhet / 'puruSAkRSTau ca puruSAkarSaNa viSaye 'punaH' pazcAt 'nakapAle puruSakapAle 'yantramevedama' etadeva palAM likhet // 18 // [hindI TIkA]-athavA isa yaMtra ko Akar3e ke dUdha athavA dhUara ke dUdha, gaha kI dhunA, sapheda soM aura namaka Adi dravyoM se kisI strI ke kapAla para likhe, pahale kahe hue yaMtra ko athavA puruSAkarSaNa meM puruSa ke kapAla para likhe, yaMtra ko khera kI agni para tapAve to sAta dina meM strI AkarSita hotI hai / / 18 / / yaMtra citra naM0 26 dekhe / nAma tatvavibhita bahirAlikhecchikhi maNDalaM , rephamantraghRtaM zmazAnajakarpare vilikhedidam / tApayet khadirAgninA himakuGka mAdibhirAdarAdAnayatyabalA balAdinasaptakarmadavihvalAm // 16 // [saMskRta TIkA] 'nAma' devavattanAma, kathambhUtam ? 'tatvavigarbhitam' hI kAramadhyasthitam, 'bahiH' hokArAd bahiH prdeshe| 'pAlikhet' samantAllikhet / kim ? 'zikhi maNDalam agnimaNDalam 'rephamantravRtam' rakAramantravalayeNa tadagnimaNDalaM bAhya veSTayam / 'idam etad yantram 'vilikhet' likhet / kva?'zmazAnaja khpre'pretvnkrpre| ke likhet ? 'himakuGka mAdibhiH karpUra kAzmIrAdi sugandha dravyaiH 'prAdarAt' AdareSa / ki kuryAt ? 'tApayet' tAparaNaM kuryAt / kena ? 'khadirAgninA' khadirakASTha jnitaagninaa| 'mAnayati' samAnayati / kAma ? 'abalAm' vanitAm / katham ? 'balAt' balAtkAreNa / kiyatkAlena ? 'dinasaptakaH' saptadivasaH / 'madavihvalAm' madanAkulitAm // 16 // balayamantrodvAra :-u~ namo bhagavati ! caNDi ! kAtyAyani ! subhaga durbhaga yuvatianAnAkarSaya prApharSaya ho ra ra myU" saMvauSaT devadattAyA hRdayaM ghe ghe / 1. vivabhitaM iti kha paatthH| 2. prAklo hoMThaH ThaH ThaH ThaH ThaH hU~ phaT devavattAya hRdayaM ghe ghe saMvauSaT iti kha pAThaH /
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 104 ) [ hindI TIkA ] - hrIM ke madhya meM devadatta kA nAma likhakara, Upara se agnimaMDala banAve, repha sahita banAve aura eka valaya dekara usa valaya meM nIce likhA huA maMtra likha de / isa yaMtra ko zmazAna ke khaparA para kapUra, kesara, candanAdi sugandhita dravyoM se zrAdara pUrvaka likhakara khadirAgni meM tapAve to icchita strI sAta dina meM madarahita hokara grA jAtI hai / / 16 / / dekhe yaMtra citra naM0 30 / maMtrodvAra : - OM namo bhagavati canDa (caNDi) kAtyAyani subhaga durbhaga yuvati janAnAmAkarSaya 2 hrI ra ra yU" saMvauSaT devadattAyAM hRdayaM ghe ghe / ityubhayamASAya zekhara zrI malliSeSa sUri viracite bhairava padmAvatI kalpe'GganAkarSakhAdhikAraH SaSThaH paricchedaH ||6|| isa prakAra ubhaya bhASA kavi zrI malliSeNAcArya viracita bhairava padmAvatI kalpa kA aMganAkarSaNa nAma ke adhikAra kI hindI bhASA nAmaka vijayA TIkA samAptA / ( SaSTham adhyAya samApta ) I / . !
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ { 105 ) AkarSaya jA tijanAnAmAkarSa se vI para rararararararararararararara rararararararararararararararararaM deivadatta rarararararararararararararararararara ticANDakAtyAyanika hada yaM LATERISTIR aMganAkarSaNayaMtra citrana. 30,
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ { 106 ) saptamo vazikaraNayantra paricchedaH haMsAvRtAbhidhAnaM layarayaSaSThasvarAnvitaM kUTam / binduyutaM svaraparivRtamaSTa dalAmbhoja madhyagatam / / 1 // [saMskRta TIkA]-'haMsAvRtam' haMsa iti padenAvRtaM-veSTitam / kiM tat ? 'abhidhAnam devadattanAma / 'lavarayaSaSThasvarAnvitam' lazca vazca razca yazca SaSThasvarazca kakAraH etairanvitaM yuktam / ki tat ? 'kuTam kSakAram / punaH kathambhUtam ? 'binduyutam anusvAra saMyuktam, evaM kSamya iti piNDaM haMsapadAda bahirdeyam / punarapi kathambhUtama ? 'svara parivRtam' piNDAd bahiH svararAveSTitam / punaH kathambhUtam ? 'aSTadalAmbhojamadhyagatam' aSThadalakamalamadhye sthitama // 1 // [hindI TIkA]-haMsaH zabda ke madhya meM devadatta likhakara usake Upara kSamlyU liso, usake Upara eka valaya meM svara lilo, phira aSTadala kamala banAve / / 1 / / tejo hai soma sudhA haMsaH svAheti digdaleSu likhet / prAgneyyAdidalevyapi piNDaM yat kariNakAlikhitama // 2 // [saMskRta TIkA]-'tejo hai soma sughA haMsaH svAhA' teja:-u~kAraH, 'hai hamiti akSaraM, somaH kvoM kAraH, sudhA kSvIkAraH, "haMsaH' haMsa iti padam 'svAhA' svAhA iti padam / evaM u~ hai kvI kSvo haMsaH svAhA ityevaM viziSTamantAM 'digdaleSu' prAcyAdiSu catuH patreSu likheta / 'prAgneyyAdivaleSvapi' pazcAta prAgneyyAdi vidiggatacaturdaleSa 'piNDaM yata, kariNakAlikhitam ' yata kaNikAbhyayantare likhitaM malTana, iti piNDaM vidikpazeSu likheta // 2 // __ [hindI TIkA -usa aSTadala kamala ke pUrvAdi cAroM dizAoM meM OM hU~ kyoM (vI) kSvI haMsaH svAhA likhe aura cAroM vidizAoM meM bhavya piNDAkSara ke ko lilA deve / / 2 / / noTa :-mUla saMskRta pATha meM aura ahamadAbAda se prakAzita padmamAvatI upAsanA meM kvI hai aura hastalikhita saMskRta pATha meM OM graha ho 6vIM haM saH svAhA, likhA huA hai / isI prati ke yaMtra meM OM hrIM ivIM zvI hasaH svAhA likhA hai, sUrata kI kApar3iyA kI prati meM OM ahaM ivIM kSvoM haMsa svAhA hai| lekina merA mata aisA hai ki klI kI jagaha ivI hI honA cAhiye / / 2 / /
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUrye surabhidravyavilikhya tat sikthakena pariveSTaya / nUtanaghaTe'mbupUrNe sadyantra sthApayed ghImAn // 3 // [saMskRta TIkA]-'bhUrye' bhUryapatre 'surabhidravyaH' kuGkamaka' rAdisugandhidravyaH 'vilitya' vizeSeNa likhitvA 'tat' tallikhita yantram 'sikthakena' madhUcchiSTena 'pariveSTaya' samantAd AveSTaya / 'nUtanaghaTe' nvkumbh| kathambhUte ? 'ambupUrNe' zItalajalaparipUrNe / 'tayantraM tat sikthakena veSTitaM yantram 'sthApayet' nikSipet / kA? 'dhImAn' buddhimAn / / 3 / / hindI TIkA]-maMtrasAdhaka isa yaMtra ko bhoja patra para kesara, kapura Adi sundhita dravyoM se likha kara, yaMtra ko moma meM lapeTa kara, ThaDe pAnI se bhare hue navIna ghar3e meM rakhe / / 3 / / tandulapUrNa mRNmayabhAjanamapyupari tasya saMsthApya / zrI pArzvanAtha sahitaM karoti vAhajvaropazamam / / 4 // [saMskRta TokA]-'tandulapurNam' zAlyakSatabharitam 'mRNmayabhAjanam' mRdAnimitapAtram 'api' pazcAt 'upari tasya' pUrNakumbhasyopari 'saMsthApya' samyak sthApayitvA / katham ? 'zrIpArzvanAtha sahitam' tandulopari zrI pArzvanAtha jinapratimAyuktam evaM vidhAne kRte sati 'karoti' kurute / kama ? 'dAhajvaropazamama' dAhajvarasya zAntima // 4 // [hindI TIkA]-phira cAMvaloM se bhare hue miTTI ke ghar3e ke Upara sthApanA kara usake Upara zrI pArzvanAtha bhagavAna ko sthApanA karane se dAha jvara zAMta hotA hai / 14 / / zrI khaNDana tavAlikhya pAyayet kAsyabhAjane / mahAdAhajvaragrastaM tatkSaNenopazAmyati // 5 // [saMskRta TIkA]--'zrI khaNDena' mukhAzrayeNa 'tat' prAk kathita yantrama 'prAlikhya' likhitvA 'pAyayet' prAturaM pAyayet / tat kba likhitvA ? 'kAMsyabhAjane' kAMsyanimita pAtre / kama ? 'mahAvAhajvaraprastama' tIvroSNajvaragrahItama / 'tada' dAhajvarama 'kSaNena' nimiSamAtraya upazAmyati' upazarma prApnoti // 5 // 1. vilikhet iti kha pAThaH / /
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 108 ) [ hindI TIkA ] - pahale kahe hue maMtra ko kAMca ke bartana para sugandhita dravyoM se likhakara rogI ko pilAne se turaMta ho dAha jvara zAMta hotA hai ||5|| maMtrodvAra : - OMkSmya" haeN kvI devI haM saH asi AumA svAhA yahI maMtra sUrata kI prati meM isa prakAra hai, OM namo bhagavate pArzva caMdrAya vyaha~ 67 vI~ haMsaH prati AusA svAhA / bAkI pratiyoM meM namo bhagavate pArzva caMdrAya, ravI kI jagaha kvo likhA hai / hamane saMskRta prati kA anukaraNa kiyA hai ||5|| mantroddhAra :- OM kSamyahaM ktrI kSvA haMsaH zrasi usA svAhA || dAha jvara zAMti yaMtra citra naM. 31 dekhe | ( bleM) klaitatva kUTendavRtaM svanAma tadbrAhyaM bhAge'STa dalAujapatram / poSu padmAvaramUla mantraM veSTayaM tavAkarSaNa pallavena // 6 // [ saMskRta TIkA ] - 'kletatva kuThenduvRtam' 'kleM' 'kle kAraM, 'tatvaM' hoMkAram 'kUTa' kSakAram, 'induH' ThakAraH taiH vRtam ebhizcaturkhojerAveSTitam / kiMsat ? 'svanAma' svakIyanAma / 'tadvAhyabhAge' tadvIjAkSarabahiH pradeze / 'aSTadalAbja patram ' zraSTa dala kamala patram | 'patreSu' taddalapatreSu 'padmAvaramala mantrama' padmAvatI devyA viziSTamUla mantrama 'veSTayaM tad' tad yantraM veSTanIyama | kena ? ' AkarSaNa pallavena' saMvauSaT iti pallavena || 6 || mantrodvAra : - u hrIM hra haravalI padma ! padmani ! namaH // [hindI TIkA | - 'ble (kleM) hrI~ kSa aura Tha se apane nAma ko parivRta karake usa ke bAhara ke bhAga meM praSTa dala kamala banAve, usa aSTadala kamala ke pratyeka dala meM padmavatI devI kA mUla maMtra likheM, phira usako AkarSaNa pallava saMvauSaTa se veSTita kare || 6 || V maMtrodvAra : OM hrIM hra haslko padma padmakaTini namaH / yantra tatazcArddha zazi praveSTayaM vilieya yantraM phalake baTasya / gorocanAsaMyutakuGka, mArca: sAdhyasya nAmAru candanena ||7|| [ saMskRta TIkA ] - ' yantram etat kathitayantram 'tataH' tasmAlekhanAnantaram 'ca' samuccaye 'zazipraveSTayam arddhacandra rekhayA veSTayam 'vilikhya' vizeSeNa 1. le iti pATha: /
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ [106 / havAdako svAhA A OM khAhA Robote - (jvara) dAhazAMta yaMtra citranA31
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ likhitvA 'yantra' etad yantram / kva ? phalake' paTTikAyAm / kasya ? 'vaTasya' nyagrodhavRkSasya / keH kRtvA ? gorocanasaMyutakuna mAcha:' gorocanAnvitakuDU mAdidravyaH / 'sAdhyasya nAmAruNacandanena' sAdhyamanuja nAmAnvitaM yantraM raktacandanena lekhyam // 7 // hindI TIkA] -usake bAda isa yaMtra ko arddha caMdramAkAra se ghera de, isa yaMtra ko acchI taraha se likhe, kisa ke Upara likhe ? vaTa vRkSa ke pATIyA ke Upara, gorocana, kezara se likhe, sAdhya ke nAma vAle yaMtra ko lAla caMdana se likhe / / 7 / / kRtvA tatazcobhaya sampuTaM ca zrIpArzvanAthasya puro nivezya / / sandhyAsu nityaM karavIra puStarbhadhedavazyaM japataH susAdhyam // 8 // [saMskRta TIkA]-'tataH tasmAdanantaram / 'caH' samuccaye / 'ubhayasampuTe caM' sAdhyasAdhakayolikhita yantra sampuTam 'kRtvA' viracayya / 'zrI pArzvanAthasya zrI pArzvanAthatIrthaGkarasya 'puraH' agre "nivezya' saMsthApya / kAsu ? sandhyAsu' trissusndhyaasu| 'nityaM sarvakAlam 'japataH' jApyaM kurvataH / kaH ? 'karavIrapuSpaiH' raktakaravIra puSpaiH / japataH puruSasya 'avazya' nizcayena 'susAdhyaM' samyak sAdhyaM bhavet' syAt / / [hindI TIkA]-usake bAda sAdhaka yaMtra aura sAdhya yaMtra ko saMpuTa karake mAne dono ko eka sAtha yaMtra kA eka hI tarapha mu~ha karake, muMha milAkara yaMtra ko saMpuTa kara do, phira usa yaMtra ko pArzvanAtha tIrthakAra kI mUrti ke sAmane sthApana karake, trikAla kanera ke phUloM para jApya karane se sAdhaka ko yaMtra kI middhi hotI hai / / 8 / / iSTa pAkArSaNa yaMtra citra naM. 31 dekhe| antyavarga tRtIya turya vakAratattvavRtAhvayaM haMsavarNavRtaM tato dviguNIkRtASTadalAMbujam / teSu SoDaza satkalAH zirasonazUnyavRtaM bahiyiyA pariveSTitaM praNavAdikAdibhirAvRtam // 6 // [saMskRta TIkA]-'antyavargaH' zavargaH / 'tRtIyaH' tasya zavargasya tRtIyAkSaraH sakAraH / 'turyaH' caturtha hakAraH / 'vakAraH' dhakarAkSaram / 'tattvaM' hI kAraH / 'vatAhvayaM' etaizcatubhirakSararAveSTita devadattanAma / 'haMsavarNavRtam' tadakSaracatuSTayAd bahiH 'haMsaH' itivarNarAvRtam / 'tataH' haMsabalayAt "dviguNIkRtASTadalAmbujam' SoDazadalapamam / 'teSu' SoDazadaleSu 'SoDaza satkalAH' prkaaraadissoddshstrraaH| 'zirasonazUnyavRtaMbahiH'
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ vISa saMvA SaTa. hA~ hU~ halo vayaMpAkasi hA~ hU~ hallA pdApaDAkarini kapadAkaTini lipIpAkaTini sauSada pAkaTenisa namaH padmakaTini savI para OM dopadmakarini namaH savA SaT pApa kaTini saMvISara iSTaAkarSaNayaMtracitranaM.31
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 112 ) tatasvarAd bahiH zirorahita kAre veSTitam / 'mAyayA' hI kAreNa 'pariveSTitam' samantAd veSTitam / 'pravAdikAdibhiH' tad hI kArAd bahiH pradeze praNava prAdiryeSAM te kakArAvayaH taH kAvibhirAvRtam / uka, kha, ga, gha, Ga, u~ca ityanena prakAreNa hakAra paryantam te kakArAdayaH veSTanIyam // 6 // [hindI TIkA]-sa, ha, ba aura hrIM ye cAroM akSaroM ke andara devadatta kA nAma likha kara una cAroM akSara ke bAhara praSTa dala meM haMsavarNa phiratA huA likha kara usake bAhara solaha paMkhuDI kA kamala banAve, usameM kramazaH SoDaza svaroM ko likhe phira zira rahita hakAra se veSTita kare aura hrIM kAra mAyA bIja se tIna gherA DAla de, usake bAda bAhara ka OMkha se lekara OMha paryaMta likhe / / 6 / / yantramAvilikhedidaM himakuGa mAgurucandanaMmUryake phalake'thavA bhudhigomayena vimAjite / pratyahaM vidhinA samaM japato'ruNaprasaveza tasya pAdasarojaSaT padasagnibhaM bhuvanatrayam // 10 // [saMskRta TIkA]-'yantram' etatkathitayantram 'prAvilikhet' samantAt likhet / kai? 'himakuddha mAgurucandanaH' kapUra kAzmIrAguru zrIgandhAdi surabhidravyaH / kva ? 'bhUryake' bhUrya ptre| 'phalake' ghaTaphalake / 'athavA' anena prakAreNa vA bhuvi pRthivyAm / 'gomayena' bhUmyapatitagozakatA 'vimAjite' vilipte 'pratyaha' dinaM dina prati 'vidhinA' yathAvidhAnena 'sama' saha 'japataH' japaM kurvataH / kaiH ? 'praharaNaprasavaiH' raktakaravIra puSpaH / bhRzaM pratyartham / 'tasya' anena prakAreNa japatasya puruSasya / 'pAvasarojaSaTpadasannibhaM' pAvakamalabhramarasadRzaM / kim ? 'bhuvanaprayam'jagattrayam tasya SuruSasya vazati syAt ityabhiprAyaH // 10 // mantra :-u~ ho hasvalI blUha asinA usA anAhatavidyAyai namaH // [hindI TIkA]-isa yaMtra ko bhoja patra para kapUra, kezara, agaru ba candana se likha kara athavA vaTa vRkSa ke paTTiye para vA gobara se lipI huI zuddha bhUmi para likhe, phira pratidina nimnalikhita maMtra kA lAla kanera ke puSpoM se vidhipUrvaka jApya karane se sAdhaka ke caraNoM meM sabhI prANI natamastaka hote haiM / / 10 / /
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtroddhAra :-OM hrIM ha svalI blU (bleM) hai asigrAusA anAhatavidyAyai namaH / vazIkaraNa yaMtra citra naM. 32 // brahmAntaragataM nAma mAyayA pariveSTitam / veSTitaM kAmarAjena bAhya na SoDazapatrakam // 11 // [saMskRta TIkA]-'bahmAntaragataM' kAramadhyasthitam 'nAma' devadattanAma / kathambhUtam ? 'mAyayA pariveSTitam' hI kAreNa pariveSTitam / punarapi hrI kArAd bahiH 'kAmarAjena' klI kAreNa 'veSTitaM' pariveSTitam / 'bAhya klIkArabAhya 'SoDaza patraka' SoDazadalapadmam // 11 // _[hindI TIkA]-OMkAra ke madhya meM devadana kA nAma likhakara Upara se mAyA bIja hrIM se veSTita kare, phira usake bAhara kAmarAja bIja kloM se veSTita kare, tadanantara usake Upara solaha patra vAlA kamala banAve / / 11 / / paja bAAraNAna nyaset teSu svAhAntau kAra pUrvakAn / tadbAhya 1 mAyayA veSTayaM ko kAreNa nirodhayet // 12 // [saMskRta TokA]-'paJcabANAn' u drAM drIM klI blUsa iti paJja bANAn 'nyaset' sthApayet / pheSu ? 'teSu' pratyekaM patreSu 'nyaset' vinyaset / ka yambhUtAm ? 'svAhAntaukArapUrvakAn' svAhAzabdAntAn evaM udro dro klI blU saH svAhA' ityAdirUpAn / 'tadvAhma' tatpatrabAhya 'mAyayA veSTayam' hI kAreNa vidhA veSTayam / kau kAreNA nirodhayet' ko kAreNa nirodhanaM kuryAt // 12 // [hindI TIkA]-usake bAda paJcabANoM ko OM drau drI valI blU sa solaha daloM meM svAhA zabda sahita likhe, usake Upara mAyA bIja hrIM kAra se tIna bAra veSTita karade aura kro' kAra se nirodha kare / / 12 / / bharyapatre paTe vA'pi vilikhecca himaadibhiH| OM drA dro klI blU sakArAntyamantraM kSobhakaraM japet // 13 // [saMskRta TokA]-'bhUryapatre bhUrjadale 'paTe vA' vastre vA 'api' niSayena 'vilikhet' vizeSeNa likhet / keH? 'himAdibhiH' ka'rAdi sugandhadravyaiH / OM 'do dI 1. mAyayA tata tridhA theTa yaM iti kha pAThaH /
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ bHddii dii ha Ta Tha Da Dha Na ta tha da dha na pa pha ba u bha cha ja He Ya OM haMsaH ( 114 ) [he] saH [ha] saH hasaH he saH 20 haMsa haMsaH A devadatta sa hai sa aH a 20 saH he saH haMsaH haMsaH haMsaH An Jiu haMsaH | au bhaI ma va I za Sa sa u ha OM OM OM kha ga gha Ga ca vargIkaraNayaMtra citra naM.32 la 1
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ { 115 ) klI blU sakArAnsyamantraM dro dI klI blU saH iti mantram 'kSobhakara' janakSobhapharam 'japet' japaM kuryAt / / 13 / / [hindI TIkA]-isa yaMtra ko bhojapatra vA vastra para kapUra, kezarAdi sugaMdhita dravyoM se likhe, aura OM drA~ drI valI blU saH / isa maMtra kA jana kSobha karane ke liye japa karanA cAhiye / / 13 / / jana kSobhakara yaMtra citra naM. 33 noTa :-isa maMtra kI yaMtravidhi meM saMskRta prati meM OM hrAM hrIM blU saH svAhA likhA hai, aura sUrata kI kApaDIvAjI kI prati meM zloka ora TIkA dono meM hI, OM drI baloM saH svAhA likhA huA hai kintu hamAre pAsa mathurA se likhI huI mUla TIkA sahita prati meM OM dro dI klI blU saH svAhA likhA hai, hame to yahI maMtra ThIka jacatA hai kyoMki paMcabAga sahita matra meM hA~ hrIM kisI bhI hAlata meM nahIM banatA, paMcabAraga meM drA~ drIM klIM blaoN saH hI banatA hai, navAba ke yahAM se prakAzita prati meM bhI hA~ ho hI likhA hai, kiMtu ThIka nahIM hai, azuddhapATha hai, isaliye mere nirNayAnusAra OM droM drI lI blauM saH svAhA, yahI maMtra ThIka hai| yaMtra meM tInoM pratiyoM uparokta maMtra hI likhA hai yaMtra meM kisI prakAra kA bheda nahIM hai / / aSTadala kamala madhye svanAma tattvaM daleSu cittabhavam / punarapyaSTadalAmbujamibhadazakaraNaM tato lekhyam // 14 // [saMskRta TIkA]-'aSTadalakamala madhye' aSTadalAmbujamadhye kaNikAyAm 'svanAma tatvam' svakoyanAmAnvita ho kAram / 'valeSu citta bhavam' tadaSTadaleSa klo kAram / 'punarapyaNTadalAmbujam' punarapi aSTadalapanam / 'tataH tadaSTadaleSu 'ibhavazakaraNaM ko kAraH 'lekhyaM lekhanIyaH / / 14 / / [hindI TIkA]-aSTadala kamala ke andara kaNikA meM apane nAma sahita hrI ko likhe, aura aSTa dala kamala meM klI kAra ko likhe, phira Upara eka aSTadala kA kamala banAbe, usa aSTadala kamala meM kro kAra ko likhanA cAhiye / / 1 / / SoDazavalagatapaya klauMkAra taddaleSa surabhidravyaH / klAM klo phlU klauM kArastad yantraM veSTayet paritaH // 15 // [saMskRta TIkA]-'SoDazadalagatapadmam' pUrvoktASTapatrabahiH pradeze SoDazabalAnvitaM pA likhet / 'kalauMkAraM tahaleSu' tat SoDazavaleSu kloMkAraM likhet / kaiH ?
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ hA~ blU saH hrIvra jI kI dro droM kI DaoN hrIM hrIM jo drohI OM drI kI va blU saH svAhA PS150 svaahaa| blU saH blaeN svohA saH droM kI drA jI kI ( 116 ) saH svaahaa| blU saH svAhA | svAhA blU saH svAhA svAhA svAhA svAhA svaahaa| blU saH blU saH blU saH drAM krIDa BEERS la 3. blU sa svAhA svAhI 18 Da Yun Yun ! kA~ hA~ saH blU saH svAhA Sa blU sa [(Liu svAhA svAhA, blU ra tU saH) drA zrI 45 35% krauM janakSobhakara yaMtra citranaM - 33 !
