________________
ધમિલ્લ-હિંડી
[ ૮૧ ]
નાર તે ઘોડાએ ધમ્મિલ્લની મનોવૃત્તિ જાણે લીધી. ધમ્મિલ્લ વડે પ્રેરાયેલે અને ચાબુકને પ્રહાર પામેલે તે અશ્વ પલેટા, અને ધીરે ધીરે દોડતાં છેવટે પાંચમી વેગધારાને પણ વટાવીને જેનો પ્રતિકાર ન થઈ શકે તેવો મસ્ત થઈ ગયું. ધમિલ પણ વિચાર કરીને એ દોડતા ઘેડાને વશવતી બન્યો. ઘોડો પણ ઘણે દૂર સુધી દેડીને, ઊંચા-નીચા પ્રદેશ વટાવીને કનકવાલુકા નદીની પાસે પિતાની ઈચ્છાથી જ ઊભો રહ્યો. પછી ધમ્મિલ પિતાની મેળે નીચે ઊતર્યો, પલાણ ઊતાર્યું, તંગ છેડ્યા અને ઘોડાને પણ છોડી મૂક્યો. ઘોડાને બધો સામાન વૃક્ષની શાખાએ લટકાવ્યા.
પછી કોઈ પણ પ્રકારની અપેક્ષા વગર ધમ્મિલ દક્ષિણ દિશા તરફ ચાલ્યો. કનકવાલુકા નદી તેણે ઓળંગી તે વખતે વૃક્ષની શાખાએ લટકાવેલી, સારી રીતે મઢેલા રંગબેરંગી મણિની મૂઠવાળી, રૈવેયક (કંઠને એક અલંકાર) જેવી સુશોભિત, પાકાં બોરના જેવી કાન્તિવાળી, કમળમાં વીંટેલી તલવાર જોઈ તેણે વિચાર્યું કે, “આ તલવાર કોની હશે ?” આજુબાજુ જોઈને તેણે એ તલવાર લીધી અને મ્યાનમાંથી બહાર કાઢી. તલના તેલની ધાર જેવી, અતસી-પુપની આંખ જેવી નીલ પ્રભાવાળી, આશ્ચર્યપૂર્વક જેવાય તેવી, જાણે કે પ્રસન્નતાથી ભમતી હોય અને હળવાપણથી ઉછળતી હોય તેવી, વીજળીની જેમ આંખને ઝંખાવતી અને દર્શનીય એ તલવારને તેણે જોઈ. તેણે વિચાર કર્યો કે, “આની ધાર કેવી છે તે તો જેઉં.” કઠિન, ઊંડાં અને અંદરોઅંદર બંધાઈ ગયેલાં મૂળવાળાં અત્યંત કુટિલ જાળાંથી યુકત, અન્ય ગીચ બની ગયેલા વાંસવાળા, અને લાંબી શાખાઓ અને પત્રવડે જે છેક છેડા સુધી છવાઈ ગયેલ છે એવા પાસે રહેલા વાંસના ગુલ્મને તેણે જે. તેની પાસે જઈને વિશાખાસ્થાનમાં ઊભા રહીને, જોરથી મૂઠી વાળીને તેણે તલવારનો ઘા કર્યો. મોટા મોટા સાઠ વાંસ, કેળના સાંઠાની જેમ, એ તલવારથી કપાઈ ગયા. આ જોઈને ધમ્મિલ ખૂબ વિસ્મય પામ્યો. “અહો ! આ તલવારની તીણતા કેટલી અભંગ અને અપ્રતિહત છે!” એમ વિચાર કરતો એ વાંસના જાળાની પ્રદક્ષિણા કરી જવા લાગ્યું. તે ત્યાં કઈ પુરુષનું કુંડલવાળું અને રુધિરથી ખરડાયેલું કપાયેલું માથું તેણે જોયું; તથા એ વાંસના જાળાના મધ્ય ભાગમાં અગ્નિકુંડ જે. “અહો ! અનર્થ થયે!” એમ વિચારી, હાથ ધૂણાવી, તલવારને પાછી પાનમાં મૂકી, “અરે ! તલવાર કેટલા દેષ કરાવનાર છે!” એમ બોલીને ત્યાંથી ચાલ્યા ગયા.
ચાલતાં પિતાની સામેના ભાગમાં તેણે લીલાં પત્ર, પહલવ અને શાખાઓથી સુશેભિત વનપ્રદેશ જે, અને અનેક પ્રકારનાં પક્ષીઓના કલરવથી શબ્દાયમાન, વિવિધ જાતિનાં કમળથી શોભાયમાન તથા પ્રસન્ન, સ્વચ્છ અને શીતલ પાણીવાળું જળાશય જોયું. તેના
૧. ધા કરવા માટે પગ પહોળા કરીને ઊભા રહેવું તે. વિશાખાનક્ષત્ર જેવો આકાર ?
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
