________________
[ ૧૧૪]
વસુદેવ-હિંડી :: પ્રથમ ખંડ :
તેયારી કરવા લાગી. તે વખતે રુકિમણીએ નારદને કહ્યું, “દેવ! મારા પુત્ર સાથે મારા મેળાપને આ જ સમયે તમે બતાવ્યો હતો. વળી સત્યભામાના પુત્રને વિવાહ થાય છે, માટે આપે કહ્યું હતું તે સત્ય હોય તે કૃપા કરે અને પુત્ર પ્રદ્યુમ્ન મને બતાવો” આમ કહેવામાં આવતાં નારદ બોલ્યા, “દેવિ ! આજે જ પુત્રને લાવી તને બતાવું.” પછી નારદ ત્યાંથી ઊડીને ગગનમાર્ગ વિદ્યાધરની ગતિથી મેઘકૂટ નગરમાં ગયા. ત્યાં તેમણે એકલા બેઠેલા પ્રદ્યુમ્નને જો અને કહ્યું, “કુમાર ! ઉદાસ કેમ દેખાય છે ?” પ્રદ્યુમ્ન પ્રણામ કરીને ભાઈઓના મરણની વાત કરી અને બોલ્યો, “આ મહાન અપરાધ થવાથી મારું ચિત્ત વ્યાકુળ છે. ” નારદે કહ્યું, “જેમણે તને મારવાનો પ્રયત્ન કર્યો તેઓ તારા શત્રુ જ કહેવાય, ભાઈઓ નહીં. સાંભળ, તું કૃષ્ણ વાસુદેવને રુકિમણી દેવીથી થયેલ પુત્ર છે. જન્મતાં વેંત જ ધૂમકેતુ દેવ તને હરી ગયો હતો અને શિલા ઉપર તને છોડી દીધો હતો. પિતાની પત્ની સહિત આ કાલસંવરે તને પુત્ર ગણીને ત્યાંથી લીધો હતો. તું જ્યારે ગર્ભમાં હતો ત્યારે તારી માતા રુકિમણીને સત્યભામાની સાથે શરત થઈ હતી કે, “જેને પહેલાં પુત્ર થાય તે પોતાના પુત્રના લગ્નદિવસે બીજીનું કેશમુંડન કરાવે.” તારું તે જન્મતાં વેંત જ હરણ થયું હતું, પણ સત્યભામાં એ વાત માનતી નથી. તેને પણ પુત્ર થયો હતો. તારા માટે આજે તારી માતાને યશ વધારવાનો દિવસ છે. કનકમાલાએ અહીંથી ચાલ્યા જવાનું કારણ આ પહેલાં જ તને આપેલું છે, માટે તું જલદી અહીંથી ચાલ.” પ્રદ્યને કહ્યું, “હે નારદ ! તમે કહો છો તે પ્રમાણે જ હકીકત છે પણ માતાપિતા મને ઓળખશે કેવી રીતે ?” નારદ બોલ્યા, “મેં સીમંધર જિનના કથન અનુસાર તારી વાત તેમને અગાઉ કરેલી છે, માટે વિલંબ કર્યા સિવાય ચાલ.” નારદે વિમાન વિકુવ્યું તેમાં બેસીને ભરતક્ષેત્રને અવકતા બન્ને જણ ઉપડ્યા. નારદ પ્રદ્યુમ્નને નગર, આકર, આશ્રમ અને જનપદે બતાવવા લાગ્યા. માર્ગમાં ખદિરાટવીમાં તેમણે સૈન્ય જોયું. એ જોઈને પ્રદ્યુને નારદને પૂછયું, “આ સૈન્ય ક્યાં જાય છે?” નારદે ઉત્તર આપે, “રુકિમણી અને સત્યભામાં વચ્ચે પુત્રજન્મ વિષે શરત થઈ હતી તે વાસુદેવે દુર્યોધન રાજાને કહી, એટલે તે સાંભળીને દુર્યોધને તું ગર્ભમાં જ હતા ત્યારે પોતાની કન્યા તને આપી હતી. પણ તારી માતાના દેશનું મુંડન કરાવવાના નિમિત્તરૂપ જે થવાની છે એવી તે કન્યાને સત્યભામાના પુત્ર ભાનુ સાથે પરણાવવા માટે આ લઈ જવામાં આવે છે.” એટલે ફર થએલા પ્રદ્યુને કહ્યું, “જુઓ, હું એ લેકની પૂજા કરું છું.” પછી પ્રદ્યુમ્ન વિરુદ્ધ પ્રકારની જાન વિકુવી એમાં પિતે એક કદરૂપ બ્રાહ્મણ બનીને સૂવર જોડેલી ગાડીમાં બેઠા હતા. સાથે ગધેડાં અને કુકડા જોડેલાં વાહને પણ હતાં. કુમારી સાથેના માણસોએ કહ્યું, “અરે વેતાલ જેવા કુરૂપ! સામે ન આવ; અરે અમંગળ! બાજુએ ખસ.” પેલાએ કહ્યું, “જે હું અમંગળ હોઉં તો પછી મંગળ કોણ છે ? જે ભાનુને પરણાવવા માટે આ કન્યાને લઈ જવામાં આવે છે તે શું મારાથી ચઢે એમ છે?” એટલે પેલા
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