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'surabhidravyaH' sugandhidradhyaiH / 'klA klIM klauMkAraH' klA klI klau ityakSaracatuSTayena 'tad yantram' prAlikhita yantram 'veSTayet' veSTanaM kuryAt / katham ? 'paritaH' samantAt // 15 // [hindI TIkA]-phira usake Upara SoDazadala kA kamala banAge, usa kamala daloM meM klauM ke likhe phira Upara se klA~ klIM klaM klI klauM ina cAra bIjoM se yaMtra ko cAroM tarapha se veSTita kara de / isa yaMtra ko sugandhita dravyoM se likheM // 15 / / tad bAhya 'rkazazibhyAM japataH zUnyazca paJcabhinityam / nAganarAmaralokaH kSubhyati vazyatvamAyAti // 16 // [saMskRta TokA]--'tahAsa' tadveSTanabahiH pradeze 'arka zazibhyAm' prAditya candrAbhyAM veSTanAyam / 'japataH zUnyazca paJcabhinityam' sarvakAlaM hrIM hrI ha.hro haH iti paJcazUnyaH japaM kurvataH puruSasya 'nAganarAmaralokaH kSubhyati nAgalokaH manuSyalokaH devalokaH iti lokatrayaM tasya kSobhaM yAti, 'vazyatvamAyAti' vazatitvameti // 16 // [hindI TIkA-isa yaMtra ke bAhara bhAga meM caMdra aura sUrya ko banAvo, phira pAMca zUnyAkSaroM kA sarva kAla jApa karane vAle sAdhaka ke nAga loka, manuSya loka, deva loka ye tonoM loka ke jIva vazya ho jAte haiM kSobha ko prApta ho jAte haiM vazIbhUta hote haiM / / 16 / / tribhuvana vazIkaraNa yaMtra citra naM. 34 / aSTau laghupASANAn dizAsu parijapya nikSiped dhImAn / caurAriraudra jIvAdabhayaM sampadyate'TamyAm // 17 // [saMskRta TIkA]-'aSTau laghupASANAn' praSTa kSudrapASANAn "dizAsu' pUrvAdidizAsu 'parijapya' prakarSeNa japisvA 'nikSipet' sthApayet / kaH ? 'dhImAna buddhimAn / 'caurAriraudrajIvAt' taskarazacaraudrajIvebhyaH sakAzAta 'prabhayaM sampadyate' nirbhayaM bhavati / kya ? 'praTavyAm' araNye // 17 // mantra --- namo bhayavado paridRNemissa arihaNa baMdheNa baMdhAmi rakkha. sAraNaM bhUyANaM kheyarANaM corANaM dAriNaM sAiNoraNaM mahoragANaM aNNe je ke vi duTThA saMbhavaMti tesi sanvesi maraNaM muhaM viDhi baMdhAmi ghaNu dhaNa mahAdhaNa mahAdhaNa jaH ThaH ThaH ThaH hUM phaTa / ityariSTanemimantraM prAkRtam //
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 118 ) ( devadatta kaoN kaoNkoM kA kA klIna tribhuvanavazIkaraNayaMtracitranaM34
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ [hindI TIkA]-yATa choTI kaMkariyoM lekara nimna likhita maMtra se maMtrita kara pAThoM dizAoM meM phekane vAle buddhimAna vyakti ko araNya meM athavA anya jagaha bhayaMkara pazu jIvoM se hone vAlA bhaya naSTa ho jAtA hai / / 17 / / ariSTa nemi maMtra :-OMNAmo bhayavado prariTThaNemissa baMdheNa baMdhAmi rakkhasANaM bhuyAraNaM kheyarANaM dADhI mahoragANaM, apaNe je ke vi duTThA saMbhavaMti tesiM savvesi marga muhaM gahaM diThThi baMdhAmi dhaNu dhaNu mahAdhaNu-2 jaH jaH jaH ThaH ThaH huM phaT / / noTa :-isa maMtra meM bhI nAnA prakAra kA pAThAntara milatA hai lekina hamane pUrNa zuddha karake likhA hai| smarabIjayutaM zUnyaM tattve kAraveSTitam / / bhAhya'STadalamambhoja nityaklinna! madadrave // 18 // madanAture! ghaDiti vilikhet svAhAntavinayapUrveNa / tribhuvanayazyamavazyaM pratidivasaM bhavati saMjapataH // 16 // [saMskRta TIkA]-'smarabojayutam klI kArayutam / ki tat ? 'zUnya' hakAram / evaM haklo iti bIjam / punaH kathambhUtam? 'tattvenai kAraveSTitam' hI kAreNekAreNa veSTitam / 'bAhya' tadekArabAhya 'aSTadalamambhojam' aSTadalakamalaM likhet / 'nityaklinne! madadaye ! madanAture ! 'vaSaD' iti mantraM tahaleSu likhet / 'svAhAnta vinayapUrveNa' svAhAzabdamantya ukAraM pUrva kRtvA likhet / tribhuvana vazyam' bhuvanatrayavazyam' 'avazyaM nizvitam 'pratidivasam' dina dina prati 'bhavati' syAt / 'saMjapataH' samyag japaM kurvataH puruSasya / / 18 / / 16 / / ____ mantroddhAra :-uhaklo hrIM aiM nityaklinne ! madadave / madamAture ! mamAmukIM vazyAvRSTi kuru kuru vaSaT svAhA // [hindI TIkA]-hAklI bIja ko hrI aura aiM se veSTita karake bAhara aSTa dala kamala banAne usa aSTadala kamala meM nIce likhA maMtra likhe, phira usI maMtra kA pratidina japa karane se tInoM lokrAM ke jIva vaza hote haiM / / 18 / / 16 / / maMtroddhAra :-OM haklI hrI ai nitye klinne madadro madanAture mamAmukI vazyAvRSTi kuru kuru vaSaT svAhA / / / tribhuvana vaNikaraNa yaMtra citra naM. 35 /
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ MS nityallinna namamavaMzI vitavaSadmA KOMvazvaSada bhavituravaSadaON RKEtribhuvanamaH madadravemadanAvare nityakti bhavatuvaSada va (devadatta vaSadbha nityAllannA devamadanAture badAbhavaturavA bhavanamabhavazI/ Robeforek AIStribhuvanamamA padabhavataH Pa tribhuvana mamA madravamadanA vibhuvanavazikaraNayaMtracitrana-35,
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ -...- -- - - -- -- -- - -- - ( 121 ) varNAntaM mavanayutaM vAgbhaya parisaMsthitaM vasudalAmjam / dikSu vidikSu ca mAyAvAgbhava bIjaM tato lekhyam // 20 // [saMskRta TikA]-' vantaM' varNasyAnto varantiH taM hkaarm| kathambhUtam ? 'madanayutam' klI kArayutam / hakalI iti / 'cAgbhavaparisaMsthitam' aikAra samantAt sthitam / 'vasubalAbjam' sakArAd bahiraSTadalapadmam / 'dikSu vidikSu ca mAyAvAgbhavabIjam' prAcyAdi caturdizAsu hrIM kAra bIjam prAgneyyAdicatuvidizAsu ca aiM kAra bIjam 'tato lekhyam' tasmAllekhanIyam / / 20 // [hindI TIkA -nAma sahita halkI ko aiM kAra se neSTita karake, Upara aSTadala kamala banAne, una aSTadala kama ke dizAoM me hrIM aura vidizA rUpa kamala dalo meM aiM kAra likhe / / 20 / / trailokyakSobhaNaM yantraM sarvadA pUjayedidam / haste badhdaM karotyeva trailokyajanamohanam / / 21 / / [saMskRta TIkA]-'trailokyakSobharaNaM' tralokyavartijanakSobhakAri 'yantraM' etat kathitayantram / 'sarvadA sarvakAlaM pUjayet 'ivam' etad yantram / 'haste baddhaM' bAhI baddham 'karotyeva' avazyaM karoti 'lokyajana mohanam' trailokyAntavartijanAnAM mohnm||21| mantroddhAra :-u~ aiM hro devadattasya sarvajanavazyaM kuru kuru vaSaT // [hindI TIkA-isa yaMtra ko sarva kAla pUjane se aura hAtha meM bAMdhane se trailokya meM rahane vAle sarva loga mohita hote haiM / / 21 / / trailokyajana kSobhana (vazIkaraNa) yaMtra citra naM. 36 / maMtroddhAra :-OM ha lkI aiM hrI devadattasya sarvajana vazyaM kuru kuru vaSaT / noTa :-isa maMtra meM bhI pAThAntara hai padmA, upAsanA va saMskRta prati meM OM ai hI Adi maMtra hai, kintu sUrata vAlI prati meM ha klI OM ke bAda hai aura Age ai hrIM Adi haiN| hamAre pAsa mula saMskRta kI prati meM yaha maMtra hI nahIM diyA hai, hamane sUrata vAlI prati kA maMtra pATha liyA hai, yahI ThIka jaMcatA hai| bhramayugalaM kezi bhrama mAte bhrama vibhramaM muhmapadam / mohaya pUrNaH svAhA mantro'yaM praNavapUrvagataH // 22 // [saMskRta TIkA]-'bhramayugalam' bhrama bhrama iti padadvayam / 'kezibhrama' kezi bhrama kezi bhrameti pacadvayam / 'mAte bhrama' mAte bhrama mAte bhrameti padadvayam / 'vibhrama' 2 / / --
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ devadatta trailokyobhanayaMtracitranaM.36,
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 123 ) vibhrama vibhrameti padadvayam / 'ca' samuccaye / 'muhmapadam' mucca muceti padadvayam / 'mohaya' mohaya mohaya iti padadvayam / 'pUraNe :' sampUrNa: / 'svAhA' svAhetipadam / 'mantro'yam' artha mantraH 'praNava pUrvagataH ukAra pUrvakaH / / 22 / / mantroddhAra :-u~ bhrama bhrama kezi bhrama kezi bhrama mAte bhrama mAte bhrama vibhrama vibhrama muhma muhya mohaya mohaya svAhA / hindI TIkA]-bhrama do bAra line, phira kezi bhrama kezi bhrama likhe phira mAte bhrama mAte bhrama likhe, usake bAda vibhrama vibhrama likhe, tadanantara muhya muhya likhe, mohaya mohya ko bhI likhe, prathama praNava OM ko likhakara aMta meM svAhA se maMtra pUrNa kare / / 22 / / maMtroddhAra :- bhrama 2 kezibhrama 2 mAtebhrama 2 vibhrama 2 muhya 2 mohaya 2 svAhA / etena lakSamedhaM bhramimasamprApta sarSaparjaptvA / kSipte gRhadehalyAmakAlanidrAM janaH kurute // 23 / / [saMskRta TokA]-'etena' kathita mantreNa / 'lakSamekam' eke lakSam / 'bhUmimasamprAptasarSapaH' bhuumyptitsiddhaarth:| 'japtvA' japaM kRtvA / 'kSipte' nikSipte sati / kya ? 'gRhadehalyAm' gRhodumbarake / kiM karoti ? 'akAla nidrA prAkasmikanidrAm / 'janaH' lokaH / 'kurute' kuryAt // 23 // [hindI TIkA]-isa prakAra kahe huye maMtra ko bhUmi para nahIM gire hue sapheda sarasoM se eka lakSa jApya kare aura una sarasoM ko ghara kI dehalI (caukhaTa) pheMka de to ghara ke saba loga akAlanidrA ko prApta ho jAte haiM / yAnI saba so jAte haiM / / 23 / / raNDAyakSiNI siddhi mRtavighavAbrAhmaNyAH pAdatalAlaktakena prilikhitm| sadvaktrapihita vastre vidhavArUpaM nirAbharaNam // 24 // [ saMskRta TIkA ]-'mRta vidhavA' paJcatvaprApta raNDAyAH, kasyAH ? 'brAhmaNyAH dvijakula prasUtAyAH / pAdatalAlaktakena' tasyAH pAvatalAlaktakena / 'parilikhitam samantAt likhitam / kva ? 'tadvaktrapihitavastre' tanmRtaraNDAmukhapracchAditayasane / kam ? 'vidhavArUpam' raNDArUpam / 'nirAbharaNam' prAbharaNarahitam // 24 //
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 124 ) | hindI TIkA ]-marI huI vidhavA brAhmaNI ke pAMva kA pAlataka (mahAvara) se usake zava ko Dhake huye vastra meM se jo muMha para DhakA hanA hai aise kapar3e para likhe eka vidhavA pAbharaNa rahita strI kA citra banAve / / 24 / / pragavaM vicce mohe svAhAntaM saptalakSajApyena | ekAkinI nizAyAM siddhayati sA yakSiNIraNDA // 25 // [saMskRta TIkA]-'praNavaM' ukAram / kathambhUtam ? 'vicce mohe svAhAntam vicce mohe svAhAzabdAntam / 'saptalakSa jApyena' saptalakSapramANa metanmantrajApena / 'ekAkinI' ekAkinI bhuutvaa| 'nizAyAM' rAtrau / 'siddhayati' siddhiM prApnoti / kAsau ? 'yakSiNI raNDA' sA raNDA yakSiNI // 25 // mantra :-u~ vicce mohe svAhA / [ hindI TIkA -praNava OM pUrvaka bicce mohe, aMta meM svAhA ko likhe yAnI OM vicce mohe svAhA, maMtra kA ekAkI hokara sAta lakSa jApya karane se raNDA yakSiNI siddha hotI hai / / 25 / / yat sAdhakAbhilaSitaM tat tasmai vastu sA dadAtyeva / kSobhaM prayAnti raNDAH sarvA api bhuvanatinyaH // 26 // [saMskRta TIkA]-'yat sAdhakAbhilaSitam' yat kiJcit sAdhaka puruSasya manovAJchitam / 'tat' tadvastu tasmai tasmai sAdhakAya / 'sA dadAtyeva' sA yakSiNI na kevalaM vastveva dadAti, apitu 'kSobhaM prayAnti' kSobhaM gacchanti / kAH? 'raNDAH' vidhavAH / sarvA api bhavanavatinyaH' samastA api bhuvanAbhyantara tinyaH // 26 // [hindI TIkA |-isa maMtra ke prabhAva se sAdhaka ko raNDA yakSiriNa manobhilasita padArthoM ko detI hai sirpha padArthoM ko hI nahIM detI kintu tribhuvana meM rahane vAlI sabhI vidhavAoM ko kSubhita kara detI hai arthAt kSobha ko prApta hotI haiM / / 26 / / tattvaM manmathanIjasya talopari vicintayet / pArzvayoreva laMpiNDa bhramantamahaNaprabham // 27 // [saMskRta TIkA]-'tattvaM' hro kAram / 'manmathabIjasya' kAmadeva bIjasya klI kArasya / 'talopari' tataH phlo kAra|paripradeze hrIM hrImiti / 'pArzvayoH' tatvalI kArobhayapArzvayoH / eva / 'laM piNDaM' kle kAram 'vicintayet' dhyAnaM kuryAt / 1 nizcataM iti kha pAThaH /
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 125) kathambhUtam ? 'bhramanta' cakravad bhrAmyantam / punaH kathambhUtam ? 'aruNaprabham' japAkusuma varNam // 27 // [hindI TIkA-klIM kAra tatva ko Upara, nIce hrIM aura vaha klI ke donoM bAju ble (bala) kAra ko cakra kI taraha ghUmAtA huA aura jasauMdhi puSpa ke varNa kA dhyAna kare / / 27 / / yono kSobhaM mUrdhani vimohanaM pAtanaM lalATastham / / locana yugme drAvaM dhyAnena karotu vanitAnAm // 28 // [saMskRta TIkA]-'yonau kSobham' tadakSarayAtmake cakAkare vanitAyonI dhyAne kRte vanitA kSobhaM prayAti / 'mUrdhani vimohanam tadeva dhyAnaM nitAmastake kute strI mohanam / 'pAtanaM lalATastham tadeva dhyAnaM vanitAlalATe kRte sati sA vihvalIbhavati / locana yugme drAvam' tadeva dhyAnaM vanitAdRSTiyugme kRte sati drAvo bhavati / 'dhyAnena' anena kathita ghyAnena / 'karotu' kSobhamityAdi karma kuryAt / kAsAm ? 'vanitAsAm' strINAm // 28 // [hindI TIkA]-ye tInoM akSara kA dhyAna strI kI yonI meM karane se strI kSobha ko prApta hotI hai, usI prakAra strI ke mastaka para dhyAna karane se vaha mohita hotI hai, kapAla para dhyAna karane se strI vihvala ho jAtI hai netra yugala para dhyAna karane se vaha dravita ho jAtI hai / isa prakAra AcArya ke kahe anusAra strI ko kSobhAdika kare / / 2 / / zIrSAsyahRdayanAbhau pAde cAnaGgavANamatha yojyam / sammohanamanulomye viparIte drAvaNaM kuryAt // 26 / / [saMskRta TIkA]-'zIrSe' mastake 'prAsye' vadane 'hRdaye' harapradeze 'nAbhau' nAbhi pradeze / 'pArdai' pAdayoH 'ca:' samuccaye / 'anaGga vANam' drAM droM klo blU saH iti paJcavAraNAn / 'atha yojyam' zIrSAviSu paJcasthAneSu krameNa yojanIyam / 'sammohana matulomye mUrdhAdipAdAnta dhyAnena sammohanam / 'viparIte drAvaNaM kuryAt' tAneSa paJcabANAn pAdAdArabhya krameNa mastakaparyantaM dhyAtvA drAvaNaM kuryAt / dro dro klo blU saH ityaGgAnulomasthApane paJca bANAH // 26 // [hindI TIkA]-zira, mastaka, mukha, hRdaya, nAbhi aura pairoM meM anaGga bAraNa drA~ dI klIM blU saH ina pAMca bAragoM ko mastaka se prAraMbha kara pAMva kI tarapha kramazaH
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 126 ) vyAna karane se strI mohita hotI hai, usase viparIta unhIM pAMca bANoM ko pAMva kI tarapha se prAraMbha kara mastaka taka dhyAna karane se strI ko dravita karatA hai| isa prakAra vidhi kahI / / 26 / / dadyAt tAmbUlagandhAdIn smarabANAbhimantritAn / kSAlayedAtma baktraM ca sa strINAM manmatho bhavet / / 30 // [saMskRta TokA]-'dadyAt' dadAtu / kAn ? 'tAmbUla gandhAvIn' tAMbUla zrIkhaNDa gandha puSpaphalAdIn / kathambhUtAm ? 'smarabAraNAbhi mantritAn' kAmabANa mantroNAbhimantritAn / na kevalaM tAmbUlAdInyeNa dIyante 'kSAlayedAtma vakAM ca tanmantroNodakamabhimanya svavadanaM prakSAlayecca / 'saH' evaM vidhaH puruSaH / 'strINAm' vanitAnAm / 'manmayaH' kAmadevo bhavet / tatpuSpAbhimantraNa mantroddhAra:-u~ drAM prI klI blU saH hrasklI ai nityaklinne' madadrave ! madanAture ! sarvajanaM mama vazyaM kuru kuru vaSaT // 30 // [hindI TIkA]-ina pAMca bAraga maMtra se pAna, gaMdha, puSpa, phalAdika maMtrita kara iSTa strI ko deve, sirpha deve hI nahIM kintu maMtra se maMtrita kiye hue pAnI se sAdhaka snAna kare to, vaha puruSa striyoM ke liye kAmadeva ke samAna ho jAtA hai / / 30 / / phalapuSpAdika ko maMtrita karane kA maMtra :-OM drA~ drIM klIM blU saH hraklI ai nitya klinne madadrave madanAture sarvajanaM mama vazyaM kuru 2 vaSaT / / vicintayedeva lapiNDamekaM sindUravaNaM vanitAvarAGga / tad drAvaNaM dRSTi nipAta mAtrAt skaryagara saptadinAni madhye // 31 // (saMskRta TokA]-'vizcintayet' vizeSeNa cintayet / kam ? 'eva lapiNDamekam' klekAramekam / kathambhUtam ? 'sindUravarNa sindUrasadRzavarNam / kva ? 'vanitAvarAGga' strINAM yonau / 'tad drAvaragaM' taccintanaM drAvaNaM karoti / kasmAt ? 'dRSTinipAtamAtrAt' dhyAnaka dRSTitinapAtamAtrAt / na kevalaM dvAvaM mohaM ca karoti, stryAkaryaragaM3 saptadinAni madhye saptadinAnAM madhye stryAkarSaNaM karoti // 31 // 1. ho" iti kha paatthH| 2. saptAhato'pyAnayanaM karoti / ka pAThaH / 3. 'saptAhato'pyAnayanaM karoti' saptadivasAnAM madhye vyAkarSaNaM karoti / ka pAThaH /
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ [hindI TIkA]-kle kAra athavA ble kAra ko strI kI yonI meM sindUra ke raMga jaise varga kA citavana karane se strI dravita ho jAtI hai, mAtra dravita hI nahIM hotI kintu mAta dina ke andara strI AkarSita kara detA hai / / 31 / / (sUrata kApaDiyA jI kI prati meM yaha zloka jyAdA hai|) sindUrAharaNa vAsa sannibha prabhaM ble kAra satpiDakam kAntAguhAgataM prasaMcalitamitaM dhyAtvA manoraJjitam / lAkSArAgamabindu varSa varSa prasyandi kAmAvarAta saptAheta vazaM karotu vanItAM tattacitraM kutaH // 31 // [hindI TIkA] -siMdurI lAla vastra ke samAna prabhAvAle uttama piNDa ble kostrI ke yonisthAna meM tejI se ghUmate hue mana ko prasanna karane vAlA, lAkha kI lAlimA kI bUndoM ke samUha ko barasAkara bahAtA huA, dhyAna karane se strI kAma ke vega se yadi eka saptAha ke andara hI vaza meM A jAve to Azcarya hI kyA hai ? noTa :-yaha zloka saMskRta kI pratiyoM meM vA ahamadAbAda kI prati meM hamAre pAsa vAlI prati meM nahIM hai, kintu surata kI kApaDiyA jI se prakAzita prati meM hai, hamane vahAM se uddharita kiyA hai| sUrata vAlI prati meM ble' kAra aura hastalikhita prati meM bhI ble kAra kA hI dhyAna kare likhA kintu padmAvatI upAsanA meM vahAM se pUrva prakAzita saMskRta TIkA meM kle kAra kA dhyAna kare likhA hai / brAhmaNa mastaka ke zaiH kRtvA raJju tayA narakapAlam / prAveSTaya sAdhyadehodvarttanamala kezanakharapAvarajaH // 32 // manujAsthi cUrNamitraM kRtvA tanikSipet puroktapuTe / jvarayati mantrasmaraNAt saptAhAdasthimathanena // 33 // [ saMskRta TIkA ]-'brAhmaNamassakakezaiH' dvijaziroruhaiH / 'kasvA rajjum' tcchiroruhai|' rajju kRtvA / 'tayA' rajjvA / 'narakapAlaM' nRkapAlapuTam / 'mAveSTaya' samantAda vessttyitvaa| 'sAdhyadehoddhata namalakezanakharapAdarajaH' sAdhya puruSasya zarIrodvartanmala ziroruhanakhapAdareNUna gRhItvA 'manujAsthi cUraNamikSam' narAsthi cuurnnmishrm| 'kRtvA' vidhaay| 'tat' malAdi cUrNam / 'nikSipet' sthApayet / kva ? 'puroktapuTe' prAguktanukapAlapuTe / 1. kapAlapuTe iti na pAThaH /
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 128 ) 'jvarayati' sAdhyapuruSaM jvareNa gRhNAti / kasmAt ? 'mantrasmaraNAt' u~ caNDezvara ! ityAdimantracintanAt / katham ? 'saptAhAt' sptdinmdhytH| kena ? 'asthimathanena' puruSAsthikIlakamathanena / / 32 // 33 // mantroddhAraH-u~ caNDezvara ! caNDa kuThAreNa amukaM jvareNa ho gulla gRhNa mAraya mAraya hUM phaTa ghe ghe / [hindI TIkA]-brAhmaNa ke zira ke keza kI rassI banAkara, usa rassI ko manuSya kI khopaDI para lapeTakara sAdhya puruSa ke zarIra se nikalA hue mala, zira ke bAla, zarIra kA mala, viSTA, nAkhUna, pAMva ke nIce kI dhUla ko lekara, manuSya ke haDDI kA cUrNa karake usa manuSya kI khopaDI meM DAle aura maMtra kA jApya kare aura manuSya kI haDDI se uparokta padArthoM ko jo khopar3I meM haiM unako cUrNa kare yAnI ragaDe, to jaise-jaise uparokta padArthoM kA vizeSa cUrNa hotA hai vaise-vaise zatru ko eka saptAha ke bhItara hI jvara ho jAtA hai / / 32 / / 33 / / mantroddhAra :-OM (namo) caNDezvara caNDa kuThAregA amuka jvareNa (u~') hrI gRla 2 mAraya 2 hU~ phaT ghe ghe / caNDezvarAya homAntaM saJjaped vinayAvinA / sahastradazakaM mantrI pUrvamArugapuSpakaH // 34 // [saMskRta TokA]-'caNDezvarAya caNDezvarAyeti padam / 'hAmAntam' sthAhAzabdAntam / 'saJjapet' samyagjapet / katham ? "vinayAdinA' u~kArapUrveNa / 'sahastra dazaka' dazasahastram / ko'sau ? 'mantrI' mantravAdI / katham ? 'pUrvam' pUrvasevAyAm / kaiH "aruNapuSpakaH' raktakaravIrapuSpaH // 34 // mantroddhAra :-u~ caNDezvarAya svAhA / / jApya sahastravaza (10,000) [hindI TIkA]-uparokta vidhi ke pahale sAdhaka ko lAla kanera ke phUloM se 10,000 (daza hajAra) jApya kara lenA cAhiye / / 34 / / maMtroddhAra :-OM caNDezvarAya svAhAH / TAnta vakAra praNavanajAntAddhaM zaziprayeSTitaM nAma / zItoSNa jvaraharaNaM syAduSNahimAmbunikSiptam // 35 // [saMskRta TIkA]-'TAntavakAra' TAntaH ThakAraH / vakAraH-va ityakSaram / 'praNayanam' ukAram / 'jAnto' bhakAraH / 'praddhaM zazipraveSTitam' arddhacandrAkArarekhAveSTitaM
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 126 ) (devadatta jvaraharaNayaMtracitranaM.30
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 130 ) devadatta) jvaraharaNa yaMtra citranaM.38 * j 1 : I -----
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 131 ) etaiH ukArAdipaJcabhiH 'praveSThiyatam' prakarSeNa veSTitam / kiM tat ? 'nAma' jvaragRhIta puruSanAma | 'zItoSNa jvara haraNaM' syAduSNAhimAmbunikSiptaM etad yantraM uSNodakamadhye nikSiptaM zIta jvara haraNaM syAt, tadeva yantraM zItodakamadhye nikSiptaM uSNajvara haraNaM syAt / / 35 / / | [hindI TIkA ] - - usa puruSa ke nAma ko kramazaH Tha, va, OM, jha ko aura zraddhacandra se veSTita karake usako uSNa jala meM DAlane se zItajvara aura zItala jala meM DAlane se uSNajvara naSTa hotA hai / / 35 / / homadravyavidhAna zAlyakSatadUrvAGka uramalayajahomena zAntikaM puSTim / karavIra puSpa havanAt strINAM kuryAd vazIkaraNam // 36 // [ saMskRta TIkA ]- 'zAlyakSatavUryAG ramalayajehomena' kalamAkSatazvetadUrvAGka zrIgandhadravya havanena / 'zAntikaM puSTim' zAntikarma puSTikarma ca kuryAt / 'karavIra puSpa havanAt' | 'strINAM' vanitAnAm / 'vazIkarara' vazyakarma kuryAt // 36 // [ hindI TIkA ] - zAdI ke cAMvala, durvA ke aMkura aura lAla caMdana ke homa se zAMtika aura puSTi karma, lAla kanera ke puSpoM ke havana se bhI striyoM kA vazIkaraNa hotA hai ||36|| mahiSAkSapagrahomAt prati divasaM bhavati purajanakSobhaH / kramukaphalapatra havanAt rAjAno vazyamAyAnti // 37 // [ saMskRta TIkA ] - 'mahiSAkSapadmahomAt' guggulapadmavanAt / 'prati divasa bhavati purajana kSobha:' dinaM dinaM prati purajanakSobho bhavati / kramuka phalapatra havanAt ' pUgaphala nAga vallIpatra havanAt / 'rAjAno vazyamAyAnti' sarve pArthivA vazyaM gacchanti // 37 // [ hindI TIkA ] - mahipAkSa, gUgala aura kamalapuSpa athavA lAla kanera ke puSpoM se homa karane se nagaravAsI loga pratidina kSobha ko prApta hote rahate haiM / supArI aura nAgaravela pAna ke havana se rAjA loga vaza meM hote haiM / / 37 // tiladhAnyAnAM homaiMrAjyayutairbhavati dhAnya dhanavRddhiH / malli prasUta homAt saghRtAd vazyA yogijanAH || 36 ||
