Book Title: Agam 16 17 Suryaprajnapti Chandraprajnapti Sutra - Swe Mu Pu Agam 16 17
Author(s): Madhukarmuni, Kanhaiyalal Maharaj, Shobhachad Bharilla
Publisher: Agam Prakashan Samiti
Catalog link: https://jainqq.org/explore/003484/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sva0 pUjya gurudeva zrI jorAvaramala jI mahArAja kI smRti me Ayojita saMyojaka evaM pradhAna sampAdaka yuvAcArya zrI madhukara muni sUryaprajJapti-candapajJapti (mUla anuvA-vivacana-TippaNa-paziSTa yukta www.jalinelibrary.org, Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhimata zrIsuvratamuni 'satyArthI zAstrI ema. e. (hindI-saMskRta) paramapUjya, vidvadvareNya, tattvavettA, prabuddha manISI, Agamabodhanidhi, zramaNazreSTha, sva. yuvAcArya zrI mizrImalajI ma. 'madhukara' jI prAcIna vidyA ke sarvatantrasvatantra pravaktA the| Apake mArgadarzana evaM pradhAna sampAdakatva meM jaina Agama prakAzana kA jo mahAn zruta-yajJa prArambha huyA, usameM prakAzita zrI AcArAMga, uttarAdhyayana, vyAkhyAprajJapti aura upAsakadazAMga Adi sUtra gurukRpA se dekhane ko mile| AgamoM kI sAmayika bhASA-zailI, aura tulanAtmaka vivecana evaM vizleSaNa atIva zramasAdhya hai| zodhapUrNa prastAvanA, anivArya pAdaTippaNa evaM pariziSToM se AgamoM kI upayogitA sAmAnya aura vizeSa donoM hI prakAra ke pAThakoM ke lie sugama ho gaI hai tathA Adhunika zodha-vidhA ke lie atyanta upayogI hai / sabhI sUtroM kI sundara zuddha chapAI, uttama kAgaja aura kavariMga bahuta hI AkarSaka hai / atIva alpa samaya meM vizAlakAya 30 AgamoM kA prakAzana mahattvapUrNa avadAna hai| isakA zreya zruta-yajJa ke praNetA AgamamarmajJa, pUjyapravara yuvAcArya zrI jI ma. ko hai tathApi isa mahanIya zruta-yajJa meM jina pUjya gurujanoM, sAdhvIvRnda evaM sadgRhasthoM ne sahayoga diyA hai ve sabhI abhinandanIya evaM prazaMsanIya haiN| Agama prakAzana samiti vizeSa sAdhuvAda kI pAtra hai| Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM arha jinAgama granthamAlA : pranthAMka-29 [parama zraddhaya gurudeva pUjya zrI jorAvaramalajI mahArAja kI puNyasmRti meM Ayojita zrutasthavirapraNIta-upAGgasUtradvaya sUryaprajJapti-candraprajJapti [mUlapATha, prastAvanA tathA pariziSTa yukta] sannidhiupapravartaka zAsanaseyo sva0 svAmI zrI brajalAlajI mahArAja prAdya saMyojaka tathA pradhAna sampAdaka [] sva0 yuvAcArya zrI mizrImalajI mahArAja 'madhukara' smpaadk| muni zrI kanhaiyAlAlajI 'kamala' mukhya sampAdaka / paM. zobhAcandra bhArilla prakAzaka 0 zrI Agama prakAzana samiti, byAvara (rAjasthAna) Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinAgama-pranyamAlA:.pranthAGka 29 1 nirdezana sAdhvI zrI umarAvakuvara 'arcanA' - sampAdakamaNDala anuyogapravartaka munizrI kanhaiyAlAla 'kamala' upAcArya zrI devendramuni zAstrI zrI ratanamuni paNDita zrI zobhAcandra bhArilla prabandhasampAdaka zrIcanda surANA 'sarasa' - sampreraka munizrI vinayakumAra 'bhIma' zrI mahendramuni 'dinakara' / prakAzanatithi vIranirvANa saMvata 2515 vi. saM. 2045 I. san 1989 . prakAzaka zrI Agama prakAzana-samiti pIpaliyA bAjAra, byAvara (rAjasthAna) pina--305901 - mudraka satIzacandra zukla vaidika yaMtrAlaya, kesaragaMja, ajamera-305001 Frefen laye 44) - - Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Published at the Holy Remembrance occasion of Rev. Guru Sri Joravarmalji Maharaj Suryaprajnapti--Chandraprajnapti (Original Text, Introduction and Appendices) Inspiring Soal Up-pravartaka Shasansevi Rev. Swami Sri Brijlalji Maharaj Convener & Founder Editor (Late) Yuvacharya Sri Mishrimalji Maharaj Madhukar' Editor Muni Sri Kanhaiyalalji "Kamal Chief Editor Pt. Shobhachandra Bharilla Publishers Sri Agama Prakashan Samiti Beawar (Raj.) Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jinagam Granthmala Publication No. 29 Direction Sadhwi Umravkunwar 'Archana' Board of Editors Anuyoga-pravartaka Muni Shri Kanhaiyalal 'Kamal' Sri Devendra Muni Shastri Sri Ratan Muni Pt. Shobhachandra Bharilla Managing Editor Srichand Surana 'Saras' O Promotor Munisri Vinayakumar 'Bhima' Sri Mahendramuni 'Dinakar' O Date of Publication Vir-nirvana Samvat 2515 Vikram Samvat 2045; March, 1989 Publisher Sri Agam Prakashan Samiti, Pipalia Bazar, Beawar (Raj.) [India] Pin 305 901 Printer Satishchandra Shukla Vedic Yantralaya Kesarganj, Ajmer Prichte Prisera stereo 3:51- 4420 357. 442-6 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya zrI jinAgama granthamAlA kA 29vA~ granthAGka prAgamapremI pAThakoM ke samakSa prastuta hai| isameM sUryaprajJapti aura candraprajJapti do prAgamoM kA samAveza kiyA gayA hai| donoM kA eka sAtha mudraNa karAne kA hetu kyA hai, isa viSaya meM Agama-anuyoga-pravartaka muni zrI kanhaiyAlAlajI ma. 'kamala' ne apane sampAdakIya meM vistRta carcA kI hai, ataeva yahA~ doharAne kI AvazyakatA nahIM hai / prastuta donoM Agama mUlapATha evaM pariziSTa prAdi ke sAtha hI prakAzita kiye jA rahe haiN| artha-vivecana Adi nahIM diye gaye haiM / isakA kAraNa yaha hai ki inameM pAe katipaya pAThoM aura unake artha meM mataikya nahIM ho sakA hai| isake atirikta inakA viSaya jyotiSa hai jo sarvasAdhAraNa ke lie durUha hai| isa viSaya kI carcA bhI sampAdakIya meM kI gaI hai| pAThakoM ko yaha jAnakara prasannatA hogI ki jIvAjIvAbhigamasUtra bhI vistRta vyAkhyA ke sAtha zIghra hI prakAzita ho rahA hai| vaha do bhAgoM meM prakAzita hogaa| prathama bhAga mudrita ho cukA hai| dvitIya bhAga kA mudraNa cAlU hai / isakA anuvAda evaM sampAdana vidvadvara zrI rAjendramunijI ne kiyA hai / jIvAjIvAbhigamasUtra ke mudraNa ke pazcAt chedasUtroM kA prakAzana hI zeSa rahatA hai| AgamamanISI munizrI 'kamala' jI ma. ke sampAdana ke sAtha inakA prakAzana bhI zIghra hI hone vAlA hai| inake prakAzita hote hI pAgama battIsI ke prakAzana kA mahAn anuSThAna pUrNarUpa se sampanna ho jaaegaa| prastuta prakAzana ke aneka prAgama kalijoM aura vizvavidyAlayoM ke pAThyakrama meM nirdhArita kie gae haiN| prataeva yaha Avazyaka samajhA gayA ki inakI upalabdhi nirantara banI rhe| isa kAraNa jina AgamoM kI pratiyA~ samApta ho rahI haiM, unake dvitIya saMskaraNa prakAzita karAye jA rahe haiN| tadanusAra prAcArAMgasUtra prathama bhAga dUsarI bAra chapa rahA hai aura upAsakadazAMgasUtra bhI zIghra presa meM diyA jAne vAlA hai| inake atirikta jina-jina bhAgamoM ke prathama saMskaraNa samApta hote jAeMge, unheM bhI dusarI bAra prakAzita kiyA jaaegaa| santoSa kA viSaya hai ki granthamAlA ke ina prakAzanoM kA samAja evaM vidvadvarga ne paryApta prAdara kiyA hai| AzA hai bhaviSya meM inakA aura adhika pracAra-prasAra hogA aura zrI pAgama prakAzana samiti kA prayAsa adhika saphala aura suphalapradAyaka siddha hogaa| anta meM prAgama-anuyoga ke vizAla kArya meM vyasta hote hae bhI munizrI kanhaiyAlAlajI ma. 'kamala' ne mUlapATha kA sampAdana kara va DAkTara zrI rudradevajI tripAThI ne mahattvapUrNa prastAvanA likhakara jo sahayoga pradAna kiyA hai, usake lie prAdarapUrvaka prAbhAra mAnate haiN| sAtha hI zrI paM. zobhAcandrajI bhArilla ne avalokana kiyA evaM sahayogI kAryakartAoM se sahayoga prApta hanA hai, tadartha unake bhI hama AbhArI haiN| ratanacanda modI kAryavAhaka adhyakSa nivedaka amaracanda modI mantrI zrI Agama prakAzana samiti, byAvara sAyaramala cauraDiyA mahAmantrI Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sampAdakIya jyotiSagaNarAjaprajJapti arthAt candraprajJapti aura sUryaprajJapti sUryaprajJapti ke sUtrapATha pUrva prakAzita sUryaprajJapti ke mUla sUtroM se prastuta sUryaprajJapti ke mUla sUtra yadi prakSaraza: milAnA cAheMge to nahIM mileNge| kyoMki isa saMskaraNa ke sUtroM ko kaI pUraka vAkyoM se pUrita kiyA hai, phira bhI sUtrapAThoM kI prAmANikatA yathAvat hai| AgamoM ke vizeSajJa hI sUtrapAThoM kI vyavasthA ke aucitya ko samajha skeNge| mAmAnya antara ke atirikta candraprajJapti aura sUryaprajJapti sarvathA samAna haiM, isalie eka ke paricaya se donoM kA paricaya svataH ho jAtA hai / upAMgadvaya-paricaya saMkalanakartA dvArA nirdhArita nAma--jyotiSagaNarAjaprajJapti hai| prArambha meM saMyukta pracalita nAma candra-sUrya prajJapti rahA hogaa| bAda meM upAMgadvaya ke rUpa meM vibhAjita nAma-candraprajJapti, sUryaprajJapti ho gaye haiM, jo abhI pracalita haiN| pratyeka prajJapti meM bIsa prAbhRta haiM aura pratyeka prajJapti meM 108 sUtra haiM / tRtIya prAbhRta se navama prAbhRta paryanta arthAt sAta prAbhRtoM meM aura gyArahaveM prAbhRta se bIsaveM prabhRta paryanta arthAt dasa prAbhRtoM meM "prAbhRta-prAbhUta" nahIM haiN| kevala prathama, dvitIya aura dasaveM prAbhRta meM "prAbhUta-prAbhRta' haiN| saMyukta saMkhyA ke anusAra sataraha prAbhRtoM meM prAbhRta-prAbhUta nahIM haiN| kevala tIna prAbhUtoM meM prAbhRta-prAbhRta haiM upalabdha candra-sUrya prajJapti kA viSayAnukrama vargIkRta nahIM hai| yadi inake vikIrNa viSayoM kA vargIkaraNa kiyA jAe to jijJAsu jagata adhika se adhika lAbhAnvita ho sakatA hai| vargIkRta viSayAnukrama candraprajJapti ke viSayAnakrama kI rUparekhA1. candra kA vistRta svarUpa 3. candra kA grahoM se saMyoga 5. candra kA tArAoM se saMyoma / 2. candra kA sUrya se saMyoga 4. candra kA nakSatroM se saMyoga Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUryaprApti ke viSayAnukrama kI rUparekhA1. sUrya kA vistRta svarUpa 1. grahoM ke sUtra 2' sUrya kA candra se saMyoga 2. nakSatroM ke sUtra 3. sUrya kA grahoM se saMyoga 3. tArAoM ke sUtra 4. sUrya kA nakSatroM se saMyoga 1. kAla ke bheda prabheda 5. sUrya kA tArAtroM se saMyoga 2. ahorAtra ke sUtra 1. candra, sUrya ke sayukta sUtra 3. saMvatsara ke sUtra 2. candra, sUrya, graha ke saMyukta sUtra 4. aupamika kAla ke sUtra 3. candra, sUrya, graha, nakSatra ke saMyukta sUtra 5. kAla aura kSetra ke sUtra 4. candra, sUrya, graha, nakSatra, tArAoM ke saMyukta sUtra donoM prajJaptiyoM kI niyukti Adi vyAkhyAe~ dvAdaza upAMgoM ke vartamAna mAnya krama meM candraprajJapti chaThA aura sUryaprajJapti sAtavAM upAMga hai-isIlie prAcArya malayagiri ne pahale candraprajJapti kI vRtti aura bAda meM sUryaprajJapti kI vRtti racI hogii| yadi prAcArya malayagirikRta candraprajJapti-vRtti kahIM se upalabdha hai to usakA prakAzana huA hai yA nahIM ? yA anya kisI ke dvArA kI gaI niyukti, cUNi yA TIkA prakAzita ho to anveSaNIya hai| prAcArya malayagiri ne sUryaprajJapti kI vRtti meM likhA hai--sUryaprajJaptiniyukti naSTa ho gaI hai| ata: gurukRpA se vRtti kI racanA kara rahA huuN|' nAmakaraNa aura vibhAjana sabhI aMga-upAMgoM ke Adi yA anta meM kahIM na kahIM unake nAma upalabdha haiM kintu ina donoM upAMgoM kI utthAnikA yA upasaMhAra meM candraprajJapti yA sUryaprajJapti kA nAma kyoM nahIM hai ? yaha eka vicAraNIya prazna hai| do upAMgoM ke rUpa meM inakA vibhAjana kaba aura kyoM huA? yaha zodha kA viSaya hai| graha, nakSatra, tArA jyotiSka deva haiM-inake indra haiM candra-sUrya-ye donoM jyotiSagaNarAja haiN| utthAnikA aura upasaMhAra ke gadya-padya sUtroM meM "jyotiSagaNarAjaprajJapti" nAma hI upalabdha hai kintu isa nAma se ye upAMga prakhyAta na hokara candraprajJapti aura sUryaprajJapti nAma se prakhyAta hue haiN| "jyotiSa-rAja-prajJapti" kA saMkalanakartA grantha ke prArambha meM "jyotiSa-gaNa-rAja-prajJapti' isa eka nAma se kI gaI svatantra saMkalita vRtti ko hI kahane kI pratijJA karatA hai| isakA asaMdigdha prAdhAra candraprApti ke prArambha meM dI huI tRtIya aura caturtha gAthA hai / 1. asyA niyuktirabhUt, pUrva zrI bhdrbaahusuurikRtaa| kalidoSAta sA'nezad vyAcakSe kevalaM sutrama / sUryaprajJaptimahaM gurUpadezAnusArataH kiMcita / vivaNomi yathAzakti spaSTaM svaparopakArAya / / -sUrya0 pra0 vRtti0 pra0 1 3. gAhAo--phuDa-viyaDa-pAgaDatthaM, vRcchaM pubasuya-sAra-NissaMdaM / suhama maNiNovailaiM, joisagaNarAya-paNNatti // 3 // nAmeNa iMdabhUitti, goyamo vaMdiUNa tiviheNaM / / pucchai jiNavaravasahaM, joisarAyarasa paNatti // 4 // [8] Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ isI prakAra candra aura sUrya prajJapti ke anta meM dI huI prazasti-gAthAoM meM se prathama gAthA ke do padoM meM saMkalanakartA ne kahA hai-"isa bhagavatI jyotiSa-rAja-prajJapti kA maiMne utkIrtana kiyA hai|" - isa grantha ke racayitA ne kahIM yaha nahIM kahA ki "maiM candraprajJapti yA sUryaprajJapti kA kathana karUMgA," kintu "jyotiSa-rAja-prajJapti" yahI eka nAma isake racayitA ne spaSTa kahA hai, isa sandarbha meM yaha pramANa paryApta hai| yaha upAMga eka upAMga ke rUpa meM kaba se mAnA gayA? aura isake do adhyayanoM athavA dozrataskandhoM ko do upAMgoM ke rUpa meM kaba se mAna liyA gayA ? aitihAsika pramANa ke abhAva meM kyA kahA jAya / jyotiSa-rAja-prajJapti ke saMkalanakartA prazna uThatA hai--"jyotiSa-rAja-prajJapti" ke saMkalanakartA kauna the ? isa prazna kA nizcita samAdhAna sambhava nahIM hai, kyoMki saMkalanakartA kA nAma kahIM upalabdha nahIM hai| "candraprajJapti aura sUryaprajJapti ko kaiyoM ne gaNadharakRta likhA hai| sambhava hai isakA prAdhAra candraprajJapti ke prArambha kI caturtha gAthA ko mAna liyA gayA hai| kintu isa gAthA se gautama gaNadharakRta hai, yaha kaise siddha ho sakatA hai ? isake saMkalanakartA koI pUrvadhara yA zratadhara sthavira haiM, jo yaha kaha rahe haiM ki "indrabhUti" nAma ke gautama gaNadhara bhagavAn mahAvIra ko tIna yoga se vaMdanA karake "jyotiSa-rAja-prajJapti" ke sambandha meM pUchate haiM / isa gAthA meM "pucchaha" kriyA kA prayoga anya kisI saMkalanakartA ne kiyA hai| jyotiSa-rAja-prajJapti kA saMkalanakAla bhagavAn mahAvIra aura niyuktikAra zrI bhadrabAhusUri---ina donoM ke bIca kA samaya isa grantharAja kA saMkalana-kAla kahA jA sakatA hai, kyoMki bhadrabAhusUrikRta "sUryaprajJapti kI niyukti" vRttikAra prAcArya malayagiri ke pUrva hI naSTa ho gaI thI, aisA ve sUryaprajJapti kI vRtti meM svayaM likhate haiN| jyotiSa-rAja-prajJapti eka svatantra kRti hai saMkalanakartA candraprajJapti kI dvitIya gAthA meM pAMca padoM ko vandana karatA hai aura tRtIya gAthA meM vaha kahatA hai ki "pUrvazrata kA sAra niSyanda-jharanA" rUpa sphUTa-vikaTa sUkSma gaNita ko prakaTa karane ke lie "jyotiSagaNa-rAja-prajJapti" ko khuuNgaa| isase spaSTa dhvanita hotA hai-yaha eka svatantra kRti hai| 1. gAhA- iya esa pAgaDatthA, prabhavvajaNahiyaya-dullabhA innmo| ukkittiyA bhagavatI, joisarAyassa paNNattI // 3 // 2. nAmeNa iMdabhUitti, goyamo vaMdiUNa tiviheNaM / pucchai jiNavaravasahaM, joisarAyassa paNNatti // 4 // 3. namiUNa sura-asura-garula-bhuyaMgaparivadie gayakilese / arihe siddhAyarie uvajbhAya savyasAhU ya // 2 // 4. phuDa-viyaDa-pAgaDatthaM, vacchaM puvvasuya-sAraNissaMdaM / suhamaM gaNiNovailaiM, joisagaNarAya-paNNatti // 3 // [1] Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ candraprajJapti aura sUryaprajJapti ke pratyeka sUtra ke prArambha meM "tA" kA prayoga hai| yaha "tA" kA prayoga isako svatantra kRti siddha karane ke lie prabala pramANa hai| isa prakAra kA "tA" kA prayoga kisI bhI aMga upAMgoM ke sUtroM meM upalabdha nahIM hai| candra-sUrya prajJapti ke pratyeka praznasUtra ke prArambha meM "bhate !" kA aura uttara sUtra ke prArambha meM 'goyamA' kA prayoga nahIM hai| jabaki anya aMga-upAMgoM ke sUtroM meM bhaMte ! aura goyamA! kA prayoga prAyaH sarvatra hai, prataH yaha mAnyatA nirvivAda hai ki yaha kRti pUrNa rUpa se svatantra saMkalita kRti hai| grantha eka, utthAnikAe~ do jyotiSa-rAja-prajJapti kI eka utthAnikA candraprajJapti ke prArambha meM dI huI gAthAnoM kI hai aura eka utthAnikA gadya sUtroM kI hai| ina utthAnikAroM kA prayoga vibhinna pratiyoM ke sampAdakoM ne vibhinna rUpoM meM kiyA hai-- 1. kisI ne donoM utthAnikAe~ dI haiN| 2. kisI ne eka gadya-sUtroM kI utthAnikA dI hai| 3. kisI ne padya-gAthAoM kI utthAnikA dI hai| isI prakAra prazasti gAthAyeM candraprajJapti ke anta meM aura sUryaprajJapti ke anta meM bhI dI haiN| jabaki ye gAthAe~ jyotiSa-rAja-prajJapti ke anta meM dI gaI thiiN| saMbhava hai jyotiSa-rAja-prajJapti ko jaba do upAMgoM ke rUpa meM vibhAjita kiyA gayA hogA, usa samaya donoM upAMgoM ke anta meM samAna prazastigAthAe~ de dI gaI haiN| jyotiSa-rAja-prajJapti kI saMkalana-zailI cira atIta meM jyotiSa-rAja-prajJapti kA saMkalana kisa rUpa meM rahA hogA? yaha to Agama-sAhitya ke itihAsa-vizeSajJoM kA viSaya hai kintu vartamAna meM upalabdha candraprajJapti tathA sUryaprajJapti ke prAramma meM dI gaI viSayanirdezaka samAna gAthAoM meM prathama prAbhUta kA pramukha viSaya "sUryamaNDaloM meM sUrya kI gati kA gaNita'' sUcita kiyA gayA hai, kintu donoM upAMgoM kA prathama sUtra muhUtoM kI hAni-vRddhi kA haiN| sUrya sambandhI gaNita aura candra sambandhI gaNita ke sabhI sUtra yatra-tatra vikIrNa haiN| graha, nakSatra aura tArApoM ke sUtroM kA bhI vyavasthita krama nahIM hai| ataH AgamoM ke vizeSajJa sampAdaka zramaNa yA sadgRhastha ina upAMgoM ko Adhunika sampAdana zailI se sampAdita kareM to gaNita ko AzAtIta vRddhi ho sakatI hai| prathama prAbhUta ke pAMcaveM prAbhRta-prAbhRta meM do sUtra haiN| solahaveM sUtra meM sUrya kI gati ke sambandha meM anya mAnyatAoM kI pAMca pratipattiyA~ haiM aura satrahaveM meM svamAnyatA kA prarUpaNa hai| isa prakAra anya mAnyatAoM kA aura svamAnyatA kA do vibhinna sUtroM meM nirUpaNa anyatra nahIM hai| saMkalana kAla gaNadhara aMga AgamoM ko sutrAgamoM ke rUpa meM pahale saMkalita karatA hai aura zratadhara sthavira upAMgoM ko bAda meM saMkalita karate haiN| yaha saMkalana kA kAlakrama nirvivAda hai| [10] Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMga AgamoM ko saMkalita karane vAlA gaNadhara eka hotA hai aura upAMga prAmamoM ko saMkalita karane vAle zrutadhara vibhinna kAla meM vibhinna hote haiM ataH unakI dhAraNAe~ tathA saMkalana paddhati samAna saMbhava nahIM hai| __ sthAnAMga aMga Agama hai / isake do sUtroM meM candra-sUrya prajJapti ke nAmoM kA nirdeza duvidhAjanaka hai, kyoMki sthAnAMga ke pUrva candra-sUrya-prajJapti kA saMkalana hone para hI unakA usameM nirdeza sambhava ho sakatA hai| isa viparIta dhAraNA ke nivAraNa ke lie bahuzrutoM ko samAdhAna prastuta karanA cAhie, kintu samAdhAna prastuta karane se pUrva unheM yaha dhyAna meM rakhanA cAhie yaha saMkSipta vAcanA kI sUcanA nahIM hai--ye donoM alagaalaga sUtra haiN| nakSatra-gaNanAkrama meM paraspara virodha hai candra-sUrya-prajJapti dazama prAbhUta ke prathama prAbhUta-prAbhata meM nakSatra-gaNanAkrama kI svamAnyatA kA prarUpaNa hai-- tadanusAra abhijita se uttarASAr3hA paryanta 28 nakSatroM kA gaNanAkrama hai kintu sthAnAMga a. 2, u. 3, sUtrAMka 95 meM tIna mAthAe~ nakSatra gaNanAkrama kI haiM aura yahI tIna gAthAe~ anuyogadvAra ke upakrama vibhAga meM sUtra 185 meM haiN| inameM kRttikA se bharaNI payaMta nakSatroM kA gaNanAkrama hai| _ sthAnAMga aMga pAgama hai -isameM kahA gayA nakSatra-gaNanAkrama yadi svamAnyatA ke anusAra hai to sUryaprajJapti meM kahe gaye nakSatra-gaNanAkrama ko svamAnyatA kA kaise mAnA jAya ? kyoMki upAMga kI apekSA aMga prAgama kI prAmANikatA svata: siddha hai| yadi sthAnAMga meM nirdiSTa nakSatra-gaNanAkrama ko kisI vyAkhyAkAra ne anya mAnyatA kA mAna liyA hotA to paraspara virodha nirasta ho jAtA kintu jaMbUdvIpaprajJapti Adi ke AgamapAThoM se svamAnyatA kA krama abhijita se uttaraSADhA paryaMta kA hai anya krama anya mAnyatA ke haiN| prAbhata pada kA paramArtha sUryaprajJapti-vRtti ke anusAra prAbhata zabda ke artha iSTa puruSa ke lie dezakAla ke yogya hitakara durlabha vastu apita krnaa| athavA jisa padArya se mana prasanna ho aisA padArtha iSTa puruSa ko apita karanA, ye donoM zabdArya haiN| 1 (ka) sthAnAMga a. 3, u. 2, sU. 160 (kha) sthAnAMga a. 4, u. 1, sU. 277. 2 (ka) atha prAbhRtamiti kaH zabdArthaH ? ucyate-iha prAbhRtaM nAma loke prasiddha yadabhISTAya puruSAra deza-kAlocitaM durlbh-vstu-prinnaamsundrmupniiyte| (kha) prakarSaNa prA-samantAd bhriyate-poSyate cittamabhISTasya puruSasyAneneti prAbhUtam / (ga) vivakSitA api ca granthapaddhatayaH paramadurlabhA pariNAmasundarAzcAbhISTebhyo vinayAdiguNakalitebhyaH ziSyebhyo deza-kAlocityenopanIyante / -sUrya. sU.6 vRtti-patra 7 kA pUrvabhAga zvetAmbara paramparA meM candra-sUrya prajJapti ke adhyayana prAdi vibhAgoM ke lie "prAbhUta" zabda prayukta hai| digambara paramparA ke kaSAyapAhaDa Adi siddhAnta granthoM ke lie prayukta 'pAhaDa' zabda ke vibhinna artha----- 1-jisake pada sphuTa--vyakta haiM vaha "pAhuDa" kahA jAtA hai| 2-jo prakRSTa puruSottama dvArA AbhRta = prasthApita hai vaha "pAhuDa" kahA jAtA hai| -jo prakRSTa jJAniyoM dvArA Abhata = dhAraNa kiyA gayA hai athavA paramparA se prApta kiyA gayA hai vaha "pAhuDa" kahA jAtA hai| -janendra siddhAnta koSa se uddhata [ 11] Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ candra-sUrya-prajJapti se sambandhita artha vinayAdi guNa sampanna ziSyoM ke lie deza-kAlopayogI zubhaphalaprada durlabha grantha svAdhyAya hetu denA / yahA~ "deza-kAlopayogI" vizeSaNa vizeSa dhyAna dene yogya hai| kAlika aura utkAlika nandIsUtra meM gamika ko "utkAlika' aura agamika ko "kAlika" kahA hai / dRSTivAda gamika hai / ' dRSTivAda kA tRtIya vibhAga pUrvagata hai, usI pUrvagata se jyotiSagaNarAja-prajJapti (candraprajJapti-sUryaprajJapti) kA ni!haNa kiyA gayA hai, aisA candraprajJapti kI utthAnikA kI tRtIya gAthA se jJAta hotA hai| aMga-upAMgoM kA eka dUsare se sambandha hai, ye saba agamika haiM, ata: ve saba kAlika haiM / usI nandIsUtra ke anusAra candraprajJapti kAlika hai aura sUryaprajJapti utkAlika hai / ' candraprajJapti aura sUryaprajJapti ke katipaya gadya-padya sUtroM ke atirikta sabhI satra akSaraza: samAna haiM, ataH eka kAlika aura eka utkAlika kisa AdhAra para mAne gaye haiM ? yadi ina donoM upAMgoM meM se eka kAlika aura eka utkAlika nizcita hai to "inake sabhI sUtra samAna nahIM the" yaha mAnanA hI ucita pratIta hotA hai, kAla ke vikarAla antarAla meM ina upAMgoM ke kucha mUtra vicchinna ho gaye aura kucha vikIrNa ho gaye haiN| mUla abhinna aura artha bhinna candraprajJapti aura sUryaprajJapti ke mUla sUtroM meM kitanA sAmya hai ? yaha to donoM ke AdyopAnta avalokana se svataH jJAta ho jAtA hai; kintu candraprajJapti ke sabhI sUtroM kI candraparaka byAkhyA aura sUryaprajJapti ke sabhI sUtroM kI sUryaparaka vyAkhyA pratIta meM upalabdha thii| yaha kathana kitanA yathArtha hai ? kahA nahIM jA sakatA hai, kyoMki aisA kisI TIkA, niyukti prAdi meM kahIM kahA nahIM hai| yadi isa prakAra kA ullekha kisI TIkA, niyukti prAdi meM dekhane meM AyA ho to vidvajjana prakAzita kreN| eka zloka yA eka gAthA ke aneka artha asambhava nahIM haiN| dvisaMdhAna, paMcasaMdhAna, saptasaMdhAna Adi kAvya vartamAna meM upalabdha haiN| inameM pratyeka zloka kI vibhinna kathAparaka TIkAe~ dekhI jA sakatI haiN| kintu candraprajJapti aura sUryaprajJapti ke saMdarbha meM vinA kisI prabala pramANa ke bhinnArtha kahanA ucita pratIta nahIM hotaa| 1. nandIsUtra gamika pragamika zruta sUtra 44. 2. nandIsUtra dRSTivAda zruta sUtra 90. 3. nandIsUtra utkAlika zruta sUtra 44. 4. nandIsUtra kAlika zruta sUtra 44. [12] Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotiSazAstra nimittazAstra mAnA gayA hai| isakA vizeSajJa zubhAzubha jAnane meM saphala ho sakatA hai / mAnava kI sarvAdhika jijJAsA bhaviSya jAnane kI hotI hai kyoMki vaha iSTa kA saMyoga evaM kArya kI siddhi cAhatA hai| candraprajJapti aura sUryaprajJapti jyotiSa viSaya ke upAMga hai yadyapi inameM gaNita adhika hai aura phalita atyalpa hai, phira bhI inakA paripUrNa jJAtA zubhAzubha nimitta kA jJAtA mAnA jAtA hai-yaha dhAraNA prAcInakAla se pracalita hai| graha-nakSatra mAnavamAtra ke bhAvI ke dyotaka haiM ataeva inakA mAnava jIvana ke sAtha vyApaka saMbaMdha hai| nimittazAstra ke prati jo mAnava kI agAdha zraddhA hai, vaha bhI graha-nakSatroM ke zubhAzubha prabhAva ke kAraNa jyotiSI devoM kA jIva-jagat se sambandha __ isa madhyaloka ke mAnava aura mAnavetara prANI-jagat se candra Adi jyotiSI devoM kA zAzvata saMbaMdha hai| kyoMki ve saba isI madhyaloka ke svayaM prakAzamAna deva haiM aura ve isa bhUtala ke samasta padArthoM ko prakAza pradAna karate rahate haiN| jyotiSa loka aura mAnava loka kA prakAzya-prakAzaka bhAva sambandha isa prakAra hai (1) candra zabda ko racanA cadi pAlAdane dhAtu se "candra" zabda siddha hotA hai| candramAlAdaM mimIte nimimIte iti candramA prANijagat ke AhlAda kA janaka candra hai, isalie candradarzana kI paramparA pracalita hai| candra ke paryAyavAcI aneka haiM unameM kucha aise paryAyavAcI haiM jinase isa pRthvI ke samasta padArthoM se evaM puruSoM se candra kA pragAr3ha saMbaMdha siddha hai| kumuvabAndhava-jalAzayoM meM praphullita kumudinI kA bandhu candra hai isalie "kumudabAndhava" kahA jAtA hai| kalAnidhi candra ke paryAya himAMzu, zubhrAMzu, sudhAMzu kI amRtamayI kalAnoM se kumudinI kA sIdhA sambandha hai| isakI sAkSI hai rAjasthAnI kavi kI sUktidohA-jala meM base kumudinI, candA base AkAza / jo jAhu ke mana base, so tAhu ke pAsa // auSadhIza---jaMgala kI jar3I bUTiyAM "auSadhi" haiM unameM roga-nivAraNa kA adbhuta sAmathyaM sudhAMzu kI sudhAmayI razmiyoM se AtA hai| mAnava prArogya kA abhilASI hai, vaha pauSadhiyoM se prApta hotA hai isalie prauSadhIza candra se mAnava kA ghaniSTha sambandha hai| nizApati-nizA-rAtri kA pati--candra hai| Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramajIvI dina meM "zrama" karate haiM aura rAtri meM vizrAma karate haiN| pAlAdajanaka candra kI candrikA meM vizrAnti lekara mAnava svastha ho jAtA hai isalie mAnava kA nizAnAtha se ati nikaTa kA sambandha siddha hotA hai| jainAgamoM meM candra ke eka "zazi" paryAya kI hI vyAkhyA hai| (2) sUrya zabda ko racanA sU preraNe dhAtu se "sUrya" zabda siddha hotA hai / suvati-prerayati karmaNi lokAn iti sUryaH-jo prANimAtra ko karma karane ke lie prerita karatA hai vaha sUrya hai| sUraja-grAmINa jana "sUrya" ko "sUraja" kahate haiN| su+Urja se sUrja yA sUraja uccAraNa hotA hai / su zreSTha-Urja = UrjA = zakti / sUrya se zreSTha zakti prApta hotI hai| sUrya ke paryAya aneka haiM / inameM kucha aise paryAya haiM, jinase sUrya kA mAnava ke sAtha sahaja sambandha siddha hotA hai| sahasrAMzu-sUrya kI sahasra razmiyoM se prANiyoM ko jo "USmA" prApta hotI hai, vahI jagat ke jIvoM kA jIvana hai| pratyeka mAnava zarIra meM jaba taka USmA = garmI rahatI hai, taba taka jIvana hai| USmA samApta hone ke sAtha hI jIvana samApta ho jAtA hai| bhAskara, prabhAkara, vibhAkara, divAkara, dyumaNi, aharSati, bhAnu prAdi paryAyoM se "sUrya" prakAza dene vAlA deva hai| mAnava kI sabhI pravRttiyoM prakAza meM hI hotI haiM / prakAza ke binA vaha akiMcitkara hai| ------- 1 sasI saddassa bisi tyo pra. se keNaTheNaM maMte ! evaM vuccaI-caMde sasI, caMde sasI? u. goyamA ! caMdassa NaM joisivassa joisaraSNo miyaMke vimANe, kaMtA devA, katAo devIo, kaMtAI AsaNa sayaNa-khaMbha-bhaMDamattovagaraNAI, appaNA viyaNaM caMde jotisiMde jotisarAyA some kaMte subhae piyavaMsaNe suruve, se teNaTheNaM goyamA ! evaM vaccaI-"caMde sasI, caMde ssii"| -bhaga. sa. 12, u. 6, su.4 zazi zabda kA viziSTArtha pra. he bhagavana ! caMdra ko "zazi" kisa abhiprAya se kahA jAtA hai ? u. he gautama ! jyotiSkendra jyotiSarAja candra ke mRgAMka vimAna meM manohara deva, manohara deviyAM tathA manojJa Asana-zayana-stambha-bhANDa-pAtra Adi upakaraNa haiM aura jyotiSkendra jyotiSarAja candra svayaM bhI saumya, kAnta, subhaga, priyadarzana evaM surUpa hai| he gautama! isa kAraNa se candra ko "zazi" (yA sazrI) kahA jAtA hai| --- -- [ 14 ] Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarya ke tApa se aneka rogoM kI cikitsA hotI hai| saura UrjA se aneka yaMtra zaktiyoM kA vikAsa ho rahA hai| isa prakAra mAnava kA sUrya se zAzvata sambandha hai| jainAgamoM meM sUrya ke eka "Aditya"' paryAya kI vyAkhyA dvArA sabhI kAlavibhAgoM kA Adi sUrya kahA gayA hai| (3) gaha-graha kI racanA graha upAdAne dhAtu se yaha graha zabda siddha hotA hai| jainAgamoM meM chaha graha aura pATha graha kA ullekha hai|' candra-sUrya ko grahapati mAnA hai, zeSa cha: ko graha mAnA hai, rAhu-ketu ko bhinna na mAnakara eka ketu ko hI mAnA hai| pravAsI graha bhI mAne haiN| anya granthoM meM nau graha mAne haiN| grahoM ke prabhAva ke sambandha meM vaziSTha aura bRhaspati nAma ke jyotirvidAcArya ne isa prakAra kahA haivaziSTha-grahA rAjyaM prayacchati, grahA rAjyaM haranti ca / grahaistu vyApitaM sarva, trailokyaM sacarAcaram / / vRhaspati---grahAdhInaM jagatsarva, grahAdhInA narAmarAH / kAlaM jJAnaM grahAdhInaM, grahAH karmaphalapradAH / / (32vAM gocara prakaraNa-bRhadaivajJaraMjana, pR. 84) (4) nakSatra aura narasamUha nakSatra zanda kI racanA 1. na kSadate hinasti "kSada" iti sotro dhAtaH hisArtha aatmnepdii| Tana (u. 4/159) nabhrANnapAda (6/3/75) iti najaH prakRtibhAvaH / 1 sUra sahassa visidvattho pra. se keNaTheNaM bhaMte ! evaM buccai-"sUre Adicce sUre Adicce" ? u. goyamA ! sUrAdIyA gaM samayAi vA, AvaliyAi vA, jAva osappiNIi vA, ussappiNIi thaa| se teNaTheNaM goyamA ! evaM vuccai-"sUre Adicce sUre aadicce|- bhaga. sa. 12, u. 6, su, 5 sUrya zabda kA viziSTArtha pra. he bhagavan ! sUrya ko "Aditya" kisa abhiprAya se kahA jAtA hai ? u. he gautama ! samaya, pAvalikA pAvat avasarpiNI, utsapiNI kAla kA Adi kAraNa sUrya hai / he gautama ! isa kAraNa se sUrya "Aditya" kahA jAtA hai| 2 cha tAraggahA paNNattA, taM jahA1. sukko , 2. buhe, 3. bahassati, 4. aMgArake, 5. sANicchare, 6. ketU / --ThANaM a. 6, su. 48 aTTha mahaggahA paNNattA taM jahA1. cande, 2. sUre, 3. sukke, 4. buhe, 5. bahassati, 6. aMgArake, 7. saNicchare, 8 ketU / -ThANaM 8 sU. 6/3 [15] Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. NakSa gatI (bhvA. pa. se.) nakSati / asi-nakSi-yaji-vadhi-patibhyo na (u. 3/105) pratyaye kRte / 3. na kSaNoti kSaNu hiMsAyAm (ta. u. se.) {STran) (u. 4/159) nakSatraM / 4. na kSatraM devatvAt kSatra bhintvAt / jo kSata khatare se rakSA kare vaha "kSatra" kahA jAtA hai / usa "kSatra" kA jo "rakSA karanA" dharma hai vaha "kSAtra dharma" kahA jAtA hai / kSatra kI santAna "kSatriya" kahI jAtI hai| isa bhUtala ke rakSaka nara"kSatra" haiM aura nabha-prAkAza meM rahane vAle rakSaka deva "nakSatra" haiN| ina nakSatroM kA nara kSatroM se sambandha nakSatrasambandha hai| aTThAIsa nakSatroM meM se "abhinit" nakSatra ko vyavahAra meM na lekara sattAIsa nakSatroM se vyavahAra kiyA hai| pratyeka nakSatra ke cAra caraNa haiM arthAt cAra akSara haiN| isa prakAra sattAIsa nakSatroM ke 108 akSara hote haiN| ina 108 akSaroM ko bAraha rAziyoM meM vibhakta karane para pratyeka rAzi ke 9prakSara hote haiN| isa prakAra sattAIsa nakSatroM evaM bAraha rAziyoM ke 108 akSaroM se pratyeka prANI evaM padArthoM ke "nAma" nirdhArita kiye jAte haiN| yaha nakSatra aura nara samUha kA traikAlika sambandha hai| cara sthira Adi sAta, andha kANa prAdi cAra ina gyAraha saMjJAoM se abhihita ye nakSatra pratyeka kArya kI siddhi Adi meM nimitta hote haiN| rAmaNDala tArA zabda ko racanA tArA zabda strIliMga hai| tu plavana-taraNayo: dhAtu se "tArA" zabda kI siddhi hotI hai| taranti anayA iti taaraa| sAMyAtrika-.-jahAjI vyApAriyoM ke nAvika rAtri meM samudrayAtrA tArAmaNDala ke dizAbodha se karate the| zava tArA sadA sthira rahakara uttaradizA kA bodha karAtA hai| zeSa dizAoM kA bodha graha, nakSatra aura rAziyoM kI niyamita gati se hotA rahatA hai| isalie naukA Adi ke tirane meM jo sahAyaka hote haiM, ve tArA kahe jAte haiN| registAna kI yAtrA rAtri meM sukhapUrvaka hotI hai isalie yAtrA ke prAyojaka rAtri meM tArA se dizAbodha karate hue yAtrA karate haiN| tArAmaNDala ke vizeSajJa prAnta kA, deza kA zubhAzubha jAna lete haiM isalie tArAmoM kA pRthvItala ke prANiyoM se pratinikaTa kA sambandha siddha hai| isa prakAra candra, sUrya, graha, nakSatra aura tArA mAnava ke sukha-duHkha ke nimitta haiN| [16] Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNitAnuyoga kA gaNita samyakzruta hai mithyAzrutoM kI nAmAvalI meM gaNita ko bhidhAzruta mAnA hai', isakA yaha abhiprAya nahIM hai ki-"sabhI prakAra ke gaNita mithyAzruta haiN|" Atmazuddhi kI sAdhanA meM jo gaNita upayogI yA sahayogI nahIM hai, kevala vahI gaNita "mithyAzuta" hai, aisA samajhanA cAhie / yahA~ "mithyA" kA abhiprAya "anupayogI" hai, jhUThA nhiiN| vairAgya kI utpatti ke nimittoM meM lokabhAvanA arthAta lokasvarUpa kA vistRta jJAna bhI eka nimitta hai, ataH adho aura Urdhva loka se sambandhita sArA gaNita "samyaka zrata" hai, kyoMki vaha gaNita AjIvikA yA anyAnya sAvadha kriyAoM kA hetu nahIM ho sakatA hai| sthAnAMga, samavAyAMga aura vyAkhyAprajJapti-ina tInoM aMgoM meM tathA jambUdvIpaprajJapti, candraprajJapti aura sUryaprajJapti ---ina tInoM upAMnoM meM gaNita sambandhI jitane mUtra haiM ve saba samyakzruta haiM / kyoMki aMga, upAga samyakzruta haiN| anya mAnyatAoM ke uddharaNa-svamAnyatAoM kA prarUpaNa candra-sUryaprajJapti meM aneka mAnyatAoM ke uddharaNa diye gaye haiM, sAtha hI svamAnyatAoM ke prarUpaNa bhI kiye gaye haiN| anya mAnyatAoM kA sUcaka "pratipatti" zabda hai / candra-sUryaprajJapti meM jitanI pratipattiyA~ haiM, unakI sUcI isa prakAra hai P sUryaprajJapti meM pratipattiyoM kI saMkhyA prAbhRta prAbhUta-prAbhUta sUtra pratipatti saMkhyA prAbhUta prAbhUta-prAbhUta sUtra pratipati saMkhyA 6 pratipattiyA~ 3 pratipattiyAM 5 pratipattiyA~ 8 pratipattiyAM svamata kathana 22 2 pratipattiyA~ 7 pratipatiyA~ pratipattiyA~ 8 pratipattiyA~ 3 12 pratipattiyA~ "eka ke samAna svamAnyatA" 4 25 16 pratipattiyA~ prAbhRta prAbhUta-prAbhRta sUtra pratipatti saMkhyA prAbhUta prAbhRta-prAbhRta pratipatti saMkhyA 26 20 pratipattiyA~ 10 5 pratipattiyA~ 25 pratipattiyA~ 10 5 pratipattiyA~ 20 pratipatiyA~ dd 25 pratipattiyA~ 29 3 pratipattiyA~ 18 25 pratipattiyA~ 30 3 pratipatiyA~ 19 12 pratipattiyA~ oor m. . 000 1. nandIsUtra 2. jagatkAyasvabhAvau ca saMvega-vairAgyArtham / --tattvArthasUtra a. 7 [ 17 ] Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 31 25 pratipattiyAM 20 0 2 pratipattiyA~ 20 0 96 pratipattiyAM 2 pratipattiyA~ 2 pratipattiyAM bahuzrutoM kA kartavya upAMgadvaya meM uddhRta pratipattiyoM ke sthala nirdeza karanA, pramANabhUta grantha se pratipatti kI mUla vAkyAvalI dekara anya mAnyatA kA nirasana karanA aura svamAnyatAoM kA yuktisaMgata pratipAdana karanA ityAdi Adhunika paddhati kI sampAdana prakriyA se sampanna karake upAMgadvaya ko prastuta krnaa| athavA-kisI zodhasaMsthAna ke mAdhyama se candra-sUryaprajJapti para vistRta zodhanibandha likhvaanaa| kisI yogya zramaNa-zramaNI yA vidvAna ko zodhanibandha likhane ke lie utsAhita karanA / zodhanibandha-lekhana ke lie Avazyaka granthAdi kI vyavasthA karanA / zodhanibandha lekhaka kA sammAna karanA / ye saba zrutasevA ke mahAna kArya haiN| eka vyApaka bhrAnti ____donoM upAMgoM ke dasaveM prAbhUta ke satarahaba prAbhUta-prAbhRta meM pratyeka nakSatra kA pRthak-pRthak bhojanavidhAna hai / inameM mAMsabhojana ke vidhAna bhI haiN| inheM dekhakara sAmAnya svAdhyAyI ke mana meM eka AzaMkA utpanna hotI hai| ye donoM upAMga Agama hai- inameM ye mAMsabhojana ke vidhAna kaise haiM ? yaha AzaMkA ajJAta kAla se calI A rahI hai| sUryaprajJapti ke vRttikAra malayagiri ne bhI ina mAMsabhojanavidhAnoM ke sambandha meM kisI prakAra kA UhApoha yA spaSTIkaraNa nahIM kiyA hai| eka kRttikA nakSatra ke bhojanavidhAna kI vyAkhyA karake zeSa nakSatroM ke bhojana kRttikA ke samAna samajhane kI sUcanA dI hai| zeSa nakSatroM ke bhojanavidhAnoM kI vyAkhyAe~ na karane ke sambandha meM yaha kalpanA hai ki-mAMsavAcI zabdoM kI vyAkhyA kyA kI jAya ? athavA mAMsavAcI bhojanoM ko vanaspativAcI siddha karane kI kalpanA karanA unheM ucita nahIM lagA hogA? yA usa samaya aisI koI paramparAgata dhAraNA na rahI hogI ? 1. (ka) ina pratipattiyoM ke pUrva ke praznasUtra vicchinna haiN| (kha) ina pratipattiyoM ke bAda svamata-pratipAdaka sUtrAMza bhI vicchinna haiM / upAMgadvaya ke saMkalanakartA ne pratipattiyoM ke jitane uddharaNa diye haiM, unake pramANabhUta mUla pranyoM ke nAma, granthakAroM ke nAma, adhyAya, zloka, sUtrAMka prAdi nahIM diye haiN| [ 18 ] Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sva. pUjya zrI ghAsIlAlajI ma. ne isa bhojana sUtra ko prakSipta siddha kiyA hai aura katipaya mAMsaniSpanna bhojanoM ko vanaspati niSpanna bhojana bhI siddha kiyA hai| ye donoM paraspara virodhI kArya haiM / - nakSatrabhojana kA yaha sUtra yadi prakSipta hai to mAMsaniSpanna bhojanoM ko vanaspatyAdi niSpanna bhojana siddha karane se lAbha hI kyA hai ? kyoMki sUryaprajJapti ke prarUpaka laukika kAryoM kI siddhi ke lie sAvadha vidhi kA prarUpaNa hI nahIM kara sakate aura sUtrAgamoM kA guthana karane vAle gaNadhara aise bhrAmaka zabdoM kA prayoga bhI nahIM karate, yaha nizcita hai / isalie hamAre bahuzrutoM ko isa sUtra ke sambandha meM sarvasammata nirNaya ghoSita karanA hI caahie| jainAgamoM meM nakSatra gaNanA kA krama abhijita se prArambha hokara uttarASADhA paryanta kA hai| prastuta prAbhata ke isa sUtra meM nakSatroM kA krama kRttikA se prArambha hokara bharaNI paryanta kA hai / upalabdha aneka jyotiSa granthoM meM bhI yaha nakSaNa gaNanA kA krama vidyamAna hai--ata: yaha spaSTa hai ki prastuta nakSatrabhojanavidhAna kA krama anya kisI jyotiSa grantha se uddhata hai|' 1. candra-sUrya-prajJapti ke saMkalanakartA zratadhara sthavira ne nakSatra gaNanA krama ko pAMca vibhinna mAnyatAnoM kA nirUpaNa karake svamAnyatA kA prarUpaNa kiyA hai| pAMca anya mAnyatAnoM kA nirUpaNa--- aTThAIsa nakSatroM kA gaNanA krama1-kRttikA nakSatra se bharaNI nakSatra paryanta 28 nakSatra 2--maghA nakSatra se azleSA nakSatra paryanta 28 nakSatra 3---dhaniSThA nakSatra se zravaNa nakSatra paryanta 28 nakSatra 4--azvinI nakSatra se revatI nakSatra paryanta 28 nakSatra 5-bharaNI nakSatra se azvinI nakSatra paryanta 28 nakSatra svamAnyatA kA prarUpaNaabhijita nakSatra se uttarASADhA nakSatra paryanta 28 nakSatra --candra-sUrya-prajJapti, dazama prAbhUta, prathama prAbhUta-prAbhUta, sUtrAMka 32 nakSatra gaNanA ke isa krama ke vidhAna se yaha spaSTa hai ki dazama prAbhata va saptadazama prAbhata-prAbhUta meM nirUpita nakSatrabhojanavidhAna sUryaprajJapti ke saMkalanakartA kI svamAnyatA kA nahIM hai| Azcarya yaha hai ki aba taka sampAdita evaM prakAzita candra-sUrya prajJaptiyoM ke anuvAdakoM Adi ne isa sambandha meM spaSTIkaraNa likhakara vyApaka bhrAnti ke nirAkaraNa ke lie satsAhasa nahIM kiyaa| 2. kulmASAMstilatADulAnapi tathA mASAMzca gavyaM dadhi / tvAjyaM dugdhamathaiNamAMsamaparaM tasyaiva raktaM tathA / tadatpAyasameva cApapalalaM mArga ca zAzaM tathA / SASTivayaM ca priyagvapUpamathavA citrANDajAna satphalam // kauma sArikagodhikaM ca palalaM zAlyaM haviSyaM hyaa| bRkSe syAnkRsarAnamudamapinA piSTaM yavAnAM tathA // matsyAnnaM khalu cinitAnnamathavA dadhyannamevaM kramAt / bhakSyA'bhakSyamidaM vicArya matimAna bhakSettathA''lokayet // [19] Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ina upAMgadvaya kI saMkalana zailI ke anusAra anya mAnyatAoM ke bAda svamAnyatA kA sUtra rahA hogA, jo viSama kAla ke prabhAva se vicchinna ho gayA hai-aisA anumAna hai| sAmAnya manISiyoM ne isa nakSatrabhojanavidhAna ko aura nakSatragaNanAkrama ko svasammata mAnane kI bahuta bar3I asAvadhAnI kI hai| isI eka sUtra ke kAraNa upAMgadvaya ke sambandha meM aneka camatkAra kI bAteM kahakara bhrAntiyA~ phailAI gaI haiN| ina bhrAntiyoM ke nirAkaraNa ke lie prAja taka kisI bhI bahazrata ne apane uttaradAyitva ko samajhakara samAdhAna karane kA prayatna nahIM kiyA hai| isakA pariNAma yaha hA ki ina upAMgoM kA svAdhyAya honA bhI banda ho gyaa|' candra-sUryaprajJapti aura anya jyotiSagranthoM kA tulanAtmaka cintana dazama prAbhRta ke aSTama prAbhRta-prAbhRta meM nakSatra saMsthAna navama prAbhUta-prAbhRta meM nakSatra, tArA saMkhyA nakSatrasvAmI-devatA candra-sUrya prajJapti meM dazama prAbhUta ke bArahaveM prAbhUta-prAbhUta ke sUtra 46 meM nakSatra devatAoM ke nAma hai / muhUrta cintAmaNi ke nakSatra prakaraNa meM nakSatra devatAoM ke nAma haiN| ina donoM ke nakSatra devatA nirUpaNa meM sarvathA sAmya hai| kevala nakSatra gaNanA krama kA antara hai| isI prakAra dazama prAbhUta ke terahaveM prAbhRta-prAbhRta meM tIsa muhUtoM ke nAma, caudahaveM prAbhata-prAbhata meM pandraha dinoM ke aura rAtriyoM ke nAma, pandrahaveM prAbhRta-prAbhRta meM divasa tithiyoM aura rAtri tithiyoM ke nAma, solahaveM prAbhata-prAbhata meM nakSatra gotroM ke nAma, sattarahaveM prAbhUta-prAbhUta meM nakSatra bhojanoM ke vidhAna / bRhad daivajJaraMjanam, muhUrtamArtaNDa Adi granthoM meM Upara aMkita sabhI viSaya upalabdha haiN| AnandAnubhUti zrutasevA ke isa mahAyajJa meM zrI vinayamunijI Adi ke savinaya saviveka vividha sahayogoM se adhika prAnandAnubhava kara rahA hU~ aura sabhI sahayogiyoM kI saMyamasAdhanA saphala ho yaha kAmanA kara rahA huuN| Atmazodhana-sUryaprajJapti ke sampAdana meM jahA~ kahIM pramAdavaza kucha bhI viparIta yA asaMgata huA ho to AgamajJa bahuzruta sudhAra kara svAdhyAya kareM aura AgAmI prakAzana ke lie upayogI sujhAva preSita kreN| sahakAra sAbhAra svIkAra sUryaprajJapti ke katipaya sUtroM se sambandhita gaNita vibhAga kA saMkSipta vivecana khambhAta sampradAya ke prAcAryapravara zrI kAntiRSijI ma. sA. ke praziSya sva. zrI mahendraRSijI nyAya-sAhitya-vyAkaraNAcArya ne likhakara hArdika sahayoga kiyA hai| [20] Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNDita sAhatra zrI zobhAcandrajI bhArilla ne samaya-samaya para aneka upayogI sujhAva dekara prastuta saMskaraNa ke sampAdana meM sakriya sahayoga kiyA hai| . zrI rudradevajI tripAThI ne sUryaprajJapti kI prastAvanA likhakara jijJAsu jyotividoM ko sUryaprajJapti ke svAdhyAya ke lie prerita kiyA hai| Agama samiti ke sUtradhAra sajjana zrAvakoM ne mere zrama kI saphalatA ke lie jijJAsu janoM meM isa saMskaraNa ko vitarita kiyA hai| 31 janavarI '89 -a. pra. muni kanhaiyAlAla 'kamala' -zrI vardhamAna mahAvIra kendra, prAbU parvata 307 501 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA DaoN0 rudradeva tripAThI sAhitya-sAMkhya-yogadarzanAcArya, ema. e. (saMskRta evaM hindI), pI-eca. DI., DI. liTa. nidezaka brajamohana bir3alA zodha kendra, ujjaina (ma. pra.) 1. dharmatriveNI aura usakA sarvamAnya sAhitya bhArata ke siddha tapasvI, mantradraSTA maharSi aura mahAn tyAgI-virAgiyoM dvArA pradatta jJAnapIyUSa ke kalaza ko surakSita rakhate hue usakI amRta-binduoM ko prANimAtra ke kalyANa ke liye vitarita karane vAle jaina, brAhmaNa evaM bauddhAcAryoM ne jisa dhArmika sarvamAnya sAhitya ko puraskRta kiyA, usakI samatA vizva ke samakSa kisI anya sAhitya meM upalabdha nahIM hotI hai / 'jaina Agama, brAhmaNa-veda tathA bauddha-piTaka' ke rUpa meM vyApta divya-prakAza kI kiraNoM se jana-jana ke antara ko ujjvala banAne vAle isa sarvamAnya sAhitya kA hamAre pUrvAcAryoM ne vizuddhabhAva se lokakalyANa kI bhAvanA se hI upadiSTa kiyA thA, yahI kAraNa hai ki yaha sudIrgha kAla se pUrNa zraddhA ke sAtha samAja meM AtmasAt huaA hai, ho rahA hai aura cirakAla taka hotA rhegaa| dharma ke sanAtana-satyoM kI samaSTi ko cira-sthira rakhane vAlA yaha sAhitya bhArata ko gaurava pradAna karAtA hai, mAnava-mAtra ko satya ke darzana kI preraNA detA hai, samUcita mArga kA nirdeza karatA hai, kartavyAkartavya kA viveka sikhAtA hai aura sAMsArika-prapaMcoM se mukta hokara mokSa-patha kA pathika banane ke lakSya taka pahuMcAtA hai| 2. eka lakSya 'mokSa-prApti' aura usake kramika sandarbha bhASA, bhAva, kathana kI vividhatA, vaktA kI aura draSTA kI bhinnatA evaM zrotA-saMgrahakartA Adi kI anekatA ke rahate hue bhI 'pAgama, veda athavA tripiTakoM ke Antarika upadezoM meM aikya nitAnta susiddha hai| samAna tAttvika siddhAntoM ke hArdatattva-1. karma-vipAka, 2. saMsAra-bandhana aura 3. mukti, mukhyata: eka hI dhyeya kI pUrti karate haiM, vaha hai--sarvakarmoM kA kSaya karake mokSa kI prApti / ' mokSa kisakA apekSita hai? yaha prazna mokSa-prApti ke prasaMga meM sahaja uThatA hai to isakA sabhI darzanakAroM kA eka hI uttara hotA hai 'pAtmA kaa'| isa uttara se 'prAtmA kyA hai ?' yaha prazna uThanA bhI svAbhAvika ho gayA, taba sabhI darzanakAroM ne isa sambandha meM apanI-apanI daSTi se 'Atma-cintana' kI prakriyAe~ prastuta kii| ina prakriyAoM ke prastotAoM kI bhAratIya-vAGamaya meM eka sudIrgha paramparA pravartita haI aura jaina, bauddha evaM vaidika tathA inake avAntara aneka cintakoM ne atyanta prauDhatA evaM gambhIratA ke sAtha ve upasthApita kii| Astika aura nAstika jaise paramparA-poSaka bhedoM kI bahulatA ke kAraNa 1. puvakammakhayATTae imaM dehaM........! --utta. pra. 6, gA. 13. [22] Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cArvAka ne jahA~ pratyakSa ko hI pramANa mAnakara 'bhUtAtmavAda aura dehAtmavAda' ko janma diyA vahIM unake sUkSmarUpa se 'mana-AtmavAda, indriyAtmavAda (ekendriyAtmavAda tathA samUhAtmavAda), prANAtmavAda, putrAtmavAda, arthAtmavAda' ke siddhAnta bhI ubhara aaye| isI prakAra vaidika-vicArakoM meM veda, brAhmaNa, AraNyaka, upaniSad, nyAya-vaizeSika, sAMkhya-yoga, mImAMsA evaM advaita vedAnta ke dvArA bhI vibhinna UhApoha-pUrvaka prAtmA kI khoja meM 'dharma, cetana, karma, deva, mAyA, brahma, jIva, jaDa, puruSa, prakRti' prAdi aneka tattvoM kI sAGgopAGga mImAMsA kI gii| jaina-darzana meM 'atati/gacchati iti AtmA' isa vyutpatti ko lakSya meM rakhakara, gamanArthaka dhAtu ko jJAnArthaka bhI mAnane kI vyAkaraNa-sammata vyavasthA ko svIkRta karate hue yaha vyAkhyA prastuta kI ki jo 'jJAna Adi guNoM meM A-sAmantAt rahatA hai, athavA utpAda, vyaya aura dhrauvyarUpa trika ke sAtha samagrarUpa meM rahatA hai, vaha 'AtmA ' hai| jainadarzanakAroM ne prAtmA ke sambandha meM aneka daSTiyoM se vicAra kiyA hai, isIliye janadarzana kA aparanAma 'anekAntadarzana' bhI prasiddha hai| 'caitanyasvarUpa' yaha prAramA kA mukhya vizeSaNa hai| jainamatAnusAra anya vizeSaNa isa prakAra hai 'caMtanyasvarUpaH pariNAmI kartA sAkSAda bhoktA dehaparimANaH pratikSetra bhinnaH paudagalikAdaSTavAMzcAyama 3. AtmA kA paryAya 'jIva' tathA usakA maulika vizleSaNa jainadarzana kA 'AtmazAstra' atyanta sUkSma hai| isakI vicAraNA sampUrNa vaijJAnika hai| vibhinna darzanakAra prAtmA kA astitva to mAnate haiM kintu unameM se kucha AtmA kA 'anekatva, nityatva athavA kartRtva-mokSAdi' nahIM mAnate haiM kintu jainadarzana meM AtmA ko nitya aura avinAzI mAnA hai| prAtmA ke astitva ke bAre meM 'jIvo uvaogalakSaNo' sUtra dvArA vardhamAna mahAvIra ne usakI pahacAna kA mArga dikhalAyA hai / jaina zAstrakAra prAtmA ke paryAya rUpa meM 'jIva' zabda kA prayoga karate haiM aura vaha jIvana, prANazakti evaM cetanA kA dyotaka hai| kAlika jIvana-guNa se yukta hone ke kAraNa prAtmA kI 'jIva' saMjJA sArthaka hai| 'jIvana' ke prAdhAra dazavidha 'prANa' batalAye gaye haiN| yaha vyavahAradaSTi hai| nizcaya dRSTi se jisameM 'cetanA' pAyI jAe vaha 'jIva' hai| jIva kA lakSaNa jainadarzana ke anusAra 'upayoga' hai| upayoga, cetanA kA anuvidhAyI pariNAma hotA hai| isake 'jJAna' aura 'darzana' nAma se do bheda haiM tathA ina donoM ke dhAraka ko 'jIva' kahate haiN| jIva meM pracetana padArthoM kI taraha 'pradeza' aura 'avayava bhI mAne gaye haiM, use isI kAraNa 'astikAya' kahA gayA hai| usameM pratikSaNa pariNamana kriyA hotI rahatI hai, phira bhI vaha apane mUla rUpa/guNa ko nahIM chodd'taa| ye "utpAda, dhyaya aura --utta. pra. 28, gA. 11 1. [ka] nANaM ca daMsaNaM ceva carittaM ca tavo tahA / vIriyaM upayogo ya eyaM jIvassa lakkhaNaM // [kha] bRhad dravyasaMgraha-57 2. pramANanaya-tattvAloka, 7-56 3. ka. utta. pra. 28, mA. 10 kha. upayogo lakSaNam -tattvArthasUtra a. 2, sU. 8 4. tattvArtharAjavArtika, 147 5. tattvArtharAjavArtika, 281 [23] Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prauvya ye paryAya usameM sadA pAye jAte haiN| ina kAraNoM se jIva ko bhI eka 'dravya' mAnA gayA hai| jIva-dravya ananta haiN| ye sabhI prarUpI aura caitanya guNa vAle hone ke nirantara apane-apane bAya-prAbhyantara ubhaya pariNAmoM ke kartA aura bhoktA banate haiM tathA sva-para pariNAmoM ke jJAtA bhI haiN| jIbadravya ke atirikta anya cAra 'ajIva-dravya' bhI haiM, jo caitanya-rahita jaDatva-guNa se yukta haiN| inameM 1. 'dharmAstikAya' dravya hai, jo 'arUpI' aura 'gati-sahAyaka' guNa-dharma vAlA hai| 2. 'adharmAstikAya' dravya bhI prarUpI evaM sthiti-sahAyaka guNa-dharma vAlA hai| 3. lokAloka pramANa 'AkAzAstikAya' dravya bhI arUpI, avakAza dene ke guNa-dharma vAlA hai| 4. 'pudagalAstikAya' dravya skandhadeza-pradeza aura paramANu svarUpa se pUraNa-galana-svabhAva vAlA aura varNa-gandha-rasa aura sparzAdi dharma se yukta hokara rUpI dravya hai / 4. jIva tathA ajIva dravya rUpa 'jagat' aura usake jJAna kI AvazyakatA sarvajJa evaM sarvadarzI zrI bItarAga jinezvara ne samasta jagata ko jIva aura ajIva dravyoM kA rAzi rUpa kahA hai aura yaha bhI prarUpita kiyA hai ki yaha jagat anAdi, ananta tathA 'paMcAstikAyamaya' hai / ataH jagat meM jo-jo dravya dikhAI dete haiM aura vibhinna svarUpa meM jIva dravyoM ke bhoga-upabhoga meM Ate haiM, ve sabhI pudgala dravya haiM tathA jar3apudagala-dravyoM ke citra-vicitra pariNAmoM ke saMyoga-viyogAdi meM, jisa-jisa ko bhinna-bhinna svarUpa meM sukha-duHkhAdi kA anubhava hotA hai ye bhinna-bhinna jIva-dravya haiN| kyoMki jar3a dravyoM meM sukha-duHkhAdi kI anubhava rUpa jJAna-cetanA 1. utpAdavyayadhrauvyayuktaM sat / -tattvArthasUtra pra. 5, sU. 29 2. pa. kaI gaM bhaMte / atyikAyA paNNattA ? u. goyamA 1paMca asthikarayA paNNattA taM jahA-1. dhammatthikAe, 2. pradhammatyikAe, 3. pAgAsasthikAe, 4. jIvatthikAe, 5. poggltthikaae| -viyA. sa. 2, u. 10, su. 1 yadyapi jaina zAsana meM dravya pAMca hI haiM 'paMcAstikAyo loka:' yaha sUtra isakA pramANa hai, tathApi kahIM-kahIM 'kAla' ko svatantra dravya mAnakara 'SaDdravya' bhI batalAye gaye haiN| davvANaM nAmAiM pa. se kiM taM davaNAme ? u. davva-NAme chabbihe paNNatte, taM jahA-1. dhammatthikAe, 2. adhammatyikAe, 3. prAgAsasthikAe, 4. jIvatthikAe, 5. poggalatthikAe 6. addhAsamae, a| se taM dbb-nnaame| -aNu. su. 218 tatvArthakAra ne bhI pAMcaveM adhyAya ke 30veM sUtra meM spaSTa likhA hai ki 'kAlazcetyeke' arthAt kucha prAcArya kAla ko bhI svatantra dravya mAnate haiN| jabaki paMcadravyavAdI 'kAla' ko jIva aura ajIva kA paryAya-svarUpa mAnate haiN| [ 24 ] Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nahIM hotii| isIliye jaina daSTi se samasta jagat jIva aura ajIva aise do padArthoM meM vibhakta hai, aura ajIva ke vividha pariNamanarUpa meM pratyakSa dikhAI dene vAlA yaha samasta jagat navatattvAtmaka svarUpa se sat hai / 2 jisakI kisI bhI kAla meM, kisI se utpatti nahIM haI aura jisakA kisI bhI kAla meM mAmUla-sarvathA vinAza bhI nahIM hai, aise anAdi-ananta, utpAda-vyaya-dhrauvya pariNAmI pAMcoM astikAya dravyoM meM kAlAdi bheda se jo-jo citra-vicitra paryAya-pariNamana hote haiM, ve sabhI 'svataH' aura 'parataH sahetuka hote haiN| ataH unase sambaddha kArya-kAraNabhAva kA yathArya svarUpa jAnanA Avazyaka hai| dharmAstikAyAdi padArtha lokAkAza rUpa jagat meM hI vyApta haiN| isI jagat meM jIvoM kI sthiti hai aura jagata ke samasta jIvoM ko anAdikAla se sukha aura zAnti kI apekSA rahatI hI AyI hai| sukha aura zAnti ke liye tar3apate hue jIvoM ko sukha-zAnti kA vAstavika mArga batalAne kI dRSTi se hI parama karuNAmUrti arihanta tIrthakara dharmatIrtha kI prarUpaNA karate hue kahate haiM ki 'jina AtmAoM ko sukha evaM zAnti kI abhilASA ho, unheM apanI AtmA meM mokSAbhilASarUpa 'saMvegabhAva' tathA sAMsArika sukha ke prati anAsakta bhAva rUpa 'nirveda' prakaTa karanA cAhiye, tamI ve sukha-zAnti kA anubhava kara sakate haiN|' isIliye vAcakapravara zrI umAsvAti ne bhI saMveganirveda kI utpatti kA upAya batalAte hue kahA hai ki---'jagata-kAyasvabhAvau ca saMvega-vairAgyAtham' aura usI 'tattvArthasUtra' meM tathA 'navatattva' meM prAtmA meM saMvarabhAva prakaTa karane ke liye bAraha bhAvanAoM ke bhAvane kI bAta kahI gaI hai| usameM 'loka-svabhAva-bhAvanA' bhI eka hai| yaha 'loka-svabhAva-bhAvanA' tabhI bhAvita kara sakatA hai, jabaki use 'loka kA svarUpa' jJAta ho / "jagata" kA apara-paryAya 'loka" hai| loka kA artha dRzyAdRzya "kSetra" bhI hotA hai| ataH dharmAstikAyAdi dravya jisa AkAza meM vilasita ho rahe haiM, usa kSetra ko bhI "loka" kahate haiN| isI loka kA svarUpaparijJAna karane kI prAjJA jainAgama tathA anya zAstroM meM dI gaI hai| "prAcArAGga-sutra" meM kahA gayA "vidittA loga baMtA logasaNNaM se maimaM pripkmjjaasi"| isake anusAra lokaviSayaka jJAna ke anantara hI viSayAsakti meM tyAga ke parAkrama nirdiSTa hai| isI prakAra "dvIpa-samudra-parvata-kSetra-sarit-prabhRti-vizeSaH samyak sakala-nagamAdi-nayena jyotiSAM pravacana-mUlasUtrajanyamAnena kathamapi bhAvavidabhiH sadabhiH svayaM pUrvAparazAstrArtha-paryAlocanena pravacana-padArthavidupAsanena cAbhiyomAdivizeSavizeSeNa vA prapaMcena parivedya iti / " kathana dvArA zlokavAtikakAra ne bhI loka-viSayaka sabhI padArthoM ke 1. (ka) duve rAsI paNNattA, taM jahA---1. jIvarAsI ya, 2. ajIvarAsI y| -sama. sU. 148 (kha) asthi jIvA, atthi ajIvA, -uva. su. 56 (ga) ke ayaM loge? jIvacceva, ajIvacceva / ke aNaMtA loge? jIvacceva, ajiivccev| ke sAsayA loye? jIvacceva, ajiivccev| --ThANaM. pra. 2, u.4 su. 114 2. jIvAjIvA ya baMdho ya puNNa-pAvAsavA tahA / saMvaro nijjarA mokkho saMtee tahiyA nava // 14 // utta. pra. 28, gA. 14 3. AcArAMgasUtra-zruta. 1, a. 3, u, 1, sU. 25. 4. tattvArthasUtra 3/70 para zlokavArtika. [ 25 ] Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna karane kA Agraha kiyA hai| vastutaH Antarika-sattA ke jJAna ke sAtha bAhya-sattA kA jJAna bhI prAvazyaka mAnA gayA hai| isIliye jaina aura anyAnya sabhI dharmAnuyAyiyoM ke pramANabhUta prAgamAdi granthoM meM "sRSTi-vijJAna" ko dharmacarcA ke rUpa meM prastuta karate hue mAnyatA dI gaI hai| sAtha hI isa vijJAna ko sarvajJa jinezvara-prarUpita hone ke kAraNa ise mokSa ke pramukha sAdhanabhUta dharma ke cAra bhedoM ke antargata "dharmadhyAna" nAmaka bheda meM loka ke svabhAva aura prAkAra evaM usameM sthita vividha dvIpAdi, kSetra tathA samudrAdi ke svarUpa-cintana meM manoyoga "saMsthAnavicaya" nAmaka dharmadhyAna hotA hai--aisA kahA gayA hai| isa prakAra kI loka-bhAvanA karate hue prAtmA "saMsthAnavicaya" nAmaka dharmadhyAna meM pahuMcane se apane karmoM kA nAza kara zukladhyAna meM pahu~catA hai aura kSapakazreNI meM A jAne se aSTakarmakSaya karake apanI prAtmA ko zAzvata sukha kA bhAgI banAtA hai| aise aneka tathyoM ke kAraNa hI loka kI "sthiti aura vistAra" Adi kI mImAMsA jaina AgamoM meM paryApta vistAra se haI hai, usake mUla meM dharmabodha kI hI pradhAnatA rahI hai aura isIlie dhArmika carcAoM meM sarvatra lokavijJAna, lokacintana" ko bhI mahattva milA hai| aisI eka yAvazyaka caryA kA AdhyAtmika mahattva sarvopari hai aura vaha haipra. eyaMsiNaM bhaMte ! emahAlayaMsi logasi asthi kei paramANupoggalatte vi paese jattha NaM ayaM jIve na jAe vA, na mae vA vi? u. no iNaThe samajheM / pra. se keNaTheNaM bhaMte ! evaM vuccai "eyaMsiNaM emahAlayaMsi loga si nasthi keI paramANapoggalamette vi paese jattha NaM ayaM jIve Na jAe vA na mae vA vi?" u. goyamA ! se jahAnAmae kei purise prayAsahassassa ega mahaM ayAvayaM karejjA, seNaM tattha jahaNNaNaM ekkaM vA do vA tiNi vA, ukkoseNaM prayAsahassaM pakkhivejjA, tAno NaM tattha pauragoyarAtro paurapANiyAo, jahaNaNaM egAhaM vA, yA bA, tiyAhaM vA, ukkoseNaM chammAse parivasejjA / atthi gaM goyamA ! tassa prayAvayassa ke yi paramANapoggalamette vi paese je NaM tAsi prayANaM uccAraNa vA pAsabaNeNa vA kheleNa vA siMghANaeNa vA vaMteNa vA pitteNa vA pUraNa vA sukkeNa vA soNieNa vA camme hi vA romehi vA siMgehi vA khurehi vA nahehiM vA aNokkaMtapuvve bhavai ? u. No iNaThe smjheN| hojjA biNaM goyamA! tassa ayAvayassa keyi paramANapoggalamette vi paese je Na tAsi ayANa uccAraNa vA jAva nahehiM vA agokkatapubbe no ceva NaM eyaMsi emahAlayaMsi logaMsi logassa ya sAsayabhAvaM, saMsArassa ya praNAdibhAvaM, jIbassa ya niccabhAvaM kammabahuttaM jammaNa-maraNAbAhallaM ca par3acca natthi keyi paramANapoggalamatta vi paese- "jattha NaM ayaM jIve na jAe vA, na mae vA vi|" se teNaTheNaM goyamA ! evaM vuccai---- 1. jJAnArNava 34/4-8 tathA haimayogazAstra 7/10-12. [26] Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'eyaMsi NaM emahAlayaMsi logaMsi naritha ke paramANapoggalamatte vi paese jattha NaM ayaM jIve gaM jAe bA na mae vA vi|" -viyA. sa. 12, u. 7, su. 3/1-2. arthAta isa loka kA aisA koI pradeza nahIM hai, jahA~ aneka bAra jIva utpanna huA aura marA nhiiN| jisa loka meM mAnava utpanna huyA hai, usake svarUpa-parijJAna se vaha socane lagatA hai ki "isa loka ke pratyeka pradeza meM mere anantabAra janma aura maraNa hue haiM, ataH isa punaH punaH janma-maraNa ke cakra se mujhe mukta honA caahie|" usakI yaha jAgarUkatA use vibhinna puNya-pApa, satkarma-duSkarma Adi se paricita karAtI hai aura vaha unake svarUpoM se paricita hokara asatkarmoM se nivRtti evaM satkarmapravRttipUrvaka apane nirApada gantavya kA nirdhAraNa karane meM tatpara ho jAtA hai| yadi samasta loka tathA pRthvI para sthita dvIpAdi kA nirUpaNa zAstroM meM nahIM hotA to jIva apane svarUpa ke paricaya se aparicita hI raha jAtA aura vaisI sthiti meM AtmajJAna ke prati zraddhAna tathA jJAnAdi kI sambhAvanAe~ bhI vilupta ho jaatii| jo jIve vi na yANAti ajIva vinayANati / jIvA'jIve prayANato kahaM so nAhIi saMjamaM / / 35 / / jo jIve vi biyANAti ajIve vi viyANati / jIvAjI viyANaMto so hunAhIi saMjamaM / / 36 / / jayA jIvamajIve ya do vi ee viyANaI / tayA gaI bahuvihaM savvajovANaM jANaI // 37 // tayA gaI bahuvihaM savvajIvANa jANaI / tayA puNNaM ca pAvaM ca baMdhaM bhokkhaM ca jANaI / / 38 // jayA puNNaM ca pAvaM ca baMdhaM mokkhaM ca jaannii| tayA nividae bhoe je divve je ya mANuse // 39 // jayA nividae bhoe je divve je ya mANase / / tayA cayaI saMjogaM mAbmitarabAhiraM // 40 // jayA cayai saMjogaM sa'bhitara-bAhiraM / tayA muMDe bhavittANaM pabvaie aNagAriyaM // 41 // jayA muMDe bhavittANaM pavvaie aNagAriyaM / tayA saMvaramukkiTTha dhamma phAse aNuttaraM // 42 / / jayA saMvaramUkkiTaThaM dhamma phAse aNattaraM / tayA dhuNai kammarayaM prabohikalusaM kaDaM / / 43 / / jayA dhuNai kammarayaM prabohikalusaM kaDaM / tayA savvattagaM nANaM daMsaNaM cAbhigacchaI // 44 / / jayA savvattamaM nANaM dasaNaM caabhigcchii| tayA logamalogaM ca jiNo jANai kevlii|| 45 // [27] Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayA logamalogaM ca jiNo jANai kevlii| tayA joge niru bhittA selesiM paDivajjaI // 46 / / jayA joge niru bhittA selesi pddibjji| tayA kamma khavitANaM siddhi gacchai nIro / / 47 / / jayA kamma khavittANaM siddhi gacchai nIro / tayA logamastha yastho siddho bhavai sAsayo / / 4 / / -dasa. a. 4, gA. 35-48 inhIM saba kAraNoM se loka-sambandhI jJAna pratyAvazyaka mAnA gayA hai aura isa jJAna kI upalabdhi ke lie Agama-sAhitya sadaiva parizIlanIya mAnA gayA hai / 5. loka aura usameM "sUrya" jaisA ki Upara batAyA gayA hai ki "loka-vijJAna" kA nidarzana jaina-pAgamoM meM vistAra se huA hai| vahA~ usakA paricaya // 1. samagra, 2. vibhinna aMga aura 3. aMga-vizeSa" ke rUpa meM nirdiSTa hokara uttarakAla ke AcAryoM dvArA bhASya, TIkA-niyukti, curNI, vatti prAdi ke rUpa meM use aura bhI pallavita evaM puSpita kiyA gayA hai / aise sAhitya meM loka paricaya ke lie 1. AcArAMga sUtra 1 zrutaskandha, 2 adhyayana, 1 uddezaka' / 2. sthAnAMga sUtra, 1 sthAna / 3. samavAyAMga sUtra-prathama samavAyaH / 4. bhagavatIsUtra 11 zataka, 10 uddezaka / 1. iccatthaM gaDhie loe vase pamatte aho ya rAmro ya paritappamANe kAlAkAlasamuTThAyI saMjogaTTI aTTAlobhI pAlupe sahasakkAre viNiviTThacitte ettha satthe puNo puNo / -prAcA. zru. 1, pra. 2, u. 1, su. 63 2. ThANaM. a. 1, su. 5 3. sama. a. 1, su. 3 4. pra. kaivihe gaM bhaMte 1. loe paNNatte ? u. goyamA ! caubbihe loe paNNatte, taM jahA.--1. davvaloe, 2. khettaloe, 3. kAlaloe, 4. bhAvaloe / pra. khettaloe NaM bhaMte ! kaivihe paNNatte ? u. goyamA ! tivihe paNatte, taM jahA--1. aheloyakhettaloe, 2. tiriyaloyakhettaloe, 3. uddddhloykhettloe| pra. Aheloyakhettaloe NaM bhaMte ! kaivihe paNNate? u. goyamA ! sattavihe paNNatte, taM jahA-rayaNappabhApuDhaviheloyakhettaloe jAva ahesattamapuDhaviaheloyakhettaloe / pra. tiriyaloyakhettaloe NaM bhaMte ! kaibihe paNNate ? [zeSa agale pRSTha para] [28] Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. 