________________
ધમિલ-હિંડી
[ ૪૫ ]
મારા ઉપર અનુગ્રહ કર્યો.” તેણે મને થોડીક ધીરજ રાખવાનું કીધું. પછી સારાં તિથિ, કરણ, નક્ષત્ર અને દિવસના મુહૂર્વે શકુન-કેતુકપૂર્વક મેં બાણ અને શસ્ત્રવિદ્યા શીખવાનો આરંભ કર્યો. શલાકા કાઢી, પાંચ પ્રકારની મુષ્ટિ શીખે, પુનાગને જીત્ય, મુષ્ટિબંધ શિ, લક્ષ્યવેધી અને દઢપ્રહાર કરવાની શક્તિવાળે બળે, છૂટાં ફેંકવાનાં અને યંત્રમાંથી ફેકવાન એમ બે પ્રકારનાં બાણ અને અસ્ત્રમાં નિષ્ણાત થયે તથા અન્ય પ્રકારનાં તપતન, છેદ્ય, ભેદ્ય તથા યંત્રવિધાને ને અને મને ઉપદેશવામાં આવેલી શસ્ત્રવિધિઓને પારગામી ગયા. અગડદત્તને શ્યામદત્તા સાથે પરિચય
પછી એક વાર હું મારા ગુરુના ઘરની વૃક્ષવાટિકામાં જઈને અભ્યાસ કરવા લાગે. મારા ગુરુના ઘરના પડોશના ઘરમાં રહેતી એક સુન્દર તરુણ મને દરરોજ ફળ તથા પાંદડાં, પુષ્પ અને પુષ્પની માળાઓ ફેંકવાવડે તથા ઢેફાંઓ વડે પ્રહાર કરતી હતી. પરતુ હું ગુરુના ભયને લીધે તથા વિદ્યાભ્યાસના લેભને લીધે, ઈચ્છા હોવા છતાં, તેના પ્રત્યે અનુરાગ દર્શાવતો નહોતે.
આમ કેટલાક દિવસો વીતી ગયા બાદ એક વાર હું અભ્યાસ કરતા હતા ત્યારે એ જ વૃક્ષવાટિકામાં લાંબાં અને લટકતાં લીલાં અને રાતાં પલવાળા, કુસુમના ભારથી જેની આગલી ડાળીઓ નમેલી હતી એવા, ભ્રમર અને મધમાખના સમૂહના મધુર ગુંજારવથી જેનાં કેટરો શબ્દાયમાન હતાં એવા રક્ત અશક–વૃક્ષની નીચે ડાબા હાથવડે એક શાખાનું અવલંબન કરીને અને એક સહેજ ઊંચે કરેલે પગ વૃક્ષના થડ ઉપર મૂકીને ઊભેલી તથા સારભૂત નવયૌવનમાં રહેલી તે તરુણને મેં જોઈ. નવા શિરીષના સુન્દર પુષ સમાન રંગવાળા અને સેનાના કૂર્મ જેવા ઘાટિલા પગવાળી, અત્યંત વિશ્વમ( વિલાસ)થી ચકિત કરે એવાં અને કેળના સ્તંભ જેવાં ઉરુયુગલવાળી, મોટી નદીના પુલિનના સ્પર્શ જેવી સુંવાળી જંઘાવાળી, ફાડેલા રક્તશુકના મધ્ય ભાગની લાલિમા જેવું અત્યંત લાલ વસ્ત્ર જેણે પહેર્યું છે એવી, હસેના સમૂહ જે શબ્દ કરતી કટિમેખલાવાળી, ઇષત રોમરાજિવાળી, કામ અને રતિના જેવાં (અથવા કામવાસનાની વૃદ્ધિ કરનારાં), ઉરતટની શોભા વધારનાર, પરસ્પર સંઘર્ષ થવા છતાં સજજનની મૈત્રીની જેમ વૃદ્ધિ પામતાં તથા જેમની વચ્ચે અંતર નથી એવાં સ્તનવાળી, પ્રશસ્ત લક્ષણવાળી તથા મયુક્ત બાહુલતાવાળી, રાતી હથેળીવાળા, કમળ, જેમાં ઘણી રેખાઓ નથી એવા, ક્રમપૂર્વક ગોળ તથા ઘાટીલી આંગળીઓ તથા લાલ નખવડે યુક્ત એવા અગ્રહસ્તવાળી, ઘણું લાંબા
૧. શસ્ત્રવિદ્યાના શિક્ષણના પ્રારંભમાં પુનાગના વૃક્ષને લગતી કોઈ વિધિ હશે ? મૂળમાંના નિર્ચ goorji એ શબ્દ જોતાં વૃક્ષનો અર્થ શક્ય છે.
૨. “તપતન” એટલે ઝાડ કાપી નાંખવાં, કે સામે આવતા દમનને વૃક્ષની જેમ કાપી નાંખો તે ? બીજો અર્થ વધારે સંભવિત લાગે છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