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ [saMskRta TIkA]-'tiladhAnyAno homaiMH' tilAdidhAnyahavanaiH / kathambhUtaH ? 'prAjyayutaiH' ghRtAnvitaiH / 'bhavati dhAnya dhanavRddhiH syAt / 'malliprasUna homAt' mallikApuSpahomAt / kathambhUtAt ? 'saghRtAt' gayAjyayuktAt / 'vazyA niyogijanAH' niyogijanA vazyA bhavanti / / 3 / / [hindI TIkA]-tila, dhAnya aura dhUta se homa karane se dhana dhAnya kI vRddhi hotI hai, gAya ke ghI ke sAtha mallikA puSpa, (mogarA ke phUla) ko milAkara homa karane se yogIjana bhI vaza ho jAte haiM / / 38 / / ___ zloka meM yogijana vaza hote haiM, likhA hai usakI TIkA saMskRta meM niyogijana vaza hote haiM aisA likhA hai / ghRtayuktacata phalanikara homato bhavati khecarI vazyA / baTayakSiNI ca homAd bhavati vazA brahmapuSpAraNAm / / 3 / / [saMskRta TIkA]-'ghRtayuktacUtaphalanikara homataH' prAjyayutAmraphalasamUhahavanAt / 'bhavati' syAt / 'khecarI' khecarI nAma devo / 'vazyA' vazyA bhavatItyarthaH / 'baTayakSiNI dha' baTayakSiNI nAma devI c| 'brahmapuSpAraNAma' palAzapuSpAraNAm / 'havanAt' homAt / 'bhavati vazA' zI bhavati // 36 // [hindI TIkA] -Ama ke gucchoM ke sAtha ghI kA homa karane se vidyAdharI devI vaza meM hotI hai aura palAza (DhAka) ke puppoM ke sAtha ghRta kA homa karane se bar3ha yakSaNI nAma kI devI siddha hotI haiM, vaza hotI hai / / 36 / 6 / / gaha dhUma nimbarAjIlavaNAnvita kAka pakSakatahomaiH / / ekodara jAtAnAmapi bhavati parasparaM varam // 40 / / [saMskRta TIkA]-'gRha dhUma' zrAgAra dhUma / nimbaH' picumandaH / 'rAjI' kRSNasarSapaH / 'lavaNam' sAmudram / 'anvitaH' etayukta : 'kAkapakSakatahomaH' vAyasa pakSa kata homH| 'ekodara jAtAnAm' ekodara samutpanna puruSANAm / 'api' nizcayena / 'parasparaM varam' / 'bhavati' jAyate // 40 // [hindI TIkA]-ghara ke dhue kA kAjala, nIma, kAlI sarasoM, samudra kA namaka, kaue ke paMkha sahita homa karane se eka mAtA se utpanna hone vAlI atyaMta snehI maMtAna meM bhI dveSabhAva utpanna hotA hai / / 4 /
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ : ( 133 ) pratavana zalya mizrita vibhItakAGgArasadmadhUmAnAm / homena bhavati maraNaM pakSAhAd vairilokasya // 41 // [ saMskRta TIkA ] - ' pratavana zalya mizrita vibhItakAGgArasadmadhUmAnAm' zmazAnAsthiyukta bhUta vRkSAdbhAragRhadhUmAnAm / 'homena' hathanena / 'bhavati' jAyate / ki tat ? 'marakham' paJcatvam / katham ? pakSAhAt' pakSadinamadhyataH / kasya? 'vairilokasya' zatrujanasya // aura ghara ke hai // 41 // | hindI TIkA ] - zmazAna kI asthi (haDDI) se sahita baher3A kA aMgArA ghUe ke kAjala se homa karane se eka pakSa meM hI zatru kA maraNa ho jAtA sAdhaka sAvadhAna :- isa mAraNa kriyA meM hAtha na DAle, nahIM to narakoM meM duHkha bhoganA par3egA, hiMsaka kriyAMtroM ko kabhI nahIM kare / karegA to jabAbadArI sAdhaka kI hI rahegI / ityubhayabhASAkavi zekhara zrI malliSeNa sUri viracite bhairava padmAvatI kalpe vazya mantrAdhikAra saptama paricchedaH ||7|| iti zrI ubhaya bhASA kavi viracita bhairava padmAvatI kalpa vazyA yaMtrA - vikAra kI hindI bhASA nAmaka vijayA TIkA samApta | | sAtavAM adhyAya samApta / Sind
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 134 ) zraSTamo darpaNAdi nimitta paricchedaH sidhyati sahala jAye dazaguriNataiH praNavapUrva homAntaH / darpaNa nimitta mantrazcale cule cUle prabhatinoccAryaH // 1 // [ saMskRta TIkA ] - siddhayati' siddhi prApnoti / kaiH ? 'sahasra jApye:' / kathambhUtaiH ? 'dazaguNitaiH' dazasahastrerityabhiprAyaH / punaH kathambhUtaiH ? praNava pUrva mAntaH' ukAra pUrva svAhA zabdAntyaiH / 'darpaNanimittamantraH ' prAdarza nimitta mantraH uccArthaH || 1 || mantrodvAra : - OM cale cUle cUDe (le) kumArikayoraGga pravizya yathA bhUtaM yathAbhAvyaM yathAsatyaM mA vilambaya mamAzAM pUraya pUraya svAhA // [ hindI TIkA ] - darpa nimita ke maMtra kA daza hajAra jApya karane se maMtra siddha hotA hai, dazAMza homa Ahuti maMtra kI avazya denI cAhiye || 1 // maMtra :- OM cala cUle cUDe (le) kumArikayoraGgapravizya yathAbhUtaM yathA bhAvyaM yathA satyaM mAM vilambava mamAzAM pUraya-pUraya svAhA / noTa :-yahI donoM mUla saMskRta kI prati meM maMtra hai, kintu sArAbhAI nabAba ke yahAM se prakAzita prati meM kahIM-kahIM aMtara hai ( darzaya darzaya bhagavati ) itane zabdoM kA aMtara hai| sUrata vAlI prati bhavati darzaya darzaya bhagavati, Adi likhA hai / saptavArAbhimantrita godugdhaM pAyayet kumArikayoH / saptavatsArayoH // 2 // brAhmaNa kulaprasutyostayordvayoH [ saMskRta TIkA ] - 'saptavArAbhimantritam' kathitamantreNa saptavArAbhimantritam / kim ? 'godugdham' gokSIram | 'pAyayet' pAnaM kArayet / kumArikayoH ' kanyayoH / kiviziSTayoH ? 'brAhmaraNa kulaprasRtyoH' vipravaMza sajjAtayoH / punaH kathambhUtayoH ? 'sattavatsarayoH' saptavArSikayoH / 'tayodvayoH' ubhayoH ||2|| [ hindI TIkA ] - do brAhmaNakula meM utpanna hone vAlI sAta varSa kI kanyAoM ko uparoktaka maMtra se gAya ke dUdha ko sAta bAra maMtrita karake pilAve || 2 || 1. darzaya darzaya bhagavatI iti kha pAThaH /
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsnApya tataH prAtardatvA tAbhyAmatha prasUnAdIn / bhUmyAmapatitagomaya sammAnitabhUtale sthitvA / / 3 / / [saMskRta TokA]-'saMsnApya' samyaksnapayitvA / 'tataH' snAnAnantaram / 'prAtaH' prabhAta samaye / datvA tAbhyAm' kumArobhyAm / 'pratha' pazcAt / 'prasUnAvIn' puSpAkSatAnulepanAdIn / 'bhUmyAm' pRthivyAm / 'apatitam' na patitam / 'gomayaM' shkRt| 'sammAjita bhUtale' tena gozakRtA samyagmAjita bhUtale / "sthitvA uSitvA // 3 // [hindI TIkA]-usake bAda una donoM kanyAoM ko snAna karAve, pRthvI para na par3e hue gobara se sthAna kA lepa karake usa sthAna para khar3A hokara una kanyAoM ko puSpAdika deve / / 3 / / caturastramaNDalasthaM kalazaM gandhodakena paripUrNam / / tasyoparyAdarza nivezayet pazcimAbhimukham // 4 // [saMskRta TIkA]-'caturastramaNDalastham' samacaturastramaNDalamadhyasthitam / kaM tam ? kalazam' ghaTam / kathambhUtam? 'gandhodakena paripUrNam' sugandhadravyAnvitodakena paripUrNam / 'tasyopari' tatpUrNakumbhasyopari / prAdarza darpaNam / nivezayet sthApayet / katham ? pazcimAbhimukham' pratIcyabhimukham // 4 // [hindI TIkA-phira caukora eka maMDala banAve, usa maMDala para kalaza sthApana kare tadanantara mugandhi jala se kalaza ko bhara de, usa kalaza para eka darpaNa sthApana kare, usakA pazcima dizA kI tarapha muMha kare / / 4 / / tadabhimukhe prAkkalpitakumArikAyugalamatha nivezya tataH / tad hRdaye jallU kAraM vicintayet praNayasampuTitam // 5 // [saMskata TokA]-'atha' pazcAt / 'tavabhimukhe tadarparabhimukhe / 'prAkakalpita kumArikAyugalam' pUrva snAnAdisaGkalpita kanyAyA yugmam / 'nivezya' tanmaNDale saMsthApya / 'tataH pazcAt / tadahRdaye' tatkumArikA yugala hRdye| 'blU kAraM' blUmiti bojAkSaram / vicintayet' vizeSeNa dhyAyet / katham ? 'praNavasampuTitam' uMkArasampuTagataM / unlU uityoMkAra sampuTitam // 5 // [hindI TIkA-usake bAda darpaNabhimukha hokara una donoM kanyAoM ko maMDala meM biThAve, aura una donoM kanyAnoM ke hRdaya para blU kAra bIjAkSara kA dhyAna kare, kaise kare? OM praNava sahita kare, yAne OM blU kA dhyAna kare / / 5 / /
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ { 136 ) zazimaNDalavat saumyaM tanmantramanusmaran sthapaM tiSThet / prAdarza vIkSyamANaM kumArikAyugalakaM pRcchet // 6 // [saMskRta TIkA]-'zazimaNDalavat somyam' candramaNDalavatsaumyarUpam / 'tanmantram' vkssymaannmntrm| 'anusmaran svayaM tiSThet' mantravAdyAtmanA tiSThet / prAdarzayokSyamANaM kumArikA yugala kam' kanyakAyugalam / 'pRcchet' praSTavyam // 6 // [hindI TIkA]-maMtravAdI Age kahe anusAra candra maMDala jaise nirmala maMtra ko japatA huaA, svayaM baiThakara darpaNa meM dekhatI huI una donoM kanyAo ko pUMche / / 6 / / yad dRSTaM yeccha taM tAbhyAM tatra rUpaM vaco yathA / khaGgAGga SThe jalAdarza tat satyaM nAnyathA bhavet / / 7 // [saMskRta TokA]-'yad dRSTam yat tatra dRSTam / 'yaccha tam yat tatra shrutm| 'tAbhyAm' kumArikAbhyAm / 'tatra' mukurAdi nimitta / 'rUpaM vaco yathA' yena prakAreNa dRSTaM rUpam, prAkariNataM vacanam / kva? 'khaGgAGga STajalAdarza' khanAGga STanimitte, jalapUrNa kalaze, darpaNa nimitta / 'tat satyam' yad dRSTa m, yat taM tat sarva tathyam / 'nAnyathA bhavet' anya prakAreNAsatyaM kimapi na bhavati // 7 // [hindI TIkA]-jaMsA-jaisA dekhA, jaisA-jaisA sunA, vaisA hI una donoM kanyAe~ kahegI, vaha pUrNa satya hI hogA, khaGga, aMguSTha, jala, darpaNa, Adi meM dekhA hunA satya hogA, anyathA nahIM ho sakatA hai / / 7 / / sarparagAGga Tha dIpAdi nimittamavalokayet / sidhyatyaSTa sahastreNa mantro jApyena mantriNAm // 8 // | saMskRta TIkA] -'darpaNAGga SThadIpAdi nimitta avalokayet' nirIkSet / 'sidhyati' siddhi prApnoti / 'aSTasahastreraNa' sahastrASTa kena / ko'sau ? 'mantraH' vakSyamAraNamantraH / 'jApyena' japanena / keSAm ? 'mantriNAm' mantravAdinAm // 8 // mantroddhAra :-u~ namo meru mahAmeru, u namo gaurI mahAgaurI, unamaH kAlI mahAkAlI, uindre mahAindra, ujaye mahAjaye, u namo vijaye mahAvijaye, OM namaH paNNasamariNa, prayatara avatara devI avatara avatara svAhA / 1. yat tha taM iti kha pAThaH / 2. hrIM svAhA iti va pAThaH /
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 137 ) [hindI TIkA]-darpaNa aMguSTha dIpakAdi nimita meM dekhe, maMtravAdI ko nIce likhe maMtra ko ATha hajAra jApya karane se siddhi milatI hai| usake aArAdhanA kA maMtra :-OM namo merU mahAmerU OM (namo dharariNa mahAdharaNi) OM namo gaurI mahAgaurI, OM namo kAlI mahAkAlI OM namo indre mahAindre OM namo jaye mahAjaye OM namo vijaye mahAvijaye OM namo paNNasamariMga, mahApaNNasamaNi avatara--avatara devi avatara--devi avatara ( mama cintitaM kArya bahi-2) svAhA / / 8 / / noTa :-- isa maMtra meM mUla saMskRta pATha meM aura anya pratiyoM meM maMtra kA bheda dikhatA hai, saMskRta prati meM namodharagi mahAdharariMga, pATha nahIM hai aura mama cintita kAryaM satyaM na hi-2 pATha bhI nahIM hai, kintu surata kI kApaDiyAjI kI prati meM hai / datvA darbhAstaraNaM dugdhAhAraM purA kumArikayoH / saMsnApya tataH prAtardhavalAmbara bhUSaNAdIni / / 6 / / [ saMskRta TIkA] -'batvA' / kim ? 'darbhAstararaNam' varbhazayyAm / 'dugdhAhAram' kSIrAhAram / kathama ? 'purA' nizi prathamayAme / kayoH ? 'kumArikayoH' / 'tataH' tadanantaram / 'prAtaH prabhAtasamaye / 'saMsnApya samyaksnapayitvA / 'dhavalAmbara bhUSaNAdoni' zvetavastrAlaGkararaNAdIni / / 6 / / [saMskRta TIkA]-donoM kumArikAoM ko dAbha kI zaiyyA aura dUdha kA AhAra rAtrI ke prathama prahara meM dekara, prAtaH kAla acchI taraha se karAkara sapheda vastra aura AbhUSaNAdi deve / / 6 / / kalazAdarzakumArosthAneSvatha vinyasedima mantrama / vinayaM gajayazakaraNaM kSAMkSIMjhU kArahomAntam // 10 // [saMskRta TokA]-'kalazAdarzakumArI sthAneSu' kalazasthApane, darpaNa sthApane, kumArI sthApane, eteSu sthAneSu / 'pratha' pazcAt 'vinyaset' kam? 'imaM mantram vakSyamAemantram / "vinayaM gajavazakaraNaM kSA bhI kSa kArahomAntama' ukAraM vinaya iti sajJama, gajavazakaraNaM noMkArama, kSAMkArama kSI kArama bhakAram 'homAntama' svAhAzabdAntam // 10 // sthAnatraya saMsthApana mantroddhAra :-uko kSA kSItaM svaahaa| etanmantraM sthAnatraye vinyaset //
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 138 ) [hindI TIkA]-kalaza sthApana kI jagaha, daryaraNa sthApana kI jagaha aura kumArIkA sthApana kI jagaha isa maMtra OM krau kSA kSI zeM svAhA kA nyAsa tInoM sthAnoM para kareM // 10 // praNavAdi paJca zUnyairabhimanya kumArikAkucasthAne / prazita tayozca dadyAd ghRtena sammizratAn pUpAn // 11 // [saMskRta TIkA]--'praNavAdi paJca zUnyaH' ukArAdi hAM hI hU.. hrauM hraH iti paJcazUnyaiH / 'abhimantrya' mantrayitvA / kya ? 'kumArikA kucasthAne' panyAstanayugala sthAne / 'tayo' dvayoH kumArikayoH / 'kva' punaH / 'prazitum' bhkssyitum| 'dadyAd' dAtavyam / kAn ? 'pUpAn' polikAH / kathambhUtAn / 'ghRtena sammizratAn' prAjyayuktAn // 11 // [hindI TIkA] -praNavAdi pAMca zUnyAkSara yAne OM hA~ hrIM hrahrIM hraH ina akSaroM se maMtrita karake, kisako maMtrita karake ? kanyA ke dono stanoM ko / phira ghRtamizrita pUA kanyAoM ko khAne ko denA cAhiye / / 11 / / pAlaktAbhirajjita hastAGga SThe nirIkSayed rUpam / karanirvatitatalenAGga SThasnAna karaNena // 12 // [saMskRta TIkA ]-'pAlaktAkAbhiranjitahastAGga pThe' mantridakSiNakarAnaSThe / 'nirIkSayet' avalokayet / kim ? 'rUpam' pratibimbam / kena ? 'karanirvatitatailena' hastAbhyAM maditatalena / kathambhUtena ? aGga paThasnAnakararaNena' madhyaGga SThena tailAbhyaktena aGga SThanimittamidam / / 12 / / [hindI TIkA]-maMtravAdI ke donoM hAthoM se madita kie hAe tila ke tela se aMguSTha nimitta ke dvArA alaktaka (mahAbara) se raMge hue apane aMgUThe meM maMtrarUpa ko dekhe / / 12 / / praNavaH piMgulayugalaM paNNAttidvitayaM mahAvidha yam / TAnsadvayaM ca homo darpaNamantro jinoddiSTaH // 13 / / [saMskRta TokA]-'praNavaH' ukAraH / piMgulayugala' piMgala pigaletipadadvayam / 'paNNati dvayaM ca' paragati paNNattItipada dvayaM ca / 'mahAvidyayam' iyaM mahAvidyA / 'TAntadvayaM TakAradvayam / 'ca' / 'homaH svAhA iti / 'darpaNamantraH' prAdarzamantraH / 'jinoddiSTaH' jinezvara praNotaH // 13 //
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 136 ) mantra :- piMgala piMgala paNNatti paNattiH ThaH ThaH svAhA // | hindI TIkA]-OMkAra piMgala-piMgala ye do pada, aura patti -2 ye do pada aura ThaH ThaH ye do aura svAhA, ye darpaNa maMtra hai isa maMtra ko jinendra deva ne darpaNa maMtra kahA hai / / 13 / / OM piMgala piMgala paragati paNarAti ThaH ThaH svAhA // 13 // jApyaM bhAnusahastraiH sitapuSpazcandra kirnnsngkaashaiH| siddhayati dazAMza homAdAdarza nimitta mantro'yam // 14 // [ saMskRta TIkA ]-'jAyaM' japam / 'bhAnusahastraH' dvAdazasahastraH / ke ? 'sita puSpaH' zvetaprasUnaH / kathambhUtaH ? 'candrakiraNasaGkAzaH' candrarazmisannibhaiH / siddhayati' siddhi yAti / kena ? 'dazAMzahAmena' dvAdaza sahastrANAM dazAMza homena / 'prAdarzanimitta mantro'yam' ayaM mantraH varpaNa nimittasAdhanam / / 14 / / [hindI TIkA]-darpaNa nimita maMtra kI siddhi bAraha hajAra caMdramA ke samAna ujvala sapheda puSpoM ke jApya karane se aura dazAMza homa karane se hotI hai / / 14 / / citabhasmanaka vizati vArAn sammadha 1 darpaNaM pUrvam / zAlyakSatopari sthita navAmbuparipUrNanaya kumbhe // 15 // [saMskRta TIkA]-'citabhasmanaika vizati vArAn / 'samma' mardayitvA / kam ? 'darpaNam' 'zAlyakSatoparisthita' kalamAkSata pUjoparisthita / 'navAmbuparipUrNanavakumbhe' pramodakaparipUrNanaSakumbhe // 15 // [hindI TIkA-phira zmazAna ke bhasma se usa darpaNa ko ikkIsa bAra svaccha kara yAne darpaNa ko malakara usako zAli ke cAMbaloM para navIna jala se bhare hue kumbha ke Upara darpaNa ko rakhe / / 15 / / taM pratinidhAya tasminna ka kulodbhUta kanyakAyugalam / triSu varNeSvanyaptama snAtaM dhavalAmbaropetam // 16 // saMskRta TIkA]-'taM prati nidhAya' taM prAdarza kumbhasyopari saMsthApya / 'tasmin' tatkumbhasamIpe / 'ekakulodbhUtakanyakA yugalam' eka kula janita kanyakA 1. mahAvidha ThaH ThaH iti kha pAThaH / 2. vimazecca iti kha pAThaH /
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ (14 ) yugmam / ki viziSTam ? 'triSu varNavanyatama' brAhmaSakSatriyavaizyAnAM madhyesatkanyakApugalam prApya, tavekam / punaH kathambhUtam ? 'snAtam' kRtasnAnam 'dhavalAmbaropetam' zvetavastraparidhAnAndhitam // 16 // [hindI TIkA] -usa kumbha para darpaNa ko sthApana kara, usa kumbha ke samIpa meM eka hI varga se utpanna brAhmaNa, kSatriya, vaizya ina tIno vargoM meM se koI bhI eka varga meM utpanna huI do kanyAoM ko snAna karA kara zveta vastra pahinAve 16 // abhyarcya gandhatandulanivedyakusumAdibhistataH kalazam / datvA tAmbUlAdIn Adarza darzayet tAbhyAm // 17 // [saMskRta TokA]-'abhyacya' samyag arcyitvaa| kaH? 'gandhatandula nivedyakusumAdibhiH' gandhAkSatavara puSpa ghopadhUpAdyaSTavidhArcana dravyaiH / 'tataH' tasmAt / 'kalazaM' pUrNakumbham / 'datvA tAmbUlAdona tAmbUlagandhAkSatakusumAdIn datvA / 'prAdarza darzayet' / 'tAbhyAma' kumArikAbhyAma // 17 // [hindI TIkA]-kira bhalI prakAra gandhAkSata puSpAdika se usa kalaza ko pUjA kara una kanyAoM ko pAna Adi padArthoM ko dekara darpagga dikhAve / / 17 / / mantraM prapaThaMstiSThet kumArikAyugalaka tathA pRcchet / eSTaM zrutaM ca kathayati rUpaM vacanaM ca mukurAnte // 18 / / [saMskRta TokA]-'mantraM prapaThan' mantraM uccArayan / 'tiSThet nivaset / 'kumArikA yugalakama' kanyakAyugalam / tathA' tena prakAreNa / 'pRcchet' praznaM kurvIta / 'dRSTaM zrutaM ca kathayati' yad raSTaM yacca taM tatsarva kathayati / 'rUpaM vacanaM ca mukarAnte' Adarza yad dRSTaM rUpaM yaccha taM vacataM tatkathayati / iti daparaNAvatAraH // 18 // [hindI TIkA]-usake bAda maMtravAdI maMtra ko japatA huA una donoM kanyAoM se pUche / ve donoM kanyAe darpaNa meM rUpa aura sune hue vacana ko ThIka-ThIka kahegI / / 18 / / dIpaka nimitta sundarI yaMtra idAnI dIpaniSadyA kathyateaSTa sahastrairjAtI puSpaiH zrI vIranAtha jinapurataH / jaste sundaradeyo siddhayati mantreNa sadbhaktyA // 16 //
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ [saMskRta TIkA] 'aSTasahastraH' sahastrASTakaiH / 'jAtIpuSpa' mAlatI prsuunH| 'zrI vIranAtha jinapurataH' zrIvarddhamAna syAmi jinasyAgre / 'japte' jApye kRte sati / 'sundaradevI' sundaro nAma devI / siddhayati' siddhi praapnoti| kena? 'mantreNa' vakSyamANa mntrnn| katham ? 'sadbhaktyA' sadbhakti vizeSeNa // 16 // mantroddhAra :- sundari ! paramasundari? ! svAhA / hindI TIkA-zrI mahAvIra svAmI ke sAmane jAtI puSpoM se ATha hajAra jApa karane se sundarI devI siddha hotI hai / vizeSa bhakti se ArAdhanA kare / / 16 / / jApa karane kA maMtra :----OM sundari paramasundari svAhA / brahmAdi sundarI zaradaM homAntaM kariSakAntare / aSTapatreSu sarveSu likhet paramasundarI // 20 // [saMskRta TokA]-'brahmAdi sundarI zab' ukArAdi sundarIpadam / 'homAnsa' svAhAntam / 'kaNikAntare' u~ sundari ! svAhA iti kaNikAbhyantare' likhet / 'prATa patreSu sarveSu' tatkariNakA bahiH pradeze aSTadaleSu / 'likhet parama sundaro' uparama sundarI svAhA iti padaM pratyeka sarvavaleSu likhet // 20 // [hindI TIkA]-pATha pAMkhuDI kA eka kamala banAve, kaNikA meM OM sundarI svAhA, likhe aura pAThoM pAMkhaDIyoM meM OM paramasundarI svAhA likhe / / 20 / / kRSNatilatailapUrNa kulAlapharamRttikAkRte paatre| pAlatakakRtavA dIpe nyagrodhavahnibhave // 21 // [saMskRta TIkA]-'kRSNa tilatala pUrNe' kRSNatilodbhUtala sampUrNe / punaH kathambhUte ? 'kulAlakara mRttikAkRte' kumbhakArakarAgragRhItamRttikayA kRte / kasmin ? 'pA' vIpamAtre / 'mAlatakakRtavA' pAlatakapaTalAveSTiyA / 'dIpe' pradope / kathambhUte ? 'nyagnodhavahnibhave' vttvRksskaasstthjnitgniprjvlite| kumArikAdyaSTavidhArcana prAkkathita vidhAna vajjJAtvA karttavyam / gopanimittamidam // 21 // hindI TIkA]-zumhAra ke hAtha meM lagI huI miTTI se banAye hue dIpaka meM kAle tila kA tala bharakara (lAkSA) (lAkha) pAlaktaka kI battI banAkara usa dIpaka meM DAle aura usake vAda, usa dIpaka ko vaTa vRkSa kI lakar3I se jalAve / / 21 / / 1. mahAsundari ! iti sa pAThaH /
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 142 ) bAkI vidhAna pUrva kI taraha se jAnanA cAhiye / dIpanimitta vidhAna hai / sundarI yaMtra citra naM. 36 dekheN| idAnoM karNapizAcI vidhAnamabhidhIyate--- zravaNapizAcini muNDe ! svAhAntaH praNavapUrvakoccAryaH / siddhapati ca lakSajApyAt karaNaM pizAcItyayaM mantraH // 22 // [ saMskRta TIkA ]-'zravaNa pizAcini muNDe' zravaNa pizAcini muNDe iti padam / 'sthAhAntaH' svAhAzabdAntyaH / punaH kayambhUtam ? 'praNavapUrvakoccAryaH' ukAramAdi kRtvoccAritaH / 'siddhayati ca lakSa jApyAt' lakSa pramAraga jApyAt siddhi prApnoti / 'karNapizAcItyayaM mantraH' ayaM mantraH karNapizAcI nAma syAt // 22 // mantroddhAra :-1 zravaNapizAcini maNDe ! svAhA / / [hindI TIkA-praNava pUrvaka OM aura aMta meM svAhA likhe, zravaNapizAcinimuNDe ko likhe / maMtra kA eka lakSa jApa karane se karNapizAcI maMtra siddha hotA hai / / 22 / / maMtroddhAra :-OM zravaNapizAcini muNDe svAhA / mantra parijapta kuSTaM hRnmukha karNADighrayugalamAlipya / suptasya karNamUle kathayati yacintitaM kAryam // 23 // [saMskRta TIkA]-'mantra parijapta kaSTaM' karNapizAcinI mantreNaka vizativArAbhimantritaM kuSTaM udakapeSitam / ' hanmukhakarNAghriyugalamAlipya' etenovakena piSTa kuSTena hRdayavadana zravaNayugalapAdayugalAni lepayitvA / 'suptasya' nidritasya / 'karNamUle' zravaNamUle / 'kathayati' vadati / 'yacintitaM kArya yat pratItAnAgatavartamAnepsitaM prayojanam // 23 // [hindI TIkA]-maMtrabAdI isa maMtra se kaTha ko 21 bAra maMtrita karake usako pIsakara kara hRdaya, mukha donoM kAnoM para donoM pairoM para lagAkara sobe to karNapizAcinI devI sote samaya cintita kArya ko kAna meM kahatI hai / / 23 / / malayUMkAra caturdaza phalAnvitaM kUTayojaka vilikhet / / zikhivAyumaNDalasthaM sanAmakharatADapatragatam // 24 // 1. uhI zravaNa pizAcinI itikha pAThaH / 2. malakyU kAra iti sa pAThaH /
