________________
ગન્ધ દત્તા લ"ભક
[ ૨૦૧ ]
પછી ચારુદત્ત શ્રેષ્ઠીની અનુમતિ લઇને મે ઋતુને અનુકૂળ એવા વસ્ત્રાલંકાર ધારણ કર્યા. મહામૂલ્યવાન આભરણુ અને વસ્ત્ર જેણે ધારણ કર્યા છે એવી ગન્ધ દત્તા પરિજન સહિત આવી અને વંદન કરીને મારી બાજુમાં બેઠી. શ્રેષ્ઠીની સૂચનાથી અમારે રથ આવ્યા, હું ભવનની બહાર નીકળ્યો અને ગન્ધદત્તાની સાથે રથમાં બેઠા. હાંકનાર વૃદ્ધે લગામેા હાથમાં લીધી, હું રાજમાર્ગ ઉપર થઇને નીકળ્યા અને વાહના તથા માણસાની ગીર્દીને કારણે મુશ્કેલીએ નગરની ખહાર નીકળ્યો. મારા રથની પાછળ પિરજના આવતા હતા, અને કીતના વ્રુન્દગાનનાં દશ્ય જોતા અમે ધીરે ધીરે ચાલતા હતા. પેાતાના વૈભવ દર્શાવતા નાગરિકે ત્યાં ઊભેલા હતા. ઉપવનેાની પરંપરાનું દન કરવાની ઇચ્છાવાળા લેાકેા અનુક્રમે મહાસર આગળ આવી પહોંચ્યા. ત્યાં ભગવાન વાસુપૂજ્યનું મન્દિર હતું. ત્યાં પ્રણામ કરીને મેાટા મેાટા માણસે તે પ્રદેશમાં સરોવરની નજદીક કુસુમિત વૃક્ષેાના વનમાં બેઠા હતા. હું પણ શ્રેષ્ઠીથી થાડેક દૂર ગન્ધ દત્તાની સાથે રથમાંથી ઊતર્યા અને અગાઉથી તૈયાર કરવામાં આવેલા આસન ઉપર બેઠા. વિશ્રામ લીધા પછી અમને અન્ન-પાન આપવામાં આવ્યું. પરિજના સહિત અમે વિધિપૂર્વક જમવા લાગ્યા. ભેાજન કર્યા પછી, વસન્તઋતુએ સુશાભિત બનાવેલાં આંબા, તિલક, કુરમક અને ચંપાના વૃક્ષે પ્રિયાની સાથે જોતા હતા તથા ગધવદત્તાને તે મતાવતા હતા.
એવામાં શેક વૃક્ષની નીચે બેઠેલું, જાણે નાગનું કુટુંબ હોય તેવું, ચાંડાલ-કુટુમ્બ મારી નજરે પડ્યું. પુષ્પમાલાએથી અલગૃત, ચ ંદનના વિલેપનવાળા, ચૂર્ણની આડને લીધે ભૂખરા બાહુ અને કપાળવાળા, નીલ કમળ અને મેગરાનાં જેમણે કર્ણાભરણુ કર્યા હતાં એવા ચાંડાલેાને મેં ત્યાં જોયાં. તેમની વચમાં કાળી, સ્નિગ્ધ કાન્તિવાળી, સન્માનિત, પ્રશસ્તગંભીર, જેણે ઇસીઆ(છેડા)ના સમૂહ વડે કરીને સુકુમાર વસ્ત્રો પહેર્યાં હતાં એવી, પીઠિકા ઉપર બેઠેલી તથા રાજ્યલક્ષ્મી વડે વિભૂષિત એવી વૃદ્ધાને મે જોઇ. તેની સાથે પણ બહુ નજદીક નહીં એવા સ્થળે કાળી, વર્ષાના આરંભકાળે ઘેરાયેલી મેઘરાશિ જાણે હાય તેવી, આભૂષણૢાની પ્રભાથી ર ંગાયેલા શરીરવાળી હાવાને કારણે જાણે નક્ષત્રા સહિત રાત્રિ હાય તેવી દેખાતી, તથા સામ્ય રૂપવાળી ચાંડાલાની કન્યાએ વડે વીંટાયેલી એવી એક ચાંડાલકન્યાને મે જોઇ. મારા તરફ તાકી રહેલી તે કન્યા ઊભી રહી, એટલે સખીઓએ તેને કહ્યું, “ સ્વામિનિ ! નાથ્યોપહાર વડે મહાસરની સેવા કરે. ” પછી ધવલ દાંતની પ્રભા વડે જાણે જ઼્યાના પેદા કરતી હેાય એવી તેણે કહ્યું, “ તમને રુચતુ હાય તા તેમ કરીએ. ” કુસુમિત અશેાક વૃક્ષના આધારે રહેલી અને મન્દ મન્દ વાતા પવનથી કંપતી જાણે લતા હેાય તેમ તેણે નૃત્ય કર્યું. તેની સખીએ પણ ત્યાં બેસીને મધુકરીઓની જેમ કહ્યું મધુર ગાવા લાગી. પછી ચાંડાલ-કન્યા ધવલ નયનયુગલના
“
ર
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