13 zataka, 4 uddezaka / ' tathA anya sUtroM meM prAsaMgika rUpa se cacita viSayoM kA adhyayana kiyA jAye tathA 2. loka ke AkAra-jJAna ke liye-- 1. AcArAMgasUtra zruta 1. a. 8, u. / 2 / draSTavya haiN| loka-viSayaka vicAraNA kA kSetra atyanta vistRta hai| jaina AgamoM meM loka kA abhipretArtha "rajjuloka" hai, kyoMki yaha caudaha vibhAgoM meM vibhAjita hai, ataH ise "caudaha rajjUloka" ke nAma se bhI pahacAnA jAtA hai| vaise vaidika-dharmagranthoM meM bhI "caudaha rajjaloka" kI mAnyatA evaM varNana milate haiN| eka rajjuloka kA pramANa-"koI deva eka hajAra bhAra vAle lohe ke gole ko apanI samagra zaktipUrvaka AkAza se pheMke aura vaha lohagolaka 6 mAha, 6 dina, 6 ghar3I, 6 pala meM jitanA kSetra lAMgha jAe, utanA kSetra u. goyamA! asaMkhejjaivihe paNNate, taM jahA-jaMbuddIvatiriyaloyakhetta loe jAva sayaMbhuramaNasamuddatiriyaloyasettaloe / pra. uDDhaloyakhettaloe NaM bhaMte ! kaivihe paNate ? u. goyamA ! paNNarasavihe paNNate, taM jahA- sohammakappauDDhaloyakhettaloe jAva accyauDDhaloyakhettaloe / gevejjavimANauDDhaloyakhetta loe aNuttaravimANauDDaloyakhettaloe isipbbhaarpuddhviuddddhloykhettloe|| -viyA. sa. 11, u. 10, su. 2-6 pa. kahi NaM bhaMte ! logassa pAyAmamajjhe paNNate ? u. goyamA! imIse rayaNappabhAe puDhavIe provAsaMtarassa asaMkhejaibhAgaM ettha NaM logassa pAyAmamajjhe paNNatte / pa. kahi NaM bhaMte ! ahelogassa prAyAmamajha paNNate ? goyamA! cautthIe paMkappabhAe puDhavIe provAsaMtarassa sAirega addha yogAhittA, ettha NaM ahelogassa AyAmamajhe pnnnntte|| pa. kahi NaM bhaMte ! uDDhalogassa AyAmamajjhe paNNate ? u. goyamA ! uppiM saNakumAra-mAhidANaM kappANaM hediSThaM vaMbhaloe kappe riTaThe vimANapatthaDe, ettha NaM uDDha logasa AyAmamajjhe paNNatte / 5. kahi NaM bhaMte ! tiriyalogassa pAyAmamajjhe paNNatte ? goyamA ! jambuddIve dIve maMdarassa pabvayassa bahamajbhadesabhAe imIse rayaNappabhAe puDhavIe uvarimaheTTi lesu khuDDugapayaresu, ettha NaM tiriyaloyamajha aTrapaesie ruyae paNNatte, jo gaM imAmo dasa disAo pavahaMti, taM jahA-purasthimA purasthimadAhiNA evaM jahA dasamasate jAva nAmadhejja tti / -viyA. sa. 13, u. 4, su. 10-15 2. matthi loe, gasthi loe, dhuve loe, pradhuve loe, sAdie loe, praNAdie loe, sapajjavasie loe, apajjavasie loe, sukaDe ti vA dukaDe ti vA kallANe ti vA pAvae ti vA sAdhu ti vA asAdhU ti vA siddhI ti vA prasiddhI ti vA nirae ti vA anirae ti vaa| --AdhA. zru. 1, a.8, u. 1, su. 200 [ 29 ] Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka rajjuloka kahalAtA hai| caudaha rajjuloka kA AkAra donoM paira sIdhe karake kaTi ke donoM pAzvoM para hAtha rakhakara khar3e hue puruSa ke samAna hai| prAgama sAhitya meM ise loka puruSa kI saMjJA dI gaI hai| isI meM dharmAstikAyAdi (kAla dravya, sahita) chaha dravya haiN| loka ke bAhara jo aAkAzA stikAya hai, usameM ina chaha dravyoM ke na hone se use "aloka" kahate haiN| praloka kA vistAra loka kI apekSA ananta gunA vizAla hai| loka ke "Urdhva", "adhaH" aura "tiryaka" aise tIna vibhAga haiN| inameM "ratnaprabhA" se nau sau yojana Upara tathA nau sau yojana nIce isa prakAra kula aThAraha sau yojana moTAI vAlA, eka rajju caur3A aisA "tiryak loka" hai| vahAM se nau sau yojana nyUna sAta rajju pramANa "adholoka" hai aura "Urdhvaloka" bhI nau sau yojana nyUna sAta rajju pramANa hai / / saMkSepa meM yaha loka kA sAmanya paricaya hai| vizeSa jJAna ke liye gaNitAnayoga kA AdyopAnta avalokana "loka-prakAza", kSetrasamAsa Adi darzanIya haiN| 6. sUrya kA Aloka aura usakA svarUpa tiryakaloka meM jo prakAza vyApta hai, vaha sUryoM ke dvArA hI prApta hai| manuSyaloka ke andara aura bAhara ke vibhAgoM ko prakAzita karane vAle sUrya pRthak-pRthak haiM aura isa dRSTi se sUryoM kI anekatA siddha hai| isa madhyaloka ke prakAzaka sUrya aura inake sahayogI anya deva, jo ki "jyotiSka deva" ke rUpa meM pahacAne jAte haiM-ina sabakA paricaya prAgamoM meM isa prakAra hai-- jambadvIpa ke madhya meM sthita "meruparvata kI samatala bhUmi se Upara 790 yojana kI U~cAI ke pazcAt jyotizcakra kA kSetra prArambha hotA hai jo ki 110 yojana pramANa hai arthAt jyotizcakra kI sthiti isI madhyaloka meM hai| ina 110 yojanoM meM se 10 yojana chor3akara usake Upara meru kI samatala bhUmi se 800 yojana kI U~cAI para sUrya ke vimAna haiN| usase 80 yojana kI U~cAI para candra ke vimAna haiM / vahA~ se 20 yojana taka arthAt meru kI samatala bhUmi se 900 yojana kI UMcAI taka kI paridhi meM graha, nakSatra aura prakIrNa tArAgaNa haiM / tArAsamUha ko prakIrNa kahane kA kAraNa yaha hai ki anya katipaya tAre aniyatacArI hone se kabhI sUrya aura candra ke nIce bhI calate haiM tathA kabhI Upara bhii| ina saba jyotiSkoM kI sthiti bhI isI madhyaloka meM hai| manuSyaloka kI sImA meM jo jyotiSka haiM ve bhramaNa karate rahate haiN| isaliye unheM "cara jyotiSka" kahate haiN| cara jyotiSkoM kI gati kI apekSA se hI muharta, prahara, ahorAtra, pakSa, mAsa, atIta, vartamAna Adi tathA saMkhyeya-asaMkhyeya prAdi kAla kA vyavahAra hai| manuSyaloka kI sImA se bAhara jyotiSkoM ke vimAna sthira haiN| svabhAvata: ve eka sthAna para sthira rahate haiM, bhramaNa nahIM karate / ataH unakA udaya-asta na hone se unakA prakAza bhI eka samAna pItavarNI aura lakSa yojana-pramANa rahatA hai| isaliye unheM "sthira jyotiSka" kahA hai / sabhI jyotiSka pAMca yUthoM meM vibhAjita hote haiM aura ve sUrya, candra, graha, nakSatra aura tArAmoM kA pratinidhitva karate haiN| kevala manuSya sRSTi ke liye hI ye satata gatizIla rahate haiM aisA pratIta hotA hai, yahA~ sUrya-candra kI bahalatA ke sambandha meM spaSTIkaraNa jaina siddhAnta kI lAkSaNikatA ke liye Avazyaka hai| mukhyata: jambUdvIpa (madhyaloka) meM do sUrya, do candroM kA honA mAnA jAtA hai / samaya vibhAjana ina jyotirmaya devoM kI gati se hI nirdhArita hotA hai| jainadarzana kI dRSTi se jagat meM vyApta dRSTa-adRSTa sabhI padArtha jina SaD dravyoM meM vibhakta haiM unameM "kAla" ko bhI eka dravya mAnA hai| cetana aura jar3a pudgala tInoM kAloM meM sakriya rahate haiN| jIva tathA pudgala ko [30] Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sakriyatA ko samayamaryAdA nizcita karane kA eka mAtra AdhAra kAla-dravya hai| sAmAnyataH jagat meM "kAla" nAmaka koI svatantra padArtha nahIM hai tathApi uparyukta jar3a aura cetana padArtha ke sambandha meM atyanta upakAraka hone se zAstra. kAroM ne isako aupacArika dravya bhI kahA hai| kAla kA artha yahA~ samaya (sekiMDa, miniTa, ghaNTe, dina, pakSa, mAsa aura varSa Adi) kA sUcaka hai| isa samaya ko yadi koI bhI nizcita kara dene vAle sAdhana haiM, to ve haiM "sUrya anantajJAnI tIrthakara paramAtmA ne sUrya-candra donoM hI asaMkhya kahe haiM aura inameM paraspara tanika bhI nyUnAdhikatA nahIM hai| vastuta: ye cAra prakAra ke devoM meM "jyotiSI deva" haiN| inake vimAnoM meM jaTita viziSTa raloM ke prakAza se jagat ke sarva padArtha prakAzita hote haiM / sUryavimAna ke ratnoM meM vartamAna ekendriya jIvoM ko prAtapa nAmakarma se uSNa prakAza kA anubhava hotA hai aura candra vimAna ke ratnoM meM vartamAna ekendriya jIvoM ko udyota nAmakarma se zIta prakAza kA anubhava hotA hai| asaMkhya sUrya jyotiSI-nikAya ke indra haiM aura ina asaMkhya sUrya indroM ke rahane ke vimAna bhinna-bhinna hote haiN| usI prakAra candroM ke bhI vimAna bhinna-bhinna haiM / sUrya kA pratyeka vimAna pUrvadizA meM 4000 siMha rUpa, dakSiNa meM 4000 hasti rUpa, pazcima meM 4000 vRSabha rUpa tathA uttara meM 4000 azva rUpa isa prakAra kUla 16000 prAbhiyogika (sevakAdi) deva ina vimAnoM kA vahana karate haiN| sUrya ke vimAna pRthvI se 800 yojana U~ce haiM tathA ve zAzvata haiN| zAzvata padArthoM kA 1 yojana 3600 mIla jitanA hotA hai| jambUdvIpa aura usake bAda vAle asaMkhya dvIpa-samudroM meM sUrya-candra sadA hara samaya prakAza phailA rahe haiM / yathA-- - jambUdvIpa meM lavaNasamudra meM dhAtakIkhaNDa meM kAlodadhisamudra meM ardha-puSkaradvIpa meM 2 sUrya 4 sUrya 12 sUrya 42 sUrya 72 sUrya 2 candra 4 candra 12 candra 42 candra 72 candra 132 candra 132 sUrya ina sUrya-candroM ke sambandha meM anya jJAtavya isa prakAra hai manuSyaloka ke sUrya-candra 1. asthira (paribhramaNazIla) 2. inake vimAna kI pIThikA ardha koSThakAkAra 3. candra vimAnayojana (lambAI-caur3AI) 4. candra vimAna kI U~cAI yojana 5. sUrya vimAna 6 yojana (lambAI-caur3AI) 6. sUrya vimAna kI U~cAI yojana / manuSyaloka se bAhara ke sUrya-candra 1. sthira (paribhramaNarahita) Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. caturasra iSTakAkAra 3. candra vimAna 26 yojana (lambAI-caur3AI) 4. candra vimAna kI U~cAI 16 yojana 5. sUrya vimAna yojana (lambAI-caur3AI) 6. sUrya vimAna kI UMcAI 14 yojn| jambUdvIpa meM eka candra, eka sUrya 48 ghaNTe meM pratyeka maNDala ko pUrNa karatA hai / jambUdvIpa meM eka sUrya dakSiNa dizA meM bharatakSetra meM hotA hai taba dUsarA sUrya uttaradizA meM-airavata kSetra meM rahatA hai| usI samaya eka candra pUrva mahAvideha meM hotA hai taba dUsarA candra pazcima mahAvideha meM rahatA hai| jahA~ sUrya hotA hai vahA~ dina aura jahA~ candra hotA hai vahA~ rAtri hotI hai| ataH pratyeka kSetra meM jo sUrya-candra prAja dikhAI dete haiM, ve dUsare dina nahIM dikhAI dete / isa prakAra sUrya-candra kA paribhramaNa satata cAla hai| aDhAI dvIpavartI sabhI sUrya-candra dvIpavartI meruparvatoM ke cAroM ora satata paribhramaNa kara rahe haiM / isa prakAra kula 132 sUrya-candra aDhAI dvIpoM ke madhyastha meru kI parikramA kara rahe haiM, ve do vibhAga meM vibhakta 66-66 saMkhyA meM rahate haiM aura inakI paMkti sadA eka sAtha hI parikramA karatI hai| sUrya paribhramaNa karate hue jaise-jaise Age bar3hatA hai vaise usa kSetra meM sUryodaya kahalAtA hai aura vaha gati karatA humA pichale kSetra meM antima dikhAI detA hai taba sUryAsta kahalAtA hai| vastuta: jaina AgamoM meM varNita sUrya-candrAdi jyotiSka devoM kI vicAraNA itanI mahattvapUrNa evaM sUkSmatA se paripUrNa hai ki usakA varNana karanA yahA~ sambhava nahIM hai| bhagavatIsUtra, jIvAbhigama, sUrya-prajJapti, candraprajJapti, jyotiSkaraNDaka, kSetralokaprakAza, bRhatsaMgrahaNI, kSetrasamAsa (laghu evaM bRhat) tathA trilokasArAdi meM yaha viSaya vistAra se samajhAyA gayA hai| itanA hI nahIM, anya dharmoM ke pramukha anthoM meM bhI sUrya kI sarvopari sattA ko bahuta hI prAdara ke sAtha sarAhA gayA hai / vedoM meM sUrya ko "prANaH prajAnAmukhyatyeSa sUryaH, vibhrAT, bRhatU, vizvAya vRze sUryam, sUrya AtmA jagatastasthuSazca," aura "AkRSNana rajasA vartamAno nivezayanamRtaM martyazca / hiraNyayena savitA rathana devo yAti bhuvanAni pazyana" ityAdi aneka mantroM se vividharUpa meM vyakta kiyA hai / sarvArAdhya gAyatrI mantra meM bhI savita devatA kI hI mahimA aura prArthanA hai| sUrya ke vaijJAnika dRSTikoNa se bhI aneka vivecana vaidika mantroM meM abhivyakta haiM, jinake bhASyoM meM prAcAryoM ne sUkSmAtisUkSma parIkSaNAtmaka prayogoM ke nirdeza bhI diye haiN| sUrya saptAzvaratha meM sthita hokara jagat ko prakAzita karatA hai| Rgveda meM "sapta yUJjanti rathamekacakra" kahate hue jagat ko saptavargI hI batalAyA hai| ye sAta varga-pRthvI, jala, teja, vAyu, AkAza, dik aura kAla haiM / saura-parivAra ke nau sadasya navagraha haiM / sUrya prAdi grahoM ke bimboM kA vyAsa, gati, yuti, grahaNa prAdi ke varNana purANoM tathA jyotiSa ke granthoM meM vyApakarUpa se Aye haiN| "vaddha gargasaMhitA" meM "mahAsalilAdhyAya" ke uttarArdha meM "grahakopAdhyAya, nakSatrakarmagaNAdhyAya" Adi meM vaijJAnika viSayoM kA vistRta varNana bhI darzanIya hai| isa prakAra sUrya kI prakhaNDa sattA sanAtana dharmagranthoM meM bhI vistAra se svIkRta hai| aisI hI sUrya kI sArvatrika mahimA ko vaijJAnika dRSTi se samanvita cintana-pradhAna asAdhAraNa vivecanA ke dvArA vyakta karane vAlA eka mahAn grantha "sUrya-prajJapti" hai / jisakA paricaya isa prakAra hai7. sUrya-prajJapti kA Agama sAhitya meM sthAna jaina Agama-sAhitya prAcInatama vargIkaraNa ke anusAra 'pUrva' aura 'aMga' ke rUpa meM vargIkRta huA thA jise zramaNa bhagavAn mahAvIra se pUrvavartI batalAyA hai / isake pazcAt 'pUrvazruta' ko sarala rUpa meM prathita kara usameM 'dRSTivAda' jana [ 32] Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ko sammilita karane se pAcArAdi gyAraha aMgoM ko 'dvAdazAMgI' kahA gyaa| prAcArAMga Adi ke prarUpaka mahAvIra kI zrutarAzi 'caudaha pUrva' athavA 'dRSTivAda' ke nAma se pahacAnI jAtI thii| isakA vargIkaraNa 'aMgapraviSTa' aura 'aMgabAhya aise do bhAgoM meM kiyA gyaa| inameM prathama 'gaNadhara dvArA sUtra rUpa meM nirmita' aura dvitIya 'sthavirakRta' samAviSTa haiN| inake atirikta eka aura sUkSma vivecana karate hae nandIsUtra meM "Avazyaka, zrAvazyaka-vyatirikta, kAlika aura utkAlika" rUpa meM pAgama kI sampUrNa zAkhAoM kA paricaya diyA hai| inake atirikta digambara mAnyatA ke anusAra "aMgapraviSTa" prAgamoM kA eka vargIkaraNa dRSTivAda ke 1. parikarma, 2. sUtra, 3. prathamAnuyoga, 4. pUrvagata evaM 5. cUlikA ke rUpa meM huA hai / zrI pAryarakSita ne AgamoM ko anuyogoM ke anusAra cAra bhAgoM meM vibhAjita kiyA jinake "1. caraNa-karaNAnuyoga, 2. dharmakathAnuyoga, 3. gaNitAnuyoga tathA 4. dravyAnuyoga" ye nAma diye haiN| inhIM ne vyAkhyAkrama kI dRSTi se 1. apRthaktvAnuyoga aura 2. pRthaktvAnuyoga ke rUpa meM AgamoM ke do rUpa bhI batalAye / ina sabake atirikta nandIsUtra kI cUNi meM eka dRSTi aura udghATita huI jisameM dvAdazAMgI ko "zrata purUSa" ke aMgoM kI saMjJA se abhihita kiyA gyaa| sAtha ho dvAdaza upAMgoM kA bhI viniyoga huyA aura pratyeka aMga ke sAtha eka-eka upAMga (aMgoM meM kahe gaye arthoM kA spaSTa bodha karAne vAle sUtra) bhI nirdhArita hue| ina aura aise hI anya bhedoM meM zrutasthavira-viracita "sUrya-prajJapti' sUtra kramaza: aMga, dRSTivAda, aMgabAhya, prAvazyaka vyatirikta meM utkAlika, dRSTivAda kA prathama bheda parikarma, gaNitAnuyoga, pRthaktvAnuyoga aura zrutapuruSa ke jJAtAdharmakathAMga ke upAMga meM apanA sthAna rakhatI hai| battIsa prAgamoM ke krama meM yaha upAMgagata 22vIM saMkhyA para hai| kucha granthoM meM ise pAMcavAM aura kahIM chaThA upAMga batalAyA gayA hai| 8. sUrya-prajJapti kA svarUpAtmaka paricaya jaina-pAgama vAGamaya meM "sUrya aura jyotiSkacakra" kA vyavasthita digdarzana karAne vAlA yaha upAMga grantha mukhyataH jJAna evaM vijJAna kI saMkliSTa paddhati se vicAroM ko vyakta karatA hai| gaNita aura jyotiSa kI mahattvapUrNa vivecanA isameM apanA viziSTa sthAna rakhatI hai| isakI racanA meM 108 gadya-sUtra aura 103 paJca-gAthAeM prayukta haiN| isameM eka adhyayana, 20 prAbhata aura upalabdha mUlapATha 2200 zloka parimANa hai| "sUrya-prajJapti" ati prAcIna grantha hai, kyoMki isakA ullekha zvetAmbara, digambara aura sthAnakavAsI- tInoM meM mAnya rahA hai / isI dRSTi se yaha kahA jA sakatA hai ki isakI sthiti tInoM ke vibhAjana se pUrva thii| isakA samaya vikrama pUrva kA honA cAhiye / viSaya-vistAra kI dRSTi se isake 20 prAbhRtoM meM khagolazAstra kI jitanI sUkSma vicAraNAe~ prastuta huI haiM, utanI anyatra kahIM eka sAtha prastuta nahIM huI haiN| isakA upakrama mithilA nagarI meM jitazatru ke rAjya meM nagara se bAhara maNibhadra caitya meM vardhamAna mahAvIra ke padhArane para dharmopadeza ke pazcAt gaNadhara gautama kI jijJAsA ke samAdhAna hetu humA hai| isameM---"maNDalaga tisaMkhyA, sUrya kA tiryak paribhramaNa, prakAzya kSetra parimANa, prakAza saMsthAna, lezyA pratighAta, projaHsaMsthiti, sUryAvaraka udayasaMsthiti, pauruSI chAyApramANa, yogasvarUpa, saMvatsaroM ke Adi aura anta, saMvatsara ke bheda, candra kI vRddhi apavRddhi, jyotsnApramANa, zIghragati nirNaya, jyotsnA lakSaNa, cyavana aura upapAta, candra sUrya prAdi kI UMcAI, unakA parimANa evaM candrAdi ke anubhAba Adi viSayoM kI vistRta carcA hai| ata: yaha grantha khagolazAstra ke cintakoM ke liye paryApta upayogI tathya upasthApita karatA hai| upAcArya zrI devendra muni zAstrI ne apane mahanIya grantha "jaina Agama sAhitya : manana aura mImAMsA" meM sUrya-prajJapti kA vistRta paricaya dete hue likhA hai| sArAMza isa prakAra hai jana [ 33] Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prAbhata meM-"dina ba rAtri meM 30 muharta, nakSatramAsa, sUryamAsa, candramAsa praura RtumAsa ke muhatoM kI vRddhi, prathama se antima aura antima se prathama maNDala paryanta sUrya kI gati ke kAla kA pratipAdana evaM antima maNDala meM sUrya kI eka bAra tathA zeSa maNDaloM meM sUrya kI do bAra gati honA, prAditya-saMvatsara ke dakSiNAyana aura uttarAyana meM ahorAtra ke jaghanya tathA utkRSTa muhUrta evaM ahorAtra ke muhatoM kI hAnivRddhi ke kAraNa bharata aura airAvata kSetra ke kA udyota kSetra, prAdityasaMvatsara ke donoM ayanoM meM prathama se antima aura antima se prathama paryanta eka sUrya kI gati kA antara, antara ke sambandha meM chaha anya mAnyatAe~, sUrya dvArA dvIpasamudroM ke avagAhana sambandha meM eka ahorAtra meM sUrya ke paribhramaNa kA parimANa evaM maNDaloM kI racanA tathA vistAra vaNita haiN|" dvitIya prAbhRta meM--"sUrya ke udaya aura asta kA varNana karake anyatIthikoM ke matoM kA ullekha kiyA hai, jinameM-- 1. sUrya kA pUrva dizA meM udita hokara AkAza meM calA jAnA, 2. sUrya ko golAkAra kiraNoM kA samUha batalAkara sandhyA meM naSTa honA, 3. sUrya ko devatA batalAkara usakA svabhAva se udayAsta honA, 4. sUrya ke deva hone se usakI sanAtana sthiti rahanA, 5. prAta: pUrvadizA meM udita hokara sAyaM pazcima meM paha~canA tathA vahA~ se adholoka ko prakAzita karate hue nIce kI ora loTa jAnA Adi pramukha haiN| anta meM "sUrya ke eka maNDala se dUsare maNDala meM gamana kA aura vaha eka muhUrta meM kitane kSetra meM paribhramaNa karatA hai ? isakA vicAra vyakta karate hue svamata kA bhI pratipAdana huA hai| anyadharmAvalambI pRthvI kA AkAra gola mAnate haiM kintu jainadharma kI mAnyatA usase bhinna hai, yaha bhI isase saMketita hai|" tRtIya prAbhUta meM-candra, sUrya dvArA prakAzita kiye jAne vAle dvIpa evaM samudroM kA varNana hai| isI prasaMga meM bAraha matAntaroM kA bhI nirdeza huaA hai| caturtha prAbhUta meM candra aura sUrya ke 1. vimAna saMsthAna tathA 2. prakAzita kSetra ke saMsthAna aura unake sambandha meM 16 matAntaroM kA ullekha hai| yahIM svamata se pratyeka maNDala meM udyota tathA tApa kSetra kA saMsthAna batalAkara andhakAra ke kSetra kA nirUpaNa kiyA gayA hai| sUrya ke Urdhva, pradha: evaM tiryaka tApa-kSetra ke parimANa bhI yahIM vaNita haiN| pAMcaveM prAbhRta meM sUrya kI lezyAoM kA varNana hai| chaThe prAbhUta meM sUrya kA proja vaNita hai arthAt sUrya sadA eka rUpa meM avasthita rahatA hai athavA pratikSaNa parivartita hotA rahatA hai ? isa sambandha meM 25 pratipattiyAM haiN| janadRSTi se vyakta kiyA hai ki jambUdvIpa meM prativarSa kevala 30 muhUrta taka sUrya avasthita rahatA hai tathA zeSa samaya meM anavasthita rahatA hai| kyoMki pratyeka maNDala para eka sUrya 30 muhUrta rahatA hai| isameM jisa-jisa maNDala para vaha rahatA hai, usa dRSTi se vaha avasthita hai aura dUsare maNDala kI dRSTi se vaha anavasthita hai, yaha spaSTa kiyA hai| __ sAtaveM prAbhUta meM -sUrya apane prakAza se meruparvatAdi ko aura anya pradezoM ko prakAzita karatA hai, yaha batalAyA hai| ___ AThaveM prAbhRta meM--jo sUrya pUrva-dakSiNa meM udita hotA hai, vaha meru ke dakSiNa meM sthita bharatAdi kSetroM ko prakAzita karatA hai aura jo meru ke pazcima-uttara meM udita hotA hai, vaha meru ke uttara meM sthita airAvatAdi kSetroM Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ko prakAzita karatA hai| isa prakAra do sUryo kI sattA pratipAdita huI hai aura isI se dina-rAtri kI vyavasthA spaSTa kI gaI hai| sAtha hI bhinna-bhinna kSetroM kI apekSA utsapiNI-avasapiNI kAla kA kathana bhI isI prAbhata meM varNita hai| nauveM prAbhUta meM--pauruSI chAyA kA pramANa batalAte hue sUrya ke udayAsta ke samaya 59 puruSa-pramANa chAyA hotI hai, yaha batalAyA hai aura isa sambandha meM aneka mata-matAntaroM kA ullekha karate hae svamatAnusAra pauruSIchAyA ke sambandha meM sthApanA kI hai| dasaveM prAmRta meM-nakSatroM meM prAvalikA krama, muhUrta kI saMkhyA, pUrva-pazcima bhAga tathA ubhayabhAgoM se candra ke sAtha yoga karane vAle nakSatra, yUgArambha meM yoga karane vAle nakSatroM kA pUrvAdi vibhAga, nakSatroM ke kula, upakula tathA kulopakula, 12 pUrNimA aura amAvasyAoM meM dakSatroM ke yoga, samAna nakSatroM ke yoga bAlI pUNimA tathA amAvasyA, nakSatroM ke saMsthAna, unake tAre, varSA, hemanta aura grISma RtuoM meM mAsakrama se nakSatroM kA yoga tathA pauruSI pramANa, dakSiNa-uttara evaM ubhayamArga se candra ke sAtha yoga karane vAle nakSatra, nakSaNa rahita candramaNDala, sUryarahita candra maNDala, nakSatroM ke devatA, 30 muhUrtoM ke nAma, 15 dina, rAtri aura tithiyoM ke nAma, nakSatroM ke gotra, nakSatroM meM bhojana kA vidhAna, eka yuga meM candra va sUrya ke sAtha nakSatroM kA yoga, eka saMvatsara ke mahIne aura unake laukika tathA lokottara nAma, pAMca prakAra ke saMvatsara, unake 5-5 bheda aura antima zanaizcara-saMvatsara ke 28 bheda, do candra, nakSatroM ke dvAra, do sUrya aura unake sAtha yoga karane vAle nakSatroM ke muhUrta parimANa, nakSatroM kI sImA tathA viSkambha Adi kA pratipAdana vistAra ke sAtha isake 22 upa-adhyAyoM meM huA hai| gyArahaveM prAbhUta meM--saMvatsaroM ke Adi, anta aura nakSatroM ke yoga kA varNana hai| bArahaveM prAbhata meM-nakSatra, candra, Rtu, zrAditya aura abhivadhita 5 saMvatsaroM kA varNana, chaha RtuoM kA pramANa, 6-6 kSayAdhika tithiyAM, eka yuga meM sUrya aura candra kI AvattiyAM aura usa samaya nakSatroM ke yoga aura yogakAla prAdi kA varNana hai| terahaveM prAbhUta meM--kRSNa aura zukla pakSa meM candra kI hAni-vRddhi, 62 pUrNimA tathA 62 amAvasyAoM meM candra-sUryoM ke sAtha rAhu kA yoga, pratyeka ayana meM candra kI maNDala-gati Adi kA varNana kiyA gayA hai / coyahaveM prAmRta meM kRSNa aura zukla pakSa kI jyotsnA aura andhakAra kA pramANa varNita hai| pandrahaveM prAbhata meM candrAdi jyotiSka devoM kI eka muharta kI gati hai, yaha batalAkara nakSatramAsa meM candra, sUrya, grahAdi kI maNDala gati aura RtumAsa tathA AdityamAsa meM bhI maNDala gati kA nirUpaNa kiyA hai| solahaveM prAmRta meM-candrikA, pAtapa aura andhakAra ke paryAyoM kA varNana hai / satrahaveM prAmRta meM sUrya ke cyavana tathA upapAta ke sambandha meM anya 25 mata-matAntaroM kA ullekha karane ke pazcAt svamata kA saMsthApana kiyA hai| aThArahaveM prAbhUta meM bhUmi se sUrya-candrAdi kI U~cAI kA parimANa batAte hue anya 25 mata-matAntaroM kA ullekha karake svamata kA pratipAdana kiyA hai| candra-sUrya ke vimAnoM ke nIce, Upara tathA sama vibhAga meM tArAoM ke vimAna hone ke kAraNa eka candra kA graha, nakSatra aura tArAnoM kA parivAra, bheruparvata se jyotiSkacakra kA antara, jambUdvIpa meM sarva bAhya-prAbhyantara, Upara-nIce calane vAle nakSatra, candra-sUryAdi ke saMsthAna, pAyAma, viSkambha aura Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAhulya, unako vahana karane vAle devoM kI saMkhyA aura unake dizAkrama se rUpa, zIghra-manda gati, alpabahutva, candra-sUrya kI agramahiSiyoM kA parivAra, vikurvaNA, zakti evaM deva-deviyoM kI jaghanya utkRSTa sthiti prAdi viSayoM para vistAra se vicAra huA hai| unnIsaveM prAbhata meM-candra aura sUrya sampUrNa loka ko prakAzita karate haiM athavA loka ke eka vibhAga ko ? yaha prazna uThAkara isa sambandha meM bAraha mata-matAntaroM kA ullekha karate hue svamata kA nirUpaNa kiyA hai| sAtha hI lavaNasamudra kA AyAma, viSkambha aura candra, sUrya, nakSatra evaM tArAoM kA varNana hai| usI prakAra dhAtakIkhaNDa ke saMsthAna, kAlodadhisamudra aura puSkarArdhadvIpa tathA manuSya kSetra Adi kA vivaraNa prastuta huprA hai| isI prAbhata meM yaha bhI batalAyA gayA hai ki indra ke abhAva meM vyavasthA, indra kA jaghanya aura utkRSTa virahakAla, manuSya kSetra ke bAhara candra kI utpatti aura gati tathA anta meM svayambhUramaNa samudra taka dvIpasamudroM ke mAyAma, viSkambha, paridhi Adi kA varNana hai| bIsaveM prAbhata meM candrAdi kA svarUpa, rAha kA varNana, rAha ke do prakAra tathA jaghanya-utkRSTa kAla kA varNana hai| yahIM candra ko zazi aura sUrya ko prAditya kahane kA kAraNa batalAte hue spaSTa kiyA hai ki jyotiSkoM ke indra-candra kA mRga (zaza) ke cihnavAlA 'mRgAGka-vimAna' hai aura sUrya samaya, AvalikA Adi se lekara avasapiNI-utsarpiNI kAla kA Adi-kartA hai| candra aura sUrya ko agramahiSiyoM aura candra-sUrya ke kAmabhogoM kI mAnavIya kAmabhogoM ke sAtha tulanA bhI yahA~ prastuta huI hai tathA anta meM 88 grahoM ke nAma batAye gaye haiN| ina prAbhatoM ke bhI anya laghu prAbhatoM ke rUpa meM vibhAjana haiN| uparyukta viSayoM ke avalokana se sahaja hI yaha anumAna kiyA jA sakatA hai ki sUrya-prajJapti ke prAyAma meM na kevala sUrya aura usase sambaddha viSayoM kA hI isameM vimarza hamA hai, apitu samagra jyotiSka-parivAra kA prasaMgAnusAra sUkSma evaM sthUla vimarza samAvRta ho gayA hai| itanA hI nahIM, yahA~ prAcIna jyotiSa-sambandhI mUla kA bhI saGkalana A gayA hai / isameM cacita viSaya anyAnya dharmoM ke mAnya-granthoM meM cacita viSayoM se bhI kucha aMzoM meM sAmya rakhate haiN| 9. sUrya-prajJapti kI niyukti evaM anya vivecanAe~ sUrya-prajJapti ke vyApaka viSaya-vivecana se prabhAvita hokara niyuktikAra bhI bhavavAhu ne dasa prAgamoM para niyuktiyoM kI racanA kI thI, unameM sUrya-prajJapti bhI thii| kintu durbhAgya se aba vaha anupalabdha hai| kintu prAcArya malayagiri kI vatti meM isakA nirdeza huA hai| unhoMne vahA~ likhA hai-'bhadrabAhari kRta niyukti kA nAza ho jAne se maiM kevala mula sUtra kA hI vyAkhyAna kruuNgaa|' isake bIca ke kAla meM bhASya aura caNiyAM bhI likhI gaI kinta sarya-prajJapti para kisI ne likhA ho, aisA koI pramANa nahIM miltaa| AcArya malayagiri kA sthitikAla 15vIM zatI mAnA jAtA hai| inake dvArA likhe gaye granthoM meM "saryaprajJaptyapAGaTIkA" 9500 zloka pramANa upalabdha hotI hai / isI kA aparanAma "sUryaprajJaptiva hai| prAcArya ne yahA~ prArambha meM mithilA nagarI, maNibhadra caitya, jitazatru rAjA, dhAriNI devI aura bhagavAn mahAvIra kA sAhityika varNana kiyA hai| tadanantara gaNadhara indrabhUti gautama kA varNana hai| vaise sUryaprajJapti ke bIsoM prAbhatoM kA vivecana mananIya hai aura usameM yatra-tatra viziSTa cintana, AlocanA evaM svamata-nirUpaNa ko bhI sthAna diyA hai| Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yadyapi adhikAMza prAcArya, jinhoMne Agama-granthoM para bhASya, niyukti, cUNi yA TIkAe~ likhane meM paryApta udAratA vyakta kI hai, parantu sUrya-candra sambandhI prajJaptiyoM para prAyaH nahIM likhA hai| isakA eka kAraNa yaha pratIta hotA hai ki sIdhe adhyAtma evaM prAcAra-upAsanA jaise viSayoM ke prati unakI ruci vizeSa rahI hogii| athavA yaha bhI kahA jA sakatA hai ki ina prajJaptiyoM ke viSaya vijJAna ke pratinikaTa hone se kliSTa jAnakara chor3a diye hoN| uttarakAla meM kucha prAcAryoM ne isa kamI ko samajhA aura pUna: isa para TIkA likhane kA upakrama kiyaa| inameM sthAnakavAsI AcArya muni dharmasiMhajI (18vIM zatI) ne 'sUrya-prajJapti ke yantra' nirmita kiye aura isI paramparA ke anya AcArya zrI ghAsIlAlajI mahArAja ne 32 AgamoM para jo saMskRta bhASA meM TIkAe~ likhI haiM unameM sUrya-prajJapti para "prameyabodhinI" sUrya prajJapti-prakAzikA nAmaka TokA vyAkhyA mahattvapUrNa hai| isameM prAcArya zrI ne mUlasUtra kI saMskRta chAyA aura saMskRta vyAkhyA kI hai| isakA hindI aura gUjarAtI bhASA meM anuvAda do bhAgoM meM prakAzita bhI hayA hai, jisakA niyojana paNDita mani zrI kanhaiyAlAlajI ne kiyA hai| hindI aura gajarAtI anuvAdakartAoM kA nAmollekha nahIM hayA hai| prAcArya zrI amolakaRSijI ne bhI prajJapti kA hindI anuvAda kiyA hai isakA prakAzana haidarAbAda se huaA hai tathA aura bhI kucha vidvAn prAcAryoM ne isa para vivecana kiye haiN| sUrya-prajJapti ke sambandha meM deza-videza ke vicAraka manISiyoM ne bhI bahata se abhimata bhinna-bhinna lekhoM meM vyakta kiye haiN| bhAratIya jyotiSa ke kSetra meM bahumAnya barAhamihira' niyuktikAra bhadrabAhu ke bhrAtA the, unhoMne apane grantha "barAhasaMhitA" meM sUrya-prajJapti ke katipaya viSayoM ko AdhAra banAkara una para likhA hai| isI prakAra prasiddha jyotivida bhAskara ne sUrya-prajJapti kI kucha mAnyatAoM ko lekara apane khaNDanAtmaka vicAra vyakta kiye haiM jo "siddhAntaziromaNi" grantha meM draSTavya haiM / isI prakAra brahmagupta ne "sphuTa-siddhAnta' grantha meM bhI khaNDana kA AdhAra banAyA hai / kintu isa yuga meM vaidezika vidvAnoM ne sUrya-prajJapti ke mahattva ko svIkAra karate hue ise vijJAna kA pratya mAnA hai, DaoN. vinTaranitja unameM prathama haiN| DaoN. zubiga ne to yahAM taka kahA hai ki "sUrya-prajApti ke adhyayana ke binA bhAratIya jyotiSa ke itihAsa ko sahI rUpa se nahIM samajhA jA sktaa|" bevara ne san 1868 meM "uvera DI saryaprajJapti" nAmaka nibandha prakAzita kiyA thaa| DaoN. sibo ne "oNna da sUrya-prajJapti' nAmaka apane zodhapUrNa lekha meM grIka logoM ke bhAratavarSa meM prAgamana se pUrva vahA~ "do sUrya aura do candra' kA siddhAnta sarvamAnya thA, aisA pratipAdita kiyA hai tathA unhoMne atiprAcIna jyotiSa ke vedAMga grantha ko mAnyatAoM ke sAtha sUrya-prajJapti ke siddhAntoM kI samAnatA bhI batalAI hai / 10. prastuta prakAzana aura kucha prazna : kucha samAdhAna "sUrya-prajJapti' kI garimA se svata: siddha ho jAtA hai ki aise grantha kA sarvAdhika svAdhyAya ho, manana ho aura gambhIratA-pUrvaka isameM varNita viSayoM kA sva-para kalyANa kI dRSTi se puna: puna: vicAra ho / sambhavataH isI kalyANamayI bhAvanA se isakA prakAzana kiyA gayA hai, jo ki abhinandanIya hai| yadyapi yaha grantha mUla rUpa meM hI prakAzita hai kintu isake sampAdanakartA muni zrI kanhaiyAlAlajI "kamala" ne parizramapUrvaka isake pAThoM ko vizuddharUpa meM prakAzita karane kA prayAsa kiyA hai| sAtha hI pAda-TippaNiyoM meM aneka praznoM ko bhI uThAyA hai tathA unake samucita samAdhAnoM kI kAmanA bhI kI hai| maiMne jaba isakA avalokana kiyA 1. draSTavya, gacchAcAra kI vRtti. [ 37 ] Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ to mere mana meM bhI kucha prazna ubhara aaye| una sabakA kramika vicAra bhI yahA~ prastuta karanA anucita na hogaa| yahA~ una praznoM kI upasthApanA ke sAtha hI unake yathopalabdha samAdhAna bhI prastuta haiM--- prazna 1. sUryaprajJapti grantha vastutaH khaNDita hai phira yaha grantha kaise pUrNa huA ? samAdhAna : aisA kahA jAtA hai ki isake pAThoM meM aura candraprajJapti ke pAThoM meM prAyaH sAmya hai| ata: pUrvAcAryoM ne hI ise paraspara pAThAnusaMdhAna dvArA vartamAna rUpa diyA hai / prazna 2. vartamAna sUryaprajJapti ke mUlapAThoM meM aba bhI pAThAntara kyoM haiM ? yaha sthiti isa saMskaraNa se pUrva prakAzita "sUryaprajJapti" granthoM se milAne se spaSTata: pratIta ho jAtI hai| jaise prArambha meM "vIrastuti" nahIM dI hai| kahIM gadyapATha meM kucha aMza tyAga diye haiM to yatra-tatra pAThagata zabdoM meM vyatyaya bhI hanA hai, Adi / samAdhAna : sambhavata: yaha isalie kiyA gayA hogA ki sampAdaka-varga ko aisI anya pANDulipiyAM upalabdha huI hoN| sAtha hI upAcArya zrI devendramuni zAstrI ke zabdoM meM yaha bhI sambhava hai ki jaina Agama "zabda" kI apekSA "artha" ko adhika mahattva dete haiN| vedoM kI taraha zabdavAdI nahIM haiN| ata: aisA pAThabheda huA hogaa| eka yaha bhI kAraNa ho sakatA hai ki sthaviroM ke dvArA saMgraha hone ke pazcAt inakI jo bhinna-bhinna kAloM meM vAcanAe~ haI haiM, unameM vaisI vyavasthA huI ho| prazna 3. isa grantha meM eka aura mahattvapUrNa prazna hai nakSatra-bhojana meM mAMsAdi ke bhojana kA? yaha jainadharma ke sarvathA pratikUla kathana isameM kaise pAyA ? samAdhAna : isa sambandha meM bhinna-bhinna samAdhAna prApta hote haiN| yathA 1. yaha pATha prakSipta hai / 2. isa pATha se pUrva aura bhI kucha pATha thA, jo vicchitra ho gayA hai| 3. isa sambandha meM prAgamaprabhAkara puNyavijayajI kA abhimata thA ki 'isake pahale ke kucha vAkya khaNDita ho gaye haiM, jinameM yaha bhagavAn mahAvIra ke dvArA kathita na hokara kisI prazna ke uttara meM uddharaNa ke rUpa meM anya matoM kA pradarzana kiyA gayA hai|' 4. anya prAcAryoM kA kathana hai ki yahA~ prayukta "mAMsa" zabda kA artha prANyA mAMsa nahIM hai, apira yaha atyanta prAcInakAla meM prayukta hone vAle artha "vanaspatijanita phala, mevA' Adi ke artha meM vyavahRta hai| isI prakAra mAMsa ke paryAyavAcI anya zabda "pizita, tarasa, palala, avya aura AmiSa" zabda bhI prANyaGgajanya mAMsa ke sUcaka na hokara anya arthoM ke hI sUcaka haiN| amarakoSa ke TIkAkAra bhAnujI dIkSita ne jo dhAtupratyaya janita zabda kI vyutpatti dI hai, usase "pizita = avayavavAn, tarasa - balavAna, mAMsa-mAnakAraka, palala = gamanakAraka, Rvya = bhayakAraka athavA gatikAraka aura AmiSa = kiMcita spardhAkAraka athavA secana artha kA hI pratipAdana hotA hai / kozakAroM ke atirikta prAyurveda ke granthoM meM bhI aise aneka zabdoM ko vanaspatiyoM ke arthoM meM hI prayukta kiyA hai / 5. veda, brAhmaNa, upaniSad aura anya saMhitA-granthoM meM bhI aise mAMsA di zabdoM ke prayoga nivivAdarUpa se prANyaGgajanita mAMsa ke lie kadApi prayukta nahIM haiN| 6. tantragranthoM meM bhI yahI sthiti hai| vahAM aise zabdoM ko vastutaH prAdhyAtmika arthoM meM hI sUcita kiyA hai kintu vAmAcAra ke nAma para jihvAlolupavarga apanI lipsAyoM ke anusAra artha karake vikRtamArga kA anusaraNa karate haiN| prAcIna maharSiyoM kI kathana-paddhati kA vAstavika tathya evaM prakriyA kA pAramparika bodha na hone se manamAnA artha lagAkara samAja meM duSaNa phailAne vAle athavA pApasiddhi ke liye durvatti ke loga aisA karate haiN| 1. yaha bAta upAcArya zrI devendramuni zAstrIjI ne kahI thI, jabaki unhoMne isake liye svayaM prAgamaprabhAkarajI se pUchA thaa| [38] Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "jaina-sAhitya meM prayukta mAMsa-matsyAdi zabdoM ke vAstavika artha" aAdhunika vyavahAra meM pracalita artha kathamapi nahIM haiM, yaha nizcita hai / isa tathya ko "mAnava-bhojya-mImAMsA" grantha ke dvitIya prakaraNa meM atyanta vistAra se paMnyAsa zrI kalyANavijayajI gaNI ne spaSTa kiyA hai| prasiddhArtha aura aprasiddhArtha kA viveka nahIM rakhane se hI alpajJa varga aisI durbhAvanAe~ phailAte haiN| sUrya-prajJapti meM "nakSatra-bhojana" kI bAta nakSatroM ke doSa se mukta hone ke liye unakI tuSTi karane vAle padArthoM ke bhojana se sambaddha hai / jyotiSazAstra meM vAradoSa, tithidoSa, grahadoSa, zakunadoSa, duryoga prAdi kI nivRtti ke liye aise upAya bahadhA dikhAye gaye haiM, unhIM ko yahA~ bhI udAharaNa ke rUpa meM prasanapUrvaka saMkSepa meM diyA hogA / yaha dhAraNa avazya hI svIkaraNIya hai| "muhUrta-cintAmaNi' meM bhI aise nakSatroM ke doSa se chuTakArA pAne ke liye khAdya-vastuoM kA kathana huA hai| unameM bhI "mAMsa' zabda prayukta hai| kintu usake prasiddha TIkAkAra govinda jyotirvita ne apanI 'pIyUSadhArA" TIkA meM spaSTa likhA hai ki-"nakSatradohadaM kulmASanityAdikamidaM bhakSyAbhakSyaM varNabhedena dezabhedena vA bhakSyametadabhakSyamiti vicArya bhakSyasambhave bhakSayeta, abhakSyasambhave pAlokayeta pazyeta spazeda vetyapi dhyeyam / (pR0 390, nirNayasAgara bambaI prkaashn)| isakA sArAMza yaha hai ki- "nakSatradohada ke pAlana meM varNabheda aura dezabheda ke aAdhAra para bhakSyAbhakSya kA vicAra karake jaisA ucita ho vaha kre| yadi bhakSya na ho to usako dekhe athavA sparza kare"...vahI nArada ke kisI grantha kA tathA vasiSTha, kazyapa, zrIpati aura bhaTTa utpala dvArA bhI nakSatra-dohada kathana kA saMketa diyA hai| apane kathana ke pramANa meM TIkAkAra ne "guru" ke vacanoM ko udadhata karate hue batalAyA hai ki-"atra yadabhakSya duSprApaM vA tat smRtvA, dRSTvA dattvA gantavyamityAha guruH|" isase spaSTa hai ki ye dohada-bhakSya janasAdhAraNa ko lakSya meM rakhakara sUcita kiye the aura unameM viveka ko pradhAnatA dI thii| AcArya zrImalayagiri ne isa prasaMga kI vyAkhyA meM sAmAnya artha ke rUpa meM "kRttikA meM prArabdha kArya nirvighna siddha ho, tadartha dadhimizrita prodana kA bhojana kiyA jAtA hai" itanA kahakara "zeSa sUtroM meM dekheM" kaha diyA haiN| ___AcArya zrI ghAsIlAlajI mahArAja ne apanI vyAkhyA prameya-bodhinI meM (dazama prAbhRta ke satrahaveM prAbhRtaprAbhRta meM) "nAmaikadezagrahaNena nAmagrahaNaM bhavatIti niyamAt" kahakara "vRSabhamAMsa se dhatUre kA sAra athavA cUrNa grAhya hai" aisA batalAyA hai tathA mRgamAMsa kA artha indrAvaruNI banaspati, dIpakamAMsa- ajavAina kA cUrNa, maNDUkamAMsa - maNDUkaparNI kA cUrNa, nakhImAMsa = vAghanakhI kA carNa, varAhamAMsa = bArAhIkanda kA varNa, jalacaramAMsa-jalacara kumbhikA kA cUrNa, tintiNokamAMsa = imalI kA cUrNa-aise artha spaSTa kiye haiN|' prAcArya zrI amolakaRSijI ne bhI apanI vyAkhyA meM aise hI arthoM ko vyakta kiyA hai, jisakI tAlikA isa prakAra hai nakSatra-bhojana-tAlikA 1. kRtikA 2. rohiNI vasahamasa 3. migasira migamaMsa kastUrI 4. prA NavaNIya navanIta (makkhana) dadhi ghRta ...... .-- -... ... 1. draSTavya, TIkA grantha, pR. 1048 se 1052 tk| zrI sUryaprajJaptisUtram (prathama bhAga), a. bhA. zve. sthA. jaina zAstroddhAra samiti, ahamadAbAda se prakAzita / Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jasa 5. punarvasu ghaya 6. puSya khIra 7. azleSA dIvamamaMsa kavacasiMga athavA kamala 8. maghA kasAri kezara (?) athavA kesAra 9. pUrvAphAlgunI meDhagamaMsa elAyacI athavA pAla 10. uttarAphAlguNI Na kkhimaMsa lasaNakaMda athavA Ala 11. hasta vatthANiema siMghADA 12. citrA magasUe mUMga kI dAla 13. svAti phala 14. vizAkhA AtisiyA pAThalI athavA zAka 15. anurAdhA mAsA kareNa mizra kuro dhAnya 16. jyeSThA kolaThThiya kolA-kaddU 17. mUla mUlaka mUlI athavA mogare kA zAka 18. pUrvASADhA prAmalaga yAMbalA 19. uttarASADhA villa vilva phala athavA pakkA nIMbU 20. abhijita puSpha puSpa 21. zravaNa khIra 22. dhaniSThA karelA athavA sakkara kolA 23. zatabhiSA tumbarAta tuMbA 24. pUrvAbhAdrapadA kAriyae karelA 25. uttarabhAdrapadA barAhamaMsa kapUra 26. revatI jalayaramaMsa jalacara phalana athavA pAnI 27. azvinI tittaramaMsa sItAphala 28. bharaNI tila taMdula tillI kA tela athavA cAvala isa taraha aTThAIsa nakSatroM ke bhojana kA viSaya jaisA anya sthAna meM dekhane meM prAyA hai vaisA hI likhA hai| TIkAkAra zrI malayagiri AcArya ne isako TIkA nahIM kI hai| tattva kevaligamya / -prAcArya pramolakaRSi jI ma. prAcArya zrI hastImalajI mahArAja dvArA sampAdita--sUryaprajJapti pA. 10 antarapAhuDa-17 pR. 220-223. 11-upasaMhAra evaM kartavya-bodha ___ ina saba vivecanoM ke dvArA hama eka hI niSkarSa para pahu~cate haiM ki "vizva ko sarvAMza meM sarvajJa hI jAnate haiN| buddhijIvI jagat isakI samagratA ko pahacAnane meM sadaiva akSama hI rahA hai| vijJeya Adhibhautika tattvoM kA jJAna prApta karane ke liye Adhidaivika aura prAdhyAtmika bhUmikArUDha hue binA jIva-jagata kI jijJAsA pUrNa nahIM ho sktii| alokika tattvopalabdhi athavA satya kA sAkSAtkAra prAgamoM ke dvArA hI sambhava hai| yahI kAraNa hai ki vizva vidyAoM ke nidhAna AgamoM kA pratyeka akSara sabhI ke liye bahumAnya hai| sarvajJa kI vANI hone se usakA pratyeka aMza satya hai, zraddheya hai aura upAsya hai aura sAtha hI yaha bhI dhyAtavya hai ki "Agama-sAhitya ke vAstavika tattvoM ko samajhane ke unake lie marmajJa manISiyoM se pAramparika sampradAyArtha kA jJAna prApta karanA cAhiye, tabhI hama kucha jAna sakate haiM / sUrya-prajJapti bhI eka aisA hI pAgama grantha hai, jisake rahasyArtha kA parijJAna Adhunika paribhASAoM [40] Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kI apekSA prAcIna gANitika evaM khagolIya paribhASAoM ko samajhe binA tuSa-kuTTana ke samAna hI niSphala ho makatA hai| - anta meM maiM eka bAta aura kahanA cAhatA hU~ ki bhAratIya saMskRti ke ina apUrva grantha-ratnoM ke cirantana satya ke paricAyaka tattvoM kI khoja meM vidvAna gaveSakoM evaM cintakoM ko jaina, vaidika aura bauddha paramparA ke granthoM kA saMyukta rUpa se parizIlana karanA cAhiye, kyoMki ye tInoM dhArAe~ prArambha se hI eka hI lakSya se bahI haiM kintu bIca ke sAmpAtika kAla meM kucha to svayaM ke darAgrahoM se aura kUcha parAye logoM ke bahakAve ke kAraNa vizra khalita ho gaI haiM / jaba taka paraspara milakara eka-dUsare kI nyUnatAoM ko pUrNa nahIM kiyA jAegA taba taka pUrNatA kI prApti AkAza-puSpa hI banI rhhegii| ata: yUyaM yUyaM vayamiha vayaM sarvadaivaM buvabhihantA hantAgraha-nipatitaMbhra zitaM naiva kiM kima / saJcintyAtaH punarapi nijaM svatvamuddhatamAryA, yUyaM ye te bayamiti mitha: svAtmanA saMbadantu / / yahI nivedana hai, kAmanA, hai aura prArthanA hai ||AUM|| [ 41] Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukrama prathama prAbhUta prathama prAmRtaprAmRta vIrathuI paMcapayavaMdaNaM joisarAyapaNNattiparUvaNapaiNNA ya pAhuDANaM visayaparUvaNaM paDhamapADagaya adapAhaDapAhuDasuttANaM visayaparUvaNaM paDhamapAhuDassa paDivattisaMkhA bitiyayAhuDassa visayaparUvarNa , paDivattisaMkhA dasame pAhuDe bAbIsaM pAhuDapAhANaM visayaparUvaNaM mAsassa muhuttANaM vaddhI'vaddhI savvasUramaMDalamagge sUrassa gamaNAgamaNe rAiMdiyaSyamANaM sUramaMDalesu sUrassa saI dukkhutto bA cAraM prAiccasaMvacchare ahorattappamANaM upasaMhArasuttaM dvitIya prAmRtaprAbhUta sUrassa dAhiNA addhamaMDalasaMThiI sUrassa uttarA addhamaMDalasaMThiI tRtIya prAbhUtaprAbhUta sUriyANaM saMcaraNa-khettaM caturtha prAbhRtaprAbhUta sUriyANaM aNNamaNNassa aMtaracAra paMcama prAbhUtaprAbhUta sUrassa dIvasamudda-pravagAhaNANaMtaraM cAraM SaSTha prAbhatAbhata sUrassa egamege rAidie maMDalAmo maMDalasaMkamaNakhettacAraM saptama prAbhRtaprAbhUta caMda-sUramaMDala-saMThiI aSTama prAbhRtaprAbhUta surassa savvamaMDalANaM bAhallaM pAyAma-vikkhaMbha-parikkhevaM ca savvasUramaMDalANaM bAhallaM aMtaraM zraddhApamANaM ca IY [ 42 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 u 4 dvitIya prAbhUta prayama prAbhUtaprAbhUta sUrANaM tericchagaI dvitIya prAbhUtaprAbhUta sUrassa maMDalAmo maMDalAntarasaMkamaNaM tRtIya prAbhRtaprAbhUta sUrassa muhuttagaipamANaM tRtIya prAbhUta caMdima-sUriyANaM probhAsakhettaM ujjoyakhettaM pagAsakhettaM ca caturtha prAbhUta seyAte saMThiI caMdima-sUriyasaMThiI suriyassa tAvakkhettasaMThitI tAkkhettasaMThiie bAhAmro paMcama prAbhUta sUriyassa lessApaDiyAyamA pavvattA SaSTha prAbhUta sUriyassa oyasaMThiI saptama prAbhUta surieNa pagAsiyA pavvayA aSTama prAbhata sUrassa udayasaMThiI vAsA uu hemaMta uu gimha uu ayaNAi ussappiNI-prosappiNI lavaNasamuddo dhAyaisaMDo abhaMtarapukkharaddho navama prAbhata porisicchAyanivvattaNaM porisinivattaNaM porisipamANaM Xurrrrrror [43 ] Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama prAbhUta 74 77 78 prathama prAmRtaprAbhUta NakkhattANaM prAvaliyA-NivAyajogo ya dvitIya prAbhRtaprAbhUta NakvattANaM caMdeNa jogakAlo NakkhattANaM sUreNa jogakAlo tRtIya prAbhRtaprabhRta NakkhattANaM puvAibhAgA khetta-kAlappamANaM ca caturtha prAbhUtaprAbhUta NakkhattANaM caMdeNa jogAraMbhakAlo paMcama prAbhUtaprAbhUta khattANaM kulovakulAI SaSTha prAbhUtaprAbhUta duvAlasAsu puNNamAsiNIsu kulAi-Nakkhatta-jogasaMkhA duvAlasAsu amAvAsAsu NakkhattajogasaMkhA duvAlasAsu amAvAsAsu kulAi-Nakkhatta-jogasaMkhA saptama prAbhRtaprAbhUta duvAlasa puNNimAsu amAvAsAsu pa caMdeNa-NakkhattasaMjogo aSTama prAmRtaprAmRta NakkhattANaM saMThANaM navama prAbhRtaprAbhUta NakkhattANaM tAraggasaMkhA 1 0.0 dazama prAbhUtaprAbhUta vAsa-hemaMta-gimha-rAiMdiyANaM gyArahavAM prAbhUtaprAbhUta caMdamago jakkhattajogasaMkhA ravi-sasi-NakkhattehiM avirahiyANaM, virahyiANa sAmaNNANa ya caMdamaMDalANaM saMkhA bArahavAM prAbhUtaprAbhUta NakkhatANaM devayA terahavAM prAbhRtaprAbhUta muhuttANaM NAmAI caudahavAM prAbhRtaprAbhUta divasarAINa NAmAI 110 114 [44] Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 123 124 pandrahavAM prAbhUtaprAbhUta tihoNaM NAmAI solahavAM prAbhUtaprAbhUta NakkhattANa gottA sattarahavAM prAbhUtaprAbhUta NakkhattANaM bhoyaNaM kajjasiddhI ya aThArahavAM prAbhUtaprAbhUta ege juge Adicca-caMdacArasaMkhA unnIsavAM prAmRtaprAbhUta egasaMvaccharassa mAsA bIsavAM prAbhUtaprAbhUta saMkccharANaM saMkhA lakkhaNaM ca lakkhaNasaMvaccharassa bheyA ikkIsavAM prAbhRtaprAbhUta makkhattANa dArAI bAvIsavAM prAbhUtaprAbhUta NakkhattANaM sarUvaparUvaNa NakkhattamaMDalANaM sImAvikkhaMbho NakkhattANaM caMdeNa jogo caMdassa puNimAsiNIsu jogo sUrassa puNNimAsiNIsu jogo caMdassa amAvAsAsu jogo sUrassa amAvAsAsu jogo puNNimAsiNisu caMdassa ya sUrassa ya NakkhattANaM jogo amAvAsAsu caMdassa ya sUrassa ya makkhattANaM jogo caMdeNa ca sUreNa ya NakkhattANaM jogakAlo caMda-sUra-gaha-NavadattANaM gaisamAvaNNatta caMda-sUra-gaha-NakkhattANa jogo 125 128 l bh lm sh 132 133 blh 134 llh 135 arrorm' nr nr mm gyArahavAM prAbhUta paMcaNha saMvaccharANaM pAraMbha-pajjavasANakAlaM, caMda-sUrANa-NakkhattasaMjogakAlo ca paDhama caMdasaMbacchara bitiyaM caMdasaMbacchara tatiyaM abhivaDhiyaM saMvaccharaM cautthaM caMdasaMvacchara paMcamaM abhivaDiDhayaM saMvacchara 141 141 141 142 142 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 145 146 146 147 148 148 149 0 152 152 153 153 bArahavAM prAbhata paMcaNha saMvaccharANaM mAsANaM ca rAidiyamuhattappamANaM paDhama NakkhattasaMvacchara bitiyaM caMdasaMvacchara tatiyaM uDusaMbaccharaM. ca utthaM prAiccasaMvacchara paMcama abhivaDiDhayasaMvaccharaM egassa jumassa ahoratta-muhattappamANaM paMcaNhaM saMvaccharANaM pAraMbha-pajjavasANakAlassa samattaparUvaNaM uDaNaM NAmAI kAlappamANaM ca / avama-airittarattANaM saMkhA heU ca vAsikkiyAsu pAuTTiyAsu caMdeNa sUreNa ya pakkhattajogakAlo hematiyAsu prAvaTTiyAsu caMdeNa sUreNa ya NakkhattajogakAlo jogANaM caMdeNa saddhi joga-parUvaNaM terahavAM prAbhUta caMdamaso bar3aDho'vaDDhI egayuge puNimAsiNIgro amAvAsAmo caMdAicca addhamAse caMdAiccANaM maMDalacAraM paDhame caMdAyaNa docce caMdAyaNe tacce caMdAyaNe caudahavAM prAbhUta dosiNA adhayArassa ya bahuttakAraNaM pandrahavAM prAbhUta caMda-sUra-gaha-Nakhatta-tArANaM gaiparUvarNa caMda-sUra-gakkhattANaM visesagaiparUvaNa caMdassa NakkhattANa ya jogagaiparUvarNa caMdassa gahANa ya joga-gaikAlaparUvaNaM sUrassa makkhattANa ya joga-gaikAlaparUvaNaM sUrassa gahANa ya joga-gaikAlaparUvaNaM kaNakkhattamAse caMdassa sUrassa Nakvattassa ya maMDalacAra kha-- caMdamAse caMdassa sUrassa makkhattassa ya maMDalacAraM ga-uDamAse caMdassa sUrassa NakkhattamAsassa ya maMDalacAraM gha-AiccamAse caMdassa sUrassa gakkhattassa ya maMDalacAra hu-abhivaDhiyamAse caMdassa sUrassa Nakkha tassa ya maMDala cAra egamege ahoratte caMda-sUra-makkhattAgaM maMDalacAraM egamege maMDale caMda-sUra-akkhattANaM ahorase cAra egamegajuge caMda-sUra-gakkhattANaM maMDala cAra 154 155 157 X X X 159 rururur 161 162 162 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ solahavAM prAbhUta dosiNAiyANaM lakkhaNA sattarahavAM prAbhUta caMda-suriyANaM cavaNovavAyA 167 168 wo-or aThArahavAM prAbhUta caMdAiccAINaM bhUmibhAgAmo uDaDhattaM tArANa agatte tullatte kAraNAI caMdassa maha-Nakhatta-tArANaM parivAro maMdarapabvayAo joisacAra loaMtAgro joisaThANa NakkhattANaM abbhatarAI cAra caMda-sUra-gaha-makkhattavimANANa saMThANAI caMda-sUra-gaha-Nakkhatta-tArA-vimANANaM pAyAma-vikkhabha-parikkheva-bAhillAI caMda-sura-gaha-Nakkhata-tArANaM vimANaparivahaNaM joisiyANaM siggha-maMdagaiparUvaNa joisiyANaM aypa-mahiDiDhaparUvaNa tArANaM abAhA aMtaraparUvaNaM caMdassa agamahisIo devIparivAra viuvaNA ya sUrassa aggama hisIno devIparivAra viuvaNA ya joisiyANaM devANaM ThiI joisiyANaM appabahuttaM 170 170 171 172 173 177 177 177 178 179 ~ 181 182 182 183 184 unnIsavAM prAbhUta caMda-sUra-gaha-zakkhatta-tArANaM parimANa jambuddIvo-jaMbuhove joisiyaparimANa lavaNasamuddo dhAyaIsaMDadIve kAloe samudde pukkharavaradIve mANusutare pabbae abhitara-pukkharaddhe . samayakkhette aMtomaNussakhette joisiyANaM uDDhobavaNNagAiparUvaNaM pubbaiMdassa cavaNANaMtaraM aNNaiMdassa uvavajjaNaM mANasakhettassa bahiyA joisiyANaM ur3aDhovavaSNagAiparUvaNaM sesANaM dIva-samuddANaM AyAmA ~ ~ 15 ISIT ~ ~ 187 188 192 ~ 193 [ 47 ] Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 197 198 199 199 200 201 bIsavAM prAbhUta caMdima-sUriyANaM aNubhAvo rAhu-kammaparUvaNaM rAhussa Nava NAmAI rAhassa vimANA paMcavaNNA rAhussa duvihattaM caMdassa sasI-abhihANaM sUrassa AiccAbhihANaM caMda-surAI NaM kAma-bhogaparUvaNaM pravAsII mahamgahA saMgahaNIgAhAmo upasaMhAro sUyathavirapaNIyaM caMdapaNNattisuttaM pariziSTa zrI sUrya-candraprajJaptisUtra kA gaNitavibhAga sUryaprajJapti sUtra 20 va 24 kA pariziSTa 201 201 204 205 206 207 210 239 [48 ] Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suyatheraviraiyaM uvaMga sUriyapaNNattimuttaM caMdapaNNattisutaM zrutasthaviraviracita upAMga sUryaprajJaptisUtra candraprajJaptisUtra Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prAbheta [prathama prAbhRtaprAbhUta vIrathuI jayai nava-naliNa-kuvalaya, viyasiya-sayavatta-pattala-dalaccho / vIro gaiMda-mayaMgala, salaliya-gayavikkamo bhayavaM // 1 // paMca-paya-vaMdaNaM joisagaNarAya-paNNatti-parUvaNa-paiNNA ya namiUNa asura-sura-garula-bhuyaMga-parivadie gayakilese // arihe siddhAyariya-uvajjhAe savvasAhU y||2|| phuDa-viyaDa-pAgaDatthaM, bucchaM puvva-suya-sAra-NissaMdaM // suhumaM gaNiNobaiTheM, joisagaNarAya-paNNatti // 3 // nAmeNa "iMdabhUI" ti, goyamo vaMdiUNa tiviheNaM // pucchai jiNavaravasaha, joisarAyassa patti // 4 // 1-2. teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM "mihilA" NAmaM NayarI hotthA, vnnnno| tose NaM mihilAe NayarIe bahiyA uttarapurasthime disibhAe, estha NaM "mANibhadde" NAmaM ceie hotthA, vnnnno| tIse NaM mihilAe "jiyasattU" rAyA parivasai, vnnnno| tassa NaM jiyasattussa raNNo "dhAriNI" NAmaM devI hotthA, vnnnnbho| teNaM kAleNaM, teNaM sabhaeNaM taMmi mANibhadde ceie sAmI samosaDhe, vnnnno| [ka] parisA NiggayA, dhammo khio| . [kha] parisA pddigyaa| [ga] rAyA jAmeva disi pAunbhUe, tAmeva disi pddige| teNaM kAleNaM, teNaM samaeNaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa je? aMtevAsI "iMdabhUI" NAmaM aNagAre jAva paMjaliuDe pajjuvAsamANe evaM vayAsI Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sUryaprajJaptisUtra bIsa pAhuDANaM visayaparUvaNaM 3. gAhAo-1. kaI maMDalAi baccai, 2. tiricchA kiM ca gacchai // 3. obhAsai kevaiyaM, 4. seyAi ki ! te saMThiI // 1 // 5. kahi paDihayA lesA, 6. kahiM te oysNtthiii|| 7. ke sUriyaM varayaMti, 8. kahaM te udayasaMThiI // 2 // 6. kai kaTThA porisicchAyA, 10. joge ki te va aahie| 11. kiM te saMvacchareNAI, 12. kai saMvacchArAi ya // 3 // 13. kahaM caMdamaso buDDI, 14. kayA te dosiNA bahU // 15. ke sigdhagaI vutte, 16. kahaM dosiNa-lakkhaNaM // 4 // 17. cayaNovavAya, 18. uccatte, 19. sUriyA kaha AhiyA // 20. aNubhAve ke va saMvutte, evameyAiM vIsaI // 5 // paDhamapAhuDagaya aTThapAhuDapAhuDasuttANaM visayaparUvaNaM 4. gAhAmo-1. vaDDo baDDI muhUttANa, 2. maddhamaMDala-saMThiI // 3. ke te ciNNaM pariyarai, aMtaraM kiM caraMti ya // 1 // 5. ogAhai kevaiyaM, 6. kevaiyaM ca vikaMpai // 7. maMDalANa ya saMThANe, 8. vikkhaMbho-aTTha pAhuDA // 2 // paDhamapAhuDassa paDivattisaMkhA 5. gAhA - 4. cha, 5. paMca ya, 6. satteva ya, 7, aTu, 8. tini ya havaMti pddivttii|| paDhamassa pAhuDassa, havaMti eyAu paDivattI // 1 // bitiyapAhuDassa visaya-parUvaNaM 6. gAhAo-1. paDivattAo udae, taha atthamaNesu y|| 2. bheyagghAe kaNNakalA, 3. muhattANaM gato ti ya // 1 // nikkhamamANe sigdhagaI, pavisaMte maMdagaI iya // culasIi sayaM purisANaM, tesi ca paDivattIo // 2 // paDivattisaMkhA gAhA-1. udayaMmi aTTha bhaNiyA, 2. meyagghAe duve ya pddivttii|| 3. cattAri muhattagaIe, huMti taiyaMmi paDivattI // 3 // Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prAbhUta-prathama prAbhRtaprAbhRta] dasame pAhuDe bAvIsaM pAhuDa-pAhuDANaM visayaparUvaNaM 7. gAhAo-1. Avaliya, 2. muhattaggo, 3. evaM bhAgA ya, 4. jogassa / / 5. kulAI, 6. puNNamAsI ya, 7. sannivAe ya 8. saMThiI // 1 // 9. tAraggaM, ca, 10. netA ya, 11. caMdamaggatti, yAvare // 12. devatA ya anmayaNe, 13. muhuttANaM nAmAi ya // 2 // 14. divasA-rAivattA ya, 15. tihi, 16. gottA, 17. bhoyaNANi ya // 18. AiccacAra, 19. mAsA ya, 20. paMca saMvaccharAi ya // 3 // 21. joissa ya, dArAI, 22. nakkhattA vijaye vi y|| vasame pAhuDe ee, bAvIsaM pAhuDa-pAhuDA // 4 // "mAsassa" muhuttANaM vaddho'vaddhI 8. tA kahaM te baddho'vaddhI muhattANaM Ahie tti, vadejjA ? tA aTTha egUNavIse muhuttasae sattAvIsaM ca saTThibhAge muhuttassa Ahie ti vadejjA / ' 1. (ka) muhUrtoM kI hAni-vRddhi kA yaha sUtra yahA~ kaise diyA gayA hai ? yaha eka vicAraNIya prazna hai / sUryaprajJapti ke prArambha meM utthAnikA ke bAda bIsa prAbhatoM ke prAthamika viSayoM kI prarUpaka pAMca gAthAe~ haiN| unameM se prathama gAthA meM prathama prAbhata ke prathama prAbhataprAbhUta kI prAthamika viSayasUcaka gAthA kA "kai maMDalAi vaccai" yaha prathama pada hai| isake anusAra "eka varSa meM sUrya kitane maMDaloM meM eka vAra aura kitane maNDaloM meM do vAra gati karatA hai|" yaha viSaya hai| vRttikAra zrImalayagiri ukta pada kI vyAkhyA isa prakAra karate haiM-"prathame prAbhate--sUryo varSamadhye kati maNDalAnyekavAra, kati vA maNDalAni dviHkRtvA vrajatItyetannirUpaNIyam / kimuktaM bhavati ? evaM tamena prazne kRte tadanantaraM sarva tadviSayaM nirvacanaM prathame prAbhRte vaktavyamiti / " kintu prathama prAbhata ke pATha prAbhUtaprAbhUtoM kI viSayaprarUpaka do gAthAoM meM se prathama gAthA ke prathama pada meM "vaDaDho'vaDDI muhuttANaM' yaha pada hai| isake anusAra prathama prAbhUta ke prathama prAbhRtaprAbhRta meM prathama sUtra meM vRttikAra ke anusAra cAra prakAra ke mAsoM ke muhUrtoM kI hAni-vRddhi kA prarUpaNa hai| vRttikAra zrImalayagiri ukta pada kI vyAkhyA isa prakAra karate haiM-"prathamasya prAbhUtasya satke prathame prAbhUtaprAbhate muhUrtAnAM divasa-rAtrigatAnAM vRddhayapavRddhI vktbye|" viSayaprarUpaka saMgrahaNI gAthAnoM kI racanA ke pUrva evaM vattikAra ke pUrva yaha vyutkrama ho gayA hai| vRttikAra svayaM ukta vyutkrama kI upekSA kara gae to anya sAmAnya zrutadharoM kA to kahanA hI kyA ? yaha sUtra kramAnusAra kahA~ honA cAhie, isa sambandha meM prAge yathAsthAma likhane kA saMkalpa hai| (kha) muhUrtoM kI hAni-vRddhi kA yaha sUtra bhI khaNDita pratIta hotA hai, kyoMki prastuta sUtra ke praznasUtra meM muhUrtoM kI hAni-vRddhi kA prazna hai kintu uttarasUtra meM kevala nakSatramAsoM ke muhUrtoM kA hI kathana hai| Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sUryaprAptisUtra savvasUramaMDalamagge sUrassa gamaNAgamaNa-rAiMdiyappamANaM 9. tA jayA NaM sUrie savvambhaMtarAo maMDalAmo samvabAhiraM maMDalaM upasaMkamittA cAraM carai, samvabAhirAo maMDalAo samvanbhaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, esa NaM addhA kevaiyaM rAiMdiyagge NaM Ahite ti vadejjA? tA tiNi chAvaThe rAiMdiyasae rAiMdiyage NaM Ahite ti vdejjaa| sUramaMDalesu sUrassa saI dukkhutto vA cAraM 10. tA etAe addhAe sUrie kati maMDalAI carai ? tA culasIyaM maMDalasayaM cri| bAsIi maMDalasayaM dukkhutto carai, taM jahA-NikkhamamANe ceva, pavesamANe ceva / duve ya khalu maMDalAiM saI carai, taM jahA-sancabhaMtaraM ceva maMDalaM, sambabAhiraM ceva maMDalaM / prAiccasaMvacchare ahorattappamANaM 11. jai khalu tasseva Adiccassa saMvaccharassa saI advArasamuhatte divase bhavai saiM aTThArasamuhuttA rAI bhavai, saI duvAlasamuhutte divase bhavai, saI duvAlasamuhuttA rAI bhavai, paDhame chammAse-asthi aTThArasamuhuttA rAI bhavai, nasthi aTThArasamuhatte divase, asthi duvAlasamuhutte divase, nasthi duvAlasamuhuttA rAI bhavai / docce chammAse-asthi aTThArasamuhutte divase bhavai, nasthi aTThArasamuhattA rAI, asthi duvAlasamuhuttA rAI, nasthi duvAlasamuhutte divase bhavai / paDhame chammAse vA docce chammAse vA patthi paNNarasamuhutte vivase bhavai, Natthi paNNarasamuhuttA rAI bhavai / tattha NaM kaM he vadejjA? tA ayaNNaM jaMbuddIve dIve savvadova-samudANaM savabhaMtarAe savvakhuDDAge vaTTe jAva joyaNasayasahassamAyAma-viSakhaMbhe NaM, tini joyaNa-sayasahassAI donni ya sattAvIse joyaNasae tinni kose, aTThAvIsaM ca dhaNusayaM, terasa ya aMgulAI, addhaMgulaM ca kiMci visesAhie parikkheve NaM paNNatte / tA jayA NaM sUrie samvanbhaMtara-maNDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tayA NaM uttamakaTTapatte ukkosae aTThArasamuhutte divase bhavai, jahaNiyA duvAlasamuhuttA rAI bhavai, se nikkhamamANe sarie navaM saMvaccharaM ayamANe paDhamaMsi ahorattaMsi abhiMtarAtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prAbhUta-prathama prAmRtaprAbhRta] tA jayA NaM sUrie ambhitarANaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai tayA NaM aTThArasamuhutte divase bhavai dohi egasaTThibhAga muhurtehi uunne| duvAlasamuhuttA rAI bhavai dohiM egasaTThibhAgamuhuttehiM ahiyA, se nikkhamamANe sUrie doccaMsi ahorattaMsi abhittara taccaM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM crii| tA jayA NaM sUrie ambhitaraM taccaM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai tayA NaM aTThArasamuhutte divase bhavai, cauhi egasaTThibhAgamuhuttehiM UNe, duvAlasamuhatA rAI bhavai, cauhi egasaTThibhAgamuhuttehiM AhiyA, evaM khalu eeNaM uvAeNaM NikkhamamANe sUrie tayANaMtarANaMtaraM maMDalAo tayANaMtaraM maMDalaM saMkamamANe saMkamamANe do do egaThThibhAga muhutte egamege maMDale divasakhettassa NivuDDhemANe NivuDDhemANe rayaNikhettassa abhivuDDhemANe abhivuDDhamANe sanvabAhiramaMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tA jayA NaM sUrie samvanbhaMtarAo maMDalAo sabvabAhiraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai tayA NaM savvanbhaMtaraM maMDalaM paNihAya ege NaM tesIe NaM rAiMdiyasae NaM tiNNi chAvaThe egasaTThi bhAgamuhattasae divasa-khettassa miDDhittA rayaNi-khettassa abhivuDDhittA cAraM carai tayA NaM uttamakaThThapattA ukkosiyA prahArasamuhuttA rAI bhavai, jahaNNae bArasamuhatte divase bhavai, esa NaM paDhame chammAse, esa NaM paDhamassa chammAsassa pajjavasANe / se pavisamANe sUrie doccaM chammAsaM ayamANe paDhamaMsi ahorattaMsi bAhirANaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tA jayA NaM sUrie bAhirANaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai tayA NaM aTThArasamuhattA rAI bhavai, dohi egasadvibhAgamuhattehi UNA, duvAlasamuhatte divase bhavai, dohi egasaTThibhAgamuhurohiM Ahie, se pavisamANe sUrie doccaMsi ahorattaMsi bAhiraM taccaM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM cri| tA jayA NaM sUrie bAhiraM taccaM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai tayA NaM aTThArasamuhattA rAI bhavai, cahiM egasaTThibhAgamuhuttehi UNA, duvAlasamuhutte divase bhavai, cauhi egasaTThibhAgamuhuttehi ahie, evaM khala eeNaM uvAeNaM pavisamANe sUrie tayANaMtarAo maMDalAo tayANaMtaraM maMDalaM saMkamamANe saMkamamANe do do egasadvibhAgamuhutte egamege maMDale rayaNikhettassa NibuDDhemANe NivuDDhemANe divasakhettassa abhivaDDhemANe abhivaDDhemANe savvabhaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tA jayA NaM sUrie sabcabAhirAo maMDalAo savvanbhaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tayA NaM satvabAhiraM maMDalaM paNihAya ege gaM tesoe NaM rAiMdiyasae NaM tinni chAvaThe egasadvibhAgamuhattasae rayaNikhettassa nivuDDhettA divasakhettassa abhivaDDhettA cAraM carai tayA NaM uttamakaTThapatte ukkosae aTThArasamuhutte divase bhavai jahaNiyA duvAlasamuhattA rAI bhavai, Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sUryaprajJaptisUtra esa gaM docce chammAse, esa NaM duccassa chammAsassa pjjvsaanne| esa NaM Adicce saMvacchare esa NaM Adiccassa saMvaccharassa pajjavasANe / upasaMhArasuttaM evaM khalu tasseva Adiccassa saMvaccharassa saI aTThArasamuhatte divase bhavai, sahaM aTThArasamuhuttA rAI bhavai, saI duvAlasamuhutte divase bhavai, saI duvAlasamuhuttA rAI bhavai, paDhame chammAse-asthi aTThArasamuhuttA rAI bhavai, natthi aTThArasamuhutte divase, asthi duvAlasamuhutte divase bhavai, natthi duvAlasamuhuttA rAI / docce bA chammAse-asthi aTThArasamuhutte divase bhavai, nasthi aTThArasamuhuttA rAI / / asthi duvAlasamuhuttA rAI, nasthi duvAlasamuhutte divase bhavai, paDhame vA chammAse docce vA chammAse-patthi paNNarasamuhutte divase bhavai, Natthi paNNarasamuhattA rAI bhavai, gatthi rAiMdiyANaM baDDhovaDDhIe, muhuttANa vA cayovacaeNaM NaNNattha vA aNuvAyagaIe, gAhAro bhaanniyvaao|' 00 1. atra anantaroktArthasaMgrAhikA asyA eva sUryaprajJapterbhadrabAhusvAminA yA niyuktiH kRtA tatpratibaddhA anyA vA kAzcana granthAntarasuprasiddhA gAthA vartante tA "bhaNitacyA" paThanIyA, tAzca samprati kvApi pustake na dRzyantaiti vyavacchinnA sambhAvyante tato na kathayituM "vyAkhyAtuM vA shkynte|" -sUrya. TIkA. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prAbhUta [dvitIya prAbhRtaprAbhRta] sUrassa dAhiNA addhamaMDalasaMThiI 12. tA kahaM te addhamaMDalasaMThiI AhitAti vadejjA ? tattha khalu ime duve addhamaMDalasaMThiI paNNattA, taM jahA1. dAhiNA ceva addhamaMDalasaMThiI, 2. uttarA ceva addhamaMDalasaMThiI / tA kahaM te dAhiNA addhamaMDalasaMThiI AhitAti vadejjA ? tA ayaNNaM jaMbuddIve dove savvadIva-samudANaM sayabhaMtarAe samvakhuDDAge vaTTe jAva joyaNasayasahassamAyAma-vikkhaMbheNaM tiNi joyaNasayasahassAI, donni ya sattAvIse joyaNasae, tiSNi kose aTThAvIsaM ca dhaNusayaM terasa ya aMgulAI addhaMgulaM ca kiMcivisesAhie parikkheveNaM pnnnntte| tA jayA NaM sUrie samvanbhaMtaraM dAhiNaM addhamaMDalasaMThiti uvasaMkamittA cAra carai, tayA gaM uttamakaTTapatte ukkosae aTThArasamuhutte divase bhavai, jahaNNiyA duvAlasamuhuttA rAI bhavai / se nikkhamamANe sUrie gavaM saMvaccharaM ayamANe paDhamaMsi ahorattaMsi dAhiNAe aMtarAe bhAgAe tassAdipadesAe abhiMtarANaMtaraM uttaraM addhamaMDalaM saMThiI uvasaMkamisA cAraM cri|| tA jayA NaM sUrie abhitarANaMtaraM uttaraM addhamaMDalasaMThiI uvasaMkamittA cAraM carai, tayA NaM aTThArasamuhattehi divase bhavai dohi egaTThibhAgamuhuttehi uunne| duvAlasamuhuttA rAI bhavai, dohiM egaTThibhAgamuhuttehiM ahiyaa| se nikkhamamANe sUrie doccaMsi ahorasi uttarAe aMtarAe bhAgAe tassAdipadesAe abhitaraM taccaM dAhiNaM addhamaMDalasaMThiti ubasaMkamittA cAraM carai / tA jayA NaM sUrie ambhitaraM taccaM dAhiNaM addhamaMDalasaMThiti uvasaMkamittA cAraM carai, tayA NaM aTThArasamuhutte divase bhavai, cahi egadvibhAgamuhuttehi UNe / duvAlasamuhuttA rAI bhavai, cahiM egaTThibhAgamuhuttehi ahiyaa| evaM khalu eeNaM uvAeNaM NikkhamamANe sUrie tayANaMtarAo maMDalAo tayANaMtaramaMDalassa taMsi Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10] [sUryaprajJaptisUtra taMsi desaMsi taM taM addhamaMDalasaMThiti saMkamamANe saMkamamANe dAhiNAe aMtarAe bhAgAe tassAdipadesAe savvabAhiraM uttaraM addhamaMDalasaMThiti uvasaMkamittA cAraM carai / tA jayA NaM sUrie savvabAhiraM uttaraM addhamaMDalasaMThiti uvasaMkamittA cAraM carai, tayA gaM uttamakaThThapattA ukkosiyA aTThArasamuhuttA rAI bhavai, jahaNNae duvAlasamuhutte divase bhavai / esa gaM paDhame chammAse, esa NaM paDhamassa chammAsassa pajjavasANe / se pavisamANe sUrie doccaM chammAsaM ayamANe paDhamaMsi ahorattasi uttarAe aMtarAe bhAgAe tassAdipadesAe bAhirANaMtaraM dAhiNaM addhamaMDalasaMThiti uvasaMkamittA cAraM carai, tA jayA NaM sUrie bAhirANaMtaraM dAhiNaaddhamaMDalasaMThiti uvasaMkamitA cAraM carai, tayA NaM aTThArasamuhuttA rAI bhavai, dohiM egaThThibhAgamuttehi UNA, __ duvAlasamuhatte divase bhavai, dohi eTThibhAgamuhuttehi ahie, se pavisamANe sarie doccaMsi ahorattaMsi dAhiNAe aMtarAe bhAgAe tassAdipadesAe bAhiraMtaraM taccaM uttaraM addhamaMDalasaMThiti uvasaMkamittA cAra carai, tA jayA NaM sUrie bAhiraM taccaM uttaraM addhamaMDalasaMThiti uvasaMkamittA cAraM carai, tayA gaM aTThArasamuhuttA rAI bhavai, cahiM egaTThibhAgamuhurtehi UNA, duvAlasamuhutte divase bhavai, cahiM egaTThibhAgamuhuttehi ahie, __ evaM khalu eeNaM uvAeNaM pavisamANe sUrie tayANaMtarAo maMDalAo tayANaMtaraMsi taMsi taMsi desaMsi taM taM addhamaMDalasaMThiI saMkamamANe saMkamamANe uttarAe aMtarAe bhAgAe tassAdipadesAe savvanbhaMtaraM dAhiNaM addhamaMDalasaMThiI uvasaMkamittA cAraM cri| tAjayA NaM sUrie sambanbhaMtaraM dAhiNaM addhamaMDalasaMThiti ubasaMkamittA cAraM carai, tayA NaM uttamakaTThapatte ukkosae aTThArasamuhutte divase bhavai, jahaNiyA duvAlasamuhuttA rAI bhavai / esa NaM docce chammAse, esa NaM doccassa chammAsassa pajjavasANe, esa NaM Aicce saMvacchare, esa NaM Aiccassa saMvaccharassa pajjavasANe / sUrassa uttarA addhamaMDalasaMThiI 13. tA kahaM te uttarA addhamaMDalasaMThiI Ahiteti vadejjA ? tA ayaNNaM jaMbahIve dIve savvadIva-samadANaM sancabhaMtarAe savakhaDDAge vaTTa jAva joyaNasayasahassamAyAma-vikkhaMbheNaM, tiNNi joyaNasayasahassAI, donni ya sattAvIse joyaNasae, tiNNi kose aTThAvIsaM ca dhaNusayaM, terasa ya aMgulAI, addhaMgulaM ca kiMci visesAhie parikkheveNaM paNNatte, Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prAbhUta--dvitIya prAbhUtaprAbhUta] [11 . tA jayA NaM sUrie samvanbhaMtaraM uttaraM addhamaMDalasaMThiI uvasaMkamittA cAraM carai tayA NaM uttamakaTThapatte ukkosae aTThArasamuhutte divase bhavai, jahaNiyA duvAlasamuhuttA rAI bhavai, se nikkhamamANe sUrie NavaM saMvaccharaM ayamANe paDhamaMsi ahorattaMsi uttarAe aMtarAe bhAgAe tassAipaesAe abhaMtarANaMtaraM dAhiNaM addhamaMDalasaMThiI uksaMkamittA cAraM caraha / tA jayA NaM sUrie abhaMtaraNataraM dAhiNaM addhamaMDalasaMThiiM uvasaMkamittA cAra carai, tayA NaM aTThArasamuhatte divase bhavai, dohi egaTThibhAgamuhurtehiM UNe, duvAlasamuhuttA rAI bhavai, dohi egaTThibhAgamahattehi ahiyA / se NikkhamamANe sUrie doccaMsi ahorattasi dAhiNAe aMtarAe bhAgAe tassAipaesAe amitarANaMtaraM taccaM uttaraM addhamaMDalasaMThiI uvasaMka mittA cAraM carai / tA jayA gaM sUrie abhitarANaMtaraM tacca uttaraM addha maMDalasaMThiI uvasaMkamittA cAraM carai tayA NaM aTThArasamahutte divase bhavai, cahiM egaTThibhAgamuhattehi UNe, duvAlasamuhuttA rAI bhavai, cauhi egaThThibhAgamuhuttehiM ahiyA, evaM khalu eeNaM uvAeNaM NikkhamamANe sUrie tayANaMtarAo maMDalAo tayANaMtaraM maMDalaM saMkamamANe saMkamamANe taMsi taMsi desaMsi taM taM addhamaMDalasaMThiI saMkamamANe saMkamamANe uttarAe aMtarAe bhAgAe tassAipaesAe savvabAhiraM dAhiNaM addhamaMDalasaMThiI uvasaMkamittA cAraM caraI, tA jayA NaM sUrie savvabAhiraM cAhiNaM addhamaMDalasaMThiI uvasaMkamittA cAraM carai, tayA gaM uttamakaThThapatA ukkosiyA aTThArasamuhatA rAI bhavai, jahaNNae duvAlasamuhutte dibase bhavai, esa NaM paDhame chammAse, esa NaM paDhamassa chammAsassa pajjavasANe, se pavisamANe sarie doccaM chammAsaM ayamANe paDhamaMsi ahorattaMsi dAhiNAe aMtarAe bhAgAe tassAipaesAe bAhirANaMtaraM uttaraM addhamaMDalasaMThiI uvasaMkamittA cAraM carai, tA jayA NaM sUrie bAhirANaMtaraM utaraM addhamaMDalasaMThiiM uvasaMkamittA cAraM carai tayA gaM aTThArasamuhuttA rAI bhavai, dohi egaTThibhAgamuhurtehi UNA, duvAlasamuhatte divase bhavai dohi egaThibhAgamahattehiM ahie, se pavisamANe sUrie doccaMsi ahorattasi uttarAe aMtarAe bhAgAe tassAipaesAe bAhira taccaM dAhiNaM addhamaMDalasaMThiI uvasaMkamittA cAraM carai, tA jayA NaM sUrie bAhiraM taccaM vAhiNaM addhamaMDalasaMThiI uvasaMkamittA cAraM jarai tayA NaM aTThArasamuhuttA rAI bhavai cahiM egaTThibhAgamuhuttehiM UNA, duvAlasamuhutte divase bhavai cahiM egaTThibhAgamuhuttehi ahie, Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12] [sUryaprajJaptisUtra evaM khalu eeNaM uvAeNaM pavisamANe sUrie tayANaMtarAo maMDalAo tayANaMtaraM maMDalaM saMkamamANe saMkamamANe taMsi taMsi desaMsi taM taM addhamaMDalasaMThiI saMkamamANe saMkamamANe dAhiNAe aMtarAe bhAgAe tassAipaesAe savvanbhaMtaraM uttaraM zraddhamaMDalasaMThiI uksaMkamitA cAraM carai, tA jayA NaM sUrie savvambhaMtara uttara addhamaMDalasaMThiI uvasaMkamittA cAraM carai, tayA NaM uttamakaTTapatte ukkosae aTThArasamuhutte divase bhavai, jahaniyA duvAlasamuhuttA rAI bhavai, esa NaM docce chammAse, esa NaM doccassa chammAsassa pajjavasANe, esa NaM Aicce saMvacchare, esa NaM Aiccassa saMvaccharassa pjjvsaanne| Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prAbhUta [tRtIya prAbhRtaprAbhUta sUriyANaM saMcaraNa-khetaM 14. tA ki te ciNNaM paDicarati mAhiteti vadejjA? tattha khalu ime duve sUriyA paNNattA, taM jahA-bhArahe ceva sUrie / eravae ceva sUrie / tA ee NaM duve sUriyA patteyaM patteyaMtIsAe tIsAe mahattehiM egamegaM addhamaMDalaM caraha, saTThIe saTThIe muhuttehiM egamegaM maMDalaM sNghaatyti| tA nikkhamamANe khalu ete duve sUriyA No aNNamaNNassa ciNNaM paDicaraMti, pavisamANA khalu ete duve sUriyA aNNamaNNassa ciNNaM paDicaraMti taM sayamegaM coyAla', pa.