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 143 ) OM svAhA paramasanna sAhA - svAhA | paramasanna vAvA ra sundarI vAhA svAhA masundarA 70 khAhA / R STD sundarIyaMtracitra naM. 35,
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 144 ) [saMskRta TIkA]-'malayU kAra caturdazakalAnvitaM' mazca lazca yUMkArazca caturdazaphalA ca praukAraH taH 'manvitam' prAvRtaM malayU kAra caturdazakalAnvitam / kam ? kUTabIjaka' kSakArabIjakam / evaM kSamlyauM IdRzaM bIjam / 'vilikhet' etad bIjAkSaraM likhet / katham ? 'zikhivAyumaNDalastha' agnipuravAyupuramadhyasthitam / punarapi kathambhUtam ? 'sanAmakharatADapatragatam' devadattanAmAnvitakharatADapatre sthitam // 24 // hindI TIkA]-nAma sahita kSamlbya piMDAkSaro ko likhakara Upara se caudaha svara akSaroM ko likhe, aura agni maMDala se aura vAyu maMDala se beSTita kara de / isako tAr3apatra para likhe / / 24 / / mArtaNDa snuhi dugdhaM trikaTukahayagandhasamabhavadhUmaH / zrAlipya lalATasthaM gRhiNAM kurute gRhAvezam // 25 // [saMskRta TokA]-'mArtaNDasnuhidugdha' arkakSoMra, snuhokSIram / 'trikaTukaM' prasiddham 'hayagandhA' azvagandhA, 'samabhayadhUmaH' gRhabhava dhUmaH / ityAdidravyaH 'mAlipya' tatpatramAlipya / 'lalATasthaM' bhAlastham / keSAma ? 'gahiraNAM' gRhIta puruSANAm / 'kurute' karoti / kama ? 'gRhAvezama' gRhAvatAram // 25 // | hindI TIkA]-isa yaMtra ko akoce kA dudha, cAra dhArI vAle thUara kA dUdha, trikuTa (soMTha, kAlI miraca aura pIpala) asagaMdha, ghara ke dhugrAM se banAkara raha se pakaDe hue ke mastaka para rakhane se graha dUra ho jAtA hai / / 25 / / graha zodhana yaMtra citra naM. 40 dekheM / isI ko padmAvatI upAsanA meM gupta lakSmI zodhana yaMtra kahA hai / dhanadarzaka dIpaka kunaTIgandhakatAlakacUrNaM kRtvA sitAketUlena / saMdeSTaya padmanAlakasUtreNa ca tiriha kAryA // 26 // / [saMskRta TIkA]-'kunaTI' manaH zilA, 'gandhakaH' prasiddhaH, 'tAlakam ' godantacUrNama , 'kRtvA' eteSAM dravyAgAM cUrNa kRtvA / 'sitArkatUlena' zvetaviphalodbhavatUlena / 'saMveSTaya taccUNaM tattUlamadhye samyagveSTayitvA, kevalaM tena 'paddhatAlakasUtreNa ca' padmanAlobhavasUtreNa pariveSTaya ca / 'tiriha kAryA' anena prakAreNa vatiriha kartavyA // 26 //
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 145 ) svAhA devadattU yU~ h * gupta lakSmI zodhana yaMtra (ka) graha zodhana yaMtranaM-40
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 146 ) [ hindI TIkA ] - manazila, gaMdhaka [ gorocana ] aura haritAla kA cUrNa banAve, phira sapheda grArka kI rUI aura kamala nAla ke tAge ko milAkara banI banAve ||26|| sAkaGga, taila bhAvyA tayA pradIpaM vibodhayenmantrI | yatrA mukha magama dopastatrAsti vasurAziH ||27|| [ saMskRta TIkA ] - sAkaGga, tela bhAvyA, sA kRtA vartiH kaGga.. tailena bhAvanIyA tathA evaM vidha vartyA, pradIpaM prakAzitadipam vibodhayet, prajvAlayet / kaH mantrI mantravAdI, yatrAdho mukha magama dvIpaH tatra yasmin sthale taddIpaH adhomukhaM gacchati, tatrAsti vasurAziH tasmin sthale suvarNarAzirastIti jJAtavyam / / 27 / / [ hindI TIkA | -usa battI ko kAganI ke tela meM bhigokara dIpaka ko jalAve, vaha dIpaka jahA~ nIce ko mukhavAlA ho jAve vahIM dhana kI rAzi jAnanI cAhiye ||27|| vinayAdi prajvalita jyotiddizAyAM maruprabho'ntapadam / prapaThan manasA mantraM pradopamAlokayenmantrI // 28 // / [ saMskRta TIkA ] - 'vinayAdi' ukArapUrvam 'prajvalita jyotiddizAyAm' iti padam / punaH kathambhUtam ? 'maruAbho'ntapadam' svAhA zabdAnvitam / 'prapaThan manasA mantra' evaM viziSTa mantraM maansenoccaaryt| 'pradIpa' prakRSTaM dIpam 'zrAlokayet' vilokayet / kaH ? 'mantrI' mantravAdI ||28|| mantrodvAra : OM jvalitajyotidizAyAM' svAhA / iyaM dIparvAtaH prazvakhure rikAya vA pratibodhya saMsthApyAvalokanIyA || [hindI TIkA ] - dIpaka kI battI jalAte samaya ukta maMtra kA zuddha uccAraNa kare / dIpaka ko banI sahita ghor3e kI nAla athavA ghor3e ke khura ( sUma) para rakhe athavA lohe kI churI para rakhe aura dhyAna lagAkara, ekAgracitta se dekheM ||28 // gaNitanimitta prAyorvezana dInavagrahanaga vyAdhi prasUnAkSarA ortkRtya nakhAnvitaM triguNitaM tithyA punarbhAjitam / 1. OM hrIM prajvalita iti pATha: /
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 147 ) yAduddharitAcchubhAzubhaphalaM vaiSamya sAmyesudhI retat tathyamihoditaM munivararbhacyAjadharmAzubhiH // 26 // [saMskRta TIkA-'prAya' bAlavayuddhati trividhaprAya madhye nAmaikama, 'u:za' sA bhaumAnAM rAjJAM madhye nAmakaM, 'navI' gaGgAdimahAnadInAM madhye nAmaka, 'navagraha' prAdityAdinavagrahANAM madhye nAmakam 'naga' mandarAdiparcatAnAM madhye nAmaka, 'vyAdhi' bAtapittazleSmodbhavAnAM praznapathitAkSara saMkhyAm / 'ekIkRtya' tAni sarvANyapyekanADU, kRtvA / 'nakhAnvitaM tadarAzimadhye vizatya yojayitvA / 'trigurigata tat saptarAzi tribhiguNitaM kRtvA, "tithyA punarbhAjitam' punaH pazcAt triguriNata rAzi paJcadazabhiH saMsya vibhajya / "ba yAt' kathayet / kasmAt / 'uddharitAt' bhAgAvazeSAt / ki ? 'zubhAzubhaphala' zubhaphalamazubhaphalaM ca / kasmin ? 'caSamya sAmye' viSamA zubha phalaM vayAta, samAGka viruddha phalaM brUyAt / kaH ? 'sudhIH' dhImAn / 'etat tathyaM' etat prazna nimitta nizcitaM satyam / 'iha' asmin kalpe / 'udita' pratipAditam / kaiH ? munivaraiH muni dRSabhaiH / kathambhUtaiH ? bhavyAjadharmAzubhiH bhacyA eva abjAni teSAM dharmAzurAdityastadvatai munibhiH iti praznaH // 26 // [hindI TIkA -bAlaka, yuvA aura vRddha ina tIna meM se eka kA nAma, cakravattiyoM meM se kisI eka kA nAma, gaMgAdi mahAnadiyoM meM se kisI eka kA nAma, navagrahoM meM se kisI eka kA nAma, merU Adi parvatoM meM kisI eka kA nAma, vAta, pitta, kapha byAdhAoM meM se kisI eka kA nAma, nAnA prakAra ke phUloM meM se kisI eka kA nAma, bAlaka se lekara phUla taka ke nAma kI aura praznAkSara kI saMkhyA ina donoM ko ekatra karake, una ekatra saMkhyA meM 20 saMkhyA ko aura jor3akara phira usako trigurigata kare, triguNita karane ke bAda pandraha aMka se bhAga kare, jo zeSa bace usase zubhAzubha phala ko jAne, yadi zeSa sama akSara Ave to viruddhaphala hogA, yadi viSama saMkhyA Ave to zubha phala hogA, yaha nimita jJAna rUpI prayoga bhavyarUpI kamaloM ko sUrya ke samAna khilAne vAle uttama 2 muniyoM ne kahA hai / yaha prazna nimita nizcita hI satya hotA hai / / 2 / / yuddha meM addhandutrizulayaMtra jJAna addhandu rekhAgragataM trizUlaM madhye ca samyakpradhilikhya dhImAn / Rze'mAvasyApratipaddine tu yasmin mRgAGko vyavatiSThate'sau // 30 //
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 148 } [ saMskRta TIkA ] - 'zraddhandu rekhAgragatam' zraddha candrAkAra rekhAgrasthitam / ki tat ? 'trizUlam' trizUlAkAram, na kevala candrAkArAgragataM trizUlam / 'madhye 'va' tadardhacandrAkAra rekhAmadhye'pi ca trizUlam / 'samyakpravilikhya' zobhanaM prakarSaNa likhitvA / kaH ? 'dhImAn' buddhimAn / 'RkSe' nakSatre / 'amAvasyA pratipadine tu' zramAvasthAnivartamAna pratipadi tu / 'yasmin mRgAGkaH' asau candramA pratipadine yasmin RkSe vyavatiSThate' santiSThate // 30 // [hindI TIkA ] - pahale ardha caMdrAkAra rekhA banAve, phira usake agrabhAga ke madhya meM samyaka prakAra trizUlAkRti banAkara, amAvasyA kI ekama ke dina caMdramA jisa nakSatra meM rahe, usa nakSatra ko trizUlAkRti ke agrabhAga meM likhakara usa nakSatra ko zrAge karake // 30 // kRtvA tadAdi vigaNayya yuddha e vindyAt trizUlAgra gateSu mRtyum / mArtaNDa saMkhyeSu jayaM ca teSu parAjayaM SaTsu bahiH sthiteSu ||31|| 1 [ saMskRta TIkA ] - ' kRtvA tadAdi' tatpratipaddine yasmin nakSatre mRgAGka stiSThati taM nakSatraM trizUla rekhAgre saMsthApya tannakSatramAdi kRtvA / 'vigaNayya' vava ? 'yuddha', yasmin dine yuddhe yasya yudhyamAnasya puruSasya janmanakSatraM yatra labhyate tatparyantaM garaNayet / 'trizUlAgra gateSu mRtyum ' janmanakSatraM trizUlAgragataM yadA bhavati tadA mRtyum / vindyAt' jAnIyAt / 'mArtaNDa saMkhyeSu jayaM ca teSu' prarddhacandrAkArarekhAbhyantaragata dvAdazakSeSu teSu jayaM syAt / 'parAjayaM SaTsu bahiH sthiteSu' ardhacandrAkAra rekhAbahiH sthiteSu SaDakSeSu parAjayaH syAt // 31 // / / iti yuddha prakaro'ddha ndurekhA cakram // [ hindI TIkA ] -una nakSatroM ko trizUla ke agra bhAga para sthApana kara una nakSatroM ko Adi karake gaNanA kare / yuddha ko jAte samaya manuSya kA janma nakSatra inameM se jisa sthAna para ho, usase phala jAnanA cAhiye / yadi janma nakSatra trizuloM ke andara par3e to mRtyu ho, yadi vaha nakSatra madhya ke bAhara nakSatroM meM se koI ho, to vijaya ho athavA vaha bAhara arthAt ardha candrAkAra rekhA ke bAhara chaH nakSatroM meM se kisI sthAna para par3e to parAjaya ho ||31|| yuddha meM zraddhendu trizUla cakra yaMtra citra naM0 41 dekhe / garbha meM putra haiM yA putrI dizi dizi tadubhayAntaravatibhyAM dizatu pRccha ke mantrI kramazo bAlaM bAlAM napuMsaka pragabhiNyAH ||32||
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 146) a bha karo mU o mU -LOrth ElEHAG EMummu .. .. roAja mA.pu.pu.ma.hAvA ha.vi.svA, ciajye >yuddha meM ardendutrizulacakra yaMtracitranaM-410
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ { 150 / [saMskRta TIkA]-'dizi vidizi' dizAsu vidizAsu / 'tadubhayAntara vatibhyAM tadubhayapArzvavatibhyAM taddigvidigbhyA ubhayapAsthitAnAm / 'dizatu' kathayatu / 'pRcchake' praznakAri puruSe / kaH ? 'mantrI mantravAdI / katham ? 'kramazaH' yathAkramam / 'bAlaM bAlAM napuMsakam' dizi pRcchake bAlaM, vidizi pRcchake kumArI vizatu, taddigdhidigbhyAM madhyevatini pracchake napusakaM dizatu / kasyAH ? 'pUrNagabhiNyAH sampUrNabhiNyAH // 32 // hindI TIkA ]-praznakAra manuSya jisa dizA yA vidazA meM rahakara mahine samApta ho cuke haiM aisI garbhAiga strI ke liye prazna kare to maMtravAdI anukrama se isa prakAra uttara de, praznakarttA dizAoM kI ora rahakara prazna kareM to putra hogA, vidizAoM meM rahakara prazna kare to putrI hogI aura dizA vidizA ke madhyama meM raha kara prazna kare to napusaka utpanna hogA / / 32 / / strI athavA puruSa ko pahale kisako mRtyu hogI? varNamAtrAzca dampatyorekIkRtya tribhaajitaaH| zUnye nekena mRtpuso nAryA hayaGkana nivizet // 33 // [saMskRta TokA]-'varNamAtrAzca varNAH kakArAdihakAraparyantAH, mAtrAzca prakarAdi SoDazastharAH / kayoH ? 'dampatyoH' striisoH| 'ekIkRtya' tayAnamivarNamAtrAzca pRthakpRthaka vizleSya tAH saryA eka sthAne kRtvA / 'tribhAjitAH' to rAzi vyaGkana vibhaajitaaH| 'zUnyenakena, tadbhAgoritazUnyena ekena ca / 'mRtpusaH' puruSasya mRtyuH / 'nAryA vayaGkana' taduddharita dvayaGkana nAryA mRtyum / 'nidizet' kathayet // 33 // [hindI TIkA ]-strI aura puruSa ke nAmoM ke vyaMjana aura svaroM ko alaga-alaga likhakara unakI ginatI kare, phira tIna kA bhAga de| yadi zUnya zeSa rahe, to athavA eka rahe to puruSa kI pahale mRtyu hogI, yadi do zeSa rahe, to strI kI mRtyu hogI / / 33 / / __ ityubhayabhASA kavi zekhara zrI malliSeNa sUri viracite bhairava pasAyatI kalpe nimittAdhikAraH aSTamaH paricchedaH // 8 // zrI ubhaya bhASA kavi viracita bhairava padmAvatI kalpa kA nimitAdhikAra kI hindI bhASA nAmaka vijayA TIkA kA samApta / (aSTama adhyAya samAptaH)
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 151 ) navamaH syAdivazyauSadhaparicchedaH mohanatilaka lavaMga phuGa mosIraM nAgakesararAjikAH / / elAmanaH zilAkuSTaM sagarotpalarocanAH // 1 // [saMskRta TIkA]- lakhana' devakusumam / 'kuGka mam' vAlhIkam / 'usIra' zvetavAlakam / 'nAgakesaraM' cApeyam / 'rAjikAH' zveta sarSapAH / "elA' pRthvIkA / 'manaH zilA' kunaTo / 'kuSTam' vApyam / 'sagara' piNDItagaram / 'utpalaM' zvetakamalam / 'rocanA' pina lA // 1 // hindI TIkA-lavaMga, kezara, candana, nAgakezara, sapheda sarasoM, ilAyacI, manazila, kUTha, tagara sapheda kamala aura gorocana / / 1 / / zrI khaNDa tulasI pikvIre pAka kuTajAncitam / sarva samAnamAdAya makSa puSyanAmani // 2 // [saMskRta TIkA]-'zrI khaNDa' mAkhAzrayam / 'tulasI'3 srsaa| "pikyo' gandha dravyam / 'payaka' prasiddham / 'kuTajAnvitam' indrayavAnvitam / 'sarva samAnamAvAya' etat sarva samAnabhAgaM gRhItvA / 'nakSatre puSyanAmani' puSyanAmni nakSatra // 2 // [hindI TIkA]-lAla caMdana, tulasI, pikkA (gandha dravya) padmAkhA kuTaja, (caMdana, tulasI, kapUra, kezara, kuTaja) (caMdana, kezara, kapUra, kastUrI, kuTaja) sabako barAbara puSya nakSatra meM kharIdakara lAve / / 211 kanyayA peSayet sarva hima bhUtena vAriNA / kuru candrodaye Ate tilakaM janamohanam / / 3 // [saMskRta TIkA]-kanyayA' kumAryA / 'peSayet' saJcUrNayet / 'sabai tat sarvamauSadham / kema ? 'himabhUtena vAriNA' himAjanitodakena / 'kuru' / kasmin ? 'candrodaye jAte', amRtodaye jAte / ki ? 'tilakam' vizeSakam / kathambhUtama ? 'janamohanam' janavazya karam // 3 // 1. sapA iti ga paatthH| 2. phikkA itiga pAThaH / 3. surabhA iti ga pAThaH /
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ { 152 ) [hindI TIkA] -kumArI kanyA se dhatUre ke rasa meM sabako pisavAkara, ole ke pAnI se, caMdrodaya hone para tilaka karane se saMsAra mohita hotA hai // 3 // strIvazyapAna bahizikhAsita gujAgorambhAnukoTasya malam / nija paJcamalopetaM cUrNa vanitAM vazIkurute // 4 // [ saMskRta TIkA ]-bahizikhA' mayUrazikhA, 'sitagujA' zvetaguJjA 'gorambhA' prasiddhA / 'bhAnukoTakasya malaM', prapatra kITakaviT / "nijapaJcamalopetaM' svakIyapaJcamalopetam / 'cUrNa' etad dravyAnvitaM tAmbUlacUrNam / 'vanitA striyam / 'ghazI kurute' vazI karoti // 4 // [hindI TIkA]-mayUrazikhA, sapheda guMjA, gorakhamuMDI (gobhI), Aka kA pattA, kITa kA mala aura apane pAcoM maloM kA cUrNa, pAna ke andara khilAne se strI vazIkaraNa (mohita) hotI hai / / 4 / / ___ strIvazyaguTikA karavIra bhujaGgAkSInArIdaNDIndravAruNI / gobandhino salajjAnAM vidhAya vaTikA bahUH / / 5 / / [saMskRta TIkA]-'karavIra' raktAzvamAra jaTA, 'bhujaGgAkSI' sAkSIjaTA, 'jArI' pugaM jArI, daNDI' brahmavaNDojaTA, inpra dhAruraNI vizAla naTA, 'godhandhino' pradha: puSpI, priyaGga rityeke, 'salajjAnAM samantAjjaTAnvitAnAM eteSAM draSyANAM cUrI sNpessy| 'vidhAya maTikA bahUH' baharapi vaTikAH kRtvA // 5 // [ hindI TIkA ] lAla kanera, bhujaGgAkSI, jaTA, brahmadaNDI, indrAyana, gobandhanI (gokhurI) (adhopuSpI yA priyaMgu ) lajjAvatI ke cUrNa ko goliyAM banAve / / 5 / / ghaTikAbhiH samaM kSiptvA lavaNaM zubha bhAjane / paktvA svabhUtrato padyAt khAr2yA strIjana mohanam // 6 // [saMskRta TIkA]-'vATikAbhiH samaM kSiptvA' 'ladhaNam' samudra lavaraNam / va ? 'zubha bhAjane' manoza bhANDe / 'pasvA' pAkaM kRtvA / katham ? 'svamUtrataH' nija mUtrataH / 'badyAt khAdya' annAviSu dadyAt / 'strIjanamohana syAse // 6 //
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 153 ) [hindI TIkA]-una goliyoM ko namaka sahita eka bartana meM DAlakara apane mUtra meM pakAve / ina goliyoM ko bhojana Adi ke sAtha khilAne se strI vaza meM hotI hai / / 6 / / dazyacUrNa mRta bhujaga badana madhye lajjarikA sanighAya sitagujAm / rudra jaTA sammizrAmAkRSya dinatrayaM yAvat // 7 // [saMskRta TokA]-'mRtabhujaga badana madhye' paJcatyaprApta kRSNa srpaasymdhye| 'lajjarikA' samaGgAmUlam / 'sannidhAya' sampagnidhAya / "sitaguJjA' zvetaraktikAm / ki viziSTAm ? 'rudrajaTAsammizrAm' rundrajaTAsaMyuktAm / 'prAkRSya vinatrayaM yAvat etanmUlatrayaM tatmapasyei dinabhayaM yAvat saMsthApya, pazcAt 'bhASya' niSkAsya // 7 // [hindI TIkA]-mare huye kAle sAMpa ke muha meM lAjavaMtI, sapheda gujA aura rUdrajaTA ko rakhakara inako tIna dina bAda nikAle / / 7 / / lAlikAyAH kande gomaya lipte parikSipeccUrNam / paribhASya zunIpayasA svamalaiH paJcAGga sambhUtaH / / 8 / / [saMskRta TIkA]-'lAGgalikAyAH kande' kalihAryAH kandaM utkIyaM tadadvaya sampuTamadhye / kathambhUte ? 'gomayalipte' gozakRtA parilipya / 'parikSipeccararNam' prAkkathitauSadhatrayakRtacUrNa tatkandamadhye nikSipet / ki kRtvA ? 'paribhAvya' taccUrNa samyagbhAvayitvA / kena ? 'zunIpayasA' kRSNazunIvugdhena, na kevalaM zunibugdhena bhAgyam / 'sthamalaiH paJcAGga sambhUtaH' svakIyapaJcAGga janita malairapi bhAvayitvA // 8 // [ hindI TIkA ]-usa cUrNa ko kAlI kutiyA ke dUdha aura apane pAMcoM maloM meM bhAvita karake gobara se lipe huye kalihArI ke sampuTa kanda meM DAle / / 8 / / paMcAGgamala netrazrotramalaM zukra dantajihvAmalaM tthaa| vazyakarmariNa mantraH paJcAGgamalamucyate / / 6 / / [saMskRta TokA]-'netraM' locanam, 'zrotra' zravaNam, tayormalam / 'zukta' bIjam / 'vantaH' rakhanaH, 'jihvA rasanA 'malaM' anayormalam / 'tathA' tena prakAreNa / 1. kSepaka : zloka : /
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 154 ) 'vazyakarmaNi' strIvazyakarmakaraNe / 'mantrajJaH' mntrvidbhiH| 'paJcAGgamala mudhyate' evaM paJcAGgamalamiti kathyate // 6 // hindI TIkA]-aAMkha kA mala, kAna kA mala, vIrya, dantamala, jihvAmala ina pAMca prakAra ke mala kA prayoga vazyakarma ke liye maMtravAdiyoM ne kahA hai / / 6 / / paktvA cUrNamidaM pazcAjjagavazyakaraM param / dadyAt khAdyAnapAneSu stropu sozca parasparam / / 10 / [saMskRta TIkA]-'paktvA' pAka kRtvA / 'cUrNamidam' etaskathitacUrNam / 'pazcAt tadanantaram / 'jagadvazyakara' sakalajanavazyakaram / 'para' atizayena / 'dadyAt' davAtu / keSu ? 'khAdyAnnapAneSu' khAdannapAneSu / kayoH ? 'strI'sozca' strIpuruSayoH / katham ? 'parasparaM' ekakaM tadadyAt vazIbhavati // 10 // [hindI TIkA]-pahale kahe huye cUrNa ko pakAkara strI puruSa ko paraspara khAne ke padArthoM meM milAkara dene se vazIkaraNa hotA hai, sakalajana vazIkaraNa bhI hotA hai / / 10 // vazyadIpaka paJcapayastarupayasA potavayaNTakarasena paribhAvya / tilataladIpatistribhuvanajana mohadbhayasi // 11 // [saMskRta TIkA]-'paJcapayastarupayasA' nyagrodha-udumbara-prazvattha-lakSa-vaTI, vaTasthAne vaMdulamiti vadanti kecit iti paJcakSIravRkSakSoraH / na kevalaM paJcakSIrabukSakSIrareva 'potabayaNDakarasena' // 11 // hindI TIkA]-dUdha ke pA~ca prakAra ke per3oM kA dUdha (baDa, gUlara, pIpala, pilaravana aura aMjIra ina pA~coM per3oM ko dUdha) aura aMDe ke rasa meM bana kapAsa, pAka, kamalamUtra, seMbhala kI gaI aura paTavana (sana) kI banI huI (paMcasUtrI battikA) battI ko bhAvanA dekara kAle tiloM kA dIpaka jalAne se tInoM loka vaza meM ho jAte haiM / / 11 / / vazIkaraNa prayoga viSamuSTikanakahalinIpizAcikA pUrNamambu dehabhavam / unmattaka bhaNDagataM mukaphalaM tadvazaM kurute // 12 //
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ (155 ) [saMskRta TIkA] -'viSamuSTiH' viSayoDikA / 'kanakam' kRSNaghata raH 'halinI' kalihalinI 'pazAcikA' kapicchukA, 'cUrNa' eteSAM caturdva vyApAM cUrNam / 'ambu deha bhayam' svamUtram / 'unmattakamANDagataM' etad dravyANAM cUrNa svamUtrarahitaM, kRSNadhaturakaphalabhANDamadhye dinatrayarithataM, kamukaphalaM, pUgIphalam, tadvaza kurute, tatkramakaphalaM, khAdane (sati) strI vazaM karoti / / 12 / / [hindI TIkA]-popTa kA Dor3A (viSamuSTi) kanaka (kAlA dhatUrA) kAli harI halini, pizAcikA (choTI jaTAmAMsI) ko apane mUtra meM milAkara unmattaka (sapheda dhatUrA) ko bartana meM supArI sahita rakhane se vazIkaraNa hotA hai / / 12 / / mukaphalaM mukhanihitaM tasmAddivasatrayeNa sNgRhy| kanakaviSamuSTihalinI cUrNaH pratyekaM saMkSipya // 13 // [saMskRta TokA]-'namukaphalaM' pUgIphalam / 'mukhanihitaM' sapariye sthaapitm| 'tasmAt' sarpamukhAt / 'divasatrayeNa saMgRhA' tatkramukaphalaM dinatrayAnantaraM gRhItvA / 'kanakaviSamuSTihalinIcUrNaiH' dhatta ra kamala cUrNam, viSaDoDikAcUrNa, haoNlanI cUrNam' pratyeka' pRthakpRthak 'saMkSiptvA (pya) nikSipya / / 13 // [hindI TIkA]-mare huai sarpa ke muMha meM supAri ko tIna dina rakha kara, kAle dhatUre kI jar3a kA cUrNa viSamuSTi (viSaToDDikA ) ke cUrNa aura halinI (vizalyAkanda) ke cUrNa ke sAtha pRthaka-pRthaka pIsa kara DAle / / 13 / / kharaturagazunIkSIraH kramazaH paribhASya yojayet khAdya / avalAjana vazakaraNaM madanakamukaM samuhiSTam / / 14 / / [saMskRta TokA]-'varaturagazunI kSIraiH' rAsabhAzvazunIkSIraH / 'kamazaH' paripATayA / 'paribhAnya' bhAvyaM kanakacUrNa kharadugdhena bhAvyaM, viSamuSTi cUrNa turagadugdhena bhAvyaM, halinI cUrNa zunIdugdhena bhavyamiti krameNa tatpUgIphalaM dinatrayeNa bhAvanIyama, 'yojayet khAdya' etatprakArasiddha kramukaM sakalaM tAmbUle yojanIyam / 'azalAjana vaza karaNaM anaGgabAraganAmadheyaM mukam / 'saMmuriSTaM' samyakathitam // 14 // [hindI TIkA-usa pAsa hue dravya ko arthAta usa supArI ko aura dhatUre ke cUrNa ko gadhI ke dUdha meM bhAvita kare, (viSamuSTi) jahara kucalA ke cUrNa ko ghoDI ke dUdha meM bhAbita kare, halinI cUrga ko kutiyA ke dUdha ke sAtha bhAbita kare, usa supArI ko tIna dina bhAvanA denI cAhiye / isa prakAra siddha huI supArI ko khAdya padArtha meM khilAkara athavA pAna ke sAtha khilAve to srIjana kA vazIkaraNa hotA hai / / 14 / /
