________________
[ ૧૫૪ ]
વસુદેવ–દ્ધિ'ડી: : પ્રથમ ખંડ :
જે બન્યું છે તે સાંભળેા-વસુદેવ કુમારે અગ્નિપ્રવેશ કર્યા છે. તેમના ૠભ નામે વ્હાલા સેવક છે. તે ચીતા મળતી જોઇને આક્રંદ કરવા લાગ્યા. આથી લેાકેાએ તેને પૂછતાં તે કહેવા લાગ્યા કે · લેાકના અપવાદથી ડરેલા વસુદેવ કુમારે અગ્નિપ્રવેશ કર્યા છે. ’ તેનુ આ વચન સાંભળીને બધા લેાકેા પણ આક્રંદ કરવા લાગ્યા. તેમના રુદનના શબ્દ સાંભળીને નવે ભાઇઓ–રાજાએ બહાર નીકળ્યા. કુમારે પેાતાના હાથે લખેલે! ક્ષમાપન પત્ર તેમણે જોયા. તે વાંચીને રડતા તેઓએ ઘી અને મધથી ચીતાનું સિ ંચન કર્યું અને ચંદન, અગર અને દેવદારનાં લાકડાંથી તેને ઢાંકી દઇ, ફરી પાછી સળગાવીને તથા વસુદેવનુ ઉત્તર કાર્ય કરીને તેઓ પેાતાને ઘેર પાછા ફર્યાં. ” આ સાંભળીને મેં વિચાર્યું, “ પ્રસંગ ગુપ્ત રહ્યો છે. હું મરણુ પામ્યા છું એ વિષયમાં મારા વિડàાને શંકા રહી નથી. આથી તેઓ મને શેાધવાને પ્રયત્ન નહીં કરે. આથી મારી ઇચ્છાનુસાર હું નિર્વિઘ્ને વિચરી શકીશ. ”
??
પછી એ ગામમાં રાત વીતાવીને હું સવારે પશ્ચિમ દિશા તરફ નીકળ્યા અને અનુ ક્રમે ચાલતાં વિજયખેટ નગરમાં પહેાંચે. નગરથી ઘેાડે દૂર એક વૃક્ષની નીચે એ પુરુષા હતા. તેમણે મને કહ્યું, “ ભાઇ ! અહીં આરામ લેા. ” હું ત્યાં બેઠા. તેઓએ મને પૂછ્યું, “ તમે કાણુ છે। અને ક્યાંથી આવા છે ? ” મેં ઉત્તર આપ્યા. “હું ગાતમ નામે બ્રાહ્મણ છું, અને કુશાગ્રપુરથી વિદ્યા ભણીને નીકળ્યા છું. તમે મને શા સારું પ્રશ્ન કર્યા ?” તેઓએ કહ્યુ, “ સાંભળે!--
શ્યામા-વિજયા સાથે વસુદેવનાં લગ્ન
અહીંના રાજાને ત્યામા અને વિજયા નામે એક પુત્રીએ છે. તેઓ બન્ને રૂપવતી તથા સંગીત અને નૃત્યમાં કુશળ છે. રાજાએ તેમને સ્વયંવર આપેલા છે. તે કન્યાઓએ પ્રતિજ્ઞા કરેલી છે કે, “ જે વિદ્યાની ખાખતમાં અમારાથી ઉત્તમ હાય તે અમારા પ્રતિ થાય. ” રાજાએ ચારે દિશામાં માણસે માકલીને આજ્ઞા કરી છે કે, “ જે યુવાન, રૂપાળા અને વિદ્વાન બ્રાહ્મણ અથવા ક્ષત્રિય હાય તેને તમારે અહીં લાવવા. ” આથી રાજાની આજ્ઞાનુસાર અમે અહીં બેઠા છીએ. તમે જો સંગીત અને નૃત્યમાં નિપુણતા મેળવેલી હશે તે અમારા શ્રમ સફળ થશે. ” મેં કહ્યુ, “ ખરેખર શાસ્ત્ર માત્ર હું જાણું છું. ”
પછી સન્તુષ્ટ થયેલા તે મને નગરમાં લઇ ગયા અને રાજા સાથે મારી મુલાકાત કરાવી. પ્રસન્ન હૃદયવાળા રાજાએ પણ મારા સત્કાર કર્યો. પછી પરીક્ષાના દિવસ આવી પહાંચતાં મૃદુ, સૂમ, કાળા અને સ્નિગ્ધ વાળવાળી, પ્રફુલ્લ કમળ જેવા રમણીય મુખવાળી, વિસ્તીર્ણ નયનયુગલવાળી, બહુ ઊંચી નહીં એવી તથા સરખી નાસિકાવાળી, પ્રવાલ–હલ તથા દાડમના ફૂલ જેવા હોઠવાળી, કામળ, નાના અને નમેલા બાહુવાળી, સુકુમાર અને રતાશ પડતી હથેળીઓવાળી, અંતર વગરના-પરસ્પર મળેલા, પુષ્ટ અને
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