-tattha NaM ko hetu, ti vadejjA ? u.-tA ayaNNaM jaMbuddIve do samvadIva-samuddANaM sambanbhaMtarAe savvakhuDDAge baTTe jAva joyaNasayasahassamAyAma-vikkhaMbheNaM, tiNi joyaNasayasahassAI, doni ya sattAvIse joyaNasae, tiNi kose aTThAvIsaM ca ghaNusayaM, terasa ya aMgulAI, addhaMgulaM ca kiMdhi visesAhie parikkheveNaM pnnnntte| tattha NaM ayaM bhArahae ceva sUrie jaMbuddIvassa dIvassa pAINapaDINAyayAe udINa-dAhiNAyayAe jIvAe maMDalaM caubIsaeNaM saeNaM chettA-vAhiNa-purathimillasi caumbhAgamaMDalaMsi bANautiya sUriyamayAI jAiM sUrie appaNA ceva ciNNAiM paDicarai, uttara-paccasthimillasi ghaunbhAgamaMDalaMsi ekkANauiyaM sUriyamayAI jAiM sUrie appaNA ceva ciNNAI paDicaraha, tattha NaM ayaM bhArahe surie eravayassa sUriyassa jaMbuddovassa dovassa pAINa-paDoNAyayAe udINa-dAhiNAyayAe jIvAe maMDalaM cauvIsaeNaM saeNaM chettA uttara-purasthimillasi caubhAgamaMDalaMsi bANauiya sUriyamayAiM jAI sUrie parassa ceva ciNNAI paDicarai, dAhiNa-paccasthimillasi cauDabhAgamaMDalaMsi ekkANauiyaM sUriyamayAiM jAiM sUrie parassa ceva ciNNAI paDicarai, ___ tattha NaM ayaM eravae ceva sUrie jaMbuddIvassa dovasta pAIgapaDINAyayAe udoNa-dAhiNAyayAe jovAe maMDalaM caubIsaeNaM saeNaM chattA uttara-purathimillasi caunbhAgamaMDalaMsi bANauiyaM sUriyamayAI jAI sUrie appaNA ceva ciNNAI paDicarai, Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14] [sUryaprajJaptisUtra dAhiNa-purasthimillaMsi caumbhAgamaMDalaMsi ekkANauiya sUriyamayAiM jAI sUrie appaNA ceva ciNNAiM paDicarai, tattha NaM ayaM eravae sUrie bhArahassa sUriyassa jaMbuddIvassa dIvassa pAINa-paDINAyayAe udoNa-dAhiNAyayAe jIvAe maMDalaM caubIsaeNaM saeNaM chettA dAhiNa-paccathimillasi cauThabhAgamaMDalaMsi bANauiya sUriyamayAiM jAI sUrie parassa ceva ciNNAI paDicarai, / uttara-purathimillasi caubhAgamaMDalaMsi ekkANauiya sUriyamayAiM jAI sUrie parassa ceva ciNNAiMpaDicarai, tA nikkhamamANA khalu ee duve sUriyA No aNNamaNNassa ciNNaM paDicaraMti / pavisamANA khalu ee duve sUriyA aNNamaNNassa ciNNaM paDicaraMti sayamegaM coyaalN| 00 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prAta [caturtha prAbhRtaprAbhUta sUriyANaM aNNamaNNassa aMtara-cAraM 15. tA kevaiyaM ee duve sUriyA aNNamaNNassa aMtaraM kaTu cAraM caraMti, Ahiteti vaejjA? tattha khalu imAo cha paDivattIo paNNattAo, taM jahA1. tattha ege evamAhaMsu tA egaM joyaNasahassaM egaM ca tettIsaM joyaNasayaM aNNamaNNassa aMtaraM kaTu sUriyA cAraM caraMti, Ahiteti badejjA, ege ebamAhaMsu / 2. ege puNa evamAhaMsu tA ega joyaNasahassaM egaM ca cottIsaM joyaNasayaM aNNamaNNassa aMtaraM kaTu sUriyA cAraM caraMti, Ahiteti vadejjA, ege ebamAhaMsu, 3. ege puNa evamAhaMsu tA egaM joyaNasahassaM egaM ca paNatIsaM joyaNasayaM aNNamaNNasya aMtaraM kaTu sUriyA cAraM caraMti, Ahiteti vadejjA, ege evamAhaMsu, 4-1. ege puNa evamAhaMsu tA egaM dovaM, egaM samudaM aNNamaNNassa aMtaraM kaTu sUriyA cAraM caraMti, Ahiteti vadejjA, ege evamAhaMsu, 5-2. ege puNa evamAhaMsu tA do dIve, do samudde aNNamaNNassa aMtaraM kaTu sUriyA cAraM caraMti, Ahiteti vadejjA, ege evamAhaMsu, 6-3, ege puNa evamAhaMsu tA tiNi dIve, tiNNi samudde, aNNamaNNassa aMtaraM kaTu sUriyA cAraM caraMti, Ahiteti vadejjA, ege evamAhaMsu, vayaM puNa evaM vayAmo tA paMca paMca joyaNAI paNatIsaM ca egaThibhAge joyaNassa egamege maMDale aNNamagNassa aMtaraM abhivaDhe mANA vA, nivaDDhemANA vA sUriyA cAraM caraMti, Ahiteti vadejjA, Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16] [sUryaprajJaptisUtra tattha NaM ko heu ? Ahiteti vadejjA, tA ayaM NaM jaMbuddove dIve savvadIva-samuddANaM samvanbhaMtarAe samvakhuDDAge vaTTe jAva joyaNasayasahassamAyAma-viSakhaMbheNaM, tiNNi joyaNasayasahassAI doNNi ya sattAvIse joyaNasae, tiNNi kose aTThAvIsaM ca dhaNusayaM terasaya-aMgulAI addhaMgulaM ca kiMci visesAhie parikkheveNaM paNNatte, 1. tA jayA NaM ete duve sUriyA sadhyabhaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAra caraMti, tayA NaM NavaNauiM joyaNasahassAI, chacca cattAle joyaNasae aNNamaNNassa aMtara kaTTa cAra caraMti Ahiteti vadejjA, tayA NaM uttamakaTThapatte ukkosae aTThArasamuhatte divase bhavai jahaNiyA duvAlasamuhuttA rAI bhavai, 2. te nikkhamamANA sUriyA NavaM saMvacchara prayamANA paDhamaMsi ahorattasi abhiMtarANaMtara maMDalaM uvasaMkamittA cAra caraMti, tA jayA NaM ete duve sUriyA abhiMtarANaMtara maMDalaM uvasaMkamittA cAra caraMti, tayA NaM NavaNauiM joyaNasahassAI chacca paNayAle joyaNasae paNatIsaM ca egaThibhAge joyaNassa aNNamaNNassa aMtara kaTu cAra carati prAhiteti vadejjA, / tayA NaM aTThArasamuhutte divase bhavai, dohi egaThibhAga muhuttehi UNe, duvAlasamahattA rAI bhavai dohi egaThibhAgamuhuttehi ahiyA, 3. te nikkhamamANA sUriyA doccaMsi ahorattasi abhiMtara taccaM maMDalaM ubasaMkamittA cAra carati, tA jayA NaM ete duve sUriyA anbhiMtara taccaM maMDalaM uvasaMkamittA cAra caraMti, tayA NaM NavaNauiM joyaNasahassAI chacca ikkAvaNe joyaNasae nava ya egaThibhAge joyaNassa aNNamaNNassa aMtara kaTu cAra caraMti, prAhiteti vadejjA, tayA NaM aTThArasamuhutte divase bhavai cahi egaThibhAgamuhutehi UNe, duvAlasamuhuttA rAI bhavai cAhiM egaThibhAgamuhuttehi ahiyA, evaM khalu eeNaM uvAeNaM mikkhamamANA ete duve sUriyA tayANaMtarAo maMDalAo tayANaMtara maMDalaM saMkamamANA saMkamamANA paMca paMca joyaNAI paNatIsaM ca egaThibhAge joyaNassa egamege maMDale aNNamaNNassa aMtara abhivaDDhemANA abhivaDDhamANA, sabbabAhira maMDalaM uvasaMkamittA caracaraMti, tA jayA NaM ete duve sariyA savvabAhiraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM caraMti, tayA NaM ega joyaNasayasahassaM chacca saTTe joyaNasae aNNamaNNassa aMtara kaTu cAra caraMti, tayA NaM uttamakaTThapattA ukkosiyA aTThArasamuhuttA rAI bhavai, jahaNNae duvAlasamuhutte divase bhavai, Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prAbhRta-caturtha prAbhUtaprAbhUta] [17 esa gaM paDhame chammAse, esa NaM paDhamassa chammAsassa pajjavasANe, - 2. te pavisamANA sUriyA doccaM chammAsaM ayamANA paDhamaMsi ahorattaMsi bAhirANaMtara maMDalaM uvasaMkamittA cAraM caraMti, tA jayA NaM ete duve sUriyA bAhirANaMtaraM maMDalaM ubasaMkamittA cAraM caraMti, tayA NaM egaM joyaNasayasahassaM chacca cauppaNNe joyaNasae chattIsaM ca egaTThibhAge joyaNassa, aNNamaNassa aMtaraM kaTu cAraM caraMti, tayA NaM aTThArasamuhattA rAI bhavai, dohi egaTThibhAgamuttehi UNA, duvAlasamuhutte divase bhavai, dohiM egaThibhAgamuhattehiM ahie, 3. te pavisamANA sUriyA doccaMsi ahorattasi bAhira taccaM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM caraMti, tA jayA NaM ete duve sUriyA bAhiraM taccaM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM caraMti, tA gaM ega joyaNasayasahassaM chacca aDayAle joyaNasae bAvaNNaM ca egaTThibhAge joyaNassa, aNNamaNNassa aMtaraM kaTTa cAraM caraMti, tayA NaM aTThArasamuhattA rAI bhavai, cahiM eTThibhAgamuhurtehi UNA, duvAlasamuhutte divase bhavai, cahiM egaThibhAgamuhurtehi ahie, evaM khalu eeNaM uvAeNaM pavisamANA ete duve sUriyA tayANaMtarAo maMDalAo tayANaMtaraM maMDalaM saMkamamANA saMkamamANA paMca paMca joyaNAI paNatIse ca eTThibhAge joyaNassa egamege maMDale aNNamaNNassa aMtara nivaDDa mANA nivaDDamANA sanvantaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAra caraMti, tA jayA NaM duve sUriyA savabhaMtara maMDalaM ubasaMkamittA cAraM caraMti, tayA NaM NavaNauI joyaNasahassAI chacca cattAle joyaNasae aNNamaSNassa aMtara kaTu cAraM caraMti, tayA NaM uttamakaTThapatte, ukkosae aTThArasamuhatte divase bhavai, jahaNiyA duvAlasamuhuttA rAI bhavai, esa NaM docce chammAse esa NaM doccassa chammAsassa pajjavasANe, esa NaM prAicce saMvacchare, esa NaM Aiccassa saMvaccharassa pajjavasANe, Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prAbhUta [paMcama prAbhRtaprAbhUta sUrassa dova-samudda-progAhaNANaMtaraM cAra 16. 17. tA kevaiyaM te dIvaM vA samudaM vA ogAhittA sUrie cAraM carai, Ahiteti vadejjA? tattha khalu imAo paMca paDivattIgro paNNattAo taM jahAtatthege evamAhaMsu 1. tA ega joyaNa-sahassaM egaM ca tettIsaM joyaNasayaM, dIvaM vA samuha vA ogAhitA sUrie cAraM, carai, ege evamAhaMsu, ege puNa evamAhaMsu 2. tA egaM joyaNa-sahassaM, egaM ca cauttIsaM joyaNasayaM, dIvaM vA samudaM vA ogAhitA sUrie cAraM carai, ege evamAhaMsu, ege puNa evamAhaMsu 3. tA ega joyaNa-sahassaM, egaM ca paNatIsaM joyaNasayaM dovaM vA samuI vA progAhittA sUrie cAraM carai, ege evamAhaMsu, ege puNa evamAhaMsu--- 4. tA avaDDha dIvaM vA, samudaM vA, ogAhittA sUrie cAraM carai ege evamAhaMsu, 5. ege puNa evamAhaMsu tA no kici egaM joyaNasahassaM egaM ca tettIsaM joyaNasayaM dIvaM vA, samuI vA ogAhittA sUrie cAraM carai, ege ebamAhaMsu, tattha je te evamAhaMsu 1. tA egaM joyaNasahassaM egaM ca tettIsa joyaNasayaM, dIvaM vA samudaM vA ogAhitA sUrie cAraM carai, te evamAhaMsuka-tA jayA sadhabhaMtara maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prAbhRta-paMcama prAbhRtaprAbhRta] [19 tayA NaM jaMbuddIvaM dIvaM egaM joyaNasahassa, egaM ca tettIsaM joyaNasayaM ogAhittA sUrie cAraM carai, tayA uttamakaThThapatte ukkosae aTThArasamuhutte divase bhavai, jahaNiyA duvAlasamuhuttA rAI bhavai, kha-tA jayA NaM sUrie samvabAhira maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tayA NaM lavaNasamudaM ega joyaNasahassaM, egaM ca tetIsaM joyaNasayaM ogAhittA cAraM carai, tayA NaM uttamakaTThapattA ukkosiyA aTThArasamuhuttA rAI bhavai, jahaNNae duvAlasamuhutte divase bhavai, 2. evaM cauttIse'vi joyaNasayaM, 3. paNatIse'vi evaM ceva bhANiyabvaM, 4. tattha NaM je te evamAhaMsutA avaDDa dIvaM vA, samuhaM vA, ogAhitA sUrie cAraM carai, te evamAhaMsutA jayA NaM sUrie samvanbhaMtara maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tayA NaM ava jaMbuddIvaM dIvaM progAhittA sarie cAraM carai, tayA NaM uttamakaTThapatte ukkosae aTThArasamuhutte divase bhavai, jahaNiyA duvAlasamuhuttA rAI gavai, evaM samvabAhire maMDale'vi, NavaraM-"pravaDDa lavaNasamudde" tayA f-"rAiMdiyaM" taheva,' 5. tattha NaM je te evamAsu--- tA no kiMci dIvaM vA samuI vA ogAhittA cAraM carai, te ekmAhaMsu-- tA jayA NaM sarie samvanbhaMtara maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tayA NaM no kiMci dIvaM vA, samudaM vA ogAhitA sUrie cAraM carai, tayA NaM uttamakaTThapatte ukkosae aTThArasamuhutte divase bhavai, jahaNiyA duvAlasamuhattA rAI bhavai, ___ evaM savvabAhire maMDale vi, Navara---'no kiMci lavaNasamudaM ogAhittA sarie cAraM carai, rAIdiyaM taheva, 1. Upara aMkita sUtra ke samAna hai / 2. Upara aMkita sUtra ke samAna hai| Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20] [sUryaprajJaptisUtra vayaM puNa evaM vayAmoka-tA jayA NaM sarie sancabhaMtara maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tayA NaM jaMbuddIvaM dIvaM asIyaM joyaNasayaM ogAhittA sarie cAraM carai, tayA NaM uttamakaTThapatte ukkosae aTThArasamuhutte divase bhavai, jahaNiyA duvAlasamuhutA rAI bhavai, kha --tA jayA NaM sarie savvabAhira maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tayA gaM lavaNasamuI tiNi tIse joyaNasae ogAhitA sarie cAraM carai, tayA NaM uttamakaThThapattA ukkosiyA aTThArasamuhuttA rAI bhavai, jahaNNae duvAlasamahatta divase bhavaDa, gAhAo bhaanniybvaao| Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prAbhUta [chaThA prAbhRtaprAbhRta sUrassa egamege rAidie maMDalAno maMDalasaMkamaNakhettacAraM 18. tA kevaiyaM te egamege NaM rAiMdie NaM vikaMpaittA vikaMpaittA sUrie / cAraM carai, Ahiteti vadejjA? tattha khalu imAo satta paDivattIo paNNatAro, taM jahAtatthege evamAhaMsu 1. tA do joyaNAI addhaducattAlose tesoI sayabhAge joyaNassa egamegeNaM, rAidieNaM vikaMpaittA vikaMpaittA sUrie cAraM carai, ege evamAsu, ege puNa evamAhaMsu 2. tA aDDAijjAiM joyaNAI egamegeNaM rAidieNaM vikaMpaittA vikaMpaittA sUrie cAra carai, ege evamAhaMsu, ege puNa evamAhaMsu 3. tA tibhAgUNAI tini joyaNAI egamegeNaM rAidieNaM vikaMpaittA vikaMpaittA sUrie cAraM carai, ege evamAhaMsu, ege puNa evamAhaMsu 4. tA tiNi joyaNAI addhasotAlIsaM ca tesoisayabhAge joyaNassa egamegeNaM rAidieNaM vikaMpaittA vikaMpaittA sUrie cAraM carai, ege evamAhaMsu, ege puNa evamAhaMsu 5. tA adghaTAI joyaNAI egamegeNaM rAidieNaM vikaMpaittA vikaMpaittA sUrie cAraM carai, ege evamAhaMsu, ege puNa evamAhaMsu--- 6. tA caubhAgUNAI cattAri joyaNAI egamemeNaM rAidieNaM vikaMpaittA vikaMpaittA sUrie cAraM carai, ege evamAhaMsu, ege puNa ekmAhaMsu 7. tA cattAri joyaNAI addhabAvaNNaM ca tesoisayabhAge joyaNassa egamegeNaM rAidieNaM vikaMpaittA vikaMpaittA sUrie cAra carai, ege evamAhaMsu, Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22] [sUryaprajJapsUitra vayaM puNa evaM vayAmo tA do joyaNAI aDayAlIsaM ca egaTThibhAge joyaNassa egamegaM maMDalaM egamegeNaM rAidieNaM vikaMpaittA vikaMpaittA sUrie cAraM carai, tattha NaM ko heU ? iti vdejjaa| tA ayaM NaM jaMbuddIve dIve savvadIva-samuddANaM samvanbhaMtarAe savvakhuDDAge vaTTe jAva joyaNasayasahassamAyAmavikkhaMbheNaM, tiSNi joyaNasayasahassAiM, doNi ya sattAvIse joyaNasae, tiNi kose aTThAvIsaM ca dhaNusayaM terasa aMgulAI, addhaMgulaM ca kiMci visesAhie parikkheveNaM paNNatte / 1. tA jayA NaM sUrie savvabbhaMtara maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai-.. tayA NaM uttamakaTThapatte ukkosae aTThArasamuhutte divase bhavai, jahaNiyA duvAlasamuhuttA rAI bhavai, 2. se nikkhamamANe sUrie NavaM saMvacchara ayamANe paDhamaMsi ahorattaMsi ambhiMtarANaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, ___tA jayA NaM sUrie abhiMtarANaMtara maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tayA NaM do joyaNAI aDayAlIsaM ca egaThibhAge joyaNassa egeNaM rAidieNaM vikaMpaittA vikaMpaittA cAraM carai, tayA NaM aTThArasamuhutte divase bhavai, dohiM egaThibhAgamahattehi UNe, duvAlasamuhuttA rAI bhavai, dohiM egaThibhAgamuhurtehi ahiyaa| 3. se nikkhamamANe sUrie doccaMsi ahorattasi ambhitaraM taccaM maMDalaM uvasaMkamittA vAraM caraha, tA jayA NaM sUrie abhiMtara taccaM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tayA NaM paMca joyaNAI paNatIsaM ca egaThibhAge joyaNassa dohiM rAidiehi vikaMpaittA vikaMpaittA cAraM carai, tayA NaM aTThArasamuhutte divase bhavai, cahiM egaThibhAgamahattehi UNe, duvAlasamuhuttA rAI bhavai cahiM egaThibhAgamuhurtahi ahiyA, evaM khalu eeNaM uvAeNaM nikkhamamANe sUrie tayANaMtarAo maMDalAo tayANaMtara maMDalaM saMkamamANe saMkamamANe do do joyaNAI aDayAlIsaM ca egaThibhAge joyaNassa egamegaM maMDalaM egamegeNaM rAidieNaM vikaMpamANe vikaMpamANe savvabAhiraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM cri|| tA jayA NaM sUrie samvanbhaMtarAmo maMDalAo samvabAhira maMDalaM uvasaMkamittA cAra carai, tayA NaM samvanbhaMtara maMDalaM paNihAya egeNaM tesIeNaM rAiMdiyasaeNaM paMcadasuttarajoyaNasae vikaMpaittA vikaMpaittA cAraM carai, Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prAbhUta-chaThA prAbhUtaprAbhUta [23 . tayA NaM uttamakaThThapattA ukkosiyA aTThArasamuhuttA rAI bhavai, jahaNNae duvAlasamuhutte divase bhavai, esa NaM paDhame chammAse, esa NaM paDhamassa chammAsassa pajjavasANe, 1. se pavisamANe sUrie doccaM chammAsaM ayamANe paDhamaMsi ahorattaMsi bAhirANaMtara maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tA jayA NaM sUrie bAhirANaMtara maMDalaM uvasaMkamittA cAra carai, tayA NaM do do joyaNAI aDayAlIsaM ca egaThibhAge joyaNassa egeNaM rAidieNaM vikaMpaittA cAraM carai, tayA NaM aTThArasamuhuttA rAI bhavai dohiM egaThibhAgamuhurtehiM UNA, duvAlasamuhutte divase bhavai dohiM egaTThibhAgamuhuttehi ahie, 2. se pavisamANe sUrie doccaMsi ahorattaMsi bAhira taccaM maMDalaM uvasaMkamittA cAra carai, tA jayA NaM sUrie bAhira taccaM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tayA NaM paMcajoyaNAI paNatIsaM ca egaThibhAge joyaNassa dohiM rAidiehiM vikaMpaittA vikaMpaittA cAraM carai, tayA NaM aTThArasamuhattA rAI bhavai, cahi egaThibhAgamuhuttehiM UNA, duvAlasamuhutte divase bhavai, cahiM egaThibhAgamuhuttehi ahie, evaM khalu eeNaM uvAeNaM pavisamANe sUrie tayA'NaMtarAo maMDalAno tayANaMtaraM maMDalaM saMkamamANe saMkamamANe do joyaNAI aDayAlIsaM ca egaThibhAge joyaNassa egamegaM maMDalaM egemegeNaM rAidieNaM vikaMpamANe vikaMpamANe savvabhaMtara maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tA jayA NaM sUrie samvabAhirAo maMDalAo savvabhaMtara maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tayA NaM savvabAhira maMDalaM paNihAya ege gaM tesoe NaM rAiMdiyasaeNaM paMcasuttare joyaNasae vikaMpaittA cAraM carai, tayA NaM uttamakaTThapatte ukkosae aTThArasamuhutte divase bhavai, jahaNiyA duvAlasamuhattA rAI bhavaha esa NaM docce chammAse, esa NaM doccassa chammAsassa pajjavasANe, esa NaM prAicce saMvacchare, esa NaM Aiccassa saMvaccharassa pajjavasANe / 00 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prAbhUta [saptama prAbhRtaprAbhUta] caMda-sUra-maMDala-saMThiI 16. tA kahaM te maMDala-saMThiI Ahiteti vadejjA? tattha khalu imAo aTTha paDivattIo paNNattAo, taM jahAtatthege evamAsu1. tA savvAvi NaM maMDalAvatA samacaurasa-saMThANasaMThiyA paNNattA, ege evamAhaMsu, ege puNa evamAhaMsu-- 2. tA savvAbi NaM maMDalAvatA visamacaurasa-saMThANasaMThiyA paNNatA ege evamAhaMsu, ege puNa evamAhaMsu-- 3. tA savvA vi NaM maMDalAvatA samacaukoNasaMThiyA paNNattA, ege evamAhaMsu, ege puNa evamAhaMsu4. tA savvA vi NaM maMDalAvatA visamacaukkoNasaMThiyA paNNattA, ege evamAhaMsu-- ege puNa evamAhaMsu5. tA samvA vi NaM maMDalAvatA samacakkavAlasaMThiyA paNNattA, ege evamAhaMsu, ege puNa evamAhaMsu6. tA savvA vi NaM maMDalAvatA visamacakkavAla-saMThiyA paNNattA, ege evamAhaMsaege puNa evamAhaMsu7. tA sadhyA vi gaM maDalAvatA cakka ddhacakkavAlasaMThiyA paNNattA, ege evamAhaMsaege puNa evamAhaMsu8. tA savvA vi NaM maMDalAvatA chattAgArasaMThiyA paNattA, ege evamAhasutattha je te evamAhasatA savvA vi NaM maMDalAvatA chattAgArasaMThiyA paNNattA, eeNaM NaeNaM NAyavvaM, No ceva NaM iyarehiM / pAhuDagAhAmro bhANiyavvAzro / 00 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prAbhUta [aSTama prAbhRtaprAbhRta sUrassa sambamaMDalANaM bAhallaM pAyAma-vikkhaMbha-parikkhevaM ca 20. tA savvA vi NaM maMDalavayAkevaiyaM bAhalleNaM? kevaiyaM pAyAma-vikkhaMbheNaM ? kevaiyaM parikkheveNaM ? Ahiteti vdejjaa| tattha khalu imA tiNi paDivattIo paNNatAo, taM jahA-- tatthege evamAhaMsu1-tA savvA vi NaM maMDalabayA joyaNaM bAhalleNaM, ega joyaNasahassaM egaM tettIsaM joyaNasayaM pAyAma-vikkhaMbheNaM, tiNi joyaNasahassAI tiNNi ya NavaNauI joyaNasae parikkheveNaM paNNattA ege evamAhaMsu, ege puNa evamAhaMsu2-tA savvA vi NaM maMDalavayA joyaNaM bAhalleNaM ega joyaNasahassaM egaM ca cauttIsaM joyaNasayaM pAyAma-vikkhaMbheNaM, tiNNi joyaNasahassAI cattAri viuttarAI joyaNasayAI parikkheveNaM pagNattA, ege evamAsu, ege puNa evamAhaMsu3-tA savvA vi NaM maMDalavayA joyaNaM bAhalleNaM ega joyaNasahassaM egaM ca paNatIsaM joyaNasayaM AyAma-vikkhaMbheNaM, tiNi joyaNasahassAI cattAri paMcattarAI joyaNasayAiM parikkheveNaM paNNatA, ege evamAhaMsu, vayaM puNa evaM vayAmotA savvA vi NaM maMDalavayA aDayAlIsaM egaTThibhAge joyaNassa bAhalleNaM, aNiyayA pAyAma-vikkhaMbha-parikkheveNaM, Ahiteti vadejjA, tattha NaM ko heU? ti vdejjaa| tA ayaM NaM jaMbuddIve dIve samvavIva-samuddANaM sanvambhaMtarAe samvakhuDDAge vaTTe jAva joyaNa Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26] [sUryaprAptisUtra sahassamAyAma-vikkhaMbheNaM, tiNi joyaNasayasahassAI, doNi ya sattAvIse joyaNasae, tiNi kose, aTThAvIsaM ca dhaNusayaM, terasa ya aMgulAI. addhaMgulaM ca kici visesAhie parikkheveNaM paNNatte, 1. tA jayA gaM sUrie savvanbhaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tayA NaM sA maMDalakyA aDayAlIsaM egaTThibhAge joyaNassa bAhaleNaM, NavaNaui joyaNasahassAiM chacca cattAle joyaNasayAI AyAma-vikkhaMmeNaM, tiSNi joyaNasayasahassAI paNNarasa joyaNasahassAI egaNaNauI joyaNAiM kiMci visesAhie parikkheveNaM, tathA NaM uttamakaTThapatte ukkosae aTThArasamuhutte divase bhavai, jahaNiyA duvAlasamuhattA rAI bhvi| 2. se nikkhammamANe sUrie NavaM saMvaccharaM ayamANe paDhamaMsi ahorattasi anbhitarANaMtara maMDalaM javasaMkamittA cAra carai, tA jayA NaM sUrie abhitarANaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tayA NaM sA maMDalavayA aDayAlIsaM egaThibhAge joyaNassa bAhale NaM, NavaNauI joyaNasahassAI chacca paNayAle joyaNasae paNatIsaM :ca eTThibhAge joyaNassa AyAma-vikkhaMbheNaM, tiNNi joyaNasayasahassAiM paNNarasa joyaNasahassAiM ega cauttaraM joyaNasayaM kiMci visesUNaM parikkhevaNaM, 1. sUryaprajJapti tathA jambUdvIpaprajApti ke sUtroM meM sUryamaNDala kA prAyAma-viSkambha kahA gayA hai kintu samavAyAMga sUtra meM kevala viSkambha hI kahA gayA hai| isakA samAdhAna yaha hai ki vRttAkAra kA AyAma-viSkambha sadA samAna hotA hai, sUryamaNDala vRttAkAra hai, ata: kevala viSkambha kahane se AyAma aura viSkambha donoM samajha lene caahie| sUryaprajJapti meM sUryamaNDala kA bAhalya eka yojana ke ikasaTha bhAgoM meM se ar3atAlIsa bhAga jitanA kahA gamA hai| jambUdvIpaprajJapti meM sUryamaNDala kA bAhalya eka yojana ke ikasaTha bhAgoM meM se cauvIsa bhAga jitanA kahA gayA hai| ina do prakAra ke bAhalya pramANoM meM se kauna sA bAstavika hai, yaha zodha kA viSaya hai| sUryaprajJapti meM sUryamaNDala kA pAyAma-viSkambha aura paridhi bAhyAbhyantara maNDaloM kI apekSA aniyata hai, aisA likhA hai kintu jambUdvIpaprajJapti meM sUryamaNDala kA AyAma, viSkambha aura paridhi aniyata nahIM likhI hai| jambUdvIpaprajJapti meM sUryamaNDala kA AyAma-viSkambha aura paridhi jo kahI hai vaha Abhyantara yA bAhyamaNDaloM kI hai ? kyoMki sUryaprajJapti meM kathita bAhyAbhyantara maNDaloM ke prAyAma-viSkambhapramANoM meM jambUdvIpaprajJaptikathita AyAma-viSkambhaparidhi kA pramANa milatA nahIM hai| Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [27 prathama prAbhRta ---aSTama prAbhRtaprAbhRta] tayA NaM aTThArasamutte divase bhavai, dohiM egaThibhAgamahattehi UNe, duvAlasamuhuttA rAI bhavai dohi egaThThibhAgamuhurtehi ahiyA, 3. se nikkhammamANe sUrie doccaMsi ahorattaMsi abhitaraM taccaM maMDalaM uvasaMkamittA cAra cara, tA jayA NaM sUrie ambhitaraM taccaM maMDalaM ubasaMkamittA cAraM carai, tayA NaM sA maMDalavayA aDayAlIsaM egaThibhAge joyaNassa bAharUleNaM, NavaNaui joyaNasahassAI chacca ekAvanne joyaNasae Nava ya egaThThibhAge joyaNassa AyAmavikkhaMbheNaM, tiNNi joyaNasayasahassAI paNNarasa joyaNasahassAI egaM ca paNabIsaM joyaNasayaM parikkheveNaM paNNate, tayA NaM aTThArasamuhatte divase bhavai, cahiM egaThibhAgamuhurtehi UNe, duvAlasamuhuttA rAI bhavai cAhiM egaThThibhAgamuhurtehi ahiyA, 4. evaM khalu eeNaM uvAeNaM nikkhammamANe sUrie tayANaMtarAo maMDalAo tayANaMtara maMDalaM saMkamamANe saMkamamANe paMca paMca joyaNAI paNatIsaM ca egaTThibhAge joyaNassa egamege maMDale vikkhaMbhavuTi abhivaDhemANe abhivaDhemANe aTThArasa aTThArasa joyaNAI parirayaDi abhivaDDhemANe abhivaDDhemANe samvabAhiraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tA jayA NaM sarie savvabAhiraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tayA NaM sA maMDalavayA aDayAlIsaM egaThibhAge joyaNassa bAhalleNaM, egaM ca joyaNasayasahassaM chaccasaTTe joyaNasae AyAmavikkhaMbheNaM, tiNi joyaNasayasahassAhaM aTThArasa sahassAI tiNi ya paNNarasuttare joyaNasae parikkheveNaM, tayA NaM uttamakaThThapatte ukkosiyA aTThArasamuhattA rAI bhavai, jahapiNae duvAlasamuhutte divase bhava esa NaM paDhame chammAse esa NaM paDhamassa chammAsassa pajjavasANe, 1. se pavisamANe sarie docca chammAsaM ayamANe paDhamaMsi ahorasi bAhirANaMtara maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tA jayA NaM sarie bAhirANaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tayA NaM sA maMDalavayA aDayAlosaM egaTThibhAge joyaNassa bAhalleNaM, ega joyaNasayasahassaM chacca cauppaNe joyaNasae chabbIsaM ca egaThibhAge joyaNassa AyAmavikkhaMbheNaM, tiNi joyaNasayasahassAiM aTThArasa sahassAI doSNi ya sattANa ue joyaNasae parikkheveNaM paNNatte, Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28] [sUryaprAptisUtra tayA NaM aTThArasamuhattA rAI bhavai dohi egaTThibhAgamuhuttehi UNA, duvAlasamuhutte divase bhavai, dohi egaThibhAgamuhuttehi ahie, 2. se pavisamANe sarie doccaMsi ahorattasi bAhira tacca maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tA jayA gaM sarie bAhira taccaM maMDala uvasaMkamittA cAraM carai, tayA NaM sA maMDalavayA aDayAlIsaM egaThThibhAge joyaNassa bAhalleNaM, egaM joyaNasayasahassaM chacca aDayAle joyaNasae bAvaNNaM ca egaTThibhAge joyaNassa AyAmavikvaMmeNaM, tiNNi joyaNasayasahassAI aTThArasasahassAI doNNi ya egUNAsoe joyaNasae parikleveNaM paNNate, tayA NaM aTThArasamuhattA rAI bhavai cahi egaThibhAgamuhuttehi UNA, nuvAlasamuhatte divase bhavai cAhiM egaTThibhAgamuhurtehi ahie, evaM khalu eeNaM uvAeNaM pavisamANe sarie tayANaMtarAo maMDalAo tayANaMtara maMDalaM saMkamamANe saMkamamANe paMca paMca joyaNAI paNatIsaM ca egaThibhAge joyaNassa egamege maMDale vikkhaMbhavRddhi nivuDDhemANe nivuDDhemANe aTThArasa joyaNAI parirayaSTi nivuDDhemANe nibuDDhemANe samvanbhaMtara maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tA jayA NaM sarie samvanbhaMtara maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tayA NaM sA maMDalavayA aDayAlIsaM e gaThibhAge joyaNassa bAhalleNaM, NavaNauI joyaNasahassAI chacca cattAle joyaNasae AyAma-vikkhaMbheNaM, tiSNi joyaNasayasahassAI paNNarasasahassAI egaNaNauI ca joyaNAI kiMci visesAhie parikleveNaM paNNatte, tayA NaM uttamakaTThapatte ukkosae aTThArasamuhutte divase bhavai nahaNiyA duvAlasamuhattA rAI bhavai, esa NaM docce chammAse, esa paM doccassa chammAsassa pajjavasANe, esa NaM Aicce saMvacchare esa NaM Aiccassa saMvaccharassa pajjavasANe / savvasUramaMDalANaM bAhallaM aMtaraM addhA pamANaM ca tA savvA vi NaM maMDalavayA aDayAlIsaM ca egaThibhAge joyaNassa bAhalleNaM, savvA viNaM maMDalaMtariyA dojoyaNA vikkhaMbheNaM, esa NaM addhA tesoya sayapaDappaNNe paMcadasuttare joyaNasae pAhie ti vaejjA, Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prAbhRta-aSTama prAbhRtaprAbhUta] [21 ... tA amitarAo maMDalavayApro bAhiraM maMDalavayaM bAhirAmro vA maMDalavayAo ambhitaraM maMDalavayaM, esa NaM addhA kevaiyaM Ahie ti vadejjA? tA paMcadasuttare joyaNasae pAhie tti vaejjA, ambhitarAe maMDalavayAe bAhirA maMDalavayA-esa NaM addhA kevaiyaM Ahie tti vaejjA? tA paMcadasuttare joyaNasae aDayAlIsaM ca egaTThibhAge joyaNassa ahiyA, tA abhitarAo maMDalavayAo bAhiramaMDalavayA bAhirAmo maMDalakyAo ambhitaramaMDalavayA---esa NaM addhA kevaiyaM Ahie ti vadejjA ? tA paMcanavuttare joyaNasae terasa egadimAge joyaNassa Ahie ti vadejjA, abhitarAo maMDalavayAo bAhirA maMDalavayA, bAhirAe maMDalavayAe abhitara-maMDalakyA--- esa NaM addhA kevaiyA pAhie ti vadejjA ? tA paMcavasuttare joyaNasae pAhie ti vdejjaa| 00 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prAbhUta [prathama prAbhRtaprAbhRta] sUrANaM tericchagaI 21. tA kahaM te tericchagaI Ahie ? ti vejjaa| tattha khalu imAo aTTha paDivattIo paNNattAo, taM jahAtatthege evamAhaMsu 1. tA purathimAo loyaMtAo pAo marIcI AgAsaMsi uTheha, se NaM imaM loyaM tiriyaM karei, karitA paccatthimaMsi loyaMtaMsi sAyaMmi AgAsaMsi viddhaMsai ege evamAhaMsu / ege puNa evamAsu 2. tA purathimAo loyaMtAo pAo sarie AgAsaMsi uThei, se NaM imaM loyaM tiriyaM karei, karittA paccatthimaMsi loyaMsasi sAyaM sarie AgAsaMsi viddhaMsai ege evamAsu / ege puNa evamAhaMsu 3. tA purathimAo loyaMtAo pAo sUrie AgAsaMsi uThei, se NaM imaM loyaM tiriyaM karei, karittA paccatthimaMsi loyataMsi sAyaM sUrie AgAsaM aNupavisai, aNupavisittA ahe paDiyAgacchai paDiyAgacchittA puNaravi avarabhU-purathimAo loyaMtAo pApo sUrie AgAsaMsi uThei ege evamAhaMsu / ege puNa evamAhaMsu 4. tA purathimAo loyaMtAo pAo sarie puDhavipro uThei, se NaM imaM loyaM tiriyaM karei, karittA paccasthimaMsi loyaMtasi sAyaM sUrie puDhavikAyaMsi viddhaMsai, ege evamAhaMsu / ege puNa evamAhaMsu 5. tA purathimAo loyaMtAo pAo sarie puDhavIo uThei, se NaM imaM loyaM tiriyaM karei, karittA paccatthimaMsi loyaMtasi sAyaM sUrie puDhavikAyaM aNupavisai aNupavisittA ahe paDiyAgacchai paDiyAgacchittA puNaravi avarabhU-puratthimAo loyaMtAo pAo sarie puDhavIo uThei ege evamAhaMsu / ege puNa evamAhaMsu 6. tA purathimAo loyaMtAno pAo sarie pAukAsi uThei, se NaM imaM loyaM tiriyaM karei, karittA paccasthimaMsi loyaMtasi sAyaM sarie AukAsi viddhasai ege evamAhaMsu / Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prAbhUta-prathama prAbhRtaprAbhUta] [31 . ege puNa evamAhaMsu--- 7. tA purasthimAno loyaMtAo pAo sarie Auo uThei, se NaM imaM loyaM tiriyaM karei karittA paccatthimaMsi loyaMsi sAyaM sarie AukAsi pavisai, pavisittA ahe paDiyAgacchai paDiyAgacchittA puNaravi avarabhU-purathimAno loyaMtAo pAo sUrie Auo uThei, ege evamAhaMsu / ege puNa evamAhaMsu 8. tA purasthimAo loyaMtApro bahUI joyaNAI bahUI joyaNasayAI bahUI joyaNasahassAI uDDhe dUraM uppaittA ettha NaM pAo sUrie AgAsaMsi uTheI, se NaM imaM dAhiNaDDhaM loyaM tiriyaM karei, karitA uttaraDDaloyaM tameva rAmro, se NaM imaM uttaraDaloyaM tiriyaM karei, karittA dAhiNaDDaloyaM tameva rAo, se NaM imAI dAhiNa-uttaraDaloyAI tiriyaM karei, karittA purathimAo loyaMtAo bahUI joyaNAI bahUI joyaNasayAI, bahUiM joyaNasahassAI uDDhe dUra uppaittA, ettha NaM pAo sUrie AgAsaMsi uThei, ege evmaahNsu| vayaM puNa evaM vayAmo___tA jaMbuddovassa dovassa pAINa-paDINAyaya-udINa-dAhiNAyayAe jIvAe maMDalaM caundhIseNaM saeNaM chettA dAhiNa-purasthimaMsi uttara-paccatyimaMsi ya caubhAga-maMDalaMsi imIse rayaNappabhAe puDhavIe bahusamaramaNijjAno bhUmibhAgAo ajoyaNasayAI uDDhaM uppaittA-ettha NaM pAo duve sariyA AgAsAo uttihrati, te NaM imAI vAhiNuttarAI jaMbuddIba-bhAgAiM tiriyaM kareMti, kareMtitA purathima-paccasthimAI jaMbuddIva-bhAgAiM tAmeva rAyo, te NaM imAI purathima-paccasthimAI jaMbuddovabhAgAiM tiriyaM kareMti, kareMtittA dAhiNuttarAI jaMbuddIvabhAgAI tAmeva rAo, te NaM imAI dAhiNuttarAI purathima-paccasthimAI jaMbuddIvabhAgAI tiriyaM kareMti, kareMtittA jaMbuddovassa dIvassa pAINa-paDINAyaya-udINa-dAhiNAyayAe jIvAe maMDalaM caunvIse gaM saeNaM chettA dAhiNa purathimaMsi uttara-paccasthimaMsi ya caumbhAga-maMDalaMsi imIse rayaNappabhAe puDhavIe bahusamaramaNijjAo bhUmibhAgAo aTTha joyaNasayAI uDDhaM uppaittA-ettha NaM pAo duve sariyA AgAsaMsi uttiTThati / Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prAbhRta [dvitIya prAbhRtaprAbhUta sUrassa maMDalAyo maMDalAMtara-saMkamaNaM 22. tA kahaM te maMDalAo maMDalaM saMkamamANe saMkamamANe sUrie cAra gharaha mAhie ? ti vaejjA, tattha khalu imAo duve paDivattIo paNNattAno taM jahAtatthege evamAhaMsu1. tA maMDalAo maMDalaM saMkamamANe saMkamamANe sUrie meyaSAeNaM saMkAmai, ege evamAhaMsa, ege puNa evamAhaMsu2. tA maMDalAo maMDalaM saMkamamANe saMkamamANe sUrie kaNNakalaM niveDhei, ege evamAhaMsa, tattha NaM je te evamAhaMsa 1. tA maMDalAo maMDalaM saMkamamANe saMkamamANe sarie bheyapAeNaM' saMkAmai, tesi NaM ayaM bose, "tA jeNaMtareNaM maMDalAo maMDalaM saMkamamANe saMkamamANe bheyadhAeNaM saMkamai-evaiyaM ca NaM avaM purao na gacchai, purao purao agacchamANe maMDalakAlaM parihaveI" tesi NaM ayaM dose / tastha NaM je te evamAhaMsu2. tA maMDalAo maMDalaM saMkamamANe sUrie kaNNakalaM niveDhei, tesi NaM ayaM visese, tA jeNaMtareNaM maMDalAo maMDalaM saMkamamANe sarie kaNNakalaM niveDhei evaiyaM ca NaM avaM puramo gacchaha, purao gacchamANe maMDalakAlaM na parihavei, tesi NaM ayaM visese, tattha NaM je te evamAhaMsa maMDalAo maMDalaM saMkamamANe sUrie kaNNakalaM niveDhei eeNaM NaeNaM NeyavvaM, No ceva NaM iyareNaM, maNDalAdaparamaNDala saMkrAmana saMkramitamicchana sUryo bhedaghAtena saMkrAmati, bhedo maNDalasya maNDalasyApAntarAlaM tatra ghAto-gamanaM, etacca prAgevoktaM, tena saMkrAmati, kimuktaM bhavati ? vivakSite maNDale sUryeNApUrite sati tadantaramapAntarAlagamanena dvitIyaM maNDalaM saMkrAmati saMkampa ca tasmina maNDale cAraM carati / maNDalAmaNDalaM saMkramAn saMkramitumicchan sUryastadadhikRtaM maNDalaM prathamakSaNAdUrdhvamArabhya karNa-kalaM nirveSTayati muMcati, iyamatra bhAvanA-'bhArata airAvato vA sUryaH sva-svasthAne udgata: sana aparamaNDalagataM karNa prathamakoTibhAgarUpaM lakSyIkRtya zanaiHzanaradhikRtaM maNDalaM tayA kayAcanApi kalayA muMcan cAraM carati yena tasminnahorAtre'tikrAnte sati aparAnantaramaNDalasyArambhe vartate iti / karNakalamiti ca kriyAvizeSaNaM draSTavyaM, taccavaM bhAvanIyaM-karNa-aparabhaNDalagataprathamakoTibhAgarUpaM lakSyIkRtyAdhikRtamaNDalaM prathamakSaNAdurdhva kSaNe kSaNe kalayA'tikrAntaM yathA bhavati tathA nirdeSTayatIti / --sUrya. TIkA. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prAmRta [tRtIya prAbhRtaprAbhUta sUrassa muhatta-gai-pamANaM 23. tA kevaiyaM te khettaM sUrie egamegeNaM muhatteNaM gacchai ? Ahie ti vaejjA / tattha khalu imAo cattAri paDivattIo paNNattAo, taM jahA :tatthege evamAhaMsu(1) tA cha cha joyaNasahassAI sUrie egamegeNaM muhatteNaM gacchai, ege evamAhaMsu / ege puNa evamAhaMsu(2) tA paMca paMca joyaNasahassAI sUrie egamegeNaM muhutteNaM gacchaha, ege eyamAhaMsuege puNa evamAhaMsu-- (3) tA cattAri cattAri joyaNasahassAI sarie egamegeNaM muhutteNaM gacchai, ege evamAhaMsu / ege puNa evamAhaMsu-- (4) tA cha vi, paMca vi, cattAri vi joyaNasahassAI sUrie egamegeNaM, muhutteNaM gacchai, ege evamAhaMsu / tattha NaM je te evamAhaMsu(1) tA cha cha joyaNasahassAI sarie egamegeNaM muhutteNaM gacchai, te evamAhaMsu--- tA jayA NaM sarie sabvambhaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tayA NaM uttamakaTThapatte ukkosae pradvArasamuhutte divase bhavai, jahaNiyA duvAlasamuhuttA rAI bhavai / taMsi ca NaM divasaMsi egaM joyaNasayasahassaM aTTha ya joyaNasahassAI tAvakkhete paNNatte / tA jayA NaM sarie savvabAhiraM maMDalaM uvasaMkamittA cAra carai tayA NaM uttamakaTTapattA ukkosiyA aTThArasamuhattA rAI bhavai jahannae duvAlasamuhatte divase bhvi|| taMsi ca divasaMsi bAvari joyaNasahassAI tAvakkhette paNNatte, tayA NaM cha cha joyaNasahassAI sUrie egamegeNaM muhutteNaM gacchai / tattha gaMje te ekamAiMsu-- (2) tA paMca paMca joyaNasahassAI sarie egamegeNaM muhutteNaM gacchai, te evamAhaMsu tA jayA NaM sarie samvanbhaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM gharai tayA NaM uttamakaTapatte ukkosae aTThArasamuhatte divase bhavai, jahaNiyA duvAlasamuhatA rAI bhavai / Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34] [sUryaprajJaptisUtra taMsi ca NaM divasaMsi naui joyaNasahassAI tAvaklese pnnnnte|| tA jayA NaM sarie savvabAhiraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tayA NaM uttamakaTThapattA ukkosiyA aTThArasamuhattA rAI bhavai jahaNNae duvAlasamuhutte divase bhavai / taMsi ca NaM divasaMsi saTTi joyaNasahassAI tAvakkhete paNNate, tayA NaM paMca paMca joyaNasahassAi sarie egamegeNaM muhutteNaM gacchai / tattha NaM je te evamAhaMsu(3) tA cattAri cattAri joyaNasahassAI sUrie egamegeNaM muhatteNaM gacchai, te evamAhaMsu tA jayA NaM sarie samvanbhaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tayA NaM uttamakaTThapatte ukkosae aTThArasamuhutte divase bhavai jahaNiyA duvAlasamuhattA rAI bhavai / tasi ca NaM divasaMsi bAvatari joyaNasahassAI tAvakhette pnnnntte| tA jayA NaM sarie savvabAhiraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai tayA NaM uttamakaTupattA ukkosiyA aTThArasamuhuttA rAI bhavai, jahaNNae duvAlasamuhutte divase bhavai / taMsi ca NaM divasaMsi aDayAlIsaM joyaNasahassAI tAyakvette paNNate, tayA NaM cattAri cattAri joyaNasahassAI sUrie egamegeNaM muhutteNaM gacchai / tattha NaM je te evamAhaMsu (4) tA cha vi, paMca vi, cattAri vi joyaNasahassAI sUrie egamegeNaM muhutteNaM gacchai, te evamAhaMsu _____tA sUrie NaM uggamaNamuhattaMsi ya, atthamaNamuhattaMsi ya sigghagaI bhavai, tayA NaM cha cha joyaNasahassAI egamegeNaM muhutteNaM gacchai / ... majjhimaM tAvakkhette samAsAemANe samAsAemANe sUrie majmimagaI bhavai, tayA NaM paMca paMca joyaNasahassAI egamegeNaM muhutteNaM gacchai / majjhimaM tAvakkhettaM saMpatte sUrie maMdagaI bhavai, tayA NaM cattAri cattAri joyaNasahassAI egamegeNaM muhutteNaM gacchai / tA jayA NaM sarie samvambhaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai tayA NaM uttamakaTTe ukkosae aTThArasamuhutte divase bhavai, jahaNiyA duvAlasamuhuttA rAI bhavai / taMsi ca divasaMsi ekkANaui joyaNasahassAI tAvakkhette pnnnntte| tA jayA NaM sarie savvabAhiraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tayA NaM uttamakaTTapattA ukkosiyA aTThArasamuhuttA rAI bhavai, jahaNNae duvAlasamuhutte divase bhavai / ....... taMsi ca NaM divasaMsi egadvijoyaNasahassAI tAvakkhete paNNatte tayA NaM cha vi, paMca vi, cattAri vi joyaNasahassAI sUrie egamegeNaM muhutteNaM gacchai, ege evamAhaMsu / Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prAbhRta--tRtIya prAbhUtaprAbhRta] vayaM puNa evaM vyAmotA sAiregAI paMca paMca joyaNasahassAI sUrie egamegeNaM muhurtaNaM gacchai / pa.-tatya ko heU ? ti vejjaa| u.-tA ayaNNaM jaMbuddIve dIve samvadIva-samuddANaM savvambhaMtarAe samvakhuDDAge vaTTe jAva joyaNasayasahassamAyAma-vikkhaM meNaM, tinni joyaNasayasahassAI donni ya sattAvIse joyaNasae tiSi kose, aTThAvIsaM ca dhaNusayaM, terasa ya aMgulAI, praddhaMgulaM ca kiMcivisesAhie parikkheveNaM paNNatte / tA jayA NaM sarie samvanbhaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai tayA NaM paMca paMca joyaNasahassAI doNNi ya ekkAvaNNe joyaNasayAI egaNatIsaM ca sadvibhAe joyaNassa egamegeNaM muhatteNaM gcchd| tayA NaM ihagayassa maNUsassa sIyAlIsAe joyaNasahassehiM dohi ya tevahiM joyaNasaehi ekkavIsAe ya saTThibhAgehi joyaNassa sUrie cakkhupphAsaM havvamAgacchai / tayA NaM uttamakaTupatte ukkosae aTThArasamuhutte divase bhavai, jahaNiyA duvAlasamuhuttA rAI bhv| __ se nikkhamamANe sarie NavaM saMvaccharaM ayamANe paDhamaMsi ahorattaMsi amitarANaMtara maMDalaM uvasaMkamittA cAraM cri| ____tA jayA gaM sarie amitarANaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tayA NaM paMca paMca joyaNasahassAI doNi ya ekkAvaNe joyaNasae sIyAlIsaM ca sadvibhAe joyaNassa egamegeNaM muhatteNaM gacchA / tayA NaM ihagayassa maNasassa sIyAlIsAe joyaNasahassehiM egUNAsIe ya joyaNasae sattAvaNNAe sadvibhAehiM joyaNassa sadvibhAgaM ca egadvihA chattA egUNavIsAe cuNNiAbhAgehi sUrie cakkhupphAsaM havvamAgacchai / tayA NaM aTThArasamuhutte divase bhavai dohi egadvibhAga muhuttehi anne| duvAlasamuhuttA rAI bhavai dohiM egaTThibhAgamuhuttehi ahiyaa| se nikkhamamANe sarie voccaMsi ahorattaMsi abhiMtaraM taccaM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM gharai / tA jayA gaM sarie ambhiMtaraM tacca maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tayA NaM paMca paMca joyaNasahassAI doNNi ya bAvaNNe joyaNasae paMca ya saTThibhAe joyaNassa egemegeNaM muhutteNaM gacchai / ___tayA NaM ihagayassa maNUsassa sIolIsAe joyaNasahassehi chaNNauIe ya joyaNehi tettIsAe ya saDhibhAgehi joyaNassa saTThibhAgaM ca egaTThihA chettA dohiM cuNNiAbhAgehiM sUrie cakkhupphAsaM havamAgacchai / tayA gaM aTThArasamuhutte divase bhavai cauhi egavibhAgamuhurohiM uunne| .. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (sUryaprAptisUtra duvAlasamuhattA rAI bhavai, bahi egaTThibhAgamuhattehi ahiyaa| evaM khalu eeNaM uvAeNaM nikkhamamANe sUrie tayANaMtarAo maMDalAo tayANaMtaraM maMDalaM saMkamamANe saMkamamANe aTThArasa aTThArasa saTThibhAge joyaNassa egamege maMDale muhattagaI abhivuDDhemANe bhabhivuDDhemANe culasIiM culasIiM sIyAI joyaNAI purisacchAyaM nivuDDhemANe nivuDDhemANe sandhabAhiraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM cri| tA jayA NaM sarie sanvabAhiraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai tayA NaM paMca paMca joyagasahassAI tini ya paMcuttare joyaNasae paNNarasa ya saTThibhAge joyaNassa egamegeNaM muhutteNaM gcchaa| tayA NaM ihagayassa maNUsassa ekkatosAe joyaNasahassehiM ahiM ekkatIsehiM joyaNasaehi sosAe ya sadvibhAehi joyaNassa sUrie cakkhupphAsaM hvvmaagcchi|| tayA NaM uttamakaTThapattA ukkosiyA aTThArasamuhattA rAI bhavai jahaNNae duvAlase muhutte divase bhv| esa NaM paDhame chammAse, esa NaM paDhamassa chammAsassa pajjavasANe / se pavisamANe sUrie doccaM chammAsaM ayamANe paDhamaMsi ahorattaMsi bAhirANaMtaraM maMDalaM uksaMkamittA cAraM cri|| tA jayA NaM sUrie bAhirANaMtaraM maMDalaM upasaMkamittA cAraM carai, tayA raNaM paMca paMca joyaNasahassAI tiNNi ya cauruttare joyaNasae sattAvaNaM ca sadvibhAe joyaNassa egamegeNaM muhutteNaM gacchai / tayA NaM ihAyassa maNUsassa ekkatIsAe joyaNasahassehiM navahi ya solasuttahiM joyaNasaehi egUNacattAlosAe saTThibhAgehi joyaNassa saTThibhAgaM ca egaTTihA chettA saTThIe cuNiyA bhAgehi, sUrie bakkhupphAsaM hvmaagcchi| tayA gaM aTThArasamuhuttA rAI bhavai, dohiM egaTThibhAgamuhuttehi uunnaa| duvAlasamuhutte divase bhavai, dohiM egaTThibhAgamuhuttehi ahie| se pavisamANe sUrie doccaMsi ahorasi bAhiraM taccaM maMDalaM uvasaMkamittA cAra carai / tA jayA NaM sarie bAhiraM taccaM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tayA NaM paMca paMca joyanasahassAI tinni ya cauruttare joyaNasae egUNacattAlIsaM ca sadvibhAe joyaNassa egamegeNaM muhuseNaM gcchd| tayA gaM ihagayassa maNUsassa egAhiehi battIsAe joyaNasahassehiM egaNapaNNAe ya sadvibhAehiM bhoyaNassa saTThibhAgaM ca egaTTihA chettA tevIsAe cuNiyAbhAgehi sUrie cakkhuphAsaM havvamAgacchada / tayA NaM aTThArasamuhattA rAI bhavai bahiM egaTThibhAgamuhuttehi UNA / duvAlasamuhutte divase bhavai pahiM egadvibhAgamuhattehi mhie| Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prAbhRta-tRtIya prAbhUtaprAbhUta [37 evaM khalu eeNaM uvAeNaM pavisamANe sarie tayANaMtarAo maMDalAyo tayANaMtaraM maMDalaM saMkamamANe saMkamamANe aTThArasa aTThArasa saTThibhAge joyaNassa egamege bhaMDale muhattagaI nivvuDDhemANe nivvuDDhemANe sAiregAI paMcAsIi paMcAsIi joyaNAI purisacchAyaM abhivuDDhemANe abhivuDDhemANe savvanbhaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM cri| tA jayA NaM sarie savvambhaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAra carai tayA NaM paMca paMca joyaNasahassAI doNi ya ekkAvaNe joyaNasae advatIsaM ca saTThibhAge joyaNassa egamege NaM muhatte NaM gcchi| tayA NaM ihagayassa maNUsassa sIyAlIsAe joyaNasahassehi dohi ya dova?hiM joyaNasaehi ya ekkavIsAe ya sadvibhAhiM joyaNassa sUrie cakkhupphAsaM hvvmaagcchi| tayA NaM uttamakaTupatte ukkosae aTThArasamuhatte divase bhavai, jahaNiyA duvAlasamuhuttA rAI bhv| esa NaM docce chammAse, esa NaM doccassa chammAsassa pajjavasANe / esa NaM prAicce saMvacchare, esa NaM Aiccassa saMvaccharassa pajjavasANe / 70 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prAta caMdima-sUriyANaM probhAsakhettaM ujjoyakhettaM tAvakhettaM pagAsakhetaM ca 24. pa.-tA kevaiyaM khettaM caMdima-sUriyA obhAsaMti, ujjoti tati pagAseMti ? Ahietti vaejjA, u.-tattha khalu imAo bArasa paDivattIo paNNattAo taM jahAtatthege evamAsu1. tA egaM dovaM egaM samudda caMdima-sUriyA obhAseMti ujoti tati, pagAseMti' ege evamAhaMsu, ege puNa evamAhaMsu2. tA tiNi dove, tiNi samudde caMdima-sUriyA obhAseMti jAva pagAseMti ege evamAhaMsu, ege puNa evamAhaMsu3. tA addhacautthe dove, addhacautthe samudde caMdima-sUriyA obhAseMti jAva pagAseMti, ege __evamAhaMsu, ege puNa evamAhaMsu-- 4. tA sattadove, sattasamudde caMdima-sUriyA obhAseMti, jAva pagArseti, ege evamAhaMsu, ege puNa evamAhaMsu5. tA dasadIve, dasasamudde caMdima-sUriyA obhAseMti jAva pagAseMti, ege evamAsu, ege puNa evamAhaMsu6. tA bArasadove, bArasasamudde caMdima-sUrayA obhAseMti jAva pagAseMti, ege evamAhaMsu, ege puNa evamAhaMsu7. tA bAyAlIsaM dIve, bAyAlIsaM samudde caMdima sUriyA obhAseMti jAva pagAseMti ege evamAhaMsu, avabhAsayanti, tatrAvabhAso jJAnasyApi vyavahriyate atastavyavacchedArthamAha-udyotayanti, sa codyoto yadyapi loke bhedena prasiddho yathA sUryagata grAtapa iti, candragata: prakAza iti, tathApyAtapazabdazcandraprabhAyAmapi vartate, yaduktam 'candrikA kaumudI jyotsnA, tathA candragataHsmRtaH iti' prakAzazabdaH sUryaprabhAyAmapi, etacca prAyo bahanA supratItaMtata etadarthapratipatyarthamubhayasAdhAraNaM bhUyo'pyekArthakadvayamAha tApayanti prakAzayanti grAkhyAtA iti / -saMskRtaTIkA Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prAmRta] ege puNa evamAhaMsu8. tA bAvari dodhe, bAvari samudde dima-sariyA probhAseMti jAva pagAseMti, ege evamAhaMsu, ege puNa evamAhaMsu9. tA bAyAlIsaM dIvasayaM, bAyAlIsa samuddasayaM caMdima-sariyA obhAseMti jAva pagAseMti, ege evamAsuege puNa evamAhaMsu10. tA bAvari dovasayaM bAvari samuddasayaM caMdima-sUriyA obhAseMti, jAva pagAseMti, ege evamAsu, ege puNa evamAsu11. tA bAyAlIsaM dIvasahassaM, bAyAlIsaM samuddasahassaM dina-sariyA obhAseMti jAva pagA __ seMti, ege evamAhaMsu, ege puNa evamAhaMsu12. tA bAvattaraM dIvasahassaM, bAvataraM samuddasahassaM caMdima-sUriyA obhAti jAva pagAseMti, ege evamAhaMsu, vayaM puNa evaM vayAmo tA ayaM NaM jaMbuddIve dIve savvadIva-samudANaM sabbambhaMtarAe savvakhuDDAge vaTTe jAva joyaNasayasahassamAyAma-vikkhaMbhe NaM tiNi joyaNasayasahassAI, doNi ya sattAvIse joyaNasae, tiNi kose, aTThAvIsaM ca dhaNusayaM, terasa ya aMgulAI addhaMgulaM ca kiMci visesAhie parikkheveNaM paNNatte, se NaM egAe jagaIe savvao samaMtA saMparikkhitte sANaM jagaI aTTha-joyaNAI uDDa uccattaNa paNNattA, evaM jahA jaMbuddIvapaNNattIe jAva,' evAmeva sapuvvAvare gaM jaMbuddIve coddasa salilAsayasahassA chappaNNaM ca salilAsahassA bhavatItimakkhAyaM, jaMbuddIve NaM dove paMca cakkabhAgasaMThie ? Ahietti vaejjA, pa.-tA kahaM jaMbuddIve dIve paMca cakkabhAgasaMThie ? Ahie ti vaejjA, 1. jambUdvIpaprajJapti ke prathama vakSaskAra mUtrAMka '4 se paSTha vakSaskAra sUtrAMka 125 paryanta ke sabhI mUtroM ke pATha yahA~ samajhane kI sUcanA hai| Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 401 sUryaprajJaptisUtra u.--tA jayA NaM ee duve sariyA savabhaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM caraMti tayA NaM jaMbuddovassa dovassa tiSNi paMca cakkabhAge obhAseMti jAva pagAseMti, taM jahA tA ege vi sarie egaM divaDDhaM paMca cakkabhAgaM obhAsei jAva pagAsei, tA ege vi sUrie ega divaDhaM paMca cakkabhAgaM obhAsei jAva pagAsei, tayA NaM uttamakaTThapatte ukkosae aTThArasamuhutte divase bhavai jahaNiyA duvAlasamuhuttA rAI bhavai, tA jayA NaM ee duve sUriyA savabAhiraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM caraMti tayA NaM jaMbuddIvasta dovassa doNi paMca cakkabhAge obhAseMti jAva pagAseMti, tA ege vi sarie ega paMca cakkavAlabhAgaM obhAsei jAva pagAsei, tA ege vi sUrie egaM paMca cakkavAlabhAga obhAsei jAva pagAsei, tayA NaM uttamakaTThapattA ukkosiyA aTThArasamuhuttA rAI bhavai jahaNNae duvAlasamuhatte divase bhvh| Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha prAmRta seyAte saMThiI pa.-tA kahaM te seAte ' saMThiI prAhitAti vadejjA? u.--tattha khalu imA duvihA saMThitI paNNattA, taM jahA--- 1.-caMdima-sariyasaMThitI ya / 2.-tAvakkhettasaMThitI ya / caMdima-sUriyasaMThiI pa.-tA kahaM te caMdima-sariyasaMThito AhitAti vadejjA ? u.-tattha khalu imAo solasa paDivattIo pnnnnttaao| 1.-tatthege evamAsu-- tA samacauraMsasaMThiyA caMdima-sUriyasaMThitI paNNattA, ege evamAhaMsu / 2.-ege puNa evamAhaMsu tA visamacauraMsasaMThiyA caMdima-sUriyasaMThitI paNNatA, ege evamAhaMsu / 3.-ege puNa evamAhaMsu -- _____tA samacaukkoNasaMThiyA caMdima-sUriyasaMThitI paNNattA, ege evmaahNsu| 4.--ege puNa evamAhaMsu... __tA visamacaukkoNasaMThiyA caMdima-sUriyasaMThitI paNNatA, ege evamAhaMsu / 5.--ege puNa evamAhaMsu tA samacakkavAlasaMThiyA caMdima-sUriyasaMThitI paNNattA, ege evamAhaMsu / 6. ege puNa evamAhaMsutA visamacakkavAlasaMThiyA caMdima-sUriyasaMThitI paNNattA, ege evamAhaMsu / 1. vRttikAra ne 'zvetatA' kI vyAkhyA isa prakAra kI hai 'iha zvetatA candra-sUryavimAnAnAmapi vidyate, tatkRtatApakSetrasya ca, tataH zvetatAyogAdubhayamapi zvetatAzabdenocyate / 2. candra-sUrya vimAnoM ke saMsthAna anyatra kahe gaye haiN| ata: candra-sUrya vimAnoM kI saMsthiti ke sambandha meM praznakartA ke abhiprAya kA spaSTIkaraNa vRttikAra ne isa prakAra kiyA hai'iha candra-sUryavimAnAnAM saMsthAnarUpA saMsthitiH prAgevAbhihitA tata iha candra-sUryavimAna-saMsthitizcaturNAmapi pravasthAnarUpA pRSTA drssttvyaa|' Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sUryaprazaptisUtra ege puNa evamAhaMsa-- tA cakkaddhacakkavAlasaMThiyA baMdima-sUriyasaMThitI paNNattA, ege evamAhaMsu / 8. ege puNa evamAhaMsu tA chatAgArasaMThiyA caMdima-sariyasaMThitI paNNattA, ege ekmAhaMsa / 6. ege puNa eghamAhaMsu tA gehasaMThiyA caMdima-sUriyasaMThitI paNNatA, ege ebamAhaMsu / 10. ege puNa evamAhaMsu__tA gehAvaNasaMThiyA caMdima-sUriyasaMThitI paNNattA, ege evamAhaMsu, 11. ege puNa evamAhaMsu___tA pAsAyasaMThiyA caMdima-sUriyasaMThitI paNNattA, ege evamAhaMsu, 12. ege puNa evamAsu tA gopurasaMThiyA caMdima-sariyasaMThitI paNNattA, ege evamAhaMsu, 13. ege puNa evamAhaMsu tA pecchAgharasaMThiyA caMdima-sUriyasaMThitI paNNattA, ege evamAhaMsu, 14. ege puNa evamAhaMsu tA valabhIsaMThiyA caMdima-sUriyasaMThitI paNNattA, ege evamAhaMsu, 15. ege puNa evamAhaMsu tA hammiyatalasaMThiyA caMdima-sUriyasaMThito paNNatA, ege evamAhaMsu, 16.-ege puNa evamAhaMsu tA bAlaggapotiyAsaMThiyA' caMdima-sUriyasaMThitI paNNasA, ege evamAhaMsu / tattha je te evamAhaMsutA samacauraMsa-saMThiyA caMdima-sariyasaMThitI paNNatA, eeNaM gaeNaM yanvaM No ceva NaM iyarehi / 1. bAlAgrapotikA zabdo dezIzabdatvAdAkAzataDAgamadhye vyavasthitaM krIDA-sthAnaM lghupraasaadm| -sUrya. vRtti 2. paratIthikoM kI ina solaha pratipattiyoM meM se kevala eka pratipatti sUtrakAra kI mAnyatAnusAra hai-isa viSaya meM vattikAra kA kathana yaha hai-- 'tatthetyAdi-tatra teSAM SoDazAnAM paratIthikAnAM madhye ye te vAdina evamAhaH---samacaturasrasaMsthitA candrasUryasaMsthiti: prajJaptA iti, etena nayena netanyaM, etenAbhiprAyeNAsmanmate'pi candra-sUryasaMsthitiravadhAryeti bhAvaH, tathAhi----'iha sarve'pi kAla vizeSA: suSamasuSamAdayo yugamUlAH / (zeSa agale pRSTha para Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha prAbhRta] sUriyassa tAvakkhettasaMThitI pa.--tA kahaM te tAvakkhettasaMThitI? Ahietti vejjaa| u.---tattha khalu imAo solasa paDivattIo paNNattAo, taM jahA-tattha NaM-. 1.--ege evamAhaMsu tA gehasaMThitA tAvakhesasaMThitI paNNattA, ege evamAhaMsu / 2.-ege puNa evamAhaMsu gehAvaNasaMThiyA tAvakkhettasaMThitI paNNattA, ege evamAhaMsu / 3.-ege puNa evamAhaMsu pAsAyasaMThiyA tAvakkhettasaMThitI pagNattA, ege evamAhaMsu / 4.-ege puNa evamAhaMsu gopurasaMThiyA tAvakkhettasaMThitI paNNatA, ege evamAhaMsu / 5.-ege puNa evamAhaMsu picchAgharasaMThiyA tAvakkhettasaMThitI paNNattA, ege evamAhaMsu / 6.-ege puNa evamAhaMsu balabhIsaMThiyA tAbakkhettasaMThitI paNNattA, ege evamAhaMsu / 7.---ege puNa evamAhaMsu-. hammiyatalasaMThiyA tAvakhettasaMThitI paNNattA, ege eSamAhaMsu / 8.-ege puNa evamAhaMsu bAlaggapotiyAsaMThiyA tAvakhettasaMThitI paNNattA, ege ebamAsu / yugasya cAdau zrAvaNe mAse bahulapakSapratipadi prAtarudayasamaye ekasUryo dakSiNapUrvasyAM dizi vartate, tadvitIyastvaparottarasyAM, candramA api tatsamaye eko dakSiNAparasyAM dizi vartate, dvitIya uttarapUrvasyAmata eteSu yugasyAdau candra-sUryAH samacaturasrasaMsthitA vrtnte|| yattvatra maNDalakRtaM vaiSamyaM yathA sUryo sarvAbhyantaramaNDale vartate, candramasau sarvabAhya, iti tadalpamitikRtvA na vivkssyte| tadevaM yata: sakalakAlavizeSANAM suSamAsuSamAdirUpANAmAdibhUtasya yugasyAdau samacaturasrasaMsthitAH sUrya-candramaso bhavanti, tatasteSAM saMsthitiH samacaturasrasaMsthAnenopaNitA, anyathA vA yathAsampradAya samacaturasrasaMsthitiH paribhAvanIyeti / no ceva NaM iyarehiM tino ceva' naiva itara:-zeSanaiyaizcandra-sUryasaMsthititivyA, teSAM mithyArUpatvAt, tadevamuktA candra-sUryasaMsthiti: / Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sUryaprAptisUtra 6.-ege puNa evamAhaMsu - assaMThie jaMbuddIve tassaMThie tAvakkhettasaMThitI paNNattA, eme evamAsu / 10.ege puNa evamAhaMsu jassaMThie bhArahe vAse tassaMThie tAvaklettasaMThitI paNNattA, ege evamAhaMsu / 11..-ege puNa evamAhaMsu-- ujjANasaMThiyA tAvakkhettasaMThitI paNNattA, ege evamAhaMsu / 12.-ege puNa evamAhaMsu nijjANasaMThiyA tAvakkhettasaMThitI paNNattA, ege evamAhaMsu / 13. ege puNa evamAsu-- egao NisavasaMThiyA tAvakkhettasaMThitI paNNatA, ege evamAhaMsu / 14.---ege puNa evamAhaMsu duhao NisadhasaMThiyA tAvakkhettasaMThitI paNNattA, ege evamAhaMsu / 15.---ege puNa evamAhaMsu seyaNagasaMThiyA tAvakkhettasaMThitI paNNatA, ege evamAhaMsu / 16..-ege puNa evamAsu-- seyaNagapaTTasaMThiyA tAvakkhettasaMThitI paNNattA, ege evamAhaMsu / vayaM puNa evaM vadAmotA uddhImuhakalaMbuApuSphasaMThiyA tAvakkhettasaMThitI pnnnntaa| aMto saMkuciyA, bAhiM vitthddaa| aMto vaTTA, bAhi pidhulaa| aMto aMkamuhasaMThiyA, bAhi sasthiyamuhasaMThiyA 2 tAvakkhettasaMThiie duve bAhAmro ubhao pAseNaM tIse duve bAhAo avaTiyAo' bhavaMti, paNayAlIsaM paNayAlIsa joyaNasahassAI aayaamennN| 1. aMtarmanAdizi aMka-padyAmanopaviSTasyotsaMgarUpa prAmanabandha: tasya mukhaM agrabhAgoddha valayAkArastasyeva saMsthita saMsthAna yasya saa| 2. tathA vahilavaNadizi svastikamukhasaMsthitA, svastika: supratItaH tasya mukhama-agrabhAga: tasyevAti vistIrNatayA saMsthita saMsthAnaM yasyA saa| 3. 'ya dve bAhe te pAyAmena-jambudvIpagatamAyAmamAzrityAvasthite bhavataH / ' sUriya. vRtti. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aturtha prAbhRta) [45 tose duve bAhAo aNavadviAo' bhavaMti, saM jahA-- 1.-savvabhaMtariyA ceva bAhA / 2.--savvabAhiriyA ceva bAhA / pa.--tattha ko heu ti? vejjaa| u.-- tA ayaNNaM jaMbuddIne dove samvadIva-samuddANaM samvanbhaMtarAe, svvkhuddddaae| vaTTe tellApUya-saMThANa-saMThie / baTTe rhckkvaal-sNtthaann-sNtthie| vaTTe pukkharakaNiyA-saMThANa-saMThie / vaTTe paDipuNNacaMda-saMThANa-saMThie / ega joyaNasayasahassaM AyAma-vikkhaMbheNaM / tiSNi joyaNasayasahassAI solasasahassAI doNi ya sattAvIse joyaNasae, tiNi ya kose, aTThAvIsaM ca dhaNusayaM, terasa aMgulAI addhaMgulaM ca kiMci visesAhiyaM parikkheveNaM paNNatte / tAvakkhetasaMThiie parikkhevo tA jayA NaM sUrie samvanbhaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carati, tayA NaM uddhImuhakalaMbumApuSphasaMThiyA tAvakkhettasaMThiI prAhitAti vaejjA, aMto saMkuDA, bAhi vitthaDA, aMto vaTTA, bAhiM pi thulA, aMto aMkamuhasaMThiyA, bAhiM sasthiyamuhasaMThiyA, duhao pAseNaM tose taheva jAva savvabAhiriyA ceva baahaa| (ka) tIse NaM sambanbhaMtariyA bAhA = maMdarapabvayaM teNaM Nava joyaNasahassAI cattAri ya chalasIe joyaNasae Nava ya dasabhAge joyaNassa parikkheveNaM Ahie tti vejjaa| pa.-tA se NaM parikkhevavisese kao ? Ahie tti vaejjA ? u.-tAje NaM maMdarassa pavvayassa parikkheve, taM parikkhevaM tihi guNittA, dasahi chittA vasahi bhAge horamANe = esa NaM parikkheva-vise se, Ahie ti vejjaa| 1. 'dve ca bAhe anavasthite bhavataH tadyathA sarvAbhyantarA, sarvabAhyA ca / (ka) tatra yA merusamIpe viSkambhamadhikRtya vAhA sA srvaabhyntraa| (ka) yA tu lavaNadiNi jambudvIpaparyante viSkambhamadhikRtya bAhA sA srvbaahybaahaa| . (ga) pAyAmazca-dakSiNAyatatayA pratipattavyo, viSkambhaH pUrvAparAyatatayA / Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sUryapranaptisUtra (kha) tose NaM sambabAhiriyA bAhA = lavaNasamudaMteNaM, cauNauI goyaNasahassAI, aTu ya aTusaLe joyaNasae, cattAri ya dasabhAge joyaNassa parikkhaveNaM, Ahie tti vejjaa|' pa.tA se NaM parikkheva visese ko ? pAhie ti vejjaa| u.--tA je NaM jaMbuddIva-dIvassa parivakhethe taM pariksavaM tihiM guNittA, dasahi chettA, vasahi bhAge horamANe = esa gaM parikkheva-visese, Ahie ti vaejjA / ' tAvakhettassa aMdhakArakhettassa ya AyAmAINaM paravaNaM pa.-tA tose NaM tAvakkhette kevaiyaM AyAmeNaM ? Ahie ti vejjaa| u.-tA aTTatari joyaNasahassAI, tiNi ya tetIse joyaNasae joyaNatibhAge ca AyAmeNaM, Ahie ti bejjaa| pa.-- tayA NaM kiMsaMThiyA aMdhakArasaMThiI ? prAhiya ti vejjaa| u.- uddhImuha-kalaMbuApupphasaMThiyA taheva jAva bAhiriyA ceva baahaa| tose NaM samvanbhatariyA bAhA maMdarapabvayaMteNaM chajjoyaNasahassAI tiNi ya bauvIse jodhaNasae chasaca sabhAge joyaNassa parikkheveNaM, Ahiya tti vejjaa| pa.--tA tIse gaM parikkhevavisese ? Ahie tti vaejjA / u.-tAje NaM maMdarassa pabvayassa parikkheve gaM taM parikkhevaM dohiM guNettA, isahi chittA vasahi bhAge hIramANe, esa NaM parikkheva-visese, Ahie ti vejjaa| tIse gaM sambabAhiriyA bAhA lavaNasamudaM teNaM tevaTTi joyaNasahassAI voNi ya paNayAle noyasae chacca dasa mAge joyaNassa parikkheveNaM, Ahie ti vaejjA / pa.--tA se gaM parikkhevavisese kao? Ahie ti vejjaa| u.-tA je gaM jaMbaddIvassa dIvassa parikkheve, taM parikkhevaM dohiM guNettA vasahi chettA dasahi bhAgehi hIramANe esa gaM parikkhevavisese, Ahie ti vejjaa| pa.-tA se gaM aMdhakAre kevaiyaM AyAmeNaM ? Ahie ti vejjaa| u.--tA aTuri joyaNasahassAI tiNi ya tettIse joyaNasae joyaNatibhAgaM ca AyAmeNaM, mAhie ti vejjaa| tayA NaM uttamakaTupatte ukkoseNaM aTThArasamuhutte divase bhavati / ru kI paridhi 31,6,23 yojana kI hai, ise tIna se guNA karane para 94,8,79 yojana hue, ina ke daza kA bhAga dene para 9,8,861 labdha hote haiM---yaha sarva Abhyantara bAhA kI paridhi hai| jaMbUdvIpa kI paridhi 3,16,2,27 yojana tIna kosa 28 dhanuSa 13 aMgula tathA prAdhe aMgula se kucha mAdhika hai| isameM daza kA bhAga dene para 94, 8, 68 yojana aura eka yojana ke dasa bhAgoM meM se cAra bhAga jitanI sarvabAhya vAhA kI paridhi vizeSa hai| Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhaturtha prAmRta] [47 jahaNiyA duvAlasamuhattA rAI bhavai / pa.-"tA jayA NaM sUrie savvabAhiraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM gharaha tayA NaM kisaMThiyA sAvakhettasaMThiI ? Ahiya tti vejjaa| u.--tA uddhamuha-kalaMbuyApupphasaMThiyA tAvarakhettasaMThiI Ahiya ti vaejjA, evaM jaM agbhiMtaramaMDale aMdhakArasaMThiIe yamANaM taM bAhiramaMDale tAvakkhettasaMThiIe, jaMtahi tAvakkhettasaMThiIe taM bAhiramaMDale aMdhakArasaMThiIe bhANiyanvaM, jAva tayA NaM uttamakaTTapattA ukkoseNaM aTThArasamuhattA rAI bhavati, jahaNNie duvAlasamuhutte divase bhavai / sUriyANaM tAvakhettayamANa-parUvaNaM pa.--tA jaMbuddIve vIve sUriyA kevaiyaM khettaM u tavaMti, kevaiyaM khettaM ahe tavaMti, kevaiyaM khetaM tiriyaM tavaMti ? u.--tA jaMbuddIve gaM dove sUriyA egaM joyaNasayaM uDDa tavaMti / aTThArasa joyaNasayAI ahe patavanti / soyAlIsaM joyaNasahassAI dunni ya tevaDhe joyaNasae ekkavIsaM ca saTibhAge joyaNassa tiriyaM tvNti| 00 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama prAbhUta sUriyassa lessA paDighAyagA panvayA 26. tA kassi NaM sUriyassa lessA paDiyA ? Ahiya ti vejjaa| tattha khalu imAno vosaM paDivattIo paNNattAno, taM jahAtatthege evamAhaMsu1. tA maMdaraMsi NaM pavvayaMsi sUriyassa lessA paDihayA, Ahiya tti vaejjA ege evamAhaMsu, ege puNa evamAhaMsu2. tA merusi NaM pavvayaMsi sUriyassa lessA paDihayA, Ahiya ti vaejjA ege evamAhaMsu, ege puNa evamAhaMsu3. tA maNoramaMsi NaM pavvayaMsi sUriyassa lessA paDiyA, Ahiya ti vaejjA ege ebamAhaMsu, ege puNa evamAhaMsu4. tA sudaMsaNaMsi NaM pavvayaMsi sUriyassa lessA paDihayA, Ahiya tti vaejjA ege evamAhaMsu, ege puNa evamAhaMsu5. tA sayaMpabhaMsi NaM pacvayaMsi sUriyassa lessA paDihayA, prAhiya tti vaejjA ege evamAhaMsu ege puNa evamAhaMsu 6. tA girirAyaMsi NaM pavvayaMsi sUriyassa lessA paDihayA Ahiya ti vaejjA, ege evamAhaMsu, ege puNa evamAhaMsu-.-- 7. tA rayaNuccayaMsi NaM pavvayaMsi sUriyassa lessA paDihayA Ahiya tti vaejjA, ege evamAhaMsu, ege puNa evamAhaMsu--- 8. tA siluccayaMsi NaM pavvayaMsi sUriyassa lessA paDiyA, Ahiya ti vaejjA, ege evamAsu, ege puNa evamAhaMsu 9. tA loyamamaMsi NaM pavvayaMsi sUriyassa lessA paDihayA, prAhiya tti vaejjA, ege evamAhaMsu, Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama prAbhUta] [49 . ege puNa evamAhaMsu 10. tA loganAmisi gaM pabvayaMsi sUriyassa lessA paDihayA Ahiya ti vaejjA, ege evamAhaMsu, ege puNa evamAhaMsu-- 11. tA acchasi NaM pavvayaMsi sUriyassa lessA paDiyA Ayi tti vaejjA, ege evamAhaMsu, ege puNa evamAhaMsu 12. tA sUriyAvattaMsi NaM pavvayaMsi sUriyassa lessA paDihayA Ahiya tti vaejjA, ege evamAhaMsu, ege puNa evamAhaMsu 13. tA sUriyAvaraNaMsi NaM pavvayaMsi sUriyassa lessA paDihayA Ahiya ti vaejjA, ege evamAhaMsu, ege puNa evamAhaMsu14. tA uttamaMsi NaM pabvayaMsi sUriyassa lessA paDihayA Ahiya tti vaejjA, ege evamAhaMsu, ege puNa evamAsu 15. tA disAdisi NaM paThanayaMti sUriyassa lessA paDihayA Ahiya tti vaejjA, ege evamAhaMsu, ege puNa evamAhaMsu16. tA avayaMsaMsi NaM pabvayaMsi sUriyassa lessA paDihayA Ahiya tti vaejjA, ege evamAhaMsu, ege puNa evamAhaMsu-- 17. tA dharaNiSIlaMsi gaM pavvayaMsi sUriyassa lessA paDihayA, Ahiya ti vaejjA, ege ekmAhaMtu, ege puNa evamAhaMsu 18. tA dharaNisigaMsi NaM pavvayaMsi sUriyassa lessA paDihayA Ahiya ti vaejjA, ege evamAhaMsu, ege puNa evamAhaMsu19. tA pamvaiMdaMsi NaM pabvayaMsi sUriyassa lessA paDihayA Ahiya tti vaejjA, egeevamAhaMsu, ege puNa evamAhaMsu 20. tA pavvayarAyasi NaM pavvayaMsi sUriyasa lessA paDiyA Ahiya ti vaejjA, ege evamAsu, Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sUryaprajJaptisUtra vayaM puNa evaM kyAmo, jaMsi gaM pavvayaMsi sUriyassa lessA paDihayA, se tA maMdare vi pavuccai jAva panvayarAyA vi paccai,' [ka] tA je NaM puggalA sUriyassa lessa phusaMti te NaM puggalA sUriyassa lessaM paDihaNaMti, [kha] adiTThA vi NaM puggalA sUriyassa lessaM paDihaNaMti, carimalessaMtaragayA vi puggalA sUriyassa lessaM paDihaNaMti / 1. maMdarassa NaM pabvayassa solasa nAmadhejjA paNNattA, taM jahA gAhAmo-- 1. maMdara 2. merU 3. maNorama 4. sudaMsaNa 5. sayaMpabhe ya 6. giriraayaa| 7. rayaNuccaya 8. piyadasaNa 9-10. majjhe logassa, nAbhI ya // 1 // 11. acche ya 12. sUriyAvatte 13. sUriyAvaraNe ti ya / 14. uttame ya 15. disAdI ya 16. baDeMsei ya solase // 2 // __ ka-sama. sa. 16, su. 3 kha-jaMbU. vakkha. 