________________
[ ૧૭ ]
વસુદેવ-હિંડી ઃ : પ્રથમ ખંડ :
સ્ત્રીને હજી તેના પતિએ આપે નથી. વળી તેમને અહીંથી ગયાંને પણ લાંબો સમય વીત્યે નથી, કારણ કે ફલ ચૂંટાયાને લીધે હજી પણ ફેલનાં દટાંમાંથી દૂધ ઝરી રહ્યું છે.” એટલે હરિસિંહે ગેમુખને કહ્યું, “ગોમુખ! ફૂલને સ્તબક તોડ્યાને ઝાઝી વાર થઈ નથી, એ તમારું કથન તો યેગ્ય છે, પણ વિદ્યાધરે એ સ્તબક સ્ત્રીને આપે નહીં, એ વાત બંધ બેસતી નથી. પ્રિયાએ પ્રાર્થના કર્યા છતાં તે કેમ ન આપે?” ગેમુખે ઉત્તર આપે, “કામવાસના પ્રણયલેલ હોય છે. આ સ્ત્રીએ આ પહેલાં પોતાના પ્રિયતમ પાસે કઈ વસ્તુની પ્રાર્થના નહીં કરી હોય એમ જણાય છે; આથી પ્રથમવાર તે ફૂલના ગોટાની યાચના કરવાને લીધે અતિ ચંચળ એવી સ્ત્રીને જોતો તે આનંદ પામ્યું. “હે પ્રિયતમ ! મને તે આપ” એમ બેલતી તે સ્ત્રી પણ તેની ચારે બાજુએ ફરવા લાગી. તે સ્ત્રીનાં પગલાંથી વીંટાયેલાં એ વિદ્યાધરનાં પગલાં અહીં દેખાય છે. ચારુસ્વામી! વિદ્યાધરની તે અવિદ્યાધરી–માનવી-પ્રિયતમા આથી કેપ પામીને રીસાઈ ગઈ છે. ” હરિસિંહે પૂછયું, “એ વસ્તુ તે કેવી રીતે જાણું?” ગોમુખે ઉત્તર આપે, “એ સ્ત્રીઓ ક્રોધપૂર્વક પછાડેલાં અને તેથી અસ્તવ્યસ્ત પડેલાં પગલાં અહીં દેખાય છે, આ પગલાં તેની પાછળ દોડતા વિદ્યાધરનાં છે; પછી એ સ્ત્રીને માર્ગ રોકતા વિદ્યાધરની, વેગપૂર્વક મૂકાયેલા પગવાળી, પદપંક્તિ આ દેખાય. પાછા હઠેલા અને વાટ જેવાથી પીડાયેલા વિદ્યારે તેને પંથ રે; એટલે તે હાસ્યને રોકીને આ તરફ ગઈ, અને જઈને પાછી આવી. બીજું, હે ચારુસ્વામી ! “તે સ્ત્રી અવિદ્યાધરી છે” એમ મેં કહ્યું હતું તે બરાબર છે. તેનાં આ પગલાં ઉપરથી જણાય છે કે તે જઈને પાછી આવેલી છે. જે તે વિદ્યાધરી હોત તો ફુદ્ધ થયા પછી તે આકાશમાર્ગે અહીંથી ચાલી જાત. તેણે કેપ કર્યો, એટલે પછી પેલા વિદ્યાધરે તેને સપ્તપર્ણના ફૂલને ગોટે આપે. તે લઈને તેણે વિદ્યાધરની છાતી ઉપર જ પછાડ્યો, અને પોતાના ક્રોધની સાથે તેને પણ તોડી નાખે. (અર્થાત્ ગેટે વિખરાઈ ગયે તે સાથે તેને ક્રોધ પણ ઊતરી ગયે.) વિદ્યાધર તેને પગે પડ્યો. આથી કરીને તે સ્ત્રીના પગ આગળ વિદ્યાધરના મુકુટના શેખરથી દબાયેલા આ રેતીને ભાગ દેખાય છે. હળવા કેપવાળી તે સ્ત્રી પણ જલદીથી તેના ઉપર પ્રસન્ન થઈ હોય એમ જણાય છે; કારણ કે નદીના પુલિનમાં ફરતાં તે બંને જણાંનાં જાણે કે ચીતરેલાં હોય તેવાં સ્વચ્છ પગલાં પગદંડી ઉપર દેખાય છે. ચારુસ્વામી ! પછી વિદ્યાધરની સામે તાકી રહેલી તે સ્ત્રીનો પગ કાંકરીથી ઘવાયો. વેદના પામતી એવી તેનો પગ વિદ્યારે ઉતાવળથી ઊંચે કરી લીધો. સ્ત્રીએ પણ વિશેષ વેદનાને લીધે વિદ્યાધરના ખભા ઉપર ટેકે મૂર્યો. આ કારણથી સ્ત્રીનું એક પગલું અને વિદ્યાધરનાં બે પગલાં દેખાય છે. આ પછી વિદ્યારે
૧. મૂળમાં અપાયા વાળી એ શબ્દ છે. એમાંથી વાળીનો અર્થ અહીં અસંબદ્ધ રહે છે. “જઈને પાછી આવી” એ અર્થ જાપાના ઉપરથી તેમજ પછીના સંદર્ભને આધારે અનુમાનથી કર્યો છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