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 156 ) vazya kAjala puttaMjArIkuGka, mazarapuGkhImohanIzamIkuSTam / gorocanAhi kesaratagararuvantI ca karpUram / / 15 // [saMskRta TIkA]-'puttaMjArI' prasiddhA, 'kucha ma' kAzmIram 'zarapuDI zvetabANapuGkho, 'mohanI' barapatrikA 'zamI' kezahantrI, 'kuSTaM' koSTam / 'gorocanA' piGgalA, 'pahikesaraM' nAgakesaram, 'tagaraM' piNDItagaram, 'rUdantI' pratAtA / 'kapUra' candrAnvitam / 15 // [hindI TIkA]-putrajArI, kezara, saraphoMkA, mohinI, zamI, kUTa, gorocana, nAgakezara, tagara rUdravanti aura kapara / / 15 / / kRtyeteSAM cUrNa yAvakamadhye tataH parikSipya / paGkajabhavatantuvRtA vatiH kAryA punastena // 16 // [saMskRta TokA]--'eteSAM prAguktadravyANAM' / 'cUrNa karavA' cUrNa vidhAya / 'yAvaka madhye tataH parikSiSya' tabanantaraM taccUNaM alaktakapaTalamadhye nikSiSya / 'paMkajabhavatantuvratA' padmanAlikA janitasUtreNavatA / 'yatiH kAryA' anena prakAreNa vatiH kartavyA / 'punastena' pazcAt tena vakSyamAraNena // 16 // [hindI TIkA-ina sabakA cUrNa karake inako aruktaka ke paTala meM rakhakara aura kamala sUtra se lapeTa kara inakI battI banAve / / 16 / / kAphikucha bhavapayasA trivarNaghoSAla stnkssiirH| paribhAvya tataH kapilAghRtena pariboSayeddopam // 17 // saMskRta TIkA]-kAkikucabhavapayasA' paJcakArUkIstanodbhavadugdhena / 'trivarNayoSAsa tastanakSIraH' tataH kAskIkucabhavapayaso'nantaraM brAhmaNakSatriyavaMzyatrINAM stanadugdhena / 'paribhASya' prAyakRtatiH tardugdharbhAvitamyA / 'tataH' bhAvanAnantaraM 'kapilAghRtena' kapilAjyena / 'paribodhayet' prajvAlayet / kam ? dIpam / / 17 // [hindI TIkA]-phira brAhmaNa srI kA dUdha, kSatriya strI kA dUdha, vaizya strI kA dUdha ina meM usako bhAvita karake kapilA gAya ke ghI meM dIpaka jalAve / / 17 / / 1. dIpaH iti paatthH|
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 15.7 ubhaya grahaNe dIpotsave va navakara'jjanaM ghAryam / gomayavilipta sUmyAM sthitvA mantrAbhiSiktAyAm // 18 // [ saMskRta TIkA ] - ' ubhayagrahaNe' somasUryagrahaNe / 'dIpotsave ca' athavA dopAlopari / 'nabakare'jjanaM kAryam' navInamRdbhANDarupAle 'aJjanaM dhAryam' kajjalaM grAhyam / 'gomayavilipta bhUmyA' bhUmyapatitagomayena sammAjitapRthivyAm / sthitvA' uSitvA / kathambhUtAyAm ! 'maMtrAbhiSiktAyAM' vakSyamANamantreNA'bhiSikta mUmyAm / / 18 / / mantroddhAra :- OM bhUrbhumi devate ! tiSTha tiSTha ThaH ThaH // bhUmisaMmArjana mantraH // 1 OM namo bhagavate candraprabhAya candendra mahitAya nayanamanoharAya harisi hariNi sarva vazyaM kuru kuru svAhA || kajjalodvAraNamantraH / / OM namo nAre samAhitAya kAmAya rAmAya u~ cululugulugulu nIlabhramari nIlabhramari manohari namaH // nayAnAJjanamantraH || [ hindI TIkA ] - sUrya grahaNa athavA caMdra grahaNa vA dIpamAlikA ko navIna mATI ke bartana meM kAjala ko grahaNa karanA, gobara se lipI huI aura nIce likhe hue maMtra se abhiSikta kI huI pRthvI para baiTha kara kAjala ko grahaNa karanA // 18 // maMtroddhAra :- OM bhUrbhumi devate tiSTha- 2 ThaH ThaH / / isa maMtra se bhUmi kA sammArjana kare / OM namo bhagavate candraprabhAya caMdrendra mahitAya nayana manoharAya haririNa-2 sarvajana vazyaM kuru - 2 svAhA / isa maMtra se kajjala kA uddhAra kare / OM namo bhUtAya ( bhUta bhAvanAya ) samAhitAya kAmAya rAmAya OM culu-2 gulu-2 nIlaM bhramari, manohari (nayana mohinI ) namaH -- isa maMtra se AMkha meM aMjana ( kAjala ) lagAye // kajjala raJjitanayane dRSTvA tAM vAJchatohare madano'pi / naramadhya jita' nayanaM sUpAzcAstasya yAntivazam ||16| [ saMskRta TIkA ] - 'kajjalara jitanayane' kajjalenAjite netre / 'raSmA' 1. uaidradeva ! 'kajjalaM gRha gRha svAhA' karAbhimantraNa / iti pATha: / 2. bhUtezAya iti kha pAThaH / 3. vazayatIti mamanepi iti pATha: / 4. naramapyajita netraM bhUpAdyAyAnti tasya vazam ga pATha |
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 148 ) vilokya / 'tAM' kAminoM 'vAJchatIha madano'pi kAmadevo'pi vazaM yAti / 'naramapyaJjita nayanaM' puruSamapyaJjitanayanaM dRSTvA / 'bhUSAdyAH tasya yAnti vazaM tasya kajjalAJjita puruSasya kSatriyAdyAstadaJjanAdvazyA bhavanti // 16 // ! [ hindI TIkA ] - isa kAjala se yukta AMkhoM ko jo koI dekhatA hai vaha vaza meM ho jAtA hai, strI ne apane prAMkhoM meM DAlA to puruSa vaza meM hote haiM, agara puruSa meM DAlakara rAjA ke sAmane jAve to rAjA bhI vaza meM hotA hai || 16 || pizAcIpAna viSamuSTikanakamUlaM rAlAkSatavAriNA tataH piSTam / sabhAvitapatraM pizAcayatyudara madhyagatam // 20 // [ saMskRta TIkA ] - " viSamuSTi: ' viSaDoDikA / 'kanakamUlaM' dhatturamUlam / 'rAlAkSatavAriNA' rAlAkSata dhautodakena / ' tataH piSTam ' tasmAt piSTam / tadrasabhAvipa' tatpiSTauSadharasena bhAvitaM tAmbUla patram / pizAca sati' pizAca ivAcarati / 'udaramadhyagataM' jaTharamadhyaM gate sati puruSaM pizAcayati // 20 // [ hindI TIkA ] - jaharI kucalA, kAle dhatUre kI jar3a ko kAMganI cAMvala ke dhovana ke pAnI meM pIsakara usa rasa meM pAna ko bhigokara, jisako khilAve, vaha pizAca ke samAna AcaraNa kare, arthAt udara meM praveza karate hI pizAca tulya AcaraNa karane lagatA hai // 20 // fare nRkapAle zatrubhayakararaNa kAjala kepsitarUpApizAcikA sArdra citamaSImathite / mAtagRhe kAnana kApasikRtava // 21 // ( saMskRta TIkA ) - 'cikkariNakA' iloThA, kararNATa bhASAyAM uhAThA / Ipsita rUpA' bahurUpA, saraTaviT / 'pizAcikA' kapikacchukA / 'sAdra' citamaSImayate' sArva citodbhavagarSyA nirmathite / kasmin ? 'tRkapAle' narakapAle / mAtRgRhe' saptamAtRkAraNAM gRhe / 'kAnanakApasikRtavartya' araNyodbhava kApasilena nirmitava // 21 // [hindI TIkA ] - cikkariNa supArI, moma, koMcako ko pIsakara, unako jaMgalI kapAsa meM milAkara battI banAve, usa battI se saptamAtRkA ke gRhoM meM gilI citA kI syAhI se (kAjala) mathe hue manuSya ke kapAla para || 21 //
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhArya kRSNASTampAmajanametanmahAghRtodbhUtam / tena trizU namajanamapi kuryAvaGkabhItyartham // 22 // [saMskRta TokA]- 'dhAryam' dhartavyam / 'kRSNASTamyAM' kRSNASTamyA kRSNacaturdazyAM vA / kim ? 'aJjana' kajjalam / 'etat' etatkajjalam / 'mahAghRtodbhUtam mahAdhatodbhavam / 'tena trizUlaM kuryAt' anena prakAreNa kRtakajjalena na kevalaM trizulaM kuryAt / 'aJjanamapi kuryAt' nayanAjanamapi karotu / kimartham ? 'aGgabhItyartham' etadaJjanaM prati pakSakasya bhayotpAdanArtham // 22 // saskajaloddhAra mantra :-u~ namo bhagavati ! hiDimbavAsini ! allalla. mAMsappiye nahayalamaMDala pAhie tuha raNabhatte paharaNabu prAyAsamaMDi ! pAyAlamaMDi siddhamaMDi joiriNamaMDi samvamuhamaMDi kajjalaM paDa' sthAhA // prAkRta mantraH // kajjalapAtanaM dezAnyamukhena kartavyam // [hindI TIkA]-isa mahAghRta se kRSNapakSa kI aSTamI athavA caturdazI ko maJjana banAve, isa kAjala ko AMkho meM bhI DAle aura mastaka para trizUla banAve / ise jo koI dekhegA, vaha mahA bhayabhIta hogA / / 22 / / kajjaloddhAra maMtra :-OM namo bhagavati hiDimbavAsini allallamAMsa priye nahyala maMDalapaiTTiAe tuha rAmane paharaNAdRTTe AyAsamaMDi, pAyAlamaMDi siddhamaMDi, jIyariNa maMDi savvamuhamaMDi kajjalaM paDau svAhA / / adRzyaguTikA cita vahnidagdha bhUtadra maya zAkhAmaSoM samAhRtya / aMkollatalasUtakakRSNabiDAlI jarAyuzca // 23 / / [ saMskRta TIkA ]-'citavahnidagdhabhUta mayazAkhAmI' ciptAgnijvalitakalidra madakSiNa digbhavazAkhA janitamaSIm / 'samAhRtya' samyagAhRtya / 'prollatalaM' akollabIjodmavatailaM / 'sUtakam' pAradarasam / 'kRSNabiDAlojarAyuzca' kRSNamArjArI jarAyumapi // 23 // [hindI TIkA]-citA kI agni se jale hue baher3e ke babha ko dakSiNa dizA 1. huM phaTa ghe ghe svAhA iti kha pAThaH /
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 160 ) kI syAhI ko lekara, usako araMDI ke tela, pArA aura kAlI billI kI jarAyu sahita ||23|| dhUkanayanaH mbuma ditagulikAM kRtvA triloha sammaThitAm / dhUtvA tAmAtmasukhe [ saMskRta TIkA ]- 'dhUkanayanAmbudita gulikAM kRtyA' ulUkanetrAbhyuditabhUtadra modbhavamaSyAdi catudra vyAraNAM guTikAM kRtvA / 'triloha sammaThitAM' tAnatArasuva gayaiiH SoDaza vahnibhiriti bhAgakRta trilohene samyagmaThitAM kRtvA / dhRtvA tAmAmamukhe' tAM trilomaThitAM gulikA svamukhe dhArayitvA / 'puruSaH ' pumAn / 'adRzyatvam' zradRzyabhAvam / 'prAyAti' zrAgacchati // 24 // puruSo'dRzyatvamAyAti // 24 // [ hindI TIkA ] - ullU ke AMkhoM ke pAnI meM golI banAkara, phira usako triloha ke sAtha solaha agni dekara apane mukha meM rakkhe to adRzya ho jAve ||24|| sitazarapuM khAmUlaM dhRtvA sitakokilAkSa bIjaM ca / vanavasalArasapiSTaM vIryastambhaM mukhe saMstham ||25|| [ saMskRta TIkA ] - sitazarapuM khAmUlaM' zvetavAraNapuGgAmUlam / dhRtvA ' gRhItvA / 'satakokilAkSabIjaM ca' zvetakokilAkSabIjAni ca / 'banavasalArasa piSTam' araNyodbhava ( u ) pokkorasena peSitaM banavalA iti, karNATabhASAyAM kAsali / 'zrIyaMstambhaM' zukrastambham / 'mukhe saMstham' puruSa mukhe saMstham // 25 // [hindI TIkA ] -- sapheda saraphoMke kI jar3a aura sapheda kokilAkSa ke bIjoM ko jaMgalI podIne ke rasa meM pIsa kara golI banAve, usa golI ko mukha meM rakhe to vIrya stambhana hotA hai || 2zA vIryastaMbhaka prasthi kRSNa vRSadaMza dakSiNajaGghAyAH zalya khaNDamAdAya / baddhaM kaTipradeze vIryastambhaMnRNAM kurute // 26 // [ saMskRta TIkA ] 'kRSNa vRSa daMzadakSiNa jaMghAyAH kRSNaviDAladakSiNa jaGgAyAH / 'zalya khaNDaM' tadasthikhaNDam | 'zrAvAya' gRhItvA / 'badhda' kaTi pradeza' puMsaH kaTi pradeze badhvam / 'nRNAM' manuSyANAm / vIryastambhaM kurute' karoti // 26 //
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ [hindI TIkA]-kAle bilAva ke sIdhe pAMva kI haDDI ko kamara meM bAMdha ne se vIrya staMbhana hotA hai // 26 / / vIryastaMbhaka vIpaka phapilAghRtena bodhitadIpaH suragopacUrNasammilitaH / stambhayati puruSavIrya ratyArambhe nizAsamaye // 27 // [saMskRta TokA]--'kapilAghRtena' kapilAjyena / 'bodhitadIpaH prajvAlita dIpaH / kathambhUtaH? 'suragopacUrNa sammilitaH' indragopacUrNagarbhakRtavAnvitaH / sa vIpaH ki karotItyAha 'stambhayati' stambhaM karoti / kim ? puruSavIryam' navIryam / kasmin ? 'ratyArambhe' surataprArambhe / kva? 'nizAsamaye' rAtrisamaye // 27 // _ [hindI TIkA]-kapilA gAya ke ghI se dipaka jalAkara aura indragopa (makhamalI kIr3e) kA cUrNa pAsa meM rakhe to puruSa ke vIrya kA staMbhana hotA hai / / 20 / / drAvaraNalepa raNapipalikA masUraNakarpUramAtuliGgarasaH / kRtvAtmAGga,lilepaM kurute strINAM bhagavAyam // 28 // [saMskRta TIkA]-'TaGkaNaM' mAlatIlaTa sambhavam / "pipalikAmA' mahArASTrI / 'sUraNa' praraNyazveta sUraNakandaH / 'karpUraH candraH / 'mAtuliGga' bIjapUram / teSAM rasaiH / 'kRtvA / kam? 'prAtmAGga lilepa' sthAna lilepm| 'strINAM' bnitaanaam| 'bhagadrAvaM' bhaganiGkAraNaM kurute / / 28 // [hindI TIkA]-suhAgA, popala, jamIkanda, kapUra aura bojaurA ke rasa se svayaM aMguli se, liMga para lepa karane se strI dravita hotI hai / / 28 / / dyata tathA vAdavijayamUla mUlaM zvetApamArgasya kuberadizi saMsthitam / uttarAtritayaM grAhya zIrSasthaM chUtavAdajit // 26 // [ saMskRta TIkA ]-'mUlaM zvetApamArgasya' zvetakharamaJjayA~ mUlam / kathambhUtam ? 'kubera dizI saMsthitam / 'uttarAtritaye' uktarAphAlgunI-uttarASADhA-- uttarAbhAdrapadetiRkSatraye / 'grAhya" gRhItavyam / 'zIrSasthaM' mastake sthitam / 'dhUta vAva jit' te vivAde vijayaM karoti // 26 //
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 162 ) [ hindI TIkA ] - uttara dizA meM rahane vAlA sapheda AMdhIjhAr3A kI jar3a ko uttarA phalgunI uttarASADhA, uttarA bhAdrapada ina tInoM nakSatra ke bhItara lekara zira para rakhane se sadA, ju, bAdavivAda meM jaya hotI hai ||26|| ratidAyaka lepa tanmam // 30 // zranyAvatitanAge haravIryaM nikSipet tato dviguNam / munikana kanAga sarpajyotiSmatyata sibhizca [ saMskRta TIkA ] - ' agnyAyatata nAge' zragninA vartite nAge / 'haravIyeM' pAradarasam / 'nikSipet tato dviguNe' tataH nAgaka bhAgAdrasaM dvibhAgaM nikSipet / 'muniH ' raktAstiH / 'kanaka' kRSNA dhatUMraM / 'nAgasarpa' nAgadamanakaM / 'jyotiSmatyasibhizca' kaMguNyatobhyAM ca 'tanmartha m' tatpUrvoktanAgameteSAM rasaMmaMdanIyam ||30|| [hindI TIkA - agni meM tapAye hue zIzA ke eka bhAga meM, do bhAga pArA, DAlakara usako agastya, kAlAdhatUrA, nAgadamana aura mAlakAMganI kA mardana karanA cAhiye ||30|| DIkena mayitvA gariNyAryA madanadalayakaM kRtvA / ratisamaye vanitAnAM ratidarpa vinAzanaM kuryAt // 31 // [ saMskRta TIkA ]- 'Dikena' niryAsena / 'mardayitvA' punarapi mardanaM kRtvA kasyAH DIkena ? 'gaNiyAryAH kAraNakAravRkSasya / 'mavanavalayakaM kRtvA ' smaravalayaM liGga kRtvA / 'rati samaye' suratakAle / 'vanitAnAM' strINAm / 'ratidarpa vinAzanaM' suratagarva vinAzanam / 'kuryAt karoti ||31|| [ hindI TIkA ] --usako kanera ke rasa meM mardana karake phira goMda meM mardana kara apane liMga para lepa karane se rati kAla meM strI kA mada naSTa ho jAtA hai / drAvaraNale padvitIya kyA zrIvRhatIphalarasasUraNakaNDUticcaraka patrAmbu / kapikacchuvajravallI pippalikAmAlikA cUrNam // [ saMsta Toka ] - 'vyAghrovRhatIphalarasaM' bRhatodvayaphalarasaM / 'sUraNaM' zvetasUraNaM / 'kaNDUti' zragnikaH / 'caNakapatrAmbu' AI' carakapatrAmbu / 'kapikaccha H ' pizAcikA / 'vajravallI' kANDavallI / 'pippalikAmA ' mahArASTrI / 'amlikA' cAGgarI / 'cUrNa' keSAMcidrasaH ||32|
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 163 ) [ hindI TIkA ] -- vyAghrI ( bhoyarogaNa ) aura usake phala kA rasa, sapheda sUraNa, lAla citaroM, harecanoM ke pattoM kA rasa, ( athavA khAra) kauMca vajrabela, pIpala, aura mallikA ke cUrNa ko lekara ||32|| agnyAyatita nAgaM navavAraM bhAvayedimedra yayeH / smaravalayaM kRtyaM vanitAnAM drAvaraNaM kurute ||33|| [ saMskRta TIkA ] - 'agnyAvartita nAgaM' | 'navavAraM ' navasaMkhyAvAraiH | 'bhAvayed' bhAvanAM kuryAt / kaH ? 'imeMdra vye:' etaskathita drathyaiH / 'smaravalayaM kRtvaivaM pranena prakAreNa madanavalayaM kRtvA / 'vanitAnAM' strINAm / 'drAyaNaM' bhaganirbharaNaM / 'kurute' karoti // 33 // [ hindI TIkA ] -ina dravyoM meM agni se jalAye huye zIzA ko nau bAra bhAvanA dekara svaliMga para lepa karane se striyAM dravita hotI hai // 33 // drAvaraNa jala kA bhAnusvara jina saMkhyApramANasUtaka gRhIta dInArAn / praGkollarAjavRkSa kumArI rasazodhanaM kuryAt // 34 // [ saMskRta TIkA ] - 'bhAnusvara jinasaGkhAyA' dvAdaza saGkhyA, SoDazA, catuvizatisaGkhyA | 'pramAraNasUtaka gRhItadInArAn' evaM trisaGkhyA kathita pramANapAravarasa gRhItadhANakAn / 'aGkohalarAja vRkSakumArIrasazodhanaM kuryAt ? 'praGkollarasaH' sampAka rasaH / ' rAjavRkSarasaH' / 'kumArIrasaH' gRhakanyArasaH / etaiH rasauH pAradasaMzodhanaM kuryAt / / 34 / / [ hindI TIkA ] - bAraha, solaha aura caubIsa dInAra arthAt ( zrAdhA tolA ) 6 tolA, tolA bhaura 12 tolA pramANa pAre ke rasa ko pRthaka pRthaka lekara use prAMkar3e ke rasa, rAjavRkSa (amalatAsa ) ke rasa tathA ghI, kuvAra ke rasa meM zodhana kareM ||34|| zazirekhAkharakaraNakokilanayanApamArgakana kAnAm / cUrNaiH sahaikaviMzatidinAni parimardayet sUtam / / 35 / / [ saMskRta TIkA ] - 'zazirekhA' vAkucIbIjaM / 'khara karNI' gardabhakarNI, karNATabhASA phalmeM girI / 'kokilAnayanaM' kokilAkSi bIjaM ca / 'apamArgaH ' pratyekpuSpI - bIjam / 'kanakaM' kRSNadhatUrakam / 'cUrNaH sahaikaviMzati dinAni' ebhiH cUrNeH saha pratyeka ekaviMzatidinAni / 'parimaIyet sutaM' zodhitapAradarasaM mardayet ||35 // 1. samyak iti pAThaH /
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ [hindI TIkA-phira usa zodhe haye, pArada rasa ko zazirekhA (giloya) svakarNI, kokilAkSabIja, ciciTe ke bIja aura kAle dhatUre ke bIjoM ke cUrNa ke sAtha 21 dina taka kharala kare / / 35 / / nizAyaryA kAjikApUpaM dattvA yonI pravezayet / bAlA madhyAM gataprAyAM yoSAM vijJAya tatkramAt / / 3 / / [saMskRta TIkA] :-'nizAyAM' rAtrau / 'kAJjikAbhUpaM dattyA prAramalinadhUpaM dattvA / 'yonI pravezayet taddha pitarasaM strIyonau pravezayet / 'bAlAM madhyAM gataprAyAM yovAM vijJAya taktamAt' bAlastrINAM dvArazagadyANa pramANarasakRtajalakA madhyapramANa strINAM SoDazagadhArApramANarasakRtajalakA gataprAyastrINAM caturvizatigadyAraNapramANa rasakRtajalUkA iti krama jJAtvA pravezayet // 36 // [hindI TIkA]-usako rAtri meM kAMjI kI dhUpa dekara yoni meM DAla de, bAlA ke liye bAraha gadyAraNa prabhAraNa, madhyamA ke liye solaha gadyANa pramANa aura praur3hA ke liye 24 gadyAraNa pramANa vAlI leve / / 36 / / nIrasatAM vidhAraNA yoSAM rati saMgare madonmattA / drAvati tAdRzImapyeSa jalakA prayogastu // 37 // [saMskRta TokA]-'nIrasatAM bibhrANAM' nidravabhAvaM dhArayantI / 'yoSA' striyam / 'ratisaGgare' surataraNaraGga / 'monmattA' yauvanamadonmattAm / 'drAvayati tArazImapi' evaM vidhAM madonmattAmapi kSarayati / 'eSa jalUkA prayogastu tu punaH eSaH kathita prakAreNa kRtajalakA prayogaH // 37 // iti jalUkA prayogavidhAnam / [hindI TIkA]-yaha jalukA kA prayoga ratikAla meM sadA nIrasa rahane vAlI aura mahAna unmana strI ko bhI drAvita kara detA hai / / 37 / / zAkinIharaNa tilaka somAzAzritamUlaM kapikaccho!jalena paripiTam / nijatilaka pratibimba saMpazyati zAkinIzIrSa / / 3 / / [ saMskRta TIkA ]-'somAzAzritamUlaM' uttarAdiggatamUlam / kasyAH ? 'kapikacchoH pizAcyAH / kathambhUtaM malam ? 'go jalena paripiSTaM' gomUtreNa vatitam / 'nijatilaka pratibimbaM' svakIya vizeSakaM pratirUpam / 'sampazyati zAkinI zIrSa svakIya tilaka zAkinI lalATe tadeva pazyati / / 38 //
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 165 ) [hindI TIkA-uttara dizA meM rahA huA kauMca kI jar3a ko gomUtra meM pIsakara usakA mastaka para tilaka karane zAkinI usameM apanA pratibiMba dekhatI hai / / 38|| divyastambhaka cUrNa prAdityAkSataviSyastambhavidhau marica pippalIkAmAm / divyastambhe suNThI cUrsa va bhakSayed dhImAn // 6 // [ saMskRta TIkA ]-'prAdityAkSatadivyastambhavidhau' prAdisyatanduladivya stambhane / 'maricapippalI kAmAm' uSaraNamahArASTrIcUrNa bhakSayet / karidiSya stambhane tu kapAlikAdhi karparAdi / 'vicyastambhe' divyastambhavibhAne / 'suNThIpUrNa ca bhakSapet' mahauSadhI cUrNa bhakSayet / kaH 'dhImAn' buddhimAn // 36 // [hindI TIkA]-buddhimAna maMtravAdI divyastaMbhana kArya meM prAMka aura sapheda cAvala, kAlImirca, pIpala (muleThI) kAma (uparaNa) kA sevana kare karpUra divyastaMbhana ke liye soMTha ke cUrNa kA bhakSaNa kare / / 3 / / agni tathA tulA staMbhana sajjarikA bhekavatA karaliptaM stambhanaM karotyAneH / zvAsanirodhena tulAdivyastambho bhavatyeva // 40 // [saMskRpta TIkA]-'lajjarikA' lajjarikA smNgaa| 'bhekabasA' harivasA / 'karalipta' taccUrNAni tadvasapA hastaliptam / 'stambhanaM karotyagneH' agni stambho bhayasyeva / 'zvAsa nirodhena tulAdi ghyastambho bhavatyeva' zvAsanirodhena ghaTe tulAdi vyastambho'vazyaM bhavatyeva // 40 // [hindI TIkA]-lAjavaMtI (chuImuI) aura meMr3haka kI caboM ko hAtha para lagA lene se agni kA stambhana aura zvAsa nirodha se tulA staMbhana hotA hai / / 4 / / __ acchA rojagAra calAnA niguNDikA ca siddhArthA gRhadvAre'thavApaNe / baddha puNyArka yogena jAyate kraya vikrayam / / 41 // [saMskRta TIkA]-'niguNDikA' sipta bhUtakezI / 'siddhArthAH' zvetasarSapAH / gRhadvAre' svavezmadvAre / 'prathaSA prApaNe' vissnno| 'baddha puNyArka yogena' puSyanakSatre ravivAreNa yoge baddhaM cet / 'jAyase krayavikraya bastukayadhikapaM bhavatyeva / / 4 / /
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 166 ) [ hindI TIkA ] - nirguNDi aura sapheda sarasoM ko puSya nakSarA meM lekara ghara ke dvAra para bAMdhane se athavA dukAna ke daravAje para bAMdhane se acchA mAla bikatA hai / / 41 / / garbhanivAraNa pibati prasUnasamaye japAprasUnaM vimadyaM kaJjikayA / na birbhAta sA prasUnaM dhRte'pi tasyAH na garbhaH syAt // 42 // [ saMskRta TIkA ] - 'pibati' pAnaM karoti / 'prasUna samaye' vinatrayapuSpakAle / kim ? ' japAprasUnaM' japAkusumam / kiM kRtvA ? 'vimadya' vizeSeNa madayitvA / kayA ? 'kakiyA' sauvIreNa | 'sA' nArI / 'prasUnaM' puSpaM / 'na birbhAta' na dhArayati / 'dhRte'pi ' yadi kathamapi puSpaM dharati tathApi 'tasyA na garbhaH syAt tasyA banitAyA garbha sambhavo ma bhavatyeva // 42 // 1 [hindI TIkA ] - lAla jasauMdhi ke phUla ko kAMjI ( sovIra ) ke sAtha marda na karake rajasvalA strI tIna dina pIye to strI ko garbha nahIM rahatA hai aura rajasvalA bhI nahIM hotI hai / ekabAra rajasvalA bhI ho jAya to bhI garbha to rahatA hI nahIM ||42 // ityubhaya bhASA kavi zekhara zrI mahilaSeNa sUri viracite bhairava padmAvatIkalpe vazyatantrAdhikAro nAma navamaH paricchedaH ||6|| iti zrI ubhaya bhASA kavi zrI malliSeNAcArya viracita bhairava padmAvatI kalpa ke vazyataMtrAdhikAra kI hindI bhASA nAmaka vijayA TIkA samAptA / ( navama adhyAya samApta )