4, su. 109 ina donoM gAthAoM meM 'maMdara parvata' ke solaha nAma ginAye haiM, yahA~ inake atirikta cAra praupamika nAma aura bhI haiN| mandara parvata ke ina bIsa paryAyavAcI nAmoM ko anyAnya mAnyatAvAle bhinna bhinna parvata mAnate haiN| kintu sUryaprajJapti ke saMkalanakartA ne samavAyAMga aura jambUdvIpa-prajJapti ke anusAra mandara parvata ke ye bIsa paryAyavAcI nAma mAnakara sabhI anya mAnyatAmoM kA 'samanvaya' kiyA hai| Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaThA prAbhUta sUriyassa proyasaMThiI pa-tA kahaM te oyasaMThiI ? Ahiya ti vaejjA / ' u-tattha khalu imAo paNavIsaM paDivattIo paNNattAo, taM jahA tatthege evamAhaMsu1. tA aNusamayameva sUriyassa proyA aNNA uppajjai, aNNA avei, ege ekmAhaMsu / ege puNa evamAhaMsu2. tA aNumuhattameva sUriyasta oyA aNNA uppajjai, aNNA avei ege evamAhaMsu / ege puNa evamAhaMsu--- 3. tA aNurAidiyameva sUriyassa oyA aNNA uppajjaha, aNNA avei ege evamAhaMsu / ege guNa evamAhaMsu4. tA aNupakkhameva sUriyassa oyA aNNA uppajjai, aNNA avei, ege evamAhaMsu / ege puNa evamAhaMsu5. tA aNumAsameva sUriyassa oyA aNNA uppajjai, aNNA avei, ege evamAhaMsu / ege puNa evamAhaMsu-- 6. tA aNuuumeva sUriyassa oyA aNNA uppajjA, aNNA avei ege evamAsu / ege puNa evamAhaMsu7. tA aNuayaNameva sUriyassa oyA aNNA uppajjai, aNNA avei, ege evamAhaMsu / ege puNa evamAhaMsu8. tA aNusaMvaccharameva sUriyassa oyA aNNA uppajjai, aNNA avei, ege evamAhaMsu / ege puNa evamAhaMsu6. tA aNujumameva sUriyassa oyA aNNA ucpajjai aNNA avei, ege evamAhaMsu / ege puNa eSamAhaMsu10. tA aNuvAsasayameva sUriyassa oyA aNNA uppajjai, aNNA avei, ege evamAhaMsu / ege puNa evamAhaMsu11. tA aNavAsasahassameva sUriyassa oyA aNNA uppajjai, aNNA aveha, ege evamAhaMsu / Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sUryaprajJaptisUtra ege puNa evamAhaMsu12. tA aNuvAsa-saya-sahassameva sUriyassa oyA aNNA uppajjai aNNA avei, ege evmaahNsu| ege puNa evamAhaMsu-- 13. tA aNuputvameva sUriyassa proyA aNNA uppajjai aNNA pravei, ege evamAsu / ege puNa evamAsu14. tA aNupuTava-sayameva sUriyassa oyA aNNA uppajjai aNNA avei, ege evamAsu / ege puNa evamAhaMsu15. tA aNaputhvasahassameva sUriyassa oyA aNNA uppajjai, aNNA abei, ege evamAhaMsu / ege puNa evamAhaMsu-- 16. tA aNupuncasayasahassameva sUriyassa oyA aNNA uppajjai aNNA avei, ege evmaasu| ege puNa evamAhaMsu17. tA aNupaligrovamameva sUriyassa proyA aNNA uppajjai aNNA avei, ege, evamAhaMsu / ege puNa evamAhaMsu18. tA aNupaliovamasayameva sUriyassa oyA aNNA uppajjai aNNA avei, ege evmaahNsu| ege puNa evamAhaMsu16. tA apaliovamasahassameva sUriyassa oyA aNNA uppajjai aNNA avei, ege evmaahNsu| ege puNa evamAhaMsu20. tA aNupaliovamasayasahassameva sUriyassa oyA aNNA uppajjai aNNA pravei, ege evmaahNsu| ege puNa evamAhaMsu21. tA aNusAgarovamameva sUriyassa oyA aNNA uppajjai aNNA avei, eme evamAsu / ege puNa evamAhaMsu22. tA aNusAgarovama-sayameva sUriyassa oyA aNNA uppajjai aNNA avei, ege evmaasu| ege puNa ebamAhaMsa23. tA aNusAgarovama-sahassameva sUriyassa oyA aNNA uppajjA aNNA aveha, ege evamAhaMsu / Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaThA prAbhUta ege puNa evamAhaMsu-- 24. tA aNusAgarovama-sayasahassameva sariyassa oyA aNNA uppajjai, aNNA avei, ege evamAhaMsu / ege puNa evamAhaMsu25. tA aNuussappiNi-osa ppiNimeva sUriyassa oyA aNmA uppajjai, aNNA avei, ege evamAhaMsu / ' vayaM puNa evaM vayAmo-- (ka) tA tIsaM tIsaM muhutte sUriyassa oyA avaTThiyA bhavai teNa paraM sUriyassa oyA aNaTTiyA bhavai / (kha) chammAse sarie proyaM nnivvudddd| chammAse sarie oyaM abhivuDDai / (ga) nikkhamamANe sUrie desaM NinvuDDaI / pavisamANe sarie desaM abhivudddd| pa.-tattha ko heU ? Ahie ti vaejjA / u.--tA ayaM NaM jaMbaddove dove savvadIva-samuddANaM samvanbhaMtarAe savva khaDDAge va jAva joyaNasayasahassamAyAma-vikkhaMbhe gaM tiNi joyaNasayasahassAI, doNi ya sattAvIse joyaNasae, tiNi kose, aTThAvIsaM ca dhaNusayaM, terasa ya aMgulAI addhaMgulaM ca kiMci visesAhie parikkheve NaM pnnnnte| 1. tA jayA NaM sUrie samvanbhaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tayA maM uttamakaTThapatte ukkosae aTThArasamuhatte divase bhavai, jahaNiyA duvAlasamuhattA rAI bhavai / 2. se nikkhamamANe sUrie NavaM saMvaccharaM ayamANe paDhamaMsi ahorattaMsi abhiMtarANaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM cri| tA jayA NaM sUrie abhiMtarANaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tayA gaM ekANaM rAIdieNaM egaM bhAgaM oyAe divasakhittassa nibuDhittA rayaNi-khittassa abhiDDhittA cAraM carai, maMDalaM aTThArasehiM tIse hi sarvahiM chettaa| tayA gaM aTThArasamuhutte divase bhavai, dohiM egaTThibhAgamuhuttehi UNe / 1. ina pratipattiyoM se aisA pratIta hotA hai ki jainAgamoM ke atirikta anya dArzanika purANAdi granthoM meM bhI praupamikakAlavAcaka 'palyopama-sAgaropama, utsapiNI-avasarpiNI' Adi zabdoM kA prayoga thaa| vartamAna meM bhI yadi pUrANAdi granthoM meM ina praupamikakAla vAcaka zabdoM kA kahIM prayoga ho to anveSaNazIla vidvAn prayatna karake prakAzita kreN| Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 541 [sUryaprajJaptisUtra duvAlasamuhuttA rAI bhavai-dohi egaThibhAgamuhuttehi ahiyaa| 3. se nikkhamamANe sUrie doccaMsi ahorattaMsi abhitarANaMtaraM taccaM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM crh| tA jayA gaM sUrie abhitarANaMtaraM taccaM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tayA gaM dohi rAidiehi do bhAge oyAe divasa-khettassa nivRDhittA, rayaNi-khettassa abhivuDDhettA dhAraM carai, maMDalaM aTThArasehiM tIsehiM saehi chettaa| tayA NaM aTThArasamuhutte divase bhavai, cahi egaTThibhAga muhuttehiM UNe / . duvAlasamuhuttA rAI bhavai, cahi egadvibhAgamuhuttehiM ahiyaa| 4. evaM khalu eeNaM uvAeNaM nikkhamamANe sUrie tayANaMtarAo maMDalAo tayANaMtaraM maMDalaM saMkamamANe saMkamamANe egamege maMDale, egamegeNaM rAidieNaM egamegaM egamegaM bhAgaM oyAe divasa-khettassa nivvaDDamANe nivvuDDamANe rayaNi-khettassa abhivaDDhemANe abhivaDDhemANe sambabAhiraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM cri| 5. tA jayA gaM sUrie sandhabhaMtarAo maMDalAo samvabAhiraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM gharaha tayA NaM samvanbhaMtaraM maMDalaM paNihAya egeNaM tesieNaM rAiMdiyasaeNaM ega tesIyaM bhAgasayaM oyAe divasakhettassa nivvuDDattA rayaNi-khettassa abhivuDDhettA cAraM carai, maMDalaM aTThArasehiM tIse hiM sahi chettaa| tayA NaM uttamakaTThapattA ukkosiyA aTThArasamuhuttA rAI bhavai, jahaNNae duvAlasamuhatte vivase bhvi| esa NaM paDhame chammAse, esa gaM paDhamassa chammAsassa pajjavasANe / 1. se pavisamANe sUrie doccaM chammAsaM ayamANe paDhamaMsi ahorasi bAhirANaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM cri| tA jayA NaM sUrie bAhirANaMtaraM maMDalaM ubasaMkamittA cAraM carai, tayA NaM egeNaM rAidieNaM ega bhAgaM oyAe rayaNikhettassa nimbuDDhetA divasa-khettassa abhivaDhettA cAraM carai, maMDalaM aTThArasehi tIsehiM saehi chettaa| tayA NaM aTThArasamuhuttA rAI bhavai, dohiM egaTThibhAgamuhattehi UNA / duvAlasamuhutte divase bhavai, dohiM egaTThibhAgamuhuttehiM ahie| 2. se pavisamANe sUrie doccaMsi ahorattaMsi bAhirANaMtaraM taccaM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM cr| tA jayA gaM sUrie bAhirANaMtaraM taccaM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tayA NaM dohiM rAidiehi do bhAe oyAe rayaNikhettassa nivvuDDhettA divasa-khettassa abhivuDDhettA cAraM carai, maMDalaM aTThArasahiM tIsehiM sahi chettA / Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaThA prAmRta] [55 tayA NaM aTThArasamuhuttA rAI bhavai, cauhi egaTThibhAgamuhuttehiM uunnaa| duvAlasamuhutte divase bhavai, cahiM egaTThibhAgamuhuttehi ahie| 3. evaM khalu eeNaM uvAeNaM pavisamANe sUrie tayANaMtarAo maMDalAo tayANaMtara maMDalaM saMkamamANe saMkamamANe egamege maMDale egamageNaM rAidieNaM egamegaM bhAga oyAe rayaNi-khettassa nivvuDDhemANe ninvuDDhemANe divasa-khettassa abhivuDDhemANe abhivuDDhemANe savvanbhaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM crii| 4. tA jayA NaM sUrie savvabAhirAmo maMDalAo samvanbhaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tayA NaM savvabAhiraM maMDalaM paNihAya emeNaM tesoeNaM rAbaMdiyasaeNaM emaM tesIyaM bhAgasayaM oyAe rayaNikhettassa nivvuDDhettA divasa-khettassa abhivuDDhettA cAra carai, maMDalaM aTThArasehi tosehiM sahi chettaa| tayA NaM uttamakaTThapatte ukkosae aTThArasamuhutte divase bhavai jahaNiyA duvAlasamuhuttA rAI bhvi| esa NaM docce chammAse, esa NaM doccassa chammAsassa pjjvsaanne| esa NaM zrAicce saMvacchare, esa NaM Aiccassa saMvaccharassa pajjavasANa / Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama prAbhUta sUriyeNa pagAsiyA pavvayA pa.- tA ki te sUriyaM varai? Ahietti vejjaa| u.---tattha khalu imAo vIsaM paDivattIo paNNattAo taM jahAtatthege evamAhaMsu-.. 1. tA maMdare NaM pavvae sariyaM varai, ege ekmAhaMsu / ege puNa evamAhaMsu2. tA merU NaM panvae sariyaM varai ege evamAhaMsu / 3-16. evaM eeNaM abhilAveNaM NeyadhvaM taheba jAva / ' ege puNa evamAhaMsu20. tA panvayarAye NaM pavvae sUriyaM varai, ege evamAhaMsu / vayaM puNa evaM vadAmo tA maMdare NaM pavvae sUriyaM varai, evaM pi pavuccai taheva jAva (1-20 sUriya0 pA0 5, su. 26 ko dekheN)| tA pavvayarAye gaM pabbae sUriyaM varai, evaM pi pavuccai / (ka) tAje gaM poggalA sUriyassa lesaM phusaMti, te NaM puggalA sUriyaM varayaMti / (kha) adiTThA vi NaM poggalA sUriyaM varayaMti / (ga) carimalessaMtaragayA vi gaM poggalA sUriyaM varayati / 1. 'sUriyassa lessA paDidhAyagA panvayA' isa zIrSaka ke antargata sUrya. prA. 5, su. 26 meM bIsa pratipattiyoM ke anusAra sUrya kI lezyA ko pratihata karane vAle bIsa parvatoM ke nAma ginAye haiN| yahA~ bhI usI ke anusAra mUla-pATha ke sabhI AlApaka kahane caahie| 2. Upara ke TippaNa meM sUcita zIrSaka ke antargata marya. pA. 5, su. 26 ke anusAra sUryaprajJapti ke saMkalanakartA ne yahA~ bhI maMdara parvata ke bIsa nAmoM ko paryAyavAcI mAnakara samanvaya kara liyA hai| Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3btts ai sUrassa udaya-saMThiI pa.-tA kahaM te udayasaMThiI AhiyA ? ti vejjaa| u.-tattha khalu imAo tiNi paDivattIo paNNattAo, taM jahA1. tatthege evamAsu (ka) tA jayA NaM jaMbuddIve dove dAhiNaDDhe aTThArasamuhutte divase bhavai, tayA NaM uttaraDDhe'vi aTThArasamuhutte divase bhavai / jayA uttaraDDhe aTThArasamuhutte divase bhavai, tayA NaM dAhiNaDDhe'vi aTThArasamuhutte divase bhvh| (kha) tA jayA NaM jaMbuddove dobe dAhiNaDDhe sattarasamuhutte divase bhavai, tayA NaM uttaraDDhe'vi sattarasamuhutte divase bhavai / jayA NaM uttaraDDhe sattarasamuhatte divase bhavai, tayA NaM dAhiNaDDhe'vi sattarasamuhutte divase bhvi| (ga) tA jayA NaM jaMbuddIve dove dAhiNaDDhe solasamuhutte divase bhavai, tayA NaM uttaraDDhe'vi solasamuhatte divase bhavai / jayA NaM uttaraDDhe solasamuhutte divase bhavai, tayA NaM dAhiNaDDhe'vi solasamuhatte divase bhavai / (gha) tA jayA NaM jaMbuddove dove dAhiNaDDhe paNNarasamuhutte divase bhavai, tayA NaM uttaraDDe'vi paNNarasamuhatte divase bhv| __ jayA NaM uttaraDDe pagNarasamuhutte divase bhavai, tayA NaM dAhiNaDDa'vi paNNarasamuhatte divase bhvh| (Ga) tA jayA NaM jaMbuddIve dIve dAhiNaDDa cauddasamuhutte divase bhavai, tayA NaM uttaraDDe'vi cauddasamuhutte divase bhavai / jayA NaM uttaraDDhe cauddasamuhutte divase bhavai, tayA NaM dAhiNaDDhe'vi coddasamuhutte divase bhavai / (ca) tA jayA NaM jaMbuddIve dIve dAhiNaDDhe terasamuhutte divase bhavai, tayA NaM uttara DDhe'vi terasamuhatte divase bhvi| jayA NaM uttaraDDhe terasamuhutte divase bhavai, tayA NaM dAhiNaDDhe'vi terasamuhutte divase, bhavai / (cha) tA jayA NaM jaMbuddIve dIve dAhigaDDe bArasamuhutte divase bhavai, tayA NaM uttaraDDhe'vi bArasamuhatte divase bhavai / Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58] [sUryaprajJaptisUtra jayA gaM uttaraDDa bArasamuhutte divase bhavai, tayA NaM dAhiNaDDe'vi bArasamuhutte divase bhvi| (ja) tayA NaM jaMbuddIve dIve maMdarassa pavvayassa purathima-paccatthime NaM sayA paNNarasamuhutte divase bhavai, sayA paNNarasamuhuttA rAI bhavai, aSTriyA NaM tattha rAiMdiyA paNNattA, samaNAuso ! ege evmaasu| 2. ege puNa evamAhaMsu (ka) tA jayA NaM jaMbuddIve dIve dAhiNaDDe aTThArasamuhuttANaMtare divase bhavai, tayA gaM uttaraDDa'vi aTThArasamuhattANatare divase bhavai / jayA NaM uttaraDDe aTThArasamuhuttANaMtare divase bhavai, tayA NaM dAhiNaDDavi aTThArasamuhattANaMtare divase bhavai / (kha) tA jayA NaM jaMbuddIve dIve dAhiNaDDe sattarasamuhuttANatare divase bhavai, tayA gaM uttarale vi sattarasamuhuttANaMtare divase bhavai / jayA NaM uttaraDDe sattarasamuhuttANatare divase bhavai, tayA NaM dAhiNaDDe'vi sattarasamuhattANaMtare divase bhv| [ga] tA jayA NaM jaMbuddIve dove dAhiNaDDa solasamuhattANatare divase bhavai, tayA gaM uttaraDDa'vi solasamuhuttANaMtare divase bhavai / jayA NaM uttaraDDe solasamuhuttANatare divase bhavai, tayA NaM dAhiNaDve'vi solasamuhattANaMtare divase bhvi| [5] tA jayA NaM jaMbuddIve vIve vAhiNaDDhe paNNarasamuhuttANatare divase bhavai, tayA NaM uttaraDDhe'vi paNNarasamuhuttANaMtare divase bhavai / jayA NaM uttaraDDhe paNNarasamuhuttANaMtare divase bhavai, tayA NaM dAhiNaDDhe'vi paNNarasamuhuttANaMtare divase bhvi| [3] tA jayA NaM jaMbuddIve dobe dAhiNaDDhe coddasamuhuttANaMtare divase bhavai, tayA NaM uttaraDDhe'vi coddasamuhuttANaMtare divase bhavai / jayA NaM uttarauDhe coddasamuhuttANatare divase bhavai, tayA NaM dAhiNaDDhe'vi cohasamuhattANaMtare divase bhv| [ca] tA jayA NaM jaMbuddIve dove dAhiNaDDhe terasamuhuttANatare divase bhavai, tayA NaM uttaraDevi terasamuhattANaMtare divase bhavai / Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama prAbhata] . jayA NaM uttaraDDhe terasamuhattANaMtare divase bhavai, tayA NaM dAhiNaDDhe'vi terasamuhattANaMtare divase bhvi| [cha] tA jayA NaM jaMbuddIve dove dAhigaDDhe bArasamuhattANatare divase bhavai, tayA gaM uttaraDDhe'vi bArasamuhuttANaMtare divase bhavai / jayA NaM uttaraDDhe bArasamuhuttANatare divase bhavai, tayA meM dAhiNaDDhe'vi bArasamuhattANaMtare divase bhavai / [ja] tayA NaM jaMbaddove dIve maMdarassa pavvayassa purathima-paccatthime NaM No sayA paNNarasamuhutte divase bhavai, No sayA paNNarasamuhattA rAI bhavai, praNava TThiyA NaM tattha rAIdiyA paNNattA, samaNAuso ! ege evamAsu / 3. ege puNa evamAsu [ka] tA jayA NaM jaMbuddIve dIve dAhiNaDDhe aTThArasamuhutte divase bhavai, tayA NaM uttaraDDhe duvAlasamuhuttA rAI bhavai / / jayA NaM uttaraDDhe aTThArasamuhutte divase bhavai, tayA NaM dAhiNaDDhe bArasa muhattA rAI bhavai / [kha] tA jayA NaM jaMbuddIve dIve dAhiNaDDhe aTThArasamuhuttANatare divase bhavai, tayA NaM uttaraDDhe bArasamuhuttA rAI bhavai / jayA NaM uttaraDDhe aTThArasamuhuttANatare divase bhavai, tayA NaM dAhiNaDDhe bArasamuhattA rAI bhvi| [ka] tA jayA NaM jaMbuddIve dove dAhiNaDDhe sattarasamuhutte divase bhavai, tayA NaM uttaraDDhe duvAlasamuhuttA rAI bhavai / jayA NaM uttaraDhe sattarasamuhatte divase bhavai tayA NaM dAhiNaDDhe bAramamuhattA rAI bhavai / [kha] tA jayA NaM jaMbuddIve dIve dAhiNaDDhe sattarasamuhuttANaMtare divase bhavai, tayA NaM uttaraDDhe bArasamuhuttA rAI bhavai / jayA NaM uttaraDDhe sattarasamuhuttANaMtare divase bhavai, tayA NaM dAhiNaDDhe bArasamuhuttA rAI bhv| [ka] tA jayA gaM jaMbuddIne vIve dAhiNaDDhe solasamuhutte divase bhavai, tayA NaM uttaraDDhe duvAlasamuhuttA rAI bhavai / jayA NaM uttaraDDhe solaptamutte divase bhavai, tayA NaM dAhiNaDDhe bArasamuhuttA rAI bhavai / Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sUryaprajJaptisUtra [kha] tA jayA NaM jaMbuddIve dIve dAhiNaDDhe solasamuhattANatare divase bhavai, tayA NaM uttaraDDhe duvAlasamuhuttA rAI bhavai / jayA NaM uttaraDDhe solasamuhattANatare divase bhavai, tayA NaM dAhiNaDDhe bArasamuhuttA rAI bhv| [ka] tA jayA NaM jaMbuddIve dIve dAhiNaDDhe paNNarasamuhatte divase bhavai, tayA NaM uttaraDa Dhe duvAlasamuhattA rAI bhavai / jayA NaM uttaraDa Dhe paNNarasamuhatte divase bhavai, tayA NaM dAhiNaDa Dhe bArasamuhattA rAI bhavai / [kha] tA jayA NaM jaMbuddIve dove dAhiNaDa Dhe paNNarasamuhuttANatare divase bhavai, tayA NaM uttaraDa Dhe duvAlasamuhattA rAI bhavai / jayA NaM uttaraDale paNNarasamuhattANaMtare divase bhavai, tayA NaM dAhiNaDale bArasa muhattA rAI [ka] tA jayA NaM jaMbuddIve dIve dAhiNaDa Dhe cohasamuhatte divase bhavai, tayA NaM uttaraDa Dhe duvAlasamuhuttA rAI bhavai / jayA NaM uttaraDa Dhe coddasamuhutte divase bhavai tayA NaM dAhiNaDDhe bArasamuhattA rAI bhavai / [kha] tA jayA NaM jaMbuddIve dIve bAhiNaDa Dhe coddasamuhattANaMtare divase bhavai, tayA NaM uttarale duvAlasamuhuttA rAI bhavai / jayA NaM uttaraDDhe cohasamuhuttANaMtare divase bhavai tayA NaM dAhiNaDDhe bArasamuhattA rAI bhvh| [ka] tA jayA NaM jaMbuddIve dove dAhiNaDaDhe terasamuhutte divase bhavai, tayA gaM uttarA Dhe duvAlasamuhuttA rAI bhavai / jayA NaM uttaraDa Dhe terasamuhutte divase bhavai, tayA NaM dAhiNaDa Dhe bArasamuhuttA rAI bhavai / [kha] tA jayA NaM jaMbuddIve dIve dAhiNaDa Dhe terasamuttANatare divase bhavai, tayA gaM uttaraDDhe duvAlasamuhuttA rAI bhvi| jayA NaM uttaraDa Dhe terasamuhuttANaMtare divase bhavai, tayA NaM dAhiNaDa Dhe bArasamahattA rAI bhvh| [ka] tA jayA NaM jaMbuddIve dIve dAhiNaDa Dhe bArasamuhutte divase bhavai, tayA NaM uttaraDa Dhe duvAlasamuhuttA rAI bhvi| jayA NaM uttaraDa Dhe bArasamuhutte divase bhavai, tayA NaM dAhiNaDa Dhe bArasamuhuttA rAI bhavai / [kha] tA jayA NaM jaMbuddIve dIve dAhiNaDa Dhe bArasamuhattANatare divase bhabai, tayA gaM uttaraDDhe duvAlasamuhuttA rAI bhavai / Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [61 aSTama prAbhUta] . jayA NaM uttaraDDe bArasamuhuttANaMtare divase bhavai, tayA NaM dAhiNaDDe bArasamuhuttA rAI bhbi| tayA NaM jaMbuddIve dIve maMdarassa pavvayassa purathimapaccatthime NaM vatthi pagNarasamuhutte divase bhavai, gevatthi paNNarasamuhuttA rAI bhavai / vocchiNNA NaM tattha rAiMdiyA paNNattA, samaNAuso ! ege evamAhaMsu / vayaM puNa evaM vayAmo tA jaMbuddIve dobe sUriyA udINa-pAINamuggacchaMti, pAINa-dAhiNamAgacchaMti / pAINa-dAhiNamuggacchaMti, dAhiNa-paDoNamAgacchaMti / bAhiNa-paDoNamaggacchaMti, paDINa-uvINamAgacchaMti / paDoNa-udoNamuggacchaMti, udINa-pAINamAgacchaMti / / [ka] tA jayA gaM jaMbuddIve dove maMdarassa pavvayassa dAhiNaDDa divase bhavai, tayA gaM uttaraDDa'vi divase bhvi| jayA NaM uttaraDDa divase bhavai, tayA NaM jaMbuddIve dIve maMdarassa panvayassa purathima-paccisthime NaM rAI bhvi| [kha] tA jayA NaM jaMbuddIve dIve maMdarassa pabvayassa purathime NaM divase bhavai, tayA NaM paccatthime'vi divase bhavai / jayA NaM paccatthime NaM divase bhavai, tayA NaM jaMbuddIve dove maMdarassa pavvayassa uttaravAhiNe NaM rAI bhavai / [ka] tA jayA NaM jaMluddIve dIve maMdarassa panvayassa dAhiNaDDhe ukkosae aTArasamuhutte divase bhavai, tayA NaM uttaraDDe ukkosae aTThArasamuhatte divase bhavai / jayA NaM uttara ukkosae aTThArasamuhutte divase bhavai, tayA NaM jaMbuddIye dIve maMdarassa panvayassa purasthima-paccatthime NaM jahaNiyA duvAlasamuhuttA rAI bhavai / 1. pa. jambuddIve NaM bhaMte ! dIve sUriyA ? udINapAINamuggaccha pAINadAhiNamAgacchaMti ? pAINadAhiNamuggaccha dAhiNapaDImAgacchaMti ? dAhiNapaDINamuggaccha paDINaudINamAgacchaMti ? paDINaudINamuggaccha unINapAINamAgacchaMti ? haMtA goyamA ! jahA paMcamamA paDhame use jAva batthi ussappiNI pravaTrie NaM tattha kAle paM. samaNAuso! --bhaga. sa. 5, u.1 su. 5 (ka) jaMbu. vakkha. 7, su. 150 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62] [sUryaprajJaptisUtra [kha] tA jayA NaM jaMbuddIve dIve maMdarassa pabvayassa purasthime NaM ukkosae aTThArasamahatte divase bhavai, tayA NaM paccatthime'vi ukkosae advArasamahutte divase bhvi|| jayA NaM paccatthime NaM ukkosae aTThArasamuhutte divase bhavai, tayA NaM jaMbuddIve dIve maMdarassa pavvayassa uttaradAhiNe NaM jahaNiyA duvAlasamuhuttA rAI bhavai / evaM eeNa gameNaM NeyatvaM aTThArasamuhuttANaMtare divasesAirega-duvAlasa-muhuttA raaii| sattarasa-muhutte divaseterasa-muhuttA raaii| sattarasa-muhattANaMtare divasesAirega-terasa-muhuttA raaii| solasa-muhutte divase-- coddasa-muhuttA raaii| solasa-muhuttANaMtare divasesAirega-cohasa-muhuttA raaii| paNNarasa-muhutte divasepaNNarasa-mahattA raaii| paNNarasa-mahattANaMtare divase--- sAirega-paNNarasa-muhuttA raaii| coDsa-mahatte divasesolasa-muhuttA raaii| coddasa-mahattANatare divase-- sAirega-solasa-muhuttA rAI / terasa-muhutte divasesattarasa-muhuttA raaii| terasa-muhuttANatare divase-- sAirega-sattarasa-muhuttA rAI / jahaNNae duvAlasa-mahatte divase bhavai---- ukkosiyA aTThArasa-mahattA rAI bhavai evaM bhANiyanvaM / ' 1. bhaga. za. 5, u. 1, su. 5-13 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama prAmRta] vAsAuu [ka] tA jayA NaM jaMbuddIve vIve maMdarassa pabbayassa dAhiNaDa Dha vAsANaM paDhame samae paDivajjai, tayA NaM uttaraDa 'vi vAsANaM paDhame samae paDivajjai / jayA NaM uttaraDa Dha vAsANaM paDhame samae paDivajjai, tayA NaM jaMbuddIve dIve maMdarassa pavvayassa purasthima-paccatthime NaM aNaMtara-purakkhaDa-kAla-samayaMsi vAsANaM paDhame samae paDivajjai / [kha] tA jayA NaM jaMbuddIve dIve maMdarassa pavvayassa purathime NaM vAsANaM paDhame samae paDivajjai, tayA NaM paccatthime'vi vAsANaM paDhame samae paDivajjai / jayA NaM paccasthime NaM vAsANaM paDhame samae paDivajjai, tayA NaM jaMbuddove dove maMdarassa pavvayasma uttara-dAhiNe NaM aNaMtarapacchAkaya-kAla-samayaMsi vAsANaM paDhame samae paDivanne bhavai / jahA samao tahA 1. AvaliyA, 2. ANApANa, 3. theve, 4. lave, 5. muhutte, 6. ahoratte 7. pakkhe, 8. mAse, ee aTTha AlAvagA, jahA vAsANaM tahA bhANiyanvA / / hemata uu (ka) tA jayA NaM jaMbuddIve dove maMdarassa pabvayassa dAhiNaDDhe hemaMtANaM paDhame samae paDivajjai, tayA NaM uttaraDhe'vi hemaMtAgaM paDhame samae paDivajjai / / jayA NaM uttara DDhe hemaMtANaM paDhame samae paDivajjai, tayA NaM jaMbuddIve dIve maMdarassa panvayassa purasthima-paccatthime NaM aNaMtara-purakkhaDa-kAla-samayaMsi hemaMtANaM paDhame samae paDivajjai / (kha) tA jayA jaM jaMbuddIve dIve maMdarassa pavvayassa purasthime NaM hemaMtANaM paDhame samae paDivajjaha, tayA NaM paccatthime'vi hemaMtANaM paDhame samae pddivjji| jayA NaM paccasthime NaM hemaMtANaM paDhame samae paDivajjai, tayA NaM jaMbuddIve dIve maMdarassa pavvayassa uttara-dAhiNe NaM aNaMtara-pacchAkaDa-kAla-samayaMsi hemaMtANaM paDhame samae' paDivajjai / jahA samao tahA 1. AvaliyA, 2. prANApANa, 3. thove, 4. lave, 5. muhutte, 6. ahoratte, 7. pakkhe, 8. mAse, ee aTa pAlAvagA. jahA dvemaMtANaM tahA bhaanniyvaa| 1. Upara sUtra meM paDhame samae' ATha sthAnoM para 'rekhAMkita' haiM una sthAnoM meM nIce likhe pAlApaka kaheM, aura pratyeka pAlApaka ke do do sUtra Upara ke samAna kaheM-- 1. paDhamA prAvaliyA, 2. paDhamo prANApANa, 3. paDhame thove, 4. paDhame lave, 5. paDhame mahatte, 6. paDhame ahoratte, 7. paDhame pakkhe, 8. paDhame mAse / 2. Upara sUtra meM 'paDhame samae' pATha sthAnoM para hai una sthAnoM para nIce likhe pAlASaka kaheM, aura pratyeka mAlApaka ke Upara ke samAna do do sUtra kaheM1. paDhamA prAvaliyA, 2. paDhamo prANApANa, 3. paDhame thove, 4. paDhame lave, 5. paDhame muhatte, 6. paDhame ahoratte, 7. paDhame pakkhe, 8. paDhame mAse / Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sUryaprAptisUtra gimha uu (ka) tA jayA NaM jaMbuddove dove maMdarassa pabvayassa dAhiNaDDhe gimhANaM paDhame samae paDivajjai, tayA NaM uttaraDhe'vi gimhANaM paDhame samae pddivjji| jayA NaM uttara gimhANaM paDhame samae paDivajjai, tayA NaM jaMbaddIve dIve maMdarassa pavvayassa purasthima-paccasthime NaM aNaMtara-purakkhaDa-kAla-samayaMsi gimhANaM paDhame samae paDivajjai / (kha) tA jayA NaM jaMbuddIve dIve maMdarassa pandhayassa purathime NaM gimhANaM paDhame samae paDivajjai, tayA NaM paccasthime'vi gimhANaM paDhame samae paDivajjai, jayA paccasthime NaM gimhANaM paDhame samae paDivajjai, tayA NaM jaMbuddIve dIve maMdarassa pavyayassa uttara-vAhiNe NaM aNaMtara-pacchAkaDa kAla-samayaMsi gimhANaM paDhame samae' paDivajjai / jahA samao tahA 1. AvaliyA, 2. ANApANa, 3. thove, 4. lave, 5. muhutte, 6. ahoratte, 7. pakkhe, 8. mAse, ee aTTha AlAvagA, jahA gimhANaM tahA bhANiyanvA / ayaNAi (ka) tA jayA NaM jaMbuddIve dauve maMdarassa pavvayassa dAhiNaDDhe paDhame ayaNe paDivajjai, tayA NaM uttaraDDhe'vi paDhame ayaNe paDivajjai / jayA NaM uttaraDDhe paDhame ayaNe paDivajjai, tayA NaM dAhiNaDDhe'vi paDhame ayaNe paDivajjai / jayA NaM uttaraDDhe paDhame ayaNe paDivajjai, tayA gaM jaMbuddIve dIve maMdarassa panvayassa purasthimapaccasthime NaM aNaMtara-purakkhaDa-kAla-samayaMsi paDhame ayaNe paDivajjai / (kha) tA jayA NaM jaMbuddIve dove maMdarassa phavvayassa purathime gaM paDhame ayaNe paDivajjai, tayA NaM paccatthime'vi paDhame ayaNe pddiyjji| jayA NaM paccasthime NaM paDhame ayaNe paDivajjai, tayA NaM puratthime'vi paDhame ayaNe paDivajjai / jayA NaM paJcasthime NaM paDhame ayaNe paDivajjai, tayA NaM jaMbuddIve dIve maMdarassa pavvayassa uttaradAhiNe NaM aNaMtara-pacchAkaDa-kAla-samayaMsi paDhame ayaNe paDivajjai / jahA paDhamassa ayaNassa AlAvago tahA doccassa ayaNassa bhaanniynyo| jahA ayaNe tahA saMvacchare, juge, vAsasae, vAsasahasse, vAsa-sayasahasse, punvage, puThave, jAva sIsapaheliyA paliovame sAgarovame ya / Upara sUtra meM "paDhame samae" ATha sthAnoM para hai, una sthAnoM para nIce likhe pAlApaka kaheM aura pratyeka pAlApaka ke Upara ke samAna do do sutra kheN| 1. paDhamA prAvaliyA, 2. paDhamo prANApANa, 3. paDhame thove, 4. paDhame lave, 5. paDhame muhatte, 6. paDhame ahorate, 7. paDhame pakkhe, 8. paDhame maase| 2. jahA~ jahA~ "paDhame ayaNe" hai, vahAM vahAM "dIcce prayaNe" kheN| Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama prAbhUta] 65 ussappiNI tA jayA NaM jaMbuddIve dove maMdarassa panvayassa dAhiNaDDe ussappiNI paDivajjai, tayA NaM uttara'vi ussappiNI paDivajjai / jayA NaM uttaraDDe ussappiNI paDivajjai, tayA NaM jaMbuddIve dIve maMdarassa phavvayassa purathimapaccasthime NaM Nevasthi ussappiNI vasthi osappiNI avadie NaM tattha kAle paNNatte samaNAuso ! evaM osppinnii| lavaraNasamuddo tA jayA NaM lavaNe samudde dAhiNaDDe divase bhavai, tayA NaM lavaNe samudde uttararaDDe'vi divase bhavai, jayA NaM lavaNe samudde uttaraDDe divase bhavai, tayA gaM lavaNe samudde purathima-paccatthime NaM rAI bhvi| sesaM jahA jaMbuddove dIve taheva jAva osppinnii| dhAyaikhaMDo tA dhAyaikhaMDe gaM dIve sUriyA udINa-pAINamuggacchaMti, pAINa-dAhiNamAgacchaMti, 1. (ka) Upara jahAM jahAM "ussappiNI' hai vahAM vahAM "prosappiNI" kaheM / 2. "jacceva jaMbuddIvassa kttavbatA bhaNitA, sacceva savvA aparise sitA lavaNasamudassa vi bhANitavvA" / navara---imeNaM abhilAveNaM sabve AlAvagA bhANitavvA / pa. (ka) lavaNe NaM bhaMte ! samudde sUriyA udINa-pAdoNamugaccha pAdoNa-dAhiNamAgacchati ? (kha) pAdINa-dAhiNamuggaccha dAhiNa-pAdINamAgacchati ? (ga) dAhiNa-pAdINamuggaccha pAdINa-udoNamAgacchaMti ? (gha) pAdINa-udINamumgaccha udINa-pAdINamAgacchati ? u. (ka-gha) hatA goyamA ! lavaNe NaM samudde mUriyA--- udINa-pAdINamumgaccha pAdINa-dAhiNa mAgacchaMti, jAva pAdINa-udoNamuggaccha udoNa-pAdINamAgacchati / eteNaM abhilAvaNaM NetavvaM-jAva pa. (ka) jadA gaM bhaMte ! lavaNasamudde dAhiNaDDhe paDhamA ussappiNI paDivajjati tadA Na uttaraDDhe vi paDhamA ussappiNI paDivajjati ? (kha) jadA NaM uttara paDhamA usmappiNI paDivajjati, tadA NaM lavaNasamudde purathimapaccatthime NaM nevatthi prosappiNI, nevatthi ussappiNI ? avaTrite Na tattha kAle paNNate ? u. haMtA goyamA! taM ceva uccAreyavvaM jAva samaNAuso ! bhaga. sa. 5, u. 1, su. 22 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sUryaprajJaptisUtra jAva paDINa-udoNamuggacchaMti, udINa-pAINamAgacchaMti, tA jayA NaM dhAyaisaMDe dIve maMdarANaM pavvayANaM dAhiNaDDhe divase bhavai, tayA NaM uttaraDDhe'vi divase bhavai, jayA NaM uttarauDhe divase bhavai, tayA NaM dhAyaisaMDe dove maMdarANaM pankyANaM purathima-paccatthime Na rAI bhavati, sesaM jahA jaMbaddIve dIve taheva jAva osa ppiNI, kAloe NaM samudde jahA lavaNe samudde / abhaMtarapukkharaddho tA abhaMtara-pukkharaddhe NaM dIve sUriyAudINa-pAINamuggacchaMti, pAINa-dAhiNamAgacchaMti, jAva paDINa-udINamuggacchaMti, udINa-pAINamAgacchaMti, tA jayA NaM anbhaMtara-pukkharaddhe maMdarANaM pavvayANaM dAhiNaDDhe divase bhavai, tayA NaM uttaraDDhe'vi divase bhavai, jayA NaM uttaraDDhe divase bhavai, tayA NaM abhitarapukkharaddhe maMdarANaM pabvayANaM purathimapaccasthime NaM rAI bhavai, sesaM jahA jaMbuddIve dIve taheva jAva prosppinnii| Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ geetts alr porisicchAya-nivvattaNaM30. pa. tA kaikaTThe te sUrie porisicchAyaM Nivatteti ? Ahie tti vaejjA, u. tattha khalu imAno tiNNi paDivattIo paNNattAo, taM jahAtatthege evamAhaMsuH 1. tA je gaM poggalA sariyassa lesaM phusaMti, te NaM poggalA saMtappati, te gaM poggalA saMtappamANA tadaNaMtarAI bAhirAI poggalAI saMtAvetIti, esa NaM se samie tAvakkhette ege evamAhaMsu, ege puNa evamAhaMsu 2. tAje gaM poggalA sUriyassa lesaM phusaMti, te NaM pogalA no saMtappaMti, te NaM poggalA asaMtappamANA tadaNaMrAI bAhirAI poggalAI No saMtAtIti, esa NaM se samie tAvakkhette, ege evamAhaMsu, ege puNa evamAhaMsa 3. tA je NaM poggalA sUriyassa lesaM phusaMti, te NaM poggalA atthegaiyA saMtapyaMti, atthegaiyA no saMtappaMti, tattha atthegaiyA saMtappamANA tadaNaMtarAI bAhirAI poggalAI atthegayAI saMtAti, atthegayAI no saMtAveMtIti. esa NaM se samie tAvakhette, ege evamAhaMsu, vayaM puNa evaM vayAmo: tA jAo imAo caMdima-sUriyANaM devANaM vimANehito lesAo bahittA ucchuDhA abhiNisaTThAo patAti, eyAsi NaM lesANaM aMtaresu aNNayarIo chiNNalesAo saMmucchaMti, tae NaM tAoM chiNNalessAo saMmucchiyAo samANIo tadaNaMtarAI bAhirAiM poggalAI saMtAtIti, esa NaM se samie tAvakkhette / porisicchAya-nivattaNa:31. pa. tA kaikaTTha te sUrie porisicchAyaM Nivatteti ? Ahie ti vaejjA / u. tattha khalu imAo paNavIsaM paDivattIo paNNatAo taMjahAH Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68] [sUryaprajJaptisUtra tatthege evamAhaMsu1. tA aNusamayameva sUrie porisicchAyaM Nivvattei, Ahie ti vaejjA, ege ekmAhaMsu, ege puNa evamAhaMsu2. tA aNumuhuttameva sUrie porisicchAyaM Nivattei, Ahie tti vaejjA, jAo ceva oyasaMThiIe paDivattIo eeNaM abhilAvaNaM NeyavAo, jAva' [3.24] ege puNa evamAhaMsu 25. tA aNuussa ppiNi-prosappiNimeva sUrie porisicchAyaM Nivattei Ahie tti vaejjA, ege evamAhaMsu, vayaM puNa evaM vayAmo:tA sUriyassa NaM1. uccattaM ca lesaM ca paDucca chAyuddese, 2. uccattaM ca chAyaM ca paDucca lesuddese, 3. lessaM ca chAyaM ca paDucca uccattoddese pa.....................2 u. tattha khalu imAo duve paDivattIo paNNattAo, taMjahA-- tatthege evamAhaMsu(ka) 1. tA atyi NaM se divase jaMsi gaM divasaMsi sUrie cauporisicchAyaM nivvattei, (kha) asthi NaM se divase jaMsi NaM divasaMsi sUrie du-porisicchAyaM nivvattei, ege evamAhaMsu ege puNa evamAhaMsu(ka) 2. tA asthi NaM se divase jaMsi NaM divasaMsi sUrie du-porisicchAyaM nivvattei, (kha) asthi NaM se divase jaMsi NaM divasaMsi sUrie no kici porisicchAyaM nivvattei, 1. sUrie. pA. 6. su. 27 2. sUryaprajJapti kI saMkalanazailI ke anusAra yahAM praznasUtra honA cAhie thA, kintu yahAM praznasUtra prA. sa. yAdi kiso prati meM nahIM hai, ata: yahAM kA praznasUtra vicchinna ho gayA hai, aisA mAna lenA hI ucita hai| sUryaprajJapti ke TIkAkAra bhI yahAM prazna-sUtra ke hone na hone ke sambandha meM sarvathA mauna hai, ata: yahAM prazna-nUtra kA sthAna rikta rakhA hai| yadi kahIM kisI prati meM prazna-sUtra ho to svAdhyAyazIla prAgamajJa sUcita karane kI kRpA kareM, jisase dvitIya saMskaraNa meM parivardhana kiyA jA sake / Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama prAbhUta] tattha je te ebamAhaMsu(ka) 1. tA atthi NaM se divase jaMsi NaM divasaMsi sUrie cau-porisicchAyaM nivvattei, (kha) asthi NaM se divase jaMsi NaM divasaMsi sUrie du-porisicchAyaM nivvattei, te evamAsu, (ka) tA jayA NaM sUrie savvabhaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tayA NaM uttamakaTTapatte ukkosie aTThArasamuhutte divase bhavai, jahaNiyA duvAlasa-muhattA rAI bhavai / taMsi ca NaM divasaMsi sUrie cau-porisicchAyaM nivvattei, taM jahA-uggamaNa-muhattaMsi ya, atthamaNa-muhuttasi ya, lesaM abhivaDDhemANe no ceva NaM nivvuDDhemANe / [kha] tA jayA NaM sUrie savvabAhiraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tayA NaM uttamakaTThapattA ukkosiyA aTThArasamuhattA rAI bhavai, jahaNNae duvAlasa-muhutte divase bhavai, taMsi ca NaM divasaMsi sUrie du-porisicchAyaM nivvattei, taM jahA-uggamaNa-muhuttaMsi ya, asthamaNamuhutaMsi ya, lesaM abhivaDDhemANe no ceva NaM nivvuDDhemANe / tattha NaM je te evamAhaMsa2. tA asthi NaM se divase jaMsi NaM divasaMsi sUrie du-porisicchAyaM nivvattei, asthi NaM se divase jaMsi NaM divasaMsi sUrie no kici porisicchAyaM nidhvattei, te evamAhaMsu, [ka] tA jayA NaM sUrie samvanbhaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tayA NaM uttamakaTThapatte ukkosie aTThArasa-muhatte divase bhavai, jahaNiyA duvAlasa-muhattA rAI bhavai, taMsi ca NaM divasaMsi sUrie du-porisicchAyaM nivvattei, taM jahA~-uggamaNa-muhuttaMsi ya, asthamaNa-muhattaMsi ya, lesaM abhivaDDhemANe, no ceva gaM ninvuDDhemANe, [kha] tA jayA NaM sUrie savabAhiraM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tayA gaM uttamakaTTapattA ukkosiyA aTThArasa-muhattA rAI bhavai, jahaNNae duvAlasa-muhutte divase bhavai, taMsi ca NaM divasaMsi sUrie no kici porisicchAyaM nivvattei, taM jahA-uggamaNa-muhurAsi ya, asthamaNa-muhattaMsi ya, ___no ceva NaM lesaM abhivaDDhemANe vA, nivvuDDhemANe vA / ' 1. isake anantara yahA~ svamatasUcaka 'vayaM puNa evaM vyAmo' yaha vAkya nahIM hai aura na svamata kA kathana hI hai| 'tadeva paratIthika-pratipattidvayaM zrutvA bhagavAna gautamaH svamataM pRcchati, tA kai kaTThamityAdi' -sUrya. TIkA TIkAkAra kA yaha kathana sUrya prajJapti kI saMkalanazailI ke anurUpa nahIM hai kyoMki pratipattiyoM ke kathana ke anantara 'vayaM puNa evaM vayAmo' isa vAkya se ho sarvatra svamata kA pratipAdana kiyA gayA hai| Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sUryaprajJaptisUtra pa. tA kaikaTTha te sarie porisicchAyaM nivvattei ? Ahie tti vaejjA / u. tattha imAo chaNNaui paDivattIo pathNattAno, taM jahAtatthege evamAhaMsu1. tA asthi NaM se dese jaMsi NaM desaMsi sUrie egaporisIyaM chAyaM nimvattei,' ege evamAhaMsa, ege puNa evamAhaMsa--- 2. tA asthi NaM se dese jaMsi NaM desasi sUrie du-porisIyaM chAyaM nivvattei, ege evamAhaMsu, evaM eeNaM amilAvaNaM yanvaM, jAva (3-65) ege puNa evamAhaMsu 66-tA asthi NaM se dese jaMsi NaM desaMsi sUrie chaNNaui porisIyaM chAyaM nimvattei, ege evamAsu, tattha je te evamAhaMsa-- 1. tA asthi NaM se dese jaMsi NaM desaMsi sUrie ega-porisIyaM chAyaM nivvattei ti' te evamAsu, tA sUriyassa NaM savvaheTThimAo sUra-ppaDihIo bahitA abhiNisaTTAhi lesAhiM tADijjamANIhi imose rayaNappabhAe puDhavoe bahusamaramaNijjAo bhUmibhAgAo jAvaiyaM sUrie uDDa uccatteNaM, evaiyAe egAe addhAe, egeNaM chAyANumANappamANeNaM umAe, tattha se sUrie egaporisIyaM chAyaM nimvattei tti, tatya je te evamAsu2. tA asthi NaM se dese, jaMsi gaM desaMsi sUrie du-porisIyaM chAyaM nivvattei 'tti' te evamAhaMsu, tA sUriyassa NaM sancahe dvimAo sUra-ppaDihIo bahittA abhiNisaTTAhi lesAhiM tADijjamANohi, imIse rayaNappabhAe puDhavIe bahusamaramaNijjAo bhUmibhAgAo jAvaiyaM sUrie uDDhe uccatteNaM, evaiyAI dohi aAhi dohiM chAyANumANappamANehiM umAe, ettha NaM se sUrie duporisIyaM chAyaM nivvattei tti, 3.95---evaM eeNaM abhilAveNaM NeyadhvaM, jAva.... tattha je te evamAhaMsu--- 96-'tA atthi NaM se dese jaMsi gaM desaMsi sUrie chaNNauI porisIyaM chAyaM nimvattei ti te evamAhaMsu, 1. tatra-teSAM SaNNavate: paratIthikAnAM madhye, eke evamAhuH 'tA' iti pUrvavat asti sa dezo, yasmin deze sUryaH pAgataHsan ekapauruSI-ekapuruSapramANAM (puruSagrahaNamupalakSaNaM sarvasyApi prakAzyavastunaH sva-pramANAM) chAyAM nivartayati / ---sUrya . TIkA. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama prAbhUta [71 __tA sUriyassa NaM savvahiTimAo sUrappaDihIo bahitA abhiNisaTTAhi lesAhiM tADijjamAgohiM imose rayaNappabhAe puDhavIe bahusamaramaNijjAo bhUmibhAgAo jAvaiyaM sUrie uDDhe uccatteNaM, evaiyAI chaNNauIe chAyANumANappamAhi umAe, estha NaM se sUrie chaNNa uI porisIyaM chAyaM nivvattei ti, vayaM puNa evaM vayAmo tA sAirega-auNaTThi-porisINaM sUrie porisicchAyaM nivvattei ti / porisicchAya-ppamANaM 5. tA avaddha-porisI NaM chAyA divasassa ki gae vA sese vA? u. tA ti-bhAge gae vA sese vaa| pa. tA auNasaddhiporisI gaM chAyA divasassa ki gae vA sese vA ? u. tA bAvIsasahassabhAge gae vA sese vA / pa. tA porisI NaM chAyA divasassa kiM gae vA sese vA? u. tA caubhAge gae vA sese vA,' pa. tA divaDDha-porisI gaM chAyA divasassa kiM gae vA sese vA ? u. tA paMcabhAge gae vA, sese vaa| pa. tA bi-porisI NaM chAyA divasassa ki gae vA sese vA? u. tA chanbhAgagae vA, sese vaa| pa. tA aDDhAijja-porisI NaM chAyA divasassa ki gae vA sese vA ? u. tA sattabhAgagae vA, sese vaa| evaM avaThThaporisiM chor3ha choDhupucchA ,' divasabhAgaM choDhuM choduvAgaraNaM jAva.... 1. pauruSI kI paribhASA--- "purisa ti, saMku, pUrisa-sarIraM vA, tato pUrise nipphannA pArisI, evaM savvassa vatthuNo yadA svapramANA chAyA bhavati, tadA havai, evaM porisi-pramANaM uttarAyaNassa aMte, dakSiNAyaNassa AIe ikkaM diNaM bhavai, ato para addha egasaTThibhAgA aMgulassa dakkhiNAyaNe vaDDhaMti, uttarAyaNe hassaMti, evaM maMDale maMDale annA poriso" 'yaha pauruSI kI paribhASA sUrya-prajJapti kI TIkA meM nandiNi se uddhata hai|' caNi kI bhASA saMskRta-mizrita prAkRta hotI hai, ataH Upara aMkita cUrNi-pATha azuddha nahIM hai| 2. evamityAdi-evamuktena prakAreNa 'arddhapauruSo' arddhapuruSapramANAM chAyA kSiptvA, kSiptvA pacchA pacchAsUtra draSTavyaM / -sUrya. TIkA. 3. "divasabhAgaM" ti, pUrva-pUrvasUtrApekSayA ekaikamadhikaM divasabhAmaM kSiptvA kSiptvA vyAkaraNa, uttarasUtra jJAtavyam / ---sUrya. TIkA Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sUryaprajJaptisUtra pa. tA auNasaTThi-porisI NaM chAyA divasassa ki gae vA, sese vA ? u. tA egUNavIsa-saya-bhAge gae vA, sese vaa| pa. tA auNasaThiporiso NaM chAyA divasassa kiM gae vA sese vA? u. tA vAvIsahassabhAge gae vA sese vaa| pa. tA sAirega-auNasaTThi-porisI NaM chAyA divasassa kiM gae vA, sese vA ? u. tA nasthi kici gae vA, sese vaa|' tattha khalu imA paNavIsavihA chAyA paNNattA, taMjahA 1. khaMbha-chAyA 2. rajju-chAyA 3. pAgAra-chAyA 4. pAsAya-chAyA 5. uggama chAyA 6. uccattachAyA 7. aNuloma-chAyA 8. paDiloma-chAyA hai. AraMbhiyA-chAyA 10. uvahayA-chAyA 11. samA-chAyA 12. paDihayA-chAyA 13. khIla-chAyA 14. pakkha-chAyA 15. puraoudayA-chAyA 16. purima kaMThabhAguvagayA-chAyA 17. pacchima-kaMTha-bhAguvagayA-chAyA 18. chAyANuvAiNI-chAyA 16. kiTANuvAiNIchAyA 20. chAya-chAyA 21. vikkappa-chAyA 22. vehAsa-chAyA 23. kaDa-chAyA 24. gola-chAyA 25. pittumodggaa-chaayaa| 1. yahA~ aMkita praznottara yahA~ dI gaI saMkSipta vAcanA kI sUcanAnusAra saMzodhita hai| sUryaprajJapti kI '1 prA. sa. / 2 zA. s.| 3 a. su. / 4 ha. na.' ina cAroM pratiyoM meM diye gaye praznottara yahA~ dI gaI saMkSipta vAcanA kI sacanA se kitane viparIta haiM ? yaha nirNaya pAThaka svayaM kreN| pa. 'tA addhaauNasaTThi porisI NaM chAyA divasassa kiM gae vA, sese vA ? ta. tA egaNavIsasayabhAge gae vA, sese vA / pa. tA auNasaTThi porisI gaM chAyA divasassa kiM gae vA, sese vA? u. tA vAvIsa-sahassa bhAge gae vA, sese vaa| pa. tA sAirega-auNasaTThi-porisI NaM chAyA divamassa ki gae vA, sese vA ? u. tA natthi kiMci gae vA, sese vA / (ka) yahA~ ina praznottaroM meM vyatikrama ho gayA pratIta hotA hai| sarvaprathama sADhe gunasaTha pauruSI chAyA kA praznottara hai / dvitIya praznottara gunasaTha pauruSI chAyA kA hai / tRtIya praznottara kucha adhika munasaTha pauruSI chAyA kA hai| (kha) yahA~ praznoM ke anurUpa uttara bhI nahIM hai| prathama praznottara meM--"sADhe gunasaTha pauruSI chAyA, eka so unnIsa divasa bhAga se niSpanna hotI hai| aisA mAnA hai kintu saMkSiptavAcanA pATha ke sucanAnusAra eka sau bIsa divasa se niSpanna hotI hai| dvitIya praznottara meM-gunasaTha pauruSI chAyA kI nippatti vAvIsa hajAra divasa bhAga se hotI haiaisA mAnA hai, kintu yaha mAnanA sarvathA asaMgata hai, kyoMki saMkSipta vAcanA ke sUcanApATha ko TIkA meM eka eka divasa bhAga bar3hAne kA hI sUcana hai| tatIya praznottara meM--prazna hI asaMgata hai, kyoMki saMkSipta vAcanA ke sUcanApATha meM arddha pauruSI chAyA se saMbaMdhita prazna ho to yahAM kahA gayA uttarasUtra yathArtha hai| Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama prAbhRta] tattha gaM gola-chAyA aTTavihA paNNattA, taM jahA 1. gola-chAyA 2. avata-gola-chAyA 3. gADha-gola-chAyA 4. ava-gADha-gola-chAyA 5. golAvali-chAyA 6. avaDDa-golAvali-chAyA 7. golapuMja-chAyA 8. avdddd-gol-puj-chaayaa|' 00 1. prastuta sUtra meM chAyA ke paccIsa prakAra tathA gola chAyA ke ATha prakAra kA kathana hai| 'tatthetyAdi, tatratAsA paMcavizati-chAyAnAM madhye khalviyaM gola-chAyA aSTavidhA prajJaptA / ' sUrya-prajJapti kI TIkA ke isa kathana se pratIta hotA hai ki chAyA ke paccIsa prakAroM meM 'gola-chAyA' kA nAma thA aura usake pATha prakAra bhinna the, kintu sUryaprajJapti kI '1. prA. s.| 2. zA. s.| 3. a. su.|' ina tIna pratiyoM meM chAyA ke kevala sattaraha nAma haiM aura gola-chAyA ke pATha nAma hai / isa prakAra paccIsa pUre nAma liye gaye haiN| sattaraha nAmoM meM gola-chAyA kA nAma nahIM hai, phira bhI 'tatthetyAdi' pATha se saMgati karake paccIsa nAma pUre mAnanA Azcaryajanaka hai| eka 'ha. .' prati meM chAyA ke paccIsa nAma tathA gola-chAyA ke ATha nAma haiM, jo mUla pATha ke anusAra haiN| Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama prAbhUta [prathama prAbhRta prAbhRta NakkhattANaM prAvaliyA-NivAyajogo ya 32. pa. tA kahaM te joge ti vatthassa AvaliyA-NivAe ? Ahie ti vejjaa| u. tattha khalu imAo paMca paDivattIo paNNattAo, taMjahAtatthege evamAhaMsu1. tA savve vi NaM NakkhattA, kattiyAdiyA bharaNipajjavasANA paNNattA, ege evamAhaMsu / ege puNa evamAhaMsu2. tA sanve vi NaM NakkhattA, mahAdiyA assesa-pajjavasANA paNNattA, ege evamAhaMsu / ege puNa evamAhaMsu3. tA savve vi NaM NakkhatA, dhaNiTThAdiyA savaNapajjavasANA paNNattA, ege evamAhaMsu / ege puNa evamAhaMsu-- 4. tA savve vi NaM NakkhattA, assiNI-prAdiyA revaIpajjavasANA paNNattA, ege evamAhaMsu / ege puNa evamAhaMsu5. tA samve vi NaM NakkhattA, bharaNIAdiyA assiNIpajjavasANA paNNatA, ege evamAhaMsu / vayaM puNa evaM vayAmo tA samve vi NaM NakkhattA, abhiI AdiyA, uttarAsADhA pajjavasANA paNNattA, taMjahA-abhiI savaNo jAva uttraasaaddhaa|' OM 1. jaMbuddIve dIve abhiivajjehi sattAvIsAe Nakvattehi saMyavahAre vaTTati / -ema. 27, mu. 2 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama prAbhUta [dvitIya prAbhRtaprAbhUta NakkhattANaM caMdeNa jogakAlo 33. pa. tA kahaM te muhattagge Ahie? ti vaejjA, u. tA eesi NaM aTThAvIsAe gakkhattANaM, [ka] asthi Nakkhatte je NaM Nava muhutte sattAvIsaM ca sattadvibhAe muhattassa caMdeNa saddhi joyaM joei| [kha] asthi NakkhattA je gaM paNNarasa muhatte caMdeNa saddhi joyaM joeMti / [ga] asthi NakkhattA je NaM tIsaM muhatte caMdeNa saddhi joyaM joeNti|| [gha] asthi zakkhattA je NaM paNayAlIse muhatte caMdeNa saddhi joyaM joeMti / [ka] pa: tA eesi NaM aTThAvIsAe NakkhattANaM kayare Nakkhatte je NaM Nava muhutte sattAvIsaM ca sattaTThibhAe muhattassa caMdeNa saddhi joyaM jAeMti ? [kha] kayare gavakhattA je NaM paNNarasa muhatte caMdeNa saddhi joyaM joeMti ? [ga] kayare NakkhattA je NaM tIsaM muhutte caMdeNa saddhi joyaM joeMti ? [gha] kayare NakkhattA je NaM paNayAlosaM muhutte caMdeNa saddhi joyaM joeMti ? [ka] u. tA eesi NaM aTThAvIsAe NakkhattANaM, tattha je te Nakkhatte, je NaM Nava muhutte, sattAvosaM ca sattaTThibhAe muhuttassa caMdeNa saddhi joyaM joeMti, se NaM ege, abhIyo / ' [kha] tA eesi NaM aTThAvIsAe NakkhattA NaM, tatya je te NakkhattA, je NaM paNNarasa muhutte caMdeNa saddhi joyaM joeMti, te NaM cha, taM jahA-- 1. satabhisayA, 2. bharaNI, 3. addA, 4. assesA, 5. sAti, 6. jeTThA / [ga] tA eesi NaM NaTThAvIsAe NakkhattANaM, tattha je te NakkhattA, je NaM tIsaM muhattaM caMdeNa saddhi joyaM joeMti, te NaM paNNarasa taM jahA1. savaNo, 2. dhaNiTThA, 3. puvvAbhaddavayA, 4. revaI, 5. assiNI, 6. kattiyA, 7. maggasirA, 8. pusso, 9. mahA, 10. puvvAphagguNo, 11. hattho, 12. cittA, 13. aNurAhA, 14. bhUlo, 15. puvvaasaaddhaa| [dha] tA eesi NaM aTThAvIsAe, NakkhattANaM, 1. abhijiNakkhatte sAirege Nava muhutte caMdeNa saddhi jogaM joei sama. 9 su. 5 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sUryaprAptisUtra tattha je te NakkhattA, je gaM paNayAlIsaM muhutte caMdeNa saddhi joyaM joeMti, te gaM cha, taMjahA1. uttarAbhaddavayA, 2. rohiNI, 3. puNavvasU, 4. uttarAphagguNI, 5. visAhA 6. uttraasaadaa|| sUriya. pA. 10, pAhu. 2, su. 33 NakkhattANaM sUreNa jogakAlo 34-tA eesi NaM aTThAvIsAe NakkhattANaM, [ka] asthi Nakkhatte je NaM cattAri ahoratte, chacca muhatte sUreNa saddhi joyaM joeMti / [kha] asthi NakkhattA je gaM cha ahoratte, ekkavIsaM ca muhutte sUreNa saddhi joyaM joeMti / [ga] atthi NakkhattA je NaM terasa ahoratte, bArasa ya mutte sUreNa saddhi joyaM joeMti / [ga] asthi gakkhattA je NaM vIsaM ahoratte, tiNNi ya muhutte sUreNa saddhi joyaM joeMti / pa. [ka] tA eesi gaM aTThAvIsAe NakkhattANaM, kayare Nakkhatte jaM cattAri ahoratte, chacca muhutte sUreNa saddhi joyaM joeMti ? [kha] tA eesi NaM aTThAvIsAe NakkhattANaM, kayare Nakkhatte je NaM cha ahoratte, ekkavIsaM ca muhutte sUreNa saddhi joyaM joeMti ? [ga] tA eesi NaM aTThAvIsAe NakkhattANaM, kayare NakkhattA je NaM terasa ahoratte bArasa ya muhutte sUreNa saddhi joyaM joeMti ? [gha] tA eesi NaM aTThAvIsAe NakkhattANaM, kayare NakkhattA jeNaM vIsaM ahoratte, tiNi ya muhatte sUreNa saddhi joyaM joeMti ? u. [ka] tA eesi NaM aTThAvIsAe NakkhattANaM, tattha je te Nakkhatte je NaM cattAri ahoratte chacca muhutte sUreNa saddhi joyaM joeMti se NaM ege abhiiyo| (kha) tA eesiNaM aThAvIsAe jakkhattANaM, tattha je te pakkhatA je NaM cha ahoratte, ekkavIsaM ca muhutte, sUreNa saddhi joyaM joeMti te NaM cha, taMjahA-1. satabhisayA, 2. bharaNI, 3. addA, 4. assesA, 5. sAtI, 6. jetttthaa| (ga) tA eesi NaM aTThAvIsAe NakkhattANaM, tattha je te NakkhattA, je NaM terasa ahoratte duvAlasa ya muhutte sareNa saddhi joyaM joeMti, te gaM paNNarasa taMjahA-1. savaNo, 2. dhaNiTThA, 3. puvvAbhaddavayA, 4. revaI, 5. assiNI, 6. kattiyA, 7. magasiraM, 8. pusso, 6, mahA, 10. puvvAphagguNI, 11. hattho, 12. cittA, 13. aNurAhA, 14. mUlo, 15. puvvAsADhA / (gha) tA eesi NaM aTThAvIsAe NakkhattANaM, tattha je te NakkhattA, je NaM vIsaM ahoratte tiNi ya muhutte, sUreNa saddhi joyaM joeMti te NaM cha, taMjahA-1. uttarAbhaddavayA, 2. rohiNI, 3. punavvasU, 4. uttarAphagguNI, 5. visAhA, 6. utta CC raasaaddhaa| Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama prAbhUta [tRtIya prAbhRtaprAbhRta] NakkhattANaM punvAibhAgA kheta-kAlappamANaM ca 35. pa. tA kahaM te evaMbhAgA NakkhattA? AhiyA ti vaejjA, u. tA eesi NaM aTThAvIsAe gakkhattANaM, (ka) asthi NakkhattA punvaMbhAgA, samakhettA tosai muhuttA pnnnnttaa| (kha) asthi NakkhalA pacchaMbhAgA, samakhettA tIsai-muhuttA pnnnnttaa| (ga) asthi NakkhatA NataMbhAgA avaDDhakhettA paNNarasa-muhuttA pnnnnttaa| (gha) asthi NakkhattA ubhayaM bhAgA viDDa khettA, paNayAlIsaM muhuttA pnnnnttaa| pa. (ka) tA eesiNaM aTThAvIsAe NakkhattANaM, kayare NakkhattA puvvaMbhAgA, samakhettA, tosai-muhuttA paNNatA ? (kha) tA eesiNaM aTThAvIsAe NakkhattANaM, kayare NakkhattA pacchaMbhAgA samakhettA tosai-muhuttA paNNattA ? (ga) tA eesiNaM aTThAvIsAe NakkhattANaM, kayare NakkhattA patta bhAgA avaDakhettA paNNarasa-muhattA paNNattA ? (gha) tA eesiNaM aTThAvIsAe NakkhattANaM, kayare NakkhattA ubhayaMbhAgA divaDDakhettA, paNayAlIsaM-muhuttA paNNatA? u. (ka) tA eesiNaM aTThAvIsAe NakkhattANaM, tattha je te NakkhattA punvaMbhAgA, samakkhettA, tIsai-muttA, paNNattA, te NaM cha taMjahA--- 1. puvvApoTThavagaNa, 2. kattiyA, 3. mahA, 4. puvvAphagguNI, 5. mUlo, 6. puvvAsADhA / (kha) tA eesi NaM aTThAvIsAe makkhattANaM, tattha je te NakkhattA pacchaMbhAgA samakkhettA tIsai-muhuttA paNNattA te NaM dasa, taMjahA1. abhiI, 2. savaNo. 3. dhaNiTThA, 4. revaI, 5. assiNI, 6. migasiraM, 7. pUso, 8. hattho, 9. cittA, 10. aNurAhA / (ga) tA eesiNaM aTThAvIsAe NakkhattANaM, tattha je te NakkhattA pattaMbhAgA avaDakhettA paNNarasa-muhattA paNNattA, te NaM cha, taMjahA1. sayabhisayA, 2. bharaNI, 3. addA, 4. assesA, 5. sAtI, 6. jetttthaa| (gha) tA eesi NaM aTThAvIsAe NakkhattANaM, tattha je te NakkhattA ubhayaMbhAgA divaTTakhettA, paNayAlIsaM muhattA paNNattA, te NaM cha, taMjahA--- 1. uttarApoTTavayA, 2. rohiNI, 3. puNabvasU, 4. uttarAphagguNI, 5. visAhA, 6. uttarAsADhA / Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ds gur [caturtha prAbhRtaprAbhRta] NakkhattANaM caMderaNa jogAraMbhakAlo 36. pa. tA kahaM te jogassa AI ? Ahie ti vaejjA, u. tA abhiyI-savaNA khalu duve NakkhattA, pacchAbhAgA samakhittA', sAiregaegUNacasAlisai muhuttA tappaDhamayAe sAyaM caMdeNa saddhi joyaM joeMti , to pacchA avaraM sAiregaM divasaM / evaM khalu abhiyI-savaNA duve NakkhatA egarAI egaM ca sAiregaM divasaM caMdeNa saddhi joyaM joeMti, joyaM joettA joyaM aNupariyaTTati, joyaM aNupariTTittA sAyaM caMdaM dhaNiTThANaM samarpati, 2. tA dhaNiTA khalu Nakkhatte pacchaMbhAge samakkhette tIsai-muhutte tappaDhamayAe sAyaM caMdeNa saddhi joyaM joei, tao pacchArAI avaraM ca divasaM / evaM khalu dhaNiTThara Nakkhatte egaM ca rAI egaM ca divasaM caMdeNa saddhi joyaM joei, joyaM joetA joyaM aNupariyaTTai, sAyaM caMdaM sayabhisayANaM samappeha, 1. "iha abhijinnakSatraM na samakSetra, nApyapArdhakSetra, nApi dvayarddhakSetra, kevalaM zravaNa nakSatreNa saha sambaddhamupAttamityabhedopacArAta tadapi samakSetramupakalpya samakSetramityuktam" 2. 'sAtirekA navamuhUrtAH abhijit trizanmuhurtAH zravaNasyetyubhayamIlane yathokta muhUrtaparimANaM bhavati / " 3. 'sAyaM-vikAlavelAyAM, iha divasasya katitamAccaramAd bhAgAdArabhya yAvadrAtre katitamo bhAgo yAvannAdyApi parisphuTa-nakSatra-maNDalAlokastAvAn kAlavizeSa: sAyamiti vivakSito draSTavya:" 4. "ihAbhijinnakSatraM yadyapi yugasyAdau prAtazcandreNa saha yogamupaiti, tathApi zravaNena saha sambaddhamiha tadvikSitaM, zravaNa nakSatraM ca madhyAhnAdurdhvamapasarati divase candreNa saha yogamupAdatte, tatastatsAhacaryAt tadapi sAyaM samaye candreNa yujyamAnaM vivakSitvA sAmAnyata: sAyaM candreNa" saddhi joyaM joeMti" ityuktam / / athavA yugasyAdimatiricyAnyadA bAhulyamadhikRtyedamukta tato ta kshciddossH|" -TIkA 5. "etAvantaM kAlaM yogaM yuktvA tadanantaraM yogamanuparivartayate, AtmanazcayAvayata ityartha: ?" -sUryaprajJapti kI TIkA se uddhata, 6. "samakSetra trizanmuhartama" candra ke sAtha kisI bhI nakSatra kA yoga, yadi tIsa muhUrta paryanta rahatA hai to vaha "samakSetra-yoga" kahA jAtA hai| Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama prAbhRta-caturya prAbhRtaprAbhUta] 3. tA sayabhisayA khalu gakkhatte NataMbhAge avaDakhette' paNNarasa-muhutte, tappaDhamayAe sAyaM caMdeNa saddhi joyaM joei, no labhai avaraM divasa, evaM khalu sayabhisayA Nakkhatte, egaM rAiM ca caMdeNa saddhi joyaM joei, joyaM joettA joyaM aNupariyaTTai, joyaM aNupariyaTTittA sAyaM caMdaM putvapoTThavayANaM samappei, 4. tA puvvA-poTuvayA khalu Nakkhatte puvvaM bhAge' samakkhette tIsai-muhutte tappaDhamayAe pAo caMdeNa saddhi joyaM joei, tao pacchA avaraM rAI, evaM khalu puvvApoTuvayA Nakkhatte egaM ca divasaM egaM ca rAI caMdeNa saddhi joyaM joei, joyaM joetA aNupariyaTTai, joyaM aNupariyaTTitA pAo caMdaM uttarApoTThavvayANaM samappei, tA uttarApoTTavvayA khalu Navakhatte ubhayaM bhAge3 divaDDakhette paNayAlIsa-muhutte , tappaDhamayAe pAo caMdeNa saddhi joyaM joei, avaraM ca rAiM tao pacchA avaraM ca divasaM / evaM khalu uttarApoTTavayA Nakkhatte do divase egaM ca rAI caMdeNa saddhi joyaM joei, joyaM aNupariyaTTittA sAyaM caMdaM revaINaM samappei, tA revaI khalu Nakkhatte pacchaMbhAge samakkhette tIsai-muhatte tappaDhamayAe sAyaM caMdeNa saddhi joyaM joei, tao pacchA avaraM divasaM, evaM khalu revaI Nakkhatte egaM ca rAI, egaM ca divasaM caMdeNa saddhi joyaM joei, joyaM joetA joyaM aNupariyaTTai, joyaM aNupariyaTTitA sAyaM caMdaM assiNINaM samappei, 7. tA assiNo khalu Nakkhatte pacchaMbhAge samakkhette tosai-muhatte tappaDhamayAe sAyaM caMdeNa saddhi joyaM joei, tao pacchA avaraM divasa, evaM khalu assiNI Nakkhatte, egaM ca rAI, egaM ca divasaM, caMdeNa saddhi joyaM joei, "apArdha-kSetra paMcadazamUhartama' candra ke sAtha kisI bhI nakSatra kA yoga, yadi pandraha muharta paryanta rahatA hai, to vaha "apArdha-kSetra-yoga" arthAt "prAdhA kSetra yoga" kahA jAtA hai| 2. "iha pUrvaproSThapapadAnakSatrasya prAtazcandreNa saha prathamatayA yogaH pravRtta itIdaM pUrvabhAgamucyate / " 3. idaM kilotarAbhadrapadAkhyaM nakSatramaktaprakAreNa prAtazcandraNa sahayogamadhigacchati / kevalaM prathamAn paMcadaza-mahAn adhikAnapanIya samakSetra kalpayitvA yadA yogazcintyate tadA naktamapi yogo'stItyubhayabhAgamavaseyam / / 4. "uttaraprakoSThapadAnakSatraM khalabhayabhAga dvayardhakSetra paMcacatvAriMzanmahata, tatprathamatayA-yogaprathamatayA prAtazcandraNa sAdaM yogaM yunakti, tacca, tathAyuktaM sat taM sakalamapi divasamaparaM ca rAtri tataH pazcAdaparaM divasaM yAvadvartate / Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80] [sUryaprajJaptisUtra joyaM joesA joyaM aNupariyaTTai, joyaM aNupariyaTTittA, sAyaM caMdaM bharaNoNaM smppei| __8. tA bharaNI khalu Nakkhatte NattaM bhAge, 'avaDakhette, paNNarasamuhutte tappaDhamayAe sAyaM caMdeNa saddhi joyaM joei, no labhai avaraM divasaM. evaM khalu bharaNI Nakkhatte egaM ca rAiM caMdeNa saddhi joyaM joei, joyaM joettA joyaM aNupariyaTTai, joyaM aNupariyaTTittA pAo caMdaM kattiyANaM smppi| 9. tA kattiyA khalu Nakkhatte puvvaM bhAge samakkhette tIsai-muhutte tappaDhamayAe pAo caMdeNa saddhi joyaM joei, tao pacchArAI, evaM khalu kattiyA Nakkhatte, egaM ca divasa egaM ca rAI caMdeNa saddhi joyaM joei, joyaM joetA joyaM aNupariyaTTai, joyaM aNupariyaTTittA pAo caMdaM rohiNINaM samappei / 1. "yogamanaparivartya sAyaM parisphuTanakSatramaNDalAlokasamaye bharaNyA: samarpayati, idaM ca bharaNI nakSatramuktayuktyA rAtrI candreNa saha yogamupaiti, tato naktaM bhAgamavaseyama" 2. isake Age mUla prati meM-"saMkSiptavAcanA" kA pATha isa prakAra hai 10. "rohiNI jahA uttarAbhavayA", 11. magasiraM jahA dhaNiTThA, 12. addA jaha satabhisayA, 13. puNabbasU jahA uttarAbhavayA, 14. pusso jahA dhaNiTThA, 15. asalesA jahA satabhisayA, 16. mahA jahA puvAphagguNI, 17. puvvAphagguNI jahA punvAbhaddavayA, 18. uttarAphamguNI jahA uttarAbhavayA, 19.-20. hattho, cittA ya jahA dhaNiTThA, 21. sAtI jahA satabhisayA, 22. visAhA jahA uttarAbhavayA, 23. aNurAhA jahA dhaNiTThA, 14. jiTThA jahA satabhisayA, 25. mUlo jahA pubvAbhaddavayA, 26. puvAsAdA jahA yuvvAbhaddavayA 27. uttarAsADhA jahA uttarAbhavayA Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama prAbhUta-caturtha prAmRtaprAbhUta] [81 10. tA rohiNI khalu Navakhatte ubhayabhAge divaDDakhette paNayAsIla-muhatte tappaDhamayAe, pAo caMdeNa saddhi joyaM joei, avaraM ca rAI tao pacchA avaraM divasaM, evaM khalu rohiNI Nakkhatte do divase egaM ca rAI caMdeNa saddhi joyaM joei, joyaM joittA joyaM aNupariyaTTai, joyaM aNupariyattiA sAyaM caMdaM migasaraM samappei / 11. tA migasire khalu Nakkhatte pacchaMbhAge samakkhette tIsaimuhatte tappaDhamayAe sAyaM caMdeNa saddhi joyaM joei tao pacchArAI avaraM ca divasa, evaM khalu migasire Nakkhatte egaM ca rAI egaM ca divasaM caMdeNa saddhi joyaM joei, joyaM joettA joyaM aNupariyaTTai, joyaM aNupariyaTTittA sAyaM caMdaM pradAe samappei / 12. tA addA khalu Nakkhatte nattaMbhAge avaDDakhette paNNarasa-muhutte tappaDhamayAe sAyaM caMdeNa saddhi joyaM joei, no labhai avaraM divasa, evaM khalu addA Nakkhatte ega rAiM caMdeNa saddhi joyaM joei, joyaM joettA joyaM aNupariyaTTai, joyaM aNupariyaTTittA sAyaM caMdaM puNavvasUrNa samappei / 13. tA puNavvasU khalu Nakkhatte ubhayaMbhAge divaDakhette paNayAlIsa-muhutte tappaDhamayAe pAo caMdeNa saddhi joyaM joei, avaraM ca rAI tao pacchA avaraM ca divasaM, evaM khalu puNavvasU Nakkhatte do divase egaM ca rAiM caMdeNa saddhi joyaM joei, joyaM joettA joyaM aNupariyaTTai, joyaM aNupariTTittA sAyaM caMdaM pussassa samappei / 14. tA pusse khalu gakkhatte pacchaMbhAge samakhette tIsai-muhutte tapyaDhamayAe sAyaM caMdeNa saddhi joyaM joyai, tao pacchArAI avaraM ca divasaM. evaM khalu pusse makkhatte egaM ca rAiM egaM ca divasaM caMdeNa saddhi joyaM joei, joyaM joettA joyaM aNupariyaTTai, joyaM aNupariyaTTittA sAyaM caMdaM asilesAe samappei / 15. tA asilesA khalu Nakkhatte nataMbhAge avaDakhete pannarasamuhutte tappaDhamayAe sAyaM caMdeNa saddhi joyaM joei, no labhai avaraM divasa, evaM khala asilesA Nakkhatte ega rAI caMdeNa saddhi joyaM joei, Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82] [sUryaprajJaptisUtra joyaM joittA joyaM aNupariyaTTei, joyaM aNupariyaTTittA pAo caMdaM maghANaM samappei / 16. tA maghA khalu Nakkhatte puvvaMbhAge samakkhette tIsai-muhutte tappaDhamayAe pAo caMdeNa saddhi joyaM joei, to pacchA avaraM rAI, evaM khalu maghA gakkhatte egaM ca divasaM egaM ca rAiM caMdeNa saddhi joyaM joei, joyaM joittA joyaM aNupariyaTTai, joyaM aNupariyaTTittA pAo caMdaM pujvAphagguNoNaM samappei / 17. tA puvvAphagguNI khalu Nakkhatte puvvaMbhAge samakkhette tIsai-muhatte tappaDhamayAe pAo caMdeNa saddhi joyaM joei, tao pacchA avaraM rAI, evaM khala puvAphagguNI gakkhatte egaM ca divasaM egaM ca rAI caMdeNa saddhi joyaM joei, joyaM joittA joyaM aNupariyaTTei, joyaM aNupariyaTTittA pAno caMdaM uttarAphagguNINaM samappei / 18. tA uttarA-pharaguNI khalu Nakkhatte ubhayaMbhAge divaDakhette paNayAlIsai-muhatte tappaDhamayAe pAo caMdeNa saddhi joyaM joei, avaraM ca rAiM to pacchA avaraM ca divasaM, evaM khalu uttarAphagguNI Nakkhatte do divase egaM ca rAiM ca deNa saddhi joyaM joei, joyaM joittA joyaM aNupariyaTTai, joyaM aNupariyaTTitA sAyaM caMdaM hatthaM samappei / 19. tA hatthe khalu gakkhatte pacchaMbhAge samakkhette tIsaimuhatte tappaDhamayAe sAyaM caMdeza saddhi joyaM joei, to pacchArAI avaraM ca divasa, evaM khalu hatthaNakkhatte egaM ca rAI, egaM ca divasaM caMdeNa saddhi joyaM joei, joyaM joittA joyaM aNupariyaTTai, joyaM aNupariyaTTittA sAyaM caMdaM cittAe samappei / 20. tA cittA khala Nakkhatte pacchaMbhAge samakkhete tIsaimuhatte tappaDhamayAe sAyaM caMdeNa saddhi joyaM joei, tao pacchArAI avaraM ca divasaM, evaM khalu cittA Nakkhatte egaM ca rAI, egaM ca divasaM caMdeNa saddhi joyaM joei, joyaM joittA joyaM aNupariyaTTai joyaM aNupariyaTTittA sAyaM caMdaM sAIe samappei / 21. tA sAI khalu Nakkhatte nattaMbhAge avaDDhakhette paNNarasamuhatte tappaDhamayAe sAyaM caMdeNa saddhi joyaM joei, no lamai avaraM divasa, Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama prAbhUta-caturtha prAbhRtaprAbhRta] evaM khalu sAI Nakkhatte egaM rAI caMdeNa saddhi joyaM joei, joyaM joitA joyaM aNupariyaTTai, joyaM aNupariyaTTittA pAo caMdaM visAhANaM, samappei / 22. tA visAhA khalu Nakkhatte ubhayabhAge divaDDakhette paNayAlIsa-muhutte tappaDhamayAe pAo caMdeNa saddhi joyaM joei-avaraM ca rAiM tao pacchA avaraM divasa, evaM khalu visAhA Nakkhatte do divase egaM ca rAI caMdeNa saddhi joyaM joei, joyaM joittA joyaM aNupariyaTTAi joyaM aNupariyaTTittA sAyaM caMdaM aNurAhAe smppei| 23. tA aNurAhA khalu Nakkhatte pacchaMbhAgaM samakkhette tIsai-muhatte tappaDhamayAe sAyaM caMdeNa saddhi joyaM joei, tao pacchArAI avaraM ca divasa, evaM khalu aNurAhA Nakkhatte ega rAI egaM ca divasaM caMdeNa saddhi joyaM joei, joyaM joittA joyaM aNapariyaTTai, joyaM aNupariyaTTittA sAyaM caMdaM jiTThAe samappei / 24. tA jeTThA khalu Nakkhatte nattaMbhAge avaDakhette paNNarasa-muhutte tappaDhamayAe sAyaM caMdeNa saddhi joyaM joei, no labhai avaraM divasaM, evaM khalu jiTThA Nakkhatte ega divasaM caMdeNa saddhi joyaM joei, joyaM joittA joyaM aNupariyaTTai, joyaM aNupariyaTTittA pApo caMdaM mUlassa samappei / 25. tA mUle khalu Nakkhatte puvvaMbhAge samakkhette tIsai-muhutte tappaDhamayAe pAo caMdeNa saddhi joyaM joei, tao pacchA avaraM ca rAI, evaM khalu mUlaM NakkhattaM egaM ca divasaM ca rAI ca caMdeNa saddhi joyaM joei, joyaM joittA joyaM aNupariyaTTai, joyaM aNupariyaTTittA pAo caMdaM pubbAsADhANaM samappei / 26. tA punvAsADhA khalu Nakkhatte puvvaM bhAge samakkhette tIsai-muhutte tappaDhamayAe pAo caMdeNa saddhi joyaM joei tao pacchA avaraM ca rAI, evaM khalu puzvAsADhA Nakkhatte egaM ca divasaM egaM ca rAI caMdeNa saddhi joyaM joei, joyaM joittA joyaM aNupariyaTTai, joyaM aNupariyaTTittA pAo caMdaM uttarAsADhANaM samappei / Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84] [sUryaprajJaptisUtra 27. tA uttarAsADhA khalu Nakkhatte ubhayaMbhAge divaDDakhette paNayAlIsa-muhatte tapaDhamayAe pAo caMdeNa saddhi joyaM joei, avaraM ca rAI tao pacchA avaraM ca divasa, evaM khalu uttarAsADhA gakkhatte do divase egaM ca rAI caMdeNa saddhi joyaM joei, joyaM joittA joyaM aNupariyaTTai, joyaM aNupariyaTTittA sAyaM caMdaM abhiI savaNANaM samappei / ' 1. sUtrAMka 10 se 27 paryanta meM mUlapATha sUryaprajJapti kI TIkA se yahA~ uddhata kiyA hai| Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama prAbhRta [paMcama prAbhRtaprAbhUta NakkhattANaM kulovakulAI:-- 37. tA kahaM te kulA (uvakulA, kulovakulA) ? Ahie tti vejjaa|' tattha khalu ime bArasa kulA, bArasa uvakulA, cattAri kulovakulA pnnnnttaa| bArasakulA paNNattA taM jahA 1. dhaNiTThA kulaM 2. uttarAbhavayA kulaM 3. assiNI kulaM 4. kattiyAkulaM 5. migasirakulaM 6. pussakulaM 7. mahAkulaM 8. uttarAphagguNI kulaM 6. cittAkulaM 10. visAhAkulaM 11. mUlaMkula 12. uttarAsADhAkulaM / bArasa uvakulA paNNattA taM jahA--- 1. savaNo uvakulaM 2. puvvApoTThavayAuvakulaM 3. revaI uvakulaM 4. bharaNI uvakulaM 5. rohiNI uvakulaM 6. puNavvasu ubakula 7. assesA uvakulaM 8. puvvAphagguNI uvakulaM . hattho uvakulaM 10. sAtI upakulaM 11. jeTThA uvakulaM 12. puvvAsADhA uvkulN| cattAri kulocakulA paNNattA taM jahA-- 1. abhiyI kulovakulaM 2. satabhisayA kulovakulaM 6. addA kulovakulaM 4. aNarAhA kalovakulaM / 1. sUryaprajJapti meM prastuta praznasUtra khaNDita hai, ataH koSThaka ke antargata "uvakulA, kulovakulA" aMkita karake use pUrA kiyA hai, jambUdvIpaprajJapti vakSa07 sUtra 161 meM, yaha praznasUtra isa prakAra haipra0 kati gaM bhaMte ! kulA ? kati uvakulA? kati kulobakulA paNNatA? u0 goyamA ! bArasa kulA vArasa uvakulA, cattAri kulovakulA paNNattA / zeSa pATha sUryaprajJapti ke samAna hai, kintu jambUdvIpaprajJapti ke isa praznotara sUtra meM bAraha kula nakSatroM ke nAmoM ke bAda kulAdi ke lakSaNoM kI sUcaka eka gAthA dI gaI hai jo sUryaprajJapti kI TIkA meM bhI uddhRta hai aura yaha gAthA prastuta saMkalana meM bhI uddhata hai| jambUdvIpaprajJapti ke saMkalanakartA yadi yaha gAthA prastuta sUtra ke prArambha meM yA anta meM dete to adhika upayukta rhtii| gAhA-mAsANaM pariNAmA, hoti kulA, uvakulA u hettttimgaa| hoti puNa kulovakulA, abhiyI-sayabhisaya-graha-aNurAhA / -~~-jaMbu. vakkha. 7,su. 161 "ki kulAdInAM lakSaNam ? ucyate-mAsAnAM pariNAmAni-parisamApakAni bhavanti kulAni, ko'rthaH ? iha yanakSatraiH prAyo mAsAnAM parisamAptaya: upajAyante mAsasadRzanAmAni ca tAni nakSatrANi kulAnIti prasiddhAni / " "kulAnAmadhastanAni nakSatrANi zravaNAdIni upakulAni, kulAnAM samIpamupakulaM tatra vartante yAni nakSatrANi tAnyupacArAdupakulAni / " "yAni kulAnAmupakulAnAM cAdhastanAni tAni kulopakulAni / ' - jambU. TIkA. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sUryaprajJaptisUtra duvAlasAsu puNNamAsiNIsu gakkhatta-saMjoga-saMkhA 38. pa. tA kahaM te puNimAsiNo ? Ahie ti vaejjA ? u. tattha khalu imAo bArasa yuNimAsiNIo, bArasa amAvAsAo paNNattAo taMjahA 1. sAviTThi, 2. poTuvaI, 3. AsoyA, 4. kattiyA, 5, maggasirI, 6. posI 7. mAhI, 8. phagguNI, 9. cetI, 10. visAhI, 11. jeTThAmUlI, 12. aasaaddhii| 1. pa. tA sAvidviNNaM puNNamAsi kati NakkhattA joeMti ? / u. tA tiSNi NakkhattA joeMti, taMjahA-1. abhiI, 2. savaNo, 3. dhnnitttthaa| 2. pa. tA poTuvaigaNaM puNNamAsi kati NakkhattA joeMti ? / u. tA tiNNi NakkhatA joeMti, taMjahA--1. satabhisayA, 2. puvvApoTuvayA, 3. uttarA pottttvyaa| 3. pa. tA pAsoiNNaM puSNamAsi kati NakkhattA joeMti ? u. tA doNi NakkhattA joeMti, taMjahA-1. revatI, 2. assiNI ya / 4. pa. tA kattiiNNaM puNNamAsi kati NakkhattA joeMti ? u. tA doNi NakhattA joeti, taMjahA--1. bharaNI, 2. kattiyA ya / 5. pa. tA maggasiri puNNamAsi kati NakkhattA joeMti ? u. tA doNi gavakhattA joeMti, taMjahA--1. rohiNI, 2. mamgasiro ya / 6. pa. tA posiNNaM puNNamAsi kati NakkhattA joeMti ? u. tA tiNNi gakkhattA joeMti, taMjahA-1. addA, 2. puNavyasU, 3. pusto| 7. pa. tA mAhiNNaM puNNamAsi kati NakkhattA, joeMti ? u. tA doNi gakkhattA joeMti, taMjahA.---1. assesA, 2. mahA ya / 8. pa. tA phagguNiNaM puNNamAsi kati NakkhattA joeMti ? u. tA doNi NakkhattA joeMti, taMjahA-1. puvvAphagguNI, 2. uttarAphagguNI ya / 6. pa. tA cittiNNaM puNNamAsi kati NakhattA joeMti ? ___ u. tA dogiNa gavakhattA joeMti, taMjahA.---1. hattho, 2. cittA ya / 10. pa. tA visAhiNNaM puNNamAsi kati NakkhattA joeMti ? u. tA doSiNa NakkhattA joeMti, taMjahA-1. sAtI, 2. visAhA ya / 11. pa. tA jeTThA-mUliNNaM puNNamAsi kati NakkhattA joeMti ? u. tA tiNNi NakkhattA joeMti, taMjahA--1. aNurAhA, 2. jeTTA, 3. muulo| 12. pa. tA AsADhiNNaM puNNamAsi kati NakkhattA joeMti ? u. tA doNi NakkhattA joeMti, taMjahA- 1. puzvAsADhA, 2. uttarAsADhA y| 00 " Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama prAbhUta [chaThA prAbhRtaprAbhRta duvAlasAsu puNNamAsiNIsu kulAi-Nakkhatta-jogasaMkhA 39. 