________________
[ ૧૮ ]
વસુદેવ-હિંડી ઃ : પ્રથમ ખંડ:
આવેલા તેના શરીરની આખીયે આકૃતિ આ પ્રદેશમાં પડેલી છે. એ બન્ને જણાની ચેષ્ટાનું સૂચન કરનારી રેતીનો લીસોટો અહીંથી શરૂ થયો છે. આ સ્ત્રીનાં પગલાં પણ નીચે પડેલાં દેખાય છે. માટે એ વિદ્યાધર પ્રત્યે અનુકંપા રાખીને આપણે આ લીસોટાના માર્ગને અનુસરતા પાછળ પાછળ જઈએ.”
આગળ ચાલતાં અમે વેરાયેલાં આભૂષણે જયાં તથા પવનથી કંપતું અને સંધ્યાના રાગવિશેષ જેવું પીળું રેશમી વસ્ત્ર પડેલું જોયું. એટલે ગોમુખ કહેવા લાગે, અહે ચારુસ્વામી! તે વિદ્યાધર જ્યારે નિશ્ચિંત બેઠે હતું ત્યારે તેના કોઈ શત્રુએ તેના ઉપર આક્રમણ કર્યું. તેની સાથેની અવિદ્યાધરી સ્ત્રી તો માનવ હોવાથી શત્રુને પ્રતિકાર કરવાને અસમર્થ હતી.” મેં મરુભૂતિને કહ્યું, “આ રેશમી વસ્ત્ર અને આભૂષણે તથા આ ચર્મરત્ન અને ખડ્ઝ તું લઈ લે. જે એ વિદ્યાધરને આપણે મળીશું તો તેને આપીશું.”
પછી અમે લીસોટાને અનુસરતા ચાલ્યા, તે એક સ્થળે સલકી વૃક્ષની બખોલમાં વાળ લટકતા અમે જોયા. ગોમુખે હરિસિંહને કહ્યું, “આ સૂધી જે.” એટલે તેણે તે સંધ્યા તો સ્થિર સુવાસવાળા તથા તડકામાં તપેલા હોવાથી સુગંધ વર્ષાવનારા હતા. ગોમુખે કહ્યું, “ચારુસ્વામી! જે વ્યક્તિ દીર્ધાયુ ઉત્પન્ન થયેલી હોય છે તેનાં કેશ અને વસ્ત્રમાં આવી સુવાસ હોય છે. આ કેશ સુગંધી, સ્નિગ્ધ અને જેનાં મૂળ ઉખડી ગયાં નથી એવા છે; આ કારણથી તે વિદ્યાધર દીર્ધાયુ અને ઉત્તમ છે. જરૂર એ રાજ્યાભિષેક પામશે માટે આપણે એની પાછળ પાછળ જઈએ.”
પછી અમે આગળ ચાલ્યા. ત્યાં કદંબના વૃક્ષ ઉપર, પાંચે ઈન્દ્રિયના વિષયોથી જાણે પાંચ અંતરાય પડ્યા હોય તેવા પાંચ લોઢાના ખીલાવડે વીંધાયેલા, વિદ્યાધરને અમે
--એક ખીલે તેના કપાળમાં હતો, બે ખીલા બે હાથમાં હતા, અને બે બને પગમાં હતા. એનું દુ:ખ જોઈને મને અત્યંત દુઃખ થયું. પછી મેં ધ્યાનપૂર્વક જોયું તે વેદનાથી પીડિત હોવા છતાં તેની મુછાયા જરાયે વિવર્ણ નહોતી થઈ, તેનાં ગાત્રોની કાન્તિ સૌમ્ય હતી, લેઢાના ખીલાવડે વીંધાયેલા તેના હાથપગમાંથી લેહી નીકળતું નહોતું, અને તીવ્ર વેદના ભોગવવા છતાં તેને શ્વાસોશ્વાસ બરાબર ચાલતા હતે. પછી હું એકાતે વૃક્ષની છાયામાં બેઠે, અને મિત્રોને મેં કહ્યું, “અગાઉ સાધુ પાસે જ્યારે વિદ્યાધરની કથાઓ ચાલતી હતી ત્યારે મેં સાંભળેલું છે કે-વિદ્યાધર ચર્મરત્નરૂપી થેલીમાં પોતાની જાતના રક્ષણ માટે ચાર ઔષધિઓ રાખે છે, માટે ચર્મરત્નની થેલીમાં જુઓ.” મિત્રએ તે ઊઘાડી, તેમાં ઔષધિઓ જોઈ, પરંતુ એ ઔષધિઓના વિશિષ્ટ ગુણોને અમે જાણતા નહોતા. એટલે મેં મિત્રોને કહ્યું, “ દૂધ ટપકે એવા ઝાડ ઉપર ઘા કરો. ઔષધિઓ પત્થર ઉપર ઘસીને ત્યાં ચોપડે. એ રીતે ઔષધિના ગુણની પરીક્ષા કરીને વિદ્યાધરને જીવાડે.” મારા મિત્રએ એ પ્રમાણે પરીક્ષા કરીને જાણ્યું
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