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 167 ) dazamaH gAruDatantrAdhikAra paricchedaH gAruDa vidyA ke pATha praga saMGgagrahama GganyAsaM rakSA stobhaM ca vacamyahaM stambham / viSanAzanaM sacodha khaTikAphariNadazanadazaM ca // 1 // [ saMskRta TIkA ]-'saMgraha' daSTasya saMgraham / 'maGganyAsaM' daSTa puruSasya zarIrAkSara vinyAsam / 'rakSA' baSTasya rakSAkaraNam / 'stobhaM ca' daSTAvezakaraNaM, caH samuccaye / 'vamyahaM' malliSeraNAcAryaH kathayAmi / 'stambha' vaSTasya zarIre viSa prasaraNa nirodhaH stambham / 'viSanAzanaM nirviSIkaraNam / 'sacoya' ghocha na saha vartata iti sacodya, daSTapaTAcchAdanAdi kautukam / khaTikAphariNadazanadaMzaM ca' khaTikAlikhita sarpadantadaMzamityaSTAGga gAruumahaM vasamIti sambandhaH // 1 // [ hindI TIkA |-maiM mahilaSeraNAcArya sAMpa ne Dasa liyA ho usakI parIkSA ke liye, Upara maMtra ke akSaroM ko likhane ke liye, rakSA karane ke liye, daMza ke Aveza ko rokane ke liye, zarIra meM jahara kA car3hanA rokane ke liye, jahara utArane ke liye kapar3e se Dhakane ke kautuka tathA lekhanI se likhe haye sarpa ke dAMta se daMza dene rUpa gArUDa adhikAra ke ATha aMgoM kA varNana karatA hU~ // 1, / prathamastAvatsaMgrAho'bhidhIyate-- samaviSamAkSara bhASiNi bUte zazi dinakarau ca vahamAnau / daSTasya jIvitavyaM tadviparIte mRti bindhAt // 2 // [saMskRta TIkA]-'samaviSamAkSara bhASiNi dUte zazi dinakarI ca vahamAno' candradivAkarau svarau pravartamAnau / 'daSTasya jIvitavyaM samAkSarabhASiNi itte candra bahamAne, viSamAkSarabhASiraNI dUte sUrye vahamAne daSTapuruSasya saMgraho'stIti bindhAt / 'dRSTasya jIvitavyaM tadviparIte mRti vindyAsa' samAkSara bhASiriNa bUte sUrye vahamAne, viSamAkSarabhASiNI dUte candra bahamAne iti svaravarNavaparItye vaSTapuruSasya saMgraho na vidyate iti vindhAt // 2 // [hindI TIkA]-yadi dUta candrasvara meM sama akSara kahe to samajhanA cAhiye ki jisako sAMpa ne kATA hai vaha vyakti baca jAvegA aura praznakartA yadi sUryasvara meM viSamAkSara kahe to usakI mRtyu samajhanA cAhiye / / 2 / /
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 168 ) dUtamukhosthita varNAn dviguNIkRtya nibhirharedbhAgam / zUnyenoddharitena ca mRti jIvitamAdizeta prAjJaH // 3 // [saMskRta TokA]-'dUta muskhosthita vana dvigaraNIkRtya tAni praznAkSarANi sarvANi dviguNIkRtya / 'tribhiharedbhAgaM' tadviguNita rAzi tribhibhAga haret / 'zUnyenoddharitena ca tadbhAgAvazeSa zUnyena zUnya samacchedena ekadviravaziSTena ca / "mRta jovitamAdizet' zUnyena daSTasya saMgrahAbhAvamAdizet, ekaviruddharitena vaSTasya saMgraho'stItyAdizet // 3 // / hindI TIkA ]-praznakartA ke mukha se nikale huye praznAkSaroM ko dviguNita karake tIna kA bhAga dene se yadi zeSa zUnya bace to mRtyu hogI aura anya saMkhyA zeSa rahe to, baca jAvegA / / 3 / / haM vaM kSaM mantra mantritatoyenoddha Sati yasya gAtraM cet / sa ca jIvatyathavAkSispandanato nAnyathA daSTaH // 4 // [saMskRta TIkA]-'haM vaM kSaM mAtraH' haM vaM kSaM iti mntrH| 'mantritatoyena' anena mantreNAbhimantritodakenAcchoTitena / 'uddhaSati yasya gAtraM cet' yasya daSTasya zarIraM kampabaccet / sa ca jIvati' sa uddha SitagAtra puruSo jIvati / 'prathavAkSispandanataH' pranyena prakAreNAkSaNorunmIlanena saMdaSTo jIvati / 'nAnyathA daSTaH' yasya daSTasya tadudakasiJcanena gAtroddha SaNaM tadakSiracandanaM ca na vidyate tasya daSTasya jAvitaM na syAditi jJAtavyam // 4 // [hindI TIkA ]-haiM, va, kSaM isa maMtra se pAnI maMtrita karake sarpa daMpTA ke Upara DAlane se yadi hAtha-pAMva hilAtA hai, A~khoM ko phirAtA hai, kAMpatA hai, to buddhimAna maMtrI usako jIvita samajhe anyathA mara gayA hai / / 4 / / iti saMgrahaparicchedaH / prataH paramaDanyAso'bhidhIyate - kSipa nu svAhA bIjAni vinyaset pAdanAbhihRnmukhazIrSe / potasita kAJcanAsitasuracApanibhAni paripATayA // 5 // [ saMskRta TIkA ]-"kSipa U~ svAhA bIjAni' kSipa u~ svAheti paJca bIjAni / 'vinyaset' vizeSeNa sthApayet / keSu ? 'pAvanAbhihanmukha zIrSe' pAdadvaye, mAnau, hRdaya, prAsye, mastake ityeteSu paJcasu sthAneSu / kathambhUtAni bojAni / 'pIta
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ { 166 ) sitakAJcanAsita suracApa nibhAni' pota-haridranibhaM, zvete-zvetavarNa, kAJcanaM-suvarNavarNa, asitaM-kaSNavaNaM, suracApaM-indradhanurvarNa, nibhAni-sarazAni / evaM pabhvarNabIjAni 'pari- : pATayAM' 'kSi' bIjaM pItavarNa pAvadvaye, 'pa' bIjaM zvetavarNa nAbhI, u bIjaM kAJcanavarNa / hRdi, svA iti bIjaM kRSNavarNa prAsye, 'hA' iti bIjaM indraghApavarNa mUni evaM kameNa paJcasu sthAneSu vinyaset // 5 // ityaGga nyAsakramaH / / [hindI TIkA]-kSipa OM svAhA ina pAMca bIjoM ko pIlA, sapheda, sUvarNa, kAlA aura indra dhanuSa jaise nIlavarNa ina pAMcoM varNoM ko donoM pAMva, nAbhi, hRdaya, mukha tathA mastaka ina pAMca aMgoM ke andara anukramazaH sthApanA karanA / / 5 / / maMtra sthApana karane kA krama:kSi, bIja ko pIleraMga se donoM pA~voM meM sthApana kare / pa, bIja ko sapheda raMga se nAbhi meM sthApana kre| . OM, bIja ko suvarNa raMga se hRdaya meM sthApana kare / svA, bIja ko kAle raMga se mukha meM sthApana kre| hA, bIja ko nIleraMga se mastaka para sthApana kare / ataH paraM rakSAvidhAnaM kazyate pavaturdalopetaM bhUtAntaM nAmasaMyutam / / daleSu zeSa bhUtAni mAyayA pariveSTitam // 6 // . ( saMskRta TokA )-'pamakamalam / 'caturdalopetaM' catuH 'patrayuktam / 'bhUtAnta' bhUtAnipRthivyapsejovAracAkAzasaMjJAni teSAmanta prAkAzo hakAraH, taM hakAraM kaNikAmadhye / kathambhUtam ? 'nAmasaMyukta' daSTanAmagarbhIkRtam / . 'valeSu' bahiH sthita ' . caturdaleSu / 'zeSa mUtAni' kSipa u svAheti caturbIjAni likhet / 'mAyayA pariveSTitaM' / tatpanopari hrIMkAreNa tridhA pariveSTitaM likhisvA daSTasya gale badhnIyAt / athavA candanena daSTavakSaH sthale etadyannaM likhet // 6 // iti rakSA vidhAnam / / [hindI TIkA -eka cAra dala kA kamala banAve, usakI kaNikAoM meM nAma sahita hakAra ko likhe, usake bAda cAroM daloM meM kSipa OM svAhA likhakara hrIMkAra se .. tIna bAra veSTita kare, phira kroM kAra se nirodha kare, isa yaMtra ko caMdana se likhakara daSTa puruSa ke gale meM bA~dhe / / 6 / / sarpa jahara naSTa karane kA yaMtra citra naM0 42 / / 1. tribhAyA pariveSTitaM iti va pAThaH / 'trimAyAmeSTitaM zubham' ityapi pAThaH //
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 170 ) me khAna Row pAhA kSira % meenamam mammmmmmmmmmmm - sarpajahara naSTa karane kA maMtracitrana-42
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ { 171 ) idAnI stobhakaraNamArabhyate--- vahnijalabhUmi pavana byomAna bahapacadvayaM yojyam / stobhaya yugala stomaM madhyamikA cAlanAdbhavati // 7 // (saMskRta TIkA)-'vahniH u~kAraH / 'jala' pakAraH / 'bhUmiH' kssikaarH| 'pavana' svAkAraH / 'vyoma' hkaarH| 'agne' eteSAM pnycbiijaakssraannaamne| 'dahapacadvayaM yojyam' daha daheti padadvayaM yojyaM, tabagre paca paceti padadvayaM yojanIyam / 'stobhayayugalaM' stobhaya stobhayeti padadvayam / 'stobhaM' anena mantroccAraNoccATanena? daSTAvezaH / katham ? 'madhyamikA cAlanAt' madhyamAGga lyAzcAlanAd / 'bhavati' jAyate // 7 // mantroddhAra :-u~ pakSi svAhA vaha daha paca paca stobhaya stobhaya / / / iti stobhana mantraH / / / / iti stobhanavidhAnam // [hindI TIkA]-"OM pakSi svAhA" ina pA~ca bIjAkSaroM ke Age daha daha ina do padoM kI yojanA kare, usake Age paca paca ina do padoM kI, phira stobhaya stobhaya ye pada likhe, isa maMtra ko madhyamA aMguli ko calAte huye uccAraNa karane se sarpadaMza kA Adega sakatA hai / / 7 / / maMtroddhAra :-"OM pakSi svAhA daha daha paca paca stobhaya / / " idAnI viSastambhanamudIryate-- prAdyante bhUbIjaM yadhye jalavahnimArataM yojyam / stambhayayugalaM stambho vAmakarAGga STha cAlanataH // 8 // (saMskRta TIkA)-'prAdyante bhUbIja' mantrAdau mantrAnte pRthvIbIjam-kSi iti / 'madhye jalavahnimArutaM yojyaM mantramadhye pa u svepti khojatrayaM yojanIyam / 'stambhayayugalaM' tadane stambhayeti padadvayam / stambhaH anena kathita mantroccAraNena viSa prasara stambho bhavati / katham ? 'vAmakarAla STha-cAlanataH' svarAmakarAGga ThacAlanena / mantroddhAra :-kSipa u~ svAkSi stambhaya stambhaya // viSastambhanamantraH // [hindI TIkA]-maMtra ke prArambha meM aura aMta meM pRthvIbIja kSi, madhyamAM, pa, OM, svA, ina tIna bIja kI yojanA karake usake Age stambhaya 2 ye do pada likhakara taiyAra kiyA hue maMtra ko bAMe hAtha ke aMgUThe para japa karane se viSa kA stambhana hotA hai / / 8 / / maMtrodvAra :-"kSipa OM svAkSi stambhaya // "
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 172 ) sarat niviSIkaraNamabhidhIyate : ---- jalabhUmivahnimArutagaganaM: maMplAvayadvayopetaiH / bhavati ca viSApahArastarjanyAzcAlanAdacirAt // 6 // [ saMskRta TIkA ] - 'jalaM' pakAraH / 'bhUmi' zikAraH / 'banhiH' ukAraH / 'pathana: ' svAkAraH / 'gaganaM' hAkAraH / iti paJcabIjAkSaraH / kathambhUtaH ? saMplAvayadvayopetaH saMplAvayeti padadvayAnvitaH / bhavati' syAdeva / kaH ? vidyApahAra: viSanirviSIkaraNam / kasmAt ? 'tarjanyAzvAlanAt' svavAmakaratarjanyazcAlanAt / katham ? 'acirAt' zIghrataH / zrataH mantroddhAra :- -pakSi OM svAhA saMplAvaya saMplAvaya / iti viSApahAraH ||6|| i [ hindI TIkA ] - jala bIja pa kAra / bhUmi bIja kSi kAra / zragni bIja OM kAra / pavana bIja svaakaar| gagana bIja hA kAra / isa prakAra pAMca bIjAkSaroM ko aura Age saMplAvaya-2 ye do pada sahita bAMye hAtha kI tarjanI aMgulI se jaldI - 2 calAkara maMtra kA jApa karane se jahara utara jAtA hai // 6 // maMtroddhAraH - pakSi OM svAhA saMplAvaya-saMplAvaya / ".. idAnImantraviSasaMkrama raNa kautukamabhidhIyate- madagnivAridhAmavyomapadaM saMkramavrajadvitayam / bAlanayAnAmiyA nitarAM viSasaMkramo bhavati // 10 // [ saMskRta TIkA - ] 'mavat' svAkAraH / 'agni' ukAraH / 'vAri' prakArA 'dhAma' bhikAraH / 'vyoma' hAkAraH / 'saMkramavraja dvitayaM' saMkrama saMkrama vraja vrajeti padadvayam / 'cAlanayAnAmikayA' svavAmakarAnAmikAyAzcAlamena / 'nitarAM zratizayena / 'viSasaMkramo bhavati' paraM prati viSasaMkramo bhavati // 10 // mantrodvAraH - svA OM pakSi hA saMkrama saMkrama vaja vrajeti viSa saMkrAmaNa mantraH / [ hindI TIkA ] - isa maMtra kA bAe hAtha kI anAmikA aMguli se jAya kare to visaMkramaNa hotA hai // 10 // 1. liu svAhA staMbhaya staMbhaya nividhakaraNaM pakSi OM svAhA saMplAvaya saMplAvaya / ayaM viSApahAra.. mantraH iti pAThaH /
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ - -- - - - - -- ------- ( 173 ) maMtra :-svA OM pakSi hA saMkrama saMkrama vraja braja / nAgAvezana maMtra nAgAveza :yomajalavahnipavanakSitiputamantrAyatyayAvezaH / saMkSi pa haH pakSi pahaH paThanena kaniSThi cAlanataH // 11 // [saMskRta TIkA]-'yoma' hAkAraH / 'jala' pakAraH / 'nhiH ukAraH / 'pavanaH svAkAraH / 'kSitiH kSikAraH / 'yutamantrAt' yuktamantrAt / 'bhavaMti' etaskathitamantrAjjAyate / 'pratha' pazcAt / 'mAvezaH' puruSazarIre naagaaveshH| 'saMkSi pahapa kSi pahaH iti / 'paThanena' etanmantrapaThanena / kasmAt ? 'kaniSThicAlanataH vAmakarakaniSThikAcAlanAt // 11 // __ mantroddhAra :-hA pa u svAkSi saMkSipa haH pakSi pahaH / iti pade nAgA. vezamantraH / [hindI TIkA-isa maMtra ko bAe hAtha kI kaniSThikA aMguli se jApa kare to puruSa ke zarIra meM nAga praveza karatA hai / / 11 / / daza puruSa ke zarIra meM nAgA praveza maMtra karAne kA maMtra-"hA pa OM svA kSi saMpa haH pa kSi pa haH / " viSanAza maMtra (prathama) karNajApyena bhairuNDA niviSaM kurute naram / vidyA suvarNarekhApi yaSTaM toyAbhiSekaptaH // 12 // [saMskRta TIkA] -'karNa jApyena' vaSTa puruSasya kaNaM jApyena / 'bheruNDA' meruDadeNyA vidyA / "niviSaM kurute' nirviSokaraNaM kurute / 'nara' badhvaM puruSam / vidyA suvarNarekhASi' apipazcAt suvarNarekhA vidyA / 'daSTa' puruSa / 'soyAbhiSekataH' suvarNarekhanAgavidyA'bhimanitovakAbhiSekeraNa niviSaM karoti // 12 // bheruNDa vidyA mantroddhAra :- ekahi ekamAte bheruNDA vijAbhavikakuraMda setu bhaMtu prAmosAi huMkAramiSa nAsai thAvara jaMgama phittima aMgaja! u~ phaT / iyaM karNa jApyA bheruNDa vidyA / prAkatamantraH / / 1 ho devadasamya viSaM hA hU~ phad iti sa pAThaH /
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 174 ) prataH suvarNa rekhA mantroddhAra :- suvarNa rekhe kukkuTa vigraha rUpiNi svAhA / / iyaM toyAbhiSekakararaNa suvarNarekhA vidyA // [ hindI TIkA ] - jisa ko sAMpa ne kATa liyA hai usa puruSa ke kAna meM bheruNDa vidyA maMtra kA aura suvarNa rekhA se maMtrita pANI se abhiSeka kare to sAMpa ke jahara se mukti milatI hai / / 12 / / bheruNDa maMtroddhAra :- OM ekahi ekamAte bheruNDA vijjA bhavikaja karaMDe taMtu maMtu grAmosa huMkAra viSa nAsai thAvara jaMgama kittima aMgaja OM phaT | yaha maMtra padmAvatI upAsanA graMtha meM haiM kintu bahuta hI azuddha maMtra hai / OM ehi mAye bheruNDe bijjAbhariya karaMDe taMtu maMtu prAdyesaha huMkAreNa visaraNAsai thAvara jaMgama kittima aMgajja hrIM devadattasya vipaM hara 2 OM hU~ phaT / yaha maMtra tInoM pratiyoM meM milAna karake pUrNa zuddha kiyA hai / suvarNarekhA maMtroddhAra :- OM suvarNa rekhe kukkuTa vigraha rUpiriMga svAhA | viSanAzana maMtra (dvitIya) bhUjala mahasrabho'kSara mantreNa ghaTAmbu mantrikaM kRtvA / pAdAdivihitadhArA nipAtanAdbhayati viSanAzaH ||13|| [ saMskRta TIkA ] -'bhU' kSi / 'jala' pa / 'masta' svA / 'nabho'kSara' hA / 'mantre' kSipa svAhetyakSara catuSTaya mantreNa / ghaTAmbu mantritaM kRtvA' kalazoda kamanena mantreNAbhintrite kRtvA / pAdAdivihitadhArAnipAtanAt prApAdamastakAdikRtajaladhArAnipAtanAt / 'bhavati' syAt / 'viSanAza:' baSTasya viSanAzaH / / 13 / / mantroddhAra :- kSipa svAhA // iti nirviSIkaraNa mantraH // [ hindI TIkA ] - kSi pa, svA, hA, ina cAra maMtrAkSaroM se ghar3e meM bhare hue pAnI ko maMtrita karake sarpa daMzIta manuSya ke sira se paira taka lagAne se jahara (viSa) mukta ho jAtA hai / / 13 // maMtra :-" kSipasvAhA / " aSTa prakAra nAgoM kA varNana idAnImaSTavidhanAgAbhidhanamabhidhIyate--- nanto vAsukistakSaH karkoTaH padmasaMjJakaH | mahAsarojanAmA ca zaGkhapAlastathA kuliH || 14 //
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 175 ) [saMskRta TIkA]-'ananto vAsukistakSaH' anantanAma nAgaH, vAsukirnAma nAgaH takSako nAma nAgaH / 'karkoTaH' karkoTako nAma nAgaH / 'paghasaMjJakaH padmanAma nAmaH / 'mahAsarojanAmaca mahA pmnaamnaagH| 'zaGkhapAlaH' zaGkhapAlo nAma naagH| 'tathA kuliH' tena prakAreNa kuliko nAma nAgaH / ityaSTavidhanAgAnAM nAmani nirUpitAni // 14 // [hindI TIkA]-ananta, vAsuki, takSaka, karkoTa, padma, mahApadma, zaMkhapAla aura kulika isa prakAra ye pATha prakAra ke nAgoM ke nAma haiM / / 14 / / prataH paraM teSAM nAgAnAM kula jAti varNa-viSa-vyaktayaH pRthakpRthagabhidhIyantekSatriya kulasambhUtau vAsukizajI dharAviSau raktau / / karkoTaka padmAvapi zUdrI kRSNau ca vAruNIyagarau // 15 / / [saMskRta TIkA]-'kSatriya kula sambhUto' kSatriyakula sambhayau / ko ? vAsukizaDI' vaasukishngkhpaalnaagau| 'gharAviSau' to dvau pRthviivissaanvito| 'raktau raktavaraNau / 'karkoTaka padmAvapi' api-pazcAt karkoTapachau / zUdrau' zUdra phUlodbhUtau / 'kRSNau' tau do kRSgabaNau / caH samuccaye / 'vAruNIyagarau' to dvau adhiviSAnvito // 15 // [hindI TIkA]-vAmuki aura zaMkhapAla nAga kSatriya kulotpanna, raktavarNa aura pRthvI viSa vAle haiM / karakoTaka aura padma nAga zUdra kulotpanna kAle raMga ke aura samudra jala ke halake viSa vAle hote haiM / / 15 / / viprAvananta kuliko vahnigarI candrakAntasaGkAzau / takSaka mahAsarojau vaizyo pIto marudgaralau // 16 // [saMskRta TIkA]-'anantakulikoM' anantakulika nAma naagau| 'vipro' viprakulasambhUtau / 'vahnigarauM' pragni vissaanvito| 'vaizyoM' vaizyakuloddhavau / 'pIto' pItavaraNau / 'marudgaralo' vaayuvissaanvito| ityaSTavidhanAgAnAM kula varNa viSavyaktayaH pratipAditAH / jaya vijaya nAgau devakulodbhUtI prAzIviSo pRthivyAM na prayatate ityetasminmanthe na pratipAditau // 16 // [hindI TIkA -ananta aura kulika jAti ke nAga brAhmaNa kula vAla, sphaTika ke samAna raMga vAle aura prAgniviSa cAle haiN| takSaka aura mahApaya vaizya kulotpanna pIle varga ke aura vAyu ke viSa vAle haiN| jaya vijaya jAti ke nAga devakUla ke prAzI viSa vAle haiM, inakA pRthvI para saMcAra na hone se isa graMtha meM varNana nahIM kiyA hai / / 16 / /
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 176 } viSoM ke lakSaraNa idAnoM catuvidhaM cihnamabhidhIyate - pArthivadiSeNa gurutA jaDatA behasya sanipAtatyam / lAlAkaNTha nirodho galanaM vaMzasya toyaviSAt // 17 // [ saMskRta TIkA ] -- 'pArthivaviSeNa' pRthvI thiSa nAga daSTastha / 'gurutA' gurutvam / 'jaDatA behasya' zarIrasya jADyam / 'sannipAtatvaM' sanipAtasvarUpamiti pArthiviSacihna syAt / 'lAlAkaSThanirodhaH' mukhe lAlAstravaH / 'galanaM daMzasya' sarpadaSTa vaMze raktakSararaNam / kasmAt 'toya viSAt' prambuviSAt ambudhivadaSTasyavaMvidhaM cihna syAt // 17 // [ hindI TIkA ] - pRthvI viSa vAle nAga ke kATane para zarIra jaDavat bhArI hotA hai, sannipAta kI jaisI avasthA ho jAtI hai| samudra jala kI jAti ke nAga ke kATane para mukha se lAra giratI hai aura dAMta galane lagate haiM / / 17 / gaNDogatA haTerapATayaM bhavati vahniviSadoSAt / vicchrAyatAsya zoSaNamapi mAruta garala doSeNa || 18 || [ saMskRta TikA ] - 'gaNDodgamatA' daSTazarIre gaNDodgatvam / 'raSTerapATavaM' netrayorapatyam 1 ' bhavati' syAt / kasmAt ? 'nhi viSa doSAt ' vanhiviSanAgavaSTasya puruSasyaivaMvidhacihna N syAt / 'vicchAyatA' zarIre duzchavitvaM, 'prAsyazoSaNamapi vadane nirdayatvamapi / kena ? 'mArutagaraladoSeNa' vAyuviSanAgavaSTa puruSasyaivaM cihna smAt ||18|| [ hindI TIkA ] - agni ke samAna viSa vAle sthala phUlane lagate haiM / zraura netra jyoti baMda ho jAtI hai| nAga ke kATane para zarIra meM caMcalatA hotI hai aura nIMda lagatA hai ||18|| nAga ke kATane para gaNDa vAyu ke samAna viSa vAle ur3a jAtI hai, mu~ha sUkhane viSaharaNa maMtra ityaSTavidhanAgAnAM kulavarNaviSa cihna vyaktayaH pratipAditAH // OM namo bhagavatyAdimantramaSTottaraM zatam / paThitvA kozapaTahaM tADayeddaSTa sanidhI // 16 //
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / 177 ) [saMskRta TIkA]-"u~ namo bhagavatyAdimantraM' u~ namo bhagavati ityAdi vakSyamAraNamantraM / 'aSTottaraM zataM' aSTAdhika zatam / 'paThitvA paThanaM kRtvA / 'kroza paTahaM kozaDamarum / 'tADayat' tAunaM kuryAt / 'baSTasannidhau' vaSTasya pAveM // 16 // mantroddhAra :-u~ namo bhagavati ! yuddhagaruDAya sarva viSa vinAzini ! chinda chinda bhinda bhinda / gRhNa gRhNa ehi ehi bhagavati ! vidye hara hara huM phaT svAhA ||dsstt tau kozapaTahatADana mantraH // [hindI TIkA]-isa maMtra ko 108 bAra japa kara daSTa puruSa ke sAmane khUba bAje bajane se viSa dUra ho jAtA hai / / 16 / / ___maMtroddhAra :-OM namo bhagavati vRddha garuDAya sarva viSa nAzini chinda-2 bhida-2 gRhNa-2 ehi-2 bhagavati vidye hara-2 huM phaT svAhA / / dhutvArdhacandra mudrA dakSiNa bhAge'hivaMzinaH sthitvA / vadatu tava gauridAnoM taskaralokena nIteti // 20 // [saMskRta TIkA]-'dhRtyArdhacandramudrAm' ardhacandrAkArAM-yAgakarAGga SThatarjanaumyAM dhRtvA mudrAm / kva ? 'dakSiNa bhAge' dakSiNadigbhAge / kasya ? 'ahivaMzinaH' sarpabaSTa puruSasya / 'sthitvA' uSitvA / 'vavatu' bhASatAm / ki badatu ? 'tava gauH' svadIyA gauH| 'idAnoM' sAmprataM / 'taskaralokena' dasyujanena / 'nIteti' gRhItvA nIteti vadati // 20 // [hindI TIkA]-usake bAda sarpa daSTa puruSa ke dAhinI ora baiTha kara bAMye hAtha ne arddhacaMdrAkAra mudrA banAkara jora se kahe ki tumhArI gAya ko abhI-abhI cora le gaye haiM // 20 // taM samAnya pAdena yAhItyukta sa dhAvati / utthApayati taM zIghra mantra sAmarthya mozam // 21 // [saMskRta TokA]-taM samAhanya pAdena' taM daSTapuruSaM mantriNA svapAdena paahny| 'yAhItyukta' gacchetyukta / 'sa dhAvati' sa vaSTa puruSo dhAvanaM karoti / 'utthApati taM zIghra' taM daSTapuruSaM jhaTityutthApayati / 'mantrasAmarthyamIrazaM' bhagavatyA mantra mAhAtmyamIzaM evaM vidham // 21 // krozapaTahatAunena daSTotthApanavidhAnam //
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 178 ) [hindI TIkA]-phira maMtravAdI tU jA, aisA kaha kara jora se eka lAtha sarpa daSTa puruSa ko mAre, to vaha puruSa ekadama khar3A hokara bhAgane lagatA hai| isa prakAra isa maMtra kA sAmarthya hai, yaha bhagavatI maMtra hai / / 21 / / nAga karSaganamaMtra idAnIM nAgAkarSaraNa mantravidhAnamabhidhIyateniputajapAt saMsidhyati vazAMza homena phrinnsmaakRssttiH| praNavAdiH svAhAntaH ciriciri zabdAdiko mantraH // 22 // [saMskRta TIkA]-'niyutajapAt lakSajapAt / 'saMsidhyati' samyak siddhi prApnoti / kena ? 'dazAMzahomena' vaza sahastrajapena / 'phariNasamASTiH ' nAgAkarSaNam / 'praNavAdiH svAhAntaH' ukArAdiH svAhAzavAntaH / "ciricirizabdAdiko mantraH'2 miriciri2 iti zabdAdyo mantraH // 22 // mantroddhAra :-u~ ciri2 ciri indrayANi ! ehi ehi kaDa kara svaahaa| [hindI TIkA]-yaha maMtra eka lakSa jApa karane se aura dazAMza homa karane se (daza hajAra maMtrAhuti dene se) siddha hotA hai / / 22 / / maMtroddhAra :-OM ciri-2 iNdravArUzi ehi-2 kaDa-2 svAhA / nAga preSaNamantro'zIti sahastrairdazAMza homena / sidhyati jApyena punaH zoNita karavIra puSpAragAm // 23 // . [saMskRta TIkA]-'mAga praSaNa mantraH' nAganAM kSudrakarmakaraNaprasthApanamantraH / 'azIti sahastraiH' azIti sahastra pramANaH jApyena kathambhUtenI 'dazAMza homena' aSTa sahastra havanena / 'sidhyati' siddhi prApnoti / 'punaH' pazcAt / keSAM ? 'zoriNata kara vIra puSpAraNAm' raktakaravIra puSpANAm // 23 // nAga sampreSaNa mantroddhAra :-u~ namo nAgapizAci ! raktAkSibhra kuTimukhi ! ucchiSTavIptatejase 1 ehi ehi bhagavati ! phaT svAhA // nAga preSaNa mantraH // ... [hindI TIkA]-nAga preSaNa maMtra kA assI hajAra bAra japa karane se aura zazi homa karane se siddha hotA hai kintu lAla kanera ke puSpoM se homa kare / / 23 / / 1. praNavAdi svAhAntazcirithiri zammAviko mantraH iti gapustake paatthH| 2. ciridhiriitigapATha: / .