1. pa. tA sAviTTiNNaM puNimaM NaM ki kulaM joei uvakulaM joei, kulovakulaM moei ? u. tA kulaM vA joei, uvakulaM vA joei, kulovakulaM vA joei, 1. kulaM joemANe dhaSiTThA Nakkhatte joei, 2. uvakulaM joemANe savaNe Nakkhatte joei, 3. kulovakulaM joemANe abhiI Nakkhatte joei, sAviTuiNNiM puNimaM kulaM vA joei, uvakulaM vA joei kulovakulaM vA joei, kulega vA, uvakuleNa vA, kulovakuleNa vA juttA sAviTThI puNNimA juttAti vattanvaM siyaa| 2. pa. tA poTThavaiNNaM puNNimaM kiM kulaM joei, uvakulaM joei, kulovakulaM vA joei ? u. tA kulaM vA joei, uvakulaM vA joei, kulovakulaM vA joei, 1. kulaM joemANe uttarApoTuvayA Nakkhatte joei, 2. uvakalaM joemANe puvApoTuvayA Nakkhatte joei, 3. kulovakulaM joemANe satabhisayA Nakkhate joei, poTuvaiNNaM puNNimaM kulaM vA joei, upakulaM vA joei kulovakalaM vA joei, kuleNa vA, ubakuleNa vA, kulovakuleNa vA juttA puTThavayA puNimA juttA tikttavvaM siyaa| 3. pa. tA AsoiNNaM puNNimaM ki kulaM joei, uvakulaM joei, kulodakulaM joei ? u. tA kulaM vA joei, uvakulaM vA joei, no labhai kulovakulaM, 1. kalaM joemANe assiNI Nakkhatte joei, 2. uvakulaM joemANe revaI Nakkhatte joei, 1. zeSamapi sUtraM nigamanIyaM "evaM neyavAgro, jAva prAsADhI-pUNNimaM jutteti battavya siyA, gavaraM poSI paurNamAsI, jyeSThAmUlI ca paurNamAsI kulopalamapi yUnakti, avazeSAsu ca paurNamAsISu kulopakulaM nAstIti paribhAvya vaktavyAH / -sUrya. TIkA Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sUryaprajJaptisUtra AsoiNNaM puNimaM kulaM vA joei, uvakulaM vA joei, kuleNa vA, uvakuleNa vA juttA AsoiNNaM puNNimaM jutteti vattavvaM siyaa| pa. tA kattiiNNaM puNimaM ki kulaM joei, uvakulaM joei, kulobakulaM joei ? u. tA kulaM vA joei, uvakulaM vA joei, no labhai kulovakulaM, 1. kulaM joemANe kattiA Nakhatte joei, 2. uvakulaM joemANe bharaNI gavakhatte joei, kattiiNNaM puNNimaM kuleNa vA joei, uvakuleNa vA joei, kuleNa vA, uvakuleNa vA juttA kattiiNNaM puNimaM juttetti vattavvaM siyaa| 5. pa. tA mAgasirI puNimaM ki kulaM joei, uvakulaM joei, kulovakulaM joei ? u. tA kulaM vA joei, ubakulaM kA joei, no labhai kulovakulaM, 1. kulaM joemANe maggasiraM Nakkhatte joei, 2. uvakulaM joemANe rohiNI Nakkhatte joei, mAgasirI puNimaM kulaM vA joei, uvakulaM vA joei, kuleNa vA uvakuleNa vA juttA mAgasirI puNimaM juttetti vattavvaM siyA / 6. pa. tA posiNaM puNNimaM kiM kulaM joei, uvakulaM joei, kulovakulaM joei ? u. tA kulaM kA joei, uvakulaM vA joei, kulovakulaM vA joei, 1. kulaM joemANe pusse Nakkhatte joei, 2. uvakulaM joemANe puNavvasU gavakhatte joei, 3. kulobakulaM joemANe addA Nakkhatte joei, posiNaM puNimaM kulaM vA joei, uvakulaM vA joei, kulovakulaM vA joei, kuleNa vA, uvakuleNa vA, kulovakuleNa vA juttA posiNaM puNimaM juttetti vattavvaM siyA / 7. pa. tA mAhiNNaM puNimaM kiM kulaM joei, upakulaM joei, kulovakulaM joei ? u. tA kulaM vA joei, uvakulaM vA joei, no labhai kulovakulaM, 1. kulaM joemANe mahA Nakkhatte joei, 2. uvakulaM joemANe assesA Navakhatte joei, mAhiNaM puNimaM kuleNa vA joei, uvakuleNa vA joei, kuleNa vA uvakuleNa vA juttA mAhiNaM puNNimaM jutte tti vattavvaM siyaa| Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama prAbhRta-~-chaThA prAmRtaprAmRta] 8. pa. tA phagguNINaM puNNimaM ki kulaM joei, upakulaM joei, kulovakulaM joei ? u. tA kulaM vA joei, uvakulaM bA joei no labhai kulovakulaM, 1. kulaM joemANe uttarAphagguNI Nakkhatte joei, 2. uvakulaM joemANe puvAphagguNI Nakkhatte joei, phagguNoNaM puNNimaM kuleNa vA joei, uvakuleNa vA joei, kuleNa vA uvakuleNa vA juttA phagguNoNaM puNNimaM jutte tti vattavvaM siyA, 9. pa. tA cittiNNaM puSNimaM ki kulaM joei, uvakulaM joei kulovakulaM vA joei ? u. tA kulaM vA joei, uvakulaM vA joei, no labhai kulovakulaM, 1. kulaM joyamANe cittA Nakkhatte joei, 2. uvakulaM joyamANe hattha Nakkhatte joei, cittiNNaM puNNimaM kuleNa vA joei, uvakuleNaM vA joei, kuleNa vA, uvakuleNa vA juttA cittiNNaM puNNimaM juttetti vattavbaM siyaa| 10. pa. tA visAhiNaM puNimaM kiM kulaM joei, ubakulaM joei, kulovakulaM vA joei ? u. tA kulaM vA joei, uvakulaM vA joei, no labhai kulovakulaM, 1. kulaM joemANe visAhA Nakkhatte joei, 2. uvakulaM joemANe sAtI Nakkhatte joei, visAhiNaM puNNimaM kuleNa vA joei, uvakuleNa vA joei, kuleNa vA, uvakuleNa vA juttA visAhiNNaM puNimaM juttetti vattavvaM siyA / 11. pa. tA jeTThA-mUliNNaM puNNimaM kiM phulaM joei, uvakulaM joei, kulovakulaM joei ? u. tA kulaM vA joei, uvakulaM vA joei, kulovakulaM vA joei, 1. kulaM joemANe mUle Nakkhatte joei, 2. uvakulaM joemANe jeTThA Nakkhatte joei, 3. kulovakulaM joemANe aNurAhA Nakkhatte joei, jeTTA-mUliNNaM puNimaM kulaM vA joei, uvakulaM vA joei, kulobakulaM vA joei, kaleNa vA, uvakuleNa vA, kulovakuleNa vA juttA jeTTA-mUliNaM puNNimaM juttetti vattavvaM siyA, 12. pa. tA AsADhiNNaM puNNimaM ki kulaM joei, uvakulaM joei, kulovakulaM joei ? u. tA kulaM bA joei, upakulaM vA joei, no labhai kulovakulaM, 1. kulaM joemANe uttarAsADhA Nakkhatte joei, Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sUryaprajJaptisUtra 2. upakulaM joemANe puvAsADhA Nakkhatte joei, prAsADhiNNaM puNimaM kulaM vA joei, ubakulaM vA joei, kuleNa vA uvakuleNa vA juttA AsADhiNNaM puNNimaM juttetti vattavvaM siyA, duvAlasAsu amAvAsAsu Nakkhattajoga-saMkhA1. pa. tA sAviTTha NaM amAvAsaM kati NakkhattA joeMti ? u. duNNi NavakhattA joeMti, taMjahA-assesA ya maghA ya, 2. pa. tA povaI NaM amAvAsaM kati NakkhattA joeMti ? u. duNi NakkhatA joeMti, taM jahA-puvAphanguNI uttarAphagguNI, 3. pa. tA AsoI gaM amAvAsaM kati NakkhattA joeMti ? u. duNNi NakkhattA joeMti taMjahA-hattho, cittA ya, 4. pa. tA kattiI NaM amAvAsaM kati NakkhattA joeMti ? ___u. duNNi NakkhattA joeMti taMjahA-sAtI, visAhA ya, 5. pa. tA maggasiri NaM amAvAsaM kati NakkhattA joeMti ? u. tiSNi NakkhattA joeMti taMjahA-aNurAdhA jeTThA-mUlo ya, 6. pa. tA posi NaM amAvAsaM kati NakkhattA joeMti ? u. duNNi NakkhattA joeMti taMjahA-puvvAsADhA, uttarAsADhA, 7. pa. tA mAhi NaM amAvAsaM kati gakkhattA joeMti ? ___ u. tiNi NakkhattA joeMti, taMjahA-1. abhIyo, 2. savaNo, 3, dhaNiTTA, 8. pa. tA phagguNo NaM amAvAsaM kati NakkhattA joeMti ? u. duNNi NakkhattA joeMti taMjahA-1. satabhisayA, 2. puvApoTuvayA / 9. pa. tA ceti NaM amAvAsaM kati NakkhattA joeMti ? u. duNNi NakkhattA joeMti taMjahArevaI, assiNI ya, 10. pa. tA visAhiM gaM amAvAsaM kati NakkhattA joeMti ? u. duNNi NakkhattA joeMti taMjahA-bharaNI, kattiyA ya, 11. pa. tA jeTThA-mUli NaM amAvAsaM kati NakkhattA joeMti ? u. duNi NakkhattA joeMti, taM jahA-rohiNI, maggasiraM ca, 12. pa. tA prAsAdi NaM amAvAsaM kati NakkhattA joeMti ? u. tiNNi NakkhattA joeMti, taMjahA-1. addA, 2. puNavvasU, 3. pusso, Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [15 dazama prAbhUta-chaThA prAmRtaprAbhUta] duvAlasAsu amAvAsAsu kulAi-Nakkhatta-joga-saMkhAH1. pa. tA sAviDhi NaM amAvAsaM ki kulaM joei, uvakulaM joei kulovakulaM joei ? u. kulaM vA joei, uvakulaM vA joei no lagabhai kulovakulaM, 1. kulaM joemANe mahA Nakkhatte joei, 2. uvakula joemANe asilesA joei, tA sAviSTuiM gaM amAvAsaM kulaM vA joei, uvakulaM vA joei, kuleNa vA juttA, uvakuleNa vA juttA sAviTThI asAvAsA juttA ti vattavya siyA / pa. tA poTuvaI NaM amAvAsaM ki kula joei, uvakulaM joei, kulovakulaM joei ? u. kulaM vA joei, upakulaM vA joei, no labhai kulovakulaM, 1. kulaM joemANe uttarAphagguNoM joei, 2. uvakulaM joemANe puvvAphagguNoM joei, puTThavaI NaM amAvAsaM kulaM vA joei, uvakulaM vA joei, kuleNa vA juttA uvakuleNa vA juttA poTTakyA amAvAsA juttAtti vattavvaM siyA / 3. pa. tA AsoI NaM amAvAsaM kiM kulaM joei, ubakulaM joei, kulovakalaM joie ? u. kulaM vA joei, upakulaM vA joei, no lanbhai kulovakulaM, 1. kulaM joemANe cittA Nakkhatte joei, 2. uvakulaM joemANe hattha Nakkhatte joei, tA AsoI NaM amAvAsaM kulaM joei, uvakulaM joei, kuleNa vA juttA, uvakuleNa vA juttA prAsoI amAvAsA juttA ti vattavaM siyaa| 4. 5. kattiI NaM amAvAsaM ki kulaM joei, uvakulaM joei, kulovakulaM joei ? u. kulaM vA joei, uvakulaM vA joei, no labbhai kulovakulaM, 1. kulaM joemANe visAhA Nakkhatte joei, 2. uvakulaM joemANe sAI Nakkhatte joei, tA kattiI NaM amAvAsaM kulaM bA joei, uvakulaM vA joei, kuleNa vA juttA uvakuleNa vA juttA kattii NaM pramAvAsaM juttattivattagvaM siyA / 5. pa. tA maggasiri NaM amAvAsaM ki kulaM joei, uvakulaM joei, kulovakulaM joei ? u. kulaM yA joei, ubakulaM vA joei, kuloSakulaM vA joei, 1. kulaM joemANe mUlaNakkhatte joei, Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92] [sUryaprajJaptisUtra 2. ubakulaM joemANe jeTTA pakkhatte joei, 3. kulovakulaM joemANe aNurAhA Nakkhatte joei, tA maggasiriNaM amAvAsaM kulaM vA joei, uvakulaM vA joei, kulovakulaM vA joei, kuleNa vA juttA upakuleNa vA juttA kulokakuleNa vA juttA, maggasiri NaM amAvAsa juttattivattavaM siyaa| 6. pa. poSi NaM amAvAsaM kiM kulaM joei, uvakulaM joei, kulovakulaM joei ? u. u. kulaM vA joei, uvakulaM vA joei, no labbhai kulovakulaM, 1. kulaM joemANe puzvAsADhA Nakkhase joei, 2. uvakulaM joemANe, uttarAsADhA gakkhatte joei, tA poSi NaM amAvAsaM kulaM vA joei, uvakulaM vA joei, kuleNa vA juttA uvakuleNa vA juttA poSi NaM amAvAsA juttati vattavvaM siyaa| 7. pa. tA mAhi NaM amAvAsaM kiM kulaM joei, uvakulaM joei, kulovakulaM joei ? u. kulaM vA joei, uvakulaM vA joei, kulovakulaM vA joei, 1. kulaM joemANe abhIyo Nakkhatte joei, 2. uvakulaM joemANe savaNe Nakkhatte joei, 3. kulobakulaM joemANe dhaNiTThA Nakkhatte joei, tA mAhiM gaM amAvAsaM kulaM vA joei, uvakulaM vA joei, kulovakulaM vA joei, kuleNa vA juttA, uvakuleNa vA juttA, kulovakuleNa vA juttA mAhiNaM amAvAsA juttatti yattanvaM siyA / 8. pa. tA phagguNi amAvAsaM kiM kulaM joei, uvakulaM joei, kulobakulaM joei ? u. kulaM vA joei, uvakulaM vA joei, no labbhai kulovakulaM, 1. kulaM joemANe satabhisayA Nakkhatte joei, 2. uvakulaM joemANe punvApoTuvayA Nakkhatte joei, tA phagguNI amAvAsaM kulaM vA joei, uvakulaM vA joei| kuleNa vA juttA, uvakuleNa vA juttA phagguNi pramAvAsA juttatti vattavvaM siyA, 6. pa. tA ceti amAvAsaM kiM kulaM joei uvakulaM joei kulovakulaM joei ? u. kulaM vA joei, uvakulaM vA joei labhai kulovakulaM, 1. kulaM joemANe revatI Nakkhatte joei, 2. uvakulaM joemANe assiNI Nakkhatte joei, tA cetti amAvAsaM kulaM vA joei, udhakulaM vA joei, kuleNa vA juttA uvakuleNa vA juttA cetti amAvAsA juttatti vattaSvaM siyA / Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama prAbhRta-chaThA prAmRtaprAmRta] 10. pa. tA vesAhi amAvAsaM ki kulaM joei uvakulaM joei kulovalaM joei ? u. kulaM vA joei uvakulaM vA joei no lambhai kulovakulaM, 1. kulaM joemANe bharaNi Nakkhatte joei, 2. uvakulaM joemANe kattiyA Nakkhatte joei, tA vesAhi amAvAsaM kulaM vA joei uvakulaM vA joei, kuleNa vA juttA uvakuleNa vA juttA vesAhiM amAvAsA juttatti vattavvaM siyA / 11. pa. tA jeTThAmUlI amAvAsaM ki kulaM joei uvakalaM joei kulovakulaM joei ? u. kulaM vA joei uvakulaM vA joei no lagabhai kulobakulaM, 1. kulaM noemANe rohiNI Nakkhate joei, 2. uvakulaM joemANe maggasire Nakkhatte joei, tA jeTThAmUlI amAvAsaM kulaM vA joei uvakulaM vA joei, kuleNa vA juttA ubakuleNa vA juttA jeTTAmUlI amAvAsA juttatti vattavaM siyA / 12. 5. tA AsADhi amAvAsaM kiM kulaM joei, uvakulaM joei kulovakula joei ? u. kulaM vA joei, ubakulaM vA joei, kulovakulaM bA joei, 1. kulaM joemANe addA Nakkhatte joei, 2. uvakulaM joemANe puNavvasU Nakkhatte joei, 3. kulovakulaM joemANe pusse Nakkhatte joei, tA AsADhi amAvAsaM kulaM vA joei, upakulaM vA joei kuloSakulaM vA joei, kuleNa vA juttA, ubakuleNa vA juttA, kulovakuleNa vA juttA, AsADhiM amAvAsA juttatti vattavvaM siyaa| Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama prAbhUta [saptama prAbhRtaprAbhRta duvAlasa puNimAsu amAvAsAsu ya caMdeNa-NakkhattasaMjogo 40. 1. pa. tA kahaM te saNNivAe Ahie ti vaejjA ? u. [ka] tA jayA NaM sAviTThI puNNimA bhavai, tayA NaM mAho amAvAsA bhavai / [kha] tA jayA NaM mAhI puNimA bhavai, tayA NaM sAviTThI amAvAsA bhavai / [ka] tA jayA NaM puTThavaI puNimA bhavai, tayA NaM phagguNI amAvAsA bhavai / [kha] tA jayA NaM pharaguNI puNimA bhavai, tayA NaM puTTavaI amAvAsA bhavai / [ka] tA jayA NaM AsoI puNNimA bhavai, tayA NaM cettI amAvAsA bhavai / tA jayA NaM cettI puNNimA bhavai, tayA NaM AsoI amAvAsA bhavai / tA jayA gaM kattiyo puNNimA bhavai, tayA NaM vesAhI amAvAsA bhavai / [kha] tA jayA NaM vesAhI puNimA bhavai, tayA NaM kattiyo amAvAsA bhavai / tA jayA NaM maggasirI puNimA bhavai, tayA meM jeTTAmUlI amAvAsA bhavai / tA jayA NaM jeTThAmUlI puNimA bhavai tayA NaM maggasirI amAvAsA bhavai / [ka] tA jayA NaM posI puNimA bhavai, tayA NaM AsADhI amAvAsA bhavai / [kha] tA jayA NaM prAsADhI puNNimA bhavai, tayA NaM posI amAvAsA bhavai / ma Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama prAbhUta [aSTama prAbhRtaprAbhUta NakkhattANaM saMThANaM 41. 1. pa. tA kahaM te NakkhattasaMThiI Ahie tti vaejjA? ___tA eesi NaM aTThAvIsAe NakkhattANaM abhIyo Nakkhatte kiMsaMThie papaNate ? u. gosIsAvali-saMThie paNNate, 2. pa. tA savaNe Nakkhatte kisaMThie paNNate? u. kAhAra-saMThie paNNatte, 3. pa. tA dhaNiTThA Nakkhatte kisaMThie paNNate ? __u. sauNopalINaga-saMThie paNNatte, 4. pa. tA sayabhisayA Nakkhatte kisaMThie papaNate ? u. puSphokyArasaMThie paNNatte, 5. 5. tA puvApoTuvayA Nakkhatte kiMsaMThie paNNatte ? u. pravaDvAvisaMThie paNNate ? 6. pa. tA uttarApoTuvayA Nakkhatte kisaMThie paNNate ? u. avaDDavAvi-saMThie pagNatte, 7. pa. tA revaI Nakkhatte kisaMThie paNNate ? u. NAvAsaMThie paNNatte, 8. pa. tA assiNI Nakkhatte kisaMThie paNNate ? u. prAsakkhaMdha-saMThie paNNatte, 6. pa. tA bharaNI Nakkhatte kisaMThie paNNate? u. bhaga-saMThie paNNatte, 10. pa. tA kattiyA Nakkhatte kisaMThie paNNate ? u. churagharaga-saMThie pagNatte, 11. pa. tA rohiNI Nakkhatte kisaMThie paNNate? u. sagaDuDDi-saMThie paNNatte, Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sUryaprajJaptisUtra 16 12. pa. tA miyasirA Nakkhatte kiMsaMThie paNNate? u. magasIsAvali-saMThie paNNatte, 13. pa. tA addA Nakkhatte kisaMThie paNNate ? u. ruhirabiMdu-saMThie paNNate, 14. pa. tA puNavaNakkhatte kiMsaMThie paNNate ? u. tulA-saMThie paNNatte, 15. pa. tA pusse Nakkhatte kisaMThie paNNatte ? u. vaddhamANa-saMThie paNNatte, 16. pa. tA assesA Nakkhatte kisaMThie paNNate ? u. paDAga-saMThie paNNate, 17. pa. tA mahA Nakkhatte kisaMThie paNate ? u. pAgAra-saMThie paNNatte, 18. pa. tA punvAphagguNI Nakkhatte kiMsaMThie paNNatte ? u. addhapaliyaMka-saMThie paNNatte, 16. pa. tA uttarAphagguNI Nakkhatte kisaMThie paNNate ? u. praddhapaliyaMka-saMThie paNNatte, 20. pa. tA hattha Nakkhatte kiMsaMThie paNNate ? u. hattha-saMThie paNNatte, 21. pa. tA cittA Nakkhatte kiMsaMThie paNate ? u. muhaphulla-saMThie paNNatte, 22. pa. tA sAI Nakkhatte kisaMThie paNate ? u. kholaga-saMThie paNNatte, 23. pa. tA visAhA Nakkhatte kisaMThie paNNatte ? u. dAmaNi-saMThie paNNate, 24. pa. tA aNurAhA Nakkhatte kisaMThie paNNate ? u. egAvali-saMThie paNNatte, 25. pa. tA jeTThA Nakkhatte kisaMThie paNNatte ? u. gayadaMta-saMThie paNNatte, Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama prAbhRta--aSTama prAbhUtaprAbhRta] 26. pa. tA mUle Nakkhatte kisaMThie pagNatte ? u. vicchyalaMgolasaMThie NagNatte, 27. pa. tA punvAsAdA Nakkhatte kisaMThie paNNate ? u. gavikkama-saMThie paNNatte, 28. pra. tA uttarAsADhA Nakkhatte kisaMThie paNate ? u. sIhanisAiyasaMThie pnnnnte|' 1. pa. eesiNaM bhaMte ! ahAvIsAe NakkhattANaM abhoI khatte kisaThie paNNate ? u. gAyamA ! gososAvalisa ThiA paNNate, gAhAno1. gosIsAvali, 2. kAhAra, 3. sauNI, 4. puSphobayAra, 5-6. vAvI ya / 1. NAvA, 8. prAsakhaMdhaga, 9. bhaga, 10. churagharae, 11. a saMgaDuddhI / / 12. migasIsAvalI, 13. ruhirabiMdu, 14. tulA, 15. baddhamANaga, 16. paDAgA / 17. pAgAre, 18-19. paliaMke, 20. hatthe, 21. muhallae ceva / / 22. kholaga, 23. dAmaNI, 24. egAvalI ya, 25. gayadaMta, 26. vicchuyalaMgule ya / 27. gayavikkame ya tatto, 28. sIhanisIhI ya saMThANA // -jaMbu. vakkha. 7, su. 160 mUryaprazapti kI vRtti meM ye gAthAeM uddhRta haiMpUrvAbhAdrapada-uttarAbhAdrapada ke saMsthAna tathA pUrvAphAlgunI-uttarAphAlgunI ke saMsthAna samAna mAne gae hai kintu pUrvASADhA-uttarASADhA ke saMsthAna bhinna bhinna mAne gae haiN| saMsthAnoM kI isa vibhinnatA kA hetu isa prakAra hai:-- pUrvabhadrapadAyA:arddhavApIsaMsthAna, uttarabhadrapadAyA apyardhavApI saMsthAnaM, etadarddhavApIdvayamIlanena paripUrNA vApI bhavati, tena sUtre vApItyuktam / pUrvaphalgunyA paddhapalyaMkasaMsthAna, uttaraphalAnyA apyardhapatyaka saMsthAna, atrApi arddhapalyaMkadvayamIlanena paripurNa kalyaMko bhavati, tena saMkhyAnyUnatA na / ---jaMbu. vakkha. 6, su 160 vRtti Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama prAbhUta [navama prAbhRtaprAbhUta NakkhattANaM tAraggasaMkhA--- sUtra 42-1. pa. tA kahaM te tAragge Ahie tti vaejjA? ___tA eesi NaM aTThAvosAe NakkhattANaM abhII gakkhatte katitAre paNNate? u. titAre paNNatte, 2. savaNe Nakkhatte katitAre paNNate? u. titAre paNNatte, 3. pa. dhaNiTThA Nakkhatte katitAre paNNatte ? u. paMcatAre paNNatte, 4. pa. satabhisayA Nakkhatte katitAre paNNate ? u. satatAre paNNatte,4 1. ka-pa. eesi NaM bhate ! adAbIsAe NavattANaM abhiI Navate katitAre paNate ? u, goyamA ! titAre paNNatte, evaM geyavvA jassa jaiyAno tArApo, imaM ca taM tAragAM, gAhAmo:-- tiga-tiga-paMcaga-maya-duga-battIsama-tigaM taha tiga ca / cha, paMcaga-tiga-ekkaga-paMcaga-tiga-chakkagaM ceva / / 1 / / sattaga-duga-duga-paMcaga-ekkekkaga-paMca-cau-tiga ceva / / ekkArasaga-caukka, caukkaM ceva tAraggaM // 2 // --jaMbu. vakSa. 6, mR. 151 kha, abhiiNakhatte titAre paNNatte, evaM savaNo, asmiNI bharaNI, magasire, pUse, jaTTA -ThANaM. a. 3, u. 3, mu. 2 abhiiNakhatte titAre ghaNNatte, -sama. sa. 6, su. 9 2. ka. ThANaM. a. 3, u. 3, su. 227 kha. sama. sa. 3, su. 9 3. ka. paMca NakkhattA paMcatArA paNNattA, taM jahA-1. dhaNiTTA, 2. rohiNI, 3. pRNavvam 4. hattho, 5. visAhA, - ThANaM a. 5. u. 3, su. 473 kha. sama. sa. 5, su. 13 4. satabhisayANakhatte egasayatAre paNNatte, -mama. ma 100, mu. 2 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama prAbhUta-navama prAbhUtaprAbhUta] 5. pa. punvApoTuvayA Nakkhatte katitAre paNNate ? - u. dutAre paNNatte, 6. pa. uttarApoTuvayA Nakkhatte katitAre paNNatte ? u. dutAre paNNatte, 7. pa. revaI Nakkhatte katitAre paNNatte ? u. battIsaitAre paNNatte, 8. pa. assiNI, gakkhatte katitAre paNNate ? u. titAre paNNate, 6. pa. bharaNI Nakkhatte katitAre paNNatte ? u. titAre paNNatte, 10. pa. kattiyA makkhatte katitAre paNNatte ? u. chatAre paNNatte, 11. pa. rohiNINakkhatte katitAre paNNate ? u. paMcatAre paNNatte," 12. pa. migasire Nakkhatte katitAre paNNate ? u. titAre paNNatte, -ThANaM a. 2. u. 4, mu. 110 -ThANaM a. 2, u. 4, su. 110 -sama. sa. 32, su. 5 5. ka-puvAmaddavayANavakhatte dutAre paNNate, kha- mama. ma. 2, su. 6 6. ka-uttarAbhavayANakvatte dutAre paNNatte, kha- sama. ma. 2, mu. 6 7. revaINakhatte battImada tAre paNNatte, 8. ka-ThANaM, a. 3, u. 3, su. 227 khu-mama. sa. 3, su. 9 9. ka-ThANaM, a. 3 u. 3, mu. 227 kha-sama. sa. 3, su. 9 10. kattiyA Nakkhatte chatAre paNNate ka-ThANaM a. 6, su. 539 kha-sama. sa. 6, mu. 7 11. ka-ThANaM a. 5, u. 3, su. 473 kha-sama. sa. 5, mu. 13 12. ka-ThANaM a. 3, u. 3, su. 227 kha-sama. sa. 3, mu. 9 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 [sUryaprajJaptisUtra 13. pa. addA Nakkhatte katitAre paNNate? u. egatAre paNNatte,13 14. pa. puNagvasU Nakkhatte katitAre paNNate ? u. paMcatAre paNNatte,14 15. pa. pusse Nakkhatte katitAre paNNate ? ____ u. titAre paNNatte,15 16. pa. assesA Nakkhatte katitAra paNNatte ? u. chatAre paNNatte,16 17. 5. maghA Nakkhatte katitAre paNNatte ? u. sattatAre paNNatte,'7 18. pa. puvAphagguNI Nakkhatte katitAre paNNate ? u. dutAre paNNatte,18 16. pa. uttarAphagguNI Nakkhatte katitAre paNNate ? u. dutAre paNNatte, 13. ka-addA Nakkhatte egatAre paNNatte, ThANaM, a. 1, su. 55 kha-sama. sa. 1, su. 23 ka-ThANaM a. 5, u. 3, mu. 473 kha-sama. sa. 5, su. 13 ka-ThANaM a. 3. u. 3, mu. 227 kha-sama. sa. 3, su. 9 ka-ThANaM, a. 6, mu. 539 kha-sama. sa. 6, su. 7 ka-mahA Nakkhatte sattatAre paNNate. ThANaM, a.7 su. 589 kha-sama. sa. 7, su. 7 ka-ThANaM a.2, u. 4, su. 110 kha-sama. sa. 2, su.6 ka-ThANaM ThA. 2, u. 4. su. 110 kha-sama. sa. 2, su. 6 19. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama prAbhRta-navama prAbhRtaprAbhRtaH] [101 20. pa. hattha Nakkhatte katitAre paNNate ? u. paMcatAre paNNatte,20 21. pa. cittA Nakkhatte katitAre pagNatte ? u. ekavAre paNNatte,21 22. pa. sAtI Nakkhatte katitAre paNNatte ? u. ekatAre paNNatte,22 23. pa. visAhA Nakkhatte katitAre paNNate ? u. paMcatAre paNNatte,23 24. pa. aNurAhA Nakkhatte katitAre paNNatte ? u. paMcatAre paNNatte,24 25. pa. jeTTA Nakkhatte katitAre paNNate ? u. titAre paNNate, 25 26. pa. mUle Nakkhatte katitAre paNNate ? u. egatAre paNNatte, 20. ka-ThANaM, ThA. 5, u. 3, su. 473 kha-sama. sa. 5. su. 13 ka-ThANaM, ThA. 1, mu. 55 kha-sama. ma. 1, su. 55 ka-ThANa, ThA. 1, su. 55 kha-sama. 1, su. 23 ka-ThANa, ThA. 5, u. 3, mu. 473 kha-sama. sa. 5, su. 12 ka-aNurAhA Nakkhatte cautAre paNNatte ---ThANa a. 4 u. 4 su. 386 kha-sama. 4 su. 7 ka-ThANa, ThA. 3, u. 3, su. 227 kha-sama. sa. 3, su. 9 mUlanakkhatte ekkArasatAre paNNatte -sama. 11 su. 5 Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102] [sUryaprajJaptisUtra 27. pa. puvvAsADhA Nakkhatte katitAre paNNate ? u. cautAre paNNate,27 28. pa. uttarAsADhA Nakkhatte katitAre paNNate? u, cautAre paNNatte / 26 27. ka-ThANaM, ThA. 4, u. 4, su. 386 kha-sama. sa. 4, su. 8 ka-ThANa, ThA. 4, u. 4, su. 386 kha-sama. sa.4, mu.9 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama prAbhUta dazama prAbhUtaprAbhUta vAsa-hemaMta-gimharAiMdiyANaM43. pa. 1. ka. tA kahaM te NetA Ahie ti vaejjA ? kha. tA vAsANaM paDhamaM mAsaM kati NakkhattA aiti ? u. tA cattAri NakkhattA aiti, taM jahA-1. uttarAsADhA, 2. abhiI, 3. savaNo, 4. dhnnittaa| 1. uttarAsADhA coddasa ahoratte Nei, 2. abhiI satta ahoratte Nei, 3. savaNe aTTha ahoratte Nei, 4. dhaNihA ega ahorattaM i, taMsi NaM mAsaMsi cauraMgulaporisIe chAyAe sUrie aNupariyaTTai, tassa NaM mAsassa carime divase do pAdAI cattAri ya aMgulANi porisI bhavai / pa. 2. tA bAsANaM vitiyaM mAsaM kati NakkhattA eti ? u. tA cattAri NakkhattA ti, taM jahA-1. dhaNiTThA, 2. satabhisayA, 3. putvapoTTakyA, 4. uttarapoDhavayA, 1. dhaNiTThA coddasa ahorate Nei, 2. satabhisayA satta ahoratte gei, 3. pucapoTakyA aTTa ahoratte Nei, 4. uttarapoTuvayA ega ahorattaM Nei, taMsi NaM mAsaMsi aLaMgulaporisIe chAyAe sUrie aNupariyaTTai, tassa NaM mAsassa carime divase do pAdAI aTa aMgulAI porisI bhavai / pa. 3. tA vAsANaM tatiyaM mAsaM kati NakkhattA aiti ? tA tiNi NakkhattANeti, taM jahA-1. uttarapoTuvayA, 2. revaI, 3. assiNI, 1. uttarapoDhuvayA coddasa ahoratte Nei, 2. revaI paNNarasa ahoratte Nei, 3. assiNI ega ahorattaM Nei, taMsi ca NaM mAsaMsi duvAlasaMgulAe porisIe chAyAe sUrie aNupariyaTTai, tassa NaM mAsassa carime divase lehatthAI tiNNi payAI porisI bhavai / Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104] [sUryaprajJaptisUtra pa. 4. tA vAsANaM cautthaM mAsaM kati NakkhattANeti ? u. tA tiNNi NakkhattA aiti, taMjahA--1. assiNI, 2. bharaNI, 3. kattiyA, 1. assiNI cauddasa ahoratte i, 2. bharaNI paNNarasa ahoratte Nei, 3. kattiyA ega ahorattaM jei, taMsi ca NaM mAsaMsi solasaMgulAe porie chAyAe sUrie aNupariyaTTai, tassa NaM mAsassa carime divase tiNi payAiM cattAri aMgulAI porisI bhavai / pa. 1. tA hemaMtANaM paDhamaM mAsaM kati NakkhattA ti ? u. tA tiNi NakkhattA Neti, taMjahA-1. kattiyA, 2. rohiNI, 3. saMThANA, 1. kattiyA coddasa ahoratte Nei, 2. rohiNI paNNarasa ahoratte Nei, 3. saMThANA ega ahorataM Nei, taMsi ca NaM mAsaMsi vIsaMgulaporisIe chAyAe sUrie aNupariyaTTai, tassa NaM mAsassa carime divase tiNNi payAiM aTTha aMgulAI porisI bhavai / 1. 2. tA hemaMtANaM vitiyaM mAsaM kati NakkhattA aiti ? tA cattAri NakkhattA Neti, taMjahA--1. saMThANA, 2. addA, 3. puNavasU, 4. pusso, 1. saMThANA coddasa ahorate Nei, 2. ahA satta ahoratte Nei, 3. puNavvasU aTTha ahoratte Nei, 4. pusse ega ahorattaM gei, taMsi ca NaM mAsaMsi vIsaMgulaporisIe chAyAe sUrie aNupariyaTTai, tassa NaM mAsassa carime divase lehatthAI cattAri padAi porisI bhavai / pa. 3. tA hemaMtANaM tatiyaM mAsaM kati NakkhattA aiti ? u. tA tiNNi NakkhattA aiti, taMjahA-1. pusso, 2. assesA, 3. mahA, 1. pusso coddasa ahoratte geDa, 2. assesA paMcadasa ahoratte Nei, 3. mahA ega ahorattaM Nei, taMsi ca NaM mAsaMsi vIsaMgulAe porisIe chAyAe sUrie aNupariTTA, tassa NaM mAsassa carime divase tiNNi padAiM aThaMgulAI porisI bhavai / Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama prAmRta-dazama prAbhUtaprAbhUta] [105 pa. 4. tA hemaMtANaM cautthaM mAsaM kati NakkhattA aiti ? u. tA tiNNi pakkhattA aiti taM jahA--1. maghA, 2. puvAphagguNI, 3. uttarAphagguNI, 1. maghA coddasa ahoratte gaI, 2. puvvAphagguNI paNNarasa ahorate Nei, 3. uttarApharaguNI ega ahorattaM Nei, taMsi ca NaM mAsaMsi solasa aMgulAI porisIe chAyAe sUrie aNupariyaTTai, tassa NaM mAsassa carime divase tiNi payAI cattAri aMgulAI porisI bhavai / pa. 1. tA gimhANaM paDhamaM mAsaM kati NakkhattA Neti ? u. tA tiNi NakkhattA aiti, taMjahA-1. uttarAphagguNI, 2. hattho, 3. cittA, 1. uttarAphagguNI coddasa ahoratte Nei, 2. hattho paNNarasa ahoratte nei, 3. cittA ega ahorattaM Nei, taMsi ca NaM mAsaMsi duvAlasaMgulaporisIe chAyAe sUrie aNupariyaTTai, tassa gaM mAsassa carime divase lehaTThAI ya tiNNi payAI porisI bhavai / pa. 2. tA gimhANaM bitiyaM mAsaM kati NakkhattA aiti ? u. tAtiNi NakkhattA ti, taMjahA-1. cittA, 2. sAI, 3. visAhA 1. cittA coddasa ahoratte Nei, 2. sAI paNNarasa ahoratte Nei, 3. visAhA egaM ahoratte Nei, tasi ca NaM mAsaMsi aTThagulAe porisIe chAyAe sUrie aNupariyaTTai, tassa NaM mAsassa carime divase do payAI aTTha aMgulAI porisI bhavai / pa. 3. gimhANaM tatiyaM mAsaM kati gakkhattA aiti ? u. tA tiNNi NakkhatA Neti taM jahA--1. visAhA, 2. aNurAhA, 3. jeTThAmUlo, 1. visAhA coddasa ahoratte i, 2. aNurAhA paNNarasa ahorate Nei, 3. jeTThAmUlo egaM ahorattaM Nei, taMsi ca NaM mAsaMsi cauraMgulaporisIe chAyAe sUrie aNupariyaTTai, tassa NaM mAsassa carime divase do payANi ya cattAri aMgulANi porisI bhavai / Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106] [sUryaprajJaptisUtra pa. 4. tA gimhANaM cautthaM mAsaM kati NakkhattA aiti ? u. tA tiSNi NakkhattA ti, taMjahA--1. mUlo, 2. puvAsADhA, 3. uttarAsADhA, 1. mUlo coddasa ahoratte Nei, 2. puvvAsADhA paNNarasa ahoratte i, 3. uttarAsADhA ega ahorattaM Nei, tasi ca NaM mAsaMsi baTTAe samacauraMsasaMThiyAe jaggodhaparimaMDalAe sakAyamaNuraMgiNIe chAyAe sarie annupriytttti| tassa NaM mAsassa carime divase lehaTThAI do padAiM porasIe bhavai / Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama prAta [gyArahavAM prAbhUta-prAbhRta caMdamagge NakkhattajogasaMkhA--- 44. pa. tA kahaM te caMdamaggA Ahie ti vaejjA ? u. 1. tA eesi NaM aTThAvIsAe NakkhattANaM asthi NakkhattA je NaM sayA caMdassa dAhiNaNaM jogaM joeMti, 2. atthi NakkhattA je NaM sayA caMdassa uttareNaM jogaM joeMti, 3. asthi NakkhattA je NaM caMdassa dAhiNeNa'vi uttareNa'vi pamapi jogaM joeMti, 4. atthi gavakhattA je NaM caMdassa dAhiNeNa'vi pamapi jogaM joeMti, 5. asthi gakkhattA je NaM caMdassa sayA pamaI jogaM joeMti / pa. 1. tA eesi NaM aTThAvIsAe NakkhatANaM--- kayare NakkhattA je NaM sayA caMdassa dAhiNeNa jogaM joeMti ? 2. kayare NavakhattA je NaM sayA caMdassa uttareNaM jogaM joeMti ? 3. kayare NakkhattA je NaM caMdassa dAhiNaNavi uttareNa'vi pamaI jogaM joeMti ? 4. kayare NakkhattA je NaM caMdassa dAhiNaNa'vi pamaha jogaM joeMti ? 5. kayare NakkhatA je NaM caMdassa sayA pamaI jogaM joeMti ? u. 1. tA eesi NaM aTThAvIsAe NavakhattANaM--- tattha je NaM NakkhattA sayA caMdassa dAhiNaNaM jogaM joeMti, te NaM cha, taMjahA-1. saMThANA, 2. addA, 3. pusso, 4. assesA, 5. hattho, 6. mUlo, 2. tattha je te NakkhattA je NaM sayA caMdassa uttareNaM jogaM joeMti, te NaM bArasa, taMjahA-- 1. abhiI, 2. savaNo, 3. dhaNiTThA, 4. satabhisayA, 5. pusvabhaddavayA, 6. uttarabhaddavayA, 7. revaI, 8. assiNI, 6. bharaNI, 10. punvaphagguNo, 11. uttaraphagguNI, 12. sAtI, 3. tattha je te zakkhattA je NaM caMdassa dAhiNaNa'vi uttareNa'vi pamaI jogaM joeMti, te NaM satta, taMjahA-1. kattiyA, 2. rohiNI, 3. puNabvasU, 4. mahA, 5. cittA, 6. visAhA, 7. aNurAhA, Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . 108] sUryaprajJaptisUtra 4. tatya je te NakkhattA je NaM caMdassa dAhiNeNa'vi pamaI jogaM joeMti, ____tAo NaM do AsADhAo savvabAhire maMDale jogaM joeMsu vA, joeMti vA joessaMti vA, 5. tattha je te Nakkhatte je NaM sayA caMdassa pamaI jogaM joei, sA NaM egA, jeTThA / ' ravi-sasi-Nakkhatehi avirahiyANaM, virahiyANaM sAmaNNANa ya caMdamaMDalANaM saMkhA45. ka. tA eesi gaM paNNarasanhaM caMdamaMDalANaM asthi caMdamaMDalA je NaM sayA Nakkhahi avirahiyA, kha. asthi caMdamaMDalA je NaM sayA Nakkhattehi virahiyA, ga. atthi caMdamaMDalA je NaM ravi-sasi-NakkhattANaM sAmaNNA bhavaMti, gha. asthi caMdamaMDalA je NaM sayA prAdiccehi virhiyaa| pa. ka. tA eesiNaM paNNarasahaM caMdamaMDalANaM-- kayare caMdamaMDalA je NaM sayA NakkhahiM avirahiyA ? kha. kayare caMdamaMDalA je NaM sayA Nakkhahi virahiyA ? ga. kayare caMdamaMDalA je NaM ravi-sasi-NakkhattANaM sAmaNNA bhavaMti ? gha. kayare caMdamaMDalA je NaM sayA Adiccehi virahiyA ? 1. pa. 1. eesi NaM bhaMte ! aTThAvIsAe NavattANaM---- kayare NakkhattA je NaM sayA caMdassa dAhiNeNaM jogaM joeMti ? kayare NakkhattA je NaM sayA caMdassa uttareNaM joga joeMti ? 3. kayare makkhattA je NaM caMdassa dAhaNeNa'vi uttareNa'vi pamarTa joga joeti ? 4. kayare NakkhattA je NaM sayA dAhiNaNaM pamaI jogaM joeMti ? 5. kayare NakkhatA je Na sayA caMdassa pamaha jogaM joeMti ? u. 1. goyamA ! eesi NaM aTThAvIsAe NakkhatANaM-- tattha NaM je te NakkhattA je NaM sayA caMdassa dAhiNeNaM jogaM joeMti, te NaM cha, taMjahA---1. maMThANa, 2. aha, 3. pusso, 4. prasilesa, 5. hattho, 6. taheva mulo prabAhiragrA bAhira maMDalassa chappate NakkhattA, 2. tattha Na je te NakkhattA je NaM sayA caMdassa uttareNaM jogaM joeM ti, te NaM bArasa, taMjahA-...1. abhiI, 2. savaNo, 3. dhaNidA, 4. sayabhisayA, 5. puvabhavayA, 6. uttarabhavayA, 7. revaI, 5. assiNI, ___9. bharaNI. 10. pubbaphagguNI, 11. uttaraphagguNI, 12. sAtI, 3. tattha NaM je te NakkhattA je NaM sayA caMdassa dAhiyo'vi, uttaro'vi pamaI joga joeMti, te NaM satta, taMjahA---1. kattiyA, 2. rohiNI, 3. puNabvasU 4. maghA, 5. cittA, 6. visAhA, 7. aNurAhA, 4. tastha NaM je te NakkhattA je gaM sayA caMdassa dAhiNagro pamaI jogaM joeMti, nAnI NaM ve prAsAdAyo sanca bAhirae maMDale progaM joeMsu vA, joeMti vA, joessaMti vA, 5. tattha NaM je se NakkhattA, je NaM mayA caMdassa joga joeimA NaM egA jeTrA, ...-jaMbU. vakkha, 7, sU. 157 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama prAbhUta-prAbhUtaprAbhUta [109 u. ka. tA eesi NaM paNNarasaNhaM caMdamaMDalANe tattha je te caMdamaMDalA je NaM sayA Nakkhahi avirahiyA, te NaM aTTha, taMjahA1. paDhame caMdamaMDale, 2. tatie caMdamaMDale, 3. chaThe caMdamaMDale, 4. sattame caMdamaMDale, 5. aTThame, caMdamaMDale, 6. dasame caMdamaMDale, 7. ekAdase caMdamaMDale, 8. paNNarasame caMdamaMDale, kha. tattha je te caMdamaMDalA je NaM sayA Nakkhattehi virahiyA, te NaM satta taMjahA1. bitie caMdamaMDale, 2. cautthe caMdamaMDale, 3. paMcame caMdamaMDale, 4. navame caMdamaMDale. 5. bArasame caMdamaMDale, 6. terasame caMdamaMDale, 7. cauddasame caMdamaMDale, ga. tattha je te caMdamaMDalA je NaM ravi-sasi-NakkhattANaM sAmaNNA bhavaMti, te NaM cattAri, taM jahA 1. paDhame caMdamaMDale, 2. bIe caMdamaMDale, 3. ikkArasame caMdamaMDale, 4. pannarasame caMdamaMDale, gha. tattha je te caMdamaMDalA je NaM sayA Adiccehi virahiyA te NaM paMca taMjahA -- 1. chaThe caMdamaMDale, 2. sattame caMdamaMDale, 3. aTThame caMdamaMDale, 4. navame caMdamaMDale, 5. isame cNdmNddle| Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tts gr [bArahavAM prAbhRtaprAbhUta NakkhattANaM devayA46. pa. tA kahaM te NakkhattANaM devayA pAhie ti vaejjA ? tA eeNaM aTThAvIsAe gakkhattANaM-. abhII Nakkhatte kidevayAe paNNate ? u. baMbhadevayAe pagNatte, 2. pa. tA savaNe Nakkhatte kiMdevayAe paNNate ? u. viNhudevayAe paNNatte, 3. pa. tA dhaNiTThA Nakkhatte kidevayAe paNNate ? u. vasudevayAe paNNatte, 4. pa. tA saya bhisayA Nakkhatte kidevayAe paNNate? u. varuNadevayAe paNNatte, 5. pa. tA pubbapoTuvayA Nakkhatte kidevayAe paNNate ? u. ajadevayAe paNNatte, 6. pa. tA uttarApoTuvayA Nakkhase kidevayAe paNNate ? ___ u. ahivaDi devayAe' paNNate, 7. pa. tA revaI Nakkhatte kidevayAe paNNatte ? u. pussadevayAe' paNNatte, 8. pa. tA assiNI Nakkhatte kidevayAe paNNatte ? u. assadevayAe paNNatte, 6. pa. tA bhariNI Nakkhatte kidevayAe paNNate ? u. jamadevayAe paNNatte, 1. abhivRddhi, anyatra-ahirbudhna iti / 2. pUSA-pUSanAmako devo, na tu sUryaparyAyastena revatyeva pauSNamiti prasiddhama / 3. azvanAmako dev| Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [111 dazama prAbhUta-prAmRtaprAbhUta] 10. pa. tA kattiyA Nakkhatte kidevayAe paNNate? u. aggidevayAe paNNatte, 11. pa. tA rohiNI Nakkhatte kidevayAe paNNate ? u. payAvaidevayAe' paNNatte, 12. pa. tA saMThANA Nakkhatte kidevayAe paNNate ? u. somadevayAe paNNatte, 13. pa. tA ahA Nakkhatte kidevayAe paNNatte ? u. ruddadevayAe paNNatte, 14. 5. tA puNavvasU Nakkhatte kidevayAe paNNatte ? u. aditidevayAe paNNatte, 15. pa. pusse Nakkhatte kidevayAe paNNatte ? u. bahassaidevayAe paNNatte, 16. pa. tA assesA Nakkhatte kidevayAe paNNatte ? u. sappadevayAe paNNatte, 17. pa. tA mahA Nakkhatte kidevayAe paNNate? u. pitidevayAe paNNatte, 18. 1. tA puvAphagguNI Nakkhatte kidevayAe paNNatte ? u. bhagadevayAe paNNatte, 16. pa. tA uttarAphagguNI gakkhatte kiMdevayAe paNNate ? u. ajjama' devayAe paNNatte, 20. pa. tA hatthe Nakkhatte kidevayAe paNNatte ? u. suviyA devayAya paNNatte, 21. pa. tA cittA gakkhatte kidevayAe pagNate ? ___ u. tachedevayAe" paNNatte, 1. prajApatiriti brahmanAmako devaH, ayaM ca brahmaNaH paryAyAna sahate, tena brAhmamityAdi prasiddham / 2. somaH-candrastena saumyaM cAndramasamityAdi prasiddhama / 3. rudra:--zivastena raudrA kAlinIti prasiddhama / 4. pitRnAmA deva:, 5. aryamA--aryamanAmako deva vizeSa:, 6. savitA---sUryaH, 7. tvaSTA--tvaSTranAmako devastena tvASTrI-citrA iti prasiddhama / Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112] [sUryaprajJaptisUtra 22. pa. tA sAtI Nakkhatte kidevayAe paNNate? u. vAudevayAe paNNatte, 23. pa. tA visAhA Nakkhatte' kiMdevayAe paNNate ? u. iMdaggIdevayAe paNNatte, 24. pa. tA aNurAhA gakkhatte kidevayAe paNNatte ? u. mittadevayAe paNNatte, 25. pa. tA jeTTA gakkhatte kiMdevayAe paNNatte ? u. iMdadevayAe paNNatte, 26. pa. tA mUle Nakkhatte kidevayAe paNNatte ? u. NiraidevayAe' paNNatte, 27. pa. tA punvAsADhA Nakkhatte kidevayAe paNate ? u. AudevayAe' paNNatte, 28. pa. tA uttarAsADhA gakkhate kidekyAe paNNate ? u. vissadevayAe paNNatte,' 1. kavizAkhA-dvidaivatamiti prasiddhama / 2. naiRta:--rAkSasastena / 3. Apo-jalanAmA devastena pUrvASADhA toyaMmiti prasiddha ma / 4. vishvedevaastryodsh| ka. pa. eesi NaM bhaMte ! ahAvImAe NakhattANaM abhII gavAkhate kidevayAe paNNate ? u. goyamA ! bamhadevayA paNNatA, eeNaM kameNaM NeyavvA praNaparivADIe imAno devayAno, gAhApro:1. bamhA, 2. viNhu, 3. vasU, 4. varuNe, 5. aya, 6, abhivatI, 7. pUse, 5. Ase, 9. jame, 10. aggI, 11. payAvaI, 12. mome, 13. rudde, 14. adii // 1 // 15. bahassaI, 16. mappe, 17. piU, 18. bhage, 19. ajjama, 20. savinA, 21. taTTA 22. vAu, 23. iMdaggI, 24. mitto, 25. iMde, 26. niraI, 27, pAu, 28. vissA ya // 2 // evaM NakkhattANa egA parivADI Ne avvA, jAva pa. uttarAmADhA Navakhate gaM Rte kiMdevayAe paNNate ? u. goyamA! vissadevayA paNattA, --jaMbU. vakkha. 7, su, 158 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama prAbhUta [terahavAM prAbhRtaprAbhUta muhuttANaM NAmAI47. pa. tA kahaM te muhuttANaM NAmadhejjA ? Ahie tti vaejjA, u. egabhegassa NaM ahorattassa tIsaM muhuttA paNNattA taMjahA gAhAo:1. rodde, 2. sete, 3. mitte, 4. vAyu, 5. sugIe, 6. abhicaMde / 6. mahiMda, 8. balava 6. baMbho, 10. bahusacce, 11. ceva IsANe // 1 // 12. taLe ya, 13. bhAviyappA, 14. vesamaNe, 15. varuNe ya, 16. aannNde| 17. vijae ya, 18. vIsaseNe, 19. pAyAvacce ceva, 20. uvasame ya // 2 // 21. gaMdhava, 22. aggivese, 23. sayarisahe, 24. AyavaM ca, 25. amame ya / 26. aNavaM, 27. ca bhoma, 28. risahe, 26. savvaLe, 30. rakkhase ceva // 3 // 0 kha, etayA-brahma-viSNu-varuNAdirUpayA paripATyA, na tu paratIthikaprayukta-azva-yamadahana-kamalajAdirUpayA netavyA-parisamadi praapnniiyaa| gAhApro:---- 1. bamhA, 2. viNhU, 3. aksU, 4. varuNe, 5. aya, 6. vuDDhI, 7. pUsa, 8. prAsa, 9. jame / 10. aggi, 11. payAvai, 12. some, 13. madde, 14. aditi, 15. bahassaI, 16. sayye, // 1 // 17, piu, 18. bhaga, 19. ajjama, 20. savimA 21. taTA, 22. vAu, 23. taheva, iMdaggI ! 24. mitte, 25. iMde, 16. nirUI, 27. pAu, 28. vissA yA boddhabve / / 2 / / ---jabu. vakkha. 47, su, 174 eka hI prAgama meM adAvIsa nakSatra-devatAoM ke nAmoM kI gAthAeM bhinna bhinna racanAzailI meM do bAra grAnA, vicAraNIya prazna hai| isakA samAdhAna bahuzruta kareM to jijJAsuoM ke jJAna kI vRddhi ho| 1. egamege NaM ahorate tIsamuhutte muhuttaggeNa paNattA, eesiNaM tIsAe muhattANa tIsaM nAmadhejjA paNNattA, taM jahA-- 1, rohe, 2. satte, 3. mitte, 4. vAU. 5. supIe, 6. abhicaMde, 7. mAhide, 8. palaMbe, 9. baMbhe, 10. sacce, 11. pANaMde, 12. vijae, 13. vissaseNe, 14. pAyAvacce, 15. uvasame, 16. IsANe, 17. taLe, 18. bhAviappA, 19. desamaNe, 20. varuNe, 21. satarisame, 22. gaMdhabbe, 23. aggivesAyaNe, 24. aAtave, 25. Akte, 26. taTTave, 27. bhUmahe, 28. risabhe, 29. sabvaTThasiddha 30. rakkhase, Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama prAbhUta [caudahavAM prAbhRtaprAbhUta divasarAINaM NAmAiM48. pa. tA kahaM te divasA ? Ahie ti vaejjA, u. tA egamegassa NaM pakkhassa paNNarasa paNNarasa divasA paNNattA, taMjahA-paDiyA divase, bitiyA divase, taiyA divase, cautthI divase, paMcamI divase, chaTThI divase, sattamI divase, aTThamI divase, navamI divase, dasamI divase, ekkArasI divase, bArasI divase, terasI divase, cauddaso divase, paNNarase divase, tA eesi NaM paNNarasaNhaM divasANaM paNNarasa NAmadhejjA paNNattA, taMjahAgAhAo:1. puvaMge, 2. siddhamaNorame, ya tatto, 3. maNoharo ceva / 4. jasabhadde, 5. jasodhara, 6. samvakAmasamiddhe ti ya // 1 // 7. iMde muddhAbhisitte ya, 8. somaNasa, 6.dhaNaMjae ya boddhabve / 10. atthasiddhe, 11. abhijAe, 12. accAsaNe, 13. sataMjae // 2 // 14. aggivese, 15. uvasame, divasANaM NAmadhejjAI / / pa. tA kahaM te rAIo paNNattAo? Ahie ti vejjaa| u. tA egamegassa NaM pakkhassa paNNarasa paNNarasa rAIo paNNatAo, taMjahA paDivArAI. bitiyArAI, tatIyArAI, cautthIrAI, paMcamIrAI, chaTThIrAI, sattamIrAI, aTThamIrAI, navamorAI, dasamIrAI, ekkArasorAI, bArasorAI, terasorAI, cauddasIrAI, paNNarasIrAI, tA eyAsiNaM paNNarasaNhaM rAINaM paNNarasa NAmadhejjA paNNattA, taMjahA gAhAo:-- 1. uttamA ya, 2. suNakkhattA, 3. elAvaccA, 4. jasodharA / / 5. somaNasA ceva tahA, 6. sirisaMbhUtA ya boddhanvA // 1 // 7. vijayA ya, 8. vejayaMtI, 6. jayaMti, 10. aparAjiyA ya, 11. gacchA ya / 12. samAhArA ceva tahA, 13. teyA ya tahA ya, 14. atiteyA // 2 // 15. devANaMdAniratI, rayaNINaM gAmadhejjAI / / Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama prAbhUta [pandrahavAM prAbhRtaprAbhUta tihoNaM NAmAI46. pa. tA kahaM te tihI ? Ahie ti vejjaa| u. tattha khalu imA duvihA tihI paNNattA, taM jahA-1. divasatihI, 2. rAItihI ya, pa. tA kahaM te divasatihI ? Ahie tti vejjaa| u. tA egamegassa NaM pakkhassa paNNarasa pagNarasa divasa tihI paNNattA taMjahA 1. NaMde, 2. bhadde, 3. jae, 4. tucche, 5. puNe pakkhassa paMcamI, puNaravi-6. NaMde, 7. bhadde, 8. jae, 6. tucche, 10. puNNe pakkhassa dasamI, puNaravi-11. gaMde, 12. bhadde, 13. jae, 14. tucche, 15. puNNe pakkhassa paNNarasa, evaM te tiguNA tihIo sanvesi divasANaM / pa. tA kahaM te rAItihI? Ahie tti vejjaa| u. tA egamegassa NaM pakkhassa paNNarasa rAItihI paNNattA taM jahA 1. uggavaI, 2. bhogavaI, 3. jasavaI, 4. samvasiddhA, 5. suhaNAmA, puNaravi-6. uggavaI, 7. bhogavaI, 8. jasavaI, 9. savvasiddhA, 10. suhaNAmA, puNaravi-11. uggavaI, 12. bhogavaI, 13. jasavaI, 14. savvasiddhA, 15. suhaNAmA, ee tiguNA tihIo savvesi raaiinnN|| Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama prAbhUta [solahavAM prAbhRtaprAbhata] NakkhattANaM gottA50. pa. tA kahaM te gottA ? Ahie ti vejjaa| pa. 1. tA eesiNaM aTThAvIsAe gakkhattANaM abhiyo Nakkhatte kiMgote paNNate? u. tA moggalAyaNasagotte paNNatte / pa. 2. savaNe Nakkhatte kiMgote paNNate? u. saMkhAyaNasagote paNNatte / pa. 3. dhagiTThA Nakkhatte kiMgotte paNNatte ? u. aggitAvasagotte paNNatte, pa. 4. satabhisayA Nakkhatte kiMgotte paNNatte ? u. kaNNaloyaNasagote paNNatte, pa. 5. pUvvApoTuvayA Nakkhatte kiMgotte paNNatte ? u. joukaNNiyasagotte paNNatte, pa. 6. uttarApoTuvayA Nakkhatte kiMgote paNNate ? u. dhanaMjayasagote paNNatte, pa. 7. revaI Nakkhatte kiMgote paNNate ? u. pussAyaNasagote paNNatte, pa. 8. assiNI Nakkhatte kiMgotte pagNatta ? u. assAdaNasagotte paNNate, pa. 9. bharaNI Nakkhatte kiMgotte paNNate? u. bhaggavesasagote paNNate, pa. 10. kattiyA Nakkhatte kiMgote paNNate ? u. aggivesasagotte paNNate, Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [117 dazama prAbhRta-solahavAM prAbhRtaprAbhRta] pa. 11. rohiNI Nakkhatte kiMgotte paNNate ? u. gotamasagotte paNNatte, pa. 12. saMThANA Nakkhatte kiMgote paNNatte? u. bhAraddAyasagotte paNNatte, pa. 13. addA Nakkhatte kiMgotte paNNate ? u. lohiccAyaNasagote paNNatte, pa. 14. puNavvasu Nakkhate kiMgote paNNate ? u. vAsiTThasagote paNNatte, pa. 15. pusse makkhatte kiMgotte pagNatte ? u. ujjAyaNasagotte paNNatte, pa. 16. assesA Nakkhatte kiMgotte paNNate? u. maMDavvAyaNasagote paNNate, pa. 17. maghA pakkhatte kiMgote paNNatte ? u. piMgAyaNasagotte paNNatte, 5. 18. puvvAphagguNo Nakkhatte kiMgotte paNNatte ? u. govallAyaNasagotte paNNatte, pa. 19. uttarAphagguNI Nakkhatte kiMgote paNNatte ? u. sa kAsavagote paNNatte, pa. 20. hatthe Nakkhatte kiMgote paNNatte? u. sa kosiyagote paNNatte, pa. 21. cittA Nakkhatte kiMgote paNNate ? u. dabhiyANasagotte paNNatte, pa. 22. sAI Nakkhatte kiMgotte paNNate ? u. sa cAmaracchasagote paNNate, pa. 23. visAhA Nakkhatte kiMgote paNNatte ? u. sugAyaNasagote paNNatte, 5. 24. aNurAhA Nakkhatte kiMgote paNNate ? u. golavvAyaNasagote paNNatte, Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118] [sUryaprajJaptisUtra pa. 25. jeTTA Nakkhatte kiMgotte paNNatte ? u. tigicchAyaNasagotte paNNatte, pa. 26. mUle Nakkhatte kiMgotte paNNate ? u. kaccAyaNasagotte paNNatte, pa. 27. pumvAsADhA gakkhatte kiMgotte paNNatte ? u. vajhiyAyaNasagotte paNNatte, pa. 28. uttarAsADhA Nakkhatte kiMgotte paNNatte ? u. vagghAvaccasagote paNNatte,' 1. pa. eesi NaM bhaMte ! aTThAvIsAe NakkhattANaM abhiiNavakhatte kiMgote paNNatte ? u. goyamA ! mogalAyaNasamotte paNNatte, gahAyo 1. moggalAyaNa, 2. saMkhAyaNe ataha, 3. amgabhAva, 4. kasiNalle / tato a5. jA ukaNe, 6. dhaNaMjae ceva boddhajve // 1 // 7. pussAyaNe ya, 8, assAyaNe ya, 9. bhaggavese ya, 10. aggivese ya / 11. goama, 12. bhAraddAe, 13. lohicce ceva, 14. vAsiLeM // 2 / / 15. promajjAyaNa, 16. maMDavAyaNe ya, 17. pigAyaNe ya, 18. govalle // 19. kAsava, 20. kosiya, 21. dabbhiya, 22. cAmaracchA ya, 23. suMgA ya / / 3 / / 24. golabvAyaNa, 25. tegicchAyaNe a, 26. kaccAyaNe havai mUle / / 27. tatto avajhiyAyaNa, 28. vagyAvacce ya gottAI // 4 // -jaMbu. vakkha. 7, su. 160 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama prAta [sattarahavAM prAbhRtaprAbhRta] NakkhattANaM bhoyaNaM kajjasiddhI ya51. pa. tA kahaM te bhoyaNA ? prAhie ti vaejjA, u. tA eesi NaM aTThAvIsAe NaM NakkhattANaM majjhe-- 1. kattiyAhi dadhiNA bhoccA kajjaM sAdheti, 2. rohiNIhi vasabha-maMsaM bhoccA kajjaM sAdheti, 3. migasire NaM (saMThANAhi) miga-maMsaM' bhoccA kajjaM sAti, 4. addAhiM NavaNoeNaM bhoccA kajja sAdheti, 5. puNavasuNA'tha ghaeNaM bhoccA kajjaM sAti, 6. pusse NaM khoreNa bhoccA kajjaM sAti, 7. assesAe dIvaga-maMsaM bhoccA kajja sAdheti, 8. mahAhi kasoti bhoccA kajja sAdheti, 6. puvvAhi phagguNohiM meDhaka-maMsaM bhoccA kajjaM sAdheti, 10. uttarAhi phagguNohi Nakkho-maMsaM bhoccA kajjaM sAdheti, 11. hattheNa vatthANoeNaM bhoccA kajja sArdhati, 12. cittAhi mugga-sUveNaM bhoccA kajja sAdheti, 13. sAiNA phalAI bhoccA kajja sAdheti / 14. visAhAhiM AsittiyAo bhoccA kajja sAdheti, 15. aNurAhAhi missakara bhoccA kajjaM sAdhe ti, 16. jeTTAhi kolaTThieNaM bhoccA kajja sAdheti, 17. mUleNaM mUlApanneNaM bhoccA kajja sAdheti, 1. rohiNIhiM casama-maMsaM (camasamaMsa) bhoccA kajja sAdheti, prA. sa. samiti se prakAzita prati ke pRSTha 151 para (pAThAntara) hai| Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120] [sUryaprajJaptisUtra 18. pujyAhiM AsADhAhi Amalaga-sarIraM bhoccA kajja sAdheti, 19. uttarAhiM AsADhahi billehi bhoccA kajjaM sArdhati, 20. abhoyiNA puhi bhoccA kajja sAdheti. 21. savaNeNaM khIreNaM bhoccA kajjaM sArdhati, 21. dhaNivAhi jUseNaM bhoccA kajja sAdheti, 23. satabhisayAe tuvarIo bhoccA kajjaM sAdheti, 24. puTavAhiM puTThavayAhi kArillaehi bhoccA kajjaM sAdheti, 25. uttarAhiM puTThavayAhiM varAhamaMsaM bhoccA kajjaM sAdheti, 26. revatIhi jalayara-maMsaM bhoccA kajjaM sArdhati, 27. assiIhiM titira-maMsaM baTTakamaMsaM vA bhoccA kajjaM sAdheti, 28. bharaNIhi talaM (tila) taMdulakaM bhoccA kajjaM saadheti|' DO kalmASAMstilataNDalAnavi tathA mASAMzca gavyaM dadhi, vAjyaM dugdhamathaiNamAMsamaparaM tasyaiva raktaM tthaa| tadvatpAyasameva cApapalalaM mArga ca zAzaM tathA, SASTivayaM ca priyaMgvapUpamathavA citrANDajAna satphalama / / 84 // kauma sArikagodhika ca palalaM zAlyaM haviSyaM yAyakSe sthAnkRsarAnnamudgamapi vA piSTaM yavAnAM tathA / matsyAnnaM khalu citritAnnamathavA dadhyannamevaM kramAdbhakSyA'bhakSya midaM vicArya matimAn bhakSettathA''lokayet / / -muharta cintAmaNi yAtrAprakaraNa vastRta idaM saptadazaM prAbhUtaprAbhataM na bhagavatA pratipAditaM kintu kenA'pyatra prakSiptamiti pratibhAti, neyaM bhASAzailI bhagavato lakSyate, yato'tra sUtre kutracit 'kattiyAhi rohiNIhi, addAhiM' ityAdi tRtIyAbahuvacanaM labhyate kutracicca 'puNabbasuNA, pumseNaM, adAe' ityAdi tRtIya kavacanaM labhyate / anyacca bhojyavastuviSaye kutracittRtIyA kutracid dvitIyA ca / yathA-'dahiNA bhoccA, gabaNIyaNa bhoccA, khIreNa bhoccA' iti tRtIyA, kutracicca yA mAMsaviSayakathanaM tatra dvitIyA, yathA---"vasabhamaMsaM bhoccA, migamasaM bhoccA, dIvagamasaM bhoccA" ityAdi, evamavyavasthitajalpanena jJAyate nedaM bhagavatA prarUpitamiti / anyacca katipayasthaleSu sthalacara-jalacarakhecara-prANinAM mAMsabhakSaNaM kAryasiddhau kAraNatvena pratipAditaM tattu nitAntamasaGgatameva, yataH paTakAyapratipAlakasya SaTkAyarakSaNopadezatatparasya ca bhagavato mukhAnnaiSa mAMsabhakSaNavidhirbhavitumarhati, zAstreSu kutrApi netAdRzI vANI bhagavata: samupalabhyate'to nizcIyate-nedaM bhagavadupadezaviSayaka miti / astu, anyadapi sayuktika kAraNaM zrayatAma-zAstreSu sarvatra nakSatrANAM gaNanA abhijinakSatrAdArabhyaiva kRtA yugasyAdyadivase'bhijita eva sadbhAvAt / atrava zAstre pUrva dazamaprAbhRtasya prathame prAbhRtaprAbhRte pAdAveva sUtramidama--- "tA kahaM te jogeti vatthussa prAvaliyANivAe pAhieti vaejjA, tattha khalU imAno paMca paDivattIyo paNNattAno, tatthege evamAhaMsu tA savvevi NakhattA, kattiyAdiyA bharaNIpajjavasANA ege evamAhaMs ||shaa" iyamanyatIthikAnAM prathamA pratipattiH, ete kRttikAdIni bharaNIparyavasAnAni nakSatrANi manyante, evamanyatIthikAnAM paJca pratipattayaH santi / tatra dvitIyA:-'madhAdikAni azleSAparyavasAnAni sarvANi nakSatrANi' iti Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama prAbhUta [aThArahavAM prAbhRtaprAbhRta] ege juge prAdicca-caMdacArasaMkhA52. pa. ka-tA kahaM te cArA? Ahie tti vaejjA, u. tatya khalu imA duvihA cArA paNNattA, taMjahA-1. AdiccacArA ya, 2. caMdacArA ya / pa. ka-tA kahaM te caMdacArA? Ahie tti vaejjA, u. tA paMca saMvaccharie NaM juge, 1. abhIi Nakkhatte sattasadvicAre caMdeNa saddhi jogaM joei, 2. savaNe Nakkhatte sattasadvicAre caMdeNa saddhi jogaM joei, evaM jAva, 3-28 uttarAsADhA Nakkhatte sattasadvicAre caMdeNa saddhi jogaM joei, pa. kha-tA kahaM te AiccacArA ? Ahie tti vaejjA, u. tA paMcasaMvaccharie NaM juge, 1. abhII Nakkhatte paMcacAre sUreNa saddhi jogaM joei, evaM jAva, 2-28 uttarAsADhA Nakkhatte paMcacAre sUreNa saddhi jogaM joei / 00 2, tRtIyA-dhaniSThAdIni zravaNaparyavasAnAni iti 3, caturthI azvinyAdIni revatIparyavasAnAni sarvANi nakSatrANi 4, eke bharaNyAdikAni azvinI paryavasAnAni iti kathayanti / 5 / etA paJcApi pratipattayo mithyArUpA iti kathayitvA, bhagavAna svamataM pradarzayati "vayaM pUNa evaM vayAmo--sabvevi NaM NakkhattA abhiI AiyA uttarAsADhApajjavasANA paNNattA, taMjahA-abhiI savaNo jAva uttraasaaddhaa|" iti / asya malaya girisUriNA kRtA TIkA yathA--- "yugasya cAdiH pravarttate zrAvaNamAsi bahulapakSe pratipadi tithau bAlabakaraNe abhijinnakSatre candreNa saha yogamupAgacchati (sati) / tathA coktam-jyotiSkaraNDake-- sAvaNa bahulapaDivae, bAlavakaraNe abhiInakvate / savvattha paDhamasamaye jumassa AI viyANAhi / / 1 / / iti 'savvattha' sarvatreti bharatairavate mahA videhe ca / itthaM sarveSAmapi kAla vizeSANAmAdau candrayogamadhikRtyAbhijinnakSatrasya vartamAnatvAdabhijidAdIni nakSANi prajaptAni / ' iti ttiikaa| atra kRttikAto bharaNIparyavasAnAni nakSatrANi prathamAnyatIthika:-saMmatAni santi, tanmatAnusAreda-prAtiprAbhataM dRzyate / nedaM bhagavato matamityata: spaSTaM jJAyate'smin saptadaze prAbhataprAbhate bhagavataH prarUpaNA na bhavitumarhatItyalaM vistrenneti| -candraprajJaptiprakAzikA TIkA Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama prAbhUta [unnIsavAM prAbhRtaprAbhRta] egasaMvaccharassa mAsA-- 53, pa. tA kahaM te mAsA ? Ahie ti vaejjA, u. tA egamegassa NaM saMvaccharassa bArasa mAsA paNNattA, tesi ca duvihA NAmadhejjA paNNattA, taMjahA-1. loiyA, 2. louttariyA ya / tattha loiyA NAmAH1. sAvaNe, 2. bhaddavae, 3. prAsoe, 4. kattie, 5. maggasire, 6. pose, 7. mAhe, 5. phagguNe, 9. cette, 10. vesAhe, 11. jeThe, 12. AsADhe / louttariyA NAmAHgAhAo:1. abhiNaMdaNe, 2. supai8 ya, 3. vijae, 4. poivddhnne| 5. sejjaMse ya, 6. siveyA vi, 7. sisire vi ya, 8. hemavaM // 1 // 9. navame vasaMtamAse, 10. dasame kusumasaMbhave / 11. ekAdasame NidAho, 12. vaNavirohI ya bArase // 2 // 00 1. jaMbu. vakkha. 7, su. 153 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama prAmRta [bIsavAM prAbhRtaprAbhRta saMvaccharANaM saMkhA lakkhaNaM ca54. pa. tA kai NaM saMvacchare ? Ahie tti vaejjA, u. tA paMca saMvaccharA paNNattA, taMjahA--1. Nakkhatta-saMvacchare, 2. juga-saMvacchare, 3. pamANa saMvacchare 4. lakkhaNa-saMvacchare, 5. snnicchr-sNbcchre|' NakkhattasaMvaccharassa bheyA tassa kAlapamANaM ca55. 1. ka-tA NavakhattasaMvacchare NaM duvAlasavihe paNNatte, taMjahA-1. sAvaNe, 2. bhaddavae, 3. Asoe, 4. kattie, 5. maggasire, 6. pose, 7. mAhe, 8. phagguNoe 6. citte, 10. vaisAhe, 11. jeThe, 12. aasaaddhe| 2. kha-jaM vA bahassaI mahaggahe duvAlasahi saMvaccharehi sanvaM NakkhattamaMDalaM samANei / jugasaMvaccharassa bheyA kAlapamANaM ca-- 56. 2. tA jugasaMvacchare NaM paMcavihe paNNatte, taMjahA-1. caMde, 2. caMde, 3. abhivaTTie, 4. caMde, 5. abhivddie'| 1. tA paDhamassa NaM caMdasaMvaccharassa cauvIsaM pavA paNNattA, 2. doccassa NaM caMdasaMvaccharassa cauvIsaM pavvA paNNattA, 3. taccassa NaM abhivaDiya saMvaccharassa chanvIsaM pavA paNNattA, 4. cautthassa NaM caMda saMvaccharassa cauvIsaM pavvA paNNattA, 5. paMcamassa NaM abhivaDiya saMvaccharassa chavvIsaM pavvA paNNattA, evAmeva sapuSvAvareNaM paMcasaMvaccharie juge ege cauvIse pavvasae bhavaMtItimakkhAyaM / 3. pamANasaMvaccharassa bheyA57-58. tA pamANasaMvacchare NaM paMcavihe paNNatte, taMjahA-1. Nakkhatte, 2. caMde, 3. uDU , 4. Aicce, 5. abhivaDDie, 1. ThANa. 5, u. 3, su. 460 2. ThANaM. 5, u. 3, su. 460 Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124] [sUryaprajJaptisUtra 4. lakkhaNasaMvaccharassa bheyA tA lakkhaNasaMvacchare NaM paMcavihe paNNatte taMjahA-1. Nakkhatte, 2. caMde, 3. uDU, 4. Aicce, 5. abhivttttie| 5. saNiccharasaMvaccharabheyA ka. tA saNiccharasaMvacchare NaM aTThAvIsaivihe paNNatte, taMjahA-1. abhiyo, 2. savaNe, 3. dhaNiTThA, 4. satabhisayA, 5. puvvApoTTavayA, 6. uttarApoTTavayA, 7. revaI, 8. assiNI, 6. bharaNI, 10. kattiya, 11. rohiNI, 12. saMThANA, 13. addA, 14. puNavvasU, 15. pusse, 16. assesA, 17. mahA, 18. puvvAphagguNI, 19. uttarAphagguNI, 20. hatthe, 21. cittA, 22. sAI, 23. visAhA, 24. aNurAhA, 25. jeTTA, 26. mUle, 27. punvAsADhA, 28. uttarAsADhA / kha. jaM vA saNicchare mahaggahe tIsAe saMvaccharehi savvaM gakkhattamaMDalaM samANei / gAhAoH1. NakkhattasaMvaccharalakkhaNa: samagaM gakkhattA joyaM joeMti, samagaM uDU pariNamaMti // maccuNhaM nAisIe, bahu udae hoi navakhata // 1 // 2. caMdasaMvaccharalakkhaNaH sasi samaga puNNamAsiM, joItA visamacAri NakkhattA / / kaDuno bahu udagavao, tamAhu saMvaccharaM caMdaM / / 2 // 3. uDu (kamma) saMvaccharalakkhaNa: visamaM pavAliNo pariNamaMti, aNausu diti puSphaphalaM // vAsaM na samma vAsai, tamAhu saMvaccharaM kammaM / / 3 // 4. AiccasaMvaccharalakkhaNaM:-- puDhavi-dagANaM ca rasaM, puSpha-phalANaM ca dei Aicce // appeNa vi vAseNaM, sammaM nipphajjae sassaM // 4 // 5. abhivuDDiyasaMvaccharalakkhaNaM prAiccateyataviyA, khaNa-lava-divasA uU pariNamaMti / / pUrei reNu-thalayAI, tamAhu abhivaDiya jANa // 5 // 1. ThANaM. 5, u. 3, su. 460 2. ThANaM. 5, u. 3, su. 460 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama prAbhUta [ikkIsavAM prAbhRtaprAbhUta makkhattANaM dArAI59. pa. tA kahaM te joisassa dArA? Ahie ti vaejjA, u. tattha khalu imAo paMca paDivattAo paNNattIo, taMjahA tatthege ebamAhaMsu1. tA kattiyAvIyA satta NakkhattA putvadAriyA paNNattA, ege evamAhaMsu / ege puNa evamAsu2. tA mahAdIyA satta NakkhattA puvvadAriyA paNNattA, ege evamAhaMsu, ege puNa evamAhaMsu3. tA dhaNiTThAdIyA satta NakkhattA puSvadAriyA paNNattA ege evamAsu, ege puNa evamAhaMsu4. tA assiNIyAdIyA satta NakkhattA punvadAriyA paNNattA, ege evamAsu, ege puNa evamAhaMsu5. tA bharaNIyAdIyA satta NakkhattA punvadAriyA paNNattA, ege evamAhaMsu / 1. tattha NaM je te evamAhaMsu(ka) tA kattiyAdIyA satta NakkhattA punvadAriyA paNNattA, te evamAhaMsu, taMjahA 1. kattiyA, 2. rohiNI, 3. saMThANA, 4. addA, 5. puNavvasU, 6. pusso, 7. asilesaa| (kha) mahAdIyA satta NakkhattA dAhiNadAriyA paNNattA, taMjahA 1. mahA, 2. puvvAphagguNI, 3. uttarApharaguNI, 4. hattho, 5. cittA, 6. sAI, 7. visAhA, (ga) aNurAdhAdIyA satta NakkhattA pacchimadAriyA paNNattA, taMjahA 1. aNurAdhA, 2. jeTThA, 3. mUlo, 4. puSvAsADhA, 5. uttarAsADhA, 6. abhIi, 7. savaNo, (gha) dhaNidvAdoyA satta NakkhatA uttaradAriyA paNNatA, taM jahA 1. dhaNiTThA, 2. satabhisayA, 3. puvvApoTThavayA, 4. uttarApoTTavayA, 5. revaI, 6. Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126] [sUryaprajJaptisUtra assiNI, 7. bhrnnii| 2. tattha gaM je te evamAhaMsu(ka) tA mahAdIyA satta NakkhattA punvadAriyA paNNattA, te evamAhaMsu, taMjahA 1. mahA, 2. punvAphagguNI. 3. uttarAphagguNI, 4. hattho, 5. cittA, 6. sAtI, 7. visAhA, (kha) aNurAdhAdoyA satta NakkhattA dAhiNadAriyA paNNattA, taMjahA-- 1. aNurAdhA, 2. jeTThA, 3. mUle, 4. puvvAsADhA, 5. uttarAsADhA, 6. abhiI, 7. savaNe, (ga) dhaNivAdIyA satta NakkhattA pacchimadAriyA paNNattA, taMjahA 1. dhaNiTThA, 2. satabhisayA, 3. punvApoTuvayA, 4. uttarApoTuvayA, 5. revaI, 6. assiNI, 7. bharaNI, (gha) kattiyAdIyA satta NakkhattA uttaradAriyA paNNattA, taM jahA--- 1. kattiyA, 2. rohiNI, 3. saMThANA, 4. addA, 5. puNavvasU, 6. pusso, 7. assesA, 3. tattha gaM je te evamAhaMsu(ka) tA dhaNivAdIyA satta NakkhattA pubvadAriyA paNNatA te evamAhaMsu, taMjahA 1. dhaNiTThA, 2. satabhisayA, 3. puvvApoDavayA, 4. uttarApoTTavayA, 5. revaI, 6. assiNI, 7. bharaNI,' (kha) kattiyAdIyA satta NakkhattA dAhiNadAriyA paNNattA, taMjahA 1. kattiyA 2. rohiNI, 3. saMThANA, 4. addA, 5. puNavvasU, 6. pusso, 7. assesA, (ga) mahAdIyA satta NakkhattA pacchimadAriyA paNNattA, taMjahA 1. mahA, 2. pubbAphagguNI, 3. uttarAphagguNI, 4. hattho, 5. cittA, 6. sAI, 7. visAhA, (gha) aNurAdhAdIyA satta NakkhattA uttaradAriyA paNNattA, taMjahA 1. aNarAhA, 2. jeTTA, 3. mUlo, 4. pravAsADhA, 5. uttarAsADhA, 6. abhIyI, 7. svnno| 1. (ka) kattiyAIyA satta gakkhattA pubbadAriyA paNNattA, (kha) mahAIyA satta NavattA dAhiNadAriyA eNNattA, (ga) aNurAhAIyA satta NakkhattA avaradAriyA paNNattA, (gha) dhaNiTAiyA satta NavakhattA uttaradAriyA paNNattA / -sama. sa. 7, su. 8, 9, 10, 11 ye samavAyAMga ke jo sUtra yahA~ diye gaye haiM ve anya mAnyatA ke sUcaka haiM kintu ina sUtroM meM aisA koI vAkya nahIM hai jisase sAmAnya pAThaka ina sUtroM ko anya mAnyatA ke jAna sake / yadyapi jainAgamoM meM nakSatra ila kA prathama nakSatra abhijita hai aura antima nakSatra uttarASADhA hai, para isake atirikta bhinna bhinna kAloM meM parivartita nakSatramaNDaloM ke bhinna bhinna kramoM kA parijJAna AgamoM ke svAdhyAya ke binA kaise sambhava ho? Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama prAbhUta-ikkIsavAM prAbhUtaprAbhRta] [127 4. tattha NaM je te evamAhaMsu(ka) tA assiNI, AdIyA satta NakkhattA pugvadAriyA paNNattA, ete evamAhaMsu, taMjahA 1. assiNI, 2. bharaNI, 3. kattiyA, 4. rohiNI, 5. saMThANA, 6. addA, 7 puNanvasU, (kha) pussAdIyA satta pakkhatA dAhiNadAriyA paNNattA, taMjahA-- 1. pussA, 2. assesA, 3. mahA, 4. puvvAphagguNI, 5. uttarAphagguNI, 6. hattho, 7. cittA, (ga) sAiyAiyA satta gakkhattA pacchimadAriyA paNNattA, taMjahA 1. sAtI, 2. visAhA, 3. aNurAhara, 4. jeTThA, 5. mUlo, 6. puvvAsADhA, 7. uttarAsADhA, (gha) abhiiyAdiyA satta NakkhattA uttaradAriyA paNNatA, taMjahA 1. abhiI, 2. savaNo, 3. dhaNiTTA, 4. satabhisayA, 5. puzvabhavayA, 6. uttarabhavayA, 7. revaI, 5. tattha gaMje te evamAsu(ka) tA bharaNiyAdIyA satta NakkhattA puzvAriyA paNNattA, te evamAhaMsu, taMjahA 1. bharaNI, 2. kattiyA, 3. rohiNI, 4. saMThANA, 5. addA, 6. puNanvasU, 7. pusso, (kha) assesAdIyA satta NakkhattA dAhiNadAriyA paNNattA, taMjahA---- 1. assesA, 2. mahA, 3. puvvAphagguNI, 4. uttarAphagguNI, 5. hattho, 6. cittA, 7. sAI, (ga) visAhAdIyA satta NakkhattA pacchimadAriyA paNNattA, taMjahA 1. visAhA, 2. aNurAhA, 3. jeTThA, 4. mUlo, 5. puvAsADhA, 6. uttarAsADhA, 7. abhiI, (gha) savaNAdIyA satta NakkhattA uttaradAriyA paNNatA, taMjahA--- 1. savaNo, 2. dhaNiTThA, 3. satabhisayA, 4. puvApoTTavayA, 5. uttarApoTuvayA, 6. revaI, 7, assinnii| vayaM puNa evaM vayAmo(ka) tA abhIiyAdIyA satta NakkhattA punvadAriyA paNNatA, taMjahA-- 1. abhiI, 2. savaNo, 3. dhaNiTThA, 4. satabhisayA, 5. puvApoTuvayA, 6. uttarA poTuvayA, 7. revaI, (kha) assiNIAdIyA satta NakkhattA dAhiNadAriyA yaNNatA, taMjahA 1. assiNI, 2. bharaNI, 3. kattiyA, 4. rohiNI, 5. saMThANA, 6. addA, 7, puNavvasU, Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [bAvIsavA~ prAbhRtaprAbhUta NakkhattANaM saruvaparUvaNaM60. pa. tA kahaM te Nakkhattavijae ? Ahie tti vaejjA ? u. tA ayaNNaM jaMbuddIve dIve savvadIvasamuddANaM sambanbhaMtarAe savvakhuDDAe jAva egaM joyaNasayasahassaM AyAma-vikkhaMbheNaM, tiNi joyaNasayasahassAI, solasasahassAI, doNNi ya sattAdhIse joyaNasae tiNNi ya kose, aTThAvIsaM ca dhaNusayaM, terasa aMgulAI, addhaMgulaM ca kiMci visesAhiyaM parikkheveNaM pnnnntte| ka. tA jaMbuddIve NaM dIve do caMdA 1. pabhAseMsu vA, 2. pabhAseMti vA, 3. pabhAsissaMti vA, kha. do sUriyA 1. tavisu vA, 2. taveMti vA, 3. tavissaMti vA, ga. chappaNNaM NakkhattA joyaM 1. joeMsu vA, 2. joeMti vA, 3. joissaMti vA, taMjahA-1 1. do abhII, 2. do savaNA, 3. do dhaNiTTA, 4. satabhisayA, 5. do puvApoTuvayA, 6. do uttarApoTuvayA, 7. do revaI, 8. do assiNI, 6. do bharaNI, 10. do kattiyA, 11. do rohiNI, 12. do saMThANA, 13. vo addA, 14. do puNavvasU, 15. do pussA, 16. do assesAo, 17. do mahAo, 18. do pugvAphagguNI, 19. do uttarAphagguNI, 20. do hatthA, 21. do cittA, 22. do sAI, 23. do visAhA, 24. do aNurAdhA, 25. do jeTThA, 26. do mUlA, 27. do puvvAsADhA, 28. do uttraasaaddhaa| tA eesiNaM chappaNNAe NakkhattANaM--- ka. asthi NakkhattA je NaM Nava muhutte sattAvIsaM ca sattadimAge muhattassa caMdeNa saddhi joyaM joeMti, kha. asthi NakkhattA je NaM paNNarasa muhutte caMdeNa saddhi joyaM joeMti, ga. atthi NakkhattA je gaM tIsaM muhatte caMdeNa saddhi joyaM joeMti, gha. asthi NakkhattA je NaM paNayAlosaM muhutte caMdeNa saddhi joyaM joeMti, pa. ka. tA eesi chappaNNAe NakkhattANaM kayare NakkhattA je NaM Navamuhutte sattAvIsaM ca sattavibhAge muhattassa caMdeNa saddhi joyaM joeMti? Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vazama prAmRta-bAvIsavA~ prAmRtaprAmRta] [129 kha. kayare NakkhatA je NaM paNNarasamuhatte caMdeNa saddhi joyaM joeMti ? ga. kayare NakkhattA je NaM tIsaM muhatte caMdeNa saddhi joyaM joeMti ? gha. kayare NakkhattA je NaM paNayAlIsaM muhatte caMdeNa saddhi joyaM joeMti ? u. ka. tA eesi NaM chappaNNAe NakkhattANaM tattha je te NakkhattA, je NaM Nava muhutte sattAvIsaM ca sattasaTThibhAge muhuttassa caMdeNa saddhi joyaM joeMti, te NaM do abhoI, tattha je te NakkhatA, je NaM paNNarasamuhutte caMdeNa saddhi jogaM joeMti, te NaM bArasa, taMjahA1. do satabhisayA, 2. do bharaNI, 3. do addA, 4. do assesA, 5. do sAtI, 6. do jetttthaa| ga. tattha je te NakkhattA, je NaM tIsaM muhutte caMdeNa saddhi jogaM joeMti, te NaM tIsaM, taMjahA 1. do savaNA, 2. do dhaNiTThA, 3. do puvvAbhahavayA, 4. do revaI, 5. do assiNI, 6. do kattIyA, 7. do saMThANA, 8. do pussA, 6. do mahA, 10. do puvAphagguNI, 11. do hatthA, 12. do cittA, 13. do aNurAdhA, 14. do mUlA, 15. do puvvAsADhA, gha. tattha je te NakkhattA je NaM paNayAlIsaM muhutte caMdeNa saddhi jogaM joeMti te NaM bArasa, taM jahA-- 1. do uttarApoTuvayA, 2. do rohiNI, 3. do puNadhvasU, 4. do uttarAphAguNI, 5. do visAhA, 6. do uttarAsADhA / ka. tA eesi gaM chappaNNAe NakkhattANaM asthi NakkhattA je NaM cattAri ahoratte, chacca muhatte sUrieNa saddhi jogaM joeMti, te NaM do abhIyI, kha. asthi NakkhattA je NaM cha ahoratte, egavIsaM ca muhatte sUrieNaM saddhi jogaM joeMti, ga. asthi NakkhattA je NaM terasa ahoratte, bArasa ya muhatte sUreNa saddhi jogaM joeMti, gha. asthi NakkhatA je NaM vIsaM ahoratte tinni ya muhatte sUreNa saddhi jogaM joeMti / pa.ka. tA eesi NaM NakkhattANaM kayare makkhattA je NaM cattAri ahoratte chacca muhutte sUrieNa saddhi jogaM joeMti ? kha. kayare NakkhattA je NaM cha ahoratte egavIsaM ca muhatte surieNa saddhi jogaM joeMti ? ga. kayare NakhattA je NaM terasa ahoratte, bArasa ya muhutte sUrieNa saddhi jogaM joeMti ? gha. kayare NakkhattA je NaM vIsaM ahoratte, tini ya muhutte sUrieNa saddhi jogaM joeMti ? Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130] [sUryaprajJaptisUtra u. ka. tA eesiNaM chappaNNAe NakkhattANaM___ tattha je te NakkhattA je NaM cattAri ahoratte, chacca muhutte sUreNa saddhi jogaM joeMti, te NaM do abhoI, kha. tattha je te NakkhattA je NaM cha ahorate, egavIsaM ca muhutte sUreNa saddhi joga joeMti, te gaM bArasa taMjahA1. do satabhisayA, 2. do bharaNI, 3. do addA, 4. do assesA, 5. do sAtI, 6. do jeTThA, ga. tattha je te NakkhattA je NaM terasa ahoratte, bArasa ya muhutte sUreNa saddhi jogaM joeMti, te NaM tIsaM, taMjahA1. do savaNA, 2. do dhaNiTThA, 3. do punvAbhavayA, 4. do revatI, 5. do assiNI, 6. do kattiyA, 7. do saMThANA, 8. do pussA, 9. do mahA, 10. do pubvAphagguNo, 11. vo hatthA, 12. do cittA, 13. do aNurAdhA, 14. do mUlA, 15. do puvvAsADhA, gha. tattha je te NakkhattA je NaM vIsaM ahoratte tiNNi ya muhutte sUreNa saddhi jogaM joeMti, te NaM bArasa, taMjahA--- 1. do uttarApoTTavayA, 2. do rohiNI, 3. do puNavvasU, 4. do uttarAphagguNI 5. do visAhA, 6. do uttraasaaddhaa| NakkhattamaMDalANaM sImAvikkhaMbho61. pa. tA kahaM te sImAvikkhaMbhe ? Ahie ti vejjaa| u. ka. tA eesiNaM chappaNNAe NakkhattANaM--- asthi NakkhattA, jesi NaM cha sayA tIsA sattasadibhAga tosai bhAgANaM sImAvikkhaMbho, kha. asthi NakkhattA, jesi NaM sahassaM paMcottaraM sattasadvibhAga tosai bhAgANaM sImA-vikkhaMbho ga. asthi pakkhattA jesi NaM do sahassA dasuttarA sattasaTThibhAga tIsai bhAgANaM sImA vikkhaMbho, gha. asthi NakkhattA jesi NaM tisahassaM paMcadasuttaraM sattasaTThibhAga tIsai bhAgANaM sImA vivakhaMbho, pa. ka. tA eesiNaM chappaNNAe NakkhattANaM kayare NakkhattA jesi NaM chasayA, tIsA sattasadvibhAga tIsai bhAgANaM sImAvikkhaMbho? Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama prAbhUta-bAvIsavA~ prAbhataprAbhata] [131 kha. kayare NakkhattA jesi NaM sahassaM paMcottaraM sattasadvibhAga tIsai bhAgANaM sImA vikkhabho? ga. kayare NakkhattA jesi NaM do sahassA dasuttarA sattasadvibhAga tIsai bhAgANaM sImA vikkhaMbho? gha. kayare NakkhattA jesi gaM tisahassaM paMcadasuttaraM sattasadvibhAga tIsai bhAgANaM sImA vikkhaMbho? u. ka. tA eesiNaM chappaNNAe NakkhattANaM tattha je te NakkhattA jesi NaM cha sayA tIsA sattasadvibhAga tIsai bhAge NaM sImA vikkhaMbho, te NaM do abhiI / kha. tattha je te NakkhattA, jesi NaM sahassaM paMcuttaraM sattasadvibhAga tIsai bhAge NaM sImAvikkhaMbho, te NaM bArasa, taMjahA--- 1. do satabhisayA, 2. do bharaNI, 3. do addA, 4. do assesA, 5. do sAtI, 6. do jetttthaa| ga. tattha je te NakkhattA jesi NaM do sahassA dasuttarA sattasaTThibhAga tosai bhAge gaM sImAvikkhaMbho, te gaM tIsaM, taMjahA1. do savaNA, 2. do dhaNiTA, 3. do puvAbhaddavayA, 4. do revaI, 5. do assiNI, 6. do kattiyA, 7. do saMThANA, 8. do pussA, 9. do mahA, 10. do puvvAphagguNI, 11. do hatthA, 12. do cittA, 13. do aNurAhA, 14. do mUlA, 15. do puzvAsADhA, tattha je te NakkhattA jesi NaM tiNi sahassA paNNarasuttarA sattasaTThibhAga tIsai bhAge NaM somAvikkhaMmo, te NaM bArasa, taMjahA1. do uttarApoTuvayA, 2. do rohiNI, 3. do puNavvasU, 4. do uttarAphagguNo, 5. do visAhA, 6. do uttarAsADhA, NakkhattANaM caMdeNa jogo--- 62. pa. ka. tA eesiNaM chappaNNAe NakkhattANaM ki sayA pAdo caMdeNa saddhi jogaM joeMti ? kha. tA eesiNaM chappaNNAe NakkhattANaM ki sayA sAyaM caMdeNa saddhi jogaM joeMti ? ga. tA eesiNaM chappaNNAe NakkhattANaM kiM sayA duhA pavisiya pavisiya caMdeNa saddhi jogaM joeMti ? Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132] [sUryaprAptisUtra u. ka. tA eesiNaM chappaNNAe NakkhatANaM-- na ki pi taM jaM sayA pAdo caMdeNa saddhi jogaM joeMti, kha. na sayA sAyaM caMdeNa saddhi jogaM joeMti, ga. na sayA duhao pavisittA pavisittA caMdeNa saddhi jogaM joeMti, paNNastha dohi abhiiihiN| tA eeNaM do abhiI pAyaMciya pAyaMciya cotAlIsaM cottAlIsaM amAvAsaM joeMti No ceva NaM punnnnmaasinni| caMdassa puNimAsiNosu jogo tattha khalu imAno bArTi puNNimAsoo bAr3hi amAvAsAmro paNNattAo, 1. pa. tA eesiNaM paMcaNha saMvaccharANaM paDhamaM puNNimAsiNi caMde kaMsi desaMsi joei ? u, jaMsi NaM desaMsi caMde carima bATuiM puNimAsiNi joei tAe teNaM puNNimA siNiTThANAe' maMDalaM cauvvIseNaM saeNaM chettA bettIsa bhAge uvAiNAvettA, etya NaM se caMde paDhamaM puNNimAsiNi joei, 2. pa. tA eesiNaM paMcaNhaM saMvaccharANaM doccaM puNimAsiNi caMde kaMsi desaMsi joei ? u. jaMsi NaM desaMsi caMde paDhamaM puNNimAsiNi joei, tAe teNaM puNNimAsiNiDhANAe maMDalaM caundIseNaM saeNaM chattA battIsaM bhAge uvAiNAvettA estha NaM se caMde doccaM puNimAsiNi joei, 3. pa. tA eesi NaM paMcaNhaM saMvaccharANaM taccaM puNNimAsiNi caMde kaMsi desaMsi joei ? u. jaMsi NaM desaMsi caMde doccaM puNimAsiNi joei tAe te NaM puNimAsiNiTThANAe maMDalaM cauvvIseNaM saeNaM chettA battIsaM bhAge uvAiNAvettA ettha NaM se caMde taccaM puNimAsiNi joei, 4. pa. tA eesiNaM paMcaNhaM saMvaccharANaM duvAlasamaM puNimAsiNi caMde kaMsi desaMsi joei ? u. jaMsi NaM desaMsi caMde taccaM puNNamAsiNi joei tA puNimAsiNiTThANAe maMDalaM caubbIseNaM saeNaM chettA doNi aTThAsIe bhAgasae2 uvAiNAvettA, ettha NaM se caMde duvAlasamaM puNNimAsiNi joei, 1. tasmAtpUrNamAmosthAnAt-caramadvASaSTitama paurNamAsIparimamAptisthAnAta parato maNDala, caturvizatyadhikena zatena chitvA vibhajya / / "doNi aTThAsIe bhAgasae" ti, tRtIyasyA: paurNamAsyA: parato dvAdazI kila paurNamAsI navamI bhavati, tato navabhitrizato guNane dve zate aSTAzItyadhike bhavataH / Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama prAbhUta-bAvIsavAM prAbhUtaprAmRta] [133 evaM khalu eeNaM uvAeNaM tAe tAe puNimAsiNiTThANAe maMDalaM caudhvIseNaM saeNaM chettA battIsaM bhAge uvAiNAvettA taMsi taMsi desaMsi taM taM puNimAsiNi caMde joei / 5. pa. tA eesi gaM paMcaNhaM saMvaccharANaM caramaM vATThi puNimAsiNi caMde kasi desaMsi joei ? u. tA jaMbudIvassa NaM dIvassa pAINa-paDiNAyayAe udINa-vAhiNayayAe jIvAe maMDhalaM cauvvIseNaM sae NaM chettA dAhiNaMsi caumbhAmaMDalaMsi sattAvIsaM bhAge uvAiNAvettA, aTThAvIsai bhAge vIsahA chettA aTThArasabhAge uvAiNAvettA tihi bhAgehi dohi ya kalAhiM paccathimillaM caubhAgamaMDalaM asaMpatte etthaNaM caMde carimaM bAvaddhi puNimAsiNi joei|' sUrassa puNimAsiNIsu jogo:64. 1. pa. tA eesiNaM paMcaNhaM saMvaccharANaM paDhamaM puNNimAsiNi sUre kaMsi desasi joei ? u. tA jaMsi NaM desaMsi sUre carimaM bAvaTThi puNNimAsiNi joei, tAe puNimAsiNiThANAe maMDalaM cauvvIseNaM saeNaM chettA cauNavaI bhAge uvAiNAvettA ettha NaM se sUrie paDhamaM puNimAsiNi joei| 2. pa. tA eesiNaM paMcaNhaM saMvaccharANaM doccaM puNimAsiNi sUre kaMsi desasi joei ? u. tA jaMsi gaM desaMsi sUre paDhamaM puNNimAsiNi joei, tAe puNimAsiNiThANAe maMDalaM cauvvIseNaM saeNaM chettA do cauNavaibhAge uvAiNAvettA ettha NaM se sUrie doccaM puNNimAsiNi joei, 3. pa. tA eesiNaM paMcaNhaM saMvaccharANaM tacca puNNimAsiNi sUre kaMsi desaMsi joei ? ___ u. tA jaMsi gaM desaMsi sUre doccaM puNimAsiNi joei, tAe puNimAsiNiThANAe maMDalaM . "jaMbuddIvassa nnmityaadi| jambUdvIpasya Namiti vAkyAlaMkAre dvopasyopari prAcInA prAcInatayA, iha prAcInagrahaNenottarapUrvA (IzAna) gRhyate, apAcInagrahaNena dakSiNAparA, (naiRtya) / tato'yamarthaH pUrvottara-dakSiNAparAyatayA, evamudIci-dakSiNAyatayA, pUrva-dakSiNottarAparAyatayA jIvayA pratyaMcayA davarikayA ityarthaH. maNDalaM caturvizena-caturvizatyadhikena zatena chittvA vibhajya bhUyazcaturbhivibhajyate, tato dAkSiNAtye caturbhAgamaNDale ekatriMzadbhAgapramANe saptaviMzatibhAgAnupAdAyASTAviMzatitamaM ca bhAgaM viMzatidhA chittvA tadgatAnaSTAdaza-- bhAgAnupAdAya zeSa stribhirbhAgazcaturthasya bhAmasya dvAbhyAM kalAbhyAM, pAzcAtyaM caturbhAgamaNDalamasaMprAptaH asmin pradeze candro dvASaSTitamA caramA pauNimAsI parisamApayati / -TIkA Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134] [sUryaprajJaptisUtra cauccIseNaM saeNaM chettA cauNavaimAge uvAiNAvettA estha NaM se sUrie taccaM puNNimAsiNi joei, 4. pa. tA eesiNaM pacaNhaM saMvaccharANaM duvAlasaM puNimAsiNi sUre kaMsi desaMsi joei ? tA jaMsi NaM desaMsi sUre taccaM puNimAsiNi joei, tAe puNimAsiNiThANAe maMDalaM cauravIseNaM saeNaM chattA advachattAle bhAgasae' uvAiNAvettA, ettha NaM se sUrie duvAlasamaM puNimAsiNi joei, evaM khalu eeNaM uvAeNaM tAe tAe puNimAsiNiThANAe maMDalaM cauvvIse NaM saeNaM chettA cauNavaI cauNavaiM bhAge uvAiNAvettAra, taMsi taMsi NaM desaMsi taM taM puNimAsiNi sUre joei, 5. pa. tA eesiNaM paMcaNhaM saMvaccharANaM carimaM bAvaTi puNimAsiNi sUre kasi desaMsi joei? u. tA jaMbuddIvassa NaM dIvassa pAINa-paDiNAyayAe udoNa-dAhiNAyayAe jIvAe maMDalaM caumvoseNaM saeNaM chettA purathimillasi caumbhAgamaMDalaMsi sattAvIsaM bhAge uvAiNAvettA aTThAvosa ibhAgaM vIsahA chettA aTThArasabhAge uvAiNAvettA tihi bhAgehi dohi ya kalAhiM dAhiNillaM caubhAgamaMDalaM asaMpatte estha gaM sUrie carimaM bAvaTi puNimAsiNi joei| caMdasya amAvAsAsu jogo 65. pa. tA eesiNaM paMcaNhaM saMvaccharANaM paDhamaM amAvAsaM caMde kasi desaMsi joei ? u. tA jasiNaM desasi caMde carimaM bAvaThiM amAvAsaM joei tAe amAvAsadvANAe maMDalaM cauvvIse NaM saeNaM chettA battIsaM bhAge uvAiNAvettA ettha NaM se caMde paDhama amAvAsaM joei, 1. "aTuchattAle bhAgasae" tti, tRtIyasyA paurNamAsyA: parato dvAdazI kila paurNamAsI navamI, tatazcaturnavAti vAbhirgaNyate, jAtAnyaSTau zatAni SaTcatvAriMzadadhikAni / 2. pAzcAtyayugacaramadvASaSTitamapaurNamAsIparisamApti nibandhanAt sthAnAta parato maNDalasya caturdizatyadhika rAta pravibhaktasya matkAnAM catarnavaticaturnavatibhAgAnAmatikrame tasyAH tasyAH paurNamAsyAH parisamAptiH, tatazcaturnavatidviSaTyA guNyate, jAtAnyaSTA-- paMcAzacchatAni aSTAviMzatyadhikAni, teSAM caturvizatyadhikena zatena bhAgo hriyate labdhAH saptacatvAriMzatsakalamaNDalaparAvartAH / ----TIkA Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama prAmata-bAvIsavA~ prAmataprAbhata] [135 evaM jeNeva abhilAvaNaM caMdassa puNimAsiNIo bhaNiAo teNeva abhilAveNaM amAvAsAo bhANiyanvAno, taMjahA-viiyA, taiyA, duvaalsmo|' evaM khalu eeNaM uvAeNaM tAe tAe amAvAsAThANAe maMDalaM cauccIse NaM saeNaM chattA battIsaM battIsa bhAge uvAiNAvettA tasi taMsi desaMsi taM taM amAvAsaM caMdeNa joei, pa. tA eesiNaM paMcaNhaM saMvaccharANaM carimaM bAvaThiM amAvAsaM caMde kaMsi desaMsi joei ? u. tA jaMsi NaM desaMsi caMde carimaM bAvaTi puNimAsiNi joeMti, tAe puNimAsiNi ThANAe maMDalaM caubbIseNaM saeNaM chettA solasa bhAge osakkAvaittA, ettha NaM se caMde carimaM bAvaTi amAvAsaM joei| sUrassa amAvAsAsu jogo66. pa. tA eesiNaM paMcaNhaM saMvaccharANaM paDhamaM amAvAsaM sUre kasi desaMsi joei? u. tA jaMsi NaM desaMsi sUre carimaM bADhi amAvAsaM joei, tAe amAvAsasaMThANAe maMDalaM cauvvIseNaM saeNaM chettA cauNauibhAge uvAiNAvettA, ettha NaM se sUre par3hamaM amAvAsaM joei, evaM jeNeva abhilAveNaM sUriyassa puNimAsiNono teNeva abhilAveNaM amAvAsAo bhaNiyavAo, taMjahA-biiyA, taiyA, duvAlasamI / ' 1. "evamityAdi" evamuktaprakAreNa yena vAbhilApena candrasya paurNamAsyo bhaNitAstenaivAbhilApenAmAvAsyA api bhaNitavyAH, tadyathA-dvitIyA, tatIyA, dvAdazI ca tAzcaivam / pa. tA eesi NaM paMcaNha saMvaccharANaM docvaM amAvAsaM caMde kami desaMmi joei ? u. tA jaMsi NaM desaMsi caMde paDhama pramAmAsaM joei, tAno NaM amAvAsaTrAgAgro maMDalaM cauvIseNaM saeNaM chattA, battIsaM bhAge uvAiNAvettA, etya gaM se caMde doccaM pramAvAsaM joei, pa. tA eesiNaM paMcaNhaM saMvaccharANaM tacca amAvAsaM caMde kami desaMsi joei ? u. tA jaMsi NaM desaMsi caMde docca amAvAsaM joei, tAyo amAvAsadvANAmro maMDala caucvIseka saeNaM chattA, battIsaM bhAge uvAiNAvettA, ettha NaM se caMde tacca amAvAsaM joei, pa. tA eesi NaM paMcaNhaM saMbaccharANaM duvAlamamaM amAvAsaM cade kaMsi desaMsi joei ? u. tA jasiNaM desasi caMde amAvAsaM joeDa, tAno NaM amAvAsaTANAyo maMDalaM cauvoseNaM saraNa chetA. doriNa aTTAmIe bhAgalae uvAiNAvettA, ettha NaM caMde duvAlasamaM amAvAsaM joei, 2. evamityAdi evamuktena prakAreNa temavAbhilApena sUryasya paurNamAsya uktAstenaivAbhilApenAmAvAsyA api vaktavyAH, tadyathA-dvitIyA, tRtIyA dvAdazI ca tAzcaivam / 1. eesi NaM paMcaNha saMvaccharANaM docca amAvAsaM sUre kaMsi desaM si joei ? u. tA jasiNaM desaMsi sUre par3hamaM amAvAsaM joei, tAno amAvAsadvANAyo maMDalaM caudIseNaM saeNa chettA cauNauI bhAge uvAiNAvettA, ettha NaM sUre docca amAvAsaM joei, 5. tA eesiNaM paMcaNheM saMvaccharANaM tacca amAvAsaM sUre kaMsi desasi joei ? u. tA jasi NaM desaMsi doccaM amAvAsaM joei, tAyo amAvAsadrANAyo maMDalaM cauvvIseNaM saeNaM chettA ca uNaui bhAge uvAijAvettA ettha NaM sUre tacca amAvAsaM joei, pa. tA eesiNaM paMcaNhaM saMvaccharANa duvAlasamaM sUre kaMsi desaMsi joei ? u. tA sigaM desaMsi sUre tacca amAvAsaM joei, tAyo amAvAsaTANAmo maMDalaM caunvIseNaM saraNa chettA aTTha chattAle bhAgasae uvAizAvettA, ettha NaM se sUre duvAlasamaM amAvAsaM joei / Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136] [sUryaprajJaptisUtra evaM khalu eeNaM uvAeNaM tAe tAe amAvAsaTTANAe maMDalaM cauvvIseNaM saeNaM chettA, cauNauI cauNauiM bhAge uvAiNAvettA taMsi taMsi desaMsi taM taM amAvAsaM sUrie joei / pa. tA eesiNaM paMcaNhaM saMbaccharANaM carimaM bAvaTi amAvAsaM sUre kaMsi desaMsi joei ? / u. tA jaMsi NaM desaMsi sUre carimaM bATTi amAvAsaM joei, tAe puNNimAsiNiThANAe _____ maMDamaM caudhvIse NaM saeNaM chettA sattAlIsaM bhAge osakkAvaittA, ettha NaM se sUrie carimaM bADhi amAvAsaM joei| puNNimAsiNisu caMdassa ya sUrassa ya NakkhattANaM jogo67. 1. ka. pa. tA eesiNaM paMcaNhaM saMvaccharANaM paDhamaM puNimAsiNi caMde keNaM NakkhatteNaM joei ? u. tA dhaNivAhi, NihANaM tiNNi muhattA egUNavIsaM ca bAvaTThibhAgA muhattassa bAvavibhAgaM ___ ca sattaTTidhA chettA paNNaTTi cuNiyA bhAgA sesA, kha. pa. taM samayaM ca NaM surie keNaM NakkhatteNaM joei ? u. tA pubvaphagguNIhi, puvaphagguNINaM aTThAvIsaM muhuttA pradrutIsaM ca bAvaTThibhAgA muhuttassa bAvadvibhAgaM ca sattadvidhA chattA battIsaM cuNiyA bhAgA sesaa| 2. ka. pa. tA eesiNaM paMcaNhaM saMvaccharANaM doccaM puNimAsiNi caMde keNaM NakyatteNaM joei ? u, tA uttarAhi poDhavayAhi, uttarANaM poTuvayANaM sattAvIsaM muhattA coisa ya bAvaTi bhAgA muhattassa bAvaTThibhAgaM ca sattadvidhA chettA bATTi cuNiyA bhAgA sesA, kha. pa. taM samayaM ca NaM sUrie keNaM gakkhatteNaM joei ? u. tA uttarAhiM phagguNIhi, uttarAphagguNoNaM sattamuhuttA tettIsaM ca bAvaTThibhAgA muhuttassa bAvaTThibhAgaM ca sattadvidhA chettA, ekkavIsaM cugNiyA bhAgA sesaa| 3. ka. pa. tA eesiNaM paMcaNhaM saMvaccharANaM taccaM puNimAsiNi caMde keNaM NakkhatteNaM joei ? u. tA assiNIhi, assiNINaM ekkavIsaM muhattA Nava ya bAvaTThibhAgA muhattassa, bAvavibhAgaM ca sattadvidhA chettA tevaddhi cuNiyA bhAgA sesA, kha. pa. taM samayaM ca NaM sUre keNaM NakkhatteNaM joei ? .u. tA cittAhi, cittANaM ekako muhutto aTThAvIsaM ca bAvaTThibhAgA muhattassa, bAvaTibhAgaM ca ___ sattadvidhA chettA, tIsaM cuNNiyAbhAgA sesaa| 4. ka. pa. tA eesiNaM, paMcaNhaM saMvaccharANaM duvAlasamaM puNimAsiNi caMde keNaM NakkhateNaM joei ? u. tA uttarAhi AsADhAhi, uttarANaM ca AsADhANaM chavIsaM muhuttA chavIsaM ca bAvadvibhAgA muhattassa bAvaTThibhAgaM ca sattadvidhA chettA, cauppaNNaM cuNiyA bhAgA sesA, kha. pa. taM samayaM ca NaM sUre keNaM NakkhatteNaM joei ? Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama prAbhRta-bAvIsavA~ prAbhRtaprAmRta] [137 u. tA puNaNvasuNA puNabbasussa solasa muhuttA aTTha ya bAva dvibhAgA muhuttassa bAvadvibhAgaM ca sattaTThidhA chettA vIsaM cuNiyAbhAgA sesA / 5. ka. pa. tA eesi NaM paMcaNhaM saMvaccharANaM caramaM bADhi puNNimAsiNi caMde keNaM NakkhatteNaM joei ? u. tA uttarAhi AsADhAhiM uttarANaM AsADhANaM caramasamae / kha. pa. taM samayaM ca NaM sUre keNaM NakkhatteNaM joei ? u. tA pusse NaM pussassa egUNavIsaM muhuttA tetAlIsaM ca bAvaTThibhAgA muhattassa bATibhAgaM ca sattaTTidhA chettA tetIsaM cuNiyA bhAgA sesA / amAvAsAsu caMdassa ya sUrassa ya pakkhattANaM jogo68. 1. ka. pa. eesi NaM paMcaNhaM saMvaccharANaM paDhama amAvAsaM caMde keNaM NakkhatteNaM joei ? u. tA assesAhiM ceva assesANaM ekke muhatte cattAlosaM ca bAvadvibhAgA muhattassa bAvaTTi bhAgaM ca sattaTTidhA chettA, bAvaTTi cuNiyA bhAgA sesA / kha. pa. taM samayaM ca NaM sUre keNaM NakkhatteNaM joei ? u. tA assesAhiM ceva assesANaM ekko muhatto cattAlIsaM ca bAvaTThibhAgA muhattassa bAvaTThibhAgaM ca sattadvidhA chettA, bAvaTTi cuNiyA bhAgA sesaa| 2. ka. pa. tA eesi NaM paMcaNhaM saMvaccharANaM docca amAvAsaM caMde keNaM NakkhatteNaM joei ? u. tA uttarAhi ceva phagguNIhi uttarANaM phagguNINaM cattAlIsaM muhuttA paNatIsaM bAvaTi bhAgA muhattassa bAvaTThibhAgaM ca sattadvidhA chettA, paTTi cuNiyA bhAgA sesaa| kha. pa. taM samayaM ca NaM sUre keNaM NakkhatteNaM joei ? ___ u. tA uttarAhi ceva phagguNIhi uttarANaM phagguNoNaM jaheva caMdassa / 3. ka. pa. tA eesi NaM paMcaNhaM saMvaccharANaM taccaM amAvAsaM caMde keNaM NakkhateNaM joei ? u. tA hattheNaM ceva hatthassa cattAri muhattA tIsaM ca bATThibhAgA muhattassa bAvavibhAgaM ca sattaTThidhA chettA bATTi cuNiyA bhAgA sesA / kha. pa. taM samayaM ca NaM sUre keNaM NakkhatteNaM joei ? ___ u. tA hattheNaM ceva hatthassa jaheba caMdassa / 4. ka. pa. tA eesi NaM paMcaNhaM saMvaccharANaM duvAlasamaM amAvAsaM caMde keNaM NakkhatteNaM joei? Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138] [sUryaprajJaptisUtra u. tA addAhiM ceva addANaM cattAri muhuttA, dasa ya bAvaTTi bhAgA muhuttassa, bAvaTThibhAgaM ___ ca sattadvidhA chettA cauppaNNaM cuNiyA bhAgA sesA / kha. pa. taM samayaM ca sUre keNaM NakkhatteNaM joei ? u. tA addAhiM ceva adANaM jahA caMdassa / 5. ka. pa. tA eesiNaM paMcaNhaM saMvaccharANaM carimaM bATThi amAvAsa caMde keNaM NakkhatteNaM joei? u. tA puNanvasuNA ceva puNandhasussa bAvIsaM muhuttA bAyAlosaM ca bAsaTThibhAgA muhattassa sesaa| kha. pa. taM samayaM ca NaM sUre keNaM NakkhatteNaM joei ? u. tA puNavvasuNA ceva, puNavvasussa jahA caMdassa / caMdeNa ya sUreNa ya NavakhattANaM jogakAlaM66. 1. ka. tA jeNaM ajja NakkhatteNaM caMde jogaM joei jaMsi desaMsi se NaM imAI aTTha egUNavIsAi muhattasayAiM cauvIsaM ca bAvaTThibhAgA muhattassa, bAvaTThibhAgaM ca sattaTThidhA chettA, bATThi cuNNiyAbhAge uvAiNAvettA puNaravi se caMde aNNeNaM sarisaeNaM ceva NakkhatteNaM jogaM joei aNNaMsi desaMsi / kha. tA jeNaM ajja NakkhatteNaM caMde jogaM joei, jaMsi desaMsi se NaM imAiM solasa aTThatIsaM muhattasayAI auNApaNNaM ca bAvaThThibhAgA muhuttassa bAvaTThibhAgaM ca sattadvidhA chettA, paNNASTuM cuNNiyAbhAge uvAiNAvettA, puNaravi se NaM caMde teNaM ceva NakkhatteNaM jogaM joei, aNNaMsi desaMsi / ga. tA jeNaM ajja NakkhatteNaM caMde jogaM joei, jaMsi desaMsi se NaM imAI caupagNa-muhatta sahassAI Nava ya muhuttasayAI uvAiNAvettA puNaravi se caMde aNNeNaM tArisaeNaM NakkhatteNaM jogaM joei, taMsi desaMsi, gha. tA jeNaM ajja NakkhatteNaM caMde jogaM joei jaMsi desaMsi se NaM imAiM egalakkhaM nava ya sahassaM aTTha ya muhuttasae uvAiNAvettA puNaravi se caMde teNaM ceva NakkhatteNaM jogaM joei, taMsi desNsi| . tA jeNaM ajja gakkhatteNaM sUre jogaM joei jaMsi desaMsi se NaM imAI tiNi chAvaTThAI rAiMdiyasayAI uvAiNAvettA puNaravi se sUrie aNNeNaM tArisaeNaM ceva NakkhatteNaM jogaM joei taM desaMsi / Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama prAbhUta-bAvIsavA~ prAmataprAbhUta] [139 kha. tA jeNaM ajja NakkhatteNaM sUre jogaM joei taMsi desaMsi se gaM imAI satta dutIsa rAiMdiyasayAI uvAiNAvettA puNaravi se sUre aNNeNaM ceva tArisaeNaM NakkhatteNaM jogaM joei, taMsi desaMsi / ga. tA jeNaM ajja NakkhateNaM sUre joga joei, jaMsi desasi se NaM imAiM aTThArasa tIsAI rAiMdiyasayAI uvAiNAvettA puNaravi sUre teNaM ceva NakkhatteNaM jogaM joei, taMsi desaMsi / gha. tA jeNaM ajja NakkhatteNaM sUre jogaM joei jaMsi desaMsi se NaM imAI chattIsaM saTThAI rAIdiyasayAI uvAiNAvettA puNaravi se sUre teNaM ceva NakkhatteNaM jogaM joei tasi desNsi| caMda-sUra-gaha-NakkhattANaM gaisamAvaNNattaM-- 70. tA jayA NaM ime caMde gaisamAvaNNae bhavai, tayA NaM iyare'vi caMde gaisamAvaNNae bhavai / jayA NaM iyare caMde gaisamAvaNNae bhavai, tayA NaM ime'vi caMde gaisamAvaSNae bhavai / tA jayA NaM ime sUrie gaisamAvaNNae bhavai, tayA NaM iyare'vi sUrie gaisamAvaNNae bhavai / tA jayA NaM iyare sUrie gaisamAvaNNae bhavai, tayA NaM ime'vi sUrie gaisamAvaNNae bhavai / evaM gahe vi, Nakkhatte vi| caMda-sUra-gaha-NakkhattAraNaM jogo-~ tA jayA NaM ime caMde jutte joge NaM bhavai, tayA NaM iyarevi caMde jutte joge NaM bhavai / tA jayA NaM iyare caMde jutte joge NaM bhavai, tayA NaM ime'vi caMde jutte joge NaM bhavai / evaM sUre'vi gahe'vi nnkkhttevi| sayA vi caMdA juttA jogehi, sayA vi sUrA juttA jogehi, sayA vi gahA juttA jogehi, sayA vi NakkhattA juttA jogehi / Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140] [sUryaprajJaptisUtra duhapro'vi caMdA juttA jogehi, duhao'vi sUrA juttA jogehi, duhao'vi gahA juttA jogehi, duhao'vi NakkhattA juttA jogehiM / maMDalaM sayasahasseNaM aTThANauIe sarahiM chattA iccesa makkhatte khettaparibhAge, Nakkhattavijae pAhuDe, ti bemi / 03 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gyArahavAM prAbhUta paMcaNhaM saMvaccharANaM, pAraMbha-pajjavasANakAlaM caMda-sUrANa-NakkhattasaMjogakAlaM ca71. ka. 1 pa. tA kahaM te saMvaccharANAdI? Ahie ti vejjaa| u. tattha khalu ime paMca saMvacchare paNNatte taM jahA--1. caMde, 2. caMde, 3. abhivaTie, 4. caMde, 5. abhiddddie| paDhamaM caMdasaMvaccharaMkha. 1 pa. tA[eesi NaM paMcaNhaM saMvaccharANaM paDhamassa caMdassa saMbaccharassa ke AdI ? Ahie tti vaejjA / u. tA je NaM paMcamassa abhivaDiyasaMvaccharassa pajjavasANe, se NaM paDhamassa caMdassa saMvaccharassa AdI, aNaMtarapurakkhaDe samae / ga. pa. tA se NaM ki pajjavasie ? Ahie ti vaejjA / u. tA je NaM doccassa caMdasaMvaccharassa AdI, se NaM paDhamassa caMdasaMvaccharassa pajjavasANe, aNaMtara pacchAkaDe sme| gha. pa. taM samayaM ca NaM caMde keNaM NakkhatteNaM joei ? u. tA uttarAhiM AsADhAhi, uttarANaM AsADhANaM chaduvIsaM muhuttA, cha duvIsaM ca bAsaTThibhAgA, muhu ttassa bAsa vibhAgaM ca sattaTThidhA chittA cauppaNaM cuNiyA bhAgA sesaa| Ga. pa. taM samayaM ca NaM sUre keNaM NakkhatteNaM joei ? u. tA puNavvasuNA, puNavvasussa solasa muhattA, aTTha ya bAsaTThibhAgA, muhattassa bAsaTThibhAgaM ca satta dvidhA chettA vIsaM cuNNiyA bhAgA sesA / bitiyaM caMdasaMvaccharaka. 2 pa. tA eesiNaM paMcaNhaM saMvaccharANaM doccassa caMdasaMvaccharassa ke AdI ? Ahie ti vejjaa| u. tA je NaM paDhamassa caMdasaMbaccharassa pajjavasANe, se NaM doccassa caMdasaMbaccharassa AdI, aNaMtara purakkhaDe sme| kha. pa. tA se gaM ki pajjavasie? Ahie ti vejjaa| u. tAje NaM taccassa abhivaDiya-saMvaccharassa AdI, se NaM doccassa saMvaccharassa pajjavasANe aNaMtarapacchAkaDe sme| Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142] [sUryaprajJaptisUtra ga. pa. taM samayaM ca NaM caMde keNaM NakkhatteNaM joei ? u. tA pubvAhiM AsADhAhi, puvANaM AsADhANaM satta muhuttA, tevaNNaM ca bAvadvibhAgA muhattassa, bAvadvibhAgaM ca sattadvidhA chettA igatAlIsaM cuNNiyA bhAgA sesaa|| gha. pa. taM samayaM ca NaM sUre keNaM NakkhatteNaM joei ? u. tA puNavasuNA, puNavasussa NaM bAyAlIsaM muhattA paNatIsaM ca bAsa dvibhAgA muhattassa, bAsaTThibhAgaM ca sattaTThidhA chettA satta cuNiyA bhAgA sesA / tatiyaM abhivaDhiyaM saMvaccharaMka. 3 pa. tA eesi NaM paMcaNha saMvaccharANaM taccassa abhivaDhiyasaMvaccharassa ke AdI ? Ahie tti vejjaa| u. tA je NaM doccassa caMdasaMvaccharassa pajjavasANe, se gaM taccassa abhivaDiyasaMvaccharassa AdI, ____ aNaMtarapurakkhaDe sme| kha. pa. tA se NaM kipajjavasie ? prAhie ti vejjaa| u. tA je NaM cautthassa caMdasaMvaccharassa AdI, se NaM taccassa abhiDDiyasaMvaccharassa pajjavasANe aNaMtarapacchAkaDe sme| ga. pa. taM samayaM ca NaM caMde keNaM NakkhatteNaM joei ? u. tA uttarAhi AsADhAhi, uttarANaM AsADhANaM terasamuhuttA, terasa ya bATThibhAgA muhuttassa, bAvaTThibhAgaM ca sattadvidhA chettA sattAvIsaM cuNNiyA bhAgA sesA / gha. pa. taM samayaM ca NaM sUre keNaM gakkhateNaM joei ? ___ u. tA puNavvasuNA, puNadhvasussa do muhattA, chappaNNaM bAvaTThibhAgA, muhuttassa, bAvaTThibhAgaM sattaTTidhA chettA saTThI cuNiyA bhAgA sesaa| cautthaM caMdasaMvaccharaM ka. 4 pa. tA eesi NaM paMcaNha saMvaccharANaM cautthassa caMdasaMvaccharassa ke AdI ? Ahie tti vejjaa| u. tAje NaM taccassa abhivaDiya-saMvaccharassa pajjavasANe se NaM cautthassa caMdasaMvaccharassa AdI, aNaMtarapurakkhaDe sme| kha. pa. tA se NaM kiMpajjavasie ? Ahie ti vejjaa| u. tA je NaM carimassa abhivadriyasaMvaccharassa AdI, se NaM cautthassa caMdasaMvaccharassa pajjavasANe aNaMtarapacchAkaDe sme| ga. pa. taM samayaM ca NaM caMde keNaM gakkhatteNaM joei ? Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gyArahavAM prAbhRta] [143 u. tA uttarAhiM AsADhAhi, uttarANaM AsADhANaM cattAlIsaM muhuttA, cattAlosaM ca bAsadvibhAgA ___muhuttassa, bAsaTThibhAgaM ca sattadvidhA chettA ca usaTThI cuNiyA bhAgA sesA / gha. pa. taM samayaM ca NaM sUre keNaM NakkhatteNaM joei ? u. tA puNavvasuNA puNavvasussa auNatosaM muhuttA, ekkavIsaM ca bAsaTThibhAgA muhattassa, bAsaTi bhAgaM ca sattaTThidhA chettA sitAlIsaM cuNiyA bhAgA sesA / paMcamaM abhivaDhiya saMvaccharaka. 55. tA eesi NaM paMcaNha saMvaccharANaM paMcamassa abhivaDiyasaMvaccharassa ke Ado ? Ahie ti vaejjA / u. tAje NaM cautthassa caMdasaMvaccharassa pajjavasANe, se NaM paMcamassa abhivaDiyasaMvaccharassa __ AdI, aNaMtarapurakkhaDe samae / kha. pa. tA se NaM kipajjavasie ? Ahie tti vejjaa| tA je NaM paDhamassa saMvaccharassa AdI se gaM paMcamassa abhivaDiyasaMvaccharassa pajjavasANe aNaMtarapacchAkaDe samae / ga. pa. taM samayaM ca NaM caMde keNaM NakkhatteNaM joei ? u. tA uttarAhiM AsADhAhi, uttarANaM AsADhANaM caramasamae / gha. pa. taM samayaM ca NaM sUre keNaM NakkhatteNaM joei ? u. tA pusseNaM, pussassa NaM ekkavIsaM muhuttA tetAlIsaM ca vAvaTThibhAgA, muhuttassa bAvaTThibhAgaM ca sattadvidhA chettA tettIsaM cuNiyA bhAgA sesA / 00 Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bArahatAM prAbhUta paMcaNhaM saMvaccharANaM, mAsANaM ca rAiMdiya-muhattappamANaM 72. ka. 1 pa. tA kati NaM saMvaccharA? Ahie ti vaejjA ? u. tattha khalu ime paMca saMvaccharA paNNattA taM jahA--1. Nakkhatte, 2. caMde, 3. uDu, 4. Aicce, 5. abhivddie| paDhama Nakkhatta-saMvaccharaM-- kha. pa. tA eesi NaM paMcaNhaM saMvaccharANaM paDhamassa NakkhattasaMvaccharassa NakkhattamAse tIsai muhutteNaM tIsai muhutteNaM ahoratteNaM mijjamANe kevaie rAiMdiyaggeNaM ? Ahie tti vaejjA / u. tA sattAvosaM rAIdiyAI ekkabosaM ca sattadvibhAgA rAIdiyassa rAiMdiyaggeNaM, Ahie tti vaejjA / ga. pa. tA se NaM kevaie muhattaggeNaM ? Ahie ti vaejjA? u. tA aTThasae egUNavIse muhattANaM, sattAvIsaM ca sattaTThibhAge muhattassa muhattaggeNaM, Ahie tti vaejjA / gha. pa. tA eesi gaM addhA duvAlasakkhuttakaDA Nakkhatte saMvacchare, tA se NaM kevaie rAidiyagge gaM ? Ahietti vejjaa| u. tA tiNi sattAvIse rAiMdiyasae ekkAvannaM ca sattavibhAge rAiMdiyassa rAiMdiyagge NaM Ahie tti vejjaa| r3a. pa. tA se NaM kevaie muhattagge NaM? Ahie tti bejjaa| u. tA Nava muhattasahassA aTTa ya battIse muhuttasae chappannaM ca sattaTThibhAge muhuttassa muhuttagge NaM, Ahie tti vejjaa| bitiyaM caMdasaMvacchara2 ka. pa. tA eesi NaM paMcaNhaM saMvaccharANaM doccassa caMdasaMvaccharassa caMde mAse tIsaimuhutte NaM tIsai muhutte NaM ahoratteNaM mijjamANe kevaie rAiMdiyagge NaM ? Ahie ti vejjaa| u. tA egUNatIsaM rAiMdiyAI battIsaM bAsaTibhAgA rAiMdiyassa rAiMdiyagge NaM Ahie tti vaejjA / kha. pa. tA se NaM kevaie mahattagge NaM? Ahie tti vejjaa| u. tA aTThapaMcAsae muhutte tettIsaM bAsa dvibhAgA muhattagge NaM, Ahie ti vaejjA / Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bArahavAM prAmRta] [145 ga. pa. tA esa NaM addhA duvAlasakhuttakaDA caMde saMvacchare, tA se gaM kevaie rAiMdiyagge gaM? prAhie tti vejjaa| u. tA tinni cauppatre rAiMdiyasae duvAlasa ya bAsaTThibhAgA rAiMdiyagge NaM Ahie tti vaejjA / gha. pa. tA se NaM kevaie muhattagge gaM ? Ahie tti vejjaa| u. tA dasamuhattasahassAI chacca paNavIse muhattasae paNNAsaM ca bAsaTTimAge muhutte NaM Ahie tti vejjaa| tatiyaM uDasaMvacchara3 ka. pa. tA eesi NaM paMcaNhaM saMbaccharANaM taccassa uDusaMvaccharassa uDumAse tIsai muhutte gaM, tIsai muhutte NaM mijjamANe kevaie rAiMdiyagge gaM? Ahie tti vejjaa| u. tA tIsaM rAiMdiyANaM rAiMdiyagge NaM Ahie ti vejjaa| kha. pa. tA se NaM kevaie muhattamge NaM? Ahie tti vejjaa| u. tA NavamuhuttasayAI muhattagge NaM Ahie tti vejjaa| ga. pa. tA esa NaM addhA duvAlasakhuttakaDA uDU saMvacchare, tA se NaM kevaie rAiMdiyagge gaM ? Ahie tti vejjaa| u. tA tiNNi saTa rAiMdiyasae rAiMdiyagge NaM pAhie ti vejjaa| gha. pa. tA se NaM kevaie muhuttagge gaM ? pAhie ti vejjaa| u. tA dasamuhattasahassAI aTTa ya sayAI muhuttagge NaM pAhie tti vejjaa| cautthaM prAiccasaMvacchara4 ka. pa. tA eesi paMcaNhaM saMvaccharANaM cautthassa AdiccasaMvaccharassa Aicce mAse tIsaimuhutte NaM, tosaimuhutte NaM ahoratteNaM mijjamANe kevaie rAiMdiyagge the ? Ahie ti vejjaa| u. tA tIsaM rAiMdiyAI avaddhabhAgaM ca rAiMdiyassa rAidiyagge NaM Ahie ti vaejjA / kha. pa. tA se NaM kevaie muhuttagge NaM? Ahie tti vaejjA / u. tA Nava paNNarasa muhuttasae muhattagge NaM Ahie tti vejjaa| ga. pa. tA esa gaM addhA duvAlasakhuttakaDA Adicce saMvacchare, tA se NaM kevaie rAiMdiyagge gaM? Ahie ti vejjaa| u. tA tini chAva? rAiMdiyasae rAiMdiyagge NaM Ahie ti vejjaa| Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146] [sUryaprajJaptisUtra gha. pa. tA se NaM kevaie muhattagge gaM? Ahie ti vaejjA / u. tA dasamuhuttassa sahassAI Nava asIe muhuttasae muhuttagge NaM, Ahie tti vaejjA / paMcamaM abhivaDhiyasaMvacchara-- 5 ka. pa. tA eesi NaM paMcaNhaM saMvaccharANaM paMcamassa abhivaDiyasaMvaccharassa abhivaDie mAse tIsaimuhatteNaM, tIsaimuhutte NaM ahorate NaM mijjamANe kevaie rAiMdiyagge NaM ? Ahie ti vejjaa| u. tA egatIsaM rAiMdiyAI egaNatIsaM ca muhuttA sattarasa bAsaTThibhAge muhattassa rAiMdi yagge gaM Ahie tti vejjaa| kha. pa. tA se NaM kevaie muhattagge NaM? Ahie tti vejjaa| u. tA Nava egUNasa? muhattasae sattarasa bAsa dvibhAge muhattassa muttagge gaM Ahie tti baejjA / ga. pa. tA esa NaM zraddhA duvAlasakhuttakaDA abhivaDiyasaMvacchare, tA se NaM kevaie rAiMdiyagge gaM? Ahie tti vejjaa| u. tA tiNi tesIe rAiMdiyasae ekkatIsaM ca muhuttA aTThArasa bAsaTThibhAge muhattassa rAIdiyagge NaM Ahie tti vejjaa| gha. pa. tA se NaM kevaie muhattagge gaM ? Ahie tti vejjaa| u. tA ekkArasamuhattasahassAI paMca ya ekkArasamuhuttasae aTThArasa bAsadvibhAge muhuttassa muhattagge gaM Ahie tti vaejjA / egassa jugassa ahoratta-muhattappamANaM73. ka. pa. tA kevaiyaM te no-juge rAiMdiyaggeNaM ? Ahie tti vejjaa| u. tA sattarasa ekANaue rAiMdiyasae, egUNavIsaM ca muhatta, sattAvaNNe bAsaTThibhAge muttassa, bAsaTThibhAgaM ca sattadvidhA chettA paNapanna cuNiyA bhAge rAidiyagge NaM Ahie tti vejjaa| kha. pa. tA se NaM kevaie muhuttagge gaM ? Ahie tti vaejjA, u. tA tevaNNamuhuttasahassAI, satta ya auNApanne muhuttasae, sattAvaNaM bAsadribhAge muhuttassa, bAsaTibhAgaM ca sattadvidhA chettA paNapaNNaM cuNiyA bhAgA muhutte NaM, prAhie tti vaejjA / ga. pa. tA kevaie NaM te jugapatte rAiMdiyagme NaM ? Ahie tti vaejjA / Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bArahavAM prAmRta] [147 u. tA advatIsaM rAiMdiyAI dasa ya muhuttA, cattAri ya bAsadvibhAge muhattassa, bAsaTTi bhAgaM ca sattadvidhA chettA duvAlasa cuNiyA bhAge rAidiyagge NaM, Ahie tti venjaa| gha. pa. tA se NaM kevaie muhattagge NaM ? Ahie tti vaejjA, u. tA ekkArasa paNNAse muhattasae, cattAri ya bAsaTThibhAge muhattassa, bAsadvibhAgaM ca sattadvidhA chettA duvAlasa cuNiyA bhAge muhattagge NaM, Ahie tti vejjaa| Ga. pa. tA kevaiyaM juge rAiMdiyagge NaM ? Ahie ti vejjaa| u. tA aTThArasa tose rAiMdiyasae rAiMdiyagge NaM Ahie tti vaejjA, ca. pa. tA se NaM kevaie muhuttagge NaM? Ahie ti vejjaa| u. tA cauppaNNaM muhuttasahassAI Nava ya muhattasayAI muhutto NaM, Ahie tti vejjaa| cha. pa. tA se NaM kevaie bAsaTThibhAgaM muhuttagge NaM? Ahie tti vaejjA, u. tA cottIsaM sayasahassAiM aTThAvIsaM ca bAsaTibhAgamuhattasae bAsaTThibhAga muhuttagge NaM, Ahie tti vejjaa| paMcaNhaM saMvaccharANaM pAraMbha-pajjavasANakAlassa samattaparUvaNaM74. 1 ka. pa. tA kayA gaM ee Adicca-caMda saMvaccharA samAdIyA samapajjavasiyA ? Ahie tti vaejjA / u. tA saTTi ee AdiccamAsA bATi ee ya caMdamAsA / esa NaM zraddhA chakhattakaDA duvAlasabhayitA tIsaM ee AdiccasaMvaccharA, ekkatIsaM ee caMdasaMvaccharA, tayA gaM ee Adicca-caMda-saMbaccharA samAdIyA samapajjavasiyA Ahie ti vaejjA / kha. pa. tA kayA NaM ee Adicca-uDu-caMda-NakkhattA-saMvaccharA samAdIyA, samayajjavasiyA? ___ Ahie ti vejjaa| u. tA saTuiM ee AdiccA mAsA, eTThi ee uDumAsA, bATi ee caMdamAsA, saTTi ee nnkkhttmaasaa| esa NaM addhA duvAlasa khuttakaDA duvAlasabhayitA saTTi ee prAiccA saMvaccharA, eTThi ee uDu saMvaccharA, bADhei ee caMdA saMvaccharA, saTTi ee NakkhattA sNvcchraa| Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148] [sUryaprajJaptisUtra tayA NaM ee Aicca-ur3a-caMda-NavakhattA saMvaccharA samAdIyA, samapajjavasiyA, Ahie tti vejjaa| ga. pa. tA kayA gaM ee abhivaDDhia-Adicca-uDu-caMda-NakkhattA saMvaccharA samAdIyA samapajjavasiyA ? Ahie tti vaejjA / u. tA sattAvaNaM mAsA, satta ya ahorattA, ekkArasa ya muhuttA, tevosaM bArTi bhAmA muhattassa ee abhivaDhiyA mAsA, TThi ee prAiccAmAsA, eTTi ee uDumAsA bAsaTTi ee caMdamAsA sattaTTi ee Nakkhatta maasaa| esa NaM addhA chappaNNa-sayakhuttakaDA duvAlasa bhayitA satta sayA coyAlA, ee NaM abhivaDiyA saMvaccharA, sattasayA asIyA, ee NaM AiccA saMvaccharA, sattasayA teNauyA, ee NaM uDu saMbaccharA, aTThasattA challuttarA, ee NaM caMdA saMvaccharA, ekasattarI aTThasayA, ee NaM NakkhattA sNvcchraa| tayA NaM ee abhivaDipra-Aicca-uDu-caMda-NakkhattA saMvaccharA samAdIyA samapajja vasiyA, Ahie tti vejjaa| 2. tA NayaTTayAe NaM caMde saMvacchare tiNNi cauppaNNe rAiMdiyasae, duvAlasa ya bAsaTThibhAge rAiMdiyassa, Ahie tti vejjaa| 3. tA ahAtacce NaM caMde saMvacchare tiNNi cauppaNNe rAiMdiyasae, paMca ya muhatte paNNAsaM ca bAsa TThi bhAge muhattassa, Ahie tti vaejjA / uDUNaM NAmAI kAlappamANaM ca75. tattha khalu ime cha uDU paNNattA, taMjahA-1. pAuse, 2. varisAratte, 3. sarate, 4. hemaMte, 5. vasaMte, 6. gimhe / ' tA sacce viNaM ee caMda-ur3a duve duve mAsA ticauppaNNasaeNaM ticauppaNNasaeNaM AyANeNaM gaNijjamANA sAiregAI egUNasa TThi egUNasaTTi rAiMdiyAiM rAiMdiyaggeNaM Ahie tti vejjaa| avama-airittarattANaM saMkhA ta heuM ca tattha khala ime cha omarattA paNNattA, taMjahA--1. taie pavve, 2. sattame pamve, 3. ekkArasame pavve, 4. paNNarasame pavve, 5. egUNavIsaime panve, 6. tevIsaime pavve / 1. ThANaM, 6, su. 526 2. caMdassa NaM saMvaccharassa egamege uU egaNaTi rAiMdiyAiM rAiMdiyamgaNaM paNNattA / Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bArahavAM prAbhUta] tattha khalu ime cha atirattA paNNatA, taMjahA1. cautthe pavve, 2. aTTame pavve, 3. bArasame pavve, 4. solasame pabve, 5. vosaime pave, 6. cauvosa ime pavve / gAhAchacceva ya airattA, AiccAmo havaMti mANAI / chacceva omarattA, caMdAhiM havaMti mANAI // 1 // vAsikkiyAsu AuTTiyAsu cadeNa sUreNa ya Nakkhatta jogakAlo 76. tattha khalu imAo paMcavAsikoo, paMca hemaMtIo prAuTTIno paNNatAo / 1 ka. pa. tA eesi NaM paMcaNhaM saMvaccharANaM paDhama vAsikkiM AuTTi caMde keNaM NakkhatteNaM joei? u. tA abhiiNA abhiissa paDhamasamaeNaM / kha. pa. taM samayaM ca NaM sUre keNaM NakkhatteNaM joei ? u. tA pUseNaM, pUsassa egUNavIsaM muhuttA tetAlIsaM ca bAvadvibhAgA muhuttassa bATThibhAgaM ca sattadvidhA chettA tettIsaM cupiNayA bhAgA sesA / 2 ka. pa. tA eesi NaM paMcaNhaM saMvaccharANaM doccaM vAsikki pAuTTi caMde keNaM NakkhatteNaM joei ? u. tA saMThANAhi, saMThANANaM ekkArasa muhutte, egUNatAlosaM ca bAvaTThibhAgA muhuttassa, bAvadvibhAgaM ___ca sattadvidhA chettA tepaNNaM cuNiyA bhAgA sesaa| kha. pa. taM samayaM ca NaM sUre keNaM NakkhatteNaM joei ? u. tA pUse NaM, pUsassa NaM taM ceva, jaM paDhamAe / 3 ka. pa. tA eesi NaM paMcaNhaM saMvaccharANaM taccaM vAsikkiM AuTTi caMde keNaM NavakhattaNaM joei ? u. tA visAhAhi, visAhA NaM terasa muhattA, cauppaNNaM ca bAvadvibhAgA muhuttassa, bAvaTibhAgaM ca sattaTThidhA chettA, cattAlIsaM cuNiyA bhAgA sesA / kha. pa. taM samayaM ca NaM sUre keNaM makkhatteNaM joei ? u. tA pUse NaM, pUsassa zaM taM ceva, jaM paDhamAe / 4 ka. pa. tA eesi NaM paMcaNhaM saMvaccharANaM ca cautthaM vAsikkiM AuTiM caMde keNaM NakkhatteNaM joei ? 1. ka. parvaNi-pakSe / yahA~ parva-pakSa kA paryAyavAcI hai| kha. ThANaM 6, su. 524 Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150] [sUryaprajJaptisUtra ___ u. tA revaIhi, revaINaM paNavIsaM muhusA battIsaM ca bAsadvibhAgA muhuttassa, bAvaTThibhAgaM ca sattadvidhA chettA chattIsaM cuNiyA bhAgA sesA / kha. pa. taM samayaM ca NaM sUre keNaM NakkhatteNaM joei ? ___u. tA pUse NaM, pUsassa gaM taM ceva, jaM pddhmaae| 5 ka. pa. tA eesi NaM paMcaNhaM saMvaccharANaM ca paMcamaM vAsikkiM Audi caMde keNaM Nakkhatte gaM joei ? u. tA puvvAhi phagguNohi puvAphagguNoNaM bArasamuhattA sattAlIsaM ca bAbavibhAgA muhuttassa bAvaTThibhAgaM ca sattadvidhA chettA terasa cuNiyA bhAgA sesA / kha. pa. taM samayaM ca NaM sUre keNaM NakkhatteNaM joei ? u. tA pUseNaM, pUsassa taM gaM ceva, jaM pddhmaae| hemaMtiyAsu prAvaTTiyAsu caMderaNa sUreNa ya gakkhattajogakAlo 77 1 ka. pa. tA eesi NaM paMcaNhaM saMvaccharANaM paDhamaM hemaMti-AuTTi caMde keNaM NakkhatteNaM joei ? u. tA hattheNa, hatthassa NaM paMcamuhuttA paNNAsaM ca bAvaTThibhAgA muhuttassa, bAvavibhAgaM ca sattaTTidhA chettA saTTi cuNiyA bhAgA sesaa| kha. pa. taM samayaM ca NaM sUre keNaM NakkhatteNaM joei ? __u. tA uttarAhi prAsAdAhiM uttarANaM AsADhANaM crimsme| 2 ka. pa. tA eesi NaM paMcaNhaM saMvaccharANaM doccaM hemati AuTTi caMde keNaM NakkhateNaM joei ? u. tA satabhisayAhi, satabhisayANaM dunni muhuttA aTThAvIsaM ca bAvaTThibhAgA muhuttassa bAvavibhAgaM ca sattadvidhA chettA chattAlIsaM ca cuNNiyA bhAgA sesA / kha. pa. taM samayaM ca NaM sUre keNaM NakkhatteNaM joie ? u. tA uttarAhi uAsADhAhiM uttarANaM AsADhANaM carimasamae / 3 ka. pa. eesi NaM paMcaNhaM saMvaccharANaM taccaM hemaMti AuTTi caMde keNaM NakkhatteNaM joei ? u. tA pUse gaM, pusassa egUNavIsaM muhuttA tetAlIsaM ca bAvaTTibhAgA muhattassa, bAvadvibhAgaM ca sattadvidhA chettA tettIsaM ca cuNiyA bhAgA sesaa| kha. pa. taM samayaM ca NaM sUre keNaM NakkhatteNaM joei ? u. tA uttarAhiM AsADhAhiM uttarANaM AsADhANaM crimsme| 4 ka. pa. eesi NaM paMcaNhaM saMvaccharANaM cautthi hemaMti AuTTi caMde keNaM NakkhatteNaM joei ? u. tA mUleNaM, mUlassa cha muhuttA, aTThAvannaM ca bAvavibhAgA muhuttassa, bAvaTThibhAgaM ca ___ sattadvidhA chettA vIsaM cuNiyA bhAgA sesaa| Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bArahavAM prAmRta] [11 kha. pa. taM samayaM ca NaM sUre keNaM NakkhatteNaM joei ? u. tA uttarAhiM AsADhAhi, uttarANaM prAsADhANaM, carimasamae, 5 ka. pa. tA eesi NaM paMcaNha saMvaccharANaM paMcamaM hemaMti Adi caMde keNaM NakkhatteNaM joei ? u. tA kattiyAhi, kattiyANaM aTThArasa muttA, chattIsaM ca bAvaTThibhAgA muhattassa bAvadvibhAgaM ca sattadvidhA chettA cha cugNiyA bhAgA sesaa| kha. pa. taM samayaM ca sUre keNaM NakkhatteNaM joei ? u. tA uttarAhi AsADhAhi, uttarANaM AsADhANaM carimasamae / jogANaM caMdeNa saddhi joga-parUvarNa 78. tattha khalu ime dasavihe jAe paNNatte, taMjahA 1. vasabhANu joe, 2. veNuyANu joe 3. maMce joe, 4. maMcAimaMce joe 5. chatte joe, 6. chattAi chatte joe, 7. juaNaddhe joe, 8. ghaNasaMmade joe 9. pINie joe. 10. maMDukappute joe 1 pa. tA eesi gaM paMcaNha saMvaccharANaM chattAicchattaM joyaM caMde kasi desaMsi joei ? u. tA jaMbuddIvassa dIvassa, pAINa-paDiNIAyayAe, udINa-dAhiNAyayAe jIvAe maMDalaM cauvvIseNaM saeNaM chittA dAhiNapurathimillaMsi caubhAgamaMDalaMsi sattAvIsaM bhAge uvAiNAvettA aTThAvIsaibhAgaM vIsadhA chettA aTThArasabhAge uvAiNAvettA tihiM bhAgehiM dohiM kalAhiM dAhiNa-purathimillaM caubhAgamaMDalaM asaMpatte ettha NaM se caMde chattAticchattaM joyaM joie| uppi caMdo. majjhe Nakkhatte, heTThA Aicce / 2 pa. taM samayaM ca NaM caMde keNaM NakkhatteNaM joei ? u. tA cittAhi caramasamae / DO Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ terahavAM prAta caMdamasobaDDho'vaDDhI79. pa. tA kahaM te caMdamaso vaDDo'vaDDI ? Ahie tti vejjaa| u. tA aTTha paMcAsote muhattasate tIsaM ca bAvaTThibhAge muhuttassa / ka. tA dosiNApakkhAo aMdhagArapakkhaM ayamANe caMde cattAri bAyAlasae, chattAlIsaM ca bAvaTThibhAge muhuttassa jAI caMde rajjai, taMjahA--- paDhamAe padamaM bhAgaM bitiyAe bitiyaM bhAgaM jAva paNNarasIe paNNarasamaM bhAga, caramisamae caMde ratte bhavai, avasese samae caMde ratte ya viratte ya bhavai, iyaNNaM amAvAsA, ettha NaM paDhame pavve amA vAse tA aMdhagArapakkho, kha. tANaM dosiNApakkhaM ayamANe caMde cattAre bAyAle muhuttasae chattAlIsaM ca bAvaDhimAgA muhuttassa jAI caMde virajjai, taMjahApaDhamAe paDhama bhAgaM bitiyAe bitiyaM bhAgaM jAva paNNarasIe paNNarasamaM bhAgaM, carimasamae caMde viratte bhavai, avasesasamae ratte ya, viratte ya bhavai, iyaNNaM puNNamAsiNI, ettha NaM docce pavve puNNimAsiNI / egayuge puNNimAsiNIyo amAvAso80. tattha khala imAo bADhei puNimAsiNIo bADhi amAvAsAo paNNattAno, bAvaLiM ete kasiNA rAgA, bAvaLiM ete kasiNA virAgA, ete cauvvIse pabbasae, ete cauvvIse kasiNa-rAga-virAgasae, jAvaiyANaM paMcaNhaM saMvaccharANaM samayA ege NaM cauvvIseNaM samayasaeguNagA, evaiyA parittA asaMkhejjA desa-rAga-virAga sayA bhavatItimakkhAyA, tA amAvAsAo NaM puNimAsiNI cattAri .bAyAle muhattasae chattAlIsaM bAvadribhAge muhuttassa Ahie tti vaejjA, Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ terahavAM prAmRta] [153 tA puNimAsiNIo NaM amAvAsA cattAri bAyAle muhattasae chattAlIsaM bAvaTThibhAge muhuttassa Ahie tti vaejjA, tA amAvAsAo NaM amAvAsA aTThapaMcAsoe muhattasae tIsaM ca bAvaTThibhAge muhuttassa Ahie tti vaejjA, tA puNimAsiNIo NaM puNNimAsiNI aTTa paMcAsoe muhattasae tIsaM bAvadimAge muhattassa Ahie tti vaejjA, esa NaM evaie caMde mAse, esa gaM evaie sagale juge| caMdAicca addhamAse caMdAiccANaM maMDalacAra ____ ka. pa. tA caMdeNaM addhamAseNaM caMde kai maMDalAI carai ? ____u. tA cauddasa caubhAgamaMDalAI carai egaM ca cauvosasayabhAgaM maMDalassa / kha. pa. tA prAicceNaM addhamAseNaM caMde kai maMDalAI carai ? u. tA solasa maMDalAiM carai, solasamaMDalacArI tayA avarAI khala duve aTukAI jAiM caMde keNai' asAmaNNagAiM sayameva pavidvittA paviTTittA cAraM carai / ga. pa. kayarAiM khalu duve aTugAI jAI caMde keNai asAmaNNagAI sayameva pavidvittA paviTTittA cAraM carai? u. imAI khalu te duve aDhagAI jAiM caMde keNai asAmaNNagAI sayameva pavihitA paviTuittA cAraM carai taM jahA1. nikkhamamANe ceva amAvAsaMte NaM, 2. pavisamANe ceva puNNimAsiteNaM, eyAI khalu duve aTThagAI jAI caMde keNaI asAmaNNagAI sayameva paviTTittA pavidvittA cAraM cri| paDhame caMdAyaNe tA paDhamA paDhamAyaNagae caMde dAhiNagae bhAgAe pavisamANe satta addhamaMDalAI jAI caMde dAhiNAe bhAgAe pavisamANe cAraM carai, pa. kayarAiM khalu tAI satta addhamaMDalAiM jAI caMde dAhiNAe bhAgAe pavisamANe, cAraM carai? Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154] [sUryaprajJaptisUtra u. imAI khalu tAI satta addhamaMDalAiM jAiM caMde dAhiNAe bhAgAe pavisamANe cAraM carai, taM jahA1. biie addhamaMDale, 2. cautthe addhamaMDale, 3. chaThe addhamaMDale, 4. aTThame addhamaMDale, 5. dasame addhamaMDale, 6. bArasame addhamaMDale, 7. caudasame addhmNddle| eyAI khalu tAI satta addhamaMDalAiM jAiM caMde dAhiNAe bhAgAe pavisamANe cAraM caraI, tA paDhamAyaNagae caMde uttarAe bhAgAe pavisamANe cha addhamaMDalAiM terasa ya sattaTThibhAgAiM addhamaMDalassa jAiM caMde uttarAe bhAgAe pavisamANe cAraM carai / pa. kayarAiM khalu tAI cha addhamaMDalAiM terasa ya sattavibhAgAiM addhamaMDalassa jAI caMde uttarAe bhAgAe pavisamANe cAraM carai ? u. imAI khala tAI cha addhamaMDalAiM terasa ya sattadvibhAgAiM addhamaMDalassa jAI caMde uttarAe bhAgAe pavisamANe cAraM carai, taMjahA1. taIe addhamaMDale, 2. paMcame addhamaMDale, 3. sattame addhamaMDale, 4. navame addhamaMDale, 5. ekArasame addhamaMDale, 6. terasame addhamaMDale paNNarasamaMDalassa terasa sattaTThibhAgAI, etAI khalu tAI cha addhamaMDalAiM terasa ya sattadvibhAgAiM addhamaMDalassa jAI caMde uttarAe bhAgAe pavisamANe cAraM caraI, eyAvayA ca paDhame caMdAyaNe samatte bhavai / docce caMdAyaNe tA Nakkhatte addhamAse no caMde addhamAse, caMde addhamAse no gakkhate addhamAse, pa. tA NakkhattAo addhamAsAo te caMde caMdeNaM addhamAseNaM kimadhiyaM carai ? u. tA egaM addhamaMDalaM carai, cattAri ya sattadvibhAgAI addhamaMDalassa sattavibhAgaM egatIsAe chettA Nava bhAgAI, Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ terahavAM prAbhUta [155 tA doccAyaNagae caMde puracchimAe bhAgAe NikkhamamANe satta cauppaNAI jAI caMde parassa cinnaM paDicarai, satta terasagAI jAI caMde appaNA ciNNaM carai, tA doccAyaNagae caMde paccatthimAe bhAgAe NikkhamamANe cha cauppaNNAI jAI caMde parassa ciNNaM paDicarai, cha terasagAI caMde appaNo ciNNaM paDicarai, avaragAI khalu dube terasagAI jAI caMde keNai asAmannagAI sayameva pavidvittA pavidvittA cAraM carai, pa. kayarAiM khalu tAI duve terasagAI jAiM caMde keNai asAmaNNAgayAiM sayameva pavidvittA pavidvittA cAraM carai ? u. imAI khalu tAI duve terasagAI jAI caMde keNai asAmaNNagAI sayameva pavidvittA paviTTittA cAraM carai, 1. samvanbhaMtare ceva maMDale, 2. savvabAhire ceva maMDale, eyANi khala tANi duve terasagAI jAI caMde keNai amAmaNNagayAI sayameva paviTTittA paviTTittA cAraM carai, eyavayA docce caMdAyaNe samatte bhavai / tacce caMdAyaNe tA Nakkhatte mAse no caMde mAse, caMde mAse no Nakkhate mAse, pa. tA NakkhattAe mAsAe caMde caMdeNaM mAseNaM kimadhiyaM carai ? u. tA do addhamaMDalAI carai, aTTha ya sattaTTi bhAgAiM praddhamaMDalassa, sattadvibhAgaM ca ekkatIsadhA chettA aTThArasa bhAgAI, tA taccAyaNagae caMde paccasthimAe bhAgAe pavisamANe bAhirANaMtarassa pacca sthimilsassa addhamaMDalassa igayAlIsaM sattaTTibhAgAiM jAiM caMde appaNo, parassa ya cinna paDicarai, terasa sattaTThibhAgAiM jAiM caMde parassa ciNaM paDicarai, terasa sattaTThibhAgAiM caMde appaNo parassa ya ciNNaM paDicarai, eyAvayA bAhirANatare paccathimille addhamaMDale samatte bhavai / Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156] [sUryaprajJaptisUtra taccAyaNagae caMde purasthimAe bhAgAe pavisamANe bAhira taccassa purathimillassa addhamaMDalassa igayAlIsaM sattaTThibhAgAiM jAI caMde appaNo parassa ya ciNNaM paDicarai, terasa sattaTThibhAgAiM jAI caMde parassa ciNNaM paDiyarai, terasa sattaTThibhAgAiM jAI caMde appaNo parassa ya ciNNaM paDiyarai, eyAvayA bAhiratacce purathimille addhamaMDale samatte bhavai, tA taccAyaNagae caMde paccasthimAe bhAgAe pavisamANe bAhira cautthassa paccasthi. millassa addhamaMDalassa aTThasattadvibhAgAI, sattaTThibhAgaM ca ekkatIsadhA chettA aTThArasa bhAgAiM jAiM caMde appaNo parassa ya ciNNaM paDiyarai, eyAvayA bAhira cauttha paccathimille addhamaMDale samatte bhavai, evaM khalu caMdeNaM mAseNaM caMde terasa cauppaNNagAI duve terasagAI jAI caMde parassa ciNNaM paDiyarai, terasa terasagAI jAiM caMde appaNo ciNNAiM paDiyarai, duve igayAlIsagAI duve terasagAI, aTTha sattaTThibhAgAiM sattaTThibhAgaM ca ekkatIsadhA chettA aTThArasabhAgAiM jAI caMde appaNo parassa ya ciNNaM paDiyarai, avarAI khalu duve terasagAI jAI caMde keNai asAmannagAI sayameva pavidvittA paviTTittA cAraM carai, icceso caMdamAso abhigamaNa-NikkhamaNa-buddhi-NivvuTTi-praNavaSTiya-saMThANa-saMThiIviuvvaNagiDipatte caMde deve caMde deve, Ahie ti vaejjA / [1 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudahavAM prAta dosiNA aMdhayArassa ya bahuttakAraNaM82. ka 1 pa. tA katA te dosiNA bahU Ahiti vadejjA ? u. tA dosiNApakkhe NaM dosiNA bahU Ahiteti vadejjA / 2 pa. tA kahaM te dosiNApakkhe dosiNA bahU Ahiteti vadejjA ? u. tA aMdhakArapakkhAo NaM dosiNA bahU Ahite ti vadejjA / pa. tA kahaM te aMdhakArapakkhAo NaM dosiNApakkhe dosiNA bahU aAhiteti vadejjA? u. tA aMdhakArayakkhAoNaM dosiNApakkhaM ayamANe caMde cattAri bAyAle mahattasate chattAlIsaM ca bAvaTibhAge muhuttassa jAI caMde virajjati, taMjahApaDhamAe paDhamaM bhAgaM bidiyAe bidiyaM bhAgaM jAva paNNarasIe paNNarasaM bhAgaM / evaM khalu aMdhakArapakkhAo NaM dosiNApakkhe dosiNA bahU AhitAti vdejjaa| 4 pa. tA kevatiyA NaM dosiNApakkhe dosiNA bahU aAhitAti vadejjA? u. tA parittA asaMkhejjA bhaagaa| 1 pa. tA katA te aMdhakAre bahU Ahiteti vadejjA ? u. tA aMdhakArapakkhe NaM aMdhakAre bahU Ahiteti badejjA, 25. tA kahaM te aMdhakArapakkhe NaM aMdhakAre bahU Ahiteti vadejjA ? u. tA dosiNApakkhAo aMdhakArapakkhe NaM aMdhakAre bahU Ahiteti vadejjA? 3 pa. tA kahaM te dosiNApakkhAo aMdhakArapakkheNaM aMdhakAre bahU Ahiteti vadejjA ? u. tA dosiNApakkhAo NaM aMdhakArapakkhaM ayamANe caMde cattAri bAyAle muhattasate chattAlIsaM ca bAvaTThibhAge muhuttassa jAiM caMde rajjati, taMjahA-paDhamAe par3hamaM bhAgaM bitiyAe bitiyaM bhAgaM jAva paNNarasaM bhAgaM, evaM khalu dosiNApakkhAo NaM aMdhakArapakkhe aMdhakAre bahU Ahiteti vadejjA / 4 pa. tA kevatie NaM aMdhakArapakkhe aMdhakAre bahU Ahiteti dhadejjA ? u. paritte asaMkhejja bhaage|' --------- ----- ---- "sUryaprajJapti prAbhata 13, sUtra 79 aura sUryaprajJapti prA. 14 satra 82" ina donoM sUtroM kA phalitArtha samAna hai / antara itanA hI hai ki sUtra 79 meM "candra kI hAni-vaddhi" kA kathana hai| sUtra 82 meM "candrikA tathA andhakAra kI adhikatA" kA kathana hai| kintu candra kI hAni-vaddhi se hI candrikA evaM andhakAra kI adhikatA hotI hai| Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pandrahavA~ prAmRta caMda-sUra-gaha-Nakkhatta-tArANaM gaiparUvaNaM83. pa. tA kahaM te sigdhagaI ? Ahie tti vaejjA / u. tA eesi NaM caMdima-sUriya-gahagaNa-Nakkhatta-tArArUvANaM-- caMdehito sUre sigdhagaI, sUrehito gahA sigghagaI, gahehito NakkhattA sigghagaI, Nakkhattehito tArA sigghagaI, savvapyagaI caMdA sanvasigdhagaI taaraa|' 15. tA egamegeNaM muhutteNaM caMde kevaiyAI bhAgasayAI gacchai ? u. tA jaMja maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai tassa tassa maMDalapariSadevassa sattarasa aDasaddhi ___ bhAgasae gacchai, maMDalaM sayasahasse NaM aTThANaui sahi chettA chettaa| 25. tA egamegeNaM muhutteNaM sUrie kevaiyAiM bhAgasayAI gacchai ? u. tAjaM jaM maMDalaM ughasaMkamittA cAraM carai, tassa tassa maMDala-parikkhevassa aTThArasa tIse bhAgasae gacchai, maMDalaM sayasahasse gaM aTThANauisaehi chettA chettA / 1. pa. tA eesi NaM caMdima-mUriya-gaha-Nakhatta-tArArUbANaM kayare kayarehito sigghagaI vA maMdagaI vA ? u. tA caMdehito sUrA sigghagaI, sUrehito gahA sigghagaI, gahehito NakhattA sigdhagaI, Nakkhattehito tArA sigghagaI, sabbappagaI caMdA, savvasigghagaI tArA / grahoM kI gati kA nirUpaNa mUla pATha meM nahIM hai| grahoM kI gati ke sambandha meM TIkAkAra kA spaSTIkaraNa :-. grahAstu vakrAnuvAdigatibhAvato'niyatagatiprasthAnAstato na teSAmuktaprakAreNa gatipramANaprarUpaNA kRtA, uktaM 'caMdehi sigghaya rA, sUrA sUrehi hoti nnkkhttaa| graNiyayagaipatthANA, havaMti sesA gahA savve // 1 // aTThArasa paNatIse, bhAgasae gacchai mahatteNaM / nakkhattaM caMdo puNa, sattarasasae u prahasa? // 2 // aTThArasa bhAgasae, tIse gacchai ravI muhutteNa / nakkhattasImachedo, so ceva ihaM pi NAyabbo / / 3 / / Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pandrahavAM prAbhata] [159 35. tA egamegeNaM muhutteNaM Nakkhatte kevaiyAI bhAgasayAI gacchai ? u. tAjaM jaM maMDalaM uvasaMkamittA cAraM carai, tassa tassa maMDala-parikkhevassa aTThArasa paNatIse bhAgasae gacchai, maMDalaM sayasahasse NaM prANauIsaehi chettA chettaa|' caMda-sUra-NakkhattANaM visesagaiparUvaNaM84. 15. tA jayA NaM caMdaM gaisamAvaNaM sUre gaisamAvaNNe bhavai, se gaM gaimAyAe kevaiyaM visesei ? u. bATThibhAge visese i / 2 pa. tA jayA NaM caMdaM gaisamAvaNaM, Nakkhatte gaisamAvaNNe bhavai, se NaM gaimAyAe kevaDayaM visesei ? u. tA saTTi bhAge visesei / 3 pa. tA jayA Na sUraM gaisamAvaNNaM Nakhatte gaisamAvaNNe bhavai, se NaM gaimAyAe kevaiyaM bisesei ? u. tA paMca bhAge visesei / caMdassa-NakkhattANa ya jogagaiparUvaNaM tA jayA Na caMde gaisamAvaSNaM abhiI Nakkhate Na gaisamAvaNNe purathimAe bhAgAe samAsAei samAsAittA Navamuhutte sattAvIsaM ca sattasaTThibhAge muhuttassa caMdeNa saddhi jogaM joei, jogaM joettA jogaM aNupariyaTTai, jogaM aNupariyaTTittA, jogaM vippajahai vigayajogo yAvi bhavai, tA jayA NaM caMdaM gaisamAvaNNaM savaNe Nakkhase gaisamAvaNNe purathimAe bhAgAe samAsAei, samAsAittA tIsaM muhutte caMdeNa saddhi jogaM joei, jogaM joettA jogaM aNupariyaTTai jogaM aNupariTTittA jogaM vippajahai vigayajogI yAvi bhvi| evaM eeNaM abhilAveNaM NeyadhvaM, paNNarasamuhuttAI, tIsaimuhuttAI pnnyaaliismuhttaaii| bhANiyavvAiM jAva uttarAsADhA, caMdassa gahANa ya joga-gaikAlaparUvaNaM--- 84. tA jayA NaM caMdaM gaisamAvaNaM gahe gaisamAvaNNe purasthimAe bhAgAe samAsAei, purathimAe bhAgAe samAsAittA caMdeNa saddhi jogaM joei, jogaM joettA jogaM aNupariyaTTai, jogaM aNupariyaTTittA jogaM vippajahai, vigayajogI yAvi bhavai / 'tArAoM kI gati sabase adhika hai| aisA mula pATha meM kathana hai kintu gati ke pramANa kA kathana nahIM hai, TIkAkAra ne bhI isa mambandha meM kucha nahIM kahA hai| Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160] [sUryaprAptisUtra sUrassa NakkhattANa ya joga-gaikAlaparUvaNaM tA jayA NaM sUraM gaisamAvaNNaM abhiiNakkhatte gaisamAvaNNe purathimAe bhAgAe samAsAei purathimAe bhAgAe samAsAittA, cattAri ahoratte chacca mutte sUreNaM saddhi jogaM joei, jogaM joettA jogaM aNapariyaTTai, jogaM aNupariyaTTittA jogaM vippajahai, vigayajogI yAvi bhavai, evaM cha ahorattA ekkabIsaM mahattA ya, terasa ahoratA bArasa mahattA ya, vIsa ahorattA tiNNi muhuttA ya savve bhaNiyanvA jAva tA jayA NaM sUraM gaisamAvaNNaM uttarAsADhA Nakkhatte gaisamAvaNNe purathimAe bhAgAe samAsAei, purasthimAe bhAgAe samAsAittA bIsaM ahoratta tiNi ya muhatte sUreNa saddhi jogaM joei, jogaM joettA jogaM aNupariyaTTai, jogaM aNupariyaTTittA jogaM vippajahai, vigayajogI yAvi bhavai / sUrassa gahANa ya joga-gaikAlaparUvaNaM-- tA jayA NaM sUraM gaisamAvaNNaM gahe gaisamAvaNNe purathimAe bhAgAe samAsAei, purathimAe bhAgAe samAsAittA sUreNa saddhi jogaM joei, jogaM joettA jogaM aNupariyaTTai, jogaM aNupariyaTTittA jogaM vippajahai vigayajogI yAvi bhavai / ka-NakkhattamAse caMdassa sUrassa, makkhattassa ya maMDalacAra85. [NakkhattAisu paMcasu mAsesu caMdassa sUrassa Nakkhattassa ca maMDalacArasaMkhA] 1 pa. tANakkhatteNaM mAseNaM caMde kai maMDalAiM carai ? u. tA terasa maMDalAI carai, terasa ya sattaTThibhAge maMDalassa / 2 1. tA gakkhatteNaM mAseNaM sUre kai maMDalAiM carai ? u. tA terasa maMDalAiM carai cottAlosaM ca sattavibhAge maMDalassa / 3 pa. tA NakkhateNaM mAseNaM Nakkhatte kai maMDalAI carai ? u. tA terasa maMDalAiM carai addhasetAlIsaM ca sattaTThibhAge maMDalassa / kha-caMdamAse caMdassa sUrassa Nakkhattassa ya maMDala cAra1 pa. tA caMdeNaM mAseNaM caMde kai maMDalAiM carai ? u. tA cohassa caubhAgAiM maMDalAI carai, egaM ca cauvIsasayaM bhAgaM maMDalassa / 2 pa. tA caMdeNaM mAseNaM sUre kai maMDalAiM carai ? u. tANaNNarasa caubhAgUNAI maMDalAI carai, egaMja cauvIsasayabhAgaM maMDalassa / 3 pa. tA caMdeNaM mAseNaM Nakkhatte kai maMDalAiM carai ? u. tA paNNarasa caubhAgUNAI maMDalAiM carai, chacca cauvIsasayabhAge maMDalassa / / Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pandrahavAM prAmRta] [161 ga-uDumAse caMdassa sUrassa NakkhattamAsassa ya maMDalacAraM1 pa. tA uDuNA mAseNaM caMde kai maMDalAiM carai ? u. tA coddasa maMDalAI carai tIsaM ca egaTThibhAge mNddlss| 2 pa. tA uDuNA mAseNaM sUre kai maMDalAI carai ? u. tA paNNarasa maMDalAiM cri| 3 pa. tA uDaNA mAseNaM Nakkhatte kai maMDalAiM carai ? u. tA paNNarasa maMDalAI carai, paMca ya bAvIsa sayabhAge maMDalassa / gha-prAiccamAse caMdassa, sUrassa Nakkhattassa ya maMDalacAraM1 5. tA AicceNaM mAseNaM caMde kai maMDalAiM carai ? u. tA coissa maMDalAiM carai, ekkArasa paNNarasa ya bhAge mNddlss| 2 pa. tA AicceNaM mAseNaM sUre kai maMDalAiM carai ? u. tA paNNarasa caubhAgAhigAI maMDalAI carai / 3 5. tA AicceNaM mAseNaM Nakkhatte kai maMDalAiM carai ? u. tA paNNarasa caubhAgAhigAI maMDalAiM carai paMcatIsaM ca cauvIsasayabhAga maMDalAI carai / -abhivaDhiyamAse caMdassa sUrassa Nakkhattassa ya maMDalacAra1 pa. tA abhivaDDhieNaM mAseNaM caMde kai maMDalAiM carai ? u. tA paNNarasa maMDalAiM carai, tesoI chalasIyabhAge maMDalassa / 2 pa. tA abhivaDhieNaM mAseNaM sUre kai maMDalAI carai ? u. tA solasa maMDalAiM carai, tihiM bhAgehiM UNagAI dohiM aDayAlehi saehiM maMDalaM chittaa| 3 5. tA abhivaDieNaM mAseNaM Nakkhatte kai maMDalAiM carai ? u. tA solasa maMDalAiM carai seyAlIsahi bhAgehi ahiyAhiM coddasahi aTThAsoehiM maMDalaM chettaa| egamege ahoratte caMda-sUra-NakkhattANaM maMDalacAra86. 1 pa. tA egamegeNaM ahoratteNaM caMde kai maMDalAI carai ? u. tA egaM addhamaMDalaM carai, ekkatIsehi bhAgehi UNaM NavahiM paNNarasehiM sahi addha maMDala chettaa| Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162] [sUryaprAptisUtra 2 pa. tA egamegeNaM ahoratteNaM sUre kai maMDalAI carai ? u. tA egaM addhamaMDalaM carai / 3 pa. tA egamegeNaM ahoratteNaM Nakkhatte kai maMDalAiM carai ? u. tA egaM addhamaMDalaM carai, dohi bhAgehi ahiyaM satahiM battIsehiM saehi addhamaMDalaM chettaa| egamege maMDale caMda-sUra-NakkhattANaM ahoratte cAraM1 pa. tA egamegaM maMDalaM caMde katihi ahorahi carai ? u. tA dohiM ahorattehiM carai, ekkatosehi bhArahi ahiehi cauhi coyAlehi saehi __rAiMdiehi chettaa| 2 pa. tA egamegaM maMDalaM sUre katihi ahorattehi carai ? u. tA dohi ahorattehi carai / 3 pa. tA egamegaM maMDalaM Nakkhatte katihiM ahoratehi carai? u. tA dohi ahorattehi carai, dohiM bhAgehi UrNehi tihi sattasa?hi sahiM rAI diehi chettaa| egamegajuge caMda-sUra-NakkhattANaM maMDalacAraM1 pa. tA juge NaM caMde kai maMDalAiM carai ? u. tA aTThacullasIe maMDalasae carai / 2 pa. tA juge NaM sUre kai maMDalAI carai ? u. tA Nava-paNNarasamaMDalasae carai / pa. tA juge NaM Nakkhatte kai maMDalAI carai ? u. tA aTThArasa paNatIse dubhAgamaMDalasae carai / iccesA muhuttagaI rikkha-uDumAsa-rAiMdiya-jugamaMDala-pavibhattI sigghagaI vattha Ahie tti bemi| Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ solahavAM prAmRta dosiraNAiyANa lakkhaNA87. 1 pa. tA kahaM te dosiNAlakkhaNA ? Ahie ti vaejjA ? u. tA caMdalesAi ya dosiNAi y|| 2 pa. dosiNAi ya caMdalesAi ya ke ache, kilakkhaNe? u. tA egaLe eglvkhnne| pa. tA kahaM te sUralessAlakkhaNo ? Ahie tti baejjA ? u. tA sUralessAi ya mAyavei ya / pa. tA sUralessAi ya, Ayavei ya ke aTThe kilakkhaNe? u. tA egaLe, eglkkhnne| pa. tA kahaM te chAyAlakkhaNe? Ahie tti vejjaa| u. tA chAyAi ya, aMdhakArAi ya / 2 pa. tA chAyAi ya aMdhakArAi ya ke ache kilakkhaNe ? u. tA egaLe eglkkhnne| 00 Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattarahatA prAmRta caMda-sUriyANaM cavaNovavAyA 88. pa. tA kahaM te cavaNovavAyA, Ahie ti vaejjA ? u. tattha khalu imAno paNavIsaM paDivattIo paNNatAo taMjahA tattha ege evamAhaMsutA aNusamayameva caMdima-sUriyA aNNe cayaMti aNNe uvavajjaMti, ege evamAsu, ege puNa evamAhaMsu2. tA aNumuhuttameva caMdima-sUriyA aNNe cayaMti aNNe uvavajjati / 3-24. evaM jaheba heTThA taheva jAva' 1. "evaM jahA hiTThA taheba jAvetyAdi evaM uktena prakAreNa yathA adhastAt SaSThe prAbhate paJcaviMzatiH pratipattayastathaivAtrApi baktavyA: yAvat aNamAsappiNi-ussappiNimevetyAdi caramasUtram / tAzca bhaNitavyAHege puNa evamAhaMsuHtA aNarAiMdiyameva caMdima-sUriyA aNNe cayaMti, aNNe uvavajjati, pAhie tti vaejjA, ege evamAhaMsU, ege puNa evamAhaMsu-- 4. tA aNapakkhameva caMdima-sUriyA agraNe cayaMti, aNNe uvavajjati, prAhie tti vaejjA, ege evamAhaMsa, ege puNa evamAhaMsu5. tA aNumAsameva caMdima-sUriyA aNNe cayaMti, aNNe uvajjaMti, pAhie tti vaejjA, ege evamAhaMm, ege puNa evamAsu6. tA aNu-uumeva ege puNa evamAhaMsu---- 7. tA aNu-athaNameva, ege puNa evamAhaMsu8. tA aNu-saMvaccharameva, ege puNa evamAhaMsu9. tA agujugameva, ege puNa evamAsu (zeSa TippaNiyAM agale pRSTha para Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattarahavAM prAbhUta] . 25. [165 ege puNa evamAhaMsutA aNuosappiNI, ussapiNImeva caMdima-sUriyA aNNe ghayaMti, aNNe uvavajjaMti, ege evmaahNsu| 10. tA aNuvAsasayameva, ege puNa evamAsu...11. tA aNuvAsasahassameva, ege puNa evamAhaMsu12. tA aNu vAsasayasahassameva, ege puNa evamAhaMsu13. tA aNupubvameva, ege puNa evamAhaMsu14. tA aNapuvvasayameva, ege puNa evamAsu15. tA aNupunvasahassameva, ege puNa evamAhaMsu--- 16. tA aNuputvasayasahassameva. ege puNa evamAhaMsu17. tA aNupaliaovameva, ege puNa evamAhaMsu18. tA aNupaligrovamasayameva, ege puNa evamAhaMsu19. tA aNupaligrovamasahassameva ege puNa evamAsu20. tA aNupaligrovamamayasahasmameva, ege puma eSamAhaMsu21. tA aNusAgarovameva, ege puNa evamAhaMsu22. tA aNusAgarobamasayameva, ege puNa evamAhaMsu23. tA aNusAgarovamasahasmameva / / ege puNa evamAsu24. tA aNusAgarovamamayasahassameva / paMcavizatitamaM pratipattisUtraM tu sAkSAdeva sutrakRtA zitam tadevamuktAH paratIthikapratipattayaH / -~-TIkA. Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sUryaprajJaptisUtra vayaM puNa evaM vayAmotA caMdima-sUriyANaM devA mahiDDIyA, mahAjuIyA-mahAbalA, mahAjasA, mahAsokkhA, mahANubhAvA / vara khatthadharA, varamallagharA, varagaMdhaSarA, varAbharaNadharA, anyochittiNayaTTayAe kAle aNNe cayaMti, aNNe uvavajjati, cavaNovavAyA Ahie ti vejjaa| 00 Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aThArahavAM prAbhUta caMdAiccAiNaM bhUmibhAgApro uDDhattaM 89. pa. tA kahaM te uccatte Ahiteti vadejjA ? u. tattha khalu imAo paNavIsaM paDivattio, paNNattAo, taMjahA tatthege evamAhaMsu1. tA egaM joyaNasahassaM sUre uDDaM uccatteNaM divaDDhe caMde, ege evamAhaMsu / ege puNa evamAhaMsu-- 2. tA do joyaNasahassAI sUre uDDhaM uccatteNaM, aDDAtijjAiM caMde, ege evamAhaMsu / ___ege puNa evamAhaMsu3. tA tinni joyaNasahassAI sUre uDDhe uccatteNaM, adhuDhAI caMde, ege eSamAhaMsu / ___ege puNa evamAsu-- 4. tA cattAri joyaNasahassAiM sUre uDDhe uccattaNaM, addhapaMcamAI caMde, ege evamAhaMsu / ege puNa evamAhaMsu5. tA paMca joyaNasahassAI sUre uDDhe uccatteNaM, addhachaTThAI caMde, ege evamAhaMsu / __ ege puNa evamAhaMsu6. tA cha joyaNasahassAI sUre uDDhe uccatteNaM, addhasattamAI caMde, ege evamAhaMsu / ege puNa evamAhaMsu7. tA sattajoyaNasahassAI sUre uDDhaM uccatteNaM aTThamAI caMde, ege evamAhaMsu / ___ ege puNa evamAhaMsu-- 8. tA aTTa joyaNasahassAiM sUre uDDhaM uccatteNaM addhanavamAI caMde, ege evamAhaMsu / ___ege puNa evamAhaMsu 6. tA navajoyaNasahassAI sUre uDDhaM uccatteNaM addhadasamAI caMde, ege evamAhaMsu / ___ege puNa evamAhaMsu10. tA dasajoyaNasahassAI sUre uDDhe uccatteNaM, addhaekkArasa caMde, ege evamAhaMsu / Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168] [sUryaprAptisUtra ege puNa evamAhaMsu11. tA ekkArasa joyaNasahassAI sUre uDDhaM uccatteNaM addhabArasa caMde, ege evamAhaMsu / ete NaM abhilAveNaM NetanvaM12. bArasa sUre, addhaterasa caMde, 13. terasasUre addhacoddasa caMde, 14. coisa sUre, addhapaNNarasacaMde, 15. paNNarasa sUre addhasolasa caMde, 16. solasa sUre, addhasattarasa caMde, 17. sattarasa sUre addhaaTThArasa caMde, 18. aTThArasa sUre, addhaekoNavIsaM caMde, 19. ekoNavIsaM sare addhavIsaM caMde, 20. vIsaM sUra, addhaekkavIsaM caMde, 21. ekkavIsaM sUre, addhabAbIsaM caMde, 22. bAvIsaM sUre, addhatevIsaM caMde, 23. tevIsaM sUre, addha cauvIsaM caMde, 23. cauvIsaM sUre addhapaNavIsaM caMde, ege puNa evamAhaMsu25. tA paNavIsa joyaNasahassAI sUre uDDhaM uccatteNaM zraddhachavvIsaM caMde, ege evamAhaMsu / vayaM ghuNa evaM vadAmotA ibhIse rayaNappabhAe puDhavIe bahusamaramaNijjAo bhUmibhAgAo sattaNaui joyaNasae uDDhe uppatittA heDhille tArAvimANe cAraM carati jAva tA caMdavimANAto gaM vIsaM joyaNAI uDDhaM uppatittA uvarillate tArArUve cAraM crti| evAmeva sapuvvAvareNaM dasuttaraM joyaNasataM bAhalle tiriyamasaMkhejje jotisavisae jotisa cAraM carati Ahiteti vdejjaa| tArANaM aNutte tullatte kAraNAI tA asthi NaM caMdima-sUriyANaM devANaMhiTThapi' tArArUvA aNupi, tullA vi, samaMpi' tArArUvA aNupi tullA vi, upipi tArAkhvA aNupi, tullA vi| 90. 1. jaMbu. vakkha. 