________________
[ ૧૨૪ ]
વસુદેવ-હિંડીઃ : પ્રથમ ખંડ :
રાજાએ વૈદભીને બોલાવી. વૈદભીએ ચાંડાલોને તેમના ખરા સ્વાભાવિક રૂપમાં જોયા. રાજાએ તેને કહ્યું, “પુત્રિ! આ ચાંડાલ જે તને ગમતું હોય તે તેને વર.” કન્યાએ કહ્યું, “તમે પહેલાં જ મને ચાંડાલેને આપી છે. હવે શું પૂછો છે? તમારી જે એવી જ વાણી નીકળી છે તે પછી મારે ચાંડાલિશું થવું જ જોઈએ.” એટલે રોષ પામેલે રુકમી બે, “જે તારું મન એમજ છે તો જા, મારી સામે ન આવીશ.” રુકમીએ આમ કહ્યું એટલે તે વૈદથી કન્યા પિતાને પ્રણામ કરીને, પદ્મવનમાંથી જેમ લક્ષમી નીકળે તેમ, ભવનમાંથી નીકળી અને પ્રદ્યુમ્ન અને સાંબની સાથે ચાંડાલેના કુંડ પાસે ગઈ. રૂપ અને ગુણથી જેમનાં હદયો હરાઈ ગયાં છે એવા નગરજનો વડે અલકાતાં તે ત્રણે જણ ભેજકટ નગરમાંથી નીકળ્યાં અને પ્રજ્ઞપ્તિએ ભજન-વસ્ત્રાદિની સામગ્રી લાવી આપતાં વિધ્યાચળની પાસે રહ્યાં.
પ્રદ્યુને લગ્નને માટે દિવ્ય સમૃદ્ધિવાળો રત્નમંડિત પ્રાસાદ વિકુવ્યું. પછી સુન્દર આભરણ અને વસ્ત્રોથી વિભૂષિત પુરુષોને રુકમી પાસે મોકલ્યા. તેમણે પરિવાર સહિત રાજાને તથા બ્રાહ્મણે અને નાગરિકોને આમંત્રણ આપ્યાં કે, “જે અમારો સંબંધ અને પ્રીતિ ઈચ્છતા હો તે કાલે વહૂ ઉપર અક્ષત નાખવાને માટે આવજે.” આમ કહીને તે પુરુષો ગયા એટલે રાજાએ જાસૂસ મોકલ્યા. તેમણે પ્રકૃતિને પરિવાર અને સમૃદ્ધિ જોયાં, અને વિસ્મય પામેલા તેમણે જે જોયું હતું તે રાજાને કહ્યું. બ્રાહ્મણે અને નાગરિકોએ વિચાર કર્યો કે, “રાજાના જમાઈની અવજ્ઞા થાય તેથી રખેને રાજા આપણું ઉપર કેપીને આપણે નાશ કરે; માટે આપણે જઈએ.” રાજાને ખબર પડે તેવી રીતે તે બ્રાહ્મણ, નાગરિક અને માંડલિકે ગયા. વસ્ત્રો અને આભૂષણેથી પ્રદ્યુને તેમને સત્કાર કર્યો, ચાંડાલના ગુણોથી વિસ્મિત થયેલા તેઓ ભેજન કરીને પાછા આવ્યા.
આ તરફ, પ્રદ્યુમ્ન, સાંબ અને વૈદભ ક્ષણ વારમાં દ્વારવતી પોંચી ગયાં. સાબે પ્રદ્યુમ્નને કહ્યું, “દેવ! ચાંડાલિનીના વેશમાં વૈદભીનો દ્વારવતીમાં પ્રવેશ થાય તો ખૂબ આનંદ પડે, કેમકે ભેજકટમાં પણ આપણે ચાંડાલોના વેશમાં હતા.” વૈદભી બેલી,
સબસ્વામી ! શું હું ચાંડાલને વરી છું કે આવું બેલો છે? માટે કૃપા કરો. અહીં લાવીને મારી વિડંબના ન કરેશે.” એટલે સાંબે કહ્યું, “માતાની પાસે તમારે ક્ષણવાર જ ચાંડાલને વેશ કરવાનું છે, માટે ચાંડાલનો વેશ લઈને વીણુઓ વેચો.” પ્રદ્યુમ્ન પણ કહ્યું કે, “ભલે, એમ થાઓ.” પછી વૈદને રુકિમણુના ભવનના દ્વાર આગળ તેઓ લઈ ગયા. સાંબે અંદર જઈ પ્રણામ કરીને કહ્યું, “માતા ! દ્વાર પાસે ઊભેલી ચાંડાલિની વણાઓ વેચે છે.” રુકિમણીએ પૂછયું, “પુત્ર! એને અહીં કોણ લાવ્યું?” એટલામાં દાસીઓએ વૈદભને જોઈ અને દેવીને નિવેદન કર્યું કે, “સ્વામિનિ ! જે ભગવતી લક્ષ્મી પણ આટલી રૂપાળી હોય તે આશ્ચર્ય ગણાય. એ ચાંડાલિનીને જુઓ તે ખરાં.” તેણે વૈદભને
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