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 179 ) maMtroddhAra :- OM namo nAga pizAci raktAkSi bhRkuTI mukhI ucchiSTa dIptatejase ehi -2 bhagavati gRha - 2 huM phaT svAhA / yaMtra citra naM. 43 dekhe / valmIkanikaTe homaM kuryAt trimadhurAnvitam / mantra siddhau tamAjJApya praSayeduragezvaram // 24 // [ saMskRta TIkA ] - ' valmIka nikaTe' yAmalUrasamIpe / 'homaM havanam / 'kuryAt ' karotu / 'zrimadhurAnvitaM kSIrAjya zarkarAmizrita prAgbhArIkRtaprasUnAnvitam / 'mantrasiddhI' etadvidhAnena kuta maMtra siddhau prAptAyAM / 'tamAjJApya' taM nAgezvaramAjJAM kRtvA / praSayeduragezvaraM' nAgezvaraM kSudra karma karaNe prasthApayet / nAmapraSaNa- karmakaraNajapa- homavidhAnamabhihitam ||24|| [ hindI TIkA ] - isa anuSThAna ko bAmI ke pAsa ghRta, dUdha, aura madhu (zarkarA ) sahita homa kare to maMtra siddha hotA hai jaba sarpa Ave to use icchita sthAna para bheje ||24|| proSito'neneti mA kasyApi puro vadeH / zranyamantreNa mA gaccha mAnavaM bhakSayA mukam / / 25 / / [ saMskRta TIkA ] 'proSitaH ' prasthApitaH / kaH ? 'ahaM' nAgaH / kena ? 'anena' mantravAdinA / 'iti' evam / 'kasyApi puro mA vadeH' kasyApi puruSasyAgrataH mA bhASasva / zranyamantreNa mA gaccha etanmantraM vihAya zranyamantreNa tvaM mA gaccha / 'mAnavaM bhakSayAmukam zramukaM duSTa puruSaM akSaya / / iti nAma praSaNa vidhAnam / / 25 / / [ hindI TIkA ] - aura usa nAga ko kahe ki tU yaha vArtA dUsare ko nahIM kahanA aura pramuka kA bhakSaNa kara aura dUsare ke maMtra se yaha kArya kabhI mata kare ||25|| yaMtra citra naM. 44 dekhe | dUta ivAnI dUtapAtanavidhAnamabhidhIyate- pharidaSTasya zarIrAdoM svAhA mantra to viSaM hatvA / somaM zravallalATAd vrataM mantreNa pAtayet // 26 // 'ko girAkara rogI ko acchA karanA
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 10 - - - me devadatta hA sipA meenawar 12 Domaina nAgapreSaNa yaMtranaM.43,
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ OMajitAyai svAhA OM mohAyai khAhA *vijayAye / svAhA / svAhA OMstaMbhAyai ahaMbhyAkhAhAra OM siddhebhyaHsvAhA OMsUribhyoHsvAhA OMupAdhyAyebhyAM svAhA sarvasAdhubhyAMsvAhA ra khAhA /OM OMjabhArI svAhA /OM OMaparAjitA , ne One THANKS garUDabandhapatra citranaM.44 wwwwwwreamsun
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 1-2 ) [ saMskRta TIkA ] - 'phariNadaSTasya zarIrAt' sarpadaSTasya puruSasya zarIrAt / 'jaM svAhA mantrataH' u svAheti vakSyamANamantrAt / viSam' vaSTa puruSavehasthaM viSam / 'hRtyA' apahRtya / katham ? 'somaM zravat' pramRtaM zravamAraNam / kasmAt ? ' lalATAt ' bhAlasthalAt / 'dUtaM' preSakam / 'mantreNa pAtayet' pAtayitavyaH || 26 // etanmantroddhAra :- OM svAhA ityanena mantreNavivamA hriyate / namo bhagavate vajratuNDAya svAhA raktAkSi kunakhi dUtaM pAtaya pAtaya mara mara ghara ghara ThaThaThI~ phaT ghe ghe // iti dUtapAlana mantraH / / [ hindI TIkA ] - OM svAhA maMtra se sarpa daMzita puruSa ke zarIra meM rahane vAle viSa ko dUta pAtana maMtra se dUta ko kapAla se bharate hue mRta se haraNa kare / / 26 / / dUta pAtana maMtroddhAra :- OM namo bhagavate vajra tuNDAya svAhA raktAkSi kunakha dUtaM pAtaya- pAtaya mara-mara dhara-dhara Tha Tha Tha huM phaT ghe ghe / OM lAmoM phaDU mantroccAraNataH patati bhominA daSTaH / OM homAdikanto daSTa paTacchAvato mantraH 11 [ saMskRta TIkA ] - 'u' lAmoM phaDU mantroccAraNataH ' / ityanena mantroccAraNena bhUmau patati / kaH ? 'bhoginA daSTa: ' sarpeNa daSTapuruSaH / 'u' homAdiphaDanta : ' u svAhA zabdamAvi kRtyA phaTzabdAntaH vakSyamANamantraH / 'daSTa paTacchAdano mantraH ' patita daSTa puruSasya zarIroparivastracchAdanamantraH ||27|| mantroddhAra :- OM tA~ u phaD iti vaSTapAtana mantraH / OM svAhA rurururuho plaM sarvaM hAraya saMhAraya u yUM u u garuDAkSi jaM phaT // iti baSTapaTa cchA vanamantraH / / [ hindI TIkA ] - OM (I) lAM OM phaT (D) isa maMtra ke uccAraraNa se sarpadaSTa puruSa bhUmi para giratA hai ||27|| daSTa pAtana maMtra :- OM IM lA~ OM phaD ( phaT ) daSTa ke upara vastra grAcchAdana maMtra :- OM svAhA rurururururu ho ple haM sarvaM saMhAraya-2 OM yUM OM OM garuDAkSi OM phaT svAhA / isa maMtra se daSTa puruSa ko vastra DhAnA cAhie / maMtra :- OM I laoNM OM phaT / " vastrAcchAdana maMtra ( kapar3e se sAMpa kAMTe
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ manuSya Dhakane kA maMtra) OM svAhA ru ru ru ru ru ho ple he sarva saMhAraya saMhAraya OM yUM OM garuDAkSi OM phaT svAhA / / pavananabho'kSara' mantraNakRSya ca pAvate tato vastram / anudhAvati tatpRSThe yatra paTaH patati tatrAsI / / 2 / / [saMskRta TIkA - pavananabho'kSara mantreNa svAhetyakSara mantreNa / 'pAkRSya' tahaSTAcchAdana paramAkRSya / 'dhAvate' dhAvanaM karoti / 'tataH tasmAt / vastraM prAcchAda. napaTam / 'anudhAvati tatpRSTham' tavastramAkRSya yaH puruSo dhAvati tatpRSThaM sa daSTaH anudhAvati / 'yatra paTaH patasi tatrAso' yasmin sthale tad gRhIta paTaH patati tatraSAso daSTaH patati / svAheti daSTAcchAdita paTAkarSaNa mantraH // 28 // [hindI TokA]-phira yaha sarpa daSTa puruSa svAhA, isa maMtra se vastra uThAkara bhAgane vAle puruSa ke pIche bhAgatA hai aura jahAM kahIM vastra giratA hai vahIM vaha daSTa puruSa bhI gira jAtA hai / / 28 / / maMtra :- svAhA / mantreNAnena phagI viSamukto bhavati jalpitena zanaiH / apaharati nijasthAnAdazite'pi viSaM na sakramate // 26 // [ saMskRta TokA ]-'mantreNAnena' anena kathita mantreNa / 'phaNI viSamukto bhavati' sarpo viSamukto bhavati / kena ? jalpite.' vakSyamAraNa mantra paThanena / 'zanaiH' zanarapi / 'apaharita nijasthAnAt' svakIyasthAnAt tasSTasya viSApahAro bhavati / 'prazite'pi viSaM na saGkama' saNa bhakSite'pi sati tasma puruSasyApi viSasaGakramo na bhavatIti niviSIkaraNam // 26 // mantrodvAra :-unamo bhagavate pArvatIrthaDrAya haMsaH mahAhaMsaH pamahaMsaH, zivahaMsaH, kopahaMsaH uragekSahaMsaH pakSi mahAviSabhakSi hu~ phaTa / / iti niviSokaraNa mantraH // [hindI TIkA]-isa maMtra kA dhIre-dhIre jApa karane se sarpa kA viSa apane sthAna se zoghra dura ho jAtA hai phira usako kabhI viSa car3hatA nahIM hai // 26 // nirviSIkaraNa maMtra :--"OM namo bhagavate pArvatIrtha karAya haMsaH mahAhaMsaH padyahaMsaH zivahaMsaH kopahaMsa uragezahaMsaH pakSimahAviSa bhakSi huM phaT / " 1. phaT svAhA iti kha paatthH|
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 184 ) nAga ko sAtha calAne kA maMtra tejo namaH sahastrAdi maMtra prapaThataH phrnnii| anuyAti tataH pRSThaM yAhItyukta nivartate // 30 // [saskRta TokA]-'tejo namaH sahastrAdi mantraM prapaThataH' OM namaH sahastrajiha! ityAdi mantrAM prapaThataH puruSasya / 'pharaNI' srpH| 'anuyAti tataH pRSThaM' sanmantrapaThita puruSasya pRSThamanugacchati / 'yAhItyukta nivartate' sa evaM sarpaH punarapi yAhItyukta vyAdhuyya gacchati // 30 // tanmantrauddhAra :- namo sahastrajihva! kumuda bhojini! dIrghakezini! ucchiSThabhakSiNI ! svAhA // iti nAga sahAgamana maMtraH // __[hindI TIkA]-OM namo sahastra jihva kumuda bhojini dIrgha kezini ucchiSTha bhakSiriNa svaahaa| __isa maMtra ko par3hane vAle maMtra vAdI ke sAtha-sAtha meM sarpa calane lagatA hai aura cale jAo kahane para sarpa calA jAtA hai / / 30 // sarpa mukha kilana maMtra, gati kilana maMtra, vRSTi kilana maMtra ___ hrI zrI glo hu bhUTAntadvitayena pharigamukhastambhaH / hu~ kSU ThaTheti gamane dRSTiM hAM kSA ThaTheti bandhAti // 31 // [saMskRta TIkA]-'uhrI zrI glo hu / 'TAntadvitayena' ThaTheti mantreNa / 'phaNimukhastambhaH' anena mantreNa sarpamukhastambho bhavati / 'hubhUti gamane' hU~ ityanena sarpasya gatistambho bhavati / dRSTiM hAThaTheti badhnAti' sarpasya dRSTiM hA~ kSA ThaTha iti mantreNa badhnAti / iti phariNamukhagati dRSTi stambhana vidhiH // 31 // [hindI TIkA]-OM hrIM zrI glauM haiM kSaM ThaH ThaH, isa maMtra ke jApa se sarpa kA mukha kIlita hotA hai / / maMtra :--hu~ 2 ThaH ThaH, isa maMtra se sarpa kI gati kA staMbhana hotA hai / hA~ kSA~ ThaH ThaH, isa maMtra se sarpa kI dRSTi kA staMbhana hotA hai / sarpa ko kaNDalAkAra banAne kA maMtra ghAma suvarNa rekhAyA garuDAjJApayatyataH / sthAhAntaM mantramuccArya kuNDalIkaraNaM kuru // 32 //
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 185 ) [ saMskRta TIkA ] - 'vAmaM suvarNa rekhAyAH OM suvarNa rekhAyA iti padam / 'garuDAjJApayayIti padam / 'svAhAntaM mantramuccArya' svAhAzabdamantekRtthA tanmantraM paThitvA / ' kuNDalI karaNaM kuru // 32 // mantroddhAra OM suvarNa rekhAyA garuDAjJApayati kuNDalIkaraNaM kuru kuru svaahaa| | saMskRta TIkA ] - isa maMtra kA jApa karane se sarpa kuNDalAkAra hotA hai / maMtra :- OM suvarNa rekhAyA garuDA jJApayati kuNDalI karaNaM kuru kuru svAhA ||32|| sarpa ghaTa praveza maMtra sapraNavaH svAhAnto lalalalalalasaMyutaH karotyeSaH 1 mantro ghaTapravezaM kSaraNena nAgezvarasyApi // 33 // [ saMskRta TIkA ] - 'sapraraNavaH svAhAntaH' ukArAdiH svAhAzabdAntaH / 'lalalalalalasaMyutaH' lalalalalala ityakSaraiH SaDbhiryuktaH / 'karoti' kurute / 'eSaH mantraH / etatkathitamantraH kiM karoli ? 'ghaTapravezaM' kumbhapravezaM / 'kSaNena' kSaNamAtreNa / kasya ? 'nAgezvarasyApi' nAgAdhipasyApi kSaNena ghaTatravezaM karoti // 33 // mantroddhAra :- - OM lalalalalala svAhA || phariNakumbhapravezanamantraH // | hindI TIkA ] - isa maMtra kA jApya karane se nAgoM kA Izvara bhI kyoM na ho usako bhI eka hI kSaNa meM ghaTa meM praveza karanA par3atA hai ||33|| maMtroddhAra : - " OM la la la la lA lA svAhA / " nAga stambhaka rekhA maMtra OM garuDA ThaTheti tanmudrayA kRtAM rekhAm / bhujago maraNAvasthAM na laGghate tAM kadAcidapi // 34 // [ saMskRta TIkA ] - uhA~ hro garuDAya ThaTheti' OM hrAM hrIM garuDAjJA ThaTha ityanena mantreNa / 'tanmudrayA' guruDamudrayA / 'kRtAM rekhAm' mantriNA bhUmau kRtAM rekhA / 'bhujago 'maraNAvasthaH sarpo maraNAvasthAM prAptaH / 'na laGghate' laGghayaM kartuM na zaknoti / 'earfaraft' kasmizcitkAle'pi // 34 //
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 186 ) mantroddhAra :- OM hrAM hrIM garuDAya Tha Tha / / iti rekhA mantraH / / [ hindI TIkA ] - garuDamudrA se isa maMtra kA jApya karake rekhA khIMce to usa rekhA kA kisI bhI kAla meM, ullaghana sarpa nahIM kara sakatA aura vaha maraNa tulya ho jAtA hai ||34|| rekhA maMtra :- OM hA~ hrIM garuDAya ThaH ThaH " khaTikA pharidarzana vidhAna kapikacchUrasabhAvitakha TikA praraNavAdinIla parijaptvA / lekhyasyopadezAt khaTikAsarpaH zanevare / / 35 / / [ saMskRta TIkA ] - kapikacchUrasabhAvita khaTikA' kaNDukarIrasena saptavAraM bhAfear after | 'praNavAdinIla parijaptvA sA khaTikA praraNavAdi-nIla mantreNa samaM jayA / 'lekhyastayA' khaTikathA lekhanIyaH / katham ? 'upadezAt' upadeza pUrveNa / kaH ? 'khaTikAsarpa:' tatkhaTikAlikhitasaH / kasmin ? 'zatevara' zanivine // / 35 / / mantroddhAra :- OM nIla viSa mahAvidha sarpa saMkrAmaNi ? svAhA / iti viSa saMkrAmaraNamantraH // [ hindI TIkA ] - khaDiyA ( khaTikA) ko koMca ke rasa meM sAta bAra bhAvanA dekara usa para nimnokta maMtra se zanivAra ko eka sarpa kA citra banAve ||35|| maMtroddhAra :- OM nIla viSa mahAviSa sarpa saMkrAmariNa svAhA / yo hanyAt tadvaktraM khaTikAsarpo darzAta nAtra sandehaH / ravA karataladazanaM mUrcchati viSavedanAkulitaH || 36 || [ saMskRta TIkA ] - 'yo hanyAt tadvaktraM khaTikAsarpo vazati nAtra saMdeha: ' atra khaTikA sarpa vidhAne sandeho na kAryaH / 'vA karatala dazanaM tatsarpadazanadezaM karatale havA | 'mUrcchati' puruSo mUrcchA prApnoti / kathambhUtaH ? 'viSavedanAkulita ' viSajanitavedanAkulitaH / iti khaTikA sarpa kautukavidhAnam // 36 // uTha mantreNa virSa ha kAramadhyagaM japtvA [hindI TIkA | -jo koI usa citra sarpa ke mukha para mAratA hai, usako vaha citra kATa letA hai / aura usa sarpa daMza ko dekha kara viSavedanA se vaha vyakti
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ . .. mUrchita ho jAtA hai / isa khaTikA sarpa vidhAna meM saMdeha nahIM karanA cAhiye / / 36 / / phira maMtravAdI usa citrasarpa daMzita puruSa ke hRdaya, kaNTha, mukha, mastaka aura zira ko kramazaH dekhe ki stambhana hI hai yA AkhoM ko dhokhA hai| staMbhana kA nizcaya ho jAne para khaTikA para likhe hue citra sarpa para "OM kSA kSI' isa maMtra ke par3hane se yaha daSTa puruSa viSakoM chor3akara bhojana kara sakatA hai arthAt niviSa ho jAtA hai / noTa :-puSpa kA cinha jahAM se hai vaha varNana anya pratiyoM meM nahIM hai mAtra kApar3iyAjI ke graMtha meM hai| viSabhakSaNa maMtra OM kroM proM zrI ThaH maMtraNa viSaM ha. kAramadhyagaM japtvA / sUrya dRzAvalokya bhakSayet pUrakAt tataH // 37 // prataH paraM mUlaviSavidhAnamabhidhIyate-- [saMskRta TIkA]-'u ko protrI ThaH mantreNa' anena mantreNa / 'viSa' syAvaraviSam / kathambhUtam ? 'hakAramadhyagam' karatala ha kAra madhye sthitaM viSa kathita mantroNa / 'japtyA' abhimantrya / 'sUrya' ravi / 'zAvalokya' dRSTayA nirIkSya / 'bhakSayet' viSabhakSaNaM kuryAt / katham ? 'purakAt tataH' pUrakayogAt // 37 // maMtroddhAra :--u~ ko protrI ThaH / iti viSabhakSaraNa mantraH / hindI TIkA]-hAtha kI hathelI meM hrakAra ke madhya meM sthAvara viSa ko rakhakara pUraka yoga meM sUrya kI dazA dekhakara (athavA sUrya ke sAmane dekhate hue) isa maMtra se maMtrita karake bhakSaraNa kara jAve / / 37 / / maMtroddhAra :-"OM kroprotrI ThaH / / viSa se zatrunAzana pratipakSAya dAtavyaM dhyAtvA nIlanibhaM viSam / glo hrau mantrayitvA tu tato ghe gheti mantriNA // 3 / / [saMskRta TIkA]-'pratipakSAya' zatrulokAya / 'dAtavyaM' deyam / 'dhyAtvA' dhyAnaM kRtvA / kathambhUtam ! 'nIlanibham' nilavarNasvarUpam / kim ? yiSaM' muulvissm| kiM kRtvA ? 'glo hrau mantrayitvA' iti mantreNAbhimantrya / 'tu' punaH / 'tataH' glo .
