________________
-
-
-
-
-
-
-
-
ના
[ પ ]
વસુદેવ-હિંડી ઃ : પ્રથમ ખંડ :
હું ઉજથિની તરફ ચાલે. અનુક્રમે ચાલતાં ઉજજયિની પહોંચે, અને માતાના ઘરમાં પ્રવેશ્યા. પુત્રવત્સલ માતા મારું આગમન સાંભળીને મારી સામે દેડી આવી. હું રથમાંથી ઊતર્યો, એટલે આનંદનાં અશ્રુ સારતી તેણે મને આલિંગન આપ્યું અને મારું મસ્તક સૂધ્યું. શ્યામદત્તા પણ રથમાંથી ઊતરીને માતાને પગે પડી. આનંદિત હૃદયવાળી માતાએ તેને પણ આલિંગન કર્યું, અવિધવા-મંગલથી તેનું અભિનંદન કર્યું, અને ઘરમાં પ્રવેશ કરાવ્ય. સ્વજને, મિત્ર અને બંધુઓ પણ કુશળ પૂછવા માટે આવ્યા, તેમને અમે વૈભવ અનુસાર સત્કાર કર્યો. નેકરે ઘડા તથા રથને યોગ્ય સ્થાને લઈ ગયા તથા ઘોડાને માલીસ કર્યું. બધું દ્રવ્ય, આયુધ, શસ્ત્રો તથા સાધને પણ ઘરમાં લાવવામાં આવ્યાં.
પછી બીજે દિવસે સ્નાન કર્યા બાદ જમીને તથા અલંકારો પહેરીને રાજાને મળવા માટે હું રાજકુલમાં ગયા. પ્રતિહારે રાજાને મારા આગમનના ખબર આખ્યા. બાદ હું અંદર પ્રવેશ્યા. રાજાને મેં જે અને પ્રણામ કર્યા, “હું અમુકને (રાજાના ભૂતપૂર્વ સારથિને) પુત્ર છું” એમ મેં કહ્યું. એટલે સતેષ પામેલા રાજાએ મારા પિતાનું બધું કામ મને સંપ્યું અને બમણે શિરપાવ આપે. આવી રીતે રાજાને સત્કાર પામેલ હું ઘેર ગયે, અને માતાની સેવામાં પરાયણ રહેતે શ્યામદત્તાની સાથે સમય ગાળવા લાગે.
એક વાર રાજાએ નગર ઊજાણીની આજ્ઞા કરી. રાજા પિતે પણ ઉદ્યાનયાત્રા માટે નીકળ્યા. પ્રજાજને પણ પોતાના વૈભવ, રિદ્ધિ અને સત્કારથી એકબીજાની સરસાઈ કરતા અને પિતાને વૈભવ અને રૂપ બતાવતા નીકળ્યા. હું પણ મારા મિત્ર અને સ્વજનની સાથે મારા વૈભવની સૂચક એવી રિદ્ધિપૂર્વક શ્યામદત્તાને લઈને ઉદ્યાનમાં ગયા. ત્યાં અનેક પ્રકારનાં ખાદ્ય, પય, ગીત, વાદિત્ર તેમજ હાસ્યરવથી શબ્દાયમાન ઉદ્યાનમાં લોકો તેમજ અમે પ્રીતિસુખ અનુભવવા લાગ્યા.
આ પ્રમાણે યથેચ્છ સુખ અનુભવીને પાછલા પહેરે નગરજને પરિજન સહિત પાછા નગરમાં જવા નીકળ્યા. અમે પણ નગર તરફ જવાને તૈયાર થયા એ વખતે અતિમુક્તક લતાના હીંચળા ઉપર હીંચતી શ્યામદત્તાને કાકે દર સપે (એક પ્રકારના ઝેરી સાપ) દંશ કર્યો. એટલે પોતાના હાથ વીંઝતી તથા “આર્યપુત્ર ! મારું રક્ષણ કરે, હું દુઃખ પામું છું” એમ બોલતી તે દેડીને મારા ખોળામાં પડી. એટલે સંબ્રાન્ત હૃદયવાળા મેં તેને “ડરીશ નહીં” એમ કહ્યું, અને આલિંગન આપ્યું. શરીરમાં વિષ વ્યાપી જતાં શ્યામદત્તા ઘડી વારમાં અચેતન થઈ ગઈ. એ જોઈને હું પણ જાણે પ્રાણ નીકળી ગયા હેય તેમ મૂચ્છ પામે. પછી મૂર્છા વળતાં ખૂબ વિલાપ કરવા લાગે. એવામાં સૂર્ય અસ્ત પામ્યા. પરિજનોને મેં ઘેર માતાની પાસે મોકલ્યાં. શેકપૂર્ણ હૃદયવાળો હું શ્યામદત્તાને ઉદ્યાનના દેવકુલના બારણા આગળ લઈ જઈને “હા શ્યામદત્તા! અનેક સંકટમાં મારી સહાયક ! મને ત્યજીને કેમ જાય છે?” એમ વિલાપ કરતે બેઠે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org