7 su. 162 hiTaThaM pitti-kSetrApekSayA adhastanA api tArArUpavimAnAdhiSThAtAro devAste'pi caMdra-sUryANAM devAnAM dyati vibhavAdikamapekSya kecidaNavo'pi bhavaMti, kecittulyA api / 2. "samamavi tti-caMdravimAnaH sUryavimAnazca kSetrApekSayA samazreNyApi / " 3. "uppi pi tti caMdravimAnAnAM sUrya vimAnAnAM coprypi|" 4. tA jahajahetyAdi....yaiH prAgabhave taponiyama-brahmacaryANi maMdAni kRtAni te tArArUpavimAnAdhiSThAta-devabhavamanuprAptAzcandra-sUryadevebhyo dyuti-vibhavAdikamapekSya hInA bhavaMti / (zeSa agale pRSTha para) Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aThArahavAM prAmRta [169 pa. tA kahaM te caMdima-sUriyANaM devANaMhiTThapi tArArUvA aNupi, tullA vi, samapi tArArUvA aNupi, tullA vi, uppipi tArArUvA aNupi tullA vi? u. tA jahA jahA NaM tesi NaM devANaM tava-Niyama-baMbhacerAI ussiyAI bhavaMti-tahA tahA NaM tesiM devANaM evaM bhavaMti, taMjahA-aNuse vA, tullatte vA / tA evaM khalu caMdima-sUriyANaM devANaMhiTThapi tArArUvA aNupi, tullA vi, samaMpi tArArUvA aNupi, tullA vi, uppipi tArArUvA aNupi, tullA vi| caMdassa gaha-Nakkhatta-tArANaM parivAro 91. pa. ka. tA egamegassa NaM caMdassa devassa kevaiyA gahA parivAro paNNatto ? kha. kevaiyA NakkhattA parivAro paNNatto? ga. kevaiyA tArA parivAro paNNatto ? u. ka. tA egamegassa NaM caMdassa devassa aTThAsIigahA parivAro paNNatto, kha. aTThAvIsaM NakkhattA parivAro paNNatto, ga. gAhA chAvaTi sahassAI, Nava ceva sayAI pNcutraaii| egasasIparivAro, taaraagnnkoddikoddiinnN'| privaaropnnnntto| yastu bhavAntare taponiyama-brahmacaryANi pratyutkaTAnyAsevitAni te tArArUpa vimAnAdhiSThAturUpadevatvamanaprAptA dyutivibhavAdikamapekSya caMdra-sUryadevaiH saha samAnA bhavanti na caitadanupapannam / dRzyante hi manuSyaloke'pi kecijjanmAntaropacitatathAvidhapuNyaprArabhArA rAjasvamanuprAptA api rAjJA saha tulya vibhavA iti / 1. jammU. vakkha. 7, su. 163 2. ka. "egamegassa NaM caMdima-sUriyassa aTThAsIi aTThAsIi mahaggahA parivAro pnnnntto| -sama. 88, su. 1 kha. pa. emamegassa NaM caMdima-sUriyassa.... u. mAhAmo-aTThAsIti ca gahA, aTThAvIsaM ca hoi NakkhattA / egasasIparivAro, etto tArANa vocchAmi // (zeSa TippaNiyAM agale pRSTha para) Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170] [sUryaprajJaptisUtra maMdarapavvayAno joisacAraM 92. 1 pa. tA maMdarassa NaM pavvayassa NaM kevaiyaM abAhAe joise cAraM carai ? u. tA ekkArasa ekkayose joyaNasae abAhAe joise cAraM carai' / loaMtAo joisaThANaM pa. tA loaMtAo NaM kevaiyaM pravAhAe joise paNNate ? u. tA ekkArasa ekkAre joyaNasae abAhAe joise paNNatte / / gakkhattANaM abhaMtarAiM cAraM 13. 1 pa. tA jaMbuddIve NaM dIve kayare Nakkhatte savvanbhaMtarillaM cAraM carai ? 2 pa. kayare Nakkhatte savvabAhirillaM cAraM carai ? 3 pa. kayare Nakkhatte savvavarillaM cAraM carai ? 4 pa. kayare Nakkhatte savvaheTillaM cAraM carai ? 1 u. abhiI Nakkhatte savvabhaMtarillaM cAraM carai / chAvaTThIsahassAiM, Nava ceva sayAiM pNcsyraaiN| egasasIparivAro, tArAgaNakoDikoDINaM // ----jIvA. pa. 3, u. 2, su. 194 ga: jIvAbhigama prati. 3, u. 2, sU. 194 meM--"candra aura sUrya donoM ke saMyukta praznottara haiN| mUla meM praznasUtra kA kevala pratIka hai aura uttara ke rUpa meM do gAthAe~ haiN| ___TIkA meM-- "praznasUtra kA yaha pratIka hai- "egamegassa NaM bhaMte ! caMdibha-sariyasyetyAdi isa pratIka ke sambandha meM TIkAkara kA spaSTIkaraNa yaha hai "ekaikasya bhadanta ! caMdra-sUryasya" anena ca padena yathA nakSatrAdInAM caMdra: svAmI tathA sUryo: pi, tasyApIndratvAt.... ....iha bhUyAna pustakeSu vAcanAbhedo galitAni ca sUtrANi bahaSu pustakeSa tato yathAvasthita vAcanAbhedapratipatyarthaM galitasUtroddharaNArtha caivaM sugamAnyapi viviyante.... 1. sama. sa. 11, su. 3 2. ka. sama. sa. 11, su. 2 kha. jambu. vakkha. 7, su. 154 3. "sarvAbhyantaraM sarvebhyo maNDalebhyo'bhyantara: sarvAbhyantaraH anena dvitIyAdi-maNDala cAravyudAsaH" "yadyapi sarvAbhyantaramaNDalacArIgyabhijidAdidvAdazanakSatrANyabhihitAni, tathApIdaM zeSakAdazanakSatrApekSayA merudizi sthitaM sata cAraM caratIti srvaabhyntrcaariityuuktm"| Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aThArahavA~ prAbhUta] [171 . 2 u. mUle Nakkhatte savvabAhirillaM cAraM carai' / 3 u. sAI Nakkhatte savvuvarillaM cAraM carai / 4 u. bharaNI gakkhatte savvaheTillaM cAraM cri| caMda-sUra-gaha-NakkhattavimANANaM saMThANAI 64. pa. tA caMdavimANe NaM kisaMThie paNNatte ? u. tA addhakaviTuga-saMThANasaMThie savaphAliyAmae abbhugayamUsiyapahasie viviha-maNi-rayaNa. bhatticitte, vAudghaya-vijaya-vejayaMtIpaDAgA chattAichattakalie, tuge gagaNatalamaNulihaMtasihare, jAlaMtararayaNa-paMjarummIliyavva maNikaNagathabhiyAge, viyasiya-sayavatta-puDaroyatilayarayaNaddhacaMdacitte, aMto bahiM ca saNhe, tavaNijjabAlugApatthaDe suhaphAse sassirIyarUve pAsAIe darisaNijje abhirUve pddiruuve| evaM sUravimANe, gahavimANe, nakkhattavimANe tArAvimANe / / 1. "sarvabAhya-sarvato nakSatramaNDalikAyA bahizcAraM carati" / "yadyapi paMcadazamaNDalAbahizcArINi mRgazira:prabhRtIni SaD nakSatrANi. pUrvASADhottarASADhayozcaturNA tArakANAM madhye dve dve ca tAre uktAni, tathApyetadaparabahizcArinakSatrApekSayA lavaNadizi sthitaM saccAraM caratIti sarvabahizcA riityuktm"| 2. ka. "dazottarazatayojanarUpe jyotizcakrabAhalye yo nakSatrANAM kSetravibhAgazcaryojanapramANastadapekSayoktanakSatrayoH krameNAdhastanoparitanabhAgo jnyeyo|" isa TippaNa meM udhata uddharaNa jambU. vakkha. 7: sU. 165 TIkA ke haiM / kha. jambUdvIpaprajJapti ke sUtra 165 ke samAna yaha sUryaprajJapti kA sUtra bhI hai| 3. gAhApo addha kaviTThAgArA udayatthamaNami kahaM na dIsaMti, sasi-sUrANa vimANA, tiriyakkhettaTTiyANaM ca ? uttANaddha kaviTThAgAraM, pIDhaM taduriM ca paasaapro| baTTAlekheNa to, samavaTeM duurbhaavaapro|| jinabhadragaNikSamAzramaNena vizeSaNAvatyAmAkSepapurassaramuktam / / "yadi candravimAnamuttAnIkRtArddhamAtrakapitthaphalasaMsthAnasaMsthitaM tata udayakAle astamayakAle vA, yadi vA tiryaka paribhramata paurNamAsyAM kasmAttadardhakapitthaphalAkAraM nopalabhyante ? kAmaM zirasa upari vartamAnaM vartulamupalabhyate ardhakapitthasya upari durabhavasthApitasya parabhAgAdarzanato vartalatayA dRzyamAnatvAt ucyte| ihArddha kapitthaphalAkAraM candravimAnaM na sAmastyena pratipattavyaM, kintu tasya candra vimAnasya pIThaM, tasya ca pIThasyopari candradevasya jyotizcakrarAjasya prAsAdaH sa ca prAsAdastathA kathaMcanApi vyavasthito yathA pIThena saha bhUyAn vartulAkAro bhavati, sa ca dUrabhAvAdekAntataH samavRttatayA janAnAM pratibhAsate, tato na kazciddoSaH / / --sUrya. TIkA, 4. jaMbu. vakkha. 7, su. 125 Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172] [sUryaprajJaptisUtra caMda-sUra-gaha-Nakkhatta-tArAvimANANaM AyAma-vikkhaMbha-parikkheva-bAhallAI pa. ka. tA caMdavimANe gaM kevaiyaM AyAma-vikkhaMbheNa? kha. kevaiyaM parikkheveNaM? ga. kevaiyaM bAhalleNaM paNNatte ? u. ka. tA chappaNNaM egadvibhAge joyaNassa AyAma-vikkhaMmeNaM / / kha. taM tiguNaM savisesaM parikkheveNaM / ga. aTThAvIsaM egaTThibhAge joyaNassa bAhalleNaM pnnnnte|' pa. ka. tA sUravimANe NaM kevaiyaM AyAma-vikkhaMbheNaM ? kha. kevaiyaM parikkheveNaM? ga. kevaiyaM bAhalleNaM paNNatte ? u. ka. tA aDayAlIsaM egaTTibhAge joyaNassa AyAma-vikkhaMbheNaM ? kha. taM tiguNaM savisesaM parikkheveNaM / ga. cauvvIsaM egaTThibhAge joyaNassa bAhalleNaM paNNatte / pa. ka. tA gahavimANe NaM kevaiyaM AyAma-vivakhaMbheNaM ? kha. kevaiyaM parikkheveNaM? ga. kevaiyaM bAhalleNaM paNNate? u. ka. tA addhajoyaNaM AyAma-bikkhaMbheNaM / kha. taM tiguNaM savisesaM parikkheveNaM / ga. kosaM bAhalleNaM pnnnntte| 1. pa. ka. caMdamaMDale NaM bhaMte / kevaiyaM pAyAma-vikkhaMbheNa ? kha. kevaiyaM parikkheveNaM? ga. kevaiyaM bAharUleNaM paNyAtte ? u. ka. goyamA ! chappanna egasaTibhAe joaNassa AyAma-vikkhabheNa, kha. taM tiguNaM savisesa parikkheveNaM; ga. aTThAvIsaM ca egasaTThibhAe joyaNassa bAhalleNaM, paNNatte / -jaMbu. dakkha. 7, su. 145 caMdamaMDale NaM egasaddhivibhAga-vibhAie samaMse pnnnntte| --sama. 61, su. 3 isa sUtra se yaha spaSTa hai ki candravimAna aura candramaNDala eka hI hai| Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aThArahavAM prAbhUta] [173 pa. ka. tA NakkhattavimANe NaM kevaiyaM AyAmabikkhaMbheNaM ? kha. kevaiyaM parikkheveNaM? ga. kevaiyaM bAhalleNaM? u. ka. tA kosaM AyAma-vikkhaMbheNaM / kha. taM tiguNaM savisesaM parikkheveNaM / ga. addhakosaM bAhalleNaM paNNatte / pa. ka. tA tArAvimANe NaM kevaiyaM AyAmavikkhaMbheNaM ? kha. kevaiyaM parikkheveNaM? ga. kevaiyaM bAhalleNaM ? u. ka. tA addhakosaM AyAmavivakhaMbheNaM / kha. taM tiguNaM savisesaM parikkheveNaM / ga. paMcadhaNusayAI bAhalleNaM paNNatte / caMda-sUra-gaha-Nakkhatta-tArANaM vimANaparivahaNaMpa. tA caMdavimANe NaM kai devasAhassIo parivahati ? u. solasa devasAhassIyo parivahanti, taMjahA purathimeNaM soharUvadhArINaM cattAri devasAhassoo parivahaMti, 1.ka.pa. caMdavimANe Na bhaMte ! kevaiyaM pAyAma-vikkhaMbheNaM ? kevaiyaM bAhalleNaM ? u. gAhAyo chappaNaM khalu bhAe-vichiNNaM caMdamaDalaM hoi| aTThAvIsaM bhAe bAhallaM tassa boddhacvaM // 1 // aDayAlIsaM bhAe, vicchiNNa sUramaMDala hoi| cauvIsaM khalu bhAe, bAhallaM tassa boddhabvaM // 2 // do kose a gahANaM, NakkhattANaM tuhavA tassaddha / tassaddhaM tArANaM, tassaddha ceva bAhalle / / 3 / / --jaMbu. vakkha. 7, su. 165 "ekasya pramANAAlayojanasyaikaSaSTibhAgIkRtasya SaTpaMcAzatA bhAmaiH samuditairyavatpramANaM bhavati, tAvatpramANo'sya vistAraH" "vRttavastunaH sadRzAyAma-viSkambhAt" parikSepastu svayamabhyUhyaH vRttasya savizeSastriguNaH paridhiriti prasiddheH / yaha spaSTIkaraNa jaMbUdvIpaprajJapti ke vRtti kAra ne Upara likhita sUtra kA diyA hai| kha. yadyapi jIvA. pa. 3, u. 2, sU. 197 praznottarAtmaka sUtra haiM kintu usameM "bhaMte" aura "goyamA" kA prayoga adhika hai| Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174] [sUryaprajJaptisUtra dAhijeNaM gayarUvadhArINaM cattAri devasAhassoo parivahaMti, paccabhimeNaM vasabharUvadhAroNaM cattAri devasAhassoo parivahaMti, uttareNaM turagarUvadhArINaM cattAri devasAhassIo parivahati / evaM sUravimANaM pi, pa. tA gahavimANe NaM kai devasAhassIo parivahaMti ? u. tA aTTa devasAhassIo parivahaMti, taMjahA purasthimeNaM siharUvadhArINaM devANaM do devasAhassIo parivahaMti, uttareNaM turagarUvadhArINaM devANaM do devasAhssIo parivahati / pa. tA gakkhatavimANe NaM kaha devasAhassoo parivahaMti ? u. tA cattAri devasAsahasIo parivahati, taMjahA purasthimeNaM soharUvadhArINaM devANaM ekkA devasAhassI parivahai, evaM jAva uttareNaM turagarUvadhArINaM devANaM ekkA devasAhassI parivahai / pa. tA tArAvimANe NaM kaha devasAhassoo parivahati ? u. tA do devasAhassoo parivahaMti, taMjahA purasthimeNaM sIharUvadhArINaM devANaM paMcadevasayA parivahaMti, evaM jAvauttareNaM turagarUvadhArINaM devANaM paMcadevasayA parivahati / ' 1.pa. caMdavimANe NaM bhaMte ! kati devasAhassImo parivahati ? goyamA ! solasa devasAhassIno parivahati / u. caMdavimANassa NaM purathimeNa, segrANaM, subhagANaM, suppabhANaM, saMkhatala-vimala-nimmala-dadhighaNa-gokhIrapheNa-rayaNaNigarappabhAsANa, thira-laTrapauTTa-vaTTa-pIvara-susiliTTha-visiTTha-tikkhadADhA-viDaMbia-muhANaM, rattuppalapatta-mauya-sUmAlatAlu-jIhANaM, mahu-gulia-piMgalakkhANaM, pIvaravaroru-paDipuNNa-viula-khaMdhANaM, miu-visaya-suhuma-lakkhaNa-pasattha-varavaNNa-kesarasaTovasohiANaM, Usia-sunamiya-sujAya-apphoDia-laMgUlANaM, vairAmaya-NakkhANaM, vairAmaya-dADhANaM, vairAmaya-daMtANaM, Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maThArahavAM prAbhata] [175 tavaNijja-jIhANaM, tavaNijja-tAlupANaM, tavaNijja-jutta-jottagasujoipANaM kAmagamANaM, pIigamANaM, maNogamANaM, maNoramANa, abhijiagaINaM, amina-bala-vIrigra-yUrisakkAra-parakkamANaM, mahayA apphoDigra-sIhaNAya-vola-kalakala-raveNaM mahareNa maNahareNaM pUretA aMbara, dizAmo ya sobhayaMtA, cattAri devasAhassIgro moharUvadhArINa paristhimillaM vAhaM bahaMti, caMdavimANassa NaM dAhiNeNaM, segrANaM. subhagANaM, suppabhANaM, saMkhatala-vimala-Nimmala-dadhighaNa-gokhIrapheNa-rayaya-NigarappayAsagANaM, vairAmaya-kuMbhayumala-suTThia-pIvara-varavairasoMDa-vaTTipra-dita-suratta, paumappagAsANaM, abbhuNNaya-muhANaM, tavaNijja-visAla-kaNNacaMcala-calaMta-vimalujjalANaM, mahavaNNa-bhisaMta-Niddha-pattala-Nimmala-tivaNNa-maNi-rayaNa-loyaNANaM, abbhaggaya-ma ula-malliyAdhavalasarisasaMThiya-NivaNNadaDha-kasiNa-phAligrAmaya-sujAya-daMtamusalovasobhiprANa, kaMcaNakosI-paviTTha-daMtagaga-vimala-maNi-rayaNa-ruila-peraMta-cittarUvaga-virAiyANa, tavaNijja-visAla-tilagappamuha-parimaNDiyANaM, gANAmaNi-rayaNa-muddha-gevijja-baddha-galayavarabhUsaNANaM, veruliya-vicitta-daNDa-nimmala-vairAmaya-tikkhalaTTa-aMkusa-kuMbhajuyalayaMtaroDiyANa, tavaNijja-subaddha-kaccha-dappiNa-baluddharANaM, vimala-ghaNa-maMDala va irAmaya-lAlAlaliyatAlaNaM, NANAmaNi-rayaNa-ghaMTa-pAsaga-rajatamaya-baddha-rajju-laMbidha-ghaMTAjuyala-maharasaramaNaharANaM, allINa-pamANajutta-vaTTia-sujAya-lakkhaNa-pasattha-ramaNijja-vAlagattaparipuMchaNANaM, uvacina-paDipuNNa-kumma-calaNa-lahuvikkamANaM, aMkAmayaNakvANa, tavaNijja-johANaM, tavaNijjatAlUprANaM, tavaNijja-jottana-sujoiyANa, kAmagANaM, pIigANaM, maNogamANaM, manoramANaM, amiyagaINaM, amiya-vala-vIriya-pUrisakkAra-parakkamANaM, mahayA-gaMbhIra-gulagulAitaraveNaM mahureNaM maNahareNaM, pUraeNtA aMbara, disAyo ya sobhayaMtA, cattAri devasAhassIgro gayarUvadhArINaM devANaM dakkhiNilaM vAhaM parivahaMti, caMdavimANassa NaM paccatthimeNaM, segrANaM, subhagANaM suppabhANaM, cala-cavala-kakuha-sAlINaM, ghaNa-nicina-subaddha-lakkhaNuNNayaI mizrANaya-vasabhoTThANaM, caMkamina-laligra-pulia-calaghavala-gavina-gaINaM, sannatapAsANaM saMgatapAsANaM sujAyapAsANaM; pIvaravaTTina-susaMThiya-kaDINa, aolaba-palaba-lakkhaNa-pamANajutta-ramaNijja-vAlagaMDANaM samakhuravAlidhANANaM, samalihipra-siMga-tikkhamga-saMgayANaM, taNu-suhubha-sujAya-Niddha-lomacchavINaM, uvacina-maMmala-visAla-paDipUNNa-khaMdha-paesa-saMdarANaM, verulia-bhisaMta-kaDakkha-sunirikkhaNANaM, Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 [sUryaprajJaptisUtra juttappamANa-pahANalakhaNa-pasattha-ramaNijja-gaggara-galla-sobhiyANaM, gharagharaga-susadda-baddha-kaMDa-parimaMDiyANaM, NANAmaNi-kaNaga-rayaNaghaMTiyA-vegacchiga-sukayamAlipANaM, varaghaMTA-galaya-mAlujjala-sirigharANaM, paumuppala-sagala-surabhi-mAlA-vibhUsipANaM, vaharakhurANaM, vivihakkhurANaM, phAligrAmaya-daMtANaM, tavaNijja--jIhANaM, tavaNijjatAluprANaM, tavaNijja-jottaga-sujoiyANaM, kAmagamANaM, pIigamANaM, maNogamANaM magoramANaM, amiagaINaM amina-balavIritra-purisakkAraparakkamANaM mahayA gajji-gaMbhIra-raveNaM, mahareNaM, maNaharaNaM, pUratA aMbara, disAmo ya sobhaMtA, cattAri devasAhassomo vasaharUvadhArINaM devANaM paccasthimillaM vAhaM parivahaMti, caMdabimANassa NaM uttareNaM-- seNANaM, subhagANaM, suppabhANaM, taramallihAyaNANaM taramalliacchANaM caMcuccia-segrANaM, laligra-pulisa-calacavala-caMcalagaINaM, lalaMtalAma-galalAya-dharabhUsaNANaM, sannayapAsANaM saMgayapAsANaM, sujAyapAsANaM, pIvara-vaTTina-susaMThipa-kaDINaM, polaMba, palaMba-lakkhaNa-pamANa-jutta-ramaNijja-vAlapucchANaM, taNusuhuma-sujAya-Niddha-lomacchaviharANaM, miuvisaya-suhama-lakkhaNa-pasattha-vitthiNNa-kesaravAliharANaM, lalaMta-thAsaga-lalADa-varabhUsaNANaM, muhamaNDaga-proculaga-cAmara-thAsaga-parimaNDi-kaDINaM, tavaNijja-khurANaM, tavANijja-jIhANaM, savaNijja-tAluprANaM, tavaNijja-jottaga-sujoiyANaM, kAmagamANaM pIigamANaM, maNogamANaM, maNoramANaM, mahayA majjina mahareNaMraveNaM, gaMbhIra-maNahareNaM pUretA aMbara, disAmro ya sobhayaMtA, cattAri devasAhassoprovasa harUbadhArINa devANaM paccathimillaM vAhaM parivahati, candavimANassa NaM uttareNaM-- segrANaM subhagANaM, suppamANaM taramalliacchANaM caMcucciya-seyANaM, lalipa-pulisa-calanavala-caMcalagaINaM, lalaMtalAma-galalAya-varabhUsaNANaM, -jaMbu. vakkha. 7, su. 168 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aThArahavAM prAbhUta] [157 joisiyANaM siggha-maMdagaiparUvaNaM 15. pa. tA eesi NaM caMdima-sUriya-gaha-Nakhata-tArA-savANaM kayare kayarehito sigdhagaI vA, maMdagaI vA? u. tA caMdehito sUrA sigghagaI, sUrehito gahA sigdhagaI, gahehito NakkhattA sigdhagaI, Nakkhattehito tArA sigdhagaI, samvappagaI caMdA, savvasigghagaI taaraa|' joisiyANaM appa-mahiDDhiparUvaNaM pa. tA eesi NaM caMdima-sUriya-gaha-gakkhata-tArArUvANaM kayare kayarehito appaDiyA vA __ mahiDDiyA vA ? u. tA tArAhito mahiDDiyA NakkhattA, Nakkhattehito mahiDDiyA gahA / gahehiMto mahiDDiyA sUrA, sUrehito mahiDDiyA caMdA, samvappaDDiyA tArA, savvamahiDDiyA caMdA / tArANaM pravAhA aMtaraparUvaNaM 16. pa. tA jaMbuddove NaM dove tArAruvassa tArAruvassa ya esa NaM kevaie pravAhAe maMtare paNNate? u. duvihe aMtare paNNate, taMjahA 1. vAghAime ya, 2. nivAghAime ya / ka. tatya NaM je se vAghAime, se NaM jahaNNeNaM doNi chAvaLe joyaNasae / ukkoseNaM, bArasa joyaNasahassAI doNi bAyAle joyaNasae tArAruvassa ya tArA ruvassa ya abAhAe aMtare pnnnnte| kha. tattha NaM je se NimvAdhAime se gaM jahaNNaNaM paMca ghaNusayAI, ukoseNaM praddhajoyaNaM tArAruvassa ya tArAruvassa ya abAhAe aMtare pnnnntte|' 1. ka. sUtra 83 aura isa sUtra meM sAmya hai| kha. jaMbU. vakkha. 7, su. 169 2. jaMbU. vakkha. 7, su. 170 3. jaMbu. vakkha. 7, su. 171 Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178] [sUryaprajJaptisUtra caMdassa aggamahisomo devIparivAraviuvaNA ya 97. pa. tA caMdassa NaM joisidassa joisaraNNo kai aggama hisIo paNNatAo? u. tA cattAri aggamahisIo paNNattAo, taMjahA 1. caMdappabhA, 2. dosiNAbhA, 3. accimAlI, 4. pabhaMkarA / tattha NaM egamegAe devIe cattAri devIsAhassIparivAro pnnnntto| pa. pamU NaM tAo egamegA devI aNNAI cattAri cattAri devIsahassAI parivAraM viuvittae ? u. pabhU NaM tAo egamegA devI devIsAhassIparivAraM viuvitte| _____evAmeva sapumvAvareNaM solasadevIsahassA paNNattA, se taM tuDie / pa. tA pamU NaM caMde joiside joisarAyA caMdaDisae vimANe sabhAe suhammAe taDieNaM saddhi divAI bhogabhogAiM bhujamANe viharittae ? u. No iNaThe smjheN| pa. tA kahaM te No pamU joiside joisarAyA caMdaDisae vimANe sabhAe suhammAe tuDieNaM saddhi divvAI bhogabhogAI bhuMjamANe viharittae ? u. ka. tA caMdassa NaM joisiMdassa joisaraNNo caMdaDisae vimANe samAe suhammAe mANava. esu ceiyakhaMbhesu vairAmaesu golabaTTasamuggaesu bahave jiNasakahAo saMNipikhattAo ciTThati / tAo NaM caMdassa joisiMdassa joisaraNNo aNesi ca bahaNaM joisiyANaM devANa ya, devINa ya accaNijjAo vaMdaNijjAo pUNijjAo sakkAraNijjAo sammANaNijjAo, kallANaM maMgalaM devayaM ceiyaM pjjuvaasnnijjaao| evaM khalu No pabhU caMde joiside joisarAyA caMdaDisae vimANe sabhAe suhammAe tuDieNa saddhi dinvAI bhogabhogAI bhujamANe vihritte| kha. pabhU NaM caMde joiside joisarAyA caMdaDisae vimANe sabhAe suhammAe caMdasi sIhA saNaMsi cahi sAmANiyasAhassIhi, cahiM aggamahisIhi saparivArAhi, tihiM parisAhi, sahi aNiehi, sahi aNiyAhivaIhi, solasahiM Ayarakkha-devasAhassIhi, aNNehi ya bahUhi joisiehiM devehiM devIhi ya saddhi saMparivuDe, mahayAhayapaTTa-goya-vAiya-taMtI-tala-tAla-tuDiya-ghaNa-muiMga-paDuppavAiya-raveNaM, divvAI bhoga Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aThArahavAM prAta] [179 bhogAiM bhujamANe viharittae kevalaM parivAraNiDDIe / No ceva NaM mehunnvttiyaae| sUrassa aggamahisoyo devoparivAraviuvvaNA ya 1. tA sUrassa NaM joisidassa joisaraNNo kai aggarmAhasIo paNNattAo? u. tA cattAri agamahisoo paNNattAo, taMjahA 1. sUrappabhA, 2. AtavA, 3. accimAlI, 4. pbhNkraa| sesaM jahA caMdassa, NavaraM-sUravaDeMsae vimANe jAva no ceva NaM mehunnvttiyaae| joisiyANaM devANaM ThiI98. pa. tA joisiyANaM devANaM kevaiyaM kAlaM ThiI paNNatA? u. tA jahanneNaM aTThabhAgapaliovamaM, ukkoseNaM paliovamaM, vAsasayasahassamabhahiyaM / pa. tA joisiNoNaM devINaM kevaiyaM kAlaM ThiI paNNatA? u. tA jahanneNaM aTThabhAgapaliovamaM, ___ ukkoseNaM addhapaliovamaM paNNAsAe vAsasahassehi amahiyaM / pa. tA caMdavimANe NaM devANaM kevaiyaM kAlaM ThiI paNNatA ? u. tA jahanneNaM caubbhAgapaliovamaM, __ukkoseNaM paliovamaM vAsasayasahassamamahiyaM / pa. tA caMdavimANe NaM devINaM kevaDayaM kAlaM ThiI paNNatA? u. tA jahanneNaM caubhAgapaliovamaM, ukkoseNaM addhapaliovamaM paNNAsAe vAsasahasse hiM anbhahiyaM / pa. tA sUravimANe NaM devANaM kevaiyaM kAlaM ThiI paNNatA ? u. tA jahanneNaM caumbhAgapaliovama, ukkoseNaM paliovamaM vAsasahassamabhahiyaM / pa. tA sUravimANe NaM devINaM kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA ? u. tA jahanneNaM caubhAgapaliovamaM, ukoseNaM addha palinovamaM paMcarcAha bAsasaehi amahiyaM / Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180] [sUryaprAptisUtra pa. tA gahavimANe NaM devANaM kevaiyaM kAlaM ThiI paNNatA? u.:tA jahanneNaM caubbhAgapaliovama, ukoseNaM paliovamaM / pa. tA mahavimANe NaM devINaM kevaiyaM kAlaM ThiI paNNatA? u. tA jahanneNaM caumbhAgapaliobama, ukkoseNaM addhpliovrm| pa. tANakkhattavimANe Na devANaM kevayaM kAla:ThiI paNNattA? u. tA jahanneNaM caubhAgapaliovamaM, ukkoseNaM addhapaliovamaM / pa. tANakkhatavimANe NaM devINaM kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA.? u. tA jahAneNaM aTThabhAgapalinovama, ___ ukkoseNaM caubbhAgapaliovamaM / pa. tA tArAvimANe gaM devANaM kevaiyaM kAlaM ThiI paNNatA ? u. tA jahaNNaNaM aTThabhAgapaliovamaM, ukkoseNaM caubbhAgapaliovamaM / pa. tA tArAvimANe NaM devINaM kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA ? u. tA jahanneNaM aTThabhAgapaliovama, ukkoseNaM sAiregaaTThabhAgapaliovamaM / ' joisiyANaM appa-bahuttaM99. 5. tA eesi NaM caMdima-sUriya-gaha-Nakkhatta-tArANaM kayare kayarehito appA bA, bahuyA vA, tullA vA visesAhiyA vA? u. tA caMdA ya, sUrA ya, eeNaM dovi tullA, samvatthovA NakhakttA, saMkhijjaguNA gahA, saMkhijjaguNA taaraa|' DO 1. jaMbu vakkha. 7, su. 173 2. jaMbu. vakkha. 7, su. 175 Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ unnIsavAM prAta caMda-sUra-gaha-Nakkhatta-tArANaM parimANaM 100. pa. tA kai NaM caMdima-sUriyA savvaloyaM obhAsaMti, ujjoeMti, tati, pabhAseMti ? Ahie tti vejjaa| u. tattha khalu imAo duvAlasa paDivattIo paNNattAo taMjahA-. tatthege evamAhaMsu--- 1. tA ege caMde ege sUre samvaloyaM obhAsai, ujjoei, tavei, pabhAsai, ege evamAhaMsu / ege puNa evamAhaMsu-- 2. tA tiNNi caMdA, tiNi sUrA savvaloyaM obhAseMti ujjoeMti, tati, pabhAseMti, ege evamAhaMsu / ege puNa evamAhaMsu-- 3. tA aTTha caMdA aTTha sarA savvaloyaM obhAsaiMti jAva pabhAseMti, ege ebamAhaMsu / eeNaM abhilAveNaM NeyavvaM, 4. satta caMdA, satta sUrA, 5. dasa caMdA, dasa sarA, 6. bArasa caMdA, bArasa sUrA, 7. bAyAlIsaM caMdA, bAyAlosaM sarA, 8. bAvattarI caMdA, bAvattaroM sUrA, 6. bAyAlosaM caMdasayaM bAyAlIsaM sUrasayaM, 10. bAvattaraM caMdasayaM bAvattaraM sUrasayaM, 11. bAyAlIsaM caMdasahassaM bAyAlosaM sUrasahassaM, 12. bAvataraM caMdasahassaM, bAvattaraM sUrasahassaM, savvaloyaM obhAsaMti ujjoeMti tarveti, pabhAseMti ege evamAhaMsu, vayaM puNa evaM vayAmo Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182] [sUryaprajJaptisUtra jambUddovo-jaMbuddove joisiyaparimANaM tA ayaNNaM jaMbuddIve dIve savvadIvasamuddANaM samvanbhaMtarAe savvakhuDDAe jAva egaM joyaNasayasahassaM AyAma-vikkhaMbheNaM, tiNi joyaNasayasahassAI, solasa sahassAI, doNi ya sattAvIse joyaNasae, tiNNi ya kose, aTThAvIsaM ca dhaNusayaM terasa aMgulAI, addhaMgulaM ca kiMci visesAhiyaM parikkheveNaM paNNatte / 15. tA jaMbuddIve dIve ___ kevaiyA caMdA pabhAsisu vA, pabhAsiti vA, pabhAsissaMti vA? 25. kevaiyA sUrA visu vA, tati vA, tavissaMtti vA ? 3 pa. kevaiyA gahA cAraM carisuvA, caraMti vA, carissaMti yA ? 4 pa. kevaiyA NakkhattA jo joiMsu vA, joeMti vA, joissaMti vA ? 5 pa. kevaiyA tArAgaNakoDi-koDoo sobhaM sobhesu vA, sobhaMti vA, sobhissaMti kA ? 1 u. tA jaMbuddIve dove do caMdA pabhAseMsu vA, pabhAsiti vA, pabhAsissaMti vaa| 2 u. do sUriyA tavisu vA. taveti vA, tavissaMti vaa| 3 u. chAvartAraM gahasayaM cAraM cariMsu vA, caraMti vA, carissaMti vaa| 4 u. chappaNNaM NakkhattA joyaM joeMsu bA, joeMti vA, joissaMti vaa| 5 u. ega sayasahassaM tettIsaM ca sahassA Nava sayA paNNAsA tArAgaNakoDikoDINaM sobhaM sobhesu vA, sobhaMti vA, sobhissaMti vaa| gAhAodo caMdA do sarA, NakkhattA khala havaMti, chappaNA / chAvattaraM gahasayaM, jaMbuddove vicAroNaM // egaM ca sayasahassaM tettIsaM khalu bhave sahassAI / Nava ya sayA paNNAsA, tArAgaNakoDikoDINaM // lavaNasamuddo tA jaMbuddIvaM dIvaM lavaNe nAmaM samudde vaTTe valayAkArasaMThANasaMThie savvao samaMtA saMparikhitA NaM citttthi| pa. tA lavaNe NaM samudde ki samacakkavAlasaMThie visamacakkavAlasaMThie ? u. tA lavaNasamudde samacakkavAlasaMThie, no visamacakkavAlasaMThie / Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ unnIsavAM prAbhUta |153 . tA lavaNasamudde kevaiyaM cakkavAlavikhaMbheNaM, kevaiyaM parikkheveNaM ? pAhie ti vejjaa| u. tA do joyaNasayasahassAI cakkavAlavikkhaMbheNaM, paNNarasa joyaNasayasahassAiM ekkAsIyaM ca sahassAI sayaM ca egUNacAlIsaM kiMci visesUrNa parikkhevegaM / gAhApaNNarasa sayasahassA, ekkAsIyaM sayaM ca UtAlaM / kiMci viseseNUNo, lavaNodahiNo parikkhevo / 15. tA lavaNasamudde kevaiyA caMdA pabhAsisu vA, pabhAsiti vA, pabhAsissaMti vA? 25. kevaiyA sUrA visu vA, taviti vA, tavissaMti vA ? 35. kevaiyA gahA cAraM carisuvA, caraMti vA carissaMti vA ? 4 pa. kevaiyA NakkhatA jogaM joiMsu vA, joeMti vA, joissaMti vA ? 55. kevaiyA tArAgaNa koDAkoDIo sobhaM sobhesu vA sobhaMti vA sobhissaMti vA ? 1 u. tA lavaNasamudde cattAri caMdA pabhAsisu vA, pabhAsiti bA, pabhAsissaMti vA / 2 u. cattAri sUriyA tavisu vA, taviti vA, tavissaMti vaa| 3 u. tiNNi bAvaNNA mahaggahasayA cAraM carcArasu vA caraMti vA, carissaMti vA / 4 u. bArasa NakkhattasayaM jogaM joeMsu vA joeMti vA, joissaMti vaa| 5 u. do sayasahassA sattaTTi ca sahassA Nava ya sayA tArAgaNakoDAkoDINaM sobhaM sobhesu vA, sobhaMti vA, sobhissaMti vA / gAhAo--- cattAri ceva caMdA, cattAri ya sUriyA lvnntoe| bArasa NakkhattasayaM, gahANa tiNNeva bAvaNNA // docceva sayasahassA, saddhi khalu bhave shssaaii| Nava ya sayA lavaNajale, tArAgaNakoDikoDINaM / / dhAyaIsaMDadove tA lavaNasamudaM dhAyaIsaMDe NAmaM dIve vaTTe valayAgArasaMThANasaMThie sandhao samaMtA saMparikkhittA NaM citttthi| pa. tA dhAyaIsaMDe NAmaM dIve ki samacakkavAlasaMThie visamacakkabAlasaMThie ? u. tA dhAyaIsaMDe gAmaMdIbe samacakkavAlasaMThie, to vismckkvaalsNtthie| Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184] sUryaprajJaptisUtra pa. pAyaIsaMDe NaM dove kevaiyaM cakkavAlavikkhaMbheNaM kevaiyaM parikkheveNaM ? Ahie tti vejjaa| u. tA cattAri joyaNasayasahassAI cakkavAlavikkhaMbheNaM, IyAlosaM joyaNasayasahassAI dasa ya sahassAI Nava ya egaTTe joyaNasae kici visesUrNa parikkheveNaM, Ahie ti vaejjA gAhAdhAyaisaMDa parirao, IyAla dasUttarA syshssaa| Nava ya sayA egaTThA, kiMci viseseNa parihINA // 15. ghAyaIsaMDe dIve kevaiyA caMdA pabhAseMsu vA, pabhAsiti vA, pabhAsissaMti vA? 25. kevaiyA sUriyA taveMsu vA, taviti vA, tavisissaMti vA? 3 pa. kevaiyA gahA cAraM carisuvA, caraMti vA carissaMti vA? 4 pa. kevaiyA NakkhattA jogaM joiMsu vA, joeMti vA, joissaMti kA? 5 pa. kevaiyA tArAgaNakoDAkoDIo, sobhaM sobhesu vA, sobhaMti vA, sobhissaMti vA ? 1 u. bArasa caMdA pabhAseMsu vA, pabhAsaMti vA, pabhAsissaMti baa| 2 u. bArasa sUriyA taveMsu vA, taviti vA, tavisissaMti vaa| 3 u. egaM chappaNNaM mahaggahasahassaM cAraM cariMsu vA, caraMti vA, carissaMti vaa| 4 u. tiNi chattIsA NakkhattasayA jogaM joeMsu thA, joeMti vA, joissaMti vA / 5 u. gAhAo aTheva saya sahassA, tiNi sahassAI satta ya syaaii| egasasIparivAro, tArAgaNakoDikoDoNaM // cavIsaM sasi-raviNo, NakkhattasayA ya tiSiNa chattIsA / egaM ca gahasahassaM, chappaNaM dhAyaIsaMDe // advaiva sayasahassA, tiNNi sahassAI satta ya syaaii| dhAyaisaMDe.dove, tArAgaNa koDikoDoNaM // kAloe samudde tA dhAyaIsaMDaM NaM dIvaM kAloe NAmaM samudde vaTTa valayAkArasaMThANasaMThie samvao samaMtA saMparikkhittANaM citttth| Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ unnIsavAM prAmata] [185 pa. tA kAloe NaM samudde ki samacakkavAlasaMThie, visamacakkavAlasaMThie ? u. tA kAloe NaM samudde samacakkavAlasaMThie, no vismcykvaalsNtthie| pa. tA kAloe NaM samudde kevaiyaM cakkavAlavikkhaMbheNaM, kevaiyaM parikkheveNaM? Ahie tti vejjaa| u. tA kAloe NaM samudde aTTha joyaNasayasahassAI cakkavAlavikkhaMbheNaM paNNatte / ekkANauI joyaNasayasahassAI sari ca sahassAI chacca paMcuttare joyaNasae kiMci visesAhie parikkheveNaM, Ahie tti vaejjA / gAhA--- ekkANauI sayasahassaM, sattari sahassAI parirao tassa / ahiyAI chacca paMcuttarAI, kAlodadhi varassa / / 15. tA kAloye NaM samudde kevaiyA caMdA pabhAsisu vA, pabhAsiti vA, pabhAsissaMti vA ? 2 pa. kevaiyA sUrA tavisu vA, taveti vA, tavissaMti vA ? 3 pa. kevaiyA gahA cAraM risuvA, caraMti vA, carissaMti vA ? 4 pa. kevaiyA NakkhatA jogaM joiMsu vA, joeMti vA, joissaMti vA ? 55. kevaiyA tArAgaNakoDikoDIo sobhaM sobhesu vA sobhaMti vA, somissaMti vA? 1 u. tA kAloye NaM samudde bAyAlIsaM caMdA pabhAseMsu vA pabhAsiti vA, pabhAsissaMti vaa| 2 u. bAyAlIsaM sUrA taveMsu vA, taveti vA, tavissaMti vA / 3 u. tinni sahassA chacca channauyA mahAgahasayA cAraM carisuvA, caraMti vA, carissaMti vA / 4 u. ekkArasa chAvattarA NakkhattasayA jogaM joiMsuvA, joeMti vA, joissaMti vA / 5 u. aTThAvIsaM sayasahassAI, bArasa sahassAI nava ya sayAI paNNAsA tArAgaNakoDikoDIo sobhaM sobhesu vA sobhaMti vA, sobhissaMti vaa| gAhAo-- bAyAlIsaM caMdA, bAyAlIsaM ca diNakarAdittA / kAlodahimi ee, carati saMbaddha lesAgA // NakkhattasahassaM, egami chAvattaraM ca stmnnnne| chaccasayA chaNNauyA, mahaggaha, tiNi ya sahassA // Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186] [sUryaprajJaptisUtra aTThAvIsaM sayasahassa, bArasa ya sahassAI / NabayasayA paNNAsA, tArAgaNa koDikoDINaM // pukkharavaradIve tA kAloyaM NaM samudaM pukkharavare NAma dove baTTe valayAkArasaMThANasaMThie sabao samaMtA saMparikkhittA gaM citttti| pa. tA pukkhare NaM dove ki samacakkavAlasaMThie visamacakkavAlasaMThie ? u. tA pukkharavare NaM dIve sanacakkavAlasaMThie no visamacakvAlasaMThie / pa. tA yukkharavare NaM dove kevaiyaM samacakkavAlavivakhaMbheNaM ? kevaDayaM parikkheveNaM? u. tA solasa joyaNasayasahassAI cakkavAlavikkhaMbheNaM / egA joyaNakoDI bANauiM ca sayasahassAiM auNAvana ca sahassAI aTTa cauNaue joyaNasae parikkheveNaM, paahie|tti vaejjA / gAhA koDI bANauI khalu, auNANauI bhave sahassAI / aTThasayA ca uNauyA, parirao pokkharavarassa // 1 pa. tA pukkharavare NaM dove kevaiyA caMdA pabhAseMsu vA, pabhAsiti vA, pabhAsissaMti vA ? 25. kevaiyA sUrA visu vA, tati vA, tavissaMti vA ? 3 pa. kevaiyA gahA cAraM carisuvA, caraMti vA, carissaMti vA ? 4 pa. kevaiyA NakkhattAHjogaM joiMsu vA, joeMti vA, joissaMti vA ? 55. kevaiyA tArAgaNa koDikoDIyo sobhaM sobhesu vA, sobhaMti vA, sobhissaMti vA? 1 u. tA coyAlaM caMdasayaM pabhAseMsu vA, pabhAsiti vA, pabhAsissaMti vA / 2 u. coyAlaM sUriyANaM sayaM tavisu vA, tati vA, tavissaMti vA / 3 u. bArasa sahassAI chacca bAvattarA mahAgahasayA cAraM carisuvA, caraMti vA, carissaMti vaa| 4 u. cattAri sahassAI battIsaM ca NakkhattA jogaM joeMsu vA, joeMti vA, joissaMti vaa|| 5 u. chaNNauisayasahasAI coyAlIsaM sahasAiM cattAri ya sayAI tArAgaNakoDikoDINaM sobhaM so su vA, sobha'ti vA, sobhissaMti vaa| Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ unnIsavAM prAbhUta] [187 gAhAo.--- cattAlaM caMdasayaM, cattAlaM ceva sUriyANa, sayaM / pokkharavaradIvammi ya, carati ee pbhaasNtaa|| cattAri sahassAI, battIsaM ceva huti NakkhattA / chacca sayA; bAvattaraM, mahAgahA: bAraha sahassA // chaSNaudda] sabasahassA, cottAlosaM khalu bhave shssaaii| cattAri yaH sayA khalu, tArAgaNa koDi koDI NaM / / mANusuttare pandhae tA pukkharavarassa NaM dovassa bahumajjhadesabhAe mANusuttareNAmaM pamvaepaNNate, vaTTa valayAkArasaMThANasaMThie je NaM pukkharavaraM dIvaM duhA vibhayamANe vibhayamANe ciTThai, taMjahA1. abhiMtarayukkharaddhaM ca, 2. bAhirayukkhaddharaddhaM cH| abhitara-pukkharaddha-~ pa. tA abhibtara-pukkharaddhe NaM ki samacakkavAlasaMThie, :visamacakkavAlasaMThie ? u. tA samacakkavAlasaMThie, no vismckkvaalsNtthie| pa. tA abhitara-pukkharaddhe gaM kevaiyaM cakkavAlavikkhaMbheNaM kevayaM parikkheveNaM ? aahie|tti vejjaa| u. tA aTTha joyaNasayasahassAI caSakavAlavikkhaMbhe NaM, ekkA joyaNakoDI bAyAlIsaM ca sayasahassAI tIsaM ca sahassAI do auNApaNNe joyaNasae parikkheveNaM, Ahie tti vaejjA, "aTThava sayasahassA ambhitarapukkha rassa vikkhNbho|"" 15. tA amitarapukkharaddhe NaM kevaiyA caMdA pabhAseMsu vA, pabhAsiti bA, pabhAsissaMti vA? 25. kevaiyA sUrA taveMsu vA, taveMti vA, tavissaMti vA ? 3 pa. kevaiyA gahA cAraM carisuvA, caraMti vA, carissaMti vA ? 4 pa. kevaiyA NakkhatA jogaM joeMsu vA, joeMti vA, joissaMti vA ? 5 pa. kevaiyA tArAmaNakoDikoDIo sobhaM so.su vA, sobhaMti vA, sobhissaMti vA? 1 u. bAvariM caMdA pabhAseMsu vA, pabhAsiti vA, pabhAsissaMti vA / 1. ye gAthA ke prArambha ke do pada haiN| Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188] [sUtraprajJaptisUtra 2 u. bAvari sUriyA taveMsu vA, taveMti kA, tavissaMti vaa| 3 u. cha mahaggahasahassA tinni sae ya chattIsA cAraM careMsu vA, caraMti vA, carissaMti vA / 4 u. doNNi solA NakkhattasahassA jogaM joeMsu vA, joeMti vA, joissaMti vA / 5 u. aDayAlIsaM sayasahassA, bAvIsaM ca sahassA doNi ya sayA tArAgaNakoDikoDINaM sobhaM sobhesu vA sobhaMti vA sobhissaMti vA / gAhAobAvari ca caMdA bAvattarimeva dinnkraadittaa| pukkharavaradIvaDDa, caraMti ee pbhaaseNtaa|| tiNi sayA chattosA, chacca sahassA mahaggahANaM tu / NakkhattANaM tu bhave, solAI duve sahassAI / aDayAlasayasahassA, bAvIsaM khalu bhave sahassAI / do ya saya pukkharaddhe, tArAgaNakoDikoDINaM // samayakkhette pa. tA samayakkhette NaM kevaiyaM AyAma-vikkhaMbheNaM kevaiyaM parikkheveNaM ? Ahie tti vejjaa| u. tA paNayAlIsaM joyaNasayasahassAI AyAma-vikkhaMbheNaMegA joyaNakoDo, bAyAlIsaM ca sayasahassAI doSiNa ya aDaNApaNNe joyaNasae parikkheveNaMAhie tti vaejjA, gAhApaNayAla saya sahassA, samayakhettassa vikkhNbho|' koDI bAyAlIsaM, sahassa dusayA ya aunnpnnnnaasaa| samayakhettassa parirao, emeva ya pukkharaddhassa // 15. tA samayakkhette NaM kevaiyA caMdA pabhAseMsu vA, pabhAsaMti vA, pabhAsissaMti vA ? 2 pa. kevaiyA sUrA taveMsu vA, tavaMti vA, tavissaMti vA ? 3 pa. kevaiyA gahA cAraM cariMsu vA, caraMti vA, carissaMti vA ? 4 pa. kevaiyA NakkhattA jogaM joiMsu vA, joiMti vA, joissaMti vA ? 5 pa. kevaiyA tArAgaNakoDikoDIo sobhaM so su vA sobhaMti vA, sobhissaMti vA ? 1. ye gAthA ke uttarArdha ke do pada haiN| Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ unnIsavA~ prAbhata] [189 1 u. tA battIsaM caMdasayaM pabhAseMsu vA, pabhAsaMti vA, pamAsissaMti vaa| 2 u. tA battIsaM sUrasayaM taveMsu bA, taveti vA, tavissaMti vA / 3 u. tA ekkArasa sahassA chacca solasa mahaggahasayA cAraM carisuvA, caraMti vA, carissaMti vaa| 4 u. tA tiNi sahassA chacca chaNNauyA NakkhattasayA jogaM joeMsu vA, joeMti vA, joi ssaMti vaa| 5 u. tA aTThAsII sayasahassAiM cattAlIsaM ca sahassA satta ya sayA tArAgaNakoDikoDINaM sobhaM sobhesu vA, sobhaMti vA, sobhissaMti vA / gAhAobattIsaM caMdasayaM, battIsaM ceva sUriyANa sayaM / sayalaM mANusaloyaM caraMti ee pabhAseMtA // ekkArasa ya sahassA, chappiya solA mahaggahANaM tu / chacca sayA chaNNauyA makkhattA tiNi ya shssaa| aDhAsIi cattAI, saya sahassAI maNuyalogami / satta ya sayA aNUNA, tArAgaNakoDikoDoNaM // eso tArApiMDo, sadhvasamAseNa maNayalogaMmi / bahiyA puNa tArApo, jihiM bhaNiyA asaMkhejjA / evaiyaM tAragaM, jaM bhaNiyaM mANusaMmi logaMmi / cAraM kalaMbuyA-pupphasaMThiyaM joisaM carai // ravi sasi gaha NakkhattA, evaiyA AhiyA mnnyloe| jesi NAmAgotaM, na pAgayA, paNNavehiti // joisiyANaM piDagAI chAvaTTi piDagAI, caMdAiccANa maNuyalogaMmi / do caMdA do sUrA, ya huMti ekkekae piDae / / chADhi piDagAI, mahAgahANaM maNayalomi / chAvattaraM gahasayaM, hoi ekkekae piDae / Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190] [sUryaprajAptisUtra chADhei piDagAI NakkhattANaM tu maNuyalogaMmi / chappaNaM NakkhattA huMti ekkekkae piDae / joisiyANaM paMtIo gAhAocattAri ya paMtIo, caMdAiccANa maNuyalogami / chAvaTThi chAvaTTi ca, havai ekkekkiyA ptii|| chAvattaraM gahANaM. paMtisayaM havaMti maNuyalomi / chAvaTTi chATuiM ca havai ekkekkiyA paMtI // chappanna paMtIo, NakkhatANaM tu bhaNayalogami / chAddhi chAvaddhi havai ekkekkiyA ptii|| joisiyANaM maMDalA--- gAhAote merumaNucaraMtA, padAhiNAvatta: maMDalA savve / aNavaTThiya jogehi, caMdA sUrA gahagaNA ya // Nakkhatta-tAragANaM, avaTThiyA, maMDalA muNayanvA / te'vi ya padAhiNAvattameva meru aNucaraMti // joisiyANaM maMDalasaMkamaNaM raNikara-diNakarANaM, uddhaM ca aheva saMkamo nasthi / maMDalasaMkamaNaM puNa, sambhaMtara-bAhiraM tirie / joisANaM cAraM suha-duhassa nimittakAraNaM rayaNikara-diNakarANaM, makkhattANaM mahaggahANaM ca / cAraviseseNa bhave, suha-dukkhavihI maNussANaM / / joisANaM tAvakkhettaM tesi pavisaMtANaM tAvakkhettaM tu vaDDae NiyayaM / teNeva kameNa puNo, parihAyai nikkhamANANaM / / tesi kalaMbuyApupphasaMThiyA haMti tAvakkhettapahA / aMto ya saMkuDA bAhiM vitthaDA caMda-sUrANaM // Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [191 unnIsavAM:prAbhUta] caMdassa parivuTTi-parihANI gAhAokeNai vaDada caMdo ? parihANo keNa huMti caMdassa ? kAlo vA joNho vA ? keNa'NubhAveNa caMdassa ? kiNhaM rAhuvimANaM NiccaM caMdeNa hoi avirahiyaM / cauraMgulamasaMpattaM, hiccA caMdassa taM carai // bATTi bATuiM, divase divase tu sukkapakkhassa / jaM parivaDi caMdo, khavei taM ceva kAle NaM / / paNNarasai bhAgeNa :ya caMdaM paNNarasameva taM vri| paNNarasai bhAgeNa ya, puNo'vi taM ceva vakkamai / / evaM vaDDai caMdo, parihANI eva hoi caMdassa / kAlo vA. joho vA, eva'NubhAveNa caMdassa / aNavaTThiyA avaTiyA vA joisiyA gAhAo-- aMtomaNussa khette, havaMti cArogA u uvavaNNA / paMcavihA joisiyA, caMdA sUrA gahagaNA y|| teNa paraM je sesA, cNdaaicc-gh-taar-nnkkhttaa| Nathi gaI gavi cAro, avaTThiyA te muNeyavvA / / aDDAijesu dova-samuddesa joisiyANaM pamANaM-- gAhAoevaM jaMbuddIve, duguNA, lavaNe caugguNA hu~ti / lAvaNagA ya tiguNiyA, sasi-sUrA dhAyaisaMDe / do caMdA iha dove, cattAri ya sAyare lavaNatoe / dhAyaisaMDe dIve, bArasa caMdA ya sUrA y|| mANusaNagassa bahiyA joisiyANaM pamANa gAhAodhAyaisaMDappabhiissa, uhiTThA tiguNiyA bhave caMdA / AillacaMda sahiyA, aNaMtarANaMtare khettega / / Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192] [sUryaprajJaptisUtra rikkhaggaha-tAragaggaM, vIva-samudde jahicchasI gAuM / tassasohi tagguNiyaM, rikkha-gaha-tAraggaM tu // bahiyA u mANusaNagassa caMda-sUrANa'vaTThiyA joNhA / caMdA abhiIjuttA, sUrA puNa huMti pussehi // isiyAgaM aMtaraM-- gAhAocaMdAo sUrassa ya, sUrA caMdassa aMtaraM hoI / paNNAsasahassAiM tu joyaNANaM annuunnaaii|| sUrassa ya sUrassa ya, sasiNo sasiNo ya aMtaraM hoI / bAhiM tu mANusanagassa joyaNANaM sayasahassaM / sUratariyA caMdA, caMdaMtariyA ya diNayarA dittaa| cittaMtaralesAgA, sahalesA maMdalesA y|| mANusanagassa bahiyA egasasIparivAro gAhAoaTThAsIiM ca gahA, aTThAvIsaM ca huMti NakkhattA NaM / egasasI parivAro, etto tArANa vocchAmi / chAbaTi sahassAI, Nava ceva syaaipNcsyraaii| egasasI parivAro, tArAgaNa koDikoDINaM / / aMtomaNussakhette joisiyANaM uDDhovavaNNagAiparUvaNaM pa. aMto bhaNussakhette je caMdima-sUriyA gaha-Nakkhatta-tArArUvA te NaM devA kiM uDDova vaNNagA, kappokvaNNagA, vimANovavaSNagA, cArovavaNNagA, cAraditiyA, gatiratiyA gatisamAvaNNagA? u. tA te NaM devA no uTTovavaNNagA no kappovavaNNagA, vimANovavaNNagA, cArova vaNNagA no cAradiIyA gairaiyA gaisamAvaNNA / uDDhAmuha-kalaMbuaghupphasaMThANasaMThiehiM joyaNasAhassiehiM tAvakkhettehiM sAhassiehi bAhirAhi ya beumviyAhiM parisAhiM mahayAhayaNagIyavAiya-taMtI-tala-tAla-tuDiya Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ unnIsavAM prAbhUta] {193 ghaNamuiMga-paDupavAiyaraveNaM, mahayA ukkiTa sohaNAdabolakalakalaraveNaM, acche pavayarAyaM payAhiNAvattamaMDalacAraM meru aNupariyati / puvvaiMdassa cavaNANaMtaraM aNNaiMdassa uvavajjaNaM pa. tA tesi NaM devANaM jAhe iMde cayai se kayamidANi pakarei ? u. tA cattAri paMca sAmANiyA devA taM ThANaM uvasaMpajjitAgaM viharaM ti jAva aNNe itya ide uvavaNNe bhvi| pa. tA iMdaThANe NaM kevaieNaM kAleNaM virahiyaM paNNataM ? u. tA jahaNNeNaM ikka samayaM ukkoseNaM chammAse / mANusakhettassa bahiyAjoisiyANaMuDDhovavaNNagAiparUvaNaM pa. tA bahiyA NaM mANurasakhettassa je caMdimasUriyA gahagaNa-Nakkhatta-tArArUbA, te NaM devA ki uDDovavaNNagA kappovavaSNagA, vimANocavaNNagA, cArovavaNNagA, cAradiiyA, gairaIyA gaisamAvaNNagA? u. tA te NaM devA no uDDhovavaNNagA, no kappovavaNNagA, vimANovavaNNagA, no cArovavaNNagA, cAradiiyA no gairaiyA, no gismaavnnnngaa| pagiTThagasaMThANasaMThiehi joyaNasayasAhassiehi tAvakkhetahi sayasAhassiehi bAhirAhi veubviyAhi parisAhiM mahayAhaya-paTTa-gIya-vAiya-taMtI-tala-tAla-tuDiya-ghaNamuiMga-paDuSpavAiyaraveNaM, mahayA ukkiTThasIhaNAda-bolakalakalaraveNaM, divvAI bhogabhogAI bhujamANe vihri| sahalesA maMdalesA maMdAyavalesA, cittaMtaralesA, aNNo'NNa sabhogADhAhi lesAhiM kUDA iva ThANaThiyA te padese sadhyao samaMtA probhAsaMti ujjoveMti tati pabhArseti / pa. tA tesi NaM devANaM jAhe iMde cayai, se kahamidANi pakarei ? u. tA cattAri paMca sAmANiyA devA taM ThANaM uvasaMpajittANaM viharaMti, jAva aNNe ittha iMde uvavaNe bhavai / pa. tA iMdaThANe NaM kevaieNaM kAleNaM virahiyaM paNNatte ? u. tA jahaNNaNaM ekkaM samayaM, ukkoseNaM chammAse / sesANaM dIva-samuddANaM AyAmAha 101. tA pukkharavaraM NaM dovaM pukkharode NAmaM samudde baTTe valayAkArasaMThANasaMThie savvao samaMtA saMparikkhitA NaM ciTThai / Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sUryaprajJaptisUtra pa. tA pukkharode NaM samudde ki samacakkavAlasaMThie visamacakkavAlasaMThie ? u. tA samacakkavAlasaMThie no visamacakkavAlasaMThie / pa. tA pukkharode NaM samudde kevaiyaM cakkavAlavikkhaMbheNaM ? kevaiyaM parikleveNaM ? Ahie tti baejjA? u. tA saMkhejjAiM joyaNasahassAI AyAmavikkhaMbheNaM, saMkhejjAI joyaNasahassAI parikkheveNaM pAhie ti vejjaa| pa. tA pukkharode gaM samudde kevaiyA caMdA pabhAseMsa vA, jAva kevaiyA tArAgaNa-koDikoDomo sobhaM sobhissaMti kaa| u. tA pukkharode NaM samudde saMkhejjA caMdA pabhAseMsu vA jAva saMkhejjAo tArAgaNakoDikoDiyo sobhaM sobhissaMti vaa| evaM eeNaM abhilAveNaM1. varuNavare dove, 2. varuNode samudde, 1. khIravare dIve, 2. khorode samudde, 1. ghayavare dIve, 2. ghayode samudde, 1. khoyavare dove, 2. khoyode samudde, 1. naMdIsaravare dove, 2. naMdIsare samudde, 1. aruNe dIve, 2. aruNode samudde, 1. aruNavare dIve, 2. aruNavarode samudde, 1. aruNavarobhAse dIve, 2. aruNavarabhAsode samudde, 1. kuDale dIve, 2. kuDalode samudde, 1. kuDalavare dIve, kuMDalavarode samudde, 1. kuDalavarobhAse dove, 2. kuMDalavarabhAsode smudde| samvesi vikkhaMbha-parikkhevo joisAI ca pukkhrodsaagrsrisaaii| tA kuMDalavarabhAsodaM samuI ruyae dIve vaTTe valayAkArasaMThANasaMThie, savvano samaMtA saMparikkhitANaM cittui| pa. tA ruyae NaM dove ki samacakkavAlasaMThie visamacakavAlasaMThie ? u. tA samacakkabAlasaMThie, no visamacakkavAlasaMThie / Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ unnIsavAM prAbhRta] [195 pa. tA ruyae NaM dove kevaiyaM samacakkavAlavikkhaMbheNaM, kevaiyaM parikleveNaM ? u. tA asaMkhejjAI joyaNasahassAI cakkavAlavikkhaMbheNaM, ____ asaMkhejjAiM joyaNasahassAI parikkheveNaM Ahie ti vaejjA / pa. tA ruyage NaM dove kevaiyA caMdA pabhAsesu vA jAva kevaiyA tArAgaNakoDikoDIo sobhaM so su sobhissaMti vA? u. tA ruyage NaM dIve asaMkhejjA caMdA pabhAseMsu vA jAva asaMkhejjAo tArAgaNa-koDi koDoo sobhaM sobhissaMti vaa| evaM ruyagode samudde, 1. ruyagavare dIve, 2. ruyagavarode samudde, 1. ruyagavarobhAse dove. 2. ruyagavarabhAsode samudde / evaM tipaDoyArA dIva-samuddA NAyavvA, jAva, 1. sUre dIve, 2. sarode samudde, 1. suravare dIve, 2. sUravarode samudde, 1. sUravarobhAse dIve, 2. sUravarabhAsode samudde / sanvesi vikkhaMbha-parikkhevo joisAI ruygvrdiivsrisaaii| tA sUravarobhAsoda NaM samudaM deve NAmaM dove baTTe klAyAkArasaMThANasaMThie savvamao samaMtA saMparikkhittAgaM citttti| pa. tA deve NaM dIve ki samacakkavAlasaMThie, visamacakkavAlasaMThie ? u. tA samacakkavAlasaMThie no vismckkvaalsNtthie| pa. tA deve NaM dIve kevaiyaM cakkavAlavikkhaMbheNaM kevaiyaM parikkheveNaM ? Ahie tti vejjaa| u. tA asaMkhejjAI joyaNasahassAI cakkavAlavikkhaMbheNaM, asaMkhejjAI joyaNasahassAI parikkheveNaM Ahie tti vaejjA / 5. tA deve NaM dove kevaiyA caMdA pabhAseMsa vA jAva kevaiyA tArAgaNa-koDikoDIo sobhaM sobhissaMti vA? u. tA deve gaM dove asaMkhejjA caMdA pabhAseMsu vA jAva asaMkhejjAo tArAgaNakoDikoDIo sobhaM sobhissaMti vA / Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196] [sUryaprajJaptisUtra evaM devode samudde1. NAge dIve, 2. gAgode samudde, 1. jakkhe dove, 2. jakkhode samudde, 1. bhUe dove, 2. bhUode samudde, 1. sayaMbhUramaNe dIve, 2. sayaMbhUramaNe samudde / sadhvesi vikkhaMbha-parikkheve joDasADaM devdiivsrisaaii| Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIsavAM prAbhUta caMdima-sUriyANaM aNubhAvo 102, pa. tA kahaM te aNubhAve ? Ahie tti vaejjA / u. tA tattha khalu imAo do paDivattIo paNNattAo, taMjahA-- 1. tatthege evamAhaMsu tA caMdima-sUriyA NaMno jIvA, ajIvA, no ghaNA, jhusirA, no bAdaraboMdidharA kalevarA / natthi NaM tesi 1. uTThANei vA, 2. kammei vA, 2. balei vA, 4. vIriei vA, 5. purisakkAraparakkamei vaa| no vijju lavaMti, no asaNi lavaMti, no dhaNiyaM lvNti| ahe ya NaM bAdare vAukAe saMmucchai, saMmucchittA vijju pi lavaMti, aNi pi lavaMti, thaNiyaM pilavaMti "ege evmaahNsu"| 1. ege puNa evamAhaMsu-- tA caMdima-sUriyA:NaMjIvA, no ajIvA, ghaNA, no jhusirA, bAdaraboMdidharA, no kalevarA / asthi NaM tesi 1. uTThANei vA, 2. kammei vA, 3. balei vA, 4. vIriei vA, 5. purisakkAraparakkamei vaa| te vijju pi lavaMti, asaNi pi lavaMti, thaNiyaM pi lavaMti, "ege evmaasu"| vayaM puNa evaM vayAmo-- tA caMdima-sUriyA NaM devANaM mahiDiyA, mahajjuiyA, mahabbalA, mahAjasA, mahAsokkhA, mahANubhAgA varavatthadharA, varamalladharA, varAbharaNadharA avochittiNayaTTayAe anne cayaMti, anne uvavajjati / Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198] {sUryaprajJaptisUtra rAhu-kammaparUvaNaM 103. pa. tA kahaM te rAhukamme ? pAhie ti vaenjA ? u. tattha khalu imAo do paDivattIgro paNNattAno taMjahA--- etthege ekmAhaMsu1. asthi NaM se rAhU deve je NaM caMdaM vA sUraM vA giNhai, "ege evmaasu"| ege puNa evamAhaMsu2. natthi NaM se rAhU deve je NaM caMdaM vA sUraM vA giNhai. "ege evmaahNsu"| tattha je te evamAhaMsutA asthi NaM se rAhU deve je NaM caMdaM vA sUraM vA giNhai, se evamAhaMsutA rAhU NaM deve caMdaM vA sUraM thA geNhamANe1. buddhateNaM giNhittA, buddhateNaMmuyai, 2. buddhateNaM giNhittA, muddhateNaMmuyai, 3. muddhateNaM giNhittA, buddhateNaMmuyai, 4. muddhateNaM gihittA, muddhateNaMmuyai, 1. vAmabhuyaMteNaM gihittA vAmabhuyaMteNaM muyai, 2. vAmabhuyaMteNaM giNhattA, dAhiNabhuyaMteNaM muyai, 3. dAhiNabhayaMteNaM giNhittA vAmabhuyaMteNaM muyai, 4. dAhiNabhuyaMteNaM giNhittA dAhiNabhuyaMteNaM muyai // tattha je te evamAhaMsutA nasthi NaM se rAhU deve je NaM caMdaM vA, sUraM vA geNhaha, te evamAhaMsu tattha NaM ime paNNarasakasiNapoggalA paNNatA, taMjahA---1. siMghANae, 2. jaDilae, 3. kharae, 4. khatae, 5. aMjaNe, 6. khaMjaNe, 7. sItale, 8. himasotale, 9. kelAse, 10. aruNAme, 11. parijjae, 12. NabhasUrae, 13. kavi lie, 14. piMgalae, 15. raahuu| tA jayA gaM ee paNNarasa kasiNA kasiNA poggalA sayA caMdassa vA sUrassa vA lesANubaddhacAriNo bhavaMti, tayA gaM mANusaloyaMsi mANusA evaM vayaMti-"evaM khalu rAhU caMdaM vA sUraM vA gennhii"| evaM tA jayA NaM ee paNNarasa kasiNA kasiNA poggasA No sayA caMdassa vA sUrassa vA lesANubaddhacAriNo bhavaMti, No khalu tayA mANusaloyaMsi mANusA evaM vayaMti---"evaM khalu rAhU caMdaM kA sUraM vA geNhai. te evamAhaMsu / Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIsavAM prAmRta] kyaM puNa evaM kyAmo tA rAhU NaM deve mahiDDIe mahajjuie mahabbale mahAyase mahAsokkhe mahANubhAve, varavatthadhare, varamallaghare vraabhrnndhaarii| rAhussa Nava NAmAI tA rAhussa NaM devassa Nava NAmadhejjA paNNatA, taMjahA--1. siMghADae, 2. jaDilae, 3. kharae, 4. khetae, 5. DhaDDare, 6. magare, 7. macche, 8. kacchabhe, 9. kaNNasappe / rAhussa vimANA paMcavaNNA tA rAhussa NaM devassa vimANA paMcavaNNA paNNattA, taMjahA-1. kiNhA, 2. nIlA, 3. lohiyA, 4. hAliddA, 5. sukillaa| asthi kAlae rAhuvimANe khaMjaNavaNNAme paNNatte / asthi nIlae rAhuvimANe lAuyavaNNAbhe paNNatte / asthi lohie rAhuvimANe maMjiTThAvaNNAme paNNatte / asthi hAliddae rAhuvimANe hAliddAvaNNAme paNNatte / asthi sukillae rAhuvimANe bhAsarAsivaNNAme paNNatte / tA jayA gaM rAhU deve AgacchamANe vA, gacchamANe vA, viuvvemANe vA, pariyAremANa vA, caMdassa vA, sUrassa vA lessaM purathimeNaM AvarittA paccasthimeNaM voIvayai, tayA gaM purathimeNaM caMde vA sUre vA uvadaMsei paccasthimeNaM rAhU / tA jayA NaM rAhU deve AgacchamANe vA, gacchamANe vA, viuvvemANe vA, pariyAremANe vA, caMdassa vA sUrassa vA lesaM dAhiNeNaM AvarittA uttareNaM voIvayai, tayA NaM dAhiNeNaM caMde vA sUre vA uvadaMsei, uttareNaM raahuu| eeNaM amilAveNaM paccatthimeNaM prAvaritA purathimeNaM vIIvayai, uttareNaM AvarittA dAhiNeNaM boiivyii| tA jayA gaM rAhU deve AgacchamANe vA, gacchamANe vA, viumvemANe vA, pariyAremANe vA, caMdassa vA sUrassa vA lesaM dAhiNapurasthimeNaM AvarittA uttarapaccatthimeNaM vIIvayai, tayA NaM dAhiNapurasthimeNaM caMde vA sUre vA uvadaMsei, uttarapaccasthimeNaM rAhU / tA jayA NaM rAhU deve AgacchamANe vA, gacchamANe vA, viubvemANe vA, pariyAremANe yA caMdassa Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200] [sUryaprajJaptisUtra vA sUrassa vA lesaM dAhiNapaJcasthimeNaM AvarittA uttarapurathimeNaM bIIvayai, tayA NaM dAhiNapaccatthimeNaM caMde vA, sUre vA uvadaMsei uttarapurasthimeNaM raahuu| eeNaM abhilAveNaM uttarapaccatthimeNaM AvarettA dAhiNapurasthimeNaM voIvayaI, uttarapurasthimeNaM AvarettA dAhiNapaccatthimeNaM viiiivyi|| tA jayA NaM rAhU deve AgacchamANe vA gacchamANe vA, viudvemANe vA, pariyAremANe vA, caMdassa vA sUrassa vA lessaM AvarettA voIvayai tayA NaM mANusaloyaMsi maNussA evaM vayaMti "rAhuNA caMde vA, sUre vA ghie|" tA jayA NaM rAhU deve AgacchamANe vA, gacchamANe vA viugvemANe vA, pariyAremANe vA, caMdassa vA sUrassa vA lesaM AvarettA pAseNaM vIIvayai, tayA NaM mANusaloyaMsi maNussA evaM vayaMti--"caMdeNa vA, sUreNa vA rAhussa kucchI bhiNNA / tA jayA NaM rAhU deve AgacchamANe vA, gacchamANe vA, viuvvemANe vA, pariyAremANe vA, caMdassa vA, sarassa vA lesaM AvaresA paccosakkai tayA NaM mANusaloyaMsi maNussA evaM vayaMti-"rAhuNA caMde vA sUre vA baMte / " tA jayA NaM rAhU deve AgacchamANe vA, gacchamANe vA, viunvemANe vA, pariyAremANe vA, caMdassa vA, sUrassa vA lesaM AvarettA majjhaM majjheNaM vIIvayai, tayA NaM mANusaloyaMsi maNussA evaM vayaMti"rAhuNA caMde vA, sUre vA viiyrie|" tA jayA NaM rAhU deve AgacchamANe vA, gacchamANe vA, viubvemANe vA, pariyAremANe vA, caMdassa vA sUrassa vA lesaM AvarettA ahe sakkhi sapaDidisi ciTThai, tayA NaM mANusaloyaMsi maNassA evaM vayaMti-"rAhuNA caMde vA sUre vA dhtthe|" rAhussa duvihattaM pa. kaivihe NaM rAhU paNNate? u. duvihe paNNatte, taMjahA-tA dhuvarAhU ya pavvarAhU ya / ka. tattha NaM je se dhuvarAhU se gaM bahulapakkhassa pADivae paNNarasai bhAgeNaM bhAgaM caMdassa lesaM AvaremANe AvaremANe ciTThai, taMjahA-paDhamAe paDhamaM bhAga, jAva paNNarasamIe paNNarasamaM bhaagN| carame samae caMde ratte bhavai, pravasese samae caMde ratte ya, viratte ya bhavai / Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIsavAM prAbhUta] [201 tameva sukkapakkhe uvadaMsemANe uvadaMsemANe ciTThai, taMjahA-paDhamAe paDhama bhAgaM jAva paNNarasamIe paNNarasamaM bhAgaM / carame samae caMde viratte ya bhavai, avasese samae caMde ratte ya viratte ya bhavai / kha. tattha NaM je te pavvarAha se jahaNNeNaM chaha mAsANaM, ukkoseNaM bAyAlIsAe mAsANaM caMdassa, aDayAlIsAe saMvaccharANaM sarassa ! caMdassa sasI-abhihANaM 104. pa. tA kahaM te caMde sasI caMde sasI Ahie ? ti vejjaa| u. tA caMdassa NaM joisidassa joisaraNo miyake vimANe kaMtA devA, kaMtAo devIo, katAI aasnn-synn-khNbh-bhNdd-mttovgrnnaaii| apaNA vi NaM caMde deve joiside joisarAyA some kaMte subhe piyadaMsaNe surUve / tA evaM khalu caMde saso, caMde sasI Ahie ti vejjaa| sUrassa prAiccAbhihANaM pa. tA kahaM te sUrie Aicce sUrie Aicce Ahie ? ti vejjaa| u. tA sUrAdIyA samayAi vA AvaliyAi vA ANApANi vA thovei vA, jAva ussapiNI, prosappiNIi vA / tA evaM khalu sUre Aicce sUre Aicce Ahie ti vaejjA / caMda-sUrAINaM kAma-bhogaparUvaNaM 105. pa. tA caMdassa NaM joisivassa joisaraNNo kai AgamahisIo paNNatAo? u. tA cattAri agamahisIno paNNattAo, taMjahA-1. saMbappabhA, 2. dosiNAbhA, 3. acci mAlI, 4. pbhNkraa| jahA heDhA taM ceva jAva No ceva NaM mehuNavattiyaM / evaM sUrassa vi NeyavvaM / pa. tA caMdima-sariyA joisidA joimarAyANo kerise kAmabhoge paccaNubhavamANA viharaMti? u. tA se jahANAmae keI purise, paDhamajovaNuTThANabalasamatthe, paDhamajovaNuDhANabalasamatthAe bhAriyAe saddhi, aciravattavivAhe, Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202] [sUryaprajJaptisUtra atthatthI atthagavesaNayAe solasabAsaviSyavasie, se NaM tato laDhe kayakajje aNahasamagge puNaravi NiyagadharaM hatvamAgae, pahAe kayabalikamme kayakouyamaMgalapAyacchitte suddhappavesAI maMgalAI vatthAI pavaraparihie, appa-mahagghAbharaNAlaMkiyasarIre, maNuNNaM thAlIpAkasuddhaM aTThArasavaMjaNAulaM bhoyaNaM bhutte samANe, taMsi tArisagaMsi vAsagharaMsi aMto sacittakamme, bAhirao dUmiyaghaTumaThe vicittaulloa-cilliyatale bahusamasuvibhattabhUmibhAe, maNirayaNa-paNAsiyaMdhayAre / kAlAgurU-pavarakudurukka-turukka-dhUva-maghamaghetagaMdhuddhayAbhirAme sugaMdhavaragaMdhie, gaMdharvATTa taMsi tArisagaMsi sayaNijjaMsi duhao uNNae majjhe NayagaMbhIre ubhao sAligaNaTTie, ubhao paNNattagaMDabibboyaNe, suramme gaMgApuliNa-bAluA-uddAla-sAlisae suviraiyarayattANe, oyaviya-khomiyakhomadugUlapaTTapaDicchAyaNe, rattaMsuyasaMvaDe, suramme AINaga-rUya-bUra-NavaNIya-tUlaphAse, sugaMdhavara-kusumacuSNa-sayaNovayArakalie, tAe tArisAe bhAriyAe saddhi siMgArAgAracArubesAe saMgata-hasita-Nita-ciTThita saMlAva-vilAsa-NiuNajuttovayArakusalAe aNurattAvirattAe maNo'NukUlAe saddhi egaMtaratipasatte aNNattha katthaI maNaM akuvamANe iThe sadda-pharisa-rasa-rUva-gaMdhe paMcavihe mANussae kAmabhoge paccaNubhavamANe vihrijjaa| pa. tA se NaM purise viusamaNakAlasamayasi kerisae sAyAsokkhaM paccaNubhavamANe viharai ? u. urAlaM samaNAuso! tA tassa NaM purisassa kAmabhohito etto aNaMtaguNavisiTutarA ceva vANamaMtarANaM devANaM kAmabhogA, vANamaMtarANaM devANaM kAma-bhogehito aNataguNavisiTutarA ceva asuriMdavajjiyANaM bhavaNavAsINaM devANaM kAmabhogA, asuriMdavajjiyANaM devANaM kAma-bhogehito etto aNaMtaguNavisiTTatarA ceva asurakumArANaM iMdabhUyANaM devANaM kAmabhogA, Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIsavAM prAbhUta] [203 asurakumArANaM devANaM kAma-bhogehito aNaMtaguNavisiTutarA ceva gahagaNa-Nakkhatta-tArArUbANaM kAmabhogA, gahagaNa-Nakkhatta-tArArUvANaM kAma-bhogehito aNaMtaguNavisiddhatarA ceva caMdima-sUriyANaM devANaM kAmabhogA, tA erisae NaM caMdima-sUriyA joisidA joisarAyANo kAmabhoge paccaNubhavamANA viharati / Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31viiN svrg 106. tattha khalu ime aTThAsoI mahaggahA paNNatA, taMjahA 1. iMgAlae, 2. viyAlae, 3. lohiyakkhe, 4. saNicchare, 5. AhuNie, 6. pAhuNie, 7. kaNe, 8. kaNae, 6. kaNakaNae, 10. kaviyANae, 11 kaNasatANae / 12. some, 13. sahie, 14. assAsaNe, 15. kajjoyae, 16. kambaDae, 17. ayakarae, 18. du'dubhae, 99. saMkhe, 20. saMkhavaNNe, 21. saMkhavaNNAbhe, 22. kaMse / 23. kaMsavaNe, 24. kaMsavaNNAbhe, 25. NIle, 26. NIlobhAse, 27. rUppI, 28. rUppobhAse, 26. bhAse, 30. bhAsarAsI, 31. tile, 32. tilapuSphavaNe, 33. dge| 34. dagapaMcavaNNe, 35. kAle, 36. kAkaMdhe, 37. iMdaggI, 38. dhUmake U, 39. harI, 40. piMgale, 41. buhe, 42. sukke, 43. bahassaI, 44. raahuu| 45. agatthI, 46. mANavage, 47. kAse, 48. phAse, 49. dhUre, 50. pamuhe, 51. viyaDe, 52. visaMdhI, 53. Niyalle, 54. payalle, 55. jaDiyAille / 56. aruNe, 57. aggillae, 58 kAle, 59. mahAkAle, 60. sothie, 61. sovasthie, 62. baddhamANage, 63. palaMbe, 64. NiccAloe, 65. niccujjoe, 66. sayaMpabhe / 67. obhAse, 68. seyaMkare, 69. khemaMkare, 70. AbhaMkare, 71. pabhaMkare, 72. aparAjie, 73. arae, 74. asoge, 75. bIyasoge, 76. vimale, 77. viytte| 78. vitathe, 79. visAle, 80. sAle, 81. subbae, 82. aniyaTTI, 83 egajaDI, 84. dujaDI, 85. karakarie, 86. rAyaggale, 87, pupphakeU, 88. bhAvakeU' / 1. sthAnAMga a. 2, u. 3, su. 95 meM jaMbUdvIpa ke do candroM do sayoM ke 88 grahoM kI saMkhyA do do kI dI gaI hai| Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgahaNIgAhAo 1. iMgAlae, 2. viyAlae, 3. lohiyakkhe, 4. saNicchare ceva / 5. AhuNie, 6. pAhuNie, 7-11. kaNagasanAmA u paMceva // 2. 12. some, 13. sahie, 14. AsAsaNe ya, 15. kajjovae ya, 16. kmbdde| 17. ayakarae, 18. duduhae, 19-21. saMkhasanAmAo tinneva // 3. 22-24. tinnena kaMsanAmA, 25-26. NIlA, 27-28. ruppI ya hoti cattAri / 29-30. bhAsa, 31-32. tilapuSphavaNNe, 33-34. daga-paNavaNNe ya, 35. kAya, 36. kAkaMdhe // 4. 37. iMdaggi, 38. dhUmakeU, 36. hari, 40 piMgalae, 41. buhe ya, 42. sukke y| 43. bahassaI,44. rAha, 45 agatthI, 46. mANavae, 47kAsa, 48. phAse y|| 5. 46 dhUre, 50. pamuhe, 51. viyaDe, 52. visaMdhi, 53. Niyale, 54. tahA payalle ya / 55. jaDiyAilae, 56. aruNe, 57 aggilla, 58. kAle, 59 mahAkAle ya // 6. 60. sosthiya, 51. sobatthiya, 62. baddhamANage, 63. tahA palaMbe ya / 64. NiccAloe, 65. Niccujjoe, 66 sayaMpabhe, 67. ceva obhAse / / 7. 68. seyaMkara, 69. khemaMkara, 70. AbhaMkara, 71. pabhaMkare va boddhabve / 72. arae, 73. virae ya tahA, 74. asoge, 74. vIyasoge ya / 8. 76. bimala, 77. vitatta, 78. vitathe, 79. visAla, 80. taha sAla, 81. subbae ceva / 82. aniyaTTI, 83. egajaDI ya, 84. hoi bijaDI ya boddhandhe // 9. 85. karakarae, 86. rAyaggala, 87. boddhadhve puppha, 88. bhAvakeU ya / aTThAsII gahA khalu yanvA prANupumbIe / Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvAsaMhAro 107. ii esa pAhuDatthA, abhanvajaNahiyayadullAhA iNabho / ukkittiyA bhagavaI, joisarAyassa paNNattI / / esa gahiyA'vi saMtA, thaddhe gArabiya mANi-paDiNIe / abahussae Na deyA, tasvivarIe bhave deyA / / saddhA-dhiti-uTThANacchahaha-kamma-bala-viriya-purisakArehi / jo sikkhio'dhi saMto, abhAyaNe pakkhibejjAhi // so pavayaNa-kUla-gaNa-saMghabAhiro nnaann-vinny-prihiinno| prarahaMta-thera-gaNaharameraM kira hoi voliinno|| tamhA dhitiuTThANucchAha kamma-bala-viriyasikkhiraM gANaM / dhAreyavvaM NiyamA Na ya aviNaesu dAyavvaM // vIravarassa bhagavao, jara-maraNa-kilesa-dosarahiyassa / vaMdAmi viNayapaNao, sokkhuppAe sayA pAe / // sUriyapaNatI samattA // 10 Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suyazavirapaNIyaM caMdapajjattisuttaM namo arihaMtAm / / jayai nava-naliNa-kuvalaya-viyasiya-sayavatta-pattaladalaccho / vIro gaiMda-mayagala-salaliya-gayavikkamo bhayavaM // 1 // nabhiUNa asura-sura-garula-bhuyaga-parivaMdie gayakilese / arihe siddhAyariya-uvajjhAe savvasAhU ye // 2 // phuDa-viya Da-pAgaDatthaM, vucchaM punva-suya-sAra-nIsaMdaM / suhamaM gaNiNovaiTTha, joisa-gaNarAyapatti // 3 // nAmeNa iMdabhUiti goyamo vaMdiUNa tiviheNaM / pucchai jiNavara-vasahaM, joisarAyassa patti // 4 // kai maMDalAi vaccai 1, tiricchA ki ca gacchaI 2 / obhAsai kevaiyaM 3, seyAi ki te saMThiI 4 // 5 // kahiM paDihayA lesA 5, kahaM te oyasaMThiI 6 / / ke sUriyaM varayate 7, kahaM te udayasaMThiI 8 // 6 // kaikaTThA porisIcchAyA 9, jogetti ki te Ahie 10 / / ki te savaccharANAI 11, kai saMvaccharAi ya 12 / / 7 // kahaM caMdamaso vuDDI 13, kayA te do (jo) siNA bahU 14 / ke sigdhagaI vutte 15, kiM te do (jo) siNalakkhaNaM 16 // 8 // cayaNovavAya 17, uccatte 18, sUriyA kai AhiyA 19 / aNubhAve kerise vutte 20, evameyAiM vIsaI // 9 // sUtra 1 // vaDovaDDI 1, muhattANa-maddhamaMDalasaMThiI 2 / ke te ciNNaM pariyarai 3, aMtaraM kiM caraMti ya 4 // 10 // ogAhai kevaiyaM 5, kevaiyaM ca vikaMpai 6 / maMDalANa ya saMThANe 7, vikkhaMbho 8 aTTha pAhuDA // 11 // sUtra 2 // chappaMca ya satteva ya, aTTa ya tinni ya havaMti pddivttii| paDhamassa pAhuDassa u, havaMti eyAo paDivattI // 12 // sUtra 3 // Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208] [sUryaprAptisUtra paDivattIgro udae, aduva atthamaNesu y| bheyaghAe kaNNakalA, muhatANa gaIi ya // 13 // nikkhamamANe sigghagaI, pavisaMte maMdagaIi y| culasIisayaM purisANaM, tesi ca paDivattIo // 14 // udayammi aTTa bhaNiyA, bheyagghAe duve ca pddivtsii|| cattAri muhattagaIe, hoti taiyammi paDivattI // 15 // sUtra 4 Avaliya 1, muhattagge 2, evaMbhAgA 3 ya, jogassA 4 / kulAI 5, puNNamAsI 6 ya, saMnidhAe 7 ya saMThiI 8 // 16 / tAragaM 9, ca NetA ya, 10, caMdamaggatti 11 yAvare / devatANaM ya ajjhayaNA 12, muhattANaM nAmayA 13 iya // 17 // divasA rAI ya vattA 14 ya, tihi 15, gottA 16 bhoyaNANi ya 17 / AiccacAra 18, mAsA 19 ya, paMca saMvaccharA 20 iya / / 18 / / joisassa ya dArAI 21, nakkhattavicae 22 viya / dasame pAhuDe ee, bAvIsaM pAhuDa-pAhuDA // 19 // sUtra 5 // teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM mihilA NAmaM NayarI hotthA riddhasthimiyasamiddhA pamuiyajaNajANavayA jAva pAsAdIyA, vnnnno||1|| tIse gaM mihilAe NayarIe bahiyA uttarapurasthime disIbhAe ettha NaM mANibhadde NAmaM ceie hotthA cirAIe, vaNNao // 2 // tIse gaM mihilAe gayarIe jiyasattaNAmaM rAyA, dhAriNI devI, vaNNao // 3 // teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM taMmi mANibhadde ceie sAmI samosaDhe, parisA NiggayA, dhammo kahio, parisA paDigayA jAva rAyA jAmeva disi pAunbhUe tAmeva disi paDigae // 4 // sUtra 6 // teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa jeThe aMtevAsI iMdabhUI NAmaM aNagAre goyamagotte NaM sattussehe jAva pajjuvAsamANe evaM vayAsI // sUtra 7 // pa0 tA kahaM te vaDDhovaDDho muhuttANaM Ahitetti vadejjA ? u0 goyamA ! tA aTTa egUNavose muhattasate sattAvIsaM ca sattavibhAgo muhattassa Ahitetti vadejjA / / sUtra 8 // jAva"........ Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [209 sUrya candrasUtra] iya esa pAgaDatthA, abhazvajahiyaya-dullabhA innmo| ukkittiyA bhagavatI joisarAyassa paNNattI // 1 // esa gahiyAvi saMtI, thaddhe gaarviymaannpddinniie| abahussue Na deyA, tabivarIe bhave yA // 2 // (saddhA) ghiiuTThANucchAha-kammabalaviriya-purisakArehiM / jo sikkhiyovi saMto, abhAyaNe pavikhavijjAhi // 3 // so pavayaNa-kula-gaNa-saMghabAhiro nnaannvinny-prihiinno| arahaMta-theragaNaharameraM kira hoi boliinno|| 4 // tamhA ghiuTThANucchAha-kammabalavIriyasikkhiyaM nANaM / dhAreyavvaM NiyamA, Na ya aviNaesu dAyabvaM // 5 // vIravarassa bhagavato, jaramaraNa-kilesa-dosarahiyassa / vaMdAmi viNayapaNato sokkhuppAe sayA pAe // 6 // sUtra 107 // vIsaimaM pAhuDaM samattaM // caMdapannattI samattA // Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa zrI sUrya-candraprajJaptisUtra kA gaNita vibhAga sUtrasaMkhyA 8 muhUrta ke parimANa ko hAni-vRddhi : nakSatramAsa ke muhUrta kA parimANa eka yuga ke ahorAtra 1830 hote haiN| eka yuga ke nakSatramAsa kI saMkhyA 67 hai| eka nakSatramAsa ke divasa 1830-67 karane se 27 dina 21/67 muharta pramANa hotA hai| vaha isa prakAra 67)1830(27 134 490 469 21 21/67 ke muhUrta karane ke lie 30 se guNA karane para 214 30 - 630 hote haiM / unako 67 se bhAga dene para ( 63067 ) 9 muharta 27/67 bhAga hote haiN| arthAta nakSatramAsa 27 divasa 9 muhUrta 27/67 bhAga hotA hai / usake muhUrta karane para 27 4 308810 hote haiN| unameM 9 jor3ane se 819 hote haiN| ataeva nakSatramAsa ke muhUrtoM kI saMkhyA 819 / 27/67 hotI hai / sUryamAsa ke muhatoM kI saMkhyA eka yuga ke divasa 1830 haiM aura eka yuga ke sUryamAsa 60 haiN| sUryamAsa ke divasa karane ke lie 1830 ko 60 se bhAga dene para 30 dina aura 30/60 hoNge| unake muhUrta karane ke lie sUryamAsa ke dinoM ko 30 se guNA karane para 304 30 = 900 hote haiM aura 30/60 ko 30 se guNA karane para 30 x 3060 karane para 15 muhUrta hote haiN| inako 900 meM jor3ane para 915 muhUrta hote haiN| arthAt sUryamAsa ke muhUrtoM kI saMkhyA 915 hotI hai / candramAsa ke muhUtoM kI saMkhyA ___eka yuga ke candramAsa 62 hote haiM aura eka yuga ke divasa 1830 haiM / candramAsa ke dina banAne ke lie 1830 : 62 karane se 29 dina 32/62 prApta hote haiN| inake muhUrta banAne ke lie 30 se guNA karane para 294 30 =870 hoMge aura 32/62 x 30 karane para 960/62 hoMge evaM muhUrta ke Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa] [211 rUpa meM 15 muhUrta 30/62 hoNge| isa saMkhyA ko pUrvokta 870 meM milAne para 885 muhUrta pUrNa evaM 30/62 muhUrta kI saMkhyA hogii| karmamAsa ke muhUrtoM kI saMkhyA eka yuga meM 30 dina kA eka karmamAsa hotA hai| usake muhUrta banAne ke lie 30 se guNA karane para 304 30 =900 hote haiM / yaha karmamAsa ke muhUtoM kI saMkhyA hai| mAsa muhUtoM kI saMkhyA 1 nakSatramAsa 8194 27/67 mu. 2 sUryamAsa 3 candramAsa 885 / 30/62 mu. 4 karmamAsa 900 ma. prathama prAbhUta kA pAThavAM sUtra samApta sUtrasaMkhyA 6, 10, 11 366 rAtri-divasa kA pramANa sarvAbhyaMtaramaMDala se sarvabAhya maMDala meM gamana karane para evaM sarvabAhya maMDala se sarvAbhyaMtara maMDala meM gamana karane para sUrya ko ( 366 rAtri divasa ) lagate haiM / --sUtra saM. 9 sUrya 366 divasa meM 184 maMDala meM saMcAra karatA hai| -sUtra saM. 10 rAtri-divasa kI hAni-vRddhi kA pramANa sUrya 366 divasa meM sarvAbhyantara maMDala meM se sarvabAhya maMDala meM, sarvabAhya maMDala meM se sarvAbhyantara maMDala meM parikramA karatA hai / sarvAbhyantara maMDala meM se sarvabAhya maMDala taka 183 divasa meM parikramA karatA hai| jaba sUrya sarvAbhyantara maMDala meM hotA hai taba 18 muhUrta kA dina evaM 12 muhUrta kI rAtri hotI hai| sarvAbhyantara maMDala meM se sarvabAhya maMDala taka jAne meM 183 dina hote haiM aura usa samaya meM 6 muhUrta kI hAni-vRddhi hotI hai| eka divasa meM muharta ke 2/61 bhAga kI vRddhi-hAni hotI hai| arthAt divasa ke parimANa meM muhUrta ke 2/61 bhAga kI hAni hotI hai aura rAtri ke parimANa meM muhUrta ke 2/61 bhAga kI vRddhi hotI hai| sUrya jaise-jaise bAhyamaMDala kI ora gamana karatA hai vaise-vaise divasa ke parimANa meM hAni aura rAtri ke pramANa meM vRddhi hotI hai / sUrya jaba sarvabAhyamaMDala meM vartamAna hotA hai taba 12 muhUrta kA dina aura 18 muhUrta kI rAtri hotI hai / sUrya jaise-jaise sarvAbhyantaramaMDala kI tarapha gamana karatA hai vaise-vaise dina meM vRddhi aura rAtri meM hAni hotI hai| Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212] [sUryaprazaptisUtra prathama 6 mAsa meM divasa ghaTatA hai aura rAtri bar3hatI hai| dUsare 6 mAsa meM divasa bar3hatA hai aura rAtri ghaTatI hai| hAni-vRddhi kA pramANa muhUrta ke 2/61 bhAga jitanA hotA hai| -sUtra 11 prathama prAbhUta kA prathama prAbhUta-prAbhRta samApta tRtIya prAbhuta-prAbhUta meM 'sayamegaM coyAle' gAthA apUrNa hone se artha nahIM kara sakate haiN| zeSa vyavaccheda hai / isa prakAra zrI amolaka RSijI ne sUryaprajJapti kI bhASA meM likhA hai tathA TIkAkAra malayagirikRta TIkA se bhI yathArtha gaNita 144 AtA nahIM hai| jinake dhyAna meM gaNita kI prakriyA ho yadi ve batAne kI kRpA kareMge to zrutasevA mAnI jaayegii| prathama prAbhUta kA tRtIya prAbhRta-prAbhUta samApta / sUtra 15 do sUryoM ke ( bharata aura airavata ke ) saMcaraNa samaya meM paraspara antara ___ saMcaraNa karate samaya donoM sUryoM ke bIca pratyeka maMDala meM 5 yojana 35/61 bhAga antara hotA hai / jaba donoM sUrya sarvAbhyantaramaMDala meM vartamAna hoM taba donoM sUryoM ke bIca 99640 yojana antara hotA hai| ___ jambUdvIpa kSetra eka lAkha yojana ke viSkambha vAlA hai / pratyeka sUrya 180 yojana avagAhana karake saMcAra karatA hai| 100000 yojana meM se donoM sUrya kA avagAhana kSetra 180 aura 180 yojana kula milAkara 360 yojana kama karane para 99640 yojana zeSa rahate haiN| jo sarvAbhyantaramaMDala meM vartamAna donoM sUryoM kA antara hotA hai / 184 sUryamaMDala ke 183 antara hote haiM aura eka maMDala kA dUsare maMDala taka 2 yojana 48/61 bhAga kA antara hotA hai / ataH jaba sUrya eka maMDala se dUsare maMDala meM jAtA hai taba donoM ora ke maMDala ke antara 2 yojana 48/61 aura 2 yojana 48/67 kA jor3a karane para 5 yojana 35/61 bhAga hotA hai| sarvabAhyamaMDala meM vartamAna donoM sUryoM kA paraspara antara donoM sUryoM kI apekSA pratimaMDala 5 yojana 35/61 bhAga antara pUrva meM batAyA hai / sarvaAbhyantara maMDala se sarvabAhyamaMDala 183 vAM hotA hai / 183 ko 5 yojana 35/61 se guNA karane para 3 4 340 isa prakAra 1020 yojana antara AtA hai| isa 1020 yojana antarako 996/40 meM milAne para 100660 yojana hotA hai| jo sarvabAhyamaMDala meM vartamAna do sUryoM kA paraspara antara hai| -sUtra 15 prathama prAbhRta kA cauthA prAbhRta-prAbhRta samApta / Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa [213 eka ahorAtra meM sUrya kA saMcaraNa-kSetra sUrya eka ahorAtra meM 2 yojana 48/61 bhAga saMcaraNa karatA hai / sUrya 183 divasa meM 510 yojana saMcaraNa karatA hai, jisase eka divasa meM 2 yojana 48/61 bhAga saMcaraNa karatA hai / 183 maMDala kA 183 divasa meM sUrya saMcaraNa karatA hai| eka divasa meM eka maMDala meM saMcAra karatA hai / sUrya ke sarvamaMDaloM kA saMcaraNa kSetra 510 yojana kA hai| eka maMDala kA eka divasa kA saMcaraNa 2 yojana 48/61 bhAga hotA hai| ----sUtra 18 prathama prAbhRta kA chaThA prAbhRta-prAbhUta samApta / sUtra 20 pratyeka maMDala kA viSkambha-AyAma jaba sUrya sarvAbhyantaramaMDala meM ho taba 1 lAkha yojana kA 48/61 bhAga bAhalya se 99640 yojana AyAma-viSkambha se 315089 yojanA parikSepa se saMkramaNa karatA hai taba 18 muhUrta kA utkRSTa divasa aura jaghanya 12 muhUrta kI rAtri hotI hai / __ jaba sUrya sarvAbhyantaramaMDala ke anantaravartI maMDala meM saMkramaNa karatA hai taba 1 yojana kA 48/61 bhAga bAhalya se 99645 yojana 35/61 bhAga AyAma viSkambha se, 315107 yojana kiMcit vizeSa nyUna parikSepa se cAra (gati) karatA hai / tava divasa aura rAtri kA pramANa sarvAbhyantaramaMDala ke samAna hI hotA hai| sarvAbhyantaramaMDala meM AyAma-viSkambha kA pramANa eka sUrya 180 yojana avagAhana karake gati karatA hai / jambUdvIpa ke donoM sUrya kI apekSA 360 yojana avagAhanA jambUdvIpa kSetra ke 1 lAkha yojana pramANa meM se kama karane para 99640 yojana rahate haiM / jo sarvAbhyantaramaMDala kA AyAma-viSkambha hai / sUtra 20 sarvAbhyantaramaMDala kA parikSepa sarvAbhyantaramaMDala kA parikSepa ( 315089) yojana hai / vaha isa prakAra hai ( sarvAbhyantara maMDala kA viSkambha )2 x 10 isa sUtra se parikSepa kA vicAra karane para nimna prakAra se hogA ) (99640)24 10) 9928129600 x 10 ) 99281296000 Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214] [sUryaprajJaptisUtra / / / / / / 99281296000 315089 yojana parikSepa 3 92281296000 +3 9 +1 61 625 3181 -5 3125 - 63000 00562960 504064 - - 05689600 +9 5671521 630178 0018079 ukta prakAra se gaNita karane para sarvAbhyaMtaramaMDala kA parikSepa 315089 yojana hotA hai aura 18079 zeSa rahate haiN| pratyeka maMDala kA parikSepa pratyeka maMDala meM 5 yojana 35/61 bhAga AyAma-viSkama meM vRddhi hotI hai / tadanusAra sarvAbhyaMtaramaMDala ke anantaravartI maMDala kA AyAma viSkama 99645 yojana 35/61 bhAga hai / pratyeka maMDala kA parikSepa nikAlane ke liye (jAnane ke liye) 5 yojana ke ikasaThiyA bhAga karane para 5461 = 305 pAte haiN| unameM 35 bhAga aura milAne para 340 hote haiM / parikSepa nikAlane kI vidhi (viSkaMbha kA)24 10 ) (340)2410 ) 1156004 10 ) 1156000 Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa] [211 1075 1 )1156000 207 01560 7 1449 2145 5 011100 10725 2150 00375 1075 ke yojana banAne ke liye 61 se bhAga dene para [1075 :-61] 17 yojana 38/61 pAeMge / pratyeka maMDala meM 17 yojana 38/61 bhAga parikSepa bar3hatA hai| pratyeka parimaMDala kA parikSepa vyavahAra se 18 yojana aura nizcaya se 17 yojana 38161 bhAga hai / pratyeka maMDala ke parikSepa meM 18 yojana milAne para dUsare maMDala kA parikSepa hotA hai| aisA karane para sUrya saMkramaNa karatA-karatA sarvabAhya maMDala meM AtA hai taba AyAma viSkaMbha 100660 hotA hai| sarvabAhya maMDala kA parikSepa 3183 14.869 hai vyavahAra se 318315 yojana hotA hai| sarvabAhya maMDala kA AyAma-viSkama-parikSepa nikAlane kI vidhi pratyeka maMDala meM 5 yojana 35 / 61 bhAga bar3hatA hai jisase sarvabAhyamaMDala meM kitanI vRddhi hogI? parimaMDala 183 hone se 5 yojana 35/61 bhAga se guNA karane para 183 maMDala x 5 yojana = 915 yojana hote haiN| 35 bhAga x 183 maMDala - 6405 hote haiN| inake yojana banAne ke liye 6405 ko 61 se bhAga dene para 105 yojana Ate haiN| pUrvokta 915 yojana meM 105 yojana milAne se 1020 yojana hote haiM / sarvAbhyaMtaramaMDala ke AyAma 99640 yojana meM 1020 yojana jor3ane se sarvabAhyamaMDala kA 100660 yojana prAyAma hotA hai| sarvabAhya maMDala kA parikSepa 318315 yojana hai / jisako prApta karane kI vidhi isa prakAra haisarvabAhyamaMDala kA parikSepa nikAlane kI vidhi parikSepa nikAlane ke liye Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216] sUryaprajJaptisUtra / (mAyAma)' x 10 ) (100660)24 10 ) 10132435600 4 10 318314. 869 yojana parikSepa ) / / / / / / 101324356000 113 61 628 5224 5024 6363 020035 19089 0094660 636624 3099900 2546496 6366288 055340400 50930304 63662966 0441009600 381975796 636629729 5903380400 5629667561 isa prakAra 869 hajAra se kama haiM, parantu 'ardhAdUrdhvamekaM grAhyam' isa nyAya se 314 ke sthAna para 315 grahaNa kiye haiN| isa prakAra sarvabAhyamaMDala kA parikSepa 318315 yojana (vyavahAra se) hotA hai| sarvAbhyaMtaramaMDala kA parikSepa 315089 yojana hai / pUrva meM batAI gaI rIti se pratyeka maMDala ke parikSepa meM 17 yojana 38161 bhAga kI vRddhi hotI hai to 183 maMDala meM kitane yojana parikSepa kI vRddhi hotI hai ? Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa [217 183 maMDala x 17 yojana = 3111 yojana hote haiM / 183 maMDala x 38 (yojana kA bhAga) karane para 6954 bhAga paayeNge| 6954 bhAga ke yojana karane ke liye 61 se bhAga dene para 114 yojana hoNge| 3111 yojana meM 114 yojana milAne para 3225 yojana 163 parimaMDala kI parikSepa vRddhi hotI hai| ___ sarvAbhyaMtaramaMDala ke parikSepa 315089 yojana meM 3225 yojana ke milAne para sarvabAhya maMDala kA parikSepa 318314 hogaa| ___ isa sUtra ke mUla pATha meM 318315 yojana sarvabAhyamaMDala kA parikSepa kahA hai / vaha vyavahAra se samajhanA cAhiye / kyoMki pUrva meM pratyeka maMDala kA parikSepa nikAlane para 375 zeSa bar3hate haiM / unako 183 maMDala se guNA karane para 68625 pAte haiM / isa saMkhyA ko 2150 se bhAga dene para 31 Ate haiN| jo 61 ke ardhabhAga kI apekSA vizeSa hone se vyavahAra se pUrNa mAnakara 318315 kahe haiN| pratyeka maMDala kA aMtara 2 yojana 48 / 61 bhAga hai| donoM sUrya ke maMDala kA antara 5 yojana 35/61 bhAga hai| sarvamaMDala kA kSetra 510 yojana hai / --sUtra 20 prathama prAbhRta kA aSTama prAbhRta-prAbhRta samApta / sUtra 23 sUrya kI pratyeka maMDala meM pratimuhUrta ko gati sUrya jaba maMDala meM saMkramaNa karatA hai taba apanI eka vizeSa gati se saMkramaNa karatA hai| bharatakSetra aura airavata kSetra ke donoM sUrya apanI viziSTagati se saMkramaNa karake 60 muhUrta meM 1 maMDala kI parikramA pUrNa karate haiN| arthAt 2 ahorAtra meM donoM sUrya 1 maMDala kI parikramA pUrNa karate haiN| pratyeka muharta kI sUrya kI vizeSa gati isa sUtra se jJAta kI jA sakatI hai-- 1 muhUrta kI gati = maMDala kI paridhi-: 2 ahorAtra ke muhUrta 1 ahorAtra ke 30 muhUrta ke anusAra 2 ahorAtra ke 60 muhUrta hote haiN| sarvAbhyaMtaramaMDala kI paridhi 315089 yojana hai / sarvAbhyaMtaramaMDala kI parikramA donoM sUrya 60 muhUrta meM pUrNa karate haiM / sarvAbhyaMtaramaMDala meM sUrya kI 1 muhUrta kI gati sarvAbhyaMtaramaMDala kI paridhi :60 muhUrta = 1 muhUrta kI gati / 315089 yojana:60 muhUrta-5251 yojana 29/60 bhAga sUrya kI 1 muhUrta kI gati hai| Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218] [sUryaprajJaptisUtra pratyeka maMDala kI paridhi meM vyavahAra se 18 yojana kA aMtara hotA hai / arthAt sarvAbhyaMtara maMDala kI paridhi meM 18 yojana milAne para sarvAbhyaMtaramaMDala ke anantaravartI dUsare meM usakI paridhi aAtI hai / tadanusAra dUsare maMDala kI paridhi meM 18 yojana milAne para tIsare maMDala kI paridhi pAtI hai| isa prakAra pratyeka maMDala kI paridhi jJAta kI jA sakatI hai| pratyeka maMDala meM sUrya kI eka muhUrta meM kitanI gativRddhi hotI hai, yaha jAnane ke liye isa sUtra kA upayoga karanA cAhiye pratyeka maMDala meM paridhi kI vRddhi : 60 muhUrta / pratyeka maMDala meM 18 yojana paridhi meM vRddhi hotI hai| use 60 muhUrta se bhAga dene para 1 muhUrta meM hone vAlI gativRddhi prApta hogii| 18 yojana pratyeka maMDala kI paridhi meM hone vAlI vRddhi : 60 muhUrta = 18 / 60 yojana 1 muhUrta meM gati meM vRddhi hotI hai| sUrya ke dRSTipatha kSetra kA aMtara jJAta karane kI vidhi usa-usa maMDala meM vidyamAna sUrya dRSTipatha ke kSetra kA aMtara jJAta karane ke liye nimnalikhita sUtra kA upayoga karanA cAhiye sUrya kI usa-usa maMDala meM eka muhUrta kI gati 4 dinamAna kA ardhbhaag| sarvAbhyantara maMDala meM sUrya ke dRSTipatha kSetra kA pramANa 47263 yojana 21160 bhAga hai| usako jAnane ke liye uparyukta sUtra kA upayoga karane para-5251 yojana 29 / 60 bhaag| (sarvAbhyaMtaramaMDala meM sUrya kI eka muhUrta kI gati) x 9 muhUrta (dinamAna kA ardhabhAga) 31508949 2835801 = 47263 yojana 21 / 60 bhAga sarvAbhyaMtara maMDala meM sUrya kA dRSTipatha kSetra hai| sarvAbhyaMtara maMDala meM sUrya kA dRSTipatha kSetrapramANa jAnane kI dUsarI vidhi usa-usa maMDala kI paridhi x dinamAna kA ardhabhAga sarvAbhyaMtaramaMDala kI paridhi dinamAna kA ardhabhAga 315089-9 60 Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa] [219 = 2835801 = 47263 yojana 2160 bhAga sarvAbhyaMtaramaMDala meM sUrya kA dRSTipatha kSetra hai / sarvabAhyamaMDala meM sUrya kA dRSTipatha kSetra kA pramANa sarvabAhyamaMDala meM sUrya kI eka muhUrta kI gati sarvabAhyamaMDala kI paridhi 318315 yojana maMDala kI parikramA karate hue lagatA samaya == 60 mahala = 5305 yojana 15 // 60 bhAga 1 muhUrta meM sUrya kI gati / sarvabAhyamaMDala meM sUrya kA daSTipatha kSetrapramANa jJAta karane ke liye nimnalikhita sUtra kA upayoga karanA cAhiyesarvabAhyamaMDala meM sUrya ko 1 muhUrta meM gati 4 dinamAna kA ardhabhAga = 3183154 6 muhUrta dinamAna kA ardhabhAga 1909890 60 = 31831 yojana 30 / 60 bhAga sarvabAhyamaMDala meM dRSTipatha kSetra kA pramANa / dvitIya vidhi-- paridhi dinamAna kA ardhabhAga 31831546 1909890 60 = 31831 yojana 3060 bhAga sarvabAhyamaMDala meM dRSTithapa kSetra kA pramANa 1-usa-usa maMDala meM sUrya kI 1 muharta kI gati nikAlane ke liye usa-usa maMDala kI paridhi ko 60 se bhAga dene para 1 muhUrta kI gati prApta hotI hai / Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220] [sUryaprajJaptisUtra 2-dRSTipatha kSetra kA pramANa nikAlane ke liye 1 muhUrta kI gati ko (sUrya kI) dinamAna ke ardhabhAga se guNA karane para jo landhi Aye vaha dRSTipatha kSetra kA pramANa jAnanA cAhiye / -sUtra 23 dUsarA prAbhRta smaapt| sUtra 24 sUrya dvArA prakAzamAna kSetra kA pramANa jaba sUrya sarvAbhyaMtaramaMDala meM vartamAna hotA hai taba jaMbUdvIpa ke kalpita pA~ca cakravAla meM se DeDha bhAga prakAzita karatA hai aura eka bhAga aprakAzita hotA hai / jambUdvIpa meM vartamAna donoM sUrya kI apekSA pA~ca cakravAla meM se tIna bhAga prakAzita karate haiM aura do bhAga aprakAzita hote haiM / arthAt jambUdvIpa ke kalpita pA~ca bhAga meM se tIna bhAga dina hotA hai aura do bhAga rAtri hotI hai / jambUdvIpa ke 366 bhAga kI kalpanA karane para 1 bhAga (cakravAla) ke 732 bhAga hote haiM, : cakravAla ke 2196 bhAga hote haiM / arthAt 3660 bhAga meM se 2196 bhAga kA divasa hotA hai 1464 bhAga rAtri hotI hai, athavA donoM sUrya 60 muhUrta meM 1 maMDala kI parikramA pUrNa karate haiM / jambUdvIpa ke pA~ca cakravAla kI kalpanA karane para 1 cakravAla 12 muharttAtmaka hotA hai| 12 muhUrta kA kAla jambUdvIpa ke 3660 bhAga kI kalpanA meM 732 bhAgAtmaka hotA hai| sarvAbhyaMtara maMDala se sUrya jaba sarvabAhyamaMDala kI ora gamana karatA hai taba pratimaMDala meM ahorAtra meM 2 / 61 bhAga hAni-vRddhi hotI hai / sarvAbhyantara maMDala ko kama karane para sarvabAhya maMDala 183 vAM pAtA hai| jisase 18342 karane para 366/61 bhAga kI hAni-vRddhi ahorAtra meM hotI hai / arthAt 6 muharta divasa meM hAni aura rAtri meM vRddhi hotI hai / donoM sUrya kI apekSA 12 muhUrta kI hAni-vRddhi hotI hai| sarvabAhyamaMDala meM sUrya 1 bhAga prakAzita karatA hai aura Der3ha bhAga aprakAzita rahatA hai / pUrva meM batAye gaye anusAra eka-eka sUrya kI apekSA 1 bhAga divasa aura Der3ha bhAga rAtri rahatI hai| donoM sUrya kI apekSA 2 bhAga divasa aura tIna bhAga rAtri hotI hai / sarvAbhyantaramaMDala meM 3 bhAga divasa aura 2 bhAga rAtri hotI hai / sarvabAhyamaMDala meM 2 bhAga divasa aura 3 bhAga rAtri hotI hai / 1 bhAga 12 muhUrtAtmaka jAnanA caahie| jambUdvIpa ke 5 cakravAla kI parikalpanA karane para 1 cakravAla 12 muhUrtAtmaka hotA hai| kyoMki donoM sUrya kI apekSA 60 muhUrta kA kAla 5 bhAgAtmaka hotA hai| tIsarA prAbhRta samApta |-suutr 24 samApta / Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa [221 sUtra 25 tApakSetra ko saMsthiti tApakSetra kI saMsthiti kI Abhyantara-bAhya kA parikSepa 9486 yojana 9/10 bhAga hai / usakA gaNita nimna prakAra haiparikSepa = ) ( AyAma )24 10 ) ( viSkambha )24 10 ( usakA viSkambha )2- 10 (10000 x 10 / ) 100000000x10 ) 1000000000 3 162 2 0 77 6 | / / 1. 1000000000 61 3600 3756 6322 014400 12644 63242 0175600 126484 632447 04611600 4427126 6324547 048447100 44271826 Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222] [sUryaprajJaptisUtra 63245546 0427527100 376473276 63245552 48053824 776 eka hajAra ke ardhabhAga ( 500 ) kI apekSA adhika hai| 'ardhadUrdhvamekaM grAhyam' ke vidhAna se pUrva saMkhyA gina kara vyavahAra se 31623 yojana batalAye haiN| unake tigune karane se 64869 hote haiN| unako 10 se bhAjita karane para 6486 yojana 6/10 bhAga sarvAbhyantara tApakSetra saMsthiti kI sarvAbhyantara-bAhA kA parimANa hai / jambUdvIpa ke parikSepa se sarvabAhya bAhA kA parimANa parikSepa = (viSkambha )24 10 jambUdvIpa kA parikSepa prasiddha hai| use 3 se guNA karake 10 se bhAga dene para 64868 yojana 4/10 hote haiN| jambUdvIpa kA parikSepa 316227 yojana, 3 gavyUti 128 yojana aura 133 aMgula hai / parantu vyavahAra se 316228 yojana mAnakara ise guNA karane para 648684 yojana hote haiM / unako 10 se bhAga dene para 94868 yojana 4/10 bhAga sarvabAhya bAhA kA parimANa hotA hai / uttara-dakSiNa dizA se tApakSetra kA AyAma pAyAma = uttara-dakSiNa dizA kA antara viSkambha - pUrva-pazcima dizA kA antara tApakSetra kA pAyAma parimANa 78333 yojana 1/3 bhAga hai / meruparvata se jambUdvIpaparyanta 45000 yojana hai / lavaNasamudra ke vistAra kA chaThA bhAga 33333.333 yojana hai| donoM kA jor3a karane para tApakSetra kA AyAma parimANa 78333.333 yojana hotA hai / andhakAra saMsthiti kI sarvAbhyantara bAhA kA parimANa andhakAra saMsthiti kI sarvAbhyantara bAhA kA parimANa 6324 yojana 6/10 bhAga hai| meruparvata ke parikSepa ko 2 se guNA kara 10 se bhAjita karane para prAbhyantara bAhA kA parimANa jJAta hotA hai| __ meruparvata kI paridhi 31623 yojana hai / use 2 se guNA karane para 63246 yojana hote haiN| unheM 10 se bhAga dene para 6324 yojana 6/10 andhakAra saMsthiti kI sarvAbhyantara bAhA AtI hai| lavaNasamudra kI nikaTavartI jambUdvIpa taka kI andhakAra saMsthiti ko sarvabAhya bAhA jambUdvIpa kI paridhi ke 2 se guNA kara 10 se bhAga dene para sarvabAhya bAhA kA parimANa Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa] [223 prApta hotA hai| jambUdvIpa kI paridhi 316228 yojana hai| use 2 se guNA karane para 632456 yojana hote haiM / jinheM 1063245 yojana 6/10 bhAga sarvabAhya bAhA kA parimANa hotA hai| andhakAra saMsthiti kI lambAI tApamAna kI lambAI jitanI jAnanI caahie| sarvAbhyantaramaMDala meM jo tApamAna kI sthiti hai vaha sarvabAhya maMDala meM andhakAra kI sthiti jAnanA caahiye| sarvAbhyantaramaMDala meM jo andhakAra kI sthiti hai vaha sarvabAhyamaMDala meM tApa kI sthiti caahie| atharthAta sarvabAhyamaMDala meM tApamAna kI prAbhyAntara bAhA 6324 yojana6/10 bhAga hai / sarvabAhya bAhA 63245 yojana 6/10 bhAga hai / tApamAna kI lambAI 78333.333 yojana hai| andhakAra kI saMsthiti sarvabAhya maMDala meM AbhyAntara bAhA 6486 yojana 9/10 bhAga hai| zeSa bAhA 64868 yojana 4/10 bhAga hai / andhakAra saMsthiti kI lambAI 78333.333 yojana hai| sUtra 25 samApta caturtha prAbhRta samApta / dasaveM prAbhUta kA dUsarA prAbhUta-prAbhata ahorAtra ke 67 bhAga kI kalpanA karanI caahiye| ahorAtra ke 67 bhAga nakSatra saMkhyA candra ke sAtha meM se bhAga saMkhyA yoga muhUrta 21 9 mu. 27/67 nakSatranAma abhijita 33 bhAga 1/2 6 15 mu. zatabhiSA bharaNI, prArdA AzleSA, svAti jyeSThA 67 15 30 mu. 30 mu. zravaNa, dhaniSThA, pUrvA bhA0 revatI, azvinI, kRtikA mRgazira, puSya, maghA, pU0 phA0 hasta, citrA, anurAdhA, mUla, pUrvASADhA u0 bhA0 rohiNI puna0 u. phA. vizAkhA. uttarASADhA. 100 bhAga 1/2 45 mu. Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224] sUryaprajJaptisUtra ____ uparyukta koSThaka nakSatra kA caMdra ke sAtha kitane muhUrta kA yoga hotA hai, yaha batalAne ke liye haiN| nakSatroM kA sUrya ke sAtha yoga nakSatra saMkhyA sUrya ke sAtha yoga nakSatroM kA nAma divasa muhUrta abhijita zatabhiSA, bharaNI, ArdrA AzleSA, svAti, jeSThA zravaNa, dhaniSThA, pUrvA bhA. revatI, azvinI, kRttikA, mRgazira, puSya, maghA, pU. phA., hasta, citrA, anurAdhA, mUla. pUrvASADhA u. bhA., rohiNI, punarvasu u. phA., vizAkhA, u. ssaaddhaa| jo nakSatra candramA ke sAtha 1 divasa ke 67 bhAga meM se athavA usase vizeSa jitane bhAga gamana karatA hai, usake pA~caveM bhAga pramANa sUrya ke sAtha divasa aura muhUrta ke parimANa se gamana karatA hai| jaise ki abhijita nakSatra candra ke sAtha 21167 bhAga gamana karatA hai to sUrya ke sAtha kitanA gamana karatA hai ? yaha jAnane ke liye 21 bhAga ko 5 se bhAga dene para 4 divasa 115 bhAga muhUrta aAte haiM / 115 ke muhUrta nikAlane ke liye 30 se guNA karane para 6 muhUrta Ate haiN| jisakA prAzaya yaha huA ki abhijita nakSatra sUrya ke sAtha 4 divasa 6 muhUrta yoga karatA hai / isa prakAra anya sthAna para bhI samajhanA caahiye| 15 muhUrta candra ke sAtha yoga karane para nakSatra kA sUrya ke sAtha yogakAla zatabhiSA nakSatra candra ke sAtha 1 divasa ke 67 bhAga meM se 333 bhAga yoga karatA hai, to sUrya ke sAtha kitane divasa aura kitane muharta yoga karatA hai ? 67 67 67 -:5= -x = Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa] [225 ata: 6 divasa 7 / 10 muhUrta sUrya ke sAtha yoga karatA hai / * ke muhUrta jAnane ke liye 30 se guNA karane para 21 muharta Ate haiN| arthAt zatabhiSA nakSatra kA sUrya ke sAtha 6 divasa aura 21 muhUrta yoga hotA hai / isI prakAra anya nakSatroM ke liye jAnanA cAhiye / 30 muhUrta candra ke sAtha yoga karane para nakSatra kA sarya ke sAtha yogakAla zravaNa nakSatra candra ke sAtha 1 divasa ke 67 bhAga yoga karatA hai to sUrya ke sAtha kitane samaya yoga karatA hai ? sUrya ke sAtha hone vAle yoga kA samaya jAnane ke liye candra ke sAtha hone vAle yoga ke samaya ko 5 se bhAga dene para jo bhAjya-bhAjaka bhAva se upalabdha hotA hai vaha nakSatra kA sUrya ke sAtha kA yogakAla samajhanA caahiye| 67 : 5 = 133 divasa 2 / 5 ke muhUrta nikAlane ke liye 30 se guNA karane para 12 muhUrta hote haiN| ataeva usa prakAra se 13 divasa 12 muhUrta anya nakSatra ke sAtha bhI sUrya kA yogakAla jAnanA caahiye| 45 muhUrta candra ke sAtha yoga karane para nakSatra kA sUrya ke sAtha yogakAla uttara bhAdrapada nakSatra candra ke sAtha 20. bhAga yoga karatA hai| usakA sUrya ke sAtha kitane samaya yoga hotA hai, yaha samajhane ke liye 5 se bhAga dene para 23.45 karane para 4. aayegaa| unake divasa banAne para 20 divasa aura 3 muhUrta samaya hoNge| jo uttarabhAdrapada nakSatra kA sUrya ke sAtha yogakAla hai| -sUtra 34 samApta dasarva prAbhRta kA dUsarA prAbhRta-prAbhRta smaapt| sUtra 40 ra amAvasyA kA candra yoga ko adhikAra kara sannipAta pUrNimA amAvasyA kula nakSatra upakula nakSatra kulopakula nakSatra mAgha dhaniSThA zravaNa abhijita 1. zrAvaNI 2. bhAdrapadI u. bhAdrapada pU. bhAdrapada zatabhiSA phAlgunI caitrI 3. azvinI revatI 4. kArtika vaizAkhI azvinI kRttikA mRgazira bharaNI rohiNI 5. mArgazIrSI jeSThA Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sUryaprajAptisUtra puSya punarvasu 226] 6. pauSI 7. mAdhvI 8. phAlgunI ASAr3hI zrAvaNI maghA AzleSA bhAdrapadI u. phAlgunI pU. phAlgunI 9. caitrI azvinI citrA kArtikI vizAkhA svAti 10. vaizAkhI 11. jyeSThA 12. ASADhI mArgazIrSI jyeSThA anurAdhA pauSI u.SADhA pU. SADhA '--sUtra 40 samApta dazama prAbhUta kA sAtavA~ prAbhRta-prAbhRta samApta / dazama prAbhUta kA dasavA~ prAbhUta-prAbhRta 6. pauSa dakSiNAyana mAsa pauruSI vaddhi 1. zrAvaNa 2 pAda 4 aMgula 4 aMgula 2. bhAdrapada 2pAda 8 aMgula 8 aMgula 3. prAsauja 3 pAda 4. kArtika 3 pAda 4 aMgula 1 pAda 4 aMgula 5. mArgazIrSa 3 pAda 8 aMgula 1 pAda 8 aMgula 4 pAda 2 pAda uttarAyaNa mAsa pauruSI hAni 1. mAgha 3 pAda 8 aMgula 4 aMgula 2. phAlguna 3 pAda 4 aMgula 8 aMgula 3. caitra 3 pAda 1 pAda 4. vaizAkha 2 pAda 8 aMgula 1 pAda 4 aMgula 5 jeSTha 2 pAda 4 aMgula 1pAda 8 aMgula 6 ASAr3ha 2 pAda 2 pAda -sUtra 43 samApta dazama prAbhRta kA dasavA~ prAbhRta-prAbhUta samApta / Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa] [227 dasaveM prAbhUta kA 22 (bAIsavA~) prAbhUta-prAbhUta sUtra 62 nakSatrasaMkhyA sImAviSkabha bhAga nakSatra kA nAma do abhijita ardhakSetra nakSatra 12 1005 do zatabhiSa yAvat do jyeSThA samakSetra nakSatra 30 2010 do zravaNa yAvat do pUrvASAr3hA dvayardhakSetra nakSatra 12 3015 do uttarAbhAdrapada yAvat do uttarASAr3hA 56 (nakSatra ke nAma dasaveM prAbhRta ke dUsare prAbhUta-prAbhRta meM dekheM) 1 ahorAtra ke 67 bhAga kI kalpanA karanA cAhiye / --sUtra 62 smaapt| sUtra 72 : bArahavA~ prAbhUta saMvatsaroM kA pramANa saMvatsara 5 prakAra ke kahe gaye haiM--- 1. nakSatra saMvatsara 2. candra saMvatsara 3. Rtu saMvatsara 4. Aditya saMvatsara 5. abhivardhita sNvtsr| 1 nakSatra saMvatsara-nakSatra mAsa meM 27 divasa 21/67 muhUrta hote haiN| nakSatramAsa 119 muhUrta 27/67 bhAgAtmaka hai / nakSatra saMvatsara ke divasa kitane ?-327 divasa 51/67 bhAga hote haiM / nakSatra saMvatsara 9832 muhUrta 56/67 bhAgAtmaka hai| 1 yuga ke 67 nakSatra hote haiM / 1 yuga ke 1830 divasa hote haiM / nakSatramAsa ke divasa jJAta karane ke liye 1830 ko 67 se bhAga dene para 27 divasa 21/67 bhAga Ate haiN| nakSatramAsa ke muhUrta jAnane ke liye 1 divasa ke 30 muhUrta se nakSatramAsa ke divasoM ko guNA karane para muhUrtoM kI saMkhyA prApta hogI18304 30 54900 --=819 muhUrta 27/67 bhAga 6767 nakSatrasaMvatsara ke divasa jJAta karane ke liye nakSatramAsa ke divasoM ko 12 se guNA karanA caahiye| Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sUryaprajJaptisUtra 18304 12 21660 - ---327 divasa 51/67 muhUrta 67 67 nakSatrasaMvatsara ke divasa hote haiN| nakSatrasaMvatsara ke muhUrta banAne liye nakSatrasaMvatsara ke divasoM ko 30 se guNA karanA caahiye| 21660 30 658800 / aisA karane para - -x------------6832 muhUrta 56/67 bhAga nakSatrasaMvatsara ke muhUrta haiN| 2. candrasaMvatsara candramAsa ke 26 divasa 32/62 muhUrta haiM / candramAsa 885 muhUrta 30/60 bhAgAtmaka hai / candrasaMvatsara 354 divasa 12/62 mahAtmaka hai| candrasaMvatsara 10625 muhUrta 50/62 bhAgAtmaka hai| 1 yuga ke candramAsa 62 haiM / 1 yuga ke divasa 1830 haiN| 1 candramAsa ke divasa jAnane ke liye 1830 ko 62 se bhAga denA cAhiye / 183062 = 26 divasa 32/62 muhUrta hote haiN| candramAsa ke muhUrta jAnane ke liye candramAsa ke divasoM kI saMkhyA ko 30 se guNA karanA cAhiye 183043054900 ------------- -----885 --885 muhUrta 30/62 bhAga hote haiN| candrasaMvatsara ke divasa jAnane ke liye candramAsa ke divasoM ko 12 se guNA karanA caahiye| 18304 12 21660 = 354 divasa 12/62 muhUrtAtmaka candrasaMvatsara hotA hai / candrasaMvatsara ke muhUrta jAnane ke liye varSa ke divasoM ko 30 se guNA karanA caahiye| 21660430 658800 ----- 10625 muhUrta 50/62 bhAga hote haiM / 62 3. RtusaMvatsara 1 yuga ke RtumAsa 61 haiM / 1 RtumAsa ke divasa 30 haiN| Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 229 1 RtumAsa ke muhUrta 600 haiN| 1 RtuvarSa ke divasa 360 haiN| 1 RtuvarSa ke muhUrta 10800 haiM / 4. AdityasaMvatsara 1 yuga ke AdityamAsa 60 haiN| 1 AdityamAsa ke 30 divasa haiN| 1 AdityamAsa ke 915 muhUrta hote haiM / 1 AdityasaMvatsara ke 366 divasa hote haiM / 1 AdityasaMvatsara ke 10980 muhUrta hote haiM / 5. abhivadhitasaMvatsara 1 abhivadhita mAsa ke 31 divasa 29 muhUrta 17/62 bhAga hote haiM / 1 abhivadhita mAsa ke 959 muhUrta 17/62 bhaag| 1 abhivadhita saMvatsara ke 383 divasa 21 muhUrta 15/62 bhAga hote haiN| 1 abhivadhita saMvatsara ke 11511 muhUrta 18/62 bhAga hote haiN| sUtra 72 samApta / cUNita bhAga sUtra 73 no yuga ke ahorAtra kA pramANa divasa muhUrta vAsaThiyA bhAga 1. nakSatrasaMvatsara 327 22 2. candrasaMvatsara 354 3. RtusaMvatsara 4. prAdityasaMvatsara / 5. abhidhitasaMvatsara 383 mr xxx m raxxxx mr 57 1761 no yuga ke muharta 1791 4 30 = 53730+16-537491555/67 cUNita bhAga / no yuga meM kitane divasa milAne para yuga pUrNa hotA hai ?38 divasa 10 muhUrta 1 bhAga 12/67 cUNita bhAga milAne se yuga pUrNa hotA hai| kitane muhUrta milAne se yuga ke muhUrta pUrNa hote haiM ? 384 30 = 1040+10 = 11 muhUrta 1150 muhUrta bhAga 12/67 cUrNita bhAga milAne para yuga ke muhUrta pUrNa hote haiM / yuga ke divasa kitane ? Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230] [sUryaprajJaptisUtra 1830 divasa / yuga ke muhurta kitane ? 1830 x 30 -54900 muhUrta / 54900 muhUrta ke kitane vAsaThiyA bhAga hote haiM ? 54900 x 62-3403800 vAsaThiyA bhaag| --sUtra 73 samApta / bArahavA~ prAbhata samApta / sUtra 76terahavAM prAbhUta candramA kI hAni-vRddhi zuklapakSa meM vRddhi hotI hai aura kRSNapakSa meM hAni hoto hai| zuklapakSa meM 442 muhUrta 46/62 bhAga kI vRddhi hotI hai / kRSNapakSa meM 442 muhUrta 46/62 bhAga ko hAni hotI hai| candramAsa kA pramANa evaM candramAsa ke muhUrtoM kA pramANa sUtra 72 ke anusAra jAnanA cAhiye / zuklapakSa 442 muhUrta 46/62 bhAga haiN| kRSNapakSa meM 442 muhUrta 46/62 bhAga haiM / ekapakSa 14 divasa 47/62 bhAgAtmaka hai / -sUtra 79 smaapt| sUtra 80--- 1 yuga meM 62 pUNimA aura 62 amAvasyA hotI haiN| amAvasyA aura pUrNimA taka 442 muhUrta 46/62 bhAga hote haiM / pUrNimA se amAvasyA taka 442 muhUrta 46/62 bhAga hote haiN|| pUrNimA se pUrNimA taka 885 muhUrta 30/62 bhAga hote haiN| amAvasyA se amAvasyA taka 885 muhUrta 30/62 bhAga hote haiN| terahavA~ prAbhata samApta / sUtra 80 samApta / sUtra 83 pandrahavAM prAbhUta eka muhUrta meM candra kI gati eka muharta meM candra usa-usa maMDala ke 1768 bhAga gati karatA hai| 1 yuga ke ardhamaMDala 1768 haiM / 1 yuga ke 1830 divasa haiN| do ardhamaMDala arthAt eka maMDala kI parikramA candra kitane rAtri-divasa meM pUrNa karatA hai ? yaha jJAta karane ke liye Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa] [231 1830 divasa - 2 ardhamaMDala _ 3660 1768 bhAga = 2 divasa 124/1768 bhAga Ate haiN| 124/1768 bhAga ke muhUrta banAne ke liye unheM 30 se guNA karane para124430 - 3720 - 465 1768 1768 221 = 2 divasa 2 muhUrta 23/221 bhAga meM candra eka maMDala pUrNa karatA hai / eka muhUrta kI gati kitanI ? 62 muhUrta 23/221 bhAga meM candra 109800 bhAga (maMDala kA parikSepa) gati karatA hai to eka muhUrta kI gati jAnane ke liye 2214 109800 - 24265800 13725 13725 1768 bhAga candra eka muhUrta meM 1768 bhAga gamana karatA hai / sUrya eka muhUrta meM 1830 bhAga gati karatA hai / sUrya do divasa meM eka maMDala pUrNa karatA hai / arthAt 60 muhUrta meM 109800 bhAga gamana karatA hai / eka muhUrta meM kitane bhAga gamana karatA hai ? 109800 --1830 60 sUrya eka bhAga meM 1830 bhAga gamana karatA hai| nakSatra eka muhUrta meM 1835 bhAga gamana karatA hai| muhUrta jAnane ke liye eka maMDala kA saMkramaNa kAla nikAlanA jarUrI hai| 1835 ardhamaMDala pUrNa karane meM 1830 divasa lagate haiN| do ardhamaMDala pUrNa karane para kitane divasa lagate hai ? 241830 = 1 divasa 1825/1835 muhUrta 1825 bhAga ke muhUrta banAne ke liye . 18254.30 = 50750-=29 muhUrta 307/367 Ate haiN| 1835 Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232] [sUryaprAptisUtra arthAt nakSatra ko eka maMDala pUrNa karane meM 1 divasa 29 muhUrta 307/367 bhAga samaya lagatA arthAt 59 muhUrta meM 307/367 bhAga samaya lagatA hai / arthAt 59 muhUrta meM 106800 bhAga parikSepa karatA hai / eka muhUrta meM kitane bhAga parikSepa karegA? 11.307 367 21960 367 3674109800 21960 1835 bhAga eka muharta meM gamana karatA hai| sUrya-candra kI gati meM kyA vizeSatA hai ? sUrya-candra kI apekSA 62 bhAga vizeSa gamana karatA hai| sUrya 1830---candra 1768362 bhAga jaba candra gati samApanna ho taba nakSatra kI gati se kyA vizeSa hai ? nakSatra 67 bhAga vizeSa gati karatA hai / kyoMki nakSatra 1835 bhAga gamana karatA hai / candra 1768 bhAga gamana karatA hai| nakSatra 1835-candra 1768 = 67 bhAga adhika gamana karatA hai| sUtra 85-- nakSatramAsa meM candra kitane maMDala gati karatA hai ? candra eka nakSatramAsa meM 13 maMDala 13/67 bhAga gati karatA hai| isakA kAraNa yaha hai ki eka yuga ke nakSatramAsa 67 haiN| candra maMDala 884 hai / 67 nakSatramAsa meM 884 candramaMDala candra gati karatA hai / eka nakSatramAsa meM kitane maMDala gati karatA hai ? 884-67 = 13 maMDala 13/67 bhAga gati karatA hai / nakSatramAsa meM sUrya kitane maMDala gati karatA hai ? 13 maMDala 44/67 bhAga gati karatA hai| eka yuga ke 67 nakSatramAsa meM 915 sUrya maMDala kI gati kare to eka mAsa meM kitane maMDala gati karatA hai? 915 -13 maMDala 44/67 bhAga gati karatA hai| nakSatramAsa meM nakSatra kitane maMDala gati karatA hai ? Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa] [233 eka yuga ke 67 nakSatramAsa meM 1835 ardhamaMDala gati karatA hai| 1835 = 27 ardhamaMDala 26/67 bhAga unake maMDala banAne ke liye 2 se bhAga dene para 1835 : 2 = 13 46. maMDala candramAsa meM candra kitane maMDala gati karatA hai ? 124 parva meM 884 maMDala gati karatA hai| 2parva meM kitane maMDala gati karatA hai ? 24884 .. 1768 = 14-15 124 124124 10 124 14 maMDala tathA pandrahaveM maMDala ke 32/124 bhAga / candramAsa meM sUrya kitane maMDala gati karatA hai ? 15 maMDala meM cauthA bhAga nyUna tathA 124 bhAga kA eka aMza / 14 maMDala tathA pandrahaveM maMDala ke 94/124 bhAga / vaha kisa prakAra se ? 124 parva meM 915 sUrya maMDala gati karatA hai to 2 parva meM kitane sUryamaMDala gati karatA hai ? 124 -124 = 14- - maMDala gati karatA hai / candramAsa meM nakSatra kitane maMDala gati karatA hai ? 14 maMDala tathA 15 ve maMDala ke - 94. .. bhAga / 124 parva meM 1835 nakSatra ardhamaMDala gati karatA hai| to 2 parva meM kitane nakSatra ardhamaMDala gati karatA hai ? 24 1835 _ 3670 = 22 74.. 124 124 do ardhamaMDala kA eka maMDala hotA hai to do se bhAga dene para3670 : 2 = 14 maMDala tathA 99/124 bhAga / 124 RtumAsa meM candra kitane maMDala gati karatA hai ? 61 karmamAsa meM 884 candramaMDala gati karatA hai| Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234] [sUryaprazaptisUtra to karmamAsa meM kitane candramaMDala gati karegA? 61 61 884 = 14-30 14 maMDala tathA pandrahaveM maMDala ke 30/61 bhAga / RtumAsa meM sUrya kitane maMDala kI gati karatA hai ? 61 karmamAsa meM 915 sUryamaMDala gati karatA hai / 1 karmamAsa meM kitane sUryamaMDala gati karegA? 915 15 maMDala gati karatA hai| RtumAsa meM nakSatra kitane maMDala gati karatA hai ? 122 RtumAsa meM 1835 nakSatramaMDala gati karatA hai| to 1 RtumAsa meM kitane nakSatramaMDala gati karegA? 1835 -15. 5 maMDala gamana karatA hai| 122 sUryamAsa meM candra kitane maMDala gamana karatA hai ? 60 sUryamAsa meM 884 candramaMDala gati karatA hai| meM kitane candramaMDala gati karegA? *122 60 15 14 maMDala pandrahaveM maMDala kA 11/15 bhAga sUryamAsa meM sUrya kitane maMDala gamana karatA hai ? 60 sUryamAsa meM 915 sUryamaMDala gamana karatA hai| to eka sUryamAsa meM kitane sUryamaMDala gamana karegA? 915 = 15 15 15 maMDala 1/4 bhaag| sUryamAsa meM nakSatra kitane maMDala gamana karatA hai| 120 sUryamAsa meM 1835 nakSatramaMDala gamana karatA hai / to 1 sUryamAsa kitane nakSatramaNDala gamana karegA? 1835 -- 15. 35- maMDala 120 11 120 15 maNDala 16 veM ke 35/120 bhAga / Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa] [235 abhivadhita mAsa meM candra kitane maNDala gamana karatA hai ? eka yuga ke abhivadhita mAsa 57 33 haiM / kyoMki eka abhivadhita mAsa ke muhUrta pUrva meM batAye gaye anusAra-- 959 1 muhUrta kA eka mAsa / 9594 62+17 = 59475 62 yuga ke muhUrta 1830 X 30-54900 muhUrta / unake 62 bhAga karanA cAhiye 549004 62 = 3403800 bhAga / 59475/62 muhUrta kA 1 abhivadhita mAsa hotA hai / 54900 muhUrta ke kitane mAsa hoMge? 549004 62 - 3403800 56475 59475 57-13725 56475 57.3(4575 se cheda calatA hai|) 57 abhivadhita mAsa 3/13 bhAga / 57.3 abhivadhita mAsa meM 884 candramaNDala gamana karatA hai / to 1 abhivadhita mAsa meM kitane candramaNDala gamana karegA? 57-3. = 744/13 hote haiN| 13 83 744/13 abhivadhita mAsa meM kitane candramaNDala gamana karegA? 884413 .. 11492 744 744 15 maNDala candra gati karatA hai / 83/186 bhaag| abhivadhita mAsa meM sUrya kitane maNDala gamana karatA hai / eka yuga ke abhivadhita mAsa 744/13 haiM, unameM 915 sUryamaNDala gati karatA hai to eka abhivadhita mAsa meM sUrya kitane maNDala gamana karegA? Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sUryaprajJaptisUtra 74412 9154 13 = 11895 = 15.245 744 15 maNDala tathA 16veM maNDala meM 3 bhAga nyana abhivadhita mAsa meM nakSatra kitane maNDala gamana karatA hai ? eka yuga ke 744/13 abhivadhita mAsa haiM / usameM 1835 - maNDala gamana karatA hai / to eka abhivadhita mAsa meM nakSatra kitane maNDala gamana karegA? 134 1835 - 23855 .. 18 =16..-. maNDala paribhramaNa kregaa| 24744 1488 1488 -~sUtra 85 smaapt| sUtra 86 prAbhUta 15 candra rAtri meM kitane maNDala paribhramaNa karatA hai ? eka yuga ke ahorAtra 1830 haiN| unameM 1768 ardhamaNDala gati karatA hai| to eka ahorAtra meM kitane ardhamaMDala gati karegA? 884- = 650 eka ardhamaNDala ke 31 bhAga nyUna gati karatA hai| 615 915 sUrya eka ahorAtra meM kitane ardhamaNDala gati karatA hai ? eka yaga ke divasa 1830 haiM, unameM 1830 ardhamaNDala gati karatA hai| to eka ahorAtra meM kitane ardhamaNDala gati karegA ? 1830 = 1 ardhamaNDala gati kregaa| 1830 nakSatra kitane ardhabhaNDala gati karatA hai ? eka yuga ke divasa 1830 haiN| unameM 1835 ardhamaNDala gati karatA hai| to eka ahorAtra meM kitane ardhamaNDala gati karegA? 1835 = 1 ardhamaNDala 5/1830 bhAga gati karatA hai| 1830 eka maNDala gati karane para candra ko kitanA samaya lagatA hai ? 884 maNDala gati karane para candra ko 1830 divasa lagate haiM to eka maNDala kI gati karane para kitane divasa lageMge? Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa] [237 1830 = 2.31 = do divasa aura 31/442 bhAga meM eka maNDala gati karatA hai| 884 eka maNDala sUrya kitane rAtri-divasa meM gamana karatA hai ? 915 maNDala gati karane para sUrya ko 1830 divasa lagate haiM, to eka maNDala kI gati karane para kitane divasa lagate haiM ? 11.30 = 2 ahorAtra nakSatra kitane divasa meM eka maNDala gati karatA hai ? 1835/2 maNDala gati karane para nakSatra ko 1830 divasa lagate haiM to eka maNDala kI gati karane para nakSatra ko kitane divasa lageMge? 1830 x 2 = 367 _ 732 = 12 1835 do ahorAtra meM do bhAga kama eka ahorAtra ke 367 bhaag| yuga meM candra kitane maNDala gati karatA hai ? candra eka muhUrta meM maNDala ke 109800 bhAga meM se 1768 bhAga gati karatA hai| yuga ke muhUrta 54900 haiN| eka muhUrta meM 1768/109800 gati karatA hai / to 54900 muhUrta meM kitanI gati karegA ? ___54900 1768 = 97063200 =884 109800 109800 =884 maNDala gati karatA hai| yuga meM sUrya ke maNDaloM kI saMkhyA ? arthAt eka yuga meM sUrya kitane maNDala gati karatA hai ? sarya eka muharta meM 1830/109800 bhAga gati karatA hai to 54900 muhUrta meM kitanI gati karegA? 549004 1830 = 915 maNDala gati karatA hai| 109800 Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238] [sUryaprAptisUtra yuga meM nakSatroM kI saMkhyA ? arthAt eka yuga meM nakSatra kitane maNDala gati karatA hai ? nakSatra eka muhUrta meM 1835/109800 bhAga gati karatA hai to 54900 muhUrta meM kitanI gati karegA? 54900x1835 - =9173 maNDala 109800 917 maNDala 1/2 bhAga gati kregaa| O0 Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-2 sUryAprajJaptisUtra sUtra 20 va 24 saramaMDalassa prAyAma-vikkhaMbho parikkhevo bAhallaM ca pa. sUramaMDale NaM bhaMte ! kevaiyaM AyAma-vikkhaMbheNaM kevaiyaM parikkheveNaM kevaiyaM bAhalleNaM paNate ? u. goyamA ! sUramaMDale aDayAlIsaM egasadvibhAe joyaNassa AyAma-vikkhaMbheNaM' taM tiguNaM savisesaM parikaleveNaM cauvIsaM egasadvibhAe joyaNassa bAhalleNaM paNNatte / -jaMbu. vakkha. 7, su. 130 jaMbuddIve sUriyA paDuppanna khettaM probhAsaMti pa. jaMbahIve NaM bhaMte ! dIve sUriyA ki tIyaM khettaM obhAsaMti, par3apanna khettaM obhAsaMti, aNAgayaM khettaM obhAsaMti ? u. goyamA ! no toyaM khettaM omAseMti, par3appanna khettaM obhAseMti, no aNAgayaM khettaM obhAseti / pa. taM bhaMte ! ki puDheM obhAseMti, apuLaM omAseMti ? u. goyamA ! puDhe obhAseMti, no prapuLaM obhAseM ti jAva / pa. taM bhaMte ! ki egadisi obhAseMti, chadisi obhAseMti ? 1. (ka) sUramaMDale NaM aDayAlIsaM egasadvibhAe joyaNassa vikkhaMbheNaM paNNatte, -sama, 48, su. 3 (kha) sUramaMDalaM joyaNe NaM terasahi egaTThibhAehi joyaNassa UNaM paNNatta, -sama. 13, su. 8 2. yAvat pada se saMgrahIta sUtra pa. taM bhaMte ! ki yogA probhAseM ti, aNogA probhAseM ti ? u. goyamA ! progADhaM probhAseM ti, no aNogADhaM probhAseM ti, pa. taM bhaMte ! ki aNaMtarogADha probhAseMti, paraMparogADha probhAseMti ? u. goyamA! aNaMtarogADhaM probhAseMti, no paraMparogADhaM probhAseMti, pa. taM bhaMte ! ki aNaM probhAseti, bAyaraM probhAseMti? u. goyamA ! aNupi aobhAseMti, bAyaraM pi aobhAseMti, pa. taM bhaMte ! ki uDaDhaM probhAseM ti, tiriyaM probhAseMti ahe probhAseMti ? u. goyamA ! uDaDhaM pi, tiriyaM pi, ahe viprobhAseM ti / (kramazaH) Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24.] [sUryaprajJaptisUtra u. goyamA ! no egadisi obhAseMti, niyamA chaddisi omaaseNti|'--viyaa. sa. 8, u. 8, su. 39, 40 jaMbuddIve sUriyA paDuppannaM khettaM ujjoti pa. jaMbuddIve NaM bhaMte ! dIve sUriyA ki tIyaM khetaM ujjoti, paDuppannaM khettaM ujjoti, aNAgayaM khettaM ujjoveMti ? u. goyamA ! no tIye khettaM ujjoveti, paDuppannaM khettaM ujjoveMti, no aNAgayaM khettaM ujjoveMti, evaM taveMti, evaM bhAsaMti jAva niyamA chahisiM bhAsaMti / / jaMbuddIve sUriyANaM tAva khetta pamANaM -viyA. sa. 8, u. 8, su. 41-42 pa. jaMbuddove gaM bhaMte ! dove sUriyA kevaiyaM khettaM uDaDhaM tavaMti ? kevaiyaM khettaM ahe tavaMti ? kevaiyaM khettaM tiriyaM tavaMti? u. goyamA ! ega joyaNasayaM uDDhaM tavaMti, advArasajoyaNasayAI ahe tavaMti, sIyAlIsaM joyaNasaha pa. taM bhaMte ! ki AI probhAseM ti, majbhe probhAseMti, aMte probhAseMti ? u. goyamA ! prAI pi, majhe vi, aMte vi zrobhAseMti, pa. taM bhaMte ! ki savisae probhAseM ti, avisae probhAseMti ? u. goyamA ! savisae probhAseMti, no avisae probhAseM ti, pa. taM bhaMte ! ki prANabdhi probhAseMti, aNANadhi probhAseMti ? u. goyamA ! prANapUvi probhAseMti, no aNANapabbi probhAseMti, pa. taM bhaMte ! kai disi probhAseMti ? u. goyamA ! niyamA chahisi probhAseM ti, -viyA. sa. 8, u.8, su.39 TippaNa [pa. ta bhaMte ! ki egadisi probhAseMti, chahisi probhAseMti ? u. goyamA ! no egadisi probhAseM ti, niyamA chaddisi probhAti / / (pAThAntara) 1. jaMbu. vakkha. 7, su, 137 2. jaMbu vakkha. 7, su. 137 3. (ka) jaMbu. vakkha. 7, su. 139 (kha) sUriya. pA. 4, su. 25 sUrya ke vimAna se sau yojana Upara zanaizcara graha kA vimAna hai aura vahIM taka jyotiSa cakra kI sImA hai, ata: isase Upara sUrya kA tApakSetra nahIM haiN| jaMbUdvIpa ke pazcima mahAvideha se jayaMtadvAra kI ora lavaNasamudra ke samIpa kramaza: eka hajAra yojana paryanta bhUmi nIce hai, isa apekSA se eka hajAra yojana tathA meru ke samIpa kI samabhUmi se 800 yojana U~cA sUrya kA vimAna hai, ye ATha sau yojana saMyukta karane para aThAraha sau yojana sUrya vimAna se nIce kI ora kA tApakSetra hai, anya dvIpoM meM bhUmi sama rahatI hai| isalie vahA~ sarya kA nIce kA tApakSetra kevala pATha sau yojana kA hai| aThAraha sau yojana nIce kI ora ke tApakSetra ke aura sau yojana Upara kI ora ke tApakSetra ke, ina donoM saMkhyAoM ke saMyukta karane para 1900 yojana kA sarya kA tApakSetra hai| Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-2] [241 ssAI doNi tevaDhe joyaNasae ekkavIsaM ca sadvibhAe joyaNassa tiriyaM tavaMti / / --viyA. sa.8, u.8, su. 45 O yahAM tirache tApakSetra kA kathana pUrva-pazcima dizA kI apekSA se kahA gayA hai, arthAt utkRSTa itanI dUrI para sthita sUrya mAnava cakSu se dekhA jA sakatA hai| uttara meM 180 yojana nyUna paMtAlIsa hajAra yojana tathA dakSiNa dizA meM dvIpa meM 180 yojana aura lavaNasamudra meM tetIsa hajAra tIna sau tetIsa yojana tathA eka yojana ke tRtIya bhAga saMyUkta dUrI se sUrya dekhA jA sakatA hai| Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anadhyAyakAla [sva0 AcAryapravara zrI AtmArAmajI ma. dvArA sampAdita nandIsUtra se uddhRta] svAdhyAya ke lie AgamoM meM jo samaya batAyA gayA hai, usI samaya zAstroM kA svAdhyAya karanA cAhie / anadhyAyakAla meM svAdhyAya varjita hai| manusmRti grAdi smRtiyoM meM bhI anadhyAyakAla kA vistArapUrvaka varNana kiyA gayA hai| vaidika loga bhI veda ke anadhyAyoM kA ullekha karate haiN| isI prakAra anya ArSa granthoM kA bhI anadhyAya mAnA jAtA hai| jainAgama bhI sarvajJokta, devAdhiSThita tathA svaravidyA saMyukta hone ke kAraNa, inakA bhI pAgamoM meM anadhyAyakAla varNita kiyA gayA hai, jaise ki dasavidhe aMtalikkhite asajjhAe paNNatte, taM jahA- ukkAvAte, disidAghe, gajjite, vijjute. nigdhAte, juvate, jakkhAlitte dhUmitA, mahitA, rayaugghAte / dasavihe porAlite asajjhAtite, taM jahA--aTThI, maMsaM, soNite, asutisAmaMte, susANasAmaMte. caMdovarAte, sUrovarAte, paDane, rAyavuggahe, uvassayassa aMto orAlie sriirge| -sthAnAGgasUtra, sthAna 10 no kappati niggaMdhANa vA niggaMthINa vA cauhi mahApADivaehi sajjhAyaM karittae, taM jahAprAsADhapADivae, iMdamahapADivae, kattipADivae sugimhapADivae / no kappai nigaMthANa vA niggaMthINa vA, cauhiM saMjhAhiM sajjhAyaM karettae, taM jahA--paDhimAte, pacchimAte, majjhaNhe, aDDha ratte / kappai niggaMthANaM vA, niggaMthINa vA, cAukkAlaM sajjhAyaM karettae, taM jahA---puvaNhe avaraNhe, parose, pacsUse / -sthAnAGgasUtra, sthAna 4, uddeza 2 uparokta sUtrapATha ke anusAra, dasa AkAza se sambandhita, dasa praudArika zarIra se sambandhita, cAra mahApratipadA, cAra mahApratipadA kI pUrNimA aura cAra sandhyA, isa prakAra battIsa anadhyAya mAne gae haiM, jinakA saMkSepa meM nimna prakAra se varNana hai, jaiseAkAza sambandhI dasa anadhyAya 1. ulkApAta-tArApatana--yadi mahat tArApatana huA hai to eka prahara paryanta zAstrasvAdhyAya nahIM karanA caahie| 2. digdAha-jaba taka dizA raktavarNa kI ho arthAt aisA mAlUma par3e ki dizA meM Aga sI lagI hai. taba bhI svAdhyAya nahIM karanA caahie| 3. gajita-bAdaloM ke garjana para eka prahara paryanta svAdhyAya na kare / 4. vidyuta-bijalI camakane para eka prahara paryanta svAdhyAya na kare / kintu garjana aura vidyut kA asvAdhyAya cAturmAsa meM nahIM mAnanA cAhie / kyoMki vaha Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anadhyAyakAla] [243 garjana aura vidyut prAyaH Rtu-svabhAva se hI hotA hai / ataH pArdI se svAti nakSatra paryanta adhyAya nahIM mAnA jaataa| 5. nirghAta-binA bAdala ke AkAza meM vyantarAdikRta ghora garjanA hone para, yA bAdaloM sahita AkAza meM kar3akane para do prahara taka asvAdhyAya kAla hai| 6. yUpaka zukla pakSa meM pratipadA, dvitIyA, tRtIyA ko sandhyA kI prabhA aura candraprabhA ke milane ko yUpaka kahA jAtA hai| ina dinoM prahara rAtri paryanta svAdhyAya nahIM karanA caahie| 7. yakSAdIpta--kabhI kisI dizA meM bijalI camakane jaisA, thor3e thor3e samaya pIche jo prakAza hotA hai, vaha yakSAdIpta kahalAtA hai / ataH AkAza meM jaba taka yakSAkAra dIkhatA rahe taba taka svAdhyAya nahIM karanA caahie| 8. dhUmikA-kRSNa-kArtika se lekara mAgha taka kA samaya meghoM kA garbhamAsa hotA hai| isameM dhumra varNa kI sUkSma jalarUpa dhuMdha par3atI hai / vaha dhUmikA-kRSNa kahalAtI hai / jaba taka yaha dhuMdha par3atI rahe, taba taka svAdhyAya nahIM karanA caahie| 9. mihikAzveta--zItakAla meM zveta varNa kI sUkSma jalarUpa dhuMdha mihikA kahalAtI hai| jaba taka yaha giratI rahe, taba taka asvAdhyAya kAla hai| 10. raja-udghAta-vAyu ke kAraNa AkAza meM cAroM ora dhUli chA jAtI hai / jaba taka yaha dhUli phailI rahatI hai, svAdhyAya nahIM karanA cAhie / uparokta dasa kAraNa AkAza sambandhI prasvAdhyAya ke haiN| audArika zarIra sambandhI dasa anadhyAya 11-12-13. haDDo, mAMsa aura rudhira-paMcendriya tiryaMca kI haDDI, mAMsa aura rudhira yadi sAmane dikhAI deM, to jaba taka vahA~ se ye vastue~ uThAI na jAe~, taba taka asvAdhyAya hai / vRttikAra Asa-pAsa ke 60 hAtha taka ina vastuoM ke hone para asvAdhyAya mAnate haiN| isI prakAra manuSya sambandhI asthi, mAMsa aura rudhira kA bhI anadhyAya mAnA jAtA hai| vizeSatA itanI hai ki inakA asvAdhyAya sau hAtha taka tathA eka dina-rAta kA hotA hai / strI ke mAsika dharma kA asvAdhyAya tIna dina tk| bAlaka evaM bAlikA ke janma kA asvAdhyAya kramazaH sAta evaM ATha dina paryanta kA mAnA jAtA hai / 14. azuci mala-mUtra sAmane dikhAI dene taka asvAdhyAya hai| 15. zmazAna-zmazAnabhUmi ke cAroM ora sau-sau hAtha paryanta asvAdhyAya mAnA jAtA hai / 16. candragrahaNa-candragrahaNa hone para jaghanya ATha, madhyama bAraha aura utkRSTa solaha prahara paryanta svAdhyAya nahIM karanA cAhie / 17. sUryagrahaNa--sUryagrahaNa hone para bhI kramazaH pATha, bAraha aura solaha prahara paryanta asvAdhyAyakAla mAnA gayA hai| Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244] [anadhyAyakAla 18. patana-kisI bar3e mAnya rAjA athavA rASTrapuruSa kA nidhana hone para jaba taka usakA dAhasaMskAra na ho, taba taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie athavA jaba taka dUsarA adhikArI sattArUDha na ho, taba taka zanai: zanaiH svAdhyAya karanA caahie| 19. rAjavyugraha-samIpastha rAjAoM meM paraspara yuddha hone para jaba taka zAnti na ho jAe, taba taka aura usake pazcAt bhI eka dina-rAtri svAdhyAya nahIM kreN| 20. audArika zarIra-upAzraya ke bhItara paMcendriya jIva kA vadha ho jAne para jaba taka kalebara par3A rahe, taba taka tathA 100 hAtha taka yadi nirjIva kalevara paDA ho to svAdhyAya nahIM karanA caahie| asvAdhyAya ke uparokta 10 kAraNa prodArika zarIra sambandhI kahe gaye haiN| 21-28. cAra mahotsava aura cAra mahApratipadA-ASADha-pUrNimA, Azvina-pUNimA, kArtikapUrNimA aura caitra-pUrNimA ye cAra mahotsava haiM / ina pUrNimAoM ke pazcAt pAne vAlI pratipadA ko mahApratipadA kahate haiM / inameM svAdhyAya karane kA niSedha hai| 29-32. prAtaH, sAyaM, madhyAhna aura ardharAtri---prAtaH sUrya ugane se eka ghar3I pahile tathA eka ghar3I piiche| sUryAsta hone se eka ghar3I pahale tathA eka ghar3I pIche / madhyAhra arthAt dopahara meM eka ghar3I Age aura eka ghar3I pIche evaM ardharAtri meM bhI eka ghar3I Age tathA eka ghar3I pIche svAdhyAya nahIM karanA caahie| OD Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AgamaprakAzana-samiti, byAvara arthasahayogI sadasyoM kI zubha nAmAvalI mahAstambha saMrakSaka 1. zrI seTha mohanamalajI corar3iyA, madrAsa 1. zrI biradIcaMdajI prakAzacaMdajI talesarA, pAlI 2. zrI gulAbacandajI mAMgIlAlajI surANA, 2. zrI jJAnarAjajI kevalacandajI mUthA, pAlI sikandarAbAda 3. zrI premarAjajI jatanarAjajo mahatA, mer3atA siTI 3. zrI pukharAjajI zizodiyA, byAvara 4. zrI za0 jar3AvamalajI mANakacandajI betAlA, 4. zrI sAyaramalajI jeThamalajI corar3iyA, baiMgalora bAgalakoTa 5. zrI premarAjajI bhaMvaralAla jI zrIzrImAla, durga 5. zrI hIrAlAlajI pannAlAlajI caupar3A, byAvara 6. zrI esa. kizanacandajI coraDiyA, madrAsa 6. zrI mohanalAlajI nemIcaMdajI lalavANI, 7. zrI kaMvaralAlajI baitAlA, gohaattii| cAMgATolA 8. zrI seTha khIMvarAjajI corar3iyA, madrAsa 7. zrI dIpacaMdajI candanamalajI coraDiyA, madrAsa 9. zrI gumAnamalajI coraDiyA, madrAsa 8. zrI pannAlAlajI bhAgacandajI botharA, cAMgA10. zrI esa. bAdalacandajI coraDiyA, madrAsa TolA 11. zrI je. dulIcandajI coraDiyA, madrAsa 9. zrImatI sirekuvara bAI dharmapatnI sva. zrI sugana12. zrI esa. ratanacandajI corar3iyA, madrAsa caMdajI jhAmar3a, madurAntakam 13. zrI je. annarAjajI corar3iyA, madrAsa 10. zrI bastImalajI mohanalAlajI boharA 14. zrI esa. sAyaracandajI coraDiyA, madrAsa (K. G. F.) jAr3ana 15. zrI pAra. zAntilAlajI uttamacandajI cora 11. zrI thAnacaMdajI mehatA, jodhapura DiyA, madrAsa 12. zrI bhairudAnajo lAbhacaMdajI surANA, nAgaura 16. zrI siremalajI horAcandajI coraDiyA, madrAsa 13. zrI khabacandajI gAdiyA. vyAvara 17. zrI je. hukmIcandajI coraDiyA, madrAsa 14. zrI mizrIlAlajI dhanarAjajI vinAyakiyA, stambha sadasya byAvara 1. zrI agaracandajI phatecandajI pArakha, jodhapUra 15. zrI indracaMdajI baida, rAjanAdagAMva 2. zrI jasarAjajI gaNezamalajI saMcetI, jodhapura 16. zrI rAvatamalajI bhIkamacaMdajI pagAriyA, 3. zrI tilokacaMdajI sAgaramalajI saMcetI, madrAsa bAlAghATa 4. zrI pUsAlAlajI kistUracaMdajI surANA, kaTaMgI 17. zrI gaNezamalajI dharmIcandajI kAMkariyA, TaMgalA 5. zrI Ara. prasannacandajI coraDiyA, madrAsa 18. zrI suganacandajI bokar3iyA, indaura 6. zrI dIpacandajI coraDiyA, madrAsa 19. zrI harakacaMdajI sAgaramalajI betAlA, indaura 7. zrI mUlacandajI coraDiyA, kaTaMgI 20. zrI raghunAthamalajI likhamIcaMdajI lor3hA, cAMgA8. zrI varddhamAna iNDasTrIja, kAnapura TolA 9. zrI mAMgIlAlajI mizrIlAlajI saMcetI, durga 21. zrI siddhakaraNajI zikharacandajI baida, cAMgATolA Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ m m m m 246] sadasya-nAmAvalI 22. zrI sAgaramalajI noratamalajI pIMcA, madrAsa 8. zrI phUlacandajI gautamacandajI kAMTheDa, pAlI 23. zrI mohanarAjajI mukanacandajI bAliyA, 9. zrI ke. pukharAjajo bAphaNA, madrAsa ahamadAbAda 10. zrI rUparAjajI jodharAjajI mUthA, dillI 24. zrI kezarImalajI jaMvarIlAlajI talesarA, pAlI 11. zrI mohanalAlajI maMgalacaMdajI pagAriyA, rAyapura 25. zrI ratanacaMdajI uttamacaMdajI modI, byAvara 12. zrI nathamalajI mohanalAlajI laNiyA, caNDAvala 26. zrI dharmIcaMdajI bhAgacaMdajI boharA, jhUThA 13. zrI bhaMvaralAlajI gautamacandajI pagAriyA, 27. zrI chogamalajI hemarAjajI lor3hA DoMDIlohArA kuzAlapurA 28. zrI guNacaMdajI dalIcaMdajI kaTAriyA, bellArI 14. zrI uttamacaMdajI mAMgIlAlajI, jodhapura 29. zrI mUlacaMdajI sujAnamalajI saMcetI, jodhapura 15. zrI mUlacandajI pArakha, jodhapura 30. zrI sI0 amaracaMdajI botharA, madrAsa 16. zrI sume ramalajI mer3atiyA, jodhapura 31. zrI bhavaralAlajI mUlacaMdajI surANA, madrAsa 17. zrI gaNezamalajI nemIcandajI TAMTiyA, jodhapura 32. zrI bAdalacaMdajI jugarAjajI mehatA, indaura 18. zrI udayarAjajI pukharAjajI saMcetI, jodhapura 33. zrI lAlacaMdajI mohanalAlajI koThArI, goThana 19. zrI bAdaramalajI pakharAjajI baMTa, kAnapara 34. zrI hIrAlAlajI pannAlAlajI caupar3A, ajamera 20. zrImatI sandarabAI moThI w/o zrI tArAcandajI 35. zrI mohanalAlajI pArasamalajI pagAriyA, goThI, jodhapura baiMgalora 21. zrI rAyacaMdajI mohanalAlajI, jodhapura 36. zrI bhaMvarImalajI coraDiyA, madrAsa 22. zrI ghevara caMdajI rUparAjajI, jodhapura 37. zrI bhaMvaralAlajI goThI, madrAsa 23. zrI bhaMvaralAlajI mANakacaMdajI surANA, madrAsa 38. zrI jAlamacaMdajI rikhabacaMdajI bAphanA, aAgarA 24. zrI javarIlAlajI amaracandajI koThArI byAvara 39. zrI ghevaracaMdajI pukharAjajI bhuraTa, gohATI 25. zrI mANakacandajI kizanalAlajI. meDatAsiTI 40. zrI jabaracaMdajI gelar3A, madrAsa 26. zrI mohanalAlajI gulAbacandajI catara, byAvara 41. zrI jar3AvamalajI suganacaMdajI, madrAsa 27. zrI jasarAjajI jaMvarIlAlajI dhArIvAla, jodhapura 42. zrI pukharAjajI vijaya rAjajI, madrAsa 28. zrI mohanalAlajI campAlAlajI goTho, jodhapura 43. zrI cenamalajI surANA TrasTa, madrAsa 29. zrI nemIcaMdajI DAkaliyA mehatA, jodhapura 44. zrI laNakaraNajI rikhabacaMdajI lor3hA, madrAsa 30. zrI tArAcaMdajI kevalacaMdajI karNAvaTa, jodhapura 45. zrI sUrajamalajI sajjanarAjajI mahetA, koppala 31. zrI pAsUmala eNDa kaM0, jodhapura sahayogI sadasya 32. zrI pukharAjajI lor3hA, jodhapura 33. zrImatI suganIbAI w/o zrI mizrIlAlajI 1. zrI devakaraNajI zrIcandajI DosI, mer3atA siTI 2. zrImatI chaganIbAI vinAyakiyA, byAvara / sAMDa, jodhapura 34. zrI baccharAjajI surANA, jodhapura 3. zrI pUnamacaMdajI nAhaTA, jodhapura 35. zrI harakacandajI mehatA, jodhapura 4. zrI bhaMvaralAlajI vijayarAjajo kAMkariyA, 36. zrI devarAjajI lAbhacaMdajI mer3atiyA, jodhapura villIpuram 37. zrI kanakarAjajI madanarAjajI goliyA, 5. zrI bhaMvaralAlajI caupar3A, byAvara jodhapura 6. zrI vijayarAjajI ratanalAlajI catara, byAvara 38. zrI ghevaracandajI pArasamalajI TAMTiyA, jodhapura 7. zrI bI. gajarAjajI bokaDiyA, selama 39. zrI mAMgIlAlajI corar3iyA, kucerA Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadasya-nAmAvalI] [247 40. zrI saradAramalajI surANA, bhilAI 69. zrI hIrAlAlajI hastImalajI dezalaharA, bhilAI 41. zrI prokacaMdajI hemarAjajI sonI, durga 70. zrI vartamAna sthAnakavAsI jaina dhAvakasaMgha, 42. zrI sUrajakaraNajI surANA, madrAsa dallI-rAjaharA 43. zrI ghIsUlAlajI lAlacaMdajI pArakha, durga 71. zrI campAlAlajI buddharAjajI bAphaNA, byAvara 44. zrI pukharAjajI boharA, (jaina TrAnsaporTa kaM.) 72. zrI gaMgArAmajI indracaMdajI boharA, kucerA jodhapura 73. zrI phateharAjajI nemIcaMdajI karNAvaTa, kalakattA 45. zrI campAlAlajI sakalecA, jAlanA 74. zrI bAlacaMdajI thAnacandajI bhuraTa, 46. zrI premarAjajI mIThAlAlajo kAmadAra, kalakattA baiMgalora 75. zrI sampatarAjajI kaTAriyA, jodhapura 47. zrI bhaMvaralAlajI muthA eNDa sansa, jayapura 76. zrI jaMvarIlAlajI zAMtilAlajI surANA, 48. zrI lAlacaMdajI motIlAlajI gAdiyA, baiMgalora bolArama 49. zrI bhaMvaralAlajI navaratnamalajI sAMkhalA, 77. zrI kAnamalajI koThArI, dAdiyA mepAliyama 78. zrI pannAlAlajI motIlAlajI surANA, pAlo 50. zrI pukharAjajI challANI, karaNagullI 79. zrI mANakacaMdajI ratanalAlajI muNota, TaMgalA 51. zrI AsakaraNajI jasarAjajI pArakha, durga 80. zrI cimmanasiMhajI mohanasiMhajI lor3hA, byAvara 52. zrI gaNezamalajI hemarAjajI sonI, bhilAI 81. zrI riddhakaraNajI rAvatamalajI bhuraTa, gauhATI 53. zrI amRtarAjajI jasavantarAjajI mehatA, 82. zrI pArasamalajI mahAvIracaMdajI bAphanA, goThana mer3atAsiTI 53. zrI phakIracaMdajI kamalacaMdajI zrIzrImAla. 54. zrI ghevaracaMdajI kizoramalajI pArakha, jodhapura kucerA 55. zrI mAMgIlAlajI rekhacaMdajI pArakha, jodhapura 84. zrI mAMgIlAlajI madanalAlajI coraDiyA, bhairUMdA 56. zrI munnIlAlajI mUlacaMdajI gulecchA, jodhapura 85. zrI sohanalAlajI lUNakaraNajI surANA, kucerA 57. zrI ratanalAlajI lakhapatarAjajI, jodhapura 86. zrI ghIsUlAlajI, pArasamalajI, jaMbarIlAlajI 58. zrI jIvarAjajI pArasamalajI koThArI, mer3atA koThArI, goThana siTI 87. zrI saradAramala jI eNDa kampanI, jodhapura 59. zrI bhaMvaralAlajI rikhabacaMdajI nAhaTA, nAgaura 88. zrI campAlAlajI horAlAla jI bAgarecA, 60. zrI mAMgIlAlajI prakAzacandajI rUNavAla, maisUra jodhapura 61. zrI pukharAjajI boharA, pIpaliyA kalAM 86. zrI dhUkha rAjajI kaTAriyA, jodhapura 62. zrI harakacaMdajI jugarAjajI bAphanA, baiMgalora 90. zrI indracandajI mukanacandajI, indaura 63. zrI candanamalajI premacaMdajI modI, bhilAI 91. zrI bhaMvaralAlajI bAphaNA, indaura 64. zrI bhIvarAjajI bAghamAra, kucerA 92. zrI jeThamalajI modI, indaura 65. zrI tilokacaMdajI premaprakAzajI, ajamera 93. zrI bAlacandajI amaracandajI modI, byAvara 66. zrI vijayalAlajI premacaMdajI gulecchA, 94. zrI kundanamalajI pArasamalajI bhaMDArI, baiMgalaura rAjanAdagAMva 65. zrImatI kamalAkaMvara lalavANI dharmapatnI zrI 67. zrI rAvatamalajI chAjer3a, bhilAI sva. pArasamalajI lalavANI, goThana 68. zrI bhaMvaralAlajI DUMgaramalajI kAMkariyA, 96. zrI akhecaMdajI lUNakaraNajI bhaNDArI, kalakattA bhilAI 97. zrI sugana candajI saMcetI, rAjanAdagAMva Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248] [sadasya-nAmAvalI 98. zrI prakAzacaMdajI jaina, nAgaura 116. zrImatI rAmakuMvarabAI dharmapatnI zrI cAMdamalajI 99. zrI kuzAlacaMdajI rikhabacandajI surANA, ___ lor3hA, bambaI bolArama 117. zrI mAMgIlAlajI uttamacaMdajI bAphaNA, baiMgalora 100. zrI lakSmIcaMdajI azokakumArajI zrIzrImAla, 118. zrI sAMcAlAlajI bAphaNA. auraMgAbAda kucerA 119. zrI bhIkhamacandajI mANakacandajI khAbiyA, 101. zrI gUdaDamalajI campAlAlajI, goThana (kuDAlora) madrAsa 102. zrI tejarAjajI koThArI, mAMgaliyAvAsa 120. zrImatI anopakuMvara dharmapatnI zrI campAlAlajI 103. sampatarAjajI corar3iyA, madrAsa saMghavI, kucerA 104. zrI amaracaMdajI chAjer3a, pAdu bar3I 121. zrI sohanalAlajI sojatiyA, thAMvalA 105. zrI jugarAjajI dhanarAjajI baramecA, madrAsa 122. zrI campAlAlajo bhaNDArI, kalakattA 106. zrI pukharAjajI nAharamalajI lalavANI, madrAsa 123. zrI bhIkhamacandajI gaNezamalajI caudharI, 107. zrImatI kaMcanadevI va nirmalAdevI, madrAsa dhUliyA 108. zrI dule rAjajo bhaMvaralAlajI koThArI, 124. zrI pukharAjajI kizanalAlajI tAter3a, kuzAlapurA sikandarAbAda 109 zrI bhaMvaralAlajI mAMgIlAlajI betAlA. 125. zrI mizrIlAlajI sajjanalAlajI kaTAriyA 110. zrI jIvarAjajI bhaMvaralAlajI coraDiyA, sikandarAbAda bhairUdA 126. zrI vardhamAna sthAnakavAsI jainazrAvaka saMgha, 111. zrI mAMgIlAlajI zAMtilAlajI rUNavAla, bagar3Inagara harasolAva 127. zrI pukharAjajI pArasamalajI lalavANI, 112. zrI cAMdamalajI dhanarAjajI modI, ajamera bilAr3A 113. zrI rAmaprasanna jJAnaprasAra kendra, candrapura 128, zrI TI. pArasamalajI coraDiyA, madrAsa 114. zrI bhUramalajI dulIcaMdajI bokar3iyA, mer3atA 129. zrI motIlAlajI prAsUlAlajI boharA siTI eNDa kaM., baiMgalora 115. zrI mohanalAlajI dhArIvAla, pAlI 130. zrI sampatarAjajI surANA, manamAr3a 00 Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhimata DaoN. bhAgacandra jaina ema. e., pI-eca. DI., DI. liTa. Agama prakAzana samiti dvArA prakAzita aThAraha bhAga prApta hue| dhanyavAda / ina granthoM kA vihaMgAvalokana karane para yaha kahane meM prasannatA ho rahI hai ki saMpAdakoM evaM vivecaka vidvAnoM ne niyukti, cUNi evaM TIkA kA prAdhAra lekara AgamoM kI sayuktika vyAkhyA kI hai| vyAkhyA kA kalevara bhI ThIka hai| adhyetA kI dRSTi se ye grantha atyanta upayogI haiN| isa sundara upakrama ke lie etadartha hamArI badhAiyA~ sviikaareN| For Private & Personal use only Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUlya 25) 25) 120 30) 25) prAgamaprakAzana samiti dvArA adyAvadhi prakAzita Agama prayAMka nAma pRSTha anuvAdaka-sampAdaka 1. AcArAMgasUtra [pra. bhAga] 426 zrIcanda surAnA 'sarasa' 30) 2. AcArAMgasUtra [dvi. bhAga] 508 zrIcanda surAnA 'sarasa' 35) 3. upAsakadazAMgasUtra 250 DaoN. chaganalAla zAstrI 4. jJAtAdharmakathAMgasUtra 640 paM0 zobhAcandrabhArilla 45) 5. antakRzAMgasUtra 240 sAdhvI divyaprabhA 6. anuttaropapAtikasUtra sAdhvI muktiprabhA 7. sthAnAMgasUtra 524 paM0 hIrAlAla zAstrI 50) 8. samavAyAMgasUtra paM0 hIrAlAla zAstrI 9. sUtrakRtAMgasUtra [pra. bhAga] 562 zrIcanda surAnA 'sarasa' 10. sUtrakRtAMgasUtra [dvi. bhAga] 280 zrIcanda surAnA 'sarasa' 25) 11. vipAkasUtra 206 anu. paM. rozanalAla zAstrI 25) sampA. paM. zobhAcandra bhArilla 12. nandIsUtra 252 anu. sAdhvI umarAvakabara 'arcanA' 28) sampA, kamalA jaina 'jIjI' ema. e. 13, auyapAtikasUtra DaoN. chaganalAla zAstrI 14. vyAkhyAprajJaptisUtra [pra. bhAga] 568 amaramuni 50) 13, rAjapraznIyasUtra 284 vANIbhUSaNa stanamuni 16. prajJApanAsUtra [pra. bhAga] jainabhUSaNa jJAnamuni 17. praznavyAkaraNAsUtra 356 anu. muni pravINaRSi 35) sampA. paM. zobhAcandra bhArilla 18. vyAkhyAprajJaptisUtra [dvi. bhAga] 266 amaramuni 45) 19. uttarAdhyayanasUtra 842 rAjendramuni zAstrI 65) 20. prajJApanAsUtra [dvi. bhAga] 542 jainabhUSaNa jJAnamuni 45) 21. nirayAvalikAsUtra devakumAra jaina 22. vyAkhyAprajJaptisUtra tR. bhAga] amaramuni 23. dazavaikAlikasUtra 532 mahAsatI puSpavatI 24. AvazyakasUtra 188 mahAsatI suprabhA ema. e., zAstrI 25) 25. vyAkhyAprajJaptisUtra [caturtha bhAga] 908 amaramuni 26. jambUdvIpaprajJaptisUtra 478 DaoN. chaganalAla zAstrI 27. prajJApanAsUtra ta. bhAga] jainabhUSaNa jJAnamuni 28. anuyogadvArasUtra 502 upA. zrI kevalamuni 29. sUryaprajJapti-candraprajJapti muni zrI kanhaiyAlAla 'kamala' zItraprakAzya30. jIvAjIvAbhigamasUtra [prathama khaNDa] 30) 45) 65) 45) ,