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ hrau iti bojadvayAt / 'ghegheti' ghe ghe iti padaM japitvA / kena ? 'mantriNA' mantravAdinA // 3 // ___ mantroddhAra :-- glau hrauM ghe ghe / iti pratipakSAya nIladhyAnena yuktaviSadAnamantra / [hindI TIkA]-zatru ko biSa dete samaya glauM krauM ghe ghe, maMtra se maMtrita karatA huA nIle varNa kA dhyAna kare, aura bhakSaraNa karA deve / / 38 / / viSanAzana maMtra munihayagandhAghoSA bandhyA kaTambikA kumArI ca / trikaTukakuSThendrayayA dhnanti viSa nasyapAnena // 36 / / [saMskRta TIkA]-'muniH' agstiH| 'hayagandhA' azvagandhA / 'dheSa' devadAlo (devdaaruu)| 'vandhyA karkoTI / 'kaTutumbikA' kaTu kAlAvukA / 'kumArI' gRha kanyA / 'trikaTukaM' cUSaNam / 'kuSTa m' tvaka / 'indrayadA' kuTajabIjam / 'dhananti' nAzayanti / 'viSa' sthAvarajaGgamaviSam / 'nasthapAnena' etadoSadhAnAM naznena pAnena sarva viSaM nazyati // 36 // [hindI TIkA-agastya, asagaMdha, ghoSA (toraI) vandhyA (karkoTI) kar3avI tumbI ghRtakumArI, trikaTu (soMTha, pIpala, kAlImiraca) kUTa aura indra jI ko suMghAne aura pilAne se sthAvara jaMgama sabhI prakAra ke viSa kA nAza ho jAtA hai / / 3 / / dvipamalabhUtacchastraM ravidugdhaM zleSmatarUphalopetam / vRzcikaviSasakAmaM badarItarUdaNDasaMyogAt // 40 // [saMskRta TokA]-'dvipamala mUtacchattraM' viradamalodbhUtacchatram / 'ravidhugdhaM' mArtaNDakSIram / 'mleSmatarUphalopetam' zleSmAtaka phlcikyaanvitm| 'bazcika viSottAraNaM anyeSAM viSa saMkrAmam / 'badarItarudaNDa saMyogat / puSyAH adhyadhiogata kaNTaka dvayAnvita badarI zalAkAM gRhItvA tadoSadhatrayalepaM kRtvA UryakapaTa kenottArya adhogatakaNTakena anyo'nyaM saMkrAmati / / 4 / / hindI TIkA]-hArthI ke mala (lIda) se utpanna hone vAle chatra banaspati ko, prAkaDe kA dUdha aura bar3aguMda ke andara se nikalane vAlA cikaraNA padArtha ina tInoM proSadhiyoM kA lepa karake, puSyanakSatra meM grahaNa kiyA huA jisake Upara nIce
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 186 ) kAMTe haiM aisI bera ko lakar3I se bicchU kA jahara utara jAtA hai aura saMkramaNa hotA hai / vaha isa prakAra hai-kAra ke kAMTe se jahara utara jAtA hai aura nIce ke kAMTe se jahara kA saMkramaNa hotA hai ||40|| ghara se sarpa bhagAne kA maMtra SaTkoNabhavana madhye kurukullAM yo likheT gRhe vidyAm / tatra na tiSThati nAgo likhite nAgAribandhena // / 41 // [ saMskRta TIkA ] SaTkoNa bhavanamadhye' SaTkoNa cakramadhye | 'kurukullAM' kurukullAnAmadevyA mantraH / 'yo likhed' yaH ko'pi mantravAdI likhet / vagha ? 'gRhe' gRhavehalyAm' svavAsottarAGgaH / kAm ? 'vidyAm' kurukullA devyA vidyAm / 'tatra' tasmin gRhe / 'na tiSThati' na sthAti / kaH ? 'nAgaH' sarpaH / kasmin kRte sati ? 'likhite' sati / kena ? 'nAgAribandhena' garuDabandhena // 41 // mantra :- OM kuru kulle ! hU~ phaT // [ hindI TIkA ] - ghara meM praveza karane ke dvAra ke Upara kI ora garUDa ( SaTkoNa ) yaMtra banAkara usameM garUDa baMdha maMtra likhe to usa sarpa ghara se bhAga jAtA hai ||41 || maMtra :- OM kumla kulle hU~ phaT / dekhe yaMtra citra naM. 44 // ziSya ko vidyA dene kA vidhAna idAnIM maNDaloddhAraNamabhidhoyate- caturastraM 1 manDalamatiramaNIyaM paJcavarNacUrNena prathilisya catuHkaraNe soyabhRtAn sthApayet kalazAn // 42 // [ saMskRta TIkA ] - 'caturastraM' samacaturastram / 'maNDalaM' vakSyamANamaNDalam / 'atiramaNIyaM' atyanta zobhamAnam / 'paJcavarNa cUrNena' zvetaraktapItaharita kRSNamiti paJcavarNacUrNena / 'pravilikhya' prakarSeNa likhityA | 'catuH koraNe' tanmaNDala catuHko / 'toyabhUtAn' jalaparipUrNAn / sthApayet / kAn ? 'kalazAn' kumbhAn // 42 // [hindI TIkA ] - cAra kone se sahita mariNaya paMcavarga cUrNa se eka maMDala banAve aura maMDala ke cAroM konoM meM pAnI se bhare hue kalazoM kI sthApanA kare ||42 //
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ 229 162 182 OMTES * he ka Chapter s kuruku le huM phaTU OM kurU kulle hu~ phaT * R pha y ( 160 } suu lwn pha TU kalle huM DIAra 29 mble + kuru kullA vidyA kA yaMtra naM. 44
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ tasyopari vipulataraM maNDapamatisurabhipuSpamAlikAkIrNam / candroyakaghyajatoraNa ghaNTArayadarpaNopetam // 43 // [saMskRta TIkA]-'tasyopari' tanmaNDalopari / 'vipulataraM' ativistiirnnm| 'maNDapaM / kathambhUtam ? 'pratisurabhipuSpamAlikAkIrNa' / punaH kathambhUtam ? 'candroyakadhyajatoraNa ghaNTAravadarpaNopetam' vitAnadhvajavandanamAlAkSudra ghaNTikA viziSTadarpaNAnvitam / / 43 // [hindI TIkA]-phira usa maMDala ko nAnA prakAra kI puSpamAlAoM se aura darpaNa, dhvajA, ghaMTI caMdropaka Adi se sajjita kara deve / / 43 / / paJcaparameSThimantraM pratyekaM pravaNapUrvahomAntam / praSTavalakamalamadhye himakuka mamalayajavilikhet // 44 / / [saMskRta TokA]-'paJcaparameSThimannA' arhatsivAcAryopAdhyAya sarva sAdhUnAM maMtrama pramuca kathambhUtam ? 'pratyeka' pRthakpRthak / 'praNavapUrva homAntam' ukArAdisvAhAzabdAntam / 'aSTadala kamala madhye' aSTaklAmbujamadhye praSdalakariNakAmanye / himakuGa, mamalayajaH' kapUrakAzmIra zrI gandhaH / vilikhet' vizeSeNa likhet // 44 // __ mantroddhAra :-u~ arhadbhyaH svAhA, usiddha bhyaH svAhA, sUribhyaH svAhA, upAThakebhyaH svAhA, usavasAdhubhyaH svAhA / iti paJca paramoSThinA mantraM kariekAmadhye likhet // hindI TIkA]-phira kezara, kapUrAdi padArthoM se aSTadala kamala banAve aura kariNakA meM nimnokta maMtra likhe / / 44 // ____ maMtroddhAra :-OM arhadbhyaH svAhA, OM siddhebhyaH svAhA OM sUribhyaH svAhA, OM pAThakebhyaH svAhA, OM sarvasAdhubhyaH svAhA / isa maMtra ko kariNakA meM likhe / pUrvAgnyAdiSu dadyAjjayAvijambhAdi devatA hyatAH / taddakSiNadigbhAge hemamayIM pAdukA devyAH // 45 / / [saMskRta TIkA]-'pUrvAgnyAdiSu' pUrvAdicaturdizAsu prAgneyyAvi caturvidizAsu ca / 'hi' sphuTam / 'etAH' kathitadevatAH / 'taddakSiraNadigbhAge' tanmaNDaladakSiNadivapradeze / 'hemamayoM' svarNa vinirmitAm / 'pAdUkA devyAH' pAdukAdvayaM dadyAddevyAH // sthApanakama :-jaye svAheti prAcyAM dizi, u vijaye svAheti
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 162 ) dakSiNAyAM dizi u zrajite svAheti pratIcyAM dizi OM aparAjite svAheti uttarasyAM dizi u jambhe svAhetyAgneyyAM dizi, u mohe svAheti neRtyAM dizi OM stambhe svAheti vAyadhyAyAM dizi u stambhini svAtIzAnyAM dizi ityaSTadaleSu jayAdi jambhAdi devatA vilikhet // 245 // | [hindI TIkA ] - isa aSTadala kamala ke pUrvAdi dizAoM ke daloM meM jayAdi deviyoM ke nAma likhe aura vidizAoM agnikoNAdiyoM meM jambhAdi deviyoM ke nAma likhe aura dakSiNA dizA ke bhAga meM devI kI svarNamayI pAdukA banAve ||45|| daloM meM nAma likhane kA kramaH maH -pUrNa meM OM jayAyai svAhA / Agneya meM OM jambhAyai svAhA / dakSiNa meM OM vijayAyai svAhA / naiRtya meM OM mohayai svAhA / pazcima meM OM zrajitAya svAhA / vAyavya meM OM staMbhAyai svAhA / uttara meM OM aparAjitAyai svAhA | izAnya meM OM staMbhinyai svAhA / abhyaM gandhatandulakusumanivedya pradIpa dhUpa phalaiH / parameSThinaM ca mantraM bhairava padmAvatIpAdI ||46 // [ saMskRta TIkA ] -' dhamyacyaM' abhipUjya / kaH ? ' gandhalandulakusuma nivedya pradIpa dhUpa phalaiH zrI gandhAkSatapuSpaca runaivedyadIpa dhUpa phalAdyaSTaviSArcanA dravyaiH / 'parameSThinaMca mantram ' paJcaparameSThimantram / 'abhyacarya' pUjayitvA / 'pUjayet bhairava padmAvatI pAhoM' bhairava padmAvatI devyAH pAdau svarNa pAduke zrapi pUjayet // 46 // [ hindI TIkA ] - usake bAda parameSThI yaMtra maMtra aura padmAvatI devI ke caraNoM kI jala, candana, akSata, puSpa, naivedya, dIpa, dhUpa aura phaloM se arcana kare ||46 // noTa :-devIpUjA yaMtra citra naM 44, peja naM. 181 para dekheM / parasamayajana virakta ziSyaM jinasamaya devagurubhaktam / kRtavastrAlaGkAraM saMsnAtaM maNDalAbhimukham // 47 //
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ [saMskRta TokA]-'parasamayajana viraktam' mithyAzAsana loka virakta / 'ziSyaM vineyaM puna kathambhUtam ? 'jinasamayadevagurubhaktam' jinazAsanadevatAsadgurubhaktam / kRtavastrAlaGkAro yenAsau kRtavastrAlaGkAraH tam kRtavastrAlaGkAram / punaH kathambhUtam ? 'saMsnAtam' samyaksnAtam / 'maNDalAbhimukham' ukhArita maNDalasyAbhimukham / / 4 / / [hindI TIkA]-usake bAda kudeva, kuzAstra, kugurU se virakta rahane vAle vinayI ziSya ko snAna karAkara vastrAlakAroM se sajAkara maMDala ke sAmane lAve / / 47 / / saMsnApya catuHkalazaH sahiraNyastaM tato'gyavastrAdIna / dattvA tasmai mantraM nidhedayet gurukulAyAtam // 4 // [saMskRta TIkA]-'saMsnApya' taM ziSyaM samyakvastrApayitvA / kaH ? catuH phalazaH' prAgmaNDala koraNastha catuH puurnnklshH| kathambhUtaiH ? 'sahiraNyaH' svarNayaktaH 'ta' ziSyam / tataH snaanaalntrm| 'anyavastrAdIndatvA' pUrva vastrAdInapahAyAnya nUtana navavastrAdIna dattvA / tasmai' evaM vidhaziSyAya / 'mantraM nivedayet' / kathambhUta mantram ? 'gurukulAyAtam' 'gurupAramparyaNAgatam / / 4 / / hindI TIkA]-maMDala para rakhe hue kalazoM se snAna karAkara anya vastra mAdi dekara gurU paraMparA se calA pAyA maMtra deve / / 4 / / bhayate'smabhirdattora mantro'yaM guruparamparAyAtaH / sAkSIkRtya hutAzanaravizazitArAmbarAdigaNAn / / 4 / / [saMskRta TIkA]-bhavate' tubhyaM ziSyAya / 'asmAbhirdattaH' / 'mantro'yaM' prAkkathita mantraH / kathammUtaH ? 'guruparamparAyAtaH' gurupAramparyeraNAgataH / kiM kRtvA ? 'sAkSIkRtya' sAkSikaM kRtvA / kAn ? 'hutAzanaravizazitArAmbarAdigaNAn' agnyarkacandra nakSatrAkAdri samUhAn // 46 _ [hindI TIkA]-agni, sUrya, caMdra, nakSatra aura AkAza kI sAkSIpUrvaka gurU paraMparA se calA AyA huaA maMtra tuma ko detA hUM, isa prakAra ziSya ko kahe / / 4 / / bhavatApi na dAtavyaH samyaktva vijitAya puruSAya / kintu gurudeva samayiSu bhaktimate gurAsametApa // 50 // 1. kramAyAtam kha pAThaH / 2. mAyA ka pAThaH /
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 164 ) [ saMskRta TIkA ] - 'bhavatApi' tvayApi / 'na bAtavyaH' na deyaH / kasmai ? 'samyaktvavivajitAya' samyaktva vihInAya / 'puruSAya' narAya / 'kiMtu' zrathavA / 'gurudeva samayiSu bhaktimate' gurudeva samaye bhaktiyuktAya / 'guNasametAya' sakala guNa saMyuktAya evaM guNa viziSTAya puruSAya dAtavyaH / / 50 / / [hindI TIkA ] - yaha maMtra tumako maine diyA hai, tuma isa maMtra ko mithyA dRSTi loga haiM unako kabhI nahIM denA, jo sacce deva, zAstra, gurU ke bhakta haiM supAtra haiM aise guNavAna puruSoM ko hI denA / / 50 / / lobhAdathavA snehAddAsyasi cedanya samayabhaktAya / bAlatrogomuniyadhapApaM yattadbhaviSyati te // 51 // [ saMskRta TIkA ] - 'lobhAt' prarthAbhilASAt / athavA 'snehAt' vyAmohAt / 'dAsyasi cet yadi imAM vidyAM dAsyasi / kasme ? 'anyasamayabhaktAya' para samayabhaktiyuktAya / tavA 'bAlastrIgomunibadhapApaM yat' bAlaka strIjana gomunijana hananena yat pApam / tadbhaviSyati te' tat pApaM tava bhaviSyati // 51 // [ hindI TIkA ] - isa maMtra vidyA ko yadi lobha se, sneha se athavA anya svArtha se mithyAdRSTiyoM ko diyA to tumako bAla hatyA, strI hatyA, govadha, munibaMdha kA pApa lagegA / / 51 / ityevaM zrAvayitvA taM sannidhau gurudevayoH / mantrI samarpayenmantraM sAdhanayogataH // 52 // [ saMskRta TIkA ]- 'taM' mantragrAhakam / ityevaM zrAvayitvA' ityanena prakAreNa zapathaM kArayitvA / katham ? 'sannidhau guru devayoH' gurudevayoH sannidhAne / ' 'mantrI' mantravAdo / 'samarpayet' niyojayet / kam ? 'mantram' guruparamparyAgataM mantram / katham ? 'mantrasAdhanayogataH' mantrArAdhanavidhAnayogAt / / 52 / / [hindI TIkA ] - phira maMtravAdI ziSya ko deva gurU kI sAkSI dekara maMtra sAdhana ke vidhAnAnusAra maMtra deva - aisI guru paraMparA hai ||52||
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ : : ( 165 ) granthakAra kI guru paramparA sakala nRpamukuTaghaTita caraNayugaH zrImadajitasenagaraNI / jayatu duritApahArI bhavyodha bhavArNa bosAra // 53 // [ saMskRta TIkA ] - ' saphalanUpamukuTaghaTita gharasA yuga: ' sakala bhUpAlamukuTaghaTitapAdAravindadvayaH / 'zrImadajita senagaraNI' zrImavajitasenAcArya: / 'jayatu' sarvotkarSaraNa vartatAm / 'duritApahArI pApApahArI / punaH kathambhUtaH ? 'bhaNyaudha bhavArNavottArI' bhavyajana samUhasya saMsAra samudrottArakaH / / 533 [ hindI TIkA ] - jinake caraNa yugala rAjAoM ke sira para zobhita mukuTa mariyoM se vaMdita haiM jo pApa ke nAzaka haiM bhavyajanoM ko saMsAra samudra se pAra utArane vAle haiM aise zrI ajitasenagari muni sadA kAla jayavaMta hoM / / 53|| jina samayAgamavedI gurutara saMsAra kAna nocchedI / karmendhanadahanapaTusta kiyaH kanakasenagariH // 54 // [ saMskRta TIkA ]- 'jinasamayAgamavedI' jinezvara samaya sakalAgamajJAtA / 'gurutarasaMsAra kAnanocchedI' durdharasaMsRti kAntAronmUlanasamarthaH / 'karmendhanadahanapaTuH ' sakala karmendhanadanakriyAyAM pratIya dakSaH | 'tacchiSyaH' zrImavajita senAcAryasya ziSyaH / kaH ? 'kanakasenagarigaH' kanakasenAcAryaH // 54 // [ hindI TIkA ] - zrAgama vedI, saMsAra rupI bana ko chedane vAle karma rupI Indhana ko jalAne meM catura zrI kanakasenagari unake ziSya the || 54 // cAritrabhUSitAGgI niHsaGgo mathitadurjayAnaGgaH / tacchiSyo jinaseno babhUva bhavyAjadharmAzuH / / 55 / / I [ saMskRta TIkA ] - ' cAritrabhUSitAGgaH sakala cAritrabhUSita zazeraH / 'niH saGgaH' bAhyAbhyantara parigraharahitaH / 'mamitadurjayAnaGgaH' burjayazcAsau pranaGgazca durjayAnaGa: mathito durjayAnaGgo yena sa mathitadujaryAnaGgaH nirjitamadanaH / ' tacchiSyaH' kanakasenAcAryasya ziSyaH / kaH ? jinasenAcAryaH | 'babhUva' saMjAtaH / kathambhUtaH ? 'bhavya dharmAzu' bhanyakamalaprabodhana divAkaraH / / 55 / /
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ [hindI TIkA]-caritra hI jinakA zarIra-bhUSaNa hai / bAha yAbhyaMtara parigraha ke tyAgI haiM aura jo durjaya kAmadeva ko naSTa karane vAle haiM, bhavya rUpI kamaloM liye mUrya ke samAna haiM, aise zrI jinasena svAmI unake kanakasena muni ke ziSya the // 55 // tabIyaziSyo'jani malliSeraNaH sarasvatIlabdhavara prasAdaH / tenovito bhairavadevatAyA kalpaH samAsena catuHzatema // 56 // [saMskRta TIkA]-'tadoyaziSyaH' jinasenAcAryasya shissyH| 'prajani' jaatH| kaH ? 'malliSeraNa' malliraNAcAryaH / kathambhUtaH ? 'sarasvatIlabdhavara prasAdaH sarasvatI devyAH sakAzAt prAptavaraprasAvaH / tena' malliSaNAcAryeNa / 'udittaH' kathitaH / 'bhairava devatAyAH' bhairava padmAvatI devyaaH| 'kalpaH' mantravAda smuuhH| 'samAsena' saMkSepeNa / 'catuzatena' catuH zata saGgyA grantha pramANena // 56 // [hindI TIkA]-zrI AcArya jinasena ke suyogya ziSya zrI mallisena mani the, jina para sarasvatI devI kI kRpA thI, una prAcArya mallisena ne yaha bhairava padmavatI kalpa maMtra-stotrAdi sahita cAra sau zlokoM meM banAyA hai / / 56 / / yAvadvAdhimahIdharatArAgaraNagaganacandra dinapatayaH / tiSThanti tAvadAstAM bhairava padmAvatI kalpaH // 57 / / [saMskRta TIkA]-'yAvat' yAvatkAlaparyantam / 'vAdhiH' smudrH| 'mahIdharaH' kula zailaH / 'tArAgaraNaH' nakSatra samUhaH / 'gagana' paakaashH| 'candra' mRgAH / "dinapatiH' mArtaNDaH / ete vAdiyo yAvatkAlaparyaMta 'tiSThanti' sthAsyanti / 'tAvata' tAvatkAlaparyantam / 'prAstAm tiSThatu / 'bhairava paJcAyatI kalpaH' 'bhairava pAyatInAmadevyAH mantrakalpaH / / [hindI TIkA]-jabataka samudra, parvata, tArAgaNa, AkAza, candra aura sUrya raheMge taba taka yaha bhairava padmAvatI kalpa bhI banA rahe / / 5.7 / / ___ ityubhaya bhASAkavizekhara zrI malliSeNa sUriviracito bhairava padmAvatI kalpaH samAptaH // zrI ubhaya bhASA kavi zrI malliraNAcArya viracita bhairava padmAvatI kalpa ke garuDAdhikAra kI hindI bijayA dIkA samAptA / ( dazama adhyAya samApta )
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 197 ) TIkAkartA kI prazasti svasti zrI vIranirvANa 2512 mAsAnAM mAse AzvinImAse zalkapakSa vijayAdazamyAM ravivAsare, zravaNa nakSatre abhijitazubhamuhurte vRzcika nAmA sthira lagne karnATaka rAjye zeivAla nagarasya ratnatrayapuryA zrI RSabhAdi catuviza tIrthakara jinabiMba samIpe TIkAkartA zrI mUlasaMghe sarasvatI gacche balAtkAra gaNe kunda kundAcArya paraMparAyAM zrI prAcArya AdisAgara aMkalI, tatziSya samAdhi samrATa, prAdhyAtma yogI tIrtha kSetra bhakti vaMdanA ziromariga, caturnu yogajJAtA, mahAmaMtra bAdI AcArya mahAvIra kIti tat ziSya, sarvAgamajJa, yaMtra maMtra taMtra zAstra vizeSajJa garaNadharAcArya kunthusAgareNa bhairava padmAvatI kalpasya rASTra bhASAyAM mayA sarva janahitArtha vijayA TIkA kRtA / iti / maMga :-"kSipa svAhA / ' kSi pa, svA, hA, ina cAra maMtrAkSaroM se ghar3e meM bhare hue pAnI ko maMtrita karake sarpa daMzIta manuSya ke sira se paira taka lagAne se jahara (viSa) mukta ho jAtA hai|
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ graMthamAlA samiti ko prakAzana kharcoM meM Arthika sahayoga pradAna karane vAle mahAnubhAvoM kI sUcI nimna prakAra hai 10,000) zrI jJAnacandajI jaina evaM parivArajana [bambaI] 5,000) , prakAzacandajI chAbar3A 3,000 ) , kuMdakuMdakumArajI mohinIcandrajI javerI ,, 3,000) , mahAvIrakumArajI rAjendrakumArajI seTha , 20) ,, kittikumArajI jJAnacandajI miNDA / 3.000) , azokakumArajI dharmacandajI bhiNDA , 3,000) ,, rAjendrakumArajI cAndamalajI dozI 3,000) , azokakumArajI baMsatalAlajI gAMdhI , 3,000) , ajitakumArajI motIlAlajI miNr3A , 3,000) , hemantakumArajI surajamalajI seTha 3,000) , rAjakumArajI seThI [DImApura] 3,000) , sUrezakumArajI saMghavI [bAMsavAr3A] 2,100) , pavanakumArajI jaina bambaI] 1,500) zrImatI sItAbAI sarAvagI / 1,100) zrI dhanapAlajI kanhaiyAlAlajI DoTiyA [bambaI] 1,100) , nirbhayakumArajI mAraNekalAlajI dAvaDA , 1,100) DaoN. surendrakumArajI mujAnamalajI koTar3iyA , 1,000) zrImatI rAdhAbAI mevAlAlajI zrI digambara jaina katha vijaya graMthamAlA samiti jayapura (rAjasthAna) uparokta sabhI mahAnubhAvoM kA AbhAra prakaTa kara bahuta-bahuta dhanyavAda detI hai aura AzA karatI hai ki samiti dvArA bhaviSya meM jaba-jaba bhI isa prakAra ke mahattvapUrNa adbhuta alabhya graMthoM kA prakAzana hogA taba Apa sabhI kA sahayoga prApta hotA rhegaa|
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ yantra, mantra, tantra zAstrAnukUla hI hai bAla bra0 zrI 108 muni cayA sAgara jI mahArAja aAja hama eka aisA prasaMga rakhate hai --jisakI vizeSa carcA hai / prasaMga hai maMtra, yaMtra, taMtra kA bahuta se vyattiyoM kI jijJAsA hai ki maMtra, yaMtra, taMtra jaina dharmAnukula hai yA mhiiN| hamArI mAnyatA hai ki jana zAstroM ke anukUla hI hai| __ matroM kI zakti dvArA ho hama patthara se banI pratimA ko bhagavAna mAnate hai / pratimA kI pUjA arcanA karake lAbha mAnate hai / pratimA kucha samaya pahale eka sAdhAraNa sA patthara thA magara Aja hama usa patthara ko patthara nahIM kahate, usako bhagavAna kahate hai / magara patthara se bhagavAna kaise bane kisake mAdhyama se bane ? kArIgara kI kalA se patthara ko mUrti ke rUpa meM nirmANa to ho gayA evaM paMcakalyANa ke mAdhyama se bhAva mUrti va antaraMga mUti kA nirmANa huA / yahA~ dhyAna dene kI bAta hai ki paMcakalyANa meM kyA-kyA kriyA hotI hai| maMtroM ke dvArA garbha kriyA maMtroM ke dvArA hI janma kriyA evaM isI prakAra dIkSA manAI jAtI hai 24 mUla guNoM ko maMtroM ke dvArA Aropita kiyA jAtA hai| usa dravya mUrti meM maMtroM ke dvArA hI jJAna rUpI vibhUti guraNoM ko pAropita kiye jAte hai / isake uparAnta meM mokSa kalyANa ke maMtra diye jAte hai / mokSa kalyAga ke maMtroM ke lie nagna digambara kI AvazyakatA hotI hai kahIM-kahI to munirAja sulabha ho jAte hai--yadi munirAja nahIM milate hai to phira paMDita dvArA (apane kapar3e utAra kara) hI usa mUrti ko dravya bhagavAna se bhAva bhagavAna banAne ke lie kAnoM meM phUMka dekara matroM kA uccAraNa kiyA jAtA hai| ina maMtroM ke bAda hI vaha patthara bhagavAna ke rUpa meM badala jAtA hai| use bhagavAna kahA jAtA hai / yaha zakti kisa kI hai ? yaha maMtroM kI hI zakti hai ki patthara ko bhagavAna banA dete hai| phira anya jagaha maMtra kyoM nahIM kAma kreNge| maMtra arthAta ----mana mAne mana tra mAne triyoga / mana bacana kArya kI zuddhi se maMtroM kA uccAraNa kiyA jAe to samasta kAryoM kI siddhi hotI hai| bijAakSaroM ko hI maMtra kahate hai| apane zAstroM meM pranAdi ananta mUla mahAmaMtra paMcaNavakAra hai / usI mAdhyama se sabhI maMtroM kI utpatti huI hai|
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ yaMtra kyA hai ? yaMtra bhI jaina zAsana ke mUla zAstroM se hai| vinAyaka yaMtra, vijayapatA kA yaMtra, paMca parameSThI yantra-prAdi yaMtra hI hote hai| yaMtra bhI eka dharma kA hI rUpa hai / yantra ke vinA paMcakalyAe pUjA vidhAna bhI apUrNa mAne jAte hai| taMtra vidyA bhI eka jaina Agama kA hI aMga hai / kisI prakAra kA roga Ada ho jAne para najara laga jAne para mantra vidyA kA prayoga kiyA jAtA hai / rogI ke sAmane mirca namaka lekara yA bhagavAna kA abhiSeka kiyA huA jala lagAte haiM-- yaha tantra vidyA kA hI aMga hai / abhiSeka kA gadhodaka lene kA ba lagAne kA vidhAna jaina Agama meM kucha zAstroM meM pAyA jAtA hai| auSidha zAstra bhI taMtra vidyA meM pAtA hai| yadi Apa isakA virodha karate hai to phira davA Adi banda karanI hogii| davA prAdi banda karane se hamAre andara roga Adi kI vyAdhiyA~ caDhato jaavegii| roga kI vyAdhiyA~ bar3ha jAne se dharma dhyAna nahIM ho skegaa| dharma dhyAna nahIM hone kA pariNAma durgati ko aura hai| eka jagaha kahA hai| ki dharma karata saMsAra sukha, dharma karata nirvANa / dharma paMtha sAdhe binA, nara priyaMca samAna / dharma dhyAna ke aneka upAya hai ... maMtra. yaMtra, taMtra jApa pATha dhyAna svAdhyAya saMyama tapa tyAga dAna Adi aneka prakAra se dharma dhyAna kiyA jA sakatA hai| lekina dharma dhyAna kevala Atma kalyANa ke liye hI honA cAhiye na ki khyAti pUjA lAbha prAdi ke liye| maMtra, yaMtra, saMtra ko jo nahIM mAnate vaha hamAre khyAla se jana zAstro ko nahIM mAnate / jo yaMtra ityAdi karane vAle kA virodha karate hai ve jana prAgama kA hI virodha karate hai / jo jana aAgama kA virodha karatA hai vaha jaina nahIM ho sktaa| jo jaina zAstroM ko nahIM mAnatA usane abhI samyagdarzana ko nahIM prApta kiyaa| aise vyakti kA kalyAraNa abhI dUra hai / virodha karane vAle isa ghora saMsAra meM hI gote lagAne kA puruSArtha kara rahA hai| hamArA bhAva hai ki aise vyakti ko aisI buddhi prApta ho ki vaha kisI bhI prakAra se jana zAsana ke mUla pAgama zAstra para apanI prAsthA jamA kara apanA kalyANa kre| jo isakA virodha kara rahe hai unake liye aisA lagatA hai ki ve jisa DAla para baiThe hai -usI ko kATa rahe hai / jo yantra, mantra, tantra kA virodha karate hai ve bhI jisa DAla para baiThe hai-usI DAla ko kATane jaisA lagatA hai| aise vyaktiyoM se hamArA yahI kahanA hai ki apane lie zAstroM kA adhyayana karake saMta samAgama se pakSapAta rahita tatva carcA karake jaina mAgama ke rahasyoM para dhyAna de evaM una para apanI prAsthA ko majabUta banA kara samyagdarzana prApta kare, tAki ananta saMsAra sAgara ko pAra kara